p[yoge pu¨Wiht\ yDSy c D;ne 1 t\ Vy;:y;Sy;m" 2 sv;Rq| /m| p[qmm( ) ¬pv;d;nnuvdet( 3 b[;÷,=i]yvwXyrqk;r;,;\ yD;" 4 inW;dSqpteár·äGNy;/eym( 5 a?vyuRyRjuveRden kro-TyOGveden hot; s;mvedenoí;t; svwRb[R÷; 6 ¬°wA³Gveds;mved;->y;mup;\ xu yjuWo°w" s'p[wWw" 7 s\ Sv;rwkSvyRÉmit xBdNy;y" 8 p[;%" kmR kÚy;Rd; ctuq;RTkmR," p[s'pXyn( 9 ¬ÿrt¬pc;ro ivh;r" 10 n yD;©¹n;Tm;nmÉ.ivpárhret( 11 n ivh;r;dp-py;RvteRt 12 aNtr;É, yD;©;in b;ç;" kt;Rr" 13 kt¿R,;' c p[/;nk;ár,o>yNtr; b;ç; tre 14 yDopvItI km;RÉ, kÚy;R-Tp[;cIn;vItI ip} y;
prayoge puruSahitaMM yajxasya ca jxAne 1 taMM vyAkhyAsyAmaH 2 sarvArthaM dharmaM prathamam , upavAdAnanuvadet 3 brAhmaNakSatriyavaifyarathakArANAMM yajxAH 4 niSAdasthapateriSTyagnyAdheyam 5 adhvaryuryajurvedena karo-tyqgvedena hotA sAmavedenodgAtA sarvairbrahmA 6 uccairqgvedasAmavedA-bhyAmupAMM fu yajuSoccaiH saMpraiSaiH 7 saMM svAraikasvaryamiti fabdanyAyaH 8 prAzmukhaH karma kuryAdA caturthAtkarmaNaH prasaMpafyan 9 uttarata\upacAro vihAraH 10 na yajxAzgenAtmAnamabhivipariharet 11 na vihArAdapa-paryAvarteta 12 antarANi yajxAzgAni bAhyAH kartAraH 13 kartQNAM ca pradhAnakAriNo'bhyantarA bAhyA itare 14 yajxopavItI karmANi kuryA-tprAcInAvItI pi tr?yANyAcAntodako'hasan 15 mantrAntena karma saM-nipAtayet 16 uttaramantrasyAdinA pUrvasyAntaMM vidyAt 17 pUrvAmnAnA-dazgAnAmAnupUrvyaM pUrvaprakaraNaM codanAccAniyamaH kratUnAm 18 ghqta-mAjyafabdena pratIyate bhAryA patnI juhUH AhavanIya iti home 19 hiraNyaM jAtarUpam 20 gArhapatye haviHfrapaNaM pratitarpaNaM ca 21 dakSiNAgnerekolmukAharaNam 22 brAhmaNA qtvija ArSeyA mahAnto yuvAno bahvapatyAH 23 juhotIti darvihomacodanA 24 AjyasyAdhi-frayaNaM gArhapatye 25 paryagnikaraNamutpavanaMM sruksruvasaMmArgaH paristaraNaM paryukSaNamAhavanIyasyeti 26 tUSNIkAM darvihomadharmaH 27 ana-bhastantram 28 AsIno juhuyAjjAnvakno nigadya svAhAkArAntam 29 jamadagnInAM paxcAvattaM caturavattamanyeSAm , Ama ntr?ya jAmadagnyamA-jAmadagnyaH paxcAvattI syAt 30 mAMM sasaMM hitAbhyAmazgulIbhyAmazguSThena ca puroDAfasyAvadyetsruveNAjyapayasormekSaNena caroH svadhitinA pafordarvyA somasya 31 yathAdiSTaMM havirbhirdevatA yajatyAjyenetarAH 32 dhrauvasyAjyArthAnkurvIta 33 AjyasyopastIrya haviSo'vadAnama-bhighAraNaM ca 34 avadAyAvadAya havirdhruvAM pratyabhighArayedA svi-STakqdavadAnAt 35 AjyasthAlyA dhruvAm 36 azguSThaparvamAtrANya-vadAnAni 37 bhUyaH sviSTakqte bhUyiSThamiDAyAH 38 madhyAdavadAya haviSaH pUrvArdhAd dvitIyamavadyeccaturavadAnasya pafcArdhAt tqtIyaM paxcA-vadAnasya 39 pUrvArdhAtprathamaM jyeSThasya jyaiSThineyasya gatafriyo vA 40 aparaM kaniSThasya kAniSThineyasya bubhUSato vA 41 sarveSAMM haviSAMM svi-STakqte samavadyeduttarArdhAtsakqtsakqccaturavadAnasya dvirdviH paxcAvadAnasya 42 dvirabhighArayet 43 yatra yAjyAstatrAfrutapratyAfrute ca caturavatta-paxcAvatte ca 44 dakSiNena dakSiNAtikrAmetsavyenodaz 45 avadAya grahaMM vA gqhItvA dakSiNAtikrAmansaMpreSyati--amuSmA anubrUhIti yathAdevataMM saMpraiSayAjyayofca 46 anuvAcya vAgyato bhavatyAfrAvaNAt , Afrute cAgnIdhra A pratyAfrAvaNAt , kpratyAfrute cAdhvaryurA yaja yajeti brUyAt 47 anuvAkyAnte praNavaM dadhAti hotA , tamadhvaryuH praNavenopasaMdadhAti 48 o frAvayetyadhvaryurastu frauSaDityAgnIdhraH pratyAfrAvayatyuttaratastiSThansphyaM cedhmasaMnahanAni codyamya 49 amuSmai preSyeti saMpreSyati yAjyAvatsvAhavanIyapradhAnasthAneSu pafusomayoramuMM yajetyArAt 50 yAjyAnuvAkyAvanti pradhAnAnyAjyabhAgAdIni svi-STakqd -- ?Ani patnIsaMM yAjeSu vAjine ca 51 dakSiNaM paridhisaMdhiM pratyavasthAya vaSaTkArAnte pArfvenApidadhadivAnAsekaMM haviSo-'prakSiNanjuhoti 52 mukhenAsekaMM haviSo vyqSanyaM dviSyAttamAhutiSu hUyamAnAsu manasA dhyAyet 53 yAjyAvatsvAhavanIyapradhAneSvoMkAre ca dakSiNAtikramaNam 54 upabhqtamadhastAdupayamya pracarati vedamupa-yAmamanyatra dafAMM some 55 samAnaM darfapUrNamAsayorvidhAnamanyatra nirdefAt 56 ubhayatrAgneyaH puroDAfaH , agnISomIyo dvitIyaH paurNamAsyAmaindra ?Agno'mAvAsyAyAmasaMnayataH 57 sAMnAyyena samAna-devataH 58 saMnayata aindraMM sAMnAyyaM mAhendraMM vA 59 agnISomIya upAMM fuyAjaH paurNamAsyAMM vaiSNavo'mAvAsyAyAm 60 etadijyA-pradhAnam 61 tadazgAnItarANi 62 arthakAraNAddharmAnAvartayedvacanAdvA 63 somejyAgniSTome pradhAnam 64 darfapUrNamAsikAnAM pradhAnAnA-miSTipafubandhe codanA 65 somasyaikAhAhInasattreSvazgAnAM ca sama-nvayaH piNDapitqyajxavarjam 66 pratyAmnAyapratiSedhArthalopairazgAnivqttiH sAmAnyAdarthAtsvAfrutyAditi 67 dharmaviniyoge'nAmnAte yathArthaM mantrAnsaMnamayet 68 dra vyAlAbhe tulyArthAnAMM yathAsadqfaM pratinidadhyA-dyathArthamatulyArthe 69 pradhAnAnAM dharmavipratiSedhe bhUyastve na dharmA-nviniyacchettulyAM pUrvacodanayA 70 karmaNAM gaNAdefe pratyqcaM karoti pratiparyAyaM ca 71 amuSmai praNIyamAnAyAnubrUhItyukte triruktAM karoti 72 some krIte havirdhAnapravartane ca 73 darbhAH paristaraNe 74 svAhA-kArAntAH samidhaH 75 agniMM sAdayiSyannuddhatya lakSaNamadbhiravokSya sAdayati 97 saMtakarmasu purastAdArambhaM pradakSiNaM prAgapavargANyudagvA karoti 77 prasavyaM pitryANi 78 mazgalAni lokataH 79 karmA-bhyAvqttau kqtasaMkhyeSu mantrAnAvartayet 80 saMpraiSAnuvacaneSvAfruta-pratyAfruteSu ca mandra svAraH 81 sAmidhenIprabhqtyAjyabhAgAnteSUrdhva-mAjyabhAgAbhyAmAnuyAjebhyo madhyamAH 82 anuyAjaprabhqtyuccairA faMM yvantAt 83 triMM fadvarSANi darfapUrNamAsAbhyAMM yajeta yAvajjIvaMM vA 84 paxcadafa dAkSAyaNayajxena darfapUrNamAsayoH sthAne 85 yAva-jjIvamagnihotram 86 aniyamo'nyatra 87
prayoge puruSahitaMM yajxasya ca jxAne 1 taMM vyAkhyAsyAmaH 2 sarvArthaM dharmaM prathamam , upavAdAnanuvadet 3 brAhmaNakSatriyavaifyarathakArANAMM yajxAH 4 niSAdasthapateriSTyagnyAdheyam 5 adhvaryuryajurvedena karo-tyqgvedena hotA sAmavedenodgAtA sarvairbrahmA 6 uccairqgvedasAmavedA-bhyAmupAMM fu yajuSoccaiH saMpraiSaiH 7 saMM svAraikasvaryamiti fabdanyAyaH 8 prAzmukhaH karma kuryAdA caturthAtkarmaNaH prasaMpafyan 9 uttarataupacAro vihAraH 10 na yajxAzgenAtmAnamabhivipariharet 11 na vihArAdapa-paryAvarteta 12 antarANi yajxAzgAni bAhyAH kartAraH 13 kartQNAM ca pradhAnakAriNo'bhyantarA bAhyA itare 14 yajxopavItI karmANi kuryA-tprAcInAvItI pitr! yANyAcAntodako'hasan 15 mantrAntena karma saM-nipAtayet 16 uttaramantrasyAdinA pUrvasyAntaMM vidyAt 17 pUrvAmnAnA-dazgAnAmAnupUrvyaM pUrvaprakaraNaM codanAccAniyamaH kratUnAm 18 ghqta-mAjyafabdena pratIyate bhAryA patnI juhUH AhavanIya iti home 19 hiraNyaM jAtarUpam 20 gArhapatye haviHfrapaNaM pratitarpaNaM ca 21 dakSiNAgnerekolmukAharaNam 22 brAhmaNA qtvija ArSeyA mahAnto yuvAno bahvapatyAH 23 juhotIti darvihomacodanA 24 AjyasyAdhi-frayaNaM gArhapatye 25 paryagnikaraNamutpavanaMM sruksruvasaMmArgaH paristaraNaM paryukSaNamAhavanIyasyeti 26 tUSNIkAM darvihomadharmaH 27 ana-bhastantram 28 AsIno juhuyAjjAnvakno nigadya svAhAkArAntam 29 jamadagnInAM paxcAvattaM caturavattamanyeSAm , Amantr! ya jAmadagnyamA-jAmadagnyaH paxcAvattI syAt 30 mAMM sasaMM hitAbhyAmazgulIbhyAmazguSThena ca puroDAfasyAvadyetsruveNAjyapayasormekSaNena caroH svadhitinA pafordarvyA somasya 31 yathAdiSTaMM havirbhirdevatA yajatyAjyenetarAH 32 dhrauvasyAjyArthAnkurvIta 33 AjyasyopastIrya haviSo'vadAnama-bhighAraNaM ca 34 avadAyAvadAya havirdhruvAM pratyabhighArayedA svi-STakqdavadAnAt 35 AjyasthAlyA dhruvAm 36 azguSThaparvamAtrANya-vadAnAni 37 bhUyaH sviSTakqte bhUyiSThamiDAyAH 38 madhyAdavadAya haviSaH pUrvArdhAd dvitIyamavadyeccaturavadAnasya pafcArdhAt tqtIyaM paxcA-vadAnasya 39 pUrvArdhAtprathamaM jyeSThasya jyaiSThineyasya gatafriyo vA 40 aparaM kaniSThasya kAniSThineyasya bubhUSato vA 41 sarveSAMM haviSAMM svi-STakqte samavadyeduttarArdhAtsakqtsakqccaturavadAnasya dvirdviH paxcAvadAnasya 42 dvirabhighArayet 43 yatra yAjyAstatrAfrutapratyAfrute ca caturavatta-paxcAvatte ca 44 dakSiNena dakSiNAtikrAmetsavyenodaz 45 avadAya grahaMM vA gqhItvA dakSiNAtikrAmansaMpreSyati--amuSmA anubrUhIti yathAdevataMM saMpraiSayAjyayofca 46 anuvAcya vAgyato bhavatyAfrAvaNAt , Afrute cAgnIdhra A pratyAfrAvaNAt , kpratyAfrute cAdhvaryurA yaja yajeti brUyAt 47 anuvAkyAnte praNavaM dadhAti hotA , tamadhvaryuH praNavenopasaMdadhAti 48 o frAvayetyadhvaryurastu frauSaDityAgnIdhraH pratyAfrAvayatyuttaratastiSThansphyaM cedhmasaMnahanAni codyamya 49 amuSmai preSyeti saMpreSyati yAjyAvatsvAhavanIyapradhAnasthAneSu pafusomayoramuMM yajetyArAt 50 yAjyAnuvAkyAvanti pradhAnAnyAjyabhAgAdIni svi-STakqd --A! ni patnIsaMM yAjeSu vAjine ca 51 dakSiNaM paridhisaMdhiM pratyavasthAya vaSaTkArAnte pArfvenApidadhadivAnAsekaMM haviSo-'prakSiNanjuhoti 52 mukhenAsekaMM haviSo vyqSanyaM dviSyAttamAhutiSu hUyamAnAsu manasA dhyAyet 53 yAjyAvatsvAhavanIyapradhAneSvOkAre ca dakSiNAtikramaNam 54 upabhqtamadhastAdupayamya pracarati vedamupa-yAmamanyatra dafAMM some 55 samAnaM darfapUrNamAsayorvidhAnamanyatra nirdefAt 56 ubhayatrAgneyaH puroDAfaH , agnISomIyo dvitIyaH paurNamAsyAmaindrA gno'mAvAsyAyAmasaMnayataH 57 sAMnAyyena samAna-devataH 58 saMnayata aindra MM! sAMnAyyaM mAhendra MM! vA 59 agnISomIya upAMM fuyAjaH paurNamAsyAMM vaiSNavo'mAvAsyAyAm 60 etadijyA-pradhAnam 61 tadazgAnItarANi 62 arthakAraNAddharmAnAvartayedvacanAdvA 63 somejyAgniSTome pradhAnam 64 darfapUrNamAsikAnAM pradhAnAnA-miSTipafubandhe codanA 65 somasyaikAhAhInasattreSvazgAnAM ca sama-nvayaH piNDapitqyajxavarjam 66 pratyAmnAyapratiSedhArthalopairazgAnivqttiH sAmAnyAdarthAtsvAfrutyAditi 67 dharmaviniyoge'nAmnAte yathArthaM mantrAnsaMnamayet 68 dra vyAlAbhe tulyArthAnAMM yathAsadqfaM pratinidadhyA-dyathArthamatulyArthe 69 pradhAnAnAM dharmavipratiSedhe bhUyastve na dharmA-nviniyacchettulyAM pUrvacodanayA 70 karmaNAM gaNAdefe pratyqcaM karoti pratiparyAyaM ca 71 amuSmai praNIyamAnAyAnubrUhItyukte triruktAM karoti 72 some krIte havirdhAnapravartane ca 73 darbhAH paristaraNe 74 svAhA-kArAntAH samidhaH 75 agniMM sAdayiSyannuddhatya lakSaNamadbhiravokSya sAdayati 97 saMtakarmasu purastAdArambhaM pradakSiNaM prAgapavargANyudagvA karoti 77 prasavyaM pitryANi 78 mazgalAni lokataH 79 karmA-bhyAvqttau kqtasaMkhyeSu mantrAnAvartayet 80 saMpraiSAnuvacaneSvAfruta-pratyAfruteSu ca mandra svAraH 81 sAmidhenIprabhqtyAjyabhAgAnteSUrdhva-mAjyabhAgAbhyAmAnuyAjebhyo madhyamAH 82 anuyAjaprabhqtyuccairA faMM yvantAt 83 triMM fadvarSANi darfapUrNamAsAbhyAMM yajeta yAvajjIvaMM vA 84 paxcadafa dAkSAyaNayajxena darfapUrNamAsayoH sthAne 85 yAva-jjIvamagnihotram 86 aniyamo'nyatra 87
प्रयोगे पुरुषहितँ यज्ञस्य च ज्ञाने १ तँ व्याख्यास्यामः २ सर्वार्थं धर्मं प्रथमम् । उपवादाननुवदेत् ३ ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यरथकाराणाँ यज्ञाः ४ निषादस्थपतेरिष्ट्यग्न्याधेयम् ५ अध्वर्युर्यजुर्वेदेन करो-त्यृग्वेदेन होता सामवेदेनोद्गाता सर्वैर्ब्रह्मा ६ उच्चैरृग्वेदसामवेदा-भ्यामुपाँ शु यजुषोच्चैः संप्रैषैः ७ सँ स्वारैकस्वर्यमिति शब्दन्यायः ८ प्राङ्मुखः कर्म कुर्यादा चतुर्थात्कर्मणः प्रसंपश्यन् ९ उत्तरतउपचारो विहारः १० न यज्ञाङ्गेनात्मानमभिविपरिहरेत् ११ न विहारादप-पर्यावर्तेत १२ अन्तराणि यज्ञाङ्गानि बाह्याः कर्तारः १३ कर्तॄणां च प्रधानकारिणोऽभ्यन्तरा बाह्या इतरे १४ यज्ञोपवीती कर्माणि कुर्या-त्प्राचीनावीती पि त्र्?याण्याचान्तोदकोऽहसन् १५ मन्त्रान्तेन कर्म सं-निपातयेत् १६ उत्तरमन्त्रस्यादिना पूर्वस्यान्तँ विद्यात् १७ पूर्वाम्नाना-दङ्गानामानुपूर्व्यं पूर्वप्रकरणं चोदनाच्चानियमः क्रतूनाम् १८ घृत-माज्यशब्देन प्रतीयते भार्या पत्नी जुहूः आहवनीय इति होमे १९ हिरण्यं जातरूपम् २० गार्हपत्ये हविःश्रपणं प्रतितर्पणं च २१ दक्षिणाग्नेरेकोल्मुकाहरणम् २२ ब्राह्मणा ऋत्विज आर्षेया महान्तो युवानो बह्वपत्याः २३ जुहोतीति दर्विहोमचोदना २४ आज्यस्याधि-श्रयणं गार्हपत्ये २५ पर्यग्निकरणमुत्पवनँ स्रुक्स्रुवसंमार्गः परिस्तरणं पर्युक्षणमाहवनीयस्येति २६ तूष्णीकां दर्विहोमधर्मः २७ अन-भस्तन्त्रम् २८ आसीनो जुहुयाज्जान्वक्नो निगद्य स्वाहाकारान्तम् २९ जमदग्नीनां पञ्चावत्तं चतुरवत्तमन्येषाम् । आम न्त्र्?य जामदग्न्यमा-जामदग्न्यः पञ्चावत्ती स्यात् ३० माँ ससँ हिताभ्यामङ्गुलीभ्यामङ्गुष्ठेन च पुरोडाशस्यावद्येत्स्रुवेणाज्यपयसोर्मेक्षणेन चरोः स्वधितिना पशोर्दर्व्या सोमस्य ३१ यथादिष्टँ हविर्भिर्देवता यजत्याज्येनेतराः ३२ ध्रौवस्याज्यार्थान्कुर्वीत ३३ आज्यस्योपस्तीर्य हविषोऽवदानम-भिघारणं च ३४ अवदायावदाय हविर्ध्रुवां प्रत्यभिघारयेदा स्वि-ष्टकृदवदानात् ३५ आज्यस्थाल्या ध्रुवाम् ३६ अङ्गुष्ठपर्वमात्राण्य-वदानानि ३७ भूयः स्विष्टकृते भूयिष्ठमिडायाः ३८ मध्यादवदाय हविषः पूर्वार्धाद् द्वितीयमवद्येच्चतुरवदानस्य पश्चार्धात् तृतीयं पञ्चा-वदानस्य ३९ पूर्वार्धात्प्रथमं ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य गतश्रियो वा ४० अपरं कनिष्ठस्य कानिष्ठिनेयस्य बुभूषतो वा ४१ सर्वेषाँ हविषाँ स्वि-ष्टकृते समवद्येदुत्तरार्धात्सकृत्सकृच्चतुरवदानस्य द्विर्द्विः पञ्चावदानस्य ४२ द्विरभिघारयेत् ४३ यत्र याज्यास्तत्राश्रुतप्रत्याश्रुते च चतुरवत्त-पञ्चावत्ते च ४४ दक्षिणेन दक्षिणातिक्रामेत्सव्येनोदङ् ४५ अवदाय ग्रहँ वा गृहीत्वा दक्षिणातिक्रामन्संप्रेष्यति--अमुष्मा अनुब्रूहीति यथादेवतँ संप्रैषयाज्ययोश्च ४६ अनुवाच्य वाग्यतो भवत्याश्रावणात् । आश्रुते चाग्नीध्र आ प्रत्याश्रावणात् । क्प्रत्याश्रुते चाध्वर्युरा यज यजेति ब्रूयात् ४७ अनुवाक्यान्ते प्रणवं दधाति होता । तमध्वर्युः प्रणवेनोपसंदधाति ४८ ओ श्रावयेत्यध्वर्युरस्तु श्रौषडित्याग्नीध्रः प्रत्याश्रावयत्युत्तरतस्तिष्ठन्स्फ्यं चेध्मसंनहनानि चोद्यम्य ४९ अमुष्मै प्रेष्येति संप्रेष्यति याज्यावत्स्वाहवनीयप्रधानस्थानेषु पशुसोमयोरमुँ यजेत्यारात् ५० याज्यानुवाक्यावन्ति प्रधानान्याज्यभागादीनि स्वि-ष्टकृद् -- ?ानि पत्नीसँ याजेषु वाजिने च ५१ दक्षिणं परिधिसंधिं प्रत्यवस्थाय वषट्कारान्ते पार्श्वेनापिदधदिवानासेकँ हविषो-ऽप्रक्षिणन्जुहोति ५२ मुखेनासेकँ हविषो व्यृषन्यं द्विष्यात्तमाहुतिषु हूयमानासु मनसा ध्यायेत् ५३ याज्यावत्स्वाहवनीयप्रधानेष्वोंकारे च दक्षिणातिक्रमणम् ५४ उपभृतमधस्तादुपयम्य प्रचरति वेदमुप-याममन्यत्र दशाँ सोमे ५५ समानं दर्शपूर्णमासयोर्विधानमन्यत्र निर्देशात् ५६ उभयत्राग्नेयः पुरोडाशः । अग्नीषोमीयो द्वितीयः पौर्णमास्यामैन्द्र ?ाग्नोऽमावास्यायामसंनयतः ५७ सांनाय्येन समान-देवतः ५८ संनयत ऐन्द्रँ सांनाय्यं माहेन्द्रँ वा ५९ अग्नीषोमीय उपाँ शुयाजः पौर्णमास्याँ वैष्णवोऽमावास्यायाम् ६० एतदिज्या-प्रधानम् ६१ तदङ्गानीतराणि ६२ अर्थकारणाद्धर्मानावर्तयेद्वचनाद्वा ६३ सोमेज्याग्निष्टोमे प्रधानम् ६४ दर्शपूर्णमासिकानां प्रधानाना-मिष्टिपशुबन्धे चोदना ६५ सोमस्यैकाहाहीनसत्त्रेष्वङ्गानां च सम-न्वयः पिण्डपितृयज्ञवर्जम् ६६ प्रत्याम्नायप्रतिषेधार्थलोपैरङ्गानिवृत्तिः सामान्यादर्थात्स्वाश्रुत्यादिति ६७ धर्मविनियोगेऽनाम्नाते यथार्थं मन्त्रान्संनमयेत् ६८ द्र व्यालाभे तुल्यार्थानाँ यथासदृशं प्रतिनिदध्या-द्यथार्थमतुल्यार्थे ६९ प्रधानानां धर्मविप्रतिषेधे भूयस्त्वे न धर्मा-न्विनियच्छेत्तुल्यां पूर्वचोदनया ७० कर्मणां गणादेशे प्रत्यृचं करोति प्रतिपर्यायं च ७१ अमुष्मै प्रणीयमानायानुब्रूहीत्युक्ते त्रिरुक्तां करोति ७२ सोमे क्रीते हविर्धानप्रवर्तने च ७३ दर्भाः परिस्तरणे ७४ स्वाहा-कारान्ताः समिधः ७५ अग्निँ सादयिष्यन्नुद्धत्य लक्षणमद्भिरवोक्ष्य सादयति ९७ संतकर्मसु पुरस्तादारम्भं प्रदक्षिणं प्रागपवर्गाण्युदग्वा करोति ७७ प्रसव्यं पित्र्याणि ७८ मङ्गलानि लोकतः ७९ कर्मा-भ्यावृत्तौ कृतसंख्येषु मन्त्रानावर्तयेत् ८० संप्रैषानुवचनेष्वाश्रुत-प्रत्याश्रुतेषु च मन्द्र स्वारः ८१ सामिधेनीप्रभृत्याज्यभागान्तेषूर्ध्व-माज्यभागाभ्यामानुयाजेभ्यो मध्यमाः ८२ अनुयाजप्रभृत्युच्चैरा शँ य्वन्तात् ८३ त्रिँ शद्वर्षाणि दर्शपूर्णमासाभ्याँ यजेत यावज्जीवँ वा ८४ पञ्चदश दाक्षायणयज्ञेन दर्शपूर्णमासयोः स्थाने ८५ याव-ज्जीवमग्निहोत्रम् ८६ अनियमोऽन्यत्र ८७
प्रयोगे पुरुषहितँ यज्ञस्य च ज्ञाने १ तँ व्याख्यास्यामः २ सर्वार्थं धर्मं प्रथमम् । उपवादाननुवदेत् ३ ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यरथकाराणाँ यज्ञाः ४ निषादस्थपतेरिष्ट्यग्न्याधेयम् ५ अध्वर्युर्यजुर्वेदेन करो-त्यृग्वेदेन होता सामवेदेनोद्गाता सर्वैर्ब्रह्मा ६ उच्चैरृग्वेदसामवेदा-भ्यामुपाँ शु यजुषोच्चैः संप्रैषैः ७ सँ स्वारैकस्वर्यमिति शब्दन्यायः ८ प्राङ्मुखः कर्म कुर्यादा चतुर्थात्कर्मणः प्रसंपश्यन् ९ उत्तरतौपचारो विहारः १० न यज्ञाङ्गेनात्मानमभिविपरिहरेत् ११ न विहारादप-पर्यावर्तेत १२ अन्तराणि यज्ञाङ्गानि बाह्याः कर्तारः १३ कर्तॄणां च प्रधानकारिणोऽभ्यन्तरा बाह्या इतरे १४ यज्ञोपवीती कर्माणि कुर्या-त्प्राचीनावीती पित्र्! याण्याचान्तोदकोऽहसन् १५ मन्त्रान्तेन कर्म सं-निपातयेत् १६ उत्तरमन्त्रस्यादिना पूर्वस्यान्तँ विद्यात् १७ पूर्वाम्नाना-दङ्गानामानुपूर्व्यं पूर्वप्रकरणं चोदनाच्चानियमः क्रतूनाम् १८ घृत-माज्यशब्देन प्रतीयते भार्या पत्नी जुहूः आहवनीय इति होमे १९ हिरण्यं जातरूपम् २० गार्हपत्ये हविःश्रपणं प्रतितर्पणं च २१ दक्षिणाग्नेरेकोल्मुकाहरणम् २२ ब्राह्मणा ऋत्विज आर्षेया महान्तो युवानो बह्वपत्याः २३ जुहोतीति दर्विहोमचोदना २४ आज्यस्याधि-श्रयणं गार्हपत्ये २५ पर्यग्निकरणमुत्पवनँ स्रुक्स्रुवसंमार्गः परिस्तरणं पर्युक्षणमाहवनीयस्येति २६ तूष्णीकां दर्विहोमधर्मः २७ अन-भस्तन्त्रम् २८ आसीनो जुहुयाज्जान्वक्नो निगद्य स्वाहाकारान्तम् २९ जमदग्नीनां पञ्चावत्तं चतुरवत्तमन्येषाम् । आमन्त्र्! य जामदग्न्यमा-जामदग्न्यः पञ्चावत्ती स्यात् ३० माँ ससँ हिताभ्यामङ्गुलीभ्यामङ्गुष्ठेन च पुरोडाशस्यावद्येत्स्रुवेणाज्यपयसोर्मेक्षणेन चरोः स्वधितिना पशोर्दर्व्या सोमस्य ३१ यथादिष्टँ हविर्भिर्देवता यजत्याज्येनेतराः ३२ ध्रौवस्याज्यार्थान्कुर्वीत ३३ आज्यस्योपस्तीर्य हविषोऽवदानम-भिघारणं च ३४ अवदायावदाय हविर्ध्रुवां प्रत्यभिघारयेदा स्वि-ष्टकृदवदानात् ३५ आज्यस्थाल्या ध्रुवाम् ३६ अङ्गुष्ठपर्वमात्राण्य-वदानानि ३७ भूयः स्विष्टकृते भूयिष्ठमिडायाः ३८ मध्यादवदाय हविषः पूर्वार्धाद् द्वितीयमवद्येच्चतुरवदानस्य पश्चार्धात् तृतीयं पञ्चा-वदानस्य ३९ पूर्वार्धात्प्रथमं ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य गतश्रियो वा ४० अपरं कनिष्ठस्य कानिष्ठिनेयस्य बुभूषतो वा ४१ सर्वेषाँ हविषाँ स्वि-ष्टकृते समवद्येदुत्तरार्धात्सकृत्सकृच्चतुरवदानस्य द्विर्द्विः पञ्चावदानस्य ४२ द्विरभिघारयेत् ४३ यत्र याज्यास्तत्राश्रुतप्रत्याश्रुते च चतुरवत्त-पञ्चावत्ते च ४४ दक्षिणेन दक्षिणातिक्रामेत्सव्येनोदङ् ४५ अवदाय ग्रहँ वा गृहीत्वा दक्षिणातिक्रामन्संप्रेष्यति--अमुष्मा अनुब्रूहीति यथादेवतँ संप्रैषयाज्ययोश्च ४६ अनुवाच्य वाग्यतो भवत्याश्रावणात् । आश्रुते चाग्नीध्र आ प्रत्याश्रावणात् । क्प्रत्याश्रुते चाध्वर्युरा यज यजेति ब्रूयात् ४७ अनुवाक्यान्ते प्रणवं दधाति होता । तमध्वर्युः प्रणवेनोपसंदधाति ४८ ओ श्रावयेत्यध्वर्युरस्तु श्रौषडित्याग्नीध्रः प्रत्याश्रावयत्युत्तरतस्तिष्ठन्स्फ्यं चेध्मसंनहनानि चोद्यम्य ४९ अमुष्मै प्रेष्येति संप्रेष्यति याज्यावत्स्वाहवनीयप्रधानस्थानेषु पशुसोमयोरमुँ यजेत्यारात् ५० याज्यानुवाक्यावन्ति प्रधानान्याज्यभागादीनि स्वि-ष्टकृद् --आ! नि पत्नीसँ याजेषु वाजिने च ५१ दक्षिणं परिधिसंधिं प्रत्यवस्थाय वषट्कारान्ते पार्श्वेनापिदधदिवानासेकँ हविषो-ऽप्रक्षिणन्जुहोति ५२ मुखेनासेकँ हविषो व्यृषन्यं द्विष्यात्तमाहुतिषु हूयमानासु मनसा ध्यायेत् ५३ याज्यावत्स्वाहवनीयप्रधानेष्वॐकारे च दक्षिणातिक्रमणम् ५४ उपभृतमधस्तादुपयम्य प्रचरति वेदमुप-याममन्यत्र दशाँ सोमे ५५ समानं दर्शपूर्णमासयोर्विधानमन्यत्र निर्देशात् ५६ उभयत्राग्नेयः पुरोडाशः । अग्नीषोमीयो द्वितीयः पौर्णमास्यामैन्द्रा ग्नोऽमावास्यायामसंनयतः ५७ सांनाय्येन समान-देवतः ५८ संनयत ऐन्द्र ँ! सांनाय्यं माहेन्द्र ँ! वा ५९ अग्नीषोमीय उपाँ शुयाजः पौर्णमास्याँ वैष्णवोऽमावास्यायाम् ६० एतदिज्या-प्रधानम् ६१ तदङ्गानीतराणि ६२ अर्थकारणाद्धर्मानावर्तयेद्वचनाद्वा ६३ सोमेज्याग्निष्टोमे प्रधानम् ६४ दर्शपूर्णमासिकानां प्रधानाना-मिष्टिपशुबन्धे चोदना ६५ सोमस्यैकाहाहीनसत्त्रेष्वङ्गानां च सम-न्वयः पिण्डपितृयज्ञवर्जम् ६६ प्रत्याम्नायप्रतिषेधार्थलोपैरङ्गानिवृत्तिः सामान्यादर्थात्स्वाश्रुत्यादिति ६७ धर्मविनियोगेऽनाम्नाते यथार्थं मन्त्रान्संनमयेत् ६८ द्र व्यालाभे तुल्यार्थानाँ यथासदृशं प्रतिनिदध्या-द्यथार्थमतुल्यार्थे ६९ प्रधानानां धर्मविप्रतिषेधे भूयस्त्वे न धर्मा-न्विनियच्छेत्तुल्यां पूर्वचोदनया ७० कर्मणां गणादेशे प्रत्यृचं करोति प्रतिपर्यायं च ७१ अमुष्मै प्रणीयमानायानुब्रूहीत्युक्ते त्रिरुक्तां करोति ७२ सोमे क्रीते हविर्धानप्रवर्तने च ७३ दर्भाः परिस्तरणे ७४ स्वाहा-कारान्ताः समिधः ७५ अग्निँ सादयिष्यन्नुद्धत्य लक्षणमद्भिरवोक्ष्य सादयति ९७ संतकर्मसु पुरस्तादारम्भं प्रदक्षिणं प्रागपवर्गाण्युदग्वा करोति ७७ प्रसव्यं पित्र्याणि ७८ मङ्गलानि लोकतः ७९ कर्मा-भ्यावृत्तौ कृतसंख्येषु मन्त्रानावर्तयेत् ८० संप्रैषानुवचनेष्वाश्रुत-प्रत्याश्रुतेषु च मन्द्र स्वारः ८१ सामिधेनीप्रभृत्याज्यभागान्तेषूर्ध्व-माज्यभागाभ्यामानुयाजेभ्यो मध्यमाः ८२ अनुयाजप्रभृत्युच्चैरा शँ य्वन्तात् ८३ त्रिँ शद्वर्षाणि दर्शपूर्णमासाभ्याँ यजेत यावज्जीवँ वा ८४ पञ्चदश दाक्षायणयज्ञेन दर्शपूर्णमासयोः स्थाने ८५ याव-ज्जीवमग्निहोत्रम् ८६ अनियमोऽन्यत्र ८७
cN{ ;dxRnen;m;v;Sy;mupvseTs'pU,Ren p*,Rm;sI' pUveR v; 1 kxXmÅu v;pÉyTv; m;\ sm;Wlv,vjRmXnIto yjm;n" pI c;suiht* 2
candra ?AdarfanenAmAvAsyAmupavasetsaMpUrNena paurNamAsIM pUrve vA 1 kefafmafru vApayitvA mAMM samASalavaNavarjamafnIto yajamAnaH patnI cAsuhitau 2
candrA darfanenAmAvAsyAmupavasetsaMpUrNena paurNamAsIM pUrve vA 1 kefafmafru vApayitvA mAMM samASalavaNavarjamafnIto yajamAnaH patnI cAsuhitau 2
चन्द्र ?ादर्शनेनामावास्यामुपवसेत्संपूर्णेन पौर्णमासीं पूर्वे वा १ केशश्मश्रु वापयित्वा माँ समाषलवणवर्जमश्नीतो यजमानः पत्नी चासुहितौ २
चन्द्रा दर्शनेनामावास्यामुपवसेत्संपूर्णेन पौर्णमासीं पूर्वे वा १ केशश्मश्रु वापयित्वा माँ समाषलवणवर्जमश्नीतो यजमानः पत्नी चासुहितौ २
it p;,I p[=;Ly;¦e v[tpt Ty;hvnIy\ yjm;n ¬pitÏte 5 sm[;@És v[tp; aÉs v[tpitrÉs v[t' cárãy;Ém tÿe b[vIÉm tNme gop;y tCzky' ten xky' ten r;?y;sÉmTy;idTym( ) y´StÉmt" Sy;d;hvnIym( 6 purSt;ihRr;hr,Sy p*,Rm;Sy;\ v[tmupey;-ÃTs;p;kr,Sy;m;v;Sy;y;m( 7 ¬.yo" pUveR´u" smNv;/;nm( 8 n;nOt\ vde¥ m;\ s' p[;XnIy;¥ ²S]ymupey;t( ) m;WvjR \ s;y-m;r iti pANI prakSAlyAgne vratapata ityAhavanIyaMM yajamAna upatiSThate 5 samrADasi vratapA asi vratapatirasi vrataM cariSyAmi tatte bravImi tanme gopAya tacchakeyaM tena fakeyaM tena rAdhyAsamityAdityam , yadyastamitaH syAdAhavanIyam 6 purastAdbarhirAharaNasya paurNamAsyAMM vratamupeyA-dvatsApAkaraNasyAmAvAsyAyAm 7 ubhayoH pUrvedyuH samanvAdhAnam 8 nAnqtaMM vadenna mAMM saM prAfnIyAnna striyamupeyAt , mASavarjaMM sAya-mAraNyamafnIyAt 9 AraNyahavifcetsyAdudakam 10 AhavanIyAgAre yajamAno viharati gArhapatyAgAre patnI tayordakSiNA 11 pratyagAfiSo-'karmayuktA mantrA yAjamAnam 12 dakSiNata upacAro yajamAnasyAparaH patnyAH 13 Amantrite praNavamuktvA yathArthamanujxAnam 14 yathA-devatamAhutimanumantrayate yathAkarmasaMM yogamArAt 15 ko vaH praNayatIti praNIyamAnA bhUfca kafca vAk ca gaufca vaT ca khaM ca nIfca pUfcaikAkSarAH pUrdafamA virAjo yA idaMM vifvaM bhuvanaMM vyAnafustA no devIstarasA saMM vidAnAH svasti yajxaM nayata prajAnatIriti 16 brahmapUtAH stheti sAdane ca 17 agniMM hotAramiti havirnirvapaNamabhimqfennirupyamANe vA japet 18 purastAtstambayajuSo'ntarvedyupavifya iti pANI prakSAlyAgne vratapata ityAhavanIyaMM yajamAna upatiSThate 5 samrADasi vratapA asi vratapatirasi vrataM cariSyAmi tatte bravImi tanme gopAya tacchakeyaM tena fakeyaM tena rAdhyAsamityAdityam , yadyastamitaH syAdAhavanIyam 6 purastAdbarhirAharaNasya paurNamAsyAMM vratamupeyA-dvatsApAkaraNasyAmAvAsyAyAm 7 ubhayoH pUrvedyuH samanvAdhAnam 8 nAnqtaMM vadenna mAMM saM prAfnIyAnna striyamupeyAt , mASavarja MM! sAya-mAraNyamafnIyAt 9 AraNyahavifcetsyAdudakam 10 AhavanIyAgAre yajamAno viharati gArhapatyAgAre patnI tayordakSiNA 11 pratyagAfiSo-'karmayuktA mantrA yAjamAnam 12 dakSiNata upacAro yajamAnasyAparaH patnyAH 13 Amantrite praNavamuktvA yathArthamanujxAnam 14 yathA-devatamAhutimanumantrayate yathAkarmasaMM yogamArAt 15 ko vaH praNayatIti praNIyamAnA bhUfca kafca vAk ca gaufca vaT ca khaM ca nIfca pUfcaikAkSarAH pUrdafamA virAjo yA idaMM vifvaM bhuvanaMM vyAnafustA no devIstarasA saMM vidAnAH svasti yajxaM nayata prajAnatIriti 16 brahmapUtAH stheti sAdane ca 17 agniMM hotAramiti havirnirvapaNamabhimqfennirupyamANe vA japet 18 purastAtstambayajuSo'ntarvedyupavifya इति पाणी प्रक्षाल्याग्ने व्रतपत इत्याहवनीयँ यजमान उपतिष्ठते ५ सम्राडसि व्रतपा असि व्रतपतिरसि व्रतं चरिष्यामि तत्ते ब्रवीमि तन्मे गोपाय तच्छकेयं तेन शकेयं तेन राध्यासमित्यादित्यम् । यद्यस्तमितः स्यादाहवनीयम् ६ पुरस्ताद्बर्हिराहरणस्य पौर्णमास्याँ व्रतमुपेया-द्वत्सापाकरणस्यामावास्यायाम् ७ उभयोः पूर्वेद्युः समन्वाधानम् ८ नानृतँ वदेन्न माँ सं प्राश्नीयान्न स्त्रियमुपेयात् । माषवर्जँ साय-मारण्यमश्नीयात् ९ आरण्यहविश्चेत्स्यादुदकम् १० आहवनीयागारे यजमानो विहरति गार्हपत्यागारे पत्नी तयोर्दक्षिणा ११ प्रत्यगाशिषो-ऽकर्मयुक्ता मन्त्रा याजमानम् १२ दक्षिणत उपचारो यजमानस्यापरः पत्न्याः १३ आमन्त्रिते प्रणवमुक्त्वा यथार्थमनुज्ञानम् १४ यथा-देवतमाहुतिमनुमन्त्रयते यथाकर्मसँ योगमारात् १५ को वः प्रणयतीति प्रणीयमाना भूश्च कश्च वाक् च गौश्च वट् च खं च नीश्च पूश्चैकाक्षराः पूर्दशमा विराजो या इदँ विश्वं भुवनँ व्यानशुस्ता नो देवीस्तरसा सँ विदानाः स्वस्ति यज्ञं नयत प्रजानतीरिति १६ ब्रह्मपूताः स्थेति सादने च १७ अग्निँ होतारमिति हविर्निर्वपणमभिमृशेन्निरुप्यमाणे वा जपेत् १८ पुरस्तात्स्तम्बयजुषोऽन्तर्वेद्युपविश्य इति पाणी प्रक्षाल्याग्ने व्रतपत इत्याहवनीयँ यजमान उपतिष्ठते ५ सम्राडसि व्रतपा असि व्रतपतिरसि व्रतं चरिष्यामि तत्ते ब्रवीमि तन्मे गोपाय तच्छकेयं तेन शकेयं तेन राध्यासमित्यादित्यम् । यद्यस्तमितः स्यादाहवनीयम् ६ पुरस्ताद्बर्हिराहरणस्य पौर्णमास्याँ व्रतमुपेया-द्वत्सापाकरणस्यामावास्यायाम् ७ उभयोः पूर्वेद्युः समन्वाधानम् ८ नानृतँ वदेन्न माँ सं प्राश्नीयान्न स्त्रियमुपेयात् । माषवर्ज ँ! साय-मारण्यमश्नीयात् ९ आरण्यहविश्चेत्स्यादुदकम् १० आहवनीयागारे यजमानो विहरति गार्हपत्यागारे पत्नी तयोर्दक्षिणा ११ प्रत्यगाशिषो-ऽकर्मयुक्ता मन्त्रा याजमानम् १२ दक्षिणत उपचारो यजमानस्यापरः पत्न्याः १३ आमन्त्रिते प्रणवमुक्त्वा यथार्थमनुज्ञानम् १४ यथा-देवतमाहुतिमनुमन्त्रयते यथाकर्मसँ योगमारात् १५ को वः प्रणयतीति प्रणीयमाना भूश्च कश्च वाक् च गौश्च वट् च खं च नीश्च पूश्चैकाक्षराः पूर्दशमा विराजो या इदँ विश्वं भुवनँ व्यानशुस्ता नो देवीस्तरसा सँ विदानाः स्वस्ति यज्ञं नयत प्रजानतीरिति १६ ब्रह्मपूताः स्थेति सादने च १७ अग्निँ होतारमिति हविर्निर्वपणमभिमृशेन्निरुप्यमाणे वा जपेत् १८ पुरस्तात्स्तम्बयजुषोऽन्तर्वेद्युपविश्य s mç' lok\ yjm;n;y ivNdTviCz{ \ yD' .Uárret;" Õ,otu Ð sa mahyaM lokaMM yajamAnAya vindatvacchidraMM yajxaM bhUriretAH kqNotu . sa mahyaM lokaMM yajamAnAya vindatvacchidra MM! yajxaM bhUriretAH kqNotu . स मह्यं लोकँ यजमानाय विन्दत्वच्छिद्रँ यज्ञं भूरिरेताः कृणोतु ॥ स मह्यं लोकँ यजमानाय विन्दत्वच्छिद्र ँ! यज्ञं भूरिरेताः कृणोतु ॥ it sÉmõm( 28 mnoÉs p[;j;pTy' mns; .Uten;ivxeit §uv;-`;rm( 29 v;gSywN{ I sp=y,I v;c; me²N{ ye,;ivxeit §*cm( 30 dev;" iptr it p[vre p[vyRm;,e 31 pOÉqvI hoteit ctuhoRt;r' purSt;Tp[y;j;n;m( 32 iti samiddham 28 mano'si prAjApatyaM manasA bhUtenAvifeti sruvA-ghAram 29 vAgasyaindra ?I sapatnakSayaNI vAcA mendri yeNAvifeti sraucam 30 devAH pitara iti pravare pravaryamANe 31 pqthivI hoteti caturhotAraM purastAtprayAjAnAm 32 iti samiddham 28 mano'si prAjApatyaM manasA bhUtenAvifeti sruvA-ghAram 29 vAgasyaindrI sapatnakSayaNI vAcA mendri yeNAvifeti sraucam 30 devAH pitara iti pravare pravaryamANe 31 pqthivI hoteti caturhotAraM purastAtprayAjAnAm 32 इति समिद्धम् २८ मनोऽसि प्राजापत्यं मनसा भूतेनाविशेति स्रुवा-घारम् २९ वागस्यैन्द्र ?ी सपत्नक्षयणी वाचा मेन्द्रि येणाविशेति स्रौचम् ३० देवाः पितर इति प्रवरे प्रवर्यमाणे ३१ पृथिवी होतेति चतुर्होतारं पुरस्तात्प्रयाजानाम् ३२ इति समिद्धम् २८ मनोऽसि प्राजापत्यं मनसा भूतेनाविशेति स्रुवा-घारम् २९ वागस्यैन्द्री सपत्नक्षयणी वाचा मेन्द्रि येणाविशेति स्रौचम् ३० देवाः पितर इति प्रवरे प्रवर्यमाणे ३१ पृथिवी होतेति चतुर्होतारं पुरस्तात्प्रयाजानाम् ३२ N{ ;¦äorh' devyJyye²N{ yv;n¥;do .Uy;sm( Ð indra ?AgnyorahaM devayajyayendri yavAnannAdo bhUyAsam . indrA gnyorahaM devayajyayendri yavAnannAdo bhUyAsam . इन्द्र ?ाग्न्योरहं देवयज्ययेन्द्रि यवानन्नादो भूयासम् ॥ इन्द्रा ग्न्योरहं देवयज्ययेन्द्रि यवानन्नादो भूयासम् ॥ tI@;m;jRne 12 b[Ý p;hIit bihRiW hvI \ ãy;s¥;NyÉ.mOxet( 13 a;¦ey' ctu/;R Vyui¶xet(--dm¦I/ d' b[÷, d\ hotuárdm?vyoRárit ) d\ yjm;nSyeit yjm;n.;gm( 14 idx;' KlOi¢rÉs idx" p[I,;Ém idxo m; p[It; aviNTvit Vyui¶·e d²=,;' dd;it 15 d²=,;¦* yjm;no mN];Ntmodn' pKTv; d²=,Sy;\ veidÅo itIDAmArjane 12 bradhna pAhIti barhiSi havIMM SyAsannAnyabhimqfet 13 AgneyaM caturdhA vyuddifet--idamagnIdha idaM brahmaNa idaMM hoturidamadhvaryoriti , idaMM yajamAnasyeti yajamAnabhAgam 14 difAM kl\qptirasi difaH prINAmi difo mA prItA avantviti vyuddiSTe dakSiNAM dadAti 15 dakSiNAgnau yajamAno mantrAntamodanaM paktvA dakSiNasyAMM vedifroNyAmAsAdyAbhimqfet-- itIDAmArjane 12 bradhna pAhIti barhiSi havI MM! SyAsannAnyabhimqfet 13 AgneyaM caturdhA vyuddifet--idamagnIdha idaM brahmaNa idaMM hoturidamadhvaryoriti , idaMM yajamAnasyeti yajamAnabhAgam 14 difAM k\ptirasi difaH prINAmi difo mA prItA avantviti vyuddiSTe dakSiNAM dadAti 15 dakSiNAgnau yajamAno mantrAntamodanaM paktvA dakSiNasyAMM vedifroNyAmAsAdyAbhimqfet-- इतीडामार्जने १२ ब्रध्न पाहीति बर्हिषि हवीँ ष्यासन्नान्यभिमृशेत् १३ आग्नेयं चतुर्धा व्युद्दिशेत्--इदमग्नीध इदं ब्रह्मण इदँ होतुरिदमध्वर्योरिति । इदँ यजमानस्येति यजमानभागम् १४ दिशां क्लृप्तिरसि दिशः प्रीणामि दिशो मा प्रीता अवन्त्विति व्युद्दिष्टे दक्षिणां ददाति १५ दक्षिणाग्नौ यजमानो मन्त्रान्तमोदनं पक्त्वा दक्षिणस्याँ वेदिश्रोण्यामासाद्याभिमृशेत्-- इतीडामार्जने १२ ब्रध्न पाहीति बर्हिषि हवी ँ! ष्यासन्नान्यभिमृशेत् १३ आग्नेयं चतुर्धा व्युद्दिशेत्--इदमग्नीध इदं ब्रह्मण इदँ होतुरिदमध्वर्योरिति । इदँ यजमानस्येति यजमानभागम् १४ दिशां कॢप्तिरसि दिशः प्रीणामि दिशो मा प्रीता अवन्त्विति व्युद्दिष्टे दक्षिणां ददाति १५ दक्षिणाग्नौ यजमानो मन्त्रान्तमोदनं पक्त्वा दक्षिणस्याँ वेदिश्रोण्यामासाद्याभिमृशेत्-- tI@;m( 10 d²=,;ɦk; hom; ¬.y] 11 y; srSvtI vex-.gIneit mu%\ ivmO·e 12 p[;yÉ ÿ;üty" sÉm·yju" kp;l;n;\ ivmocn' p[,It;n;\ ivmocnmu.y] 13 s\ yDpitr;ixWeit yj-m;no yjm;n.;g' p[;Xn;it 14 yid p[vseTsÉm·yjuW; sh juüy;t(--p[j;pteivR.;¥;m lokStSmw Tv; d/;in sh yj-m;neneit 15 s;'n;YySy p[;XnIy;¥;b[;÷," 16 d\ hivárit êtSy 17 dÉ/£;V,o ak;árWÉmit dÝ" 18 aNtveRid p[,It;-SvvmOXy m;jRyNt AiTvjo yjm;n 19 a;ÉsCym;n ¬dk-iviCz¥e sdsITyÉ.mN} y idN]w" p[itidx\ VyuiTsCy itIDAm 10 dakSiNAgnikA homA ubhayatra 11 yA sarasvatI vefa-bhagIneti mukhaMM vimqSTe 12 prAyafci ttAhutayaH samiSTayajuH kapAlAnAMM vimocanaM praNItAnAMM vimocanamubhayatra 13 saMM yajxapatirAfiSeti yaja-mAno yajamAnabhAgaM prAfnAti 14 yadi pravasetsamiSTayajuSA saha juhuyAt--prajApatervibhAnnAma lokastasmai tvA dadhAni saha yaja-mAneneti 15 sAMnAyyasya prAfnIyAnnAbrAhmaNaH 16 idaMM haviriti fqtasya 17 dadhikrAvNo akAriSamiti dadhnaH 18 antarvedi praNItA-svavamqfya mArjayanta qtvijo yajamAnafca 19 AsicyamAna udake-'vicchinne sadasItyabhima ntr?ya dizmantraiH pratidifaMM vyutsicya itIDAm 10 dakSiNAgnikA homA ubhayatra 11 yA sarasvatI vefa-bhagIneti mukhaMM vimqSTe 12 prAyafci ttAhutayaH samiSTayajuH kapAlAnAMM vimocanaM praNItAnAMM vimocanamubhayatra 13 saMM yajxapatirAfiSeti yaja-mAno yajamAnabhAgaM prAfnAti 14 yadi pravasetsamiSTayajuSA saha juhuyAt--prajApatervibhAnnAma lokastasmai tvA dadhAni saha yaja-mAneneti 15 sAMnAyyasya prAfnIyAnnAbrAhmaNaH 16 idaMM haviriti fqtasya 17 dadhikrAvNo akAriSamiti dadhnaH 18 antarvedi praNItA-svavamqfya mArjayanta qtvijo yajamAnafca 19 AsicyamAna udake-'vicchinne sadasItyabhimantr! ya dizmantraiH pratidifaMM vyutsicya इतीडाम् १० दक्षिणाग्निका होमा उभयत्र ११ या सरस्वती वेश-भगीनेति मुखँ विमृष्टे १२ प्रायश्चि त्ताहुतयः समिष्टयजुः कपालानाँ विमोचनं प्रणीतानाँ विमोचनमुभयत्र १३ सँ यज्ञपतिराशिषेति यज-मानो यजमानभागं प्राश्नाति १४ यदि प्रवसेत्समिष्टयजुषा सह जुहुयात्--प्रजापतेर्विभान्नाम लोकस्तस्मै त्वा दधानि सह यज-मानेनेति १५ सांनाय्यस्य प्राश्नीयान्नाब्राह्मणः १६ इदँ हविरिति शृतस्य १७ दधिक्राव्णो अकारिषमिति दध्नः १८ अन्तर्वेदि प्रणीता-स्ववमृश्य मार्जयन्त ऋत्विजो यजमानश्च १९ आसिच्यमान उदके-ऽविच्छिन्ने सदसीत्यभिम न्त्र्?य दिङ्मन्त्रैः प्रतिदिशँ व्युत्सिच्य इतीडाम् १० दक्षिणाग्निका होमा उभयत्र ११ या सरस्वती वेश-भगीनेति मुखँ विमृष्टे १२ प्रायश्चि त्ताहुतयः समिष्टयजुः कपालानाँ विमोचनं प्रणीतानाँ विमोचनमुभयत्र १३ सँ यज्ञपतिराशिषेति यज-मानो यजमानभागं प्राश्नाति १४ यदि प्रवसेत्समिष्टयजुषा सह जुहुयात्--प्रजापतेर्विभान्नाम लोकस्तस्मै त्वा दधानि सह यज-मानेनेति १५ सांनाय्यस्य प्राश्नीयान्नाब्राह्मणः १६ इदँ हविरिति शृतस्य १७ दधिक्राव्णो अकारिषमिति दध्नः १८ अन्तर्वेदि प्रणीता-स्ववमृश्य मार्जयन्त ऋत्विजो यजमानश्च १९ आसिच्यमान उदके-ऽविच्छिन्ने सदसीत्यभिमन्त्र्! य दिङ्मन्त्रैः प्रतिदिशँ व्युत्सिच्य smu{ \ v" p[ih,oÉm Sv;\ yoinmÉ.gCzt ) samudraMM vaH prahiNomi svAMM yonimabhigacchata , samudra MM! vaH prahiNomi svAMM yonimabhigacchata , समुद्रँ वः प्रहिणोमि स्वाँ योनिमभिगच्छत । समुद्र ँ! वः प्रहिणोमि स्वाँ योनिमभिगच्छत । tN];idWu b[²÷Ï' b[÷;,\ vO,Ite--.Upte .uvnpte mhto .UtSy pte b[÷;,' Tv; vO, it 1 vOto jpit--dev sivtret' Tv; vO,te bOhSpit' b[÷;,' tdh' mnse p[b[vIÉm mno v;ce v;Gg;y} yw g;y]I i]·.e i]·b( jgTyw jgTynu·.enu·p( pÛye pÉÛ" p[j;ptye p[j;pitivRe>yo deve>yo Ð bOhSpitdeRv;n;' b[÷;h' mnuãy;,;' bOhSpte yD' gop;y;h' .Upitrh' .uvnpitrh' mhto .UtSy pit" Ð mho mevoco yxo mevoco .goR mevoc" Stom' mevoco¥;´' mevoc" p[j;' mevoc" p[itÏ;' mevoc it 2 d²=,t" km;R tantrAdiSu brahmiSThaM brahmANaMM vqNIte--bhUpate bhuvanapate mahato bhUtasya pate brahmANaM tvA vqNa iti 1 vqto japati--deva savitaretaM tvA vqNate bqhaspatiM brahmANaM tadahaM manase prabravImi mano vAce vAggAya tr?yai gAyatrI triSTubhe triSTub jagatyai jagatyanuSTubhe'nuSTup pazktaye pazktiH prajApataye prajApatirvifvebhyo devebhyo . bqhaspatirdevAnAM brahmAhaM manuSyANAM bqhaspate yajxaM gopAyAhaM bhUpatirahaM bhuvanapatirahaM mahato bhUtasya patiH . maho me'voco yafo me'voco bhargo me'vocaH stomaM me'voco'nnAdyaM me'vocaH prajAM me'vocaH pratiSThAM me'voca iti 2 dakSiNataH karmANya-nutiSThet 3 brAhmaudanasya prAfiSyannodanasyAdAyaudanena juhoti--odanaudanasya tvA saMjuhomi svAheti 4 agne'zgiro'hutAdyAnmA pAhi sutrAmaNstvAdadhAnIti prAfnAti 5 darfapUrNamAsayoH paristIrNe vihAre tIrthena prapadya dakSiNata AhavanIyasya saMM stIrNamabhimantrayate--ahe daidhiSavyodatastiSThAnyasya sadane sIda yo'smatpAkatara iti 6 savyena tqNaM pracchidya pratyagdakSiNA nirasyati--nirastaH parAvasuH pApmaneti 7 idamahamarvAgvasoH sadane sIdAmi devena savitrA prasUta ityapaH spqSTvopavifati 8 ahaM bhUpatirahaM bhuvanapatirahaM mahato bhUtasya patiH . tadagnaye prabravImi tadvAyave tatsUryAya . sUryo divo yajxaM pAtu vAyura-ntarikSAdyajxapatiM pAtvagnirmAM pAtu mAnuSamiti japati 9 Amantrito'paH praNeSyantamanujAnAti--bhUrbhuvaH svaH praNaya yajxaM devatA vardhaya tvaM nAkasya pqSThe svarge loke yajamAno'stu . saptaqSINAMM sukqtAMM yatra lokastatremaMM yajxaMM yajamAnAya dhehi . devasya savituH prasave bqhaspati-prasUtaH . oM praNayeti 10 anAmantrito haviH prokSiSyantamanujAnA-tyAmantrita uttarAnparigrAhAnidhmAbarhifcAnAmantritaH sAmidhenIpravarau cAmantrita AfrAvaNAya samidhe ca--prokSa yajxaM bqhaspate parigqhANa vediM prokSa yajxaM prajApate'nubrUhi yajxaM pravqNISva yajxaMM vAcaspate vAca-mAfrAvayaitAmAfrAvaya yajxaM devebhyaH prajApate pratiSTha yajxamiti yathArUpam 11 devatA vardhaya tvamityanuSajet 12 vyAhqtIH purastAtpraNavaM copariSThAt 13 anUcyamAnAsu sAmidhenISu vAcaMM yacchetprayAjA-nuyAjeSvijyamAneSu pradhAneSu ca parihqte prAfitra A prasthAnAt 14 yadi vAcaMM visqjet--idaMM viSNuH . agnAviSNU . pAvakA naH sarasvatI . bqhaspatiMM havAmaha iti nigadya vAcaMM yacchati 15 mArjite'greNAhavanIyaM prAfitramAhriyamANaM pratIkSate--mitrasya tvA cakSuSA pratIkSa iti 16 pratIkSya sAvitreNa pratigqhyAdityAstvA pqSThe sAdayAmIti bhUmau pratiSThApya suparNasya tvA garutmatafcakSuSAvekSa ityavekSyAzguSThenopamadhyamayA ca prAfnAtyanupaspqfandantAn--agneSTvA-syena prAfnAmIti , brAhmaNasyodareNa bqhaspaterbrahmaNeti 17 prAcIrapa utsicyAcAmati--satyena tvAbhijigharmIti hqdayadefamabhimqfati , indra sya tvA jaThare dadhAmIti nAbhidefam 18 vAz ma Asan nasoH prANo'kSyofcakSuH karNayoH frotraM bAhvorbalamUrvorojo'riSTA vifvAzgAni tanUrme tanvA saheti sarvANi gAtrANi 19 AhitAmanuyAjasami-dhamanumantrayate--eSA te agne samittayA tvaMM vardhasva cApyAyasva vardhiSImahi ca vayamA ca pyAyiSImahi ca svAheti 20 tantrAdiSu brahmiSThaM brahmANaMM vqNIte--bhUpate bhuvanapate mahato bhUtasya pate brahmANaM tvA vqNa iti 1 vqto japati--deva savitaretaM tvA vqNate bqhaspatiM brahmANaM tadahaM manase prabravImi mano vAce vAggAyatr! yai gAyatrI triSTubhe triSTub jagatyai jagatyanuSTubhe'nuSTup pazktaye pazktiH prajApataye prajApatirvifvebhyo devebhyo . bqhaspatirdevAnAM brahmAhaM manuSyANAM bqhaspate yajxaM gopAyAhaM bhUpatirahaM bhuvanapatirahaM mahato bhUtasya patiH . maho me'voco yafo me'voco bhargo me'vocaH stomaM me'voco'nnAdyaM me'vocaH prajAM me'vocaH pratiSThAM me'voca iti 2 dakSiNataH karmANya-nutiSThet 3 brAhmaudanasya prAfiSyannodanasyAdAyaudanena juhoti--odanaudanasya tvA saMjuhomi svAheti 4 agne'zgiro'hutAdyAnmA pAhi sutrAmaNstvAdadhAnIti prAfnAti 5 darfapUrNamAsayoH paristIrNe vihAre tIrthena prapadya dakSiNata AhavanIyasya saMM stIrNamabhimantrayate--ahe daidhiSavyodatastiSThAnyasya sadane sIda yo'smatpAkatara iti 6 savyena tqNaM pracchidya pratyagdakSiNA nirasyati--nirastaH parAvasuH pApmaneti 7 idamahamarvAgvasoH sadane sIdAmi devena savitrA prasUta ityapaH spqSTvopavifati 8 ahaM bhUpatirahaM bhuvanapatirahaM mahato bhUtasya patiH . tadagnaye prabravImi tadvAyave tatsUryAya . sUryo divo yajxaM pAtu vAyura-ntarikSAdyajxapatiM pAtvagnirmAM pAtu mAnuSamiti japati 9 Amantrito'paH praNeSyantamanujAnAti--bhUrbhuvaH svaH praNaya yajxaM devatA vardhaya tvaM nAkasya pqSThe svarge loke yajamAno'stu . saptaqSINAMM sukqtAMM yatra lokastatremaMM yajxaMM yajamAnAya dhehi . devasya savituH prasave bqhaspati-prasUtaH . O praNayeti 10 anAmantrito haviH prokSiSyantamanujAnA-tyAmantrita uttarAnparigrAhAnidhmAbarhifcAnAmantritaH sAmidhenIpravarau cAmantrita AfrAvaNAya samidhe ca--prokSa yajxaM bqhaspate parigqhANa vediM prokSa yajxaM prajApate'nubrUhi yajxaM pravqNISva yajxaMM vAcaspate vAca-mAfrAvayaitAmAfrAvaya yajxaM devebhyaH prajApate pratiSTha yajxamiti yathArUpam 11 devatA vardhaya tvamityanuSajet 12 vyAhqtIH purastAtpraNavaM copariSThAt 13 anUcyamAnAsu sAmidhenISu vAcaMM yacchetprayAjA-nuyAjeSvijyamAneSu pradhAneSu ca parihqte prAfitra A prasthAnAt 14 yadi vAcaMM visqjet--idaMM viSNuH . agnAviSNU . pAvakA naH sarasvatI . bqhaspati MM! havAmaha iti nigadya vAcaMM yacchati 15 mArjite'greNAhavanIyaM prAfitramAhriyamANaM pratIkSate--mitrasya tvA cakSuSA pratIkSa iti 16 pratIkSya sAvitreNa pratigqhyAdityAstvA pqSThe sAdayAmIti bhUmau pratiSThApya suparNasya tvA garutmatafcakSuSAvekSa ityavekSyAzguSThenopamadhyamayA ca prAfnAtyanupaspqfandantAn--agneSTvA-syena prAfnAmIti , brAhmaNasyodareNa bqhaspaterbrahmaNeti 17 prAcIrapa utsicyAcAmati--satyena tvAbhijigharmIti hqdayadefamabhimqfati , indra sya tvA jaThare dadhAmIti nAbhidefam 18 vAz ma Asan nasoH prANo'kSyofcakSuH karNayoH frotraM bAhvorbalamUrvorojo'riSTA vifvAzgAni tanUrme tanvA saheti sarvANi gAtrANi 19 AhitAmanuyAjasami-dhamanumantrayate--eSA te agne samittayA tvaMM vardhasva cApyAyasva vardhiSImahi ca vayamA ca pyAyiSImahi ca svAheti 20 तन्त्रादिषु ब्रह्मिष्ठं ब्रह्माणँ वृणीते--भूपते भुवनपते महतो भूतस्य पते ब्रह्माणं त्वा वृण इति १ वृतो जपति--देव सवितरेतं त्वा वृणते बृहस्पतिं ब्रह्माणं तदहं मनसे प्रब्रवीमि मनो वाचे वाग्गाय त्र्?यै गायत्री त्रिष्टुभे त्रिष्टुब् जगत्यै जगत्यनुष्टुभेऽनुष्टुप् पङ्क्तये पङ्क्तिः प्रजापतये प्रजापतिर्विश्वेभ्यो देवेभ्यो ॥ बृहस्पतिर्देवानां ब्रह्माहं मनुष्याणां बृहस्पते यज्ञं गोपायाहं भूपतिरहं भुवनपतिरहं महतो भूतस्य पतिः ॥ महो मेऽवोचो यशो मेऽवोचो भर्गो मेऽवोचः स्तोमं मेऽवोचोऽन्नाद्यं मेऽवोचः प्रजां मेऽवोचः प्रतिष्ठां मेऽवोच इति २ दक्षिणतः कर्माण्य-नुतिष्ठेत् ३ ब्राह्मौदनस्य प्राशिष्यन्नोदनस्यादायौदनेन जुहोति--ओदनौदनस्य त्वा संजुहोमि स्वाहेति ४ अग्नेऽङ्गिरोऽहुताद्यान्मा पाहि सुत्रामण्स्त्वादधानीति प्राश्नाति ५ दर्शपूर्णमासयोः परिस्तीर्णे विहारे तीर्थेन प्रपद्य दक्षिणत आहवनीयस्य सँ स्तीर्णमभिमन्त्रयते--अहे दैधिषव्योदतस्तिष्ठान्यस्य सदने सीद योऽस्मत्पाकतर इति ६ सव्येन तृणं प्रच्छिद्य प्रत्यग्दक्षिणा निरस्यति--निरस्तः परावसुः पाप्मनेति ७ इदमहमर्वाग्वसोः सदने सीदामि देवेन सवित्रा प्रसूत इत्यपः स्पृष्ट्वोपविशति ८ अहं भूपतिरहं भुवनपतिरहं महतो भूतस्य पतिः ॥ तदग्नये प्रब्रवीमि तद्वायवे तत्सूर्याय ॥ सूर्यो दिवो यज्ञं पातु वायुर-न्तरिक्षाद्यज्ञपतिं पात्वग्निर्मां पातु मानुषमिति जपति ९ आमन्त्रितोऽपः प्रणेष्यन्तमनुजानाति--भूर्भुवः स्वः प्रणय यज्ञं देवता वर्धय त्वं नाकस्य पृष्ठे स्वर्गे लोके यजमानोऽस्तु ॥ सप्तऋषीणाँ सुकृताँ यत्र लोकस्तत्रेमँ यज्ञँ यजमानाय धेहि ॥ देवस्य सवितुः प्रसवे बृहस्पति-प्रसूतः ॥ ओं प्रणयेति १० अनामन्त्रितो हविः प्रोक्षिष्यन्तमनुजाना-त्यामन्त्रित उत्तरान्परिग्राहानिध्माबर्हिश्चानामन्त्रितः सामिधेनीप्रवरौ चामन्त्रित आश्रावणाय समिधे च--प्रोक्ष यज्ञं बृहस्पते परिगृहाण वेदिं प्रोक्ष यज्ञं प्रजापतेऽनुब्रूहि यज्ञं प्रवृणीष्व यज्ञँ वाचस्पते वाच-माश्रावयैतामाश्रावय यज्ञं देवेभ्यः प्रजापते प्रतिष्ठ यज्ञमिति यथारूपम् ११ देवता वर्धय त्वमित्यनुषजेत् १२ व्याहृतीः पुरस्तात्प्रणवं चोपरिष्ठात् १३ अनूच्यमानासु सामिधेनीषु वाचँ यच्छेत्प्रयाजा-नुयाजेष्विज्यमानेषु प्रधानेषु च परिहृते प्राशित्र आ प्रस्थानात् १४ यदि वाचँ विसृजेत्--इदँ विष्णुः ॥ अग्नाविष्णू ॥ पावका नः सरस्वती ॥ बृहस्पतिँ हवामह इति निगद्य वाचँ यच्छति १५ मार्जितेऽग्रेणाहवनीयं प्राशित्रमाह्रियमाणं प्रतीक्षते--मित्रस्य त्वा चक्षुषा प्रतीक्ष इति १६ प्रतीक्ष्य सावित्रेण प्रतिगृह्यादित्यास्त्वा पृष्ठे सादयामीति भूमौ प्रतिष्ठाप्य सुपर्णस्य त्वा गरुत्मतश्चक्षुषावेक्ष इत्यवेक्ष्याङ्गुष्ठेनोपमध्यमया च प्राश्नात्यनुपस्पृशन्दन्तान्--अग्नेष्ट्वा-स्येन प्राश्नामीति । ब्राह्मणस्योदरेण बृहस्पतेर्ब्रह्मणेति १७ प्राचीरप उत्सिच्याचामति--सत्येन त्वाभिजिघर्मीति हृदयदेशमभिमृशति । इन्द्र स्य त्वा जठरे दधामीति नाभिदेशम् १८ वाङ् म आसन् नसोः प्राणोऽक्ष्योश्चक्षुः कर्णयोः श्रोत्रं बाह्वोर्बलमूर्वोरोजोऽरिष्टा विश्वाङ्गानि तनूर्मे तन्वा सहेति सर्वाणि गात्राणि १९ आहितामनुयाजसमि-धमनुमन्त्रयते--एषा ते अग्ने समित्तया त्वँ वर्धस्व चाप्यायस्व वर्धिषीमहि च वयमा च प्यायिषीमहि च स्वाहेति २० तन्त्रादिषु ब्रह्मिष्ठं ब्रह्माणँ वृणीते--भूपते भुवनपते महतो भूतस्य पते ब्रह्माणं त्वा वृण इति १ वृतो जपति--देव सवितरेतं त्वा वृणते बृहस्पतिं ब्रह्माणं तदहं मनसे प्रब्रवीमि मनो वाचे वाग्गायत्र्! यै गायत्री त्रिष्टुभे त्रिष्टुब् जगत्यै जगत्यनुष्टुभेऽनुष्टुप् पङ्क्तये पङ्क्तिः प्रजापतये प्रजापतिर्विश्वेभ्यो देवेभ्यो ॥ बृहस्पतिर्देवानां ब्रह्माहं मनुष्याणां बृहस्पते यज्ञं गोपायाहं भूपतिरहं भुवनपतिरहं महतो भूतस्य पतिः ॥ महो मेऽवोचो यशो मेऽवोचो भर्गो मेऽवोचः स्तोमं मेऽवोचोऽन्नाद्यं मेऽवोचः प्रजां मेऽवोचः प्रतिष्ठां मेऽवोच इति २ दक्षिणतः कर्माण्य-नुतिष्ठेत् ३ ब्राह्मौदनस्य प्राशिष्यन्नोदनस्यादायौदनेन जुहोति--ओदनौदनस्य त्वा संजुहोमि स्वाहेति ४ अग्नेऽङ्गिरोऽहुताद्यान्मा पाहि सुत्रामण्स्त्वादधानीति प्राश्नाति ५ दर्शपूर्णमासयोः परिस्तीर्णे विहारे तीर्थेन प्रपद्य दक्षिणत आहवनीयस्य सँ स्तीर्णमभिमन्त्रयते--अहे दैधिषव्योदतस्तिष्ठान्यस्य सदने सीद योऽस्मत्पाकतर इति ६ सव्येन तृणं प्रच्छिद्य प्रत्यग्दक्षिणा निरस्यति--निरस्तः परावसुः पाप्मनेति ७ इदमहमर्वाग्वसोः सदने सीदामि देवेन सवित्रा प्रसूत इत्यपः स्पृष्ट्वोपविशति ८ अहं भूपतिरहं भुवनपतिरहं महतो भूतस्य पतिः ॥ तदग्नये प्रब्रवीमि तद्वायवे तत्सूर्याय ॥ सूर्यो दिवो यज्ञं पातु वायुर-न्तरिक्षाद्यज्ञपतिं पात्वग्निर्मां पातु मानुषमिति जपति ९ आमन्त्रितोऽपः प्रणेष्यन्तमनुजानाति--भूर्भुवः स्वः प्रणय यज्ञं देवता वर्धय त्वं नाकस्य पृष्ठे स्वर्गे लोके यजमानोऽस्तु ॥ सप्तऋषीणाँ सुकृताँ यत्र लोकस्तत्रेमँ यज्ञँ यजमानाय धेहि ॥ देवस्य सवितुः प्रसवे बृहस्पति-प्रसूतः ॥ ॐ प्रणयेति १० अनामन्त्रितो हविः प्रोक्षिष्यन्तमनुजाना-त्यामन्त्रित उत्तरान्परिग्राहानिध्माबर्हिश्चानामन्त्रितः सामिधेनीप्रवरौ चामन्त्रित आश्रावणाय समिधे च--प्रोक्ष यज्ञं बृहस्पते परिगृहाण वेदिं प्रोक्ष यज्ञं प्रजापतेऽनुब्रूहि यज्ञं प्रवृणीष्व यज्ञँ वाचस्पते वाच-माश्रावयैतामाश्रावय यज्ञं देवेभ्यः प्रजापते प्रतिष्ठ यज्ञमिति यथारूपम् ११ देवता वर्धय त्वमित्यनुषजेत् १२ व्याहृतीः पुरस्तात्प्रणवं चोपरिष्ठात् १३ अनूच्यमानासु सामिधेनीषु वाचँ यच्छेत्प्रयाजा-नुयाजेष्विज्यमानेषु प्रधानेषु च परिहृते प्राशित्र आ प्रस्थानात् १४ यदि वाचँ विसृजेत्--इदँ विष्णुः ॥ अग्नाविष्णू ॥ पावका नः सरस्वती ॥ बृहस्पति ँ! हवामह इति निगद्य वाचँ यच्छति १५ मार्जितेऽग्रेणाहवनीयं प्राशित्रमाह्रियमाणं प्रतीक्षते--मित्रस्य त्वा चक्षुषा प्रतीक्ष इति १६ प्रतीक्ष्य सावित्रेण प्रतिगृह्यादित्यास्त्वा पृष्ठे सादयामीति भूमौ प्रतिष्ठाप्य सुपर्णस्य त्वा गरुत्मतश्चक्षुषावेक्ष इत्यवेक्ष्याङ्गुष्ठेनोपमध्यमया च प्राश्नात्यनुपस्पृशन्दन्तान्--अग्नेष्ट्वा-स्येन प्राश्नामीति । ब्राह्मणस्योदरेण बृहस्पतेर्ब्रह्मणेति १७ प्राचीरप उत्सिच्याचामति--सत्येन त्वाभिजिघर्मीति हृदयदेशमभिमृशति । इन्द्र स्य त्वा जठरे दधामीति नाभिदेशम् १८ वाङ् म आसन् नसोः प्राणोऽक्ष्योश्चक्षुः कर्णयोः श्रोत्रं बाह्वोर्बलमूर्वोरोजोऽरिष्टा विश्वाङ्गानि तनूर्मे तन्वा सहेति सर्वाणि गात्राणि १९ आहितामनुयाजसमि-धमनुमन्त्रयते--एषा ते अग्ने समित्तया त्वँ वर्धस्व चाप्यायस्व वर्धिषीमहि च वयमा च प्यायिषीमहि च स्वाहेति २० it jipTv; x;%;m;hrit ) xmIx;%;' pl;xx;%;\ v; vüpl;x;mp[itxuãk;g[;' p[;cImudIcI \ v;h;n;m( 2 We Tveit Ézæv; su.Ut;yeit s'nmit 3 m;' p[;cImudIcIÉmWmUjRmÉ. s\ SÕt;' büp,;Rmxuãk;g[;\ hr;Ém pxup;mhÉmTy;hrit 4 ty; sd.RipïUly; W@± vTs;np;kroit--v;yv" Sqeit 5 devo v Tyekk;\ s\ SpxRyNg;" p[k;lyit 6 a;Py;y?vmßä; deve>y; N{ ;y .;gÉmTy;Py;yit ) mheN{ ;yeit mheN{ y;Éjn" 7 iti japitvA fAkhAmAharati , famIfAkhAM palAfafAkhAMM vA vahupalAfAmapratifuSkAgrAM prAcImudIcIMM vAhAnAm 2 iSe tveti chittvA subhUtAyeti saMnamati 3 imAM prAcImudIcImiSamUrjamabhi saMM skqtAM bahuparNAmafuSkAgrAMM harAmi pafupAmahamityAharati 4 tayA sadarbhapixjUlayA SaD vatsAnapAkaroti--vAyavaH stheti 5 devo va ityekaikAMM saMM sparfayangAH prakAlayati 6 ApyAyadhvamaghnyA devebhyA indra ?Aya bhAgamityApyAyati , mahendra ?Ayeti mahendra yAjinaH 7 iti japitvA fAkhAmAharati , famIfAkhAM palAfafAkhAMM vA vahupalAfAmapratifuSkAgrAM prAcImudIcI MM! vAhAnAm 2 iSe tveti chittvA subhUtAyeti saMnamati 3 imAM prAcImudIcImiSamUrjamabhi saMM skqtAM bahuparNAmafuSkAgrAMM harAmi pafupAmahamityAharati 4 tayA sadarbhapixjUlayA SaD vatsAnapAkaroti--vAyavaH stheti 5 devo va ityekaikAMM saMM sparfayangAH prakAlayati 6 ApyAyadhvamaghnyA devebhyA indrA ya bhAgamityApyAyati , mahendrA yeti mahendra yAjinaH 7 इति जपित्वा शाखामाहरति । शमीशाखां पलाशशाखाँ वा वहुपलाशामप्रतिशुष्काग्रां प्राचीमुदीचीँ वाहानाम् २ इषे त्वेति छित्त्वा सुभूतायेति संनमति ३ इमां प्राचीमुदीचीमिषमूर्जमभि सँ स्कृतां बहुपर्णामशुष्काग्राँ हरामि पशुपामहमित्याहरति ४ तया सदर्भपिञ्जूलया षड् वत्सानपाकरोति--वायवः स्थेति ५ देवो व इत्येकैकाँ सँ स्पर्शयन्गाः प्रकालयति ६ आप्यायध्वमघ्न्या देवेभ्या इन्द्र ?ाय भागमित्याप्यायति । महेन्द्र ?ायेति महेन्द्र याजिनः ७ इति जपित्वा शाखामाहरति । शमीशाखां पलाशशाखाँ वा वहुपलाशामप्रतिशुष्काग्रां प्राचीमुदीची ँ! वाहानाम् २ इषे त्वेति छित्त्वा सुभूतायेति संनमति ३ इमां प्राचीमुदीचीमिषमूर्जमभि सँ स्कृतां बहुपर्णामशुष्काग्राँ हरामि पशुपामहमित्याहरति ४ तया सदर्भपिञ्जूलया षड् वत्सानपाकरोति--वायवः स्थेति ५ देवो व इत्येकैकाँ सँ स्पर्शयन्गाः प्रकालयति ६ आप्यायध्वमघ्न्या देवेभ्या इन्द्रा य भागमित्याप्यायति । महेन्द्रा येति महेन्द्र याजिनः ७ xuõ; ap" sup[p;,e ipbNtI" xtÉmN{ ;y xrdo duh;n;" ) fuddhA apaH suprapANe pibantIH fatamindra ?Aya farado duhAnAH , fuddhA apaH suprapANe pibantIH fatamindrA ya farado duhAnAH , शुद्धा अपः सुप्रपाणे पिबन्तीः शतमिन्द्र ?ाय शरदो दुहानाः । शुद्धा अपः सुप्रपाणे पिबन्तीः शतमिन्द्रा य शरदो दुहानाः । it v[jNtIrnumN]yte 8 pUW; v" prSp; aidit" p[eTvRrIp; N{ o vo?y=on·;" punreteit c 9 /[uv; aiSmÉ¥it yjm;n' p[e=te gOh;Nv;É.py;RvtRte 10 yjm;nSy pxUNp;hITyɦϼnSyGNyg;re v; purSt;Tp[tIcI \ x;%;mupkWRit 11 aÉsd' d;]' p;í;hRpTySy s;iv]e,;dÿeprx\ v;--devSy Tveit p[.Oitn;dd TyNten 12 goWdsIit g;hRpTy' p[e=te 13 p[Tyu·\ r= Ty;hvnIye p[it-tPyovRNtár=\ vIih Ð p[eymg;idit p[;GvodGv;É.p[v[Jy yt" kÚtɶ.;RNbihRr;hrit 14 dev;n;' párWUtmsIit párWUy ivã,o" Stup it StMb' gOhITv;itsO·o gv;' .;g Tyek;\ Xnui·' ù v; ivsOjit 15 deve>ySTvo?vRbihR>yR TyU?vRmuNmOJy m;/o mopár p¨St A?y;sÉmit d;]mupúTy ivx;%;in p[it lun;it s;iv]e, d;mITyNten 16 p[qmlUn\ s'n%' p[Str' ÕTv; pOÉqVy;" s'pOc" p;hIit tO,mNt/;Ry s;dyit 17 a;Cz¹ÿ; te m; árWÉmit p[.Ut' lUTv; jpit 18 atSTv' bihRárTy;lv;nÉ.mOxit 19 sh§-vLx; Ty;Tm;n' p[TyÉ.mOxit 20 ap" SpO;yuipt; yoinát xuLb' p[it/;y;idTy; r;;sITy;ve·yit i]/;tu p/;tu s¢/;tu v; 21 Ev' /;tus'.r,;Str,yo" 22 sus'.Ot; Tv; s'.r;mIit xuLbe bihR" s'.rit 23 aluÉ.t; yoinárit p[Strm;/;yeNd; iti vrajantIranumantrayate 8 pUSA vaH paraspA aditiH prertvarIpA indra ?o vo'dhyakSo'naSTAH punareteti ca 9 dhruvA asminniti yajamAnaM prekSate gqhAnvAbhiparyAvartate 10 yajamAnasya pafUnpAhItyagniSThe'nasyagnyagAre vA purastAtpratIcIMM fAkhAmupakarSati 11 asidaM dAtraM pafcAdgArhapatyasya sAvitreNAdatte'fvaparafuMM vA--devasya tveti prabhqtinAdada ityantena 12 goSadasIti gArhapatyaM prekSate 13 pratyuSTaMM rakSa ityAhavanIye prati-tapyorvantarikSaMM vIhi . preyamagAditi prAgvodagvAbhipravrajya yataH kutafciddarbhAnbarhirAharati 14 devAnAM pariSUtamasIti pariSUya viSNoH stupa iti stambaM gqhItvAtisqSTo gavAM bhAga ityekAMM fnuSTiM dve vA visqjati 15 devebhyastvordhvabarhirbhya ityUrdhvamunmqjya mAdho mopari parusta qdhyAsamiti dAtramupahqtya vifAkhAni prati lunAti sAvitreNa dAmItyantena 16 prathamalUnaMM saMnakhaM prastaraM kqtvA pqthivyAH saMpqcaH pAhIti tqNamantardhAya sAdayati 17 AcchettA te mA riSamiti prabhUtaM lUtvA japati 18 atastvaM barhirityAlavAnabhimqfati 19 sahasra-valfA ityAtmAnaM pratyabhimqfati 20 apaH spqSTvAyupitA yoniti fulbaM pratidhAyAdityA rAsnAsItyAveSTayati tridhAtu paxcadhAtu saptadhAtu vA 21 evaM dhAtusaMbharaNAstaraNayoH 22 susaMbhqtA tvA saMbharAmIti fulbe barhiH saMbharati 23 alubhitA yoniriti prastaramAdhAyendANyAH saMnahanami-tyantAvabhisamAyacchati 24 pUSA te granthiM grathnAtviti granthiM karoti 25 sa te mA sthAditi pafcAtprAxcamupakarSati 26 iti vrajantIranumantrayate 8 pUSA vaH paraspA aditiH prertvarIpA indro vo'dhyakSo'naSTAH punareteti ca 9 dhruvA asminniti yajamAnaM prekSate gqhAnvAbhiparyAvartate 10 yajamAnasya pafUnpAhItyagniSThe'nasyagnyagAre vA purastAtpratIcI MM! fAkhAmupakarSati 11 asidaM dAtraM pafcAdgArhapatyasya sAvitreNAdatte'fvaparafuMM vA--devasya tveti prabhqtinAdada ityantena 12 goSadasIti gArhapatyaM prekSate 13 pratyuSTaMM rakSa ityAhavanIye prati-tapyorvantarikSaMM vIhi . preyamagAditi prAgvodagvAbhipravrajya yataH kutafciddarbhAnbarhirAharati 14 devAnAM pariSUtamasIti pariSUya viSNoH stupa iti stambaM gqhItvAtisqSTo gavAM bhAga ityekAMM fnuSTiM dve vA visqjati 15 devebhyastvordhvabarhirbhya ityUrdhvamunmqjya mAdho mopari parusta qdhyAsamiti dAtramupahqtya vifAkhAni prati lunAti sAvitreNa dAmItyantena 16 prathamalUnaMM saMnakhaM prastaraM kqtvA pqthivyAH saMpqcaH pAhIti tqNamantardhAya sAdayati 17 AcchettA te mA riSamiti prabhUtaM lUtvA japati 18 atastvaM barhirityAlavAnabhimqfati 19 sahasra-valfA ityAtmAnaM pratyabhimqfati 20 apaH spqSTvAyupitA yoniti fulbaM pratidhAyAdityA rAsnAsItyAveSTayati tridhAtu paxcadhAtu saptadhAtu vA 21 evaM dhAtusaMbharaNAstaraNayoH 22 susaMbhqtA tvA saMbharAmIti fulbe barhiH saMbharati 23 alubhitA yoniriti prastaramAdhAyendANyAH saMnahanami-tyantAvabhisamAyacchati 24 pUSA te granthiM grathnAtviti granthiM karoti 25 sa te mA sthAditi pafcAtprAxcamupakarSati 26 इति व्रजन्तीरनुमन्त्रयते ८ पूषा वः परस्पा अदितिः प्रेर्त्वरीपा इन्द्र ?ो वोऽध्यक्षोऽनष्टाः पुनरेतेति च ९ ध्रुवा अस्मिन्निति यजमानं प्रेक्षते गृहान्वाभिपर्यावर्तते १० यजमानस्य पशून्पाहीत्यग्निष्ठेऽनस्यग्न्यगारे वा पुरस्तात्प्रतीचीँ शाखामुपकर्षति ११ असिदं दात्रं पश्चाद्गार्हपत्यस्य सावित्रेणादत्तेऽश्वपरशुँ वा--देवस्य त्वेति प्रभृतिनादद इत्यन्तेन १२ गोषदसीति गार्हपत्यं प्रेक्षते १३ प्रत्युष्टँ रक्ष इत्याहवनीये प्रति-तप्योर्वन्तरिक्षँ वीहि ॥ प्रेयमगादिति प्राग्वोदग्वाभिप्रव्रज्य यतः कुतश्चिद्दर्भान्बर्हिराहरति १४ देवानां परिषूतमसीति परिषूय विष्णोः स्तुप इति स्तम्बं गृहीत्वातिसृष्टो गवां भाग इत्येकाँ श्नुष्टिं द्वे वा विसृजति १५ देवेभ्यस्त्वोर्ध्वबर्हिर्भ्य इत्यूर्ध्वमुन्मृज्य माधो मोपरि परुस्त ऋध्यासमिति दात्रमुपहृत्य विशाखानि प्रति लुनाति सावित्रेण दामीत्यन्तेन १६ प्रथमलूनँ संनखं प्रस्तरं कृत्वा पृथिव्याः संपृचः पाहीति तृणमन्तर्धाय सादयति १७ आच्छेत्ता ते मा रिषमिति प्रभूतं लूत्वा जपति १८ अतस्त्वं बर्हिरित्यालवानभिमृशति १९ सहस्र-वल्शा इत्यात्मानं प्रत्यभिमृशति २० अपः स्पृष्ट्वायुपिता योनिति शुल्बं प्रतिधायादित्या रास्नासीत्यावेष्टयति त्रिधातु पञ्चधातु सप्तधातु वा २१ एवं धातुसंभरणास्तरणयोः २२ सुसंभृता त्वा संभरामीति शुल्बे बर्हिः संभरति २३ अलुभिता योनिरिति प्रस्तरमाधायेन्दाण्याः संनहनमि-त्यन्तावभिसमायच्छति २४ पूषा ते ग्रन्थिं ग्रथ्नात्विति ग्रन्थिं करोति २५ स ते मा स्थादिति पश्चात्प्राञ्चमुपकर्षति २६ इति व्रजन्तीरनुमन्त्रयते ८ पूषा वः परस्पा अदितिः प्रेर्त्वरीपा इन्द्रो वोऽध्यक्षोऽनष्टाः पुनरेतेति च ९ ध्रुवा अस्मिन्निति यजमानं प्रेक्षते गृहान्वाभिपर्यावर्तते १० यजमानस्य पशून्पाहीत्यग्निष्ठेऽनस्यग्न्यगारे वा पुरस्तात्प्रतीची ँ! शाखामुपकर्षति ११ असिदं दात्रं पश्चाद्गार्हपत्यस्य सावित्रेणादत्तेऽश्वपरशुँ वा--देवस्य त्वेति प्रभृतिनादद इत्यन्तेन १२ गोषदसीति गार्हपत्यं प्रेक्षते १३ प्रत्युष्टँ रक्ष इत्याहवनीये प्रति-तप्योर्वन्तरिक्षँ वीहि ॥ प्रेयमगादिति प्राग्वोदग्वाभिप्रव्रज्य यतः कुतश्चिद्दर्भान्बर्हिराहरति १४ देवानां परिषूतमसीति परिषूय विष्णोः स्तुप इति स्तम्बं गृहीत्वातिसृष्टो गवां भाग इत्येकाँ श्नुष्टिं द्वे वा विसृजति १५ देवेभ्यस्त्वोर्ध्वबर्हिर्भ्य इत्यूर्ध्वमुन्मृज्य माधो मोपरि परुस्त ऋध्यासमिति दात्रमुपहृत्य विशाखानि प्रति लुनाति सावित्रेण दामीत्यन्तेन १६ प्रथमलूनँ संनखं प्रस्तरं कृत्वा पृथिव्याः संपृचः पाहीति तृणमन्तर्धाय सादयति १७ आच्छेत्ता ते मा रिषमिति प्रभूतं लूत्वा जपति १८ अतस्त्वं बर्हिरित्यालवानभिमृशति १९ सहस्र-वल्शा इत्यात्मानं प्रत्यभिमृशति २० अपः स्पृष्ट्वायुपिता योनिति शुल्बं प्रतिधायादित्या रास्नासीत्यावेष्टयति त्रिधातु पञ्चधातु सप्तधातु वा २१ एवं धातुसंभरणास्तरणयोः २२ सुसंभृता त्वा संभरामीति शुल्बे बर्हिः संभरति २३ अलुभिता योनिरिति प्रस्तरमाधायेन्दाण्याः संनहनमि-त्यन्तावभिसमायच्छति २४ पूषा ते ग्रन्थिं ग्रथ्नात्विति ग्रन्थिं करोति २५ स ते मा स्थादिति पश्चात्प्राञ्चमुपकर्षति २६ Ty;r>yeN{ Sy Tv; b;ü>y;mu´Cz Tyu´Czit 27 bOhSptemURÝ;R hr;mIit ixrSy;/;yovRNtár=\ vIhIit v[jit 28 a;idTy;STv; pOϼ s;dy;mIit p;d;hvnIySy p;rIÉ/dexen/" s;dÉyTv; dev'gmÉmTyupár ind/;it 29 p;l;x' %;idr\ v;·;dxd;¨Ém?m\ s'nç;it ]I \ pár/INshxLk;Nk;ãmRyRmy;âNbLvpl;x%idr-rohItkoduMbr;,;\ v; 30 SqivÏo m?ymo vWIRy;n,Iy;Nd²=-,;?yoR îÉsÏoÉ,Ï ¬ÿr;?yR" 31 ityArabhyendra sya tvA bAhubhyAmudyaccha ityudyacchati 27 bqhaspatermUrdhnA harAmIti firasyAdhAyorvantarikSaMM vIhIti vrajati 28 AdityAstvA pqSThe sAdayAmIti pafcAdAhavanIyasya pArIdhidefe'nadhaH sAdayitvA devaMgamamityupari nidadhAti 29 pAlAfaM khAdiraMM vASTAdafadArumidhmaMM saMnahyAti trIMM fcaparidhInsahafalkAnkArSmaryamayAnbilvapalAfakhadira-rohItakodumbarANAMM vA 30 sthaviSTho madhyamo varSIyAnaNIyAndakSi-NArdhyo hrasiSTho'NiSTha uttarArdhyaH 31 ityArabhyendra sya tvA bAhubhyAmudyaccha ityudyacchati 27 bqhaspatermUrdhnA harAmIti firasyAdhAyorvantarikSaMM vIhIti vrajati 28 AdityAstvA pqSThe sAdayAmIti pafcAdAhavanIyasya pArIdhidefe'nadhaH sAdayitvA devaMgamamityupari nidadhAti 29 pAlAfaM khAdiraMM vASTAdafadArumidhmaMM saMnahyAti trI MM! fcaparidhInsahafalkAnkArSmaryamayAnbilvapalAfakhadira-rohItakodumbarANAMM vA 30 sthaviSTho madhyamo varSIyAnaNIyAndakSi-NArdhyo hrasiSTho'NiSTha uttarArdhyaH 31 इत्यारभ्येन्द्र स्य त्वा बाहुभ्यामुद्यच्छ इत्युद्यच्छति २७ बृहस्पतेर्मूर्ध्ना हरामीति शिरस्याधायोर्वन्तरिक्षँ वीहीति व्रजति २८ आदित्यास्त्वा पृष्ठे सादयामीति पश्चादाहवनीयस्य पारीधिदेशेऽनधः सादयित्वा देवंगममित्युपरि निदधाति २९ पालाशं खादिरँ वाष्टादशदारुमिध्मँ संनह्याति त्रीँ श्चपरिधीन्सहशल्कान्कार्ष्मर्यमयान्बिल्वपलाशखदिर-रोहीतकोदुम्बराणाँ वा ३० स्थविष्ठो मध्यमो वर्षीयानणीयान्दक्षि-णार्ध्यो ह्रसिष्ठोऽणिष्ठ उत्तरार्ध्यः ३१ इत्यारभ्येन्द्र स्य त्वा बाहुभ्यामुद्यच्छ इत्युद्यच्छति २७ बृहस्पतेर्मूर्ध्ना हरामीति शिरस्याधायोर्वन्तरिक्षँ वीहीति व्रजति २८ आदित्यास्त्वा पृष्ठे सादयामीति पश्चादाहवनीयस्य पारीधिदेशेऽनधः सादयित्वा देवंगममित्युपरि निदधाति २९ पालाशं खादिरँ वाष्टादशदारुमिध्मँ संनह्याति त्री ँ! श्चपरिधीन्सहशल्कान्कार्ष्मर्यमयान्बिल्वपलाशखदिर-रोहीतकोदुम्बराणाँ वा ३० स्थविष्ठो मध्यमो वर्षीयानणीयान्दक्षि-णार्ध्यो ह्रसिष्ठोऽणिष्ठ उत्तरार्ध्यः ३१ d.;R,;\ ved' kroit vTsDu' pxuk;mSy i]vOt' b[÷vcRsk;mSy mUtk;yRm¥;´k;mSy 1 p[sVy\ xuLb' ÕTv; vTsDu' inve·ä ved;g[e xuLb' in/;y i]veRdixr" s'nçTyuÿrmuÿr' p[d²=,m( 2 p[;dexm;]e xuLb;Tpárv;SyoTkre mUl;in gmyit 3 a]wv;m;v;-Sy;y;\ veid' kroit svR \ s´" p*,Rm;Sy;m( 4 x;%;y; aNtveRid pl;x;in ivx;Ty mUlt" p[iCz´;NtveRid NySyedupvex' c kÚvIRt 5 x;%;y; d.Rmy' piv]' kroTyg[iNq i]vOdivdlm( 6 üte-ɦho]e pársmUç párStIyoRÿrto g;hRpTySy p;]e>y" s\ StIyR ÃÖÃ\ s;'n;Yyp;];É, p[yunáÿ_ dohn' ind;ne kÚM.I \ x;%;piv]' c 7 bihRW" piv]e kÚ¨te sm;vp[iCz¥p[;Nt* d.*R p[;dexm;]* 8 piv]e Sqo vwã,ve TyoW?y; Ézæv; ivã,omRns; pUte Sq Ty²º²S]-¨NmOJy p[o=,I" s\ SkÚ¨te 9 devo v" sivtoTpun;iTvit g;y} y; i]" pCz ¬TpUy devIr;pog[eguv TyÉ.mN} y xuN/?v' dwVy;y kmR, it p;];É, i]" p[o=it 10 ¬psO·;' me p[b[Ut;t( Ð ivh;r' c g;' copsO·;mNtre, m; s'c;árWuárit s'p[eãyit 11 in·¢\ r=o in·¢; ar;ty it kÚM.I' in·Py vsUn;' piv]msIit p[;gg[' piv]-mvd/;it 12 ´*rsITyÉ.mN} y m;tárno `mR TyÉ/Åyit 13 aNv;r>y v;c\ yCzit 14 n árÿ_mvsOjit 15 poW;y Tveit vTsmvsOJym;nmnumN]yte 16 ay+m; v" p[jy; s\ sOj;Ém r;ySpoWe, bül; .viNTvit s'gCzm;j;m( 17 aidTy; r;;-sIit indIym;n;m( 18 èjRSvtI`ORtv²TpNvm;n; jIv; jIv-NtI¨p v" sdemeTyups¥m( 19 darbhANAMM vedaM karoti vatsajxuM pafukAmasya trivqtaM brahmavarcasakAmasya mUtakAryamannAdyakAmasya 1 prasavyaMM fulbaM kqtvA vatsajxuM niveSTya vedAgre fulbaM nidhAya trirvedafiraH saMnahyatyuttaramuttaraM pradakSiNam 2 prAdefamAtre fulbAtparivAsyotkare mUlAni gamayati 3 atraivAmAvA-syAyAMM vediM karoti sarvaMM sadyaH paurNamAsyAm 4 fAkhAyA antarvedi palAfAni vifAtya mUlataH pracchidyAntarvedi nyasyedupavefaM ca kurvIta 5 fAkhAyA darbhamayaM pavitraM karotyagranthi trivqdavidalam 6 hute-'gnihotre parisamUhya paristIryottarato gArhapatyasya pAtrebhyaH saMM stIrya dvaMdvaMM sAMnAyyapAtrANi prayunakti dohanaM nidAne kumbhIMM fAkhApavitraM ca 7 barhiSaH pavitre kurute samAvapracchinnaprAntau darbhau prAdefamAtrau 8 pavitre stho vaiSNave ityoSadhyA chittvA viSNormanasA pUte stha ityadbhistri-runmqjya prokSaNIH saMM skurute 9 devo vaH savitotpunAtviti gAya tr?yA triH paccha utpUya devIrApo'greguva ityabhima ntr?ya fundhadhvaM daivyAya karmaNa iti pAtrANi triH prokSati 10 upasqSTAM me prabrUtAt . vihAraM ca gAM copasqSTAmantareNa mA saMcAriSuriti saMpreSyati 11 niSTaptaMM rakSo niSTaptA arAtaya iti kumbhIM niSTapya vasUnAM pavitramasIti prAgagraM pavitra-mavadadhAti 12 dyaurasItyabhima ntr?ya mAtarifvano gharma ityadhifrayati 13 anvArabhya vAcaMM yacchati 14 na riktamavasqjati 15 poSAya tveti vatsamavasqjyamAnamanumantrayate 16 ayakSmA vaH prajayA saMM sqjAmi rAyaspoSeNa bahulA bhavantviti saMgacchamAjAm 17 adityA rAsnA-sIti nidIyamAnAm 18 UrjasvatIrghqtavatpinvamAnA jIvA jIva-ntIrupa vaH sademetyupasannam 19 darbhANAMM vedaM karoti vatsajxuM pafukAmasya trivqtaM brahmavarcasakAmasya mUtakAryamannAdyakAmasya 1 prasavyaMM fulbaM kqtvA vatsajxuM niveSTya vedAgre fulbaM nidhAya trirvedafiraH saMnahyatyuttaramuttaraM pradakSiNam 2 prAdefamAtre fulbAtparivAsyotkare mUlAni gamayati 3 atraivAmAvA-syAyAMM vediM karoti sarva MM! sadyaH paurNamAsyAm 4 fAkhAyA antarvedi palAfAni vifAtya mUlataH pracchidyAntarvedi nyasyedupavefaM ca kurvIta 5 fAkhAyA darbhamayaM pavitraM karotyagranthi trivqdavidalam 6 hute-'gnihotre parisamUhya paristIryottarato gArhapatyasya pAtrebhyaH saMM stIrya dvaMdvaMM sAMnAyyapAtrANi prayunakti dohanaM nidAne kumbhI MM! fAkhApavitraM ca 7 barhiSaH pavitre kurute samAvapracchinnaprAntau darbhau prAdefamAtrau 8 pavitre stho vaiSNave ityoSadhyA chittvA viSNormanasA pUte stha ityadbhistri-runmqjya prokSaNIH saMM skurute 9 devo vaH savitotpunAtviti gAyatr! yA triH paccha utpUya devIrApo'greguva ityabhimantr! ya fundhadhvaM daivyAya karmaNa iti pAtrANi triH prokSati 10 upasqSTAM me prabrUtAt . vihAraM ca gAM copasqSTAmantareNa mA saMcAriSuriti saMpreSyati 11 niSTaptaMM rakSo niSTaptA arAtaya iti kumbhIM niSTapya vasUnAM pavitramasIti prAgagraM pavitra-mavadadhAti 12 dyaurasItyabhimantr! ya mAtarifvano gharma ityadhifrayati 13 anvArabhya vAcaMM yacchati 14 na riktamavasqjati 15 poSAya tveti vatsamavasqjyamAnamanumantrayate 16 ayakSmA vaH prajayA saMM sqjAmi rAyaspoSeNa bahulA bhavantviti saMgacchamAjAm 17 adityA rAsnA-sIti nidIyamAnAm 18 UrjasvatIrghqtavatpinvamAnA jIvA jIva-ntIrupa vaH sademetyupasannam 19 दर्भाणाँ वेदं करोति वत्सज्ञुं पशुकामस्य त्रिवृतं ब्रह्मवर्चसकामस्य मूतकार्यमन्नाद्यकामस्य १ प्रसव्यँ शुल्बं कृत्वा वत्सज्ञुं निवेष्ट्य वेदाग्रे शुल्बं निधाय त्रिर्वेदशिरः संनह्यत्युत्तरमुत्तरं प्रदक्षिणम् २ प्रादेशमात्रे शुल्बात्परिवास्योत्करे मूलानि गमयति ३ अत्रैवामावा-स्यायाँ वेदिं करोति सर्वँ सद्यः पौर्णमास्याम् ४ शाखाया अन्तर्वेदि पलाशानि विशात्य मूलतः प्रच्छिद्यान्तर्वेदि न्यस्येदुपवेशं च कुर्वीत ५ शाखाया दर्भमयं पवित्रं करोत्यग्रन्थि त्रिवृदविदलम् ६ हुते-ऽग्निहोत्रे परिसमूह्य परिस्तीर्योत्तरतो गार्हपत्यस्य पात्रेभ्यः सँ स्तीर्य द्वंद्वँ सांनाय्यपात्राणि प्रयुनक्ति दोहनं निदाने कुम्भीँ शाखापवित्रं च ७ बर्हिषः पवित्रे कुरुते समावप्रच्छिन्नप्रान्तौ दर्भौ प्रादेशमात्रौ ८ पवित्रे स्थो वैष्णवे इत्योषध्या छित्त्वा विष्णोर्मनसा पूते स्थ इत्यद्भिस्त्रि-रुन्मृज्य प्रोक्षणीः सँ स्कुरुते ९ देवो वः सवितोत्पुनात्विति गाय त्र्?या त्रिः पच्छ उत्पूय देवीरापोऽग्रेगुव इत्यभिम न्त्र्?य शुन्धध्वं दैव्याय कर्मण इति पात्राणि त्रिः प्रोक्षति १० उपसृष्टां मे प्रब्रूतात् ॥ विहारं च गां चोपसृष्टामन्तरेण मा संचारिषुरिति संप्रेष्यति ११ निष्टप्तँ रक्षो निष्टप्ता अरातय इति कुम्भीं निष्टप्य वसूनां पवित्रमसीति प्रागग्रं पवित्र-मवदधाति १२ द्यौरसीत्यभिम न्त्र्?य मातरिश्वनो घर्म इत्यधिश्रयति १३ अन्वारभ्य वाचँ यच्छति १४ न रिक्तमवसृजति १५ पोषाय त्वेति वत्समवसृज्यमानमनुमन्त्रयते १६ अयक्ष्मा वः प्रजया सँ सृजामि रायस्पोषेण बहुला भवन्त्विति संगच्छमाजाम् १७ अदित्या रास्ना-सीति निदीयमानाम् १८ ऊर्जस्वतीर्घृतवत्पिन्वमाना जीवा जीव-न्तीरुप वः सदेमेत्युपसन्नम् १९ दर्भाणाँ वेदं करोति वत्सज्ञुं पशुकामस्य त्रिवृतं ब्रह्मवर्चसकामस्य मूतकार्यमन्नाद्यकामस्य १ प्रसव्यँ शुल्बं कृत्वा वत्सज्ञुं निवेष्ट्य वेदाग्रे शुल्बं निधाय त्रिर्वेदशिरः संनह्यत्युत्तरमुत्तरं प्रदक्षिणम् २ प्रादेशमात्रे शुल्बात्परिवास्योत्करे मूलानि गमयति ३ अत्रैवामावा-स्यायाँ वेदिं करोति सर्व ँ! सद्यः पौर्णमास्याम् ४ शाखाया अन्तर्वेदि पलाशानि विशात्य मूलतः प्रच्छिद्यान्तर्वेदि न्यस्येदुपवेशं च कुर्वीत ५ शाखाया दर्भमयं पवित्रं करोत्यग्रन्थि त्रिवृदविदलम् ६ हुते-ऽग्निहोत्रे परिसमूह्य परिस्तीर्योत्तरतो गार्हपत्यस्य पात्रेभ्यः सँ स्तीर्य द्वंद्वँ सांनाय्यपात्राणि प्रयुनक्ति दोहनं निदाने कुम्भी ँ! शाखापवित्रं च ७ बर्हिषः पवित्रे कुरुते समावप्रच्छिन्नप्रान्तौ दर्भौ प्रादेशमात्रौ ८ पवित्रे स्थो वैष्णवे इत्योषध्या छित्त्वा विष्णोर्मनसा पूते स्थ इत्यद्भिस्त्रि-रुन्मृज्य प्रोक्षणीः सँ स्कुरुते ९ देवो वः सवितोत्पुनात्विति गायत्र्! या त्रिः पच्छ उत्पूय देवीरापोऽग्रेगुव इत्यभिमन्त्र्! य शुन्धध्वं दैव्याय कर्मण इति पात्राणि त्रिः प्रोक्षति १० उपसृष्टां मे प्रब्रूतात् ॥ विहारं च गां चोपसृष्टामन्तरेण मा संचारिषुरिति संप्रेष्यति ११ निष्टप्तँ रक्षो निष्टप्ता अरातय इति कुम्भीं निष्टप्य वसूनां पवित्रमसीति प्रागग्रं पवित्र-मवदधाति १२ द्यौरसीत्यभिमन्त्र्! य मातरिश्वनो घर्म इत्यधिश्रयति १३ अन्वारभ्य वाचँ यच्छति १४ न रिक्तमवसृजति १५ पोषाय त्वेति वत्समवसृज्यमानमनुमन्त्रयते १६ अयक्ष्मा वः प्रजया सँ सृजामि रायस्पोषेण बहुला भवन्त्विति संगच्छमाजाम् १७ अदित्या रास्ना-सीति निदीयमानाम् १८ ऊर्जस्वतीर्घृतवत्पिन्वमाना जीवा जीव-न्तीरुप वः सदेमेत्युपसन्नम् १९ tidN{ ;¦I ÉjNvt;\ sUnOt;vÿ´jm;nmip SvgeR lok d/;tu Ð tadindra ?AgnI jinvatAMM sUnqtAvattadyajamAnamapi svarge loke dadhAtu . tadindrA gnI jinvatAMM sUnqtAvattadyajamAnamapi svarge loke dadhAtu . तदिन्द्र ?ाग्नी जिन्वताँ सूनृतावत्तद्यजमानमपि स्वर्गे लोके दधातु ॥ तदिन्द्रा ग्नी जिन्वताँ सूनृतावत्तद्यजमानमपि स्वर्गे लोके दधातु ॥ it /;r;`oWm( 20 doG/;r' pOCzit k;m/u= it ) amUÉmit n;m;idxit 21 s; iv;yurSTvs;ivit n;mg[;hmnumN]yte ) s; iv.Uárit iÃtIy;m( ) s; ivkmeRit tOtIy;m( 22 duG/-mvnyit 23 it§o yjuW; dohyit it§StUã,Im( 24 itsOWu duG/;su i]¨°wv;Rc\ ivsOjte 25 bü duG/IN{ ;y deve>yo hivárit s'p[eãyit ) mheN{ ;yeit mheN{ y;Éjn" 26 ivsO·v;gnNv;r->yoÿr; dohyit 27 iti dhArAghoSam 20 dogdhAraM pqcchati kAmadhukSa iti , amUmiti nAmAdifati 21 sA vifvAyurastvasAviti nAmagrAhamanumantrayate , sA vifvabhUriti dvitIyAm , sA vifvakarmeti tqtIyAm 22 dugdha-mavanayati 23 tisro yajuSA dohayati tisrastUSNIm 24 tisqSu dugdhAsu triruccairvAcaMM visqjate 25 bahu dugdhIndra ?Aya devebhyo haviriti saMpreSyati , mahendra ?Ayeti mahendra yAjinaH 26 visqSTavAgananvAra-bhyottarA dohayati 27 iti dhArAghoSam 20 dogdhAraM pqcchati kAmadhukSa iti , amUmiti nAmAdifati 21 sA vifvAyurastvasAviti nAmagrAhamanumantrayate , sA vifvabhUriti dvitIyAm , sA vifvakarmeti tqtIyAm 22 dugdha-mavanayati 23 tisro yajuSA dohayati tisrastUSNIm 24 tisqSu dugdhAsu triruccairvAcaMM visqjate 25 bahu dugdhIndrA ya devebhyo haviriti saMpreSyati , mahendrA yeti mahendra yAjinaH 26 visqSTavAgananvAra-bhyottarA dohayati 27 इति धाराघोषम् २० दोग्धारं पृच्छति कामधुक्ष इति । अमूमिति नामादिशति २१ सा विश्वायुरस्त्वसाविति नामग्राहमनुमन्त्रयते । सा विश्वभूरिति द्वितीयाम् । सा विश्वकर्मेति तृतीयाम् २२ दुग्ध-मवनयति २३ तिस्रो यजुषा दोहयति तिस्रस्तूष्णीम् २४ तिसृषु दुग्धासु त्रिरुच्चैर्वाचँ विसृजते २५ बहु दुग्धीन्द्र ?ाय देवेभ्यो हविरिति संप्रेष्यति । महेन्द्र ?ायेति महेन्द्र याजिनः २६ विसृष्टवागनन्वार-भ्योत्तरा दोहयति २७ इति धाराघोषम् २० दोग्धारं पृच्छति कामधुक्ष इति । अमूमिति नामादिशति २१ सा विश्वायुरस्त्वसाविति नामग्राहमनुमन्त्रयते । सा विश्वभूरिति द्वितीयाम् । सा विश्वकर्मेति तृतीयाम् २२ दुग्ध-मवनयति २३ तिस्रो यजुषा दोहयति तिस्रस्तूष्णीम् २४ तिसृषु दुग्धासु त्रिरुच्चैर्वाचँ विसृजते २५ बहु दुग्धीन्द्रा य देवेभ्यो हविरिति संप्रेष्यति । महेन्द्रा येति महेन्द्र याजिनः २६ विसृष्टवागनन्वार-भ्योत्तरा दोहयति २७ pOtI" pys; pyo mN{ ; /nSy s;tye Ð pqxcatIH payasA payo mandra ?A dhanasya sAtaye . pqxcatIH payasA payo mandrA dhanasya sAtaye . पृञ्चतीः पयसा पयो मन्द्र ?ा धनस्य सातये ॥ पृञ्चतीः पयसा पयो मन्द्रा धनस्य सातये ॥ it kÚM>y;\ s'=;lnm;nyit 28 üt" Stok it Sk¥p[;yÉÿ' jpit 29 vTmR kÚvR¥udguÃ;syit--d\ h g; ë\ h gopit' m; te yDptI árWidit 30 xIbbuÝ' dÝ;tnáÿ_ ÃyorekSy; v; duG/en pUveR´uinRihten 31 N{ ;y Tv; .;g\ somen;tnCmITy;tnáÿ_ ) mheN{ ;yeit mheN{ y;Éjn" 32 yv;gUrɦho]m( ) tSy;" ip<@Ö p[itnyit--adStmÉs ivã,ve Tveit 33 ivã,o hVy\ r=Sveit in/;y;po j;gOteit sodkn p;]e,;mONmyen;ipd?y;t( 34 yid mONmy\ Sy;ÿO,' k;Ï\ v;vd?y;t( 35 ten /meR, p[;tdoRh;y vTs;n-p;kroit 36 somy;Éjnom;v;Sy;y;' inTy\ s'nyn\ yq;k;My-somy;Éjn" 37 xuÅuv;Ng[;m,I r;jNy it gtÉÅy" 38 a*voR g*tmo .;rÃ;j it mheN{ \ yjerNgtÉÅy 39 tre s\ vTsrÉmN{ -Ém;¦ye v[tptye·;kp;l' in¨Py mheN{ \ yjern( 40 iti kumbhyAMM saMkSAlanamAnayati 28 hutaH stoka iti skannaprAyafcittaM japati 29 vartma kurvannudagudvAsayati--daMM ha gA dqMM ha gopatiM mA te yajxapatI riSaditi 30 fIbabudhnaM dadhnAtanakti dvayorekasyA vA dugdhena pUrvedyurnihitena 31 indra ?Aya tvA bhAgaMM somenAtanacmItyAtanakti , mahendra ?Ayeti mahendra yAjinaH 32 yavAgUragnihotram , tasyAH piNDaM pratinayati--adastamasi viSNave tveti 33 viSNo havyaMM rakSasveti nidhAyApo jAgqteti sodakena pAtreNAmqnmayenApidadhyAt 34 yadi mqnmayaMM syAttqNaM kASThaMM vAvadadhyAt 35 tena dharmeNa prAtardohAya vatsAna-pAkaroti 36 somayAjino'mAvAsyAyAM nityaMM saMnayanaMM yathAkAmya-somayAjinaH 37 fufruvAngrAmaNI rAjanya iti gatafriyaH 38 aurvo gautamo bhAradvAja iti mahendraMM yajerangatafriyafca 39 itare saMM vatsaramindra -miSTvAgnaye vratapataye'STAkapAlaM nirupya mahendraMM yajeran 40 iti kumbhyAMM saMkSAlanamAnayati 28 hutaH stoka iti skannaprAyafcittaM japati 29 vartma kurvannudagudvAsayati--daMM ha gA dqMM ha gopatiM mA te yajxapatI riSaditi 30 fIbabudhnaM dadhnAtanakti dvayorekasyA vA dugdhena pUrvedyurnihitena 31 indrA ya tvA bhAgaMM somenAtanacmItyAtanakti , mahendrA yeti mahendra yAjinaH 32 yavAgUragnihotram , tasyAH piNDaM pratinayati--adastamasi viSNave tveti 33 viSNo havyaMM rakSasveti nidhAyApo jAgqteti sodakena pAtreNAmqnmayenApidadhyAt 34 yadi mqnmayaMM syAttqNaM kASThaMM vAvadadhyAt 35 tena dharmeNa prAtardohAya vatsAna-pAkaroti 36 somayAjino'mAvAsyAyAM nityaMM saMnayanaMM yathAkAmya-somayAjinaH 37 fufruvAngrAmaNI rAjanya iti gatafriyaH 38 aurvo gautamo bhAradvAja iti mahendra MM! yajerangatafriyafca 39 itare saMM vatsaramindra -miSTvAgnaye vratapataye'STAkapAlaM nirupya mahendra MM! yajeran 40 इति कुम्भ्याँ संक्षालनमानयति २८ हुतः स्तोक इति स्कन्नप्रायश्चित्तं जपति २९ वर्त्म कुर्वन्नुदगुद्वासयति--दँ ह गा दृँ ह गोपतिं मा ते यज्ञपती रिषदिति ३० शीबबुध्नं दध्नातनक्ति द्वयोरेकस्या वा दुग्धेन पूर्वेद्युर्निहितेन ३१ इन्द्र ?ाय त्वा भागँ सोमेनातनच्मीत्यातनक्ति । महेन्द्र ?ायेति महेन्द्र याजिनः ३२ यवागूरग्निहोत्रम् । तस्याः पिण्डं प्रतिनयति--अदस्तमसि विष्णवे त्वेति ३३ विष्णो हव्यँ रक्षस्वेति निधायापो जागृतेति सोदकेन पात्रेणामृन्मयेनापिदध्यात् ३४ यदि मृन्मयँ स्यात्तृणं काष्ठँ वावदध्यात् ३५ तेन धर्मेण प्रातर्दोहाय वत्सान-पाकरोति ३६ सोमयाजिनोऽमावास्यायां नित्यँ संनयनँ यथाकाम्य-सोमयाजिनः ३७ शुश्रुवान्ग्रामणी राजन्य इति गतश्रियः ३८ और्वो गौतमो भारद्वाज इति महेन्द्रँ यजेरन्गतश्रियश्च ३९ इतरे सँ वत्सरमिन्द्र -मिष्ट्वाग्नये व्रतपतयेऽष्टाकपालं निरुप्य महेन्द्रँ यजेरन् ४० इति कुम्भ्याँ संक्षालनमानयति २८ हुतः स्तोक इति स्कन्नप्रायश्चित्तं जपति २९ वर्त्म कुर्वन्नुदगुद्वासयति--दँ ह गा दृँ ह गोपतिं मा ते यज्ञपती रिषदिति ३० शीबबुध्नं दध्नातनक्ति द्वयोरेकस्या वा दुग्धेन पूर्वेद्युर्निहितेन ३१ इन्द्रा य त्वा भागँ सोमेनातनच्मीत्यातनक्ति । महेन्द्रा येति महेन्द्र याजिनः ३२ यवागूरग्निहोत्रम् । तस्याः पिण्डं प्रतिनयति--अदस्तमसि विष्णवे त्वेति ३३ विष्णो हव्यँ रक्षस्वेति निधायापो जागृतेति सोदकेन पात्रेणामृन्मयेनापिदध्यात् ३४ यदि मृन्मयँ स्यात्तृणं काष्ठँ वावदध्यात् ३५ तेन धर्मेण प्रातर्दोहाय वत्सान-पाकरोति ३६ सोमयाजिनोऽमावास्यायां नित्यँ संनयनँ यथाकाम्य-सोमयाजिनः ३७ शुश्रुवान्ग्रामणी राजन्य इति गतश्रियः ३८ और्वो गौतमो भारद्वाज इति महेन्द्र ँ! यजेरन्गतश्रियश्च ३९ इतरे सँ वत्सरमिन्द्र -मिष्ट्वाग्नये व्रतपतयेऽष्टाकपालं निरुप्य महेन्द्र ँ! यजेरन् ४० it 1 ¬ÿrt" p[,ItSy veidmuõ²Nt SFyen sÕTpr;cInmpeto yNTvsur; ye iptOWd it 2 p[;Gd²=,;g[wdR²=,;ɦ' párStIyR d²=,to¦erekkù p;];É, p[yunáÿ_ c¨ù me=,' ip<@in/;n-mulU%lmusl' Õã,;Éjn\ xUpRm( 3 sÕd;Éz¥Sy bihRW Ekpiv]' ÕTv; tUã,I' p[o=;,I \ s\ SÕTy p;];É, sÕTp[o=it 4 Ekpiv]-mNt/;Ry;ɦÏ;dÉ/ c¨,; v[IhIÉ¥vRpit pUrÉyTv; inmOJy Õã,;-Éjne?yvh²Nt p[;Gd²=,mu%; pr;p;vm( 5 sÕTflIÕt;-Nd²=,;¦* Åpyit p[sVymud;y;v' jIvt<@lm( 6 êt' p[itnyit 7 `Oten;nuTpUten nvnIten voTpUten êtmÉ.`;yR d²=,t ¬Ã;SywkSFy;y;m;ÉsCy sÕd;Éz¥' p[o=it 8 EkSFy;m;StIyR c¨ù me=,' ip<@in/;nÉmTyekkù bihRãy;s;dyit 9 párÅyTy;-idTysk;x;t( 10 kixpu\ sop/;n' p;d¦er;StIyR ipt¿n;v;-hyit--Et iptr it 11 yDopvItI me=,en it§ a;ütI-juRhoit--som;y iptOmte Sv/; nm" Ð ym;y;i©rSvte Sv/; nm" Ð a¦ye kVyv;hn;y Sv/; nm it d²=,;' d²=,;m( 12 ¬dklep' me=,m¦;vnup[hrit 13 yjm;not è?v| pretn iptr it i]rp" páriWit i]" p;]' p[itpárhrit 14 ]Inudk;ïlI-É¥nyit--a;c;mNtu iptr it 15 bihRiW ]I²Np<@;É¥d/;it d²=,' d²=,m(--Etÿe mm âMptrs;ivit iptun;Rm gOhITvwtÿe mm ipt;mh;s;ivit ipt;mhSywtÿe p[ipt;mh;s;ivit p[ipt;mhSy 16 ye c;] Tv;mnu te>y" Sv/eTynuWjet( 17 Etÿemuãy iptretÿemuãy ipt;mhwtÿemuãy p[ipt;mheit p[vsit yjm;ne-?vyuR" 18 yid n;m;in n j;nIy;TSv/; iptO>y" pOÉqvIWÎ" Sv/; iptO>yoNtár=sÎ" Sv/; iptO>yo idivWÎ it ind?y;t( 19 luPyet jIv²Tptu" ip<@in/;nm( 20 n jIvNtmitd´;t( 21 jIv²Tpt;mhe²Tpturek" ip<@" 22 lep" ip]e 23 tqodkm;ïn;>yïne c 24 bihRiW lep' inm;i·R--y;] iptr" Sv/; ty; yUy\ yq;.;g' m;dy?vÉmit 25 a] iptro m;dy?v-ÉmTyudª;vOTy; tÉmtor;ÉsTv; yeh iptr èÿ_RSyw vy' JyoGjI-vNto .Uy;SmeTymImdNt iptr it párÉÅt' p[p´;ïn;ÿ_;" xl;k;" p[itip<@Ö ind/;it--a;ª+v;s;ivTy;ïnen;>yª+v;s;ivTy->yïnen c 26 EW; yuãm;kù iptr TyU,;| dx;\ v; NySyit ) m; aSm;kÉmTyvix·; ave=te 27 lomoÿrvyÉs NySyet(--ato n" iptroNyNm; yo·eit 28 ten /meR, páriWCy m;jRyNt;' iptro m;jRyNt;' ipt;mh; m;jRyNt;' p[ipt;mh; it bihRiW ]Inudk;ïlIÉ¥nIy inöteï²l' ÕTv; nmo v iptro mNyve ) nmo v" iptr We ) nmo v" iptr èjeR ) nmo v" iptr" xuãm;y ) nmo v" iptro rs;y ) nmo v" iptro bl;y ) nmo v" iptro yÆIv' tSmw ) nmo v" iptro y«or' tSmw ) Sv/; v" iptro nmo nmo v" iptr" Ð ye] iptr" p[et; yuãm;\ Stenu y h iptro jIv; aSm;\ Stenu Ð ye] iptr" p[et; yUy' teW;\ vÉsÏ; .Uy;Sq y h iptro jIv; ah' teW;\ vÉsÏo .Uy;sÉmit 29 xeWmvÉj`[et( ) a;my;Vy¥;´k;mo v; p[;XnIy;t( 30 p[j;pte n TvidTyuiÿÏit 31 pretneit yjm;n" p[v;h,I' jpit 32 ¬.* mnSvtImRno Nv;üv;mh it it§" 33 iti 1 uttarataH praNItasya vedimuddhanti sphyena sakqtparAcInamapeto yantvasurA ye pitqSada iti 2 prAgdakSiNAgrairdakSiNAgniM paristIrya dakSiNato'gnerekaikaM pAtrANi prayunakti caruM mekSaNaM piNDanidhAna-mulUkhalamusalaM kqSNAjinaMM fUrpam 3 sakqdAchinnasya barhiSa ekapavitraM kqtvA tUSNIM prokSANIMM saMM skqtya pAtrANi sakqtprokSati 4 ekapavitra-mantardhAyAgniSThAdadhi caruNA vrIhInnirvapati pUrayitvA nimqjya kqSNA-jine'dhyavahanti prAgdakSiNamukhA parApAvam 5 sakqtphalIkqtA-ndakSiNAgnau frapayati prasavyamudAyAvaM jIvataNDulam 6 fqtaM pratinayati 7 ghqtenAnutpUtena navanItena votpUtena fqtamabhighArya dakSiNata udvAsyaikasphyAyAmAsicya sakqdAchinnaM prokSati 8 ekasphyAmAstIrya caruM mekSaNaM piNDanidhAnamityekaikaM barhiSyAsAdayati 9 parifrayatyA-dityasakAfAt 10 kafipuMM sopadhAnaM pafcAdagnerAstIrya pitQnAvA-hayati--eta pitara iti 11 yajxopavItI mekSaNena tisra AhutI-rjuhoti--somAya pitqmate svadhA namaH . yamAyAzgirasvate svadhA namaH . agnaye kavyavAhanAya svadhA nama iti dakSiNAM dakSiNAm 12 udakalepaM mekSaNamagnAvanupraharati 13 yajamAno'ta UrdhvaM paretana pitara iti trirapaH pariSixcati triH pAtraM pratipariharati 14 trInudakAxjalI-nninayati--AcAmantu pitara iti 15 barhiSi trInpiNDAnnidadhAti dakSiNaM dakSiNam--etatte mama mpitarasAviti piturnAma gqhItvaitatte mama pitAmahAsAviti pitAmahasyaitatte prapitAmahAsAviti prapitAmahasya 16 ye cAtra tvAmanu tebhyaH svadhetyanuSajet 17 etatte'muSya pitaretatte'muSya pitAmahaitatte'muSya prapitAmaheti pravasati yajamAne-'dhvaryuH 18 yadi nAmAni na jAnIyAtsvadhA pitqbhyaH pqthivISadbhyaH svadhA pitqbhyo'ntarikSasadbhyaH svadhA pitqbhyo diviSadbhya iti nidadhyAt 19 lupyeta jIvatpituH piNDanidhAnam 20 na jIvantamatidadyAt 21 jIvatpitAmahafcetpiturekaH piNDaH 22 lepaH pitre 23 tathodakamAxjanAbhyaxjane ca 24 barhiSi lepaM nimArSTi--yAtra pitaraH svadhA tayA yUyaMM yathAbhAgaM mAdayadhvamiti 25 atra pitaro mAdayadhva-mityudazzAvqtyA tamitorAsitvA yeha pitara Urktasyai vayaM jyogjI-vanto bhUyAsmetyamImadanta pitara iti parifritaM prapadyAxjanAktAH falAkAH pratipiNDaM nidadhAti--AzkSvAsAvityAxjanenAbhyazkSvAsAvitya-bhyaxjanena ca 26 eSA yuSmAkaM pitara ityUrNAM dafAMM vA nyasyati , imA asmAkamityavafiSTA avekSate 27 lomottaravayasi nyasyet--ato naH pitaro'nyanmA yoSTeti 28 tena dharmeNa pariSicya mArjayantAM pitaro mArjayantAM pitAmahA mArjayantAM prapitAmahA iti barhiSi trInudakAxjalInninIya nihnute'xjaliM kqtvA namo va pitaro manyave , namo vaH pitara iSe , namo vaH pitara Urje , namo vaH pitaraH fuSmAya , namo vaH pitaro rasAya , namo vaH pitaro balAya , namo vaH pitaro yajjIvaM tasmai , namo vaH pitaro yadghoraM tasmai , svadhA vaH pitaro namo namo vaH pitaraH . ye'tra pitaraH pretA yuSmAMM ste'nu ya iha pitaro jIvA asmAMM ste'nu . ye'tra pitaraH pretA yUyaM teSAMM vasiSThA bhUyAstha ya iha pitaro jIvA ahaM teSAMM vasiSTho bhUyAsamiti 29 feSamavajighret , AmayAvyannAdyakAmo vA prAfnIyAt 30 prajApate na tvadityuttiSThati 31 paretaneti yajamAnaH pravAhaNIM japati 32 ubhau manasvatIrmano nvAhuvAmaha iti tisraH 33 iti 1 uttarataH praNItasya vedimuddhanti sphyena sakqtparAcInamapeto yantvasurA ye pitqSada iti 2 prAgdakSiNAgrairdakSiNAgniM paristIrya dakSiNato'gnerekaikaM pAtrANi prayunakti caruM mekSaNaM piNDanidhAna-mulUkhalamusalaM kqSNAjinaMM fUrpam 3 sakqdAchinnasya barhiSa ekapavitraM kqtvA tUSNIM prokSANI MM! saMM skqtya pAtrANi sakqtprokSati 4 ekapavitra-mantardhAyAgniSThAdadhi caruNA vrIhInnirvapati pUrayitvA nimqjya kqSNA-jine'dhyavahanti prAgdakSiNamukhA parApAvam 5 sakqtphalIkqtA-ndakSiNAgnau frapayati prasavyamudAyAvaM jIvataNDulam 6 fqtaM pratinayati 7 ghqtenAnutpUtena navanItena votpUtena fqtamabhighArya dakSiNata udvAsyaikasphyAyAmAsicya sakqdAchinnaM prokSati 8 ekasphyAmAstIrya caruM mekSaNaM piNDanidhAnamityekaikaM barhiSyAsAdayati 9 parifrayatyA-dityasakAfAt 10 kafipuMM sopadhAnaM pafcAdagnerAstIrya pitQnAvA-hayati--eta pitara iti 11 yajxopavItI mekSaNena tisra AhutI-rjuhoti--somAya pitqmate svadhA namaH . yamAyAzgirasvate svadhA namaH . agnaye kavyavAhanAya svadhA nama iti dakSiNAM dakSiNAm 12 udakalepaM mekSaNamagnAvanupraharati 13 yajamAno'ta UrdhvaM paretana pitara iti trirapaH pariSixcati triH pAtraM pratipariharati 14 trInudakAxjalI-nninayati--AcAmantu pitara iti 15 barhiSi trInpiNDAnnidadhAti dakSiNaM dakSiNam--etatte mama mpitarasAviti piturnAma gqhItvaitatte mama pitAmahAsAviti pitAmahasyaitatte prapitAmahAsAviti prapitAmahasya 16 ye cAtra tvAmanu tebhyaH svadhetyanuSajet 17 etatte'muSya pitaretatte'muSya pitAmahaitatte'muSya prapitAmaheti pravasati yajamAne-'dhvaryuH 18 yadi nAmAni na jAnIyAtsvadhA pitqbhyaH pqthivISadbhyaH svadhA pitqbhyo'ntarikSasadbhyaH svadhA pitqbhyo diviSadbhya iti nidadhyAt 19 lupyeta jIvatpituH piNDanidhAnam 20 na jIvantamatidadyAt 21 jIvatpitAmahafcetpiturekaH piNDaH 22 lepaH pitre 23 tathodakamAxjanAbhyaxjane ca 24 barhiSi lepaM nimArSTi--yAtra pitaraH svadhA tayA yUyaMM yathAbhAgaM mAdayadhvamiti 25 atra pitaro mAdayadhva-mityudazzAvqtyA tamitorAsitvA yeha pitara Urktasyai vayaM jyogjI-vanto bhUyAsmetyamImadanta pitara iti parifritaM prapadyAxjanAktAH falAkAH pratipiNDaM nidadhAti--AzkSvAsAvityAxjanenAbhyazkSvAsAvitya-bhyaxjanena ca 26 eSA yuSmAkaM pitara ityUrNAM dafAMM vA nyasyati , imA asmAkamityavafiSTA avekSate 27 lomottaravayasi nyasyet--ato naH pitaro'nyanmA yoSTeti 28 tena dharmeNa pariSicya mArjayantAM pitaro mArjayantAM pitAmahA mArjayantAM prapitAmahA iti barhiSi trInudakAxjalInninIya nihnute'xjaliM kqtvA namo va pitaro manyave , namo vaH pitara iSe , namo vaH pitara Urje , namo vaH pitaraH fuSmAya , namo vaH pitaro rasAya , namo vaH pitaro balAya , namo vaH pitaro yajjIvaM tasmai , namo vaH pitaro yadghoraM tasmai , svadhA vaH pitaro namo namo vaH pitaraH . ye'tra pitaraH pretA yuSmAMM ste'nu ya iha pitaro jIvA asmAMM ste'nu . ye'tra pitaraH pretA yUyaM teSAMM vasiSThA bhUyAstha ya iha pitaro jIvA ahaM teSAMM vasiSTho bhUyAsamiti 29 feSamavajighret , AmayAvyannAdyakAmo vA prAfnIyAt 30 prajApate na tvadityuttiSThati 31 paretaneti yajamAnaH pravAhaNIM japati 32 ubhau manasvatIrmano nvAhuvAmaha iti tisraH 33 इति १ उत्तरतः प्रणीतस्य वेदिमुद्धन्ति स्फ्येन सकृत्पराचीनमपेतो यन्त्वसुरा ये पितृषद इति २ प्राग्दक्षिणाग्रैर्दक्षिणाग्निं परिस्तीर्य दक्षिणतोऽग्नेरेकैकं पात्राणि प्रयुनक्ति चरुं मेक्षणं पिण्डनिधान-मुलूखलमुसलं कृष्णाजिनँ शूर्पम् ३ सकृदाछिन्नस्य बर्हिष एकपवित्रं कृत्वा तूष्णीं प्रोक्षाणीँ सँ स्कृत्य पात्राणि सकृत्प्रोक्षति ४ एकपवित्र-मन्तर्धायाग्निष्ठादधि चरुणा व्रीहीन्निर्वपति पूरयित्वा निमृज्य कृष्णा-जिनेऽध्यवहन्ति प्राग्दक्षिणमुखा परापावम् ५ सकृत्फलीकृता-न्दक्षिणाग्नौ श्रपयति प्रसव्यमुदायावं जीवतण्डुलम् ६ शृतं प्रतिनयति ७ घृतेनानुत्पूतेन नवनीतेन वोत्पूतेन शृतमभिघार्य दक्षिणत उद्वास्यैकस्फ्यायामासिच्य सकृदाछिन्नं प्रोक्षति ८ एकस्फ्यामास्तीर्य चरुं मेक्षणं पिण्डनिधानमित्येकैकं बर्हिष्यासादयति ९ परिश्रयत्या-दित्यसकाशात् १० कशिपुँ सोपधानं पश्चादग्नेरास्तीर्य पितॄनावा-हयति--एत पितर इति ११ यज्ञोपवीती मेक्षणेन तिस्र आहुती-र्जुहोति--सोमाय पितृमते स्वधा नमः ॥ यमायाङ्गिरस्वते स्वधा नमः ॥ अग्नये कव्यवाहनाय स्वधा नम इति दक्षिणां दक्षिणाम् १२ उदकलेपं मेक्षणमग्नावनुप्रहरति १३ यजमानोऽत ऊर्ध्वं परेतन पितर इति त्रिरपः परिषिञ्चति त्रिः पात्रं प्रतिपरिहरति १४ त्रीनुदकाञ्जली-न्निनयति--आचामन्तु पितर इति १५ बर्हिषि त्रीन्पिण्डान्निदधाति दक्षिणं दक्षिणम्--एतत्ते मम म्पितरसाविति पितुर्नाम गृहीत्वैतत्ते मम पितामहासाविति पितामहस्यैतत्ते प्रपितामहासाविति प्रपितामहस्य १६ ये चात्र त्वामनु तेभ्यः स्वधेत्यनुषजेत् १७ एतत्तेऽमुष्य पितरेतत्तेऽमुष्य पितामहैतत्तेऽमुष्य प्रपितामहेति प्रवसति यजमाने-ऽध्वर्युः १८ यदि नामानि न जानीयात्स्वधा पितृभ्यः पृथिवीषद्भ्यः स्वधा पितृभ्योऽन्तरिक्षसद्भ्यः स्वधा पितृभ्यो दिविषद्भ्य इति निदध्यात् १९ लुप्येत जीवत्पितुः पिण्डनिधानम् २० न जीवन्तमतिदद्यात् २१ जीवत्पितामहश्चेत्पितुरेकः पिण्डः २२ लेपः पित्रे २३ तथोदकमाञ्जनाभ्यञ्जने च २४ बर्हिषि लेपं निमार्ष्टि--यात्र पितरः स्वधा तया यूयँ यथाभागं मादयध्वमिति २५ अत्र पितरो मादयध्व-मित्युदङ्ङावृत्या तमितोरासित्वा येह पितर ऊर्क्तस्यै वयं ज्योग्जी-वन्तो भूयास्मेत्यमीमदन्त पितर इति परिश्रितं प्रपद्याञ्जनाक्ताः शलाकाः प्रतिपिण्डं निदधाति--आङ्क्ष्वासावित्याञ्जनेनाभ्यङ्क्ष्वासावित्य-भ्यञ्जनेन च २६ एषा युष्माकं पितर इत्यूर्णां दशाँ वा न्यस्यति । इमा अस्माकमित्यवशिष्टा अवेक्षते २७ लोमोत्तरवयसि न्यस्येत्--अतो नः पितरोऽन्यन्मा योष्टेति २८ तेन धर्मेण परिषिच्य मार्जयन्तां पितरो मार्जयन्तां पितामहा मार्जयन्तां प्रपितामहा इति बर्हिषि त्रीनुदकाञ्जलीन्निनीय निह्नुतेऽञ्जलिं कृत्वा नमो व पितरो मन्यवे । नमो वः पितर इषे । नमो वः पितर ऊर्जे । नमो वः पितरः शुष्माय । नमो वः पितरो रसाय । नमो वः पितरो बलाय । नमो वः पितरो यज्जीवं तस्मै । नमो वः पितरो यद्घोरं तस्मै । स्वधा वः पितरो नमो नमो वः पितरः ॥ येऽत्र पितरः प्रेता युष्माँ स्तेऽनु य इह पितरो जीवा अस्माँ स्तेऽनु ॥ येऽत्र पितरः प्रेता यूयं तेषाँ वसिष्ठा भूयास्थ य इह पितरो जीवा अहं तेषाँ वसिष्ठो भूयासमिति २९ शेषमवजिघ्रेत् । आमयाव्यन्नाद्यकामो वा प्राश्नीयात् ३० प्रजापते न त्वदित्युत्तिष्ठति ३१ परेतनेति यजमानः प्रवाहणीं जपति ३२ उभौ मनस्वतीर्मनो न्वाहुवामह इति तिस्रः ३३ इति १ उत्तरतः प्रणीतस्य वेदिमुद्धन्ति स्फ्येन सकृत्पराचीनमपेतो यन्त्वसुरा ये पितृषद इति २ प्राग्दक्षिणाग्रैर्दक्षिणाग्निं परिस्तीर्य दक्षिणतोऽग्नेरेकैकं पात्राणि प्रयुनक्ति चरुं मेक्षणं पिण्डनिधान-मुलूखलमुसलं कृष्णाजिनँ शूर्पम् ३ सकृदाछिन्नस्य बर्हिष एकपवित्रं कृत्वा तूष्णीं प्रोक्षाणी ँ! सँ स्कृत्य पात्राणि सकृत्प्रोक्षति ४ एकपवित्र-मन्तर्धायाग्निष्ठादधि चरुणा व्रीहीन्निर्वपति पूरयित्वा निमृज्य कृष्णा-जिनेऽध्यवहन्ति प्राग्दक्षिणमुखा परापावम् ५ सकृत्फलीकृता-न्दक्षिणाग्नौ श्रपयति प्रसव्यमुदायावं जीवतण्डुलम् ६ शृतं प्रतिनयति ७ घृतेनानुत्पूतेन नवनीतेन वोत्पूतेन शृतमभिघार्य दक्षिणत उद्वास्यैकस्फ्यायामासिच्य सकृदाछिन्नं प्रोक्षति ८ एकस्फ्यामास्तीर्य चरुं मेक्षणं पिण्डनिधानमित्येकैकं बर्हिष्यासादयति ९ परिश्रयत्या-दित्यसकाशात् १० कशिपुँ सोपधानं पश्चादग्नेरास्तीर्य पितॄनावा-हयति--एत पितर इति ११ यज्ञोपवीती मेक्षणेन तिस्र आहुती-र्जुहोति--सोमाय पितृमते स्वधा नमः ॥ यमायाङ्गिरस्वते स्वधा नमः ॥ अग्नये कव्यवाहनाय स्वधा नम इति दक्षिणां दक्षिणाम् १२ उदकलेपं मेक्षणमग्नावनुप्रहरति १३ यजमानोऽत ऊर्ध्वं परेतन पितर इति त्रिरपः परिषिञ्चति त्रिः पात्रं प्रतिपरिहरति १४ त्रीनुदकाञ्जली-न्निनयति--आचामन्तु पितर इति १५ बर्हिषि त्रीन्पिण्डान्निदधाति दक्षिणं दक्षिणम्--एतत्ते मम म्पितरसाविति पितुर्नाम गृहीत्वैतत्ते मम पितामहासाविति पितामहस्यैतत्ते प्रपितामहासाविति प्रपितामहस्य १६ ये चात्र त्वामनु तेभ्यः स्वधेत्यनुषजेत् १७ एतत्तेऽमुष्य पितरेतत्तेऽमुष्य पितामहैतत्तेऽमुष्य प्रपितामहेति प्रवसति यजमाने-ऽध्वर्युः १८ यदि नामानि न जानीयात्स्वधा पितृभ्यः पृथिवीषद्भ्यः स्वधा पितृभ्योऽन्तरिक्षसद्भ्यः स्वधा पितृभ्यो दिविषद्भ्य इति निदध्यात् १९ लुप्येत जीवत्पितुः पिण्डनिधानम् २० न जीवन्तमतिदद्यात् २१ जीवत्पितामहश्चेत्पितुरेकः पिण्डः २२ लेपः पित्रे २३ तथोदकमाञ्जनाभ्यञ्जने च २४ बर्हिषि लेपं निमार्ष्टि--यात्र पितरः स्वधा तया यूयँ यथाभागं मादयध्वमिति २५ अत्र पितरो मादयध्व-मित्युदङ्ङावृत्या तमितोरासित्वा येह पितर ऊर्क्तस्यै वयं ज्योग्जी-वन्तो भूयास्मेत्यमीमदन्त पितर इति परिश्रितं प्रपद्याञ्जनाक्ताः शलाकाः प्रतिपिण्डं निदधाति--आङ्क्ष्वासावित्याञ्जनेनाभ्यङ्क्ष्वासावित्य-भ्यञ्जनेन च २६ एषा युष्माकं पितर इत्यूर्णां दशाँ वा न्यस्यति । इमा अस्माकमित्यवशिष्टा अवेक्षते २७ लोमोत्तरवयसि न्यस्येत्--अतो नः पितरोऽन्यन्मा योष्टेति २८ तेन धर्मेण परिषिच्य मार्जयन्तां पितरो मार्जयन्तां पितामहा मार्जयन्तां प्रपितामहा इति बर्हिषि त्रीनुदकाञ्जलीन्निनीय निह्नुतेऽञ्जलिं कृत्वा नमो व पितरो मन्यवे । नमो वः पितर इषे । नमो वः पितर ऊर्जे । नमो वः पितरः शुष्माय । नमो वः पितरो रसाय । नमो वः पितरो बलाय । नमो वः पितरो यज्जीवं तस्मै । नमो वः पितरो यद्घोरं तस्मै । स्वधा वः पितरो नमो नमो वः पितरः ॥ येऽत्र पितरः प्रेता युष्माँ स्तेऽनु य इह पितरो जीवा अस्माँ स्तेऽनु ॥ येऽत्र पितरः प्रेता यूयं तेषाँ वसिष्ठा भूयास्थ य इह पितरो जीवा अहं तेषाँ वसिष्ठो भूयासमिति २९ शेषमवजिघ्रेत् । आमयाव्यन्नाद्यकामो वा प्राश्नीयात् ३० प्रजापते न त्वदित्युत्तिष्ठति ३१ परेतनेति यजमानः प्रवाहणीं जपति ३२ उभौ मनस्वतीर्मनो न्वाहुवामह इति तिस्रः ३३ it 8 p[o=,I/RmwR" s\ SÕTy b[÷¥p" p[,eãy;mITy;mN} y;v/;y piv]e SFyen sh p[,yit sm' p[;,w/;Rrym;,"--ko v" p[,yit s v" p[,ytu Ð kSmw v" p[,yit tSmw v" p[,ytu Ð bOhSpitvR" p[,ytu Ð poW;y Tveit 9 ¬ÿrt a;hvnIySy SFyenoõTy s;dyit--ko vo yunáÿ_ s vo yunÿ_Ú Ð kSmw vo yunáÿ_ tSmw vo yunÿ_Ú Ð bOhSpitvoR yunÿ_Ú Ð ive>y" k;me>yo devyJy;y; it 10 a?vyuRyjm;n* v;c\ yCz¹t;m; hivãÕt" 11 párStr,w" Sv;z;´ piv]p;É," p;];É, s'mOxit--s\ sIdNt;' dwvIivRx it 12 v;nSpTy;sITyɦho]hv,Im;dÿe 13 vWRvOõmsIit xUpRm( 14 ¬vRNtár=\ vIhIit v[jit 15 p[Tyu·\ r= Ty;hvnIye p[ittPy yjm;n hivinRvRPSy;mIit yjm;nm;mN]yte 16 yid p[vsed¦e invRPSy;mIit b[Uy;t( 17 v[Iç;g[y,ene; v[IihÉ.yRjet; yve>yo yvwv;R v[Iih>y" 18 p;dɦ·\ xk$\ yoGyÕt' zidãmTspár-,$(km( 19 tSm;dÉ/ invRpit 20 p;} y; v; SFymv/;y;n-s;NmN];Njpn( 21 /UrsIit /urmÉ.mOxit 22 dev;n;mÉs viö-tmÉmTyuÿr;mIW;m;l>y jpit 23 ivã,o" £mosIit p;d-m;d/;it 24 aîutmsITy;rohit 25 ¬¨ v;t;yeTyvs;ryit 26 Ém]Sy vA=uW; p[e= it hivãy;Np[e=te 27 aɦho]-hv iti 8 prokSaNIrdharmaiH saMM skqtya brahmannapaH praNeSyAmItyAma ntr?yAvadhAya pavitre sphyena saha praNayati samaM prANairdhArayamANaH--ko vaH praNayati sa vaH praNayatu . kasmai vaH praNayati tasmai vaH praNayatu . bqhaspatirvaH praNayatu . poSAya tveti 9 uttarata AhavanIyasya sphyenoddhatya sAdayati--ko vo yunakti sa vo yunaktu . kasmai vo yunakti tasmai vo yunaktu . bqhaspatirvo yunaktu . vifvebhyaH kAmebhyo devayajyAyA iti 10 adhvaryuyajamAnau vAcaMM yacchetAmA haviSkqtaH 11 paristaraNaiH svAchAdya pavitrapANiH pAtrANi saMmqfati--saMM sIdantAM daivIrvifa iti 12 vAnaspatyAsItyagnihotrahavaNImAdatte 13 varSavqddhamasIti fUrpam 14 urvantarikSaMM vIhIti vrajati 15 pratyuSTaMM rakSa ityAhavanIye pratitapya yajamAna havirnirvapsyAmIti yajamAnamAmantrayate 16 yadi pravasedagne nirvapsyAmIti brUyAt 17 vrIhyAgrayaNeneSTvA vrIhibhiryajetA yavebhyo yavairvA vrIhibhyaH 18 pafcAdagniSTaMM fakaTaMM yogyakqtaM chadiSmatsapari-NaTkam 19 tasmAdadhi nirvapati 20 pA tr?yA vA sphyamavadhAyAna-sAnmantrAnjapan 21 dhUrasIti dhuramabhimqfati 22 devAnAmasi vahni-tamamityuttarAmISAmAlabhya japati 23 viSNoH kramo'sIti pAda-mAdadhAti 24 ahrutamasItyArohati 25 uru vAtAyetyavasArayati 26 mitrasya vafcaqkSuSA prekSa iti haviSyAnprekSate 27 agnihotra-havaNyAmavadhAya muSTinA nirvapatyagnihotrahavaNyAH fUrpe--devasya va ityagnaye vo juSTAnnirvapAmyamuSmai vo juSTAniti yathAdevatam , triryajuSA tUSNIM caturtham 28 idaM devAnAmiti niruptAnabhimqfati , idamu naH sahetyavafiSTAn 29 gopIthAya tvA rakSAyai tvA nArAtyA iti niruptAn 30 dqMM hantAM duryA ityavarohati 31 svAhA dyAvApqthivIbhyAmiti skannaprAyafcittaM japati 32 nirvaruNasyeti fakaTaM niSkrAmayati 33 svarabhivyakfamityAkAfaM prekSate 34 jyotirvaifvAnaramityAhavanIyam 35 urvantarikSamanvihi . adityAstvopasthe sAdayAmIti pafcAd gArhapatyasya sAdayati 36 agne havyaMM rakSasveti pura upasAdayati 37 anirmqSTAyAmagnihotrahavaNyAM prokSaNIMM saMM skqtya haviSyaM prokSatyanabhi-prokSannagnim--agnaye vo juSTAnprokSAmyamuSmai vo juSTAniti yathAdevatam , triryajuSA tUSNIM caturtham 38 pAtrANi ca yadvo'fuddha Alebha iti triruttAnAni paryAvartya 39 adityAstvagasIti kqSNAjinamAdA-yAvadhUtaMM rakSa ityutkare triravadhUnotyupariSTAdgrIvamudagAfasanam 40 adityAstvagasi prati tvAdityAstvagvettviti 41 pafcAdutkarasyA-stqNAti pratyaggrIvamuttaraloma pratyagbhasadamabhibhujan 42 anutsqja-nkqSNAjinamulUkhalamAdadhAti--pqthugrAvAsIti 43 na riktamava-sqjati 44 agnerjihvAsIti haviSyAnvapati , triryajuSA tUSNIM caturtham 45 bqhadgrAvAsIti musalamAdAya , UrdhvasUrvAnaspatya iti vA 46 apahataMM rakSo haviSkqdehItyavahanti , apahato'ghafaMM so haviSkqdehIti dvitIyam , apahatA yAtudhAnA haviSkqdehIti tqtIyam 47 haviSkqdAgahIti rAjanyasya haviSkqdAdra veti vaifyasya 48 patnyavahanti 49 kuTarurasItyAgnIdhraH kuTarumAdAyeSamAvadeti dqSa-damAhanti , UrjamAvadeti dvitIyaMM rAyaspoSamAvadetyupalAm 50 triretena dharmeNa 51 varSavqddhamasIti fUrpamAdatte 52 varSavqddhAH stheti haviSyAnprekSate 53 prati tvA varSavqddhaMM vettvityudvata 54 parApUtaMM rakSa ityutte niSpunAti 55 puroDAfakapAle tuSAnopyAdhastAtkqSNA-jinasyopAsyati--praviddho rakSasAM bhAga iti 56 idamahaMM rakSo'vabAdha idamahaMM rakSo'dhamaM tamo nayAmIti pArSNyA tuSAnavabAdhate 57 apaH spqSTvA vivinakti--devo vaH savitA vivinaktu vicA vivicya-dhvamiti 58 viviktAnAvapati 59 devebhyaH fundhadhvamiti triH phalIkaroti 60 tena dharmeNAnabhibhujankqSNAjinamAstIrya dhiSaNAsi pArvatIti dqSadamAdadhAti 61 dhiSaNAsi pArvatI prati tvA pArvatI vettvityupalAm 62 adityAH skambho'sIti famyAmupakarSati pafcA-dudIcInakumbAm 63 dhAnyamasItyadhivapati triryajuSA tUSNIM caturtham 64 prANAya tveti prAcImupalAM prakarSatyapAnAya tveti pratIcIMM vyAnAya tveti madhye vyavadhArayati 65 dIrghAmanu prasqtimiti saMM sthApayati 66 mitrasya vafcakSuSAvekSa iti piSTAnyavekSate 67 devo vaH savitA hiraNyapANirupagqhNAtvityavafIryamANAnyupagqhNAti 68 dAsI pinaSTi patnI vA 69 aNUni kurutAditi saMpreSyati 70 iti 8 prokSaNIrdharmaiH saMM skqtya brahmannapaH praNeSyAmItyAmantr! yAvadhAya pavitre sphyena saha praNayati samaM prANairdhArayamANaH--ko vaH praNayati sa vaH praNayatu . kasmai vaH praNayati tasmai vaH praNayatu . bqhaspatirvaH praNayatu . poSAya tveti 9 uttarata AhavanIyasya sphyenoddhatya sAdayati--ko vo yunakti sa vo yunaktu . kasmai vo yunakti tasmai vo yunaktu . bqhaspatirvo yunaktu . vifvebhyaH kAmebhyo devayajyAyA iti 10 adhvaryuyajamAnau vAcaMM yacchetAmA haviSkqtaH 11 paristaraNaiH svAchAdya pavitrapANiH pAtrANi saMmqfati--saMM sIdantAM daivIrvifa iti 12 vAnaspatyAsItyagnihotrahavaNImAdatte 13 varSavqddhamasIti fUrpam 14 urvantarikSaMM vIhIti vrajati 15 pratyuSTaMM rakSa ityAhavanIye pratitapya yajamAna havirnirvapsyAmIti yajamAnamAmantrayate 16 yadi pravasedagne nirvapsyAmIti brUyAt 17 vrIhyAgrayaNeneSTvA vrIhibhiryajetA yavebhyo yavairvA vrIhibhyaH 18 pafcAdagniSTaMM fakaTaMM yogyakqtaM chadiSmatsapari-NaTkam 19 tasmAdadhi nirvapati 20 pAtr! yA vA sphyamavadhAyAna-sAnmantrAnjapan 21 dhUrasIti dhuramabhimqfati 22 devAnAmasi vahni-tamamityuttarAmISAmAlabhya japati 23 viSNoH kramo'sIti pAda-mAdadhAti 24 ahrutamasItyArohati 25 uru vAtAyetyavasArayati 26 mitrasya vafcaqkSuSA prekSa iti haviSyAnprekSate 27 agnihotra-havaNyAmavadhAya muSTinA nirvapatyagnihotrahavaNyAH fUrpe--devasya va ityagnaye vo juSTAnnirvapAmyamuSmai vo juSTAniti yathAdevatam , triryajuSA tUSNIM caturtham 28 idaM devAnAmiti niruptAnabhimqfati , idamu naH sahetyavafiSTAn 29 gopIthAya tvA rakSAyai tvA nArAtyA iti niruptAn 30 dqMM hantAM duryA ityavarohati 31 svAhA dyAvApqthivIbhyAmiti skannaprAyafcittaM japati 32 nirvaruNasyeti fakaTaM niSkrAmayati 33 svarabhivyakfamityAkAfaM prekSate 34 jyotirvaifvAnaramityAhavanIyam 35 urvantarikSamanvihi . adityAstvopasthe sAdayAmIti pafcAd gArhapatyasya sAdayati 36 agne havyaMM rakSasveti pura upasAdayati 37 anirmqSTAyAmagnihotrahavaNyAM prokSaNI MM! saMM skqtya haviSyaM prokSatyanabhi-prokSannagnim--agnaye vo juSTAnprokSAmyamuSmai vo juSTAniti yathAdevatam , triryajuSA tUSNIM caturtham 38 pAtrANi ca yadvo'fuddha Alebha iti triruttAnAni paryAvartya 39 adityAstvagasIti kqSNAjinamAdA-yAvadhUtaMM rakSa ityutkare triravadhUnotyupariSTAdgrIvamudagAfasanam 40 adityAstvagasi prati tvAdityAstvagvettviti 41 pafcAdutkarasyA-stqNAti pratyaggrIvamuttaraloma pratyagbhasadamabhibhujan 42 anutsqja-nkqSNAjinamulUkhalamAdadhAti--pqthugrAvAsIti 43 na riktamava-sqjati 44 agnerjihvAsIti haviSyAnvapati , triryajuSA tUSNIM caturtham 45 bqhadgrAvAsIti musalamAdAya , UrdhvasUrvAnaspatya iti vA 46 apahataMM rakSo haviSkqdehItyavahanti , apahato'ghafaMM so haviSkqdehIti dvitIyam , apahatA yAtudhAnA haviSkqdehIti tqtIyam 47 haviSkqdAgahIti rAjanyasya haviSkqdAdra veti vaifyasya 48 patnyavahanti 49 kuTarurasItyAgnIdhraH kuTarumAdAyeSamAvadeti dqSa-damAhanti , UrjamAvadeti dvitIyaMM rAyaspoSamAvadetyupalAm 50 triretena dharmeNa 51 varSavqddhamasIti fUrpamAdatte 52 varSavqddhAH stheti haviSyAnprekSate 53 prati tvA varSavqddhaMM vettvityudvata 54 parApUtaMM rakSa ityutte niSpunAti 55 puroDAfakapAle tuSAnopyAdhastAtkqSNA-jinasyopAsyati--praviddho rakSasAM bhAga iti 56 idamahaMM rakSo'vabAdha idamahaMM rakSo'dhamaM tamo nayAmIti pArSNyA tuSAnavabAdhate 57 apaH spqSTvA vivinakti--devo vaH savitA vivinaktu vicA vivicya-dhvamiti 58 viviktAnAvapati 59 devebhyaH fundhadhvamiti triH phalIkaroti 60 tena dharmeNAnabhibhujankqSNAjinamAstIrya dhiSaNAsi pArvatIti dqSadamAdadhAti 61 dhiSaNAsi pArvatI prati tvA pArvatI vettvityupalAm 62 adityAH skambho'sIti famyAmupakarSati pafcA-dudIcInakumbAm 63 dhAnyamasItyadhivapati triryajuSA tUSNIM caturtham 64 prANAya tveti prAcImupalAM prakarSatyapAnAya tveti pratIcI MM! vyAnAya tveti madhye vyavadhArayati 65 dIrghAmanu prasqtimiti saMM sthApayati 66 mitrasya vafcakSuSAvekSa iti piSTAnyavekSate 67 devo vaH savitA hiraNyapANirupagqhNAtvityavafIryamANAnyupagqhNAti 68 dAsI pinaSTi patnI vA 69 aNUni kurutAditi saMpreSyati 70 इति ८ प्रोक्षणीर्धर्मैः सँ स्कृत्य ब्रह्मन्नपः प्रणेष्यामीत्याम न्त्र्?यावधाय पवित्रे स्फ्येन सह प्रणयति समं प्राणैर्धारयमाणः--को वः प्रणयति स वः प्रणयतु ॥ कस्मै वः प्रणयति तस्मै वः प्रणयतु ॥ बृहस्पतिर्वः प्रणयतु ॥ पोषाय त्वेति ९ उत्तरत आहवनीयस्य स्फ्येनोद्धत्य सादयति--को वो युनक्ति स वो युनक्तु ॥ कस्मै वो युनक्ति तस्मै वो युनक्तु ॥ बृहस्पतिर्वो युनक्तु ॥ विश्वेभ्यः कामेभ्यो देवयज्याया इति १० अध्वर्युयजमानौ वाचँ यच्छेतामा हविष्कृतः ११ परिस्तरणैः स्वाछाद्य पवित्रपाणिः पात्राणि संमृशति--सँ सीदन्तां दैवीर्विश इति १२ वानस्पत्यासीत्यग्निहोत्रहवणीमादत्ते १३ वर्षवृद्धमसीति शूर्पम् १४ उर्वन्तरिक्षँ वीहीति व्रजति १५ प्रत्युष्टँ रक्ष इत्याहवनीये प्रतितप्य यजमान हविर्निर्वप्स्यामीति यजमानमामन्त्रयते १६ यदि प्रवसेदग्ने निर्वप्स्यामीति ब्रूयात् १७ व्रीह्याग्रयणेनेष्ट्वा व्रीहिभिर्यजेता यवेभ्यो यवैर्वा व्रीहिभ्यः १८ पश्चादग्निष्टँ शकटँ योग्यकृतं छदिष्मत्सपरि-णट्कम् १९ तस्मादधि निर्वपति २० पा त्र्?या वा स्फ्यमवधायान-सान्मन्त्रान्जपन् २१ धूरसीति धुरमभिमृशति २२ देवानामसि वह्नि-तममित्युत्तरामीषामालभ्य जपति २३ विष्णोः क्रमोऽसीति पाद-मादधाति २४ अह्रुतमसीत्यारोहति २५ उरु वातायेत्यवसारयति २६ मित्रस्य वश्चऋक्षुषा प्रेक्ष इति हविष्यान्प्रेक्षते २७ अग्निहोत्र-हवण्यामवधाय मुष्टिना निर्वपत्यग्निहोत्रहवण्याः शूर्पे--देवस्य व इत्यग्नये वो जुष्टान्निर्वपाम्यमुष्मै वो जुष्टानिति यथादेवतम् । त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् २८ इदं देवानामिति निरुप्तानभिमृशति । इदमु नः सहेत्यवशिष्टान् २९ गोपीथाय त्वा रक्षायै त्वा नारात्या इति निरुप्तान् ३० दृँ हन्तां दुर्या इत्यवरोहति ३१ स्वाहा द्यावापृथिवीभ्यामिति स्कन्नप्रायश्चित्तं जपति ३२ निर्वरुणस्येति शकटं निष्क्रामयति ३३ स्वरभिव्यक्शमित्याकाशं प्रेक्षते ३४ ज्योतिर्वैश्वानरमित्याहवनीयम् ३५ उर्वन्तरिक्षमन्विहि ॥ अदित्यास्त्वोपस्थे सादयामीति पश्चाद् गार्हपत्यस्य सादयति ३६ अग्ने हव्यँ रक्षस्वेति पुर उपसादयति ३७ अनिर्मृष्टायामग्निहोत्रहवण्यां प्रोक्षणीँ सँ स्कृत्य हविष्यं प्रोक्षत्यनभि-प्रोक्षन्नग्निम्--अग्नये वो जुष्टान्प्रोक्षाम्यमुष्मै वो जुष्टानिति यथादेवतम् । त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ३८ पात्राणि च यद्वोऽशुद्ध आलेभ इति त्रिरुत्तानानि पर्यावर्त्य ३९ अदित्यास्त्वगसीति कृष्णाजिनमादा-यावधूतँ रक्ष इत्युत्करे त्रिरवधूनोत्युपरिष्टाद्ग्रीवमुदगाशसनम् ४० अदित्यास्त्वगसि प्रति त्वादित्यास्त्वग्वेत्त्विति ४१ पश्चादुत्करस्या-स्तृणाति प्रत्यग्ग्रीवमुत्तरलोम प्रत्यग्भसदमभिभुजन् ४२ अनुत्सृज-न्कृष्णाजिनमुलूखलमादधाति--पृथुग्रावासीति ४३ न रिक्तमव-सृजति ४४ अग्नेर्जिह्वासीति हविष्यान्वपति । त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ४५ बृहद्ग्रावासीति मुसलमादाय । ऊर्ध्वसूर्वानस्पत्य इति वा ४६ अपहतँ रक्षो हविष्कृदेहीत्यवहन्ति । अपहतोऽघशँ सो हविष्कृदेहीति द्वितीयम् । अपहता यातुधाना हविष्कृदेहीति तृतीयम् ४७ हविष्कृदागहीति राजन्यस्य हविष्कृदाद्र वेति वैश्यस्य ४८ पत्न्यवहन्ति ४९ कुटरुरसीत्याग्नीध्रः कुटरुमादायेषमावदेति दृष-दमाहन्ति । ऊर्जमावदेति द्वितीयँ रायस्पोषमावदेत्युपलाम् ५० त्रिरेतेन धर्मेण ५१ वर्षवृद्धमसीति शूर्पमादत्ते ५२ वर्षवृद्धाः स्थेति हविष्यान्प्रेक्षते ५३ प्रति त्वा वर्षवृद्धँ वेत्त्वित्युद्वत ५४ परापूतँ रक्ष इत्युत्ते निष्पुनाति ५५ पुरोडाशकपाले तुषानोप्याधस्तात्कृष्णा-जिनस्योपास्यति--प्रविद्धो रक्षसां भाग इति ५६ इदमहँ रक्षोऽवबाध इदमहँ रक्षोऽधमं तमो नयामीति पार्ष्ण्या तुषानवबाधते ५७ अपः स्पृष्ट्वा विविनक्ति--देवो वः सविता विविनक्तु विचा विविच्य-ध्वमिति ५८ विविक्तानावपति ५९ देवेभ्यः शुन्धध्वमिति त्रिः फलीकरोति ६० तेन धर्मेणानभिभुजन्कृष्णाजिनमास्तीर्य धिषणासि पार्वतीति दृषदमादधाति ६१ धिषणासि पार्वती प्रति त्वा पार्वती वेत्त्वित्युपलाम् ६२ अदित्याः स्कम्भोऽसीति शम्यामुपकर्षति पश्चा-दुदीचीनकुम्बाम् ६३ धान्यमसीत्यधिवपति त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ६४ प्राणाय त्वेति प्राचीमुपलां प्रकर्षत्यपानाय त्वेति प्रतीचीँ व्यानाय त्वेति मध्ये व्यवधारयति ६५ दीर्घामनु प्रसृतिमिति सँ स्थापयति ६६ मित्रस्य वश्चक्षुषावेक्ष इति पिष्टान्यवेक्षते ६७ देवो वः सविता हिरण्यपाणिरुपगृह्णात्वित्यवशीर्यमाणान्युपगृह्णाति ६८ दासी पिनष्टि पत्नी वा ६९ अणूनि कुरुतादिति संप्रेष्यति ७० इति ८ प्रोक्षणीर्धर्मैः सँ स्कृत्य ब्रह्मन्नपः प्रणेष्यामीत्यामन्त्र्! यावधाय पवित्रे स्फ्येन सह प्रणयति समं प्राणैर्धारयमाणः--को वः प्रणयति स वः प्रणयतु ॥ कस्मै वः प्रणयति तस्मै वः प्रणयतु ॥ बृहस्पतिर्वः प्रणयतु ॥ पोषाय त्वेति ९ उत्तरत आहवनीयस्य स्फ्येनोद्धत्य सादयति--को वो युनक्ति स वो युनक्तु ॥ कस्मै वो युनक्ति तस्मै वो युनक्तु ॥ बृहस्पतिर्वो युनक्तु ॥ विश्वेभ्यः कामेभ्यो देवयज्याया इति १० अध्वर्युयजमानौ वाचँ यच्छेतामा हविष्कृतः ११ परिस्तरणैः स्वाछाद्य पवित्रपाणिः पात्राणि संमृशति--सँ सीदन्तां दैवीर्विश इति १२ वानस्पत्यासीत्यग्निहोत्रहवणीमादत्ते १३ वर्षवृद्धमसीति शूर्पम् १४ उर्वन्तरिक्षँ वीहीति व्रजति १५ प्रत्युष्टँ रक्ष इत्याहवनीये प्रतितप्य यजमान हविर्निर्वप्स्यामीति यजमानमामन्त्रयते १६ यदि प्रवसेदग्ने निर्वप्स्यामीति ब्रूयात् १७ व्रीह्याग्रयणेनेष्ट्वा व्रीहिभिर्यजेता यवेभ्यो यवैर्वा व्रीहिभ्यः १८ पश्चादग्निष्टँ शकटँ योग्यकृतं छदिष्मत्सपरि-णट्कम् १९ तस्मादधि निर्वपति २० पात्र्! या वा स्फ्यमवधायान-सान्मन्त्रान्जपन् २१ धूरसीति धुरमभिमृशति २२ देवानामसि वह्नि-तममित्युत्तरामीषामालभ्य जपति २३ विष्णोः क्रमोऽसीति पाद-मादधाति २४ अह्रुतमसीत्यारोहति २५ उरु वातायेत्यवसारयति २६ मित्रस्य वश्चऋक्षुषा प्रेक्ष इति हविष्यान्प्रेक्षते २७ अग्निहोत्र-हवण्यामवधाय मुष्टिना निर्वपत्यग्निहोत्रहवण्याः शूर्पे--देवस्य व इत्यग्नये वो जुष्टान्निर्वपाम्यमुष्मै वो जुष्टानिति यथादेवतम् । त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् २८ इदं देवानामिति निरुप्तानभिमृशति । इदमु नः सहेत्यवशिष्टान् २९ गोपीथाय त्वा रक्षायै त्वा नारात्या इति निरुप्तान् ३० दृँ हन्तां दुर्या इत्यवरोहति ३१ स्वाहा द्यावापृथिवीभ्यामिति स्कन्नप्रायश्चित्तं जपति ३२ निर्वरुणस्येति शकटं निष्क्रामयति ३३ स्वरभिव्यक्शमित्याकाशं प्रेक्षते ३४ ज्योतिर्वैश्वानरमित्याहवनीयम् ३५ उर्वन्तरिक्षमन्विहि ॥ अदित्यास्त्वोपस्थे सादयामीति पश्चाद् गार्हपत्यस्य सादयति ३६ अग्ने हव्यँ रक्षस्वेति पुर उपसादयति ३७ अनिर्मृष्टायामग्निहोत्रहवण्यां प्रोक्षणी ँ! सँ स्कृत्य हविष्यं प्रोक्षत्यनभि-प्रोक्षन्नग्निम्--अग्नये वो जुष्टान्प्रोक्षाम्यमुष्मै वो जुष्टानिति यथादेवतम् । त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ३८ पात्राणि च यद्वोऽशुद्ध आलेभ इति त्रिरुत्तानानि पर्यावर्त्य ३९ अदित्यास्त्वगसीति कृष्णाजिनमादा-यावधूतँ रक्ष इत्युत्करे त्रिरवधूनोत्युपरिष्टाद्ग्रीवमुदगाशसनम् ४० अदित्यास्त्वगसि प्रति त्वादित्यास्त्वग्वेत्त्विति ४१ पश्चादुत्करस्या-स्तृणाति प्रत्यग्ग्रीवमुत्तरलोम प्रत्यग्भसदमभिभुजन् ४२ अनुत्सृज-न्कृष्णाजिनमुलूखलमादधाति--पृथुग्रावासीति ४३ न रिक्तमव-सृजति ४४ अग्नेर्जिह्वासीति हविष्यान्वपति । त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ४५ बृहद्ग्रावासीति मुसलमादाय । ऊर्ध्वसूर्वानस्पत्य इति वा ४६ अपहतँ रक्षो हविष्कृदेहीत्यवहन्ति । अपहतोऽघशँ सो हविष्कृदेहीति द्वितीयम् । अपहता यातुधाना हविष्कृदेहीति तृतीयम् ४७ हविष्कृदागहीति राजन्यस्य हविष्कृदाद्र वेति वैश्यस्य ४८ पत्न्यवहन्ति ४९ कुटरुरसीत्याग्नीध्रः कुटरुमादायेषमावदेति दृष-दमाहन्ति । ऊर्जमावदेति द्वितीयँ रायस्पोषमावदेत्युपलाम् ५० त्रिरेतेन धर्मेण ५१ वर्षवृद्धमसीति शूर्पमादत्ते ५२ वर्षवृद्धाः स्थेति हविष्यान्प्रेक्षते ५३ प्रति त्वा वर्षवृद्धँ वेत्त्वित्युद्वत ५४ परापूतँ रक्ष इत्युत्ते निष्पुनाति ५५ पुरोडाशकपाले तुषानोप्याधस्तात्कृष्णा-जिनस्योपास्यति--प्रविद्धो रक्षसां भाग इति ५६ इदमहँ रक्षोऽवबाध इदमहँ रक्षोऽधमं तमो नयामीति पार्ष्ण्या तुषानवबाधते ५७ अपः स्पृष्ट्वा विविनक्ति--देवो वः सविता विविनक्तु विचा विविच्य-ध्वमिति ५८ विविक्तानावपति ५९ देवेभ्यः शुन्धध्वमिति त्रिः फलीकरोति ६० तेन धर्मेणानभिभुजन्कृष्णाजिनमास्तीर्य धिषणासि पार्वतीति दृषदमादधाति ६१ धिषणासि पार्वती प्रति त्वा पार्वती वेत्त्वित्युपलाम् ६२ अदित्याः स्कम्भोऽसीति शम्यामुपकर्षति पश्चा-दुदीचीनकुम्बाम् ६३ धान्यमसीत्यधिवपति त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ६४ प्राणाय त्वेति प्राचीमुपलां प्रकर्षत्यपानाय त्वेति प्रतीची ँ! व्यानाय त्वेति मध्ये व्यवधारयति ६५ दीर्घामनु प्रसृतिमिति सँ स्थापयति ६६ मित्रस्य वश्चक्षुषावेक्ष इति पिष्टान्यवेक्षते ६७ देवो वः सविता हिरण्यपाणिरुपगृह्णात्वित्यवशीर्यमाणान्युपगृह्णाति ६८ दासी पिनष्टि पत्नी वा ६९ अणूनि कुरुतादिति संप्रेष्यति ७० /Oi·rÉs b[÷ yCz¹TyupveWm;d;y g;hRpTy;d©;r* invRtRyit--ap;¦eɦm;m;d' jhIit 1 inã£Vy;d' nudSveTyNytr' inrSyit 2 a;¦e devyjn\ vheit iÃtIymvSq;Py tiSmNkp;lmupd/;it--/[uvmÉs pOÉqvI' ë\ heit 3 anÉ.sOjNkp;lm©;rmÉ/vtRyit--indRG/\ r= it 4 /¨,msIit pUvRmupd/;it ) /]RmsIit pUv;R/Rm( ) /m;RsIit m?ym;¶²=,m( ) ÉcdsITyuÿrm( ) párÉcdsIit d²=,;/;RTpUvRm( ) iv;su id=u sIdeTyprm( ) sj;t;nSmw yjm;n;y párvexy sj;t; m\ yjm;n' pár-ivxiNTvTyuÿr;/;RTpUvRm( 5 a·;kp;l a;¦eyua Ek;dxkp;l EeN{ ;¦ EeN{ 6 Eten /meR,oÿriSm¥·;vup/;y Éct" Sq párÉct" Sqeit xeWmupd/;it 7 vsUn;\ ¨{ ;,;ÉmTy©;r;n?yUç t¢;>y-¨mÉ/ÉÅTy p[;tdoRh' dohyit yq; s;y'dohm( 8 ¬dgg[' piv]-mvd/;it 9 êt' kroit n;tnáÿ_ 10 ¬Ã;Sy p[;tdoRh' ip·;in s\ vpit in·Pyopv;t;y;' p;} y;' piv]e av/;y v;Gyto devSy v Ty¦ye ju·;Ns\ vp;Mymuãmw vo ju·;init yq;devt' i]yRjuW; tUã,I' ctuqRm( 11 t¢; apo mdNtI¨TpUy hiv¨Tpun;it pCzo g;y} y; 12 a;hrit §uve, p[,It;n;' vedmupy;m' ÕTv; 13 t;É." s\ sOjitkª--sm;p; aoW/IÉ.árit 14 a²º" párp[j;t;" Sq sm²º" pOCy?vÉmit mdNtIÉ." 15 sIdNtu ixv it s'nyit 16 m%Sy ixrosIit ip<@mÉ.mN} y pUW; v;\ ivved; iv.jtu yq;.;g\ Vy;vÿeRq;Émit sm* kroit 17 dm¦eárTy;¦eyÉmdm-¦IWomyoárTyÉ.mN} y p*,Rm;Sy;m( 18 yq;devtmm;v;Sy;y;m( 19 `moRsITyÉ/Åyit 20 ¬¨ p[qSveit p[qyit y;vTkp;l' kËmRSy;nuåpmxfm;]m( 21 s' te tNv; tNv" pOCyNt;ÉmTyiv-=;ryNlepen párm;i·R 22 d²=,t a;Jy' invRpit 23 aiditrÉs n;Éz¥p]eTy;JySq;lIm;d;y d²=,;¦* ivl;Py piv];-Ntr; pOXne" pyoSyg[eguvStSy te=Iym;,Sy ipNvm;nSy ÉjNv-m;nSyeW èjeR ju·' invRp;Ém devyJy;y; it 24 pár v;jpit-árTy;Jy\ hiv i]" pyRɦ kroit sh lepen 25 devSTv; sivt; ÅpyiTvTyuLmukn;É.t;Py;¦e b[÷ gOðIãveTyuLmukmvsOJy d.wR-STvc' g[;hyit--aɦ·e Tvc' m; ih\ sIidTynpohn(Jv;l;n( 26 s' b[÷,; pOCySveit veden sh;©;r' .Sm;>yUhit 27 aivdhNt ÅpyteTy©;r;n>yUç v;c\ ivsOjte 28 aNtveRid p[;gudIcI" SFyen it§o le%;" ÕTv; su lep' innyTys\ s;ryn( -- Ekt;y Sv;h; iÃt;y Sv;h; i]t;y Sv;heit py;Rywr;hvnIy;duLmu-kn;É.t;Py 29 veid' kroit 30 %;idr\ SFy' .Oi·lm;dÿe iv]e, 31 N{ Sy b;ürsIit d.eR, s'mOJy pOÉqVy; vm;RsIit pUvR-iSmNveidtOtIye d.| in/;y SFyen ityR®Kzniÿ i]ctuq|--pOÉqiv devyjnIit 32 v[j' gCz goSq;nÉmit tO,;g[m;dÿe p;\ sU\ ;-%;Tv; 33 vWRtu te pjRNy it veidmve=te 34 b/;n dev sivtárit SFyen stO,;Np;\ sUNhrit 35 ¬ÿrt a;¦I/[StuW;-NvedmUl;nITyuTkr' párgOð;it 36 dhqSTirasi brahma yacchetyupaveSamAdAya gArhapatyAdazgArau nirvartayati--apAgne'gnimAmAdaM jahIti 1 niSkravyAdaM nudasvetyanyataraM nirasyati 2 Agne devayajanaMM vaheti dvitIyamavasthApya tasminkapAlamupadadhAti--dhruvamasi pqthivIM dqMM heti 3 anabhisqjankapAlamazgAramadhivartayati--nirdagdhaMM rakSa iti 4 dharuNamasIti pUrvamupadadhAti , dhartramasIti pUrvArdham , dharmAsIti madhyamAddakSiNam , cidasItyuttaram , paricidasIti dakSiNArdhAtpUrvam , vifvAsu dikSu sIdetyaparam , sajAtAnasmai yajamAnAya parivefaya sajAtA imaMM yajamAnaM pari-vifantvityuttarArdhAtpUrvam 5 aSTAkapAla Agneyua ekAdafakapAla aindra ?Agna aindra fca 6 etena dharmeNottarasminnaSTAvupadhAya citaH stha paricitaH stheti feSamupadadhAti 7 vasUnAMM rudra ?ANAmityazgArAnadhyUhya taptAbhya-fcarumadhifritya prAtardohaM dohayati yathA sAyaMdoham 8 udagagraM pavitra-mavadadhAti 9 fqtaM karoti nAtanakti 10 udvAsya prAtardohaM piSTAni saMM vapati niSTapyopavAtAyAM pA tr?yAM pavitre avadhAya vAgyato devasya va ityagnaye juSTAnsaMM vapAmyamuSmai vo juSTAniti yathAdevataM triryajuSA tUSNIM caturtham 11 taptA apo madantIrutpUya havirutpunAti paccho gAya tr?yA 12 Aharati sruveNa praNItAnAM vedamupayAmaM kqtvA 13 tAbhiH saMM sqjatik--samApA oSadhIbhiriti 14 adbhiH pariprajAtAH stha samadbhiH pqcyadhvamiti madantIbhiH 15 sIdantu fiva iti saMnayati 16 makhasya firo'sIti piNDamabhima ntr?ya pUSA vAMM vifvavedA vibhajatu yathAbhAgaMM vyAvarttethAmiti samau karoti 17 idamagnerityAgneyamidama-gnISomayorityabhima ntr?ya paurNamAsyAm 18 yathAdevatamamAvAsyAyAm 19 gharmo'sItyadhifrayati 20 uru prathasveti prathayati yAvatkapAlaM kUrmasyAnurUpamafvafaphamAtram 21 saM te tanvA tanvaH pqcyantAmityavi-kSArayanlepena parimArSTi 22 dakSiNata AjyaM nirvapati 23 aditirasi nAchinnapatretyAjyasthAlImAdAya dakSiNAgnau vilApya pavitrA-ntarA pqfneH payo'syagreguvastasya te'kSIyamANasya pinvamAnasya jinva-mAnasyeSa Urje juSTaM nirvapAmi devayajyAyA iti 24 pari vAjapati-rityAjyaMM havifca triH paryagni karoti saha lepena 25 devastvA savitA frapayatvityulmukenAbhitApyAgne brahma gqhNISvetyulmukamavasqjya darbhai-stvacaM grAhayati--agniSTe tvacaM mA hiMM sIdityanapohanjvAlAn 26 saM brahmaNA pqcyasveti vedena sahAzgAraM bhasmAbhyUhati 27 avidahanta frapayatetyazgArAnabhyUhya vAcaMM visqjate 28 antarvedi prAgudIcIH sphyena tisro lekhAH kqtvA su lepaM ninayatyasaMM sArayan -- ekatAya svAhA dvitAya svAhA tritAya svAheti paryAyairAhavanIyAdulmu-kenAbhitApya 29 vediM karoti 30 khAdiraMM sphyaM bhqSTilamAdatte vitreNa 31 indra sya bAhurasIti darbheNa saMmqjya pqthivyA varmAsIti pUrva-sminveditqtIye darbhaM nidhAya sphyena tiryakchinatti tricaturthaM--pqthivi devayajanIti 32 vrajaM gaccha gosthAnamiti tqNAgramAdatte pAMM sUMM fcA-khAtvA 33 varSatu te parjanya iti vedimavekSate 34 badhAna deva savitariti sphyena satqNAnpAMM sUnharati 35 uttarata AgnIdhrastuSA-nvedamUlAnItyutkaraM parigqhNAti 36 dhqSTirasi brahma yacchetyupaveSamAdAya gArhapatyAdazgArau nirvartayati--apAgne'gnimAmAdaM jahIti 1 niSkravyAdaM nudasvetyanyataraM nirasyati 2 Agne devayajanaMM vaheti dvitIyamavasthApya tasminkapAlamupadadhAti--dhruvamasi pqthivIM dqMM heti 3 anabhisqjankapAlamazgAramadhivartayati--nirdagdhaMM rakSa iti 4 dharuNamasIti pUrvamupadadhAti , dhartramasIti pUrvArdham , dharmAsIti madhyamAddakSiNam , cidasItyuttaram , paricidasIti dakSiNArdhAtpUrvam , vifvAsu dikSu sIdetyaparam , sajAtAnasmai yajamAnAya parivefaya sajAtA imaMM yajamAnaM pari-vifantvityuttarArdhAtpUrvam 5 aSTAkapAla Agneyua ekAdafakapAla aindrA gna aindra fca 6 etena dharmeNottarasminnaSTAvupadhAya citaH stha paricitaH stheti feSamupadadhAti 7 vasUnAMM rudrA NAmityazgArAnadhyUhya taptAbhya-fcarumadhifritya prAtardohaM dohayati yathA sAyaMdoham 8 udagagraM pavitra-mavadadhAti 9 fqtaM karoti nAtanakti 10 udvAsya prAtardohaM piSTAni saMM vapati niSTapyopavAtAyAM pAtr! yAM pavitre avadhAya vAgyato devasya va ityagnaye juSTAnsaMM vapAmyamuSmai vo juSTAniti yathAdevataM triryajuSA tUSNIM caturtham 11 taptA apo madantIrutpUya havirutpunAti paccho gAyatr! yA 12 Aharati sruveNa praNItAnAM vedamupayAmaM kqtvA 13 tAbhiH saMM sqjatik--samApA oSadhIbhiriti 14 adbhiH pariprajAtAH stha samadbhiH pqcyadhvamiti madantIbhiH 15 sIdantu fiva iti saMnayati 16 makhasya firo'sIti piNDamabhimantr! ya pUSA vAMM vifvavedA vibhajatu yathAbhAgaMM vyAvarttethAmiti samau karoti 17 idamagnerityAgneyamidama-gnISomayorityabhimantr! ya paurNamAsyAm 18 yathAdevatamamAvAsyAyAm 19 gharmo'sItyadhifrayati 20 uru prathasveti prathayati yAvatkapAlaM kUrmasyAnurUpamafvafaphamAtram 21 saM te tanvA tanvaH pqcyantAmityavi-kSArayanlepena parimArSTi 22 dakSiNata AjyaM nirvapati 23 aditirasi nAchinnapatretyAjyasthAlImAdAya dakSiNAgnau vilApya pavitrA-ntarA pqfneH payo'syagreguvastasya te'kSIyamANasya pinvamAnasya jinva-mAnasyeSa Urje juSTaM nirvapAmi devayajyAyA iti 24 pari vAjapati-rityAjyaMM havifca triH paryagni karoti saha lepena 25 devastvA savitA frapayatvityulmukenAbhitApyAgne brahma gqhNISvetyulmukamavasqjya darbhai-stvacaM grAhayati--agniSTe tvacaM mA hiMM sIdityanapohanjvAlAn 26 saM brahmaNA pqcyasveti vedena sahAzgAraM bhasmAbhyUhati 27 avidahanta frapayatetyazgArAnabhyUhya vAcaMM visqjate 28 antarvedi prAgudIcIH sphyena tisro lekhAH kqtvA su lepaM ninayatyasaMM sArayan -- ekatAya svAhA dvitAya svAhA tritAya svAheti paryAyairAhavanIyAdulmu-kenAbhitApya 29 vediM karoti 30 khAdiraMM sphyaM bhqSTilamAdatte vitreNa 31 indra sya bAhurasIti darbheNa saMmqjya pqthivyA varmAsIti pUrva-sminveditqtIye darbhaM nidhAya sphyena tiryakchinatti tricaturthaM--pqthivi devayajanIti 32 vrajaM gaccha gosthAnamiti tqNAgramAdatte pAMM sUMM fcA-khAtvA 33 varSatu te parjanya iti vedimavekSate 34 badhAna deva savitariti sphyena satqNAnpAMM sUnharati 35 uttarata AgnIdhrastuSA-nvedamUlAnItyutkaraM parigqhNAti 36 धृष्टिरसि ब्रह्म यच्छेत्युपवेषमादाय गार्हपत्यादङ्गारौ निर्वर्तयति--अपाग्नेऽग्निमामादं जहीति १ निष्क्रव्यादं नुदस्वेत्यन्यतरं निरस्यति २ आग्ने देवयजनँ वहेति द्वितीयमवस्थाप्य तस्मिन्कपालमुपदधाति--ध्रुवमसि पृथिवीं दृँ हेति ३ अनभिसृजन्कपालमङ्गारमधिवर्तयति--निर्दग्धँ रक्ष इति ४ धरुणमसीति पूर्वमुपदधाति । धर्त्रमसीति पूर्वार्धम् । धर्मासीति मध्यमाद्दक्षिणम् । चिदसीत्युत्तरम् । परिचिदसीति दक्षिणार्धात्पूर्वम् । विश्वासु दिक्षु सीदेत्यपरम् । सजातानस्मै यजमानाय परिवेशय सजाता इमँ यजमानं परि-विशन्त्वित्युत्तरार्धात्पूर्वम् ५ अष्टाकपाल आग्नेयुअ एकादशकपाल ऐन्द्र ?ाग्न ऐन्द्र श्च ६ एतेन धर्मेणोत्तरस्मिन्नष्टावुपधाय चितः स्थ परिचितः स्थेति शेषमुपदधाति ७ वसूनाँ रुद्र ?ाणामित्यङ्गारानध्यूह्य तप्ताभ्य-श्चरुमधिश्रित्य प्रातर्दोहं दोहयति यथा सायंदोहम् ८ उदगग्रं पवित्र-मवदधाति ९ शृतं करोति नातनक्ति १० उद्वास्य प्रातर्दोहं पिष्टानि सँ वपति निष्टप्योपवातायां पा त्र्?यां पवित्रे अवधाय वाग्यतो देवस्य व इत्यग्नये जुष्टान्सँ वपाम्यमुष्मै वो जुष्टानिति यथादेवतं त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ११ तप्ता अपो मदन्तीरुत्पूय हविरुत्पुनाति पच्छो गाय त्र्?या १२ आहरति स्रुवेण प्रणीतानां वेदमुपयामं कृत्वा १३ ताभिः सँ सृजतिक्--समापा ओषधीभिरिति १४ अद्भिः परिप्रजाताः स्थ समद्भिः पृच्यध्वमिति मदन्तीभिः १५ सीदन्तु शिव इति संनयति १६ मखस्य शिरोऽसीति पिण्डमभिम न्त्र्?य पूषा वाँ विश्ववेदा विभजतु यथाभागँ व्यावर्त्तेथामिति समौ करोति १७ इदमग्नेरित्याग्नेयमिदम-ग्नीषोमयोरित्यभिम न्त्र्?य पौर्णमास्याम् १८ यथादेवतममावास्यायाम् १९ घर्मोऽसीत्यधिश्रयति २० उरु प्रथस्वेति प्रथयति यावत्कपालं कूर्मस्यानुरूपमश्वशफमात्रम् २१ सं ते तन्वा तन्वः पृच्यन्तामित्यवि-क्षारयन्लेपेन परिमार्ष्टि २२ दक्षिणत आज्यं निर्वपति २३ अदितिरसि नाछिन्नपत्रेत्याज्यस्थालीमादाय दक्षिणाग्नौ विलाप्य पवित्रा-न्तरा पृश्नेः पयोऽस्यग्रेगुवस्तस्य तेऽक्षीयमाणस्य पिन्वमानस्य जिन्व-मानस्येष ऊर्जे जुष्टं निर्वपामि देवयज्याया इति २४ परि वाजपति-रित्याज्यँ हविश्च त्रिः पर्यग्नि करोति सह लेपेन २५ देवस्त्वा सविता श्रपयत्वित्युल्मुकेनाभिताप्याग्ने ब्रह्म गृह्णीष्वेत्युल्मुकमवसृज्य दर्भै-स्त्वचं ग्राहयति--अग्निष्टे त्वचं मा हिँ सीदित्यनपोहन्ज्वालान् २६ सं ब्रह्मणा पृच्यस्वेति वेदेन सहाङ्गारं भस्माभ्यूहति २७ अविदहन्त श्रपयतेत्यङ्गारानभ्यूह्य वाचँ विसृजते २८ अन्तर्वेदि प्रागुदीचीः स्फ्येन तिस्रो लेखाः कृत्वा सु लेपं निनयत्यसँ सारयन् -- एकताय स्वाहा द्विताय स्वाहा त्रिताय स्वाहेति पर्यायैराहवनीयादुल्मु-केनाभिताप्य २९ वेदिं करोति ३० खादिरँ स्फ्यं भृष्टिलमादत्ते वित्रेण ३१ इन्द्र स्य बाहुरसीति दर्भेण संमृज्य पृथिव्या वर्मासीति पूर्व-स्मिन्वेदितृतीये दर्भं निधाय स्फ्येन तिर्यक्छिनत्ति त्रिचतुर्थं--पृथिवि देवयजनीति ३२ व्रजं गच्छ गोस्थानमिति तृणाग्रमादत्ते पाँ सूँ श्चा-खात्वा ३३ वर्षतु ते पर्जन्य इति वेदिमवेक्षते ३४ बधान देव सवितरिति स्फ्येन सतृणान्पाँ सून्हरति ३५ उत्तरत आग्नीध्रस्तुषा-न्वेदमूलानीत्युत्करं परिगृह्णाति ३६ धृष्टिरसि ब्रह्म यच्छेत्युपवेषमादाय गार्हपत्यादङ्गारौ निर्वर्तयति--अपाग्नेऽग्निमामादं जहीति १ निष्क्रव्यादं नुदस्वेत्यन्यतरं निरस्यति २ आग्ने देवयजनँ वहेति द्वितीयमवस्थाप्य तस्मिन्कपालमुपदधाति--ध्रुवमसि पृथिवीं दृँ हेति ३ अनभिसृजन्कपालमङ्गारमधिवर्तयति--निर्दग्धँ रक्ष इति ४ धरुणमसीति पूर्वमुपदधाति । धर्त्रमसीति पूर्वार्धम् । धर्मासीति मध्यमाद्दक्षिणम् । चिदसीत्युत्तरम् । परिचिदसीति दक्षिणार्धात्पूर्वम् । विश्वासु दिक्षु सीदेत्यपरम् । सजातानस्मै यजमानाय परिवेशय सजाता इमँ यजमानं परि-विशन्त्वित्युत्तरार्धात्पूर्वम् ५ अष्टाकपाल आग्नेयुअ एकादशकपाल ऐन्द्रा ग्न ऐन्द्र श्च ६ एतेन धर्मेणोत्तरस्मिन्नष्टावुपधाय चितः स्थ परिचितः स्थेति शेषमुपदधाति ७ वसूनाँ रुद्रा णामित्यङ्गारानध्यूह्य तप्ताभ्य-श्चरुमधिश्रित्य प्रातर्दोहं दोहयति यथा सायंदोहम् ८ उदगग्रं पवित्र-मवदधाति ९ शृतं करोति नातनक्ति १० उद्वास्य प्रातर्दोहं पिष्टानि सँ वपति निष्टप्योपवातायां पात्र्! यां पवित्रे अवधाय वाग्यतो देवस्य व इत्यग्नये जुष्टान्सँ वपाम्यमुष्मै वो जुष्टानिति यथादेवतं त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थम् ११ तप्ता अपो मदन्तीरुत्पूय हविरुत्पुनाति पच्छो गायत्र्! या १२ आहरति स्रुवेण प्रणीतानां वेदमुपयामं कृत्वा १३ ताभिः सँ सृजतिक्--समापा ओषधीभिरिति १४ अद्भिः परिप्रजाताः स्थ समद्भिः पृच्यध्वमिति मदन्तीभिः १५ सीदन्तु शिव इति संनयति १६ मखस्य शिरोऽसीति पिण्डमभिमन्त्र्! य पूषा वाँ विश्ववेदा विभजतु यथाभागँ व्यावर्त्तेथामिति समौ करोति १७ इदमग्नेरित्याग्नेयमिदम-ग्नीषोमयोरित्यभिमन्त्र्! य पौर्णमास्याम् १८ यथादेवतममावास्यायाम् १९ घर्मोऽसीत्यधिश्रयति २० उरु प्रथस्वेति प्रथयति यावत्कपालं कूर्मस्यानुरूपमश्वशफमात्रम् २१ सं ते तन्वा तन्वः पृच्यन्तामित्यवि-क्षारयन्लेपेन परिमार्ष्टि २२ दक्षिणत आज्यं निर्वपति २३ अदितिरसि नाछिन्नपत्रेत्याज्यस्थालीमादाय दक्षिणाग्नौ विलाप्य पवित्रा-न्तरा पृश्नेः पयोऽस्यग्रेगुवस्तस्य तेऽक्षीयमाणस्य पिन्वमानस्य जिन्व-मानस्येष ऊर्जे जुष्टं निर्वपामि देवयज्याया इति २४ परि वाजपति-रित्याज्यँ हविश्च त्रिः पर्यग्नि करोति सह लेपेन २५ देवस्त्वा सविता श्रपयत्वित्युल्मुकेनाभिताप्याग्ने ब्रह्म गृह्णीष्वेत्युल्मुकमवसृज्य दर्भै-स्त्वचं ग्राहयति--अग्निष्टे त्वचं मा हिँ सीदित्यनपोहन्ज्वालान् २६ सं ब्रह्मणा पृच्यस्वेति वेदेन सहाङ्गारं भस्माभ्यूहति २७ अविदहन्त श्रपयतेत्यङ्गारानभ्यूह्य वाचँ विसृजते २८ अन्तर्वेदि प्रागुदीचीः स्फ्येन तिस्रो लेखाः कृत्वा सु लेपं निनयत्यसँ सारयन् -- एकताय स्वाहा द्विताय स्वाहा त्रिताय स्वाहेति पर्यायैराहवनीयादुल्मु-केनाभिताप्य २९ वेदिं करोति ३० खादिरँ स्फ्यं भृष्टिलमादत्ते वित्रेण ३१ इन्द्र स्य बाहुरसीति दर्भेण संमृज्य पृथिव्या वर्मासीति पूर्व-स्मिन्वेदितृतीये दर्भं निधाय स्फ्येन तिर्यक्छिनत्ति त्रिचतुर्थं--पृथिवि देवयजनीति ३२ व्रजं गच्छ गोस्थानमिति तृणाग्रमादत्ते पाँ सूँ श्चा-खात्वा ३३ वर्षतु ते पर्जन्य इति वेदिमवेक्षते ३४ बधान देव सवितरिति स्फ्येन सतृणान्पाँ सून्हरति ३५ उत्तरत आग्नीध्रस्तुषा-न्वेदमूलानीत्युत्करं परिगृह्णाति ३६ it tSy p;É,koϼ invpit 37 yoSm;Nùi· y' c vy' iÃãm TyÉ.crn( 38 m; v" ixv; aoW/y it iÃIym( 39 { PsSt it tOtIym( 40 Eten /meR, i]yRjuW; hrit tUã,I' ctuqRm( 41 apb;!\ r=opb;!o`x\ sopb;!; y;tu/;n; it SFyenoTkrm-ip/ÿe 42 ag[e, g;hRpTympre,;hvnIy\ SFyen veid' párgOð;it yjm;nm;];' p[;cI \ yq; hvI\ ãy;s¥;in s'.veyuSt;vtI' itrIm( 43 sTysdsIit p;/;RdudIcI' le%;' ²l%it ) AtsdsIit d²=,;/;RTp[;cIm( ) `mRsdsITyuÿr;/;RTp[;cIm( 44 %ey;' p[it-Ï;k;mSy kÚy;Rt( 45 apr¨Émit Ãä©l' %;Tv; SFyen mUl;-NyuõTyoTkre invpit 46 a;h;yRpurIW;' pxuk;mSy kÚy;Rt( 47 iti tasya pANikoSThe nivapati 37 yo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityabhicaran 38 mA vaH fivA oSadhaya iti dvi?yam 39 dra psasta iti tqtIyam 40 etena dharmeNa triryajuSA harati tUSNIM caturtham 41 apabADhaMM rakSo'pabADho'ghafaMM so'pabADhA yAtudhAnA iti sphyenotkarama-pidhatte 42 agreNa gArhapatyamapareNAhavanIyaMM sphyena vediM parigqhNAti yajamAnamAtrAM prAcIMM yathA havIMM SyAsannAni saMbhaveyustAvatIM tirafcIm 43 satyasadasIti pafcArdhAdudIcIM lekhAM likhati , qtasadasIti dakSiNArdhAtprAcIm , gharmasadasItyuttarArdhAtprAcIm 44 kheyAM prati-SThAkAmasya kuryAt 45 apararumiti dvyazgulaM khAtvA sphyena mUlA-nyuddhatyotkare nivapati 46 AhAryapurISAM pafukAmasya kuryAt 47 iti tasya pANikoSThe nivapati 37 yo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityabhicaran 38 mA vaH fivA oSadhaya iti dviI!yam 39 dra psasta iti tqtIyam 40 etena dharmeNa triryajuSA harati tUSNIM caturtham 41 apabADhaMM rakSo'pabADho'ghafaMM so'pabADhA yAtudhAnA iti sphyenotkarama-pidhatte 42 agreNa gArhapatyamapareNAhavanIyaMM sphyena vediM parigqhNAti yajamAnamAtrAM prAcI MM! yathA havIMM SyAsannAni saMbhaveyustAvatIM tirafcIm 43 satyasadasIti pafcArdhAdudIcIM lekhAM likhati , qtasadasIti dakSiNArdhAtprAcIm , gharmasadasItyuttarArdhAtprAcIm 44 kheyAM prati-SThAkAmasya kuryAt 45 apararumiti dvyazgulaM khAtvA sphyena mUlA-nyuddhatyotkare nivapati 46 AhAryapurISAM pafukAmasya kuryAt 47 इति तस्य पाणिकोष्ठे निवपति ३७ योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्यभिचरन् ३८ मा वः शिवा ओषधय इति द्वि?यम् ३९ द्र प्सस्त इति तृतीयम् ४० एतेन धर्मेण त्रिर्यजुषा हरति तूष्णीं चतुर्थम् ४१ अपबाढँ रक्षोऽपबाढोऽघशँ सोऽपबाढा यातुधाना इति स्फ्येनोत्करम-पिधत्ते ४२ अग्रेण गार्हपत्यमपरेणाहवनीयँ स्फ्येन वेदिं परिगृह्णाति यजमानमात्रां प्राचीँ यथा हवीँ ष्यासन्नानि संभवेयुस्तावतीं तिरश्चीम् ४३ सत्यसदसीति पश्चार्धादुदीचीं लेखां लिखति । ऋतसदसीति दक्षिणार्धात्प्राचीम् । घर्मसदसीत्युत्तरार्धात्प्राचीम् ४४ खेयां प्रति-ष्ठाकामस्य कुर्यात् ४५ अपररुमिति द्व्यङ्गुलं खात्वा स्फ्येन मूला-न्युद्धत्योत्करे निवपति ४६ आहार्यपुरीषां पशुकामस्य कुर्यात् ४७ इति तस्य पाणिकोष्ठे निवपति ३७ योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्यभिचरन् ३८ मा वः शिवा ओषधय इति द्विई!यम् ३९ द्र प्सस्त इति तृतीयम् ४० एतेन धर्मेण त्रिर्यजुषा हरति तूष्णीं चतुर्थम् ४१ अपबाढँ रक्षोऽपबाढोऽघशँ सोऽपबाढा यातुधाना इति स्फ्येनोत्करम-पिधत्ते ४२ अग्रेण गार्हपत्यमपरेणाहवनीयँ स्फ्येन वेदिं परिगृह्णाति यजमानमात्रां प्राची ँ! यथा हवीँ ष्यासन्नानि संभवेयुस्तावतीं तिरश्चीम् ४३ सत्यसदसीति पश्चार्धादुदीचीं लेखां लिखति । ऋतसदसीति दक्षिणार्धात्प्राचीम् । घर्मसदसीत्युत्तरार्धात्प्राचीम् ४४ खेयां प्रति-ष्ठाकामस्य कुर्यात् ४५ अपररुमिति द्व्यङ्गुलं खात्वा स्फ्येन मूला-न्युद्धत्योत्करे निवपति ४६ आहार्यपुरीषां पशुकामस्य कुर्यात् ४७ it s'mO·;m;hvnIyl+Myw p[;;v\ s;vu¥yit p[tIcI Åo,I p[;gudKp[v,;\ s'ntm?y;m²Ntkj`n;m( 1 EtdNt' pUveR´u" kroit 2 p;,I p[=;Ly Sf´' p[=;lyTyp[itmOx¥g[m( 3 veidmvo+y b[÷¥uÿr' párg[hIãy;mITy;mN} y párgOð;it--vsvSTveit p;d( ¨{ ;STveit d²=,t a;idTy;STveTyuÿrt" 4 /; aÉs Sv/; aÉs Ð ¬vI' c;És vSvI c;És rNtI c;És Ð pur; £ËrSyeit c SfTqen veid\ s'mOJy;priSmNveidtOtIye ityR\ SFy\ StB?v; p[o=,I-r;s;-dye?m;bihR¨ps;dy §uv' §uc s'mOi pI \ s'nç;JyenodehIit s'p[eãyit 5 a;¦I/[o yq;p[eiWt' kroit 6 p[o=,Ir>yuTpUyRSFy;-g[ep ¬pinnIyod\ SFymvÕãy SFySy' vTmRNs;dyit 7 pur;-sdn;Ts(Fymu´Cz¹t( 8 SFyenoTkrmvh²Nt--iÃWto v/osIit purSt;Tp[Tym( 9 a>yu+y p[Ty;s;dyit 10 ¬ÿrt a;hvnIySy d²=,Ém?mmuÿr' bihR" 11 vedp[rvw" §uc" s'm;i·R ctu/;R iv-.Jy;iv.Jy v; 12 a;hvnIye g;hRpTye v; p[Tyu·\ r= it p[ittPy;>yg[e sp;;Rg[wmRu%;in mUlwdR<@;n( 13 a;yu" p[;,Émit svRt" §uvm¦e; teÉjÏSy tejs; in·p;mIit s'm;g| in·pit 14 c=u" Åo]Émit juôm>yNtr' p[;cI' p[tIcI' b;çt" 15 v;c' pxU-inTyup.Otm>yNtr' p[tIcI' p[;cI' b;çt" 16 yD' p[j;Émit svRto /[uv;m( 17 a>yu+y s'm;g;Rn¦;vnup[hrit-- iti saMmqSTAmAhavanIyalakSmyai prAxcAvaMM sAvunnayati pratIcI froNI prAgudakpravaNAMM saMnatamadhyAmantikajaghanAm 1 etadantaM pUrvedyuH karoti 2 pANI prakSAlya sphadyaM prakSAlayatyapratimqfannagram 3 vedimavokSya brahmannuttaraM parigrahISyAmItyAma ntr?ya parigqhNAti--vasavastveti pafcAd rudra ?Astveti dakSiNata AdityAstvetyuttarataH 4 dhA asi svadhA asi . uvIM cAsi vasvI cAsi rantI cAsi . purA krUrasyeti ca sphatthena vediMM saMmqjyAparasminveditqtIye tiryaxcaMM sphyaMM stabdhvA prokSaNI-rAsA-dayedhmAbarhirupasAdaya sruvaM srucafca saMmqDDhi patnIMM saMnahyAjyenodehIti saMpreSyati 5 AgnIdhro yathApreSitaM karoti 6 prokSaNIrabhyutpUryasphyA-gre'pa upaninIyodaxcaMM sphyamavakqSya sphyasyaM vartmansAdayati 7 purA-sadanAtsphyamudyacchet 8 sphyenotkaramavahanti--dviSato vadho'sIti purastAtpratyaxcam 9 abhyukSya pratyAsAdayati 10 uttarata AhavanIyasya dakSiNamidhmamuttaraM barhiH 11 vedapraravaiH srucaH saMmArSTi caturdhA vi-bhajyAvibhajya vA 12 AhavanIye gArhapatye vA pratyuSTaMM rakSa iti pratitapyAbhyagre sapArfvAgrairmukhAni mUlairdaNDAn 13 AyuH prANamiti sarvataH sruvamagneSTvA tejiSThasya tejasA niSTapAmIti saMmArgaM niSTapati 14 cakSuH frotramiti juhUmabhyantaraM prAcIM pratIcIM bAhyataH 15 vAcaM pafU-nityupabhqtamabhyantaraM pratIcIM prAcIM bAhyataH 16 yajxaM prajAmiti sarvato dhruvAm 17 abhyukSya saMmArgAnagnAvanupraharati-- iti saMmqSTAmAhavanIyalakSmyai prAxcAvaMM sAvunnayati pratIcI froNI prAgudakpravaNAMM saMnatamadhyAmantikajaghanAm 1 etadantaM pUrvedyuH karoti 2 pANI prakSAlya sphadyaM prakSAlayatyapratimqfannagram 3 vedimavokSya brahmannuttaraM parigrahISyAmItyAmantr! ya parigqhNAti--vasavastveti pafcAd rudrA stveti dakSiNata AdityAstvetyuttarataH 4 dhA asi svadhA asi . uvIM cAsi vasvI cAsi rantI cAsi . purA krUrasyeti ca sphatthena vediMM saMmqjyAparasminveditqtIye tiryaxcaMM sphyaMM stabdhvA prokSaNI-rAsA-dayedhmAbarhirupasAdaya sruvaM srucafca saMmqDDhi patnI MM! saMnahyAjyenodehIti saMpreSyati 5 AgnIdhro yathApreSitaM karoti 6 prokSaNIrabhyutpUryasphyA-gre'pa upaninIyodaxcaMM sphyamavakqSya sphyasyaM vartmansAdayati 7 purA-sadanAtsphyamudyacchet 8 sphyenotkaramavahanti--dviSato vadho'sIti purastAtpratyaxcam 9 abhyukSya pratyAsAdayati 10 uttarata AhavanIyasya dakSiNamidhmamuttaraM barhiH 11 vedapraravaiH srucaH saMmArSTi caturdhA vi-bhajyAvibhajya vA 12 AhavanIye gArhapatye vA pratyuSTaMM rakSa iti pratitapyAbhyagre sapArfvAgrairmukhAni mUlairdaNDAn 13 AyuH prANamiti sarvataH sruvamagneSTvA tejiSThasya tejasA niSTapAmIti saMmArgaM niSTapati 14 cakSuH frotramiti juhUmabhyantaraM prAcIM pratIcIM bAhyataH 15 vAcaM pafU-nityupabhqtamabhyantaraM pratIcIM prAcIM bAhyataH 16 yajxaM prajAmiti sarvato dhruvAm 17 abhyukSya saMmArgAnagnAvanupraharati-- इति संमृष्टामाहवनीयलक्ष्म्यै प्राञ्चावँ सावुन्नयति प्रतीची श्रोणी प्रागुदक्प्रवणाँ संनतमध्यामन्तिकजघनाम् १ एतदन्तं पूर्वेद्युः करोति २ पाणी प्रक्षाल्य स्फद्यं प्रक्षालयत्यप्रतिमृशन्नग्रम् ३ वेदिमवोक्ष्य ब्रह्मन्नुत्तरं परिग्रहीष्यामीत्याम न्त्र्?य परिगृह्णाति--वसवस्त्वेति पश्चाद् रुद्र ?ास्त्वेति दक्षिणत आदित्यास्त्वेत्युत्तरतः ४ धा असि स्वधा असि ॥ उवीं चासि वस्वी चासि रन्ती चासि ॥ पुरा क्रूरस्येति च स्फत्थेन वेदिँ संमृज्यापरस्मिन्वेदितृतीये तिर्यञ्चँ स्फ्यँ स्तब्ध्वा प्रोक्षणी-रासा-दयेध्माबर्हिरुपसादय स्रुवं स्रुचश्च संमृड्ढि पत्नीँ संनह्याज्येनोदेहीति संप्रेष्यति ५ आग्नीध्रो यथाप्रेषितं करोति ६ प्रोक्षणीरभ्युत्पूर्यस्फ्या-ग्रेऽप उपनिनीयोदञ्चँ स्फ्यमवकृष्य स्फ्यस्यं वर्त्मन्सादयति ७ पुरा-सदनात्स्फ्यमुद्यच्छेत् ८ स्फ्येनोत्करमवहन्ति--द्विषतो वधोऽसीति पुरस्तात्प्रत्यञ्चम् ९ अभ्युक्ष्य प्रत्यासादयति १० उत्तरत आहवनीयस्य दक्षिणमिध्ममुत्तरं बर्हिः ११ वेदप्ररवैः स्रुचः संमार्ष्टि चतुर्धा वि-भज्याविभज्य वा १२ आहवनीये गार्हपत्ये वा प्रत्युष्टँ रक्ष इति प्रतितप्याभ्यग्रे सपार्श्वाग्रैर्मुखानि मूलैर्दण्डान् १३ आयुः प्राणमिति सर्वतः स्रुवमग्नेष्ट्वा तेजिष्ठस्य तेजसा निष्टपामीति संमार्गं निष्टपति १४ चक्षुः श्रोत्रमिति जुहूमभ्यन्तरं प्राचीं प्रतीचीं बाह्यतः १५ वाचं पशू-नित्युपभृतमभ्यन्तरं प्रतीचीं प्राचीं बाह्यतः १६ यज्ञं प्रजामिति सर्वतो ध्रुवाम् १७ अभ्युक्ष्य संमार्गानग्नावनुप्रहरति-- इति संमृष्टामाहवनीयलक्ष्म्यै प्राञ्चावँ सावुन्नयति प्रतीची श्रोणी प्रागुदक्प्रवणाँ संनतमध्यामन्तिकजघनाम् १ एतदन्तं पूर्वेद्युः करोति २ पाणी प्रक्षाल्य स्फद्यं प्रक्षालयत्यप्रतिमृशन्नग्रम् ३ वेदिमवोक्ष्य ब्रह्मन्नुत्तरं परिग्रहीष्यामीत्यामन्त्र्! य परिगृह्णाति--वसवस्त्वेति पश्चाद् रुद्रा स्त्वेति दक्षिणत आदित्यास्त्वेत्युत्तरतः ४ धा असि स्वधा असि ॥ उवीं चासि वस्वी चासि रन्ती चासि ॥ पुरा क्रूरस्येति च स्फत्थेन वेदिँ संमृज्यापरस्मिन्वेदितृतीये तिर्यञ्चँ स्फ्यँ स्तब्ध्वा प्रोक्षणी-रासा-दयेध्माबर्हिरुपसादय स्रुवं स्रुचश्च संमृड्ढि पत्नी ँ! संनह्याज्येनोदेहीति संप्रेष्यति ५ आग्नीध्रो यथाप्रेषितं करोति ६ प्रोक्षणीरभ्युत्पूर्यस्फ्या-ग्रेऽप उपनिनीयोदञ्चँ स्फ्यमवकृष्य स्फ्यस्यं वर्त्मन्सादयति ७ पुरा-सदनात्स्फ्यमुद्यच्छेत् ८ स्फ्येनोत्करमवहन्ति--द्विषतो वधोऽसीति पुरस्तात्प्रत्यञ्चम् ९ अभ्युक्ष्य प्रत्यासादयति १० उत्तरत आहवनीयस्य दक्षिणमिध्ममुत्तरं बर्हिः ११ वेदप्ररवैः स्रुचः संमार्ष्टि चतुर्धा वि-भज्याविभज्य वा १२ आहवनीये गार्हपत्ये वा प्रत्युष्टँ रक्ष इति प्रतितप्याभ्यग्रे सपार्श्वाग्रैर्मुखानि मूलैर्दण्डान् १३ आयुः प्राणमिति सर्वतः स्रुवमग्नेष्ट्वा तेजिष्ठस्य तेजसा निष्टपामीति संमार्गं निष्टपति १४ चक्षुः श्रोत्रमिति जुहूमभ्यन्तरं प्राचीं प्रतीचीं बाह्यतः १५ वाचं पशू-नित्युपभृतमभ्यन्तरं प्रतीचीं प्राचीं बाह्यतः १६ यज्ञं प्रजामिति सर्वतो ध्रुवाम् १७ अभ्युक्ष्य संमार्गानग्नावनुप्रहरति-- it 21 pUW; te g[iNq' p[Qn;iTvit g[iNq' kroit 22 s te m; Sy;idit d²=,to g[iNqm'>yUhit 23 ap" SpO; veden;Jymuphrit 24 tdNv;r>y;É.s'mILy;ve=te--adB/en Tv; c=uW;ve=e r;y-SpoW;y sup[j;STv;y Ð aiditárv supu]eN{ ;,Iv;iv/v; sup[j;" p[jy; .Uy;sÉmit 25 d\ ivã,uárit g;hRpTyd²=,;¦äorÉ/-Åyit 26 tejosIit iÃtIy' p;í;hRpTySy 27 tejonu-p[CyvSveit hrit 28 a¦e·e hro m; ivnwidTy;hvnIyeÉ/-ÉÅTyoÿrt" p[o=,In;\ SFySy vTmRNs;dyit 29 tejosIit py;Ryw²S]r;JymuTpUy;p ¬Tpun;it pCzo g;y} y; 30 amOtm-sITy;Jymve=te 31 aNtveR´;Jy;in §uve, gOð;it vedmNt/;Ry piv]e av/;y /;m;sIit gOð\ tujuR×;' gOð;it ) a·* gOð¥up.Oit knIytu/Rv;y;m( 32 .UÉyÏ' pm' pxuk;mSy 33 iti 21 pUSA te granthiM prathnAtviti granthiM karoti 22 sa te mA syAditi dakSiNato granthimaMbhyUhati 23 apaH spqSTvA vedenAjyamupaharati 24 tadanvArabhyAbhisaMmIlyAvekSate--adabdhena tvA cakSuSAvekSe rAya-spoSAya suprajAstvAya . aditiriva suputrendra ?ANIvAvidhavA suprajAH prajayA bhUyAsamiti 25 idaMM viSNuriti gArhapatyadakSiNAgnyoradhi-frayati 26 tejo'sIti dvitIyaM pafcAdgArhapatyasya 27 tejo'nu-pracyavasveti harati 28 agneSTe haro mA vinaidityAhavanIye'dhi-frityottarataH prokSaNInAMM sphyasya vartmansAdayati 29 tejo'sIti paryAyaistrirAjyamutpUyApa utpunAti paccho gAya tr?yA 30 amqtama-sItyAjyamavekSate 31 antarvedyAjyAni sruveNa gqhNAti vedamantardhAya pavitre avadhAya dhAmAsIti gqhNaMM fcaturjuhvAM gqhNAti , aSTau gqhNannupabhqti kanIyafcaturdhruvAyAm 32 bhUyiSThaM paxcamaM pafukAmasya 33 iti 21 pUSA te granthiM prathnAtviti granthiM karoti 22 sa te mA syAditi dakSiNato granthimaMbhyUhati 23 apaH spqSTvA vedenAjyamupaharati 24 tadanvArabhyAbhisaMmIlyAvekSate--adabdhena tvA cakSuSAvekSe rAya-spoSAya suprajAstvAya . aditiriva suputrendrA NIvAvidhavA suprajAH prajayA bhUyAsamiti 25 idaMM viSNuriti gArhapatyadakSiNAgnyoradhi-frayati 26 tejo'sIti dvitIyaM pafcAdgArhapatyasya 27 tejo'nu-pracyavasveti harati 28 agneSTe haro mA vinaidityAhavanIye'dhi-frityottarataH prokSaNInAMM sphyasya vartmansAdayati 29 tejo'sIti paryAyaistrirAjyamutpUyApa utpunAti paccho gAyatr! yA 30 amqtama-sItyAjyamavekSate 31 antarvedyAjyAni sruveNa gqhNAti vedamantardhAya pavitre avadhAya dhAmAsIti gqhNaMM fcaturjuhvAM gqhNAti , aSTau gqhNannupabhqti kanIyafcaturdhruvAyAm 32 bhUyiSThaM paxcamaM pafukAmasya 33 इति २१ पूषा ते ग्रन्थिं प्रथ्नात्विति ग्रन्थिं करोति २२ स ते मा स्यादिति दक्षिणतो ग्रन्थिमंभ्यूहति २३ अपः स्पृष्ट्वा वेदेनाज्यमुपहरति २४ तदन्वारभ्याभिसंमील्यावेक्षते--अदब्धेन त्वा चक्षुषावेक्षे राय-स्पोषाय सुप्रजास्त्वाय ॥ अदितिरिव सुपुत्रेन्द्र ?ाणीवाविधवा सुप्रजाः प्रजया भूयासमिति २५ इदँ विष्णुरिति गार्हपत्यदक्षिणाग्न्योरधि-श्रयति २६ तेजोऽसीति द्वितीयं पश्चाद्गार्हपत्यस्य २७ तेजोऽनु-प्रच्यवस्वेति हरति २८ अग्नेष्टे हरो मा विनैदित्याहवनीयेऽधि-श्रित्योत्तरतः प्रोक्षणीनाँ स्फ्यस्य वर्त्मन्सादयति २९ तेजोऽसीति पर्यायैस्त्रिराज्यमुत्पूयाप उत्पुनाति पच्छो गाय त्र्?या ३० अमृतम-सीत्याज्यमवेक्षते ३१ अन्तर्वेद्याज्यानि स्रुवेण गृह्णाति वेदमन्तर्धाय पवित्रे अवधाय धामासीति गृह्णँ श्चतुर्जुह्वां गृह्णाति । अष्टौ गृह्णन्नुपभृति कनीयश्चतुर्ध्रुवायाम् ३२ भूयिष्ठं पञ्चमं पशुकामस्य ३३ इति २१ पूषा ते ग्रन्थिं प्रथ्नात्विति ग्रन्थिं करोति २२ स ते मा स्यादिति दक्षिणतो ग्रन्थिमंभ्यूहति २३ अपः स्पृष्ट्वा वेदेनाज्यमुपहरति २४ तदन्वारभ्याभिसंमील्यावेक्षते--अदब्धेन त्वा चक्षुषावेक्षे राय-स्पोषाय सुप्रजास्त्वाय ॥ अदितिरिव सुपुत्रेन्द्रा णीवाविधवा सुप्रजाः प्रजया भूयासमिति २५ इदँ विष्णुरिति गार्हपत्यदक्षिणाग्न्योरधि-श्रयति २६ तेजोऽसीति द्वितीयं पश्चाद्गार्हपत्यस्य २७ तेजोऽनु-प्रच्यवस्वेति हरति २८ अग्नेष्टे हरो मा विनैदित्याहवनीयेऽधि-श्रित्योत्तरतः प्रोक्षणीनाँ स्फ्यस्य वर्त्मन्सादयति २९ तेजोऽसीति पर्यायैस्त्रिराज्यमुत्पूयाप उत्पुनाति पच्छो गायत्र्! या ३० अमृतम-सीत्याज्यमवेक्षते ३१ अन्तर्वेद्याज्यानि स्रुवेण गृह्णाति वेदमन्तर्धाय पवित्रे अवधाय धामासीति गृह्णँ श्चतुर्जुह्वां गृह्णाति । अष्टौ गृह्णन्नुपभृति कनीयश्चतुर्ध्रुवायाम् ३२ भूयिष्ठं पञ्चमं पशुकामस्य ३३ a;po re.t ippOt m?v; smÿ_; inW;d Sq; y;mNv;h;yRm;,; it p[o=,IrÉ.mN]yte ) devIr;p" xuõ; yUyÉmit c 1 b[÷É¥?m\ veid' bihR" p[o²=ãy;mITy;mN} y iv§Sye?mmOte párÉ/>y" p[o=it 2 Õã,oSy;%reÏ tI?m\ veidrsIit veid' bihRrsIit bihR²S]iS]" p[o=it 3 dev'gmmsITyNtveR´;s;´ bihRiS]" p[o=it--idve TveTyg[mNtár=;y Tveit m?y' pOÉqVyw Tveit mUlm( 4 ag[; Apo rebhata pipqta madhvA samaktA niSAda sthA yAmanvAhAryamANA iti prokSaNIrabhimantrayate , devIrApaH fuddhA yUyamiti ca 1 brahmannidhmaMM vediM barhiH prokSiSyAmItyAma ntr?ya visrasyedhmamqte paridhibhyaH prokSati 2 kqSNo'syAkhareSTha itIdhmaMM vedirasIti vediM barhirasIti barhistristriH prokSati 3 devaMgamamasItyantarvedyAsAdya barhistriH prokSati--dive tvetyagramantarikSAya tveti madhyaM pqthivyai tveti mUlam 4 agrANyu-papAyya granthiM pariSicya mUlAnyupasixcata 5 Urgbhava barhiSadbhyaH . svA pitqbhyo gharmapAvabhya iti dakSiNato vedyAH prokSaNIfeSaM ninIya pUSA te granthiMM viSyatviti granthiMM visrasya yajamAne prANApAnau dadhAmIti prastare pavitre visqjya viSNoH stupo'sIti prastaraMM sahapavitramAhavanIyato'bhigqhNAtyavidhUnvannasaMmArgam 6 agreNAhava-nIyaM parihqtya dakSiNato brahmaNe yajamAnAya vA prayacchati--prANA-pAnAbhyAM tvA satanuM kqNomIti 7 mayi prANApAnAviti pratigqhNAti 8 darbhAnantardhAya dakSiNataH fulbaMM stqNAtyuttaramaMM samabhi stqNa-nbarhiHstaraNamantreNa 9 pafcArdhAdudagagramapatnIkasya nidadhyAt 10 uru prathasveti staraNam 11 pUrvaM pUrvaM dhAtumaparamaparaMM vA stqNAti 12 chAdayanmUlAni prAcInamantardadhAti vedim 13 prastarahastaH paridhibhi-rAhavanIyaM paridadhAti--gandharvo'sIti pafcArdhyamudaxcamindra sya bAhura-sIti dakSiNArdhyaM prAxcaM mitrAvaruNau tvetyuttarArdhyaM prAxcam 14 avakqSyAgrataramidhmAdUrdhve samidhAvAdadhAti--nityahotAraM tveti , tUSNImuttarAm 15 sUryastvA rafmibhirityAhavanIyamupasthAya purastA-dapracchinnaprAntau darbhAvanantargarbhAvudagagrau barhiSi vitanoti--vifva-janasya vidhqtI stha iti 16 vidhqtyoH prastaraMM sAdayati dakSiNArdhe barhiSaH--vasUnAMM rudra ?ANAmiti 17 dyaurasIti prastare juhUm 18 samaM prastaramUlairdaNDaM karoti 19 antarikSamasItyuttarAmupabhqtamadhastAdvi-dhqtyoH , pqthivyasItyuttarAM dhruvAmupariSTAdvidhqtyoH 20 asaMM spqSTAH sAdayatyanUcIH 21 qSabho'sIti dakSiNato juhvAH pUrNasruvaMM sAdayati 22 dhravA asadannityAjyAni saMmqfati 23 syonaM te sadanaM kqNomi ghqtasya dhArayA sufevaM kalplayAmIti pA tr?yAmupastIryAbhighArya havIMM SyudvAsayati--Ardra ?H pqthasnurbhuvanasya gopAH fqta utsnAtu janitA matInAmiti 24 surUpaM tvA vasuvidaM mpafUnAM tejasAgnaye tvA juSTamabhighArayAmItyAgneyamabhighArayati yathAdevatamuttaram 25 anabhi-ghnannaparyAvartayanvedena pramqjya pA tr?yAmavadadhAti 26 irA bhUtiH pqthivyA raso motkramIditi kapAlAnyabhighArya puroDAfAvalaMkaroti 27 tqptirasi gAyatraM chandastarpaya mA tejasA brahmavarcasena , tqptirasi traiSTubhaM chandastarpaya mendri yeNa vIryeNa , tqptirasi jAgataM chandastarpaya mA prajayA pafubhiH . khamazkSva tvacamazkSva sarvamAtmAnamazkSveti svaktama-nIkAfamanakti 28 adhastAdupAjya dohAvalaMkaroti-- Apo rebhata pipqta madhvA samaktA niSAda sthA yAmanvAhAryamANA iti prokSaNIrabhimantrayate , devIrApaH fuddhA yUyamiti ca 1 brahmannidhmaMM vediM barhiH prokSiSyAmItyAmantr! ya visrasyedhmamqte paridhibhyaH prokSati 2 kqSNo'syAkhareSTha itIdhmaMM vedirasIti vediM barhirasIti barhistristriH prokSati 3 devaMgamamasItyantarvedyAsAdya barhistriH prokSati--dive tvetyagramantarikSAya tveti madhyaM pqthivyai tveti mUlam 4 agrANyu-papAyya granthiM pariSicya mUlAnyupasixcata 5 Urgbhava barhiSadbhyaH . svA pitqbhyo gharmapAvabhya iti dakSiNato vedyAH prokSaNIfeSaM ninIya pUSA te granthiMM viSyatviti granthiMM visrasya yajamAne prANApAnau dadhAmIti prastare pavitre visqjya viSNoH stupo'sIti prastaraMM sahapavitramAhavanIyato'bhigqhNAtyavidhUnvannasaMmArgam 6 agreNAhava-nIyaM parihqtya dakSiNato brahmaNe yajamAnAya vA prayacchati--prANA-pAnAbhyAM tvA satanuM kqNomIti 7 mayi prANApAnAviti pratigqhNAti 8 darbhAnantardhAya dakSiNataH fulbaMM stqNAtyuttaramaMM samabhi stqNa-nbarhiHstaraNamantreNa 9 pafcArdhAdudagagramapatnIkasya nidadhyAt 10 uru prathasveti staraNam 11 pUrvaM pUrvaM dhAtumaparamaparaMM vA stqNAti 12 chAdayanmUlAni prAcInamantardadhAti vedim 13 prastarahastaH paridhibhi-rAhavanIyaM paridadhAti--gandharvo'sIti pafcArdhyamudaxcamindra sya bAhura-sIti dakSiNArdhyaM prAxcaM mitrAvaruNau tvetyuttarArdhyaM prAxcam 14 avakqSyAgrataramidhmAdUrdhve samidhAvAdadhAti--nityahotAraM tveti , tUSNImuttarAm 15 sUryastvA rafmibhirityAhavanIyamupasthAya purastA-dapracchinnaprAntau darbhAvanantargarbhAvudagagrau barhiSi vitanoti--vifva-janasya vidhqtI stha iti 16 vidhqtyoH prastaraMM sAdayati dakSiNArdhe barhiSaH--vasUnAMM rudrA NAmiti 17 dyaurasIti prastare juhUm 18 samaM prastaramUlairdaNDaM karoti 19 antarikSamasItyuttarAmupabhqtamadhastAdvi-dhqtyoH , pqthivyasItyuttarAM dhruvAmupariSTAdvidhqtyoH 20 asaMM spqSTAH sAdayatyanUcIH 21 qSabho'sIti dakSiNato juhvAH pUrNasruvaMM sAdayati 22 dhravA asadannityAjyAni saMmqfati 23 syonaM te sadanaM kqNomi ghqtasya dhArayA sufevaM kalplayAmIti pAtr! yAmupastIryAbhighArya havI MM! SyudvAsayati--Ardra H! pqthasnurbhuvanasya gopAH fqta utsnAtu janitA matInAmiti 24 surUpaM tvA vasuvidaM mpafUnAM tejasAgnaye tvA juSTamabhighArayAmItyAgneyamabhighArayati yathAdevatamuttaram 25 anabhi-ghnannaparyAvartayanvedena pramqjya pAtr! yAmavadadhAti 26 irA bhUtiH pqthivyA raso motkramIditi kapAlAnyabhighArya puroDAfAvalaMkaroti 27 tqptirasi gAyatraM chandastarpaya mA tejasA brahmavarcasena , tqptirasi traiSTubhaM chandastarpaya mendri yeNa vIryeNa , tqptirasi jAgataM chandastarpaya mA prajayA pafubhiH . khamazkSva tvacamazkSva sarvamAtmAnamazkSveti svaktama-nIkAfamanakti 28 adhastAdupAjya dohAvalaMkaroti-- आपो रेभत पिपृत मध्वा समक्ता निषाद स्था यामन्वाहार्यमाणा इति प्रोक्षणीरभिमन्त्रयते । देवीरापः शुद्धा यूयमिति च १ ब्रह्मन्निध्मँ वेदिं बर्हिः प्रोक्षिष्यामीत्याम न्त्र्?य विस्रस्येध्ममृते परिधिभ्यः प्रोक्षति २ कृष्णोऽस्याखरेष्ठ इतीध्मँ वेदिरसीति वेदिं बर्हिरसीति बर्हिस्त्रिस्त्रिः प्रोक्षति ३ देवंगममसीत्यन्तर्वेद्यासाद्य बर्हिस्त्रिः प्रोक्षति--दिवे त्वेत्यग्रमन्तरिक्षाय त्वेति मध्यं पृथिव्यै त्वेति मूलम् ४ अग्राण्यु-पपाय्य ग्रन्थिं परिषिच्य मूलान्युपसिञ्चत ५ ऊर्ग्भव बर्हिषद्भ्यः ॥ स्वा पितृभ्यो घर्मपावभ्य इति दक्षिणतो वेद्याः प्रोक्षणीशेषं निनीय पूषा ते ग्रन्थिँ विष्यत्विति ग्रन्थिँ विस्रस्य यजमाने प्राणापानौ दधामीति प्रस्तरे पवित्रे विसृज्य विष्णोः स्तुपोऽसीति प्रस्तरँ सहपवित्रमाहवनीयतोऽभिगृह्णात्यविधून्वन्नसंमार्गम् ६ अग्रेणाहव-नीयं परिहृत्य दक्षिणतो ब्रह्मणे यजमानाय वा प्रयच्छति--प्राणा-पानाभ्यां त्वा सतनुं कृणोमीति ७ मयि प्राणापानाविति प्रतिगृह्णाति ८ दर्भानन्तर्धाय दक्षिणतः शुल्बँ स्तृणात्युत्तरमँ समभि स्तृण-न्बर्हिःस्तरणमन्त्रेण ९ पश्चार्धादुदगग्रमपत्नीकस्य निदध्यात् १० उरु प्रथस्वेति स्तरणम् ११ पूर्वं पूर्वं धातुमपरमपरँ वा स्तृणाति १२ छादयन्मूलानि प्राचीनमन्तर्दधाति वेदिम् १३ प्रस्तरहस्तः परिधिभि-राहवनीयं परिदधाति--गन्धर्वोऽसीति पश्चार्ध्यमुदञ्चमिन्द्र स्य बाहुर-सीति दक्षिणार्ध्यं प्राञ्चं मित्रावरुणौ त्वेत्युत्तरार्ध्यं प्राञ्चम् १४ अवकृष्याग्रतरमिध्मादूर्ध्वे समिधावादधाति--नित्यहोतारं त्वेति । तूष्णीमुत्तराम् १५ सूर्यस्त्वा रश्मिभिरित्याहवनीयमुपस्थाय पुरस्ता-दप्रच्छिन्नप्रान्तौ दर्भावनन्तर्गर्भावुदगग्रौ बर्हिषि वितनोति--विश्व-जनस्य विधृती स्थ इति १६ विधृत्योः प्रस्तरँ सादयति दक्षिणार्धे बर्हिषः--वसूनाँ रुद्र ?ाणामिति १७ द्यौरसीति प्रस्तरे जुहूम् १८ समं प्रस्तरमूलैर्दण्डं करोति १९ अन्तरिक्षमसीत्युत्तरामुपभृतमधस्ताद्वि-धृत्योः । पृथिव्यसीत्युत्तरां ध्रुवामुपरिष्टाद्विधृत्योः २० असँ स्पृष्टाः सादयत्यनूचीः २१ ऋषभोऽसीति दक्षिणतो जुह्वाः पूर्णस्रुवँ सादयति २२ ध्रवा असदन्नित्याज्यानि संमृशति २३ स्योनं ते सदनं कृणोमि घृतस्य धारया सुशेवं कल्प्लयामीति पा त्र्?यामुपस्तीर्याभिघार्य हवीँ ष्युद्वासयति--आर्द्र ?ः पृथस्नुर्भुवनस्य गोपाः शृत उत्स्नातु जनिता मतीनामिति २४ सुरूपं त्वा वसुविदं म्पशूनां तेजसाग्नये त्वा जुष्टमभिघारयामीत्याग्नेयमभिघारयति यथादेवतमुत्तरम् २५ अनभि-घ्नन्नपर्यावर्तयन्वेदेन प्रमृज्य पा त्र्?यामवदधाति २६ इरा भूतिः पृथिव्या रसो मोत्क्रमीदिति कपालान्यभिघार्य पुरोडाशावलंकरोति २७ तृप्तिरसि गायत्रं छन्दस्तर्पय मा तेजसा ब्रह्मवर्चसेन । तृप्तिरसि त्रैष्टुभं छन्दस्तर्पय मेन्द्रि येण वीर्येण । तृप्तिरसि जागतं छन्दस्तर्पय मा प्रजया पशुभिः ॥ खमङ्क्ष्व त्वचमङ्क्ष्व सर्वमात्मानमङ्क्ष्वेति स्वक्तम-नीकाशमनक्ति २८ अधस्तादुपाज्य दोहावलंकरोति-- आपो रेभत पिपृत मध्वा समक्ता निषाद स्था यामन्वाहार्यमाणा इति प्रोक्षणीरभिमन्त्रयते । देवीरापः शुद्धा यूयमिति च १ ब्रह्मन्निध्मँ वेदिं बर्हिः प्रोक्षिष्यामीत्यामन्त्र्! य विस्रस्येध्ममृते परिधिभ्यः प्रोक्षति २ कृष्णोऽस्याखरेष्ठ इतीध्मँ वेदिरसीति वेदिं बर्हिरसीति बर्हिस्त्रिस्त्रिः प्रोक्षति ३ देवंगममसीत्यन्तर्वेद्यासाद्य बर्हिस्त्रिः प्रोक्षति--दिवे त्वेत्यग्रमन्तरिक्षाय त्वेति मध्यं पृथिव्यै त्वेति मूलम् ४ अग्राण्यु-पपाय्य ग्रन्थिं परिषिच्य मूलान्युपसिञ्चत ५ ऊर्ग्भव बर्हिषद्भ्यः ॥ स्वा पितृभ्यो घर्मपावभ्य इति दक्षिणतो वेद्याः प्रोक्षणीशेषं निनीय पूषा ते ग्रन्थिँ विष्यत्विति ग्रन्थिँ विस्रस्य यजमाने प्राणापानौ दधामीति प्रस्तरे पवित्रे विसृज्य विष्णोः स्तुपोऽसीति प्रस्तरँ सहपवित्रमाहवनीयतोऽभिगृह्णात्यविधून्वन्नसंमार्गम् ६ अग्रेणाहव-नीयं परिहृत्य दक्षिणतो ब्रह्मणे यजमानाय वा प्रयच्छति--प्राणा-पानाभ्यां त्वा सतनुं कृणोमीति ७ मयि प्राणापानाविति प्रतिगृह्णाति ८ दर्भानन्तर्धाय दक्षिणतः शुल्बँ स्तृणात्युत्तरमँ समभि स्तृण-न्बर्हिःस्तरणमन्त्रेण ९ पश्चार्धादुदगग्रमपत्नीकस्य निदध्यात् १० उरु प्रथस्वेति स्तरणम् ११ पूर्वं पूर्वं धातुमपरमपरँ वा स्तृणाति १२ छादयन्मूलानि प्राचीनमन्तर्दधाति वेदिम् १३ प्रस्तरहस्तः परिधिभि-राहवनीयं परिदधाति--गन्धर्वोऽसीति पश्चार्ध्यमुदञ्चमिन्द्र स्य बाहुर-सीति दक्षिणार्ध्यं प्राञ्चं मित्रावरुणौ त्वेत्युत्तरार्ध्यं प्राञ्चम् १४ अवकृष्याग्रतरमिध्मादूर्ध्वे समिधावादधाति--नित्यहोतारं त्वेति । तूष्णीमुत्तराम् १५ सूर्यस्त्वा रश्मिभिरित्याहवनीयमुपस्थाय पुरस्ता-दप्रच्छिन्नप्रान्तौ दर्भावनन्तर्गर्भावुदगग्रौ बर्हिषि वितनोति--विश्व-जनस्य विधृती स्थ इति १६ विधृत्योः प्रस्तरँ सादयति दक्षिणार्धे बर्हिषः--वसूनाँ रुद्रा णामिति १७ द्यौरसीति प्रस्तरे जुहूम् १८ समं प्रस्तरमूलैर्दण्डं करोति १९ अन्तरिक्षमसीत्युत्तरामुपभृतमधस्ताद्वि-धृत्योः । पृथिव्यसीत्युत्तरां ध्रुवामुपरिष्टाद्विधृत्योः २० असँ स्पृष्टाः सादयत्यनूचीः २१ ऋषभोऽसीति दक्षिणतो जुह्वाः पूर्णस्रुवँ सादयति २२ ध्रवा असदन्नित्याज्यानि संमृशति २३ स्योनं ते सदनं कृणोमि घृतस्य धारया सुशेवं कल्प्लयामीति पात्र्! यामुपस्तीर्याभिघार्य हवी ँ! ष्युद्वासयति--आर्द्र ः! पृथस्नुर्भुवनस्य गोपाः शृत उत्स्नातु जनिता मतीनामिति २४ सुरूपं त्वा वसुविदं म्पशूनां तेजसाग्नये त्वा जुष्टमभिघारयामीत्याग्नेयमभिघारयति यथादेवतमुत्तरम् २५ अनभि-घ्नन्नपर्यावर्तयन्वेदेन प्रमृज्य पात्र्! यामवदधाति २६ इरा भूतिः पृथिव्या रसो मोत्क्रमीदिति कपालान्यभिघार्य पुरोडाशावलंकरोति २७ तृप्तिरसि गायत्रं छन्दस्तर्पय मा तेजसा ब्रह्मवर्चसेन । तृप्तिरसि त्रैष्टुभं छन्दस्तर्पय मेन्द्रि येण वीर्येण । तृप्तिरसि जागतं छन्दस्तर्पय मा प्रजया पशुभिः ॥ खमङ्क्ष्व त्वचमङ्क्ष्व सर्वमात्मानमङ्क्ष्वेति स्वक्तम-नीकाशमनक्ति २८ अधस्तादुपाज्य दोहावलंकरोति-- p[,ve p[,ve sÉm/m;d/;Tynuy;jsÉm/mvixãy 1 sÉmõmɦ' i]veRdenopv;jyTyg[' ve´;" s'm;gRm( 2 /[uv;y;' pU,R§uvmvnIy Ýuv;y; ¬phTyoÿre, párÉ/s'É/n;NvvúTy d²=,;p[;m;`;r-m;`;ryit--p[;j;ptye Sv;heit mns; 3 a¦ITpár/I \ ;ɦ' c i]iS]" s'mOÇit s'p[eãyit 4 SFyen s'm;·IR?ms'nhnw pár/In( ) Ate SFy;dɦÉm?ms'nhnw" s'm;i·R--a;Éj' Tv;¦e sárãyNt\ sin\ sinãyNt\ v;j' jeãyNt' deve>yo hVy\ v+yNt\ v;Éjn' Tv; v;jÉjTy;yw s'm;¾JmR Ð a¦e v;j' jyeit 5 sp[q; nm it purSt;Æuôp.Otorï²l' kroit 6 ju×¼Tyɦ; ×yit dev;Ny+y;vo devyJyh; it juôm;dÿe ) ¬p.edeih devSTv; sivt; ×yit dev;Ny+y;vo devyJyy; Tyup.Otm( 7 suyme me a´ StÉm-TyÉ.mN} y;¦;ivã,U Tyit£;mit 8 ivã,o" Sq;m;sITyvitÏte 9 aNtveRid d²=," p;do .vTyv`[ v sVy" 10 aq;`;rm;-`;ryit--è?voR a?vr it p[;gud\ s'ttmU?vR \ SvgRk;mSy Ny' ùãySy 12 as\ SpxRyN§uc* p[Tyit£;mit--p;ih m;¦e du-árt;d; m; sucárt;ºjeit 13 ju×; /[uv;' i]" smnáÿ_-- praNave praNave samidhamAdadhAtyanuyAjasamidhamavafiSya 1 samiddhamagniM trirvedenopavAjayatyagraM vedyAH saMmArgam 2 dhruvAyAM pUrNasruvamavanIya dhnuvAyA upahatyottareNa paridhisaMdhinAnvavahqtya dakSiNAprAxcamAghAra-mAghArayati--prAjApataye svAheti manasA 3 agnItparidhIMM fcAgniM ca tristriH saMmqDDhIti saMpreSyati 4 sphyena saMmArSTIdhmasaMnahanaifca paridhIn , qte sphyAdagnimidhmasaMnahanaiH saMmArSTi--AjiM tvAgne sariSyantaMM saniMM saniSyantaMM vAjaM jeSyantaM devebhyo havyaMM vakSyantaMM vAjinaM tvA vAjajityAyai saMmArjmi . agne vAjaM jayeti 5 saprathA nama iti purastAjjuhUpabhqtoraxjaliM karoti 6 juhvetyagniSTvA hvayati devAnyakSyAvo devayajyahA iti juhUmAdatte , upabhedehi devastvA savitA hvayati devAnyakSyAvo devayajyayA ityupabhqtam 7 suyame me adya stami-tyabhima ntr?yAgnAviSNU ityatikrAmati 8 viSNoH sthAmAsItyavatiSThate 9 antarvedi dakSiNaH pAdo bhavatyavaghra iva savyaH 10 athAghAramA-ghArayati--Urdhvo adhvara iti prAgudaxcaMM saMtatamUrdhvaMM svargakAmasya nyaxcaM dveSyasya 12 asaMM sparfayansrucau pratyatikrAmati--pAhi mAgne dufca-ritAdA mA sucaritAdbhajeti 13 juhvA dhruvAM triH samanakti-- praNave praNave samidhamAdadhAtyanuyAjasamidhamavafiSya 1 samiddhamagniM trirvedenopavAjayatyagraM vedyAH saMmArgam 2 dhruvAyAM pUrNasruvamavanIya dhnuvAyA upahatyottareNa paridhisaMdhinAnvavahqtya dakSiNAprAxcamAghAra-mAghArayati--prAjApataye svAheti manasA 3 agnItparidhI MM! fcAgniM ca tristriH saMmqDDhIti saMpreSyati 4 sphyena saMmArSTIdhmasaMnahanaifca paridhIn , qte sphyAdagnimidhmasaMnahanaiH saMmArSTi--AjiM tvAgne sariSyantaMM saniMM saniSyantaMM vAjaM jeSyantaM devebhyo havyaMM vakSyantaMM vAjinaM tvA vAjajityAyai saMmArjmi . agne vAjaM jayeti 5 saprathA nama iti purastAjjuhUpabhqtoraxjaliM karoti 6 juhvetyagniSTvA hvayati devAnyakSyAvo devayajyahA iti juhUmAdatte , upabhedehi devastvA savitA hvayati devAnyakSyAvo devayajyayA ityupabhqtam 7 suyame me adya stami-tyabhimantr! yAgnAviSNU ityatikrAmati 8 viSNoH sthAmAsItyavatiSThate 9 antarvedi dakSiNaH pAdo bhavatyavaghra iva savyaH 10 athAghAramA-ghArayati--Urdhvo adhvara iti prAgudaxcaMM saMtatamUrdhva MM! svargakAmasya nyaxcaM dveSyasya 12 asaMM sparfayansrucau pratyatikrAmati--pAhi mAgne dufca-ritAdA mA sucaritAdbhajeti 13 juhvA dhruvAM triH samanakti-- प्रणवे प्रणवे समिधमादधात्यनुयाजसमिधमवशिष्य १ समिद्धमग्निं त्रिर्वेदेनोपवाजयत्यग्रं वेद्याः संमार्गम् २ ध्रुवायां पूर्णस्रुवमवनीय ध्नुवाया उपहत्योत्तरेण परिधिसंधिनान्ववहृत्य दक्षिणाप्राञ्चमाघार-माघारयति--प्राजापतये स्वाहेति मनसा ३ अग्नीत्परिधीँ श्चाग्निं च त्रिस्त्रिः संमृड्ढीति संप्रेष्यति ४ स्फ्येन संमार्ष्टीध्मसंनहनैश्च परिधीन् । ऋते स्फ्यादग्निमिध्मसंनहनैः संमार्ष्टि--आजिं त्वाग्ने सरिष्यन्तँ सनिँ सनिष्यन्तँ वाजं जेष्यन्तं देवेभ्यो हव्यँ वक्ष्यन्तँ वाजिनं त्वा वाजजित्यायै संमार्ज्मि ॥ अग्ने वाजं जयेति ५ सप्रथा नम इति पुरस्ताज्जुहूपभृतोरञ्जलिं करोति ६ जुह्वेत्यग्निष्ट्वा ह्वयति देवान्यक्ष्यावो देवयज्यहा इति जुहूमादत्ते । उपभेदेहि देवस्त्वा सविता ह्वयति देवान्यक्ष्यावो देवयज्यया इत्युपभृतम् ७ सुयमे मे अद्य स्तमि-त्यभिम न्त्र्?याग्नाविष्णू इत्यतिक्रामति ८ विष्णोः स्थामासीत्यवतिष्ठते ९ अन्तर्वेदि दक्षिणः पादो भवत्यवघ्र इव सव्यः १० अथाघारमा-घारयति--ऊर्ध्वो अध्वर इति प्रागुदञ्चँ संततमूर्ध्वँ स्वर्गकामस्य न्यञ्चं द्वेष्यस्य १२ असँ स्पर्शयन्स्रुचौ प्रत्यतिक्रामति--पाहि माग्ने दुश्च-रितादा मा सुचरिताद्भजेति १३ जुह्वा ध्रुवां त्रिः समनक्ति-- प्रणवे प्रणवे समिधमादधात्यनुयाजसमिधमवशिष्य १ समिद्धमग्निं त्रिर्वेदेनोपवाजयत्यग्रं वेद्याः संमार्गम् २ ध्रुवायां पूर्णस्रुवमवनीय ध्नुवाया उपहत्योत्तरेण परिधिसंधिनान्ववहृत्य दक्षिणाप्राञ्चमाघार-माघारयति--प्राजापतये स्वाहेति मनसा ३ अग्नीत्परिधी ँ! श्चाग्निं च त्रिस्त्रिः संमृड्ढीति संप्रेष्यति ४ स्फ्येन संमार्ष्टीध्मसंनहनैश्च परिधीन् । ऋते स्फ्यादग्निमिध्मसंनहनैः संमार्ष्टि--आजिं त्वाग्ने सरिष्यन्तँ सनिँ सनिष्यन्तँ वाजं जेष्यन्तं देवेभ्यो हव्यँ वक्ष्यन्तँ वाजिनं त्वा वाजजित्यायै संमार्ज्मि ॥ अग्ने वाजं जयेति ५ सप्रथा नम इति पुरस्ताज्जुहूपभृतोरञ्जलिं करोति ६ जुह्वेत्यग्निष्ट्वा ह्वयति देवान्यक्ष्यावो देवयज्यहा इति जुहूमादत्ते । उपभेदेहि देवस्त्वा सविता ह्वयति देवान्यक्ष्यावो देवयज्यया इत्युपभृतम् ७ सुयमे मे अद्य स्तमि-त्यभिमन्त्र्! याग्नाविष्णू इत्यतिक्रामति ८ विष्णोः स्थामासीत्यवतिष्ठते ९ अन्तर्वेदि दक्षिणः पादो भवत्यवघ्र इव सव्यः १० अथाघारमा-घारयति--ऊर्ध्वो अध्वर इति प्रागुदञ्चँ संततमूर्ध्व ँ! स्वर्गकामस्य न्यञ्चं द्वेष्यस्य १२ असँ स्पर्शयन्स्रुचौ प्रत्यतिक्रामति--पाहि माग्ने दुश्च-रितादा मा सुचरिताद्भजेति १३ जुह्वा ध्रुवां त्रिः समनक्ति-- it 14 /[uv;mÉ.`;y;Rytne §uc* s;dyit 15 ¬¥It\ r;y it /[uv;y; a;Jymu¥yit suvIr;y Sv;heit juôm;Py;yyit 16 yDen yD" s'tt it ju×; /[uv;' p[TyÉ.`;ryit 17 ¬ÿrt" p[vr;y;-vitÏte ) SFys'm;g| p;,* ÕTv;pr a;¦I/[o ve´;StO,mVyNt-mp;d;y;h--k dm?vyuR.Rivãyit s dm?vyuR.Rivãyit Ð yDo yDSy Ð ivã,o" Sq;ne itÏ;Ém Ð v;g;iTvRJy' krotu mn a;iTvRJy' krotu Ð v;c' p[p´e Ð .U.uRv" Sv" Ð b[÷Np[vr;y;-Å;vÉyãy;mITy;mN} y;Å;Vy p[Ty;Åut a;h--aɦdeRvo dwVyo hot; dev;Ny=iÃÃ;\ ÉikTv;Nmnuãvºrtvdmuvdmuvidit 18 è?v;R-nOWINmN]Õto yjm;nSy p[vO,Ite 19 puroihtp[vren;b[;÷,Sy 20 b[÷ iti 14 dhruvAmabhighAryAyatane srucau sAdayati 15 unnItaMM rAya iti dhruvAyA Ajyamunnayati suvIrAya svAheti juhUmApyAyayati 16 yajxena yajxaH saMtata iti juhvA dhruvAM pratyabhighArayati 17 uttarataH pravarAyA-vatiSThate , sphyasaMmArgaM pANau kqtvApara AgnIdhro vedyAstqNamavyanta-mapAdAyAha--ka idamadhvaryurbhaviSyati sa idamadhvaryurbhaviSyati . yajxo yajxasya . viSNoH sthAne tiSThAmi . vAgArtvijyaM karotu mana ArtvijyaM karotu . vAcaM prapadye . bhUrbhuvaH svaH . brahmanpravarAyA-frAvayiSyAmItyAma ntr?yAfrAvya pratyAfruta Aha--agnirdevo daivyo hotA devAnyakSadvidvAMM fcikitvAnmanuSvadbharatavadamuvadamuvaditi 18 UrdhvA-nqSInmantrakqto yajamAnasya pravqNIte 19 purohitapravarenAbrAhmaNasya 20 brahmaNvadA ca vakSadbrAhmaNA asya yajxasya prAvitAra iti 21 hoturupAMM fu nAmAdifati mAnuSa ityuccaiH 22 ghqtavatIti saMpreSyati 23 srucAvAdAya samidho yajeti prathame saMpreSyati yaja yajetyuttarAn 24 trIniSTvopabhqto'rdhaM juhvAmAnIyottarau yajati 25 paxca prayAjAnuttareNA-ghArasaMbhedaMM samAnatra yajati 26 dhruvAdIni havIMM SyabhighArayatyupa-bhqtamantataH 27 jyotiSmatyAjyabhAgau yajatyAgneyamuttarArdhe saumyaM dakSiNArdhe'greNAghArasaMbhedamatikrAmam 28 pradhAnAhutIH pUrvAM pUrvAMM saMM hitAm 29 Agneyena pracaryopAMM fuyajxena pracarati 30 upAMM fu devatAmAhoccairanyat 31 sAMM nAyyena samAnadevatasya dohayofca samavadAya pracarati 32 purastAtsviSTakqtaH sruvena pArvaNau homau juhoti-- iti 14 dhruvAmabhighAryAyatane srucau sAdayati 15 unnItaMM rAya iti dhruvAyA Ajyamunnayati suvIrAya svAheti juhUmApyAyayati 16 yajxena yajxaH saMtata iti juhvA dhruvAM pratyabhighArayati 17 uttarataH pravarAyA-vatiSThate , sphyasaMmArgaM pANau kqtvApara AgnIdhro vedyAstqNamavyanta-mapAdAyAha--ka idamadhvaryurbhaviSyati sa idamadhvaryurbhaviSyati . yajxo yajxasya . viSNoH sthAne tiSThAmi . vAgArtvijyaM karotu mana ArtvijyaM karotu . vAcaM prapadye . bhUrbhuvaH svaH . brahmanpravarAyA-frAvayiSyAmItyAmantr! yAfrAvya pratyAfruta Aha--agnirdevo daivyo hotA devAnyakSadvidvAMM fcikitvAnmanuSvadbharatavadamuvadamuvaditi 18 UrdhvA-nqSInmantrakqto yajamAnasya pravqNIte 19 purohitapravarenAbrAhmaNasya 20 brahmaNvadA ca vakSadbrAhmaNA asya yajxasya prAvitAra iti 21 hoturupAMM fu nAmAdifati mAnuSa ityuccaiH 22 ghqtavatIti saMpreSyati 23 srucAvAdAya samidho yajeti prathame saMpreSyati yaja yajetyuttarAn 24 trIniSTvopabhqto'rdhaM juhvAmAnIyottarau yajati 25 paxca prayAjAnuttareNA-ghArasaMbhedaMM samAnatra yajati 26 dhruvAdIni havI MM! SyabhighArayatyupa-bhqtamantataH 27 jyotiSmatyAjyabhAgau yajatyAgneyamuttarArdhe saumyaM dakSiNArdhe'greNAghArasaMbhedamatikrAmam 28 pradhAnAhutIH pUrvAM pUrvA MM! saMM hitAm 29 Agneyena pracaryopAMM fuyajxena pracarati 30 upAMM fu devatAmAhoccairanyat 31 sAMM nAyyena samAnadevatasya dohayofca samavadAya pracarati 32 purastAtsviSTakqtaH sruvena pArvaNau homau juhoti-- इति १४ ध्रुवामभिघार्यायतने स्रुचौ सादयति १५ उन्नीतँ राय इति ध्रुवाया आज्यमुन्नयति सुवीराय स्वाहेति जुहूमाप्याययति १६ यज्ञेन यज्ञः संतत इति जुह्वा ध्रुवां प्रत्यभिघारयति १७ उत्तरतः प्रवराया-वतिष्ठते । स्फ्यसंमार्गं पाणौ कृत्वापर आग्नीध्रो वेद्यास्तृणमव्यन्त-मपादायाह--क इदमध्वर्युर्भविष्यति स इदमध्वर्युर्भविष्यति ॥ यज्ञो यज्ञस्य ॥ विष्णोः स्थाने तिष्ठामि ॥ वागार्त्विज्यं करोतु मन आर्त्विज्यं करोतु ॥ वाचं प्रपद्ये ॥ भूर्भुवः स्वः ॥ ब्रह्मन्प्रवराया-श्रावयिष्यामीत्याम न्त्र्?याश्राव्य प्रत्याश्रुत आह--अग्निर्देवो दैव्यो होता देवान्यक्षद्विद्वाँ श्चिकित्वान्मनुष्वद्भरतवदमुवदमुवदिति १८ ऊर्ध्वा-नृषीन्मन्त्रकृतो यजमानस्य प्रवृणीते १९ पुरोहितप्रवरेनाब्राह्मणस्य २० ब्रह्मण्वदा च वक्षद्ब्राह्मणा अस्य यज्ञस्य प्रावितार इति २१ होतुरुपाँ शु नामादिशति मानुष इत्युच्चैः २२ घृतवतीति संप्रेष्यति २३ स्रुचावादाय समिधो यजेति प्रथमे संप्रेष्यति यज यजेत्युत्तरान् २४ त्रीनिष्ट्वोपभृतोऽर्धं जुह्वामानीयोत्तरौ यजति २५ पञ्च प्रयाजानुत्तरेणा-घारसंभेदँ समानत्र यजति २६ ध्रुवादीनि हवीँ ष्यभिघारयत्युप-भृतमन्ततः २७ ज्योतिष्मत्याज्यभागौ यजत्याग्नेयमुत्तरार्धे सौम्यं दक्षिणार्धेऽग्रेणाघारसंभेदमतिक्रामम् २८ प्रधानाहुतीः पूर्वां पूर्वाँ सँ हिताम् २९ आग्नेयेन प्रचर्योपाँ शुयज्ञेन प्रचरति ३० उपाँ शु देवतामाहोच्चैरन्यत् ३१ साँ नाय्येन समानदेवतस्य दोहयोश्च समवदाय प्रचरति ३२ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवेन पार्वणौ होमौ जुहोति-- इति १४ ध्रुवामभिघार्यायतने स्रुचौ सादयति १५ उन्नीतँ राय इति ध्रुवाया आज्यमुन्नयति सुवीराय स्वाहेति जुहूमाप्याययति १६ यज्ञेन यज्ञः संतत इति जुह्वा ध्रुवां प्रत्यभिघारयति १७ उत्तरतः प्रवराया-वतिष्ठते । स्फ्यसंमार्गं पाणौ कृत्वापर आग्नीध्रो वेद्यास्तृणमव्यन्त-मपादायाह--क इदमध्वर्युर्भविष्यति स इदमध्वर्युर्भविष्यति ॥ यज्ञो यज्ञस्य ॥ विष्णोः स्थाने तिष्ठामि ॥ वागार्त्विज्यं करोतु मन आर्त्विज्यं करोतु ॥ वाचं प्रपद्ये ॥ भूर्भुवः स्वः ॥ ब्रह्मन्प्रवराया-श्रावयिष्यामीत्यामन्त्र्! याश्राव्य प्रत्याश्रुत आह--अग्निर्देवो दैव्यो होता देवान्यक्षद्विद्वाँ श्चिकित्वान्मनुष्वद्भरतवदमुवदमुवदिति १८ ऊर्ध्वा-नृषीन्मन्त्रकृतो यजमानस्य प्रवृणीते १९ पुरोहितप्रवरेनाब्राह्मणस्य २० ब्रह्मण्वदा च वक्षद्ब्राह्मणा अस्य यज्ञस्य प्रावितार इति २१ होतुरुपाँ शु नामादिशति मानुष इत्युच्चैः २२ घृतवतीति संप्रेष्यति २३ स्रुचावादाय समिधो यजेति प्रथमे संप्रेष्यति यज यजेत्युत्तरान् २४ त्रीनिष्ट्वोपभृतोऽर्धं जुह्वामानीयोत्तरौ यजति २५ पञ्च प्रयाजानुत्तरेणा-घारसंभेदँ समानत्र यजति २६ ध्रुवादीनि हवी ँ! ष्यभिघारयत्युप-भृतमन्ततः २७ ज्योतिष्मत्याज्यभागौ यजत्याग्नेयमुत्तरार्धे सौम्यं दक्षिणार्धेऽग्रेणाघारसंभेदमतिक्रामम् २८ प्रधानाहुतीः पूर्वां पूर्वा ँ! सँ हिताम् २९ आग्नेयेन प्रचर्योपाँ शुयज्ञेन प्रचरति ३० उपाँ शु देवतामाहोच्चैरन्यत् ३१ साँ नाय्येन समानदेवतस्य दोहयोश्च समवदाय प्रचरति ३२ पुरस्तात्स्विष्टकृतः स्रुवेन पार्वणौ होमौ जुहोति-- a;¦eym?y;dÉ/hTy;©Ï¼nopm?ymy; c yvm;]' p[;ix]mv´it 1 anupStO,¥É.`;y;Rg[e,oÿr\ ve´\ smp ¬pinnIy VyUç*W/I" s;dyit 2 sveRW;\ hivW;' iÃióár@;\ smvd;y s;dyit 3 a;¦eySy d²=,;/;Rdvd;y pUv;R/;Rd,u' dI`R \ yjm;n.;gmv´it 4 m?y;Ts'É.Nd²NÃtIy;Ém@;m( 5 ag[e, hvI \ iW p;/eRn §uc" párúTy p[Ty% a;sIno ho] @;' p[yCzit 6 ag[e, hot;r-mpre,e@;' d²=,;it£My;nit£My v; hotur©²lpvR,I anKTypr' pUvRm( 7 @;y; ho]ev;Ntre@;\ hStev´it hot; pUvRm?vyuR¨ÿrm( 8 a?vyuRr;¦I/[o b[÷yjm;n;ivTyNv;r.Nte 9 ¬pôt;y;Ém@;y;' d²=,t" prItoÿrt" prIteit s'p[eãyit 10 yjm;npm; AiTvjo Vyit£My .=ÉyTve@;' p[Stre m;jRyNte-- AgneyamadhyAdadhihatyAzguSThenopamadhyamayA ca yavamAtraM prAfitramavadyati 1 anupastqNannabhighAryAgreNottaraMM vedyaMM samapa upaninIya vyUhyauSadhIH sAdayati 2 sarveSAMM haviSAM dvirdviriDAMM samavadAya sAdayati 3 Agneyasya dakSiNArdhAdavadAya pUrvArdhAdaNuM dIrghaMM yajamAnabhAgamavadyati 4 madhyAtsaMbhindandvitIyAmiDAm 5 agreNa havIMM Si pafcArdhena srucaH parihqtya pratyazmukha AsIno hotra iDAM prayacchati 6 agreNa hotAra-mapareNeDAM dakSiNAtikramyAnatikramya vA hoturazguliparvaNI anaktyaparaM pUrvam 7 iDAyA hotre'vAntareDAMM haste'vadyati hotA pUrvamadhvaryuruttaram 8 adhvaryurAgnIdhro brahmayajamAnAvityanvArabhante 9 upahUtAyAmiDAyAM dakSiNataH parItottarataH parIteti saMpreSyati 10 yajamAnapaxcamA qtvijo vyatikramya bhakSayitveDAM prastare mArjayante-- AgneyamadhyAdadhihatyAzguSThenopamadhyamayA ca yavamAtraM prAfitramavadyati 1 anupastqNannabhighAryAgreNottaraMM vedyaMM samapa upaninIya vyUhyauSadhIH sAdayati 2 sarveSAMM haviSAM dvirdviriDAMM samavadAya sAdayati 3 Agneyasya dakSiNArdhAdavadAya pUrvArdhAdaNuM dIrgha MM! yajamAnabhAgamavadyati 4 madhyAtsaMbhindandvitIyAmiDAm 5 agreNa havI MM! Si pafcArdhena srucaH parihqtya pratyazmukha AsIno hotra iDAM prayacchati 6 agreNa hotAra-mapareNeDAM dakSiNAtikramyAnatikramya vA hoturazguliparvaNI anaktyaparaM pUrvam 7 iDAyA hotre'vAntareDAMM haste'vadyati hotA pUrvamadhvaryuruttaram 8 adhvaryurAgnIdhro brahmayajamAnAvityanvArabhante 9 upahUtAyAmiDAyAM dakSiNataH parItottarataH parIteti saMpreSyati 10 yajamAnapaxcamA qtvijo vyatikramya bhakSayitveDAM prastare mArjayante-- आग्नेयमध्यादधिहत्याङ्गुष्ठेनोपमध्यमया च यवमात्रं प्राशित्रमवद्यति १ अनुपस्तृणन्नभिघार्याग्रेणोत्तरँ वेद्यँ समप उपनिनीय व्यूह्यौषधीः सादयति २ सर्वेषाँ हविषां द्विर्द्विरिडाँ समवदाय सादयति ३ आग्नेयस्य दक्षिणार्धादवदाय पूर्वार्धादणुं दीर्घँ यजमानभागमवद्यति ४ मध्यात्संभिन्दन्द्वितीयामिडाम् ५ अग्रेण हवीँ षि पश्चार्धेन स्रुचः परिहृत्य प्रत्यङ्मुख आसीनो होत्र इडां प्रयच्छति ६ अग्रेण होतार-मपरेणेडां दक्षिणातिक्रम्यानतिक्रम्य वा होतुरङ्गुलिपर्वणी अनक्त्यपरं पूर्वम् ७ इडाया होत्रेऽवान्तरेडाँ हस्तेऽवद्यति होता पूर्वमध्वर्युरुत्तरम् ८ अध्वर्युराग्नीध्रो ब्रह्मयजमानावित्यन्वारभन्ते ९ उपहूतायामिडायां दक्षिणतः परीतोत्तरतः परीतेति संप्रेष्यति १० यजमानपञ्चमा ऋत्विजो व्यतिक्रम्य भक्षयित्वेडां प्रस्तरे मार्जयन्ते-- आग्नेयमध्यादधिहत्याङ्गुष्ठेनोपमध्यमया च यवमात्रं प्राशित्रमवद्यति १ अनुपस्तृणन्नभिघार्याग्रेणोत्तरँ वेद्यँ समप उपनिनीय व्यूह्यौषधीः सादयति २ सर्वेषाँ हविषां द्विर्द्विरिडाँ समवदाय सादयति ३ आग्नेयस्य दक्षिणार्धादवदाय पूर्वार्धादणुं दीर्घ ँ! यजमानभागमवद्यति ४ मध्यात्संभिन्दन्द्वितीयामिडाम् ५ अग्रेण हवी ँ! षि पश्चार्धेन स्रुचः परिहृत्य प्रत्यङ्मुख आसीनो होत्र इडां प्रयच्छति ६ अग्रेण होतार-मपरेणेडां दक्षिणातिक्रम्यानतिक्रम्य वा होतुरङ्गुलिपर्वणी अनक्त्यपरं पूर्वम् ७ इडाया होत्रेऽवान्तरेडाँ हस्तेऽवद्यति होता पूर्वमध्वर्युरुत्तरम् ८ अध्वर्युराग्नीध्रो ब्रह्मयजमानावित्यन्वारभन्ते ९ उपहूतायामिडायां दक्षिणतः परीतोत्तरतः परीतेति संप्रेष्यति १० यजमानपञ्चमा ऋत्विजो व्यतिक्रम्य भक्षयित्वेडां प्रस्तरे मार्जयन्ते-- it 11 Vyui¶·Sy Ãw/m;¦I/[.;g' pOqKp; iti 11 vyuddiSTasya dvaidhamAgnIdhrabhAgaM pqthakpANyoravadyati--upahUtA pqthivI mAtopa mAM pqthivI mAtA hvayatAmagnirAgnIdhrAtsvAhA . upahUto dyauH pitopa mAM dyauH pitA hvayatAmagnirAgnIdhrAtsvAhetyupahUya pqthivyA-stvA dAtrA prAfnAmyantarikSasya tvA dAtrA prAfnAmi divastvA dAtrA prAfnAmi difAM tvA dAtrA prAfnAmIti prAfnAti 12 vedena brahma-bhAgayajamAnabhAgAvagreNAhavanIyaM parihqtya dakSiNataH prAfitraharaNe-'ntarvedi brahmabhAgaMM sAdayatyaparaM bahirvedi yajamAnabhAgam 13 anvA-hAryamanu havIMM SyudvAsayati 14 anuyAjasamidhamAdAyAha--brahma-nprasthAsyAmaH samidhamAdhAyAgnItparidhIMM fcAgniM ca sakqtsatkqsaMmqDDhIti saMpreSyati 15 idhmasaMnahanaiH saMmArSTi AgniM tvAgne sasqvAMM saMM saniMM sasanivAMM saMM vAjaMM jigivAMM saM devebhyo havyamUhivAMM saMM vAjinaM tvA vAjajitaMM saMmArjmyagne vAjamajaiSIriti 16 visrasyAbhyukSya saMmA-rgAnagnAvanupraharati -- iti 11 vyuddiSTasya dvaidhamAgnIdhrabhAgaM pqthakpANyoravadyati--upahUtA pqthivI mAtopa mAM pqthivI mAtA hvayatAmagnirAgnIdhrAtsvAhA . upahUto dyauH pitopa mAM dyauH pitA hvayatAmagnirAgnIdhrAtsvAhetyupahUya pqthivyA-stvA dAtrA prAfnAmyantarikSasya tvA dAtrA prAfnAmi divastvA dAtrA prAfnAmi difAM tvA dAtrA prAfnAmIti prAfnAti 12 vedena brahma-bhAgayajamAnabhAgAvagreNAhavanIyaM parihqtya dakSiNataH prAfitraharaNe-'ntarvedi brahmabhAgaMM sAdayatyaparaM bahirvedi yajamAnabhAgam 13 anvA-hAryamanu havI MM! SyudvAsayati 14 anuyAjasamidhamAdAyAha--brahma-nprasthAsyAmaH samidhamAdhAyAgnItparidhI MM! fcAgniM ca sakqtsatkqsaMmqDDhIti saMpreSyati 15 idhmasaMnahanaiH saMmArSTi AgniM tvAgne sasqvAMM saMM saniMM sasanivAMM saMM vAjaMM jigivAMM saM devebhyo havyamUhivAMM saMM vAjinaM tvA vAjajitaMM saMmArjmyagne vAjamajaiSIriti 16 visrasyAbhyukSya saMmA-rgAnagnAvanupraharati -- इति ११ व्युद्दिष्टस्य द्वैधमाग्नीध्रभागं पृथक्पाण्योरवद्यति--उपहूता पृथिवी मातोप मां पृथिवी माता ह्वयतामग्निराग्नीध्रात्स्वाहा ॥ उपहूतो द्यौः पितोप मां द्यौः पिता ह्वयतामग्निराग्नीध्रात्स्वाहेत्युपहूय पृथिव्या-स्त्वा दात्रा प्राश्नाम्यन्तरिक्षस्य त्वा दात्रा प्राश्नामि दिवस्त्वा दात्रा प्राश्नामि दिशां त्वा दात्रा प्राश्नामीति प्राश्नाति १२ वेदेन ब्रह्म-भागयजमानभागावग्रेणाहवनीयं परिहृत्य दक्षिणतः प्राशित्रहरणे-ऽन्तर्वेदि ब्रह्मभागँ सादयत्यपरं बहिर्वेदि यजमानभागम् १३ अन्वा-हार्यमनु हवीँ ष्युद्वासयति १४ अनुयाजसमिधमादायाह--ब्रह्म-न्प्रस्थास्यामः समिधमाधायाग्नीत्परिधीँ श्चाग्निं च सकृत्सत्कृसंमृड्ढीति संप्रेष्यति १५ इध्मसंनहनैः संमार्ष्टि आग्निं त्वाग्ने ससृवाँ सँ सनिँ ससनिवाँ सँ वाजँ जिगिवाँ सं देवेभ्यो हव्यमूहिवाँ सँ वाजिनं त्वा वाजजितँ संमार्ज्म्यग्ने वाजमजैषीरिति १६ विस्रस्याभ्युक्ष्य संमा-र्गानग्नावनुप्रहरति -- इति ११ व्युद्दिष्टस्य द्वैधमाग्नीध्रभागं पृथक्पाण्योरवद्यति--उपहूता पृथिवी मातोप मां पृथिवी माता ह्वयतामग्निराग्नीध्रात्स्वाहा ॥ उपहूतो द्यौः पितोप मां द्यौः पिता ह्वयतामग्निराग्नीध्रात्स्वाहेत्युपहूय पृथिव्या-स्त्वा दात्रा प्राश्नाम्यन्तरिक्षस्य त्वा दात्रा प्राश्नामि दिवस्त्वा दात्रा प्राश्नामि दिशां त्वा दात्रा प्राश्नामीति प्राश्नाति १२ वेदेन ब्रह्म-भागयजमानभागावग्रेणाहवनीयं परिहृत्य दक्षिणतः प्राशित्रहरणे-ऽन्तर्वेदि ब्रह्मभागँ सादयत्यपरं बहिर्वेदि यजमानभागम् १३ अन्वा-हार्यमनु हवी ँ! ष्युद्वासयति १४ अनुयाजसमिधमादायाह--ब्रह्म-न्प्रस्थास्यामः समिधमाधायाग्नीत्परिधी ँ! श्चाग्निं च सकृत्सत्कृसंमृड्ढीति संप्रेष्यति १५ इध्मसंनहनैः संमार्ष्टि आग्निं त्वाग्ने ससृवाँ सँ सनिँ ससनिवाँ सँ वाजँ जिगिवाँ सं देवेभ्यो हव्यमूहिवाँ सँ वाजिनं त्वा वाजजितँ संमार्ज्म्यग्ने वाजमजैषीरिति १६ विस्रस्याभ्युक्ष्य संमा-र्गानग्नावनुप्रहरति -- pxUnSm;kù m; ih \ sIretdStu út' tv Sv;h; Ð pafUnasmAkaM mA hiMM sIretadastu hqtaM tava svAhA . pafUnasmAkaM mA hi MM! sIretadastu hqtaM tava svAhA . पशूनस्माकं मा हिँ सीरेतदस्तु हृतं तव स्वाहा ॥ पशूनस्माकं मा हि ँ! सीरेतदस्तु हृतं तव स्वाहा ॥ v;jSy meit juô\ shp[Str;muíÈð;it ) aq; sp;inN{ o m Tyup-.OtmvgOð;it ) ¬dg[;.eit juôm( ) inp[;.eTyup.Otm( ) aq; sp;inN{ ;¦I m it ivWUcI kroit 1 a¦e¨²ÆitmnUÆeWÉmit p[;cI' juô' p[kWRit 2 devSt\ sivt; p[itnudtu yo aSm;Nùi· y' c vy' iÃãm Tyup.Ot' p[tIcI' bihveRid inrSyit 3 a>yu+y p[Ty;s;dyit 4 ju×; pár/Innáÿ_--vsursIit m?ymmup;-vsuárit d²=,\ iv;vsuárTyuÿrm( 5 s'j;n;q;' ´;v;pOÉqvI it bihRiW iv/OtI ivsOJy p[Strmnáÿ_--pOÉqVy;mª+veit /[uv;y;' mUlmNtár=eª+veTyup.Oit m?y' idVyª+veit ju×;mg[m( 6 p[Tyvrohw" punrKTv;yuWe Tveit p[Str;ÿO,mp;d;y mUlw" p[itÏ;Py p[Strm;sIn a;Å;Vy p[Ty;Åut a;h--iWt; dwVy; hot;ro .{ v;Cy;y p[eiWto m;nuW" sUÿ_v;k;y sUÿ_; b[UhIit s'p[eãyit 7 aSy;mO/eõo];y;ÉmTyuCym;ne shx;%' p[Strm¦;vnup[hrit 8 a¢u.I árh;,; it inyt' p[;mnup[úTywn;NyvsOjit 9 a¦I-ímyeit s'p[eãyit 10 a;¦I/[iS]" p;É,n; gmyit 11 anup[hr s\ vdSveTy;¦I/[" s'p[eãyit 12 ahIn" p[;, Tyup;\ xu tO,mnup[hrit 13 Etidit i]r©Ly;nuidxit 14 a;yu/;R a¦esIit yq;åp' g;];É, s'mOxit 15 /[uv;sIit pOÉqvImÉ.mOXy;ÉcRr;l>y c=uWI a;l.et-- vAjasya meti juhUMM sahaprastarAmudgqhNAti , athA sapatnAnindra ?o ma ityupa-bhqtamavagqhNAti , udgrAbhafceti juhUm , niprAbhafcetyupabhqtam , athA sapatnAnindra ?AgnI ma iti viSUcI karoti 1 agnerujjitimanUjjeSamiti prAcIM juhUM prakarSati 2 devastaMM savitA pratinudatu yo asmAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityupabhqtaM pratIcIM bahirvedi nirasyati 3 abhyukSya pratyAsAdayati 4 juhvA paridhInanakti--vasurasIti madhyamamupA-vasuriti dakSiNaMM vifvAvasurityuttaram 5 saMjAnAthAM dyAvApqthivI iti barhiSi vidhqtI visqjya prastaramanakti--pqthivyAmazkSveti dhruvAyAM mUlamantarikSe'zkSvetyupabhqti madhyaM divyazkSveti juhvAmagram 6 pratyavarohaiH punaraktvAyuSe tveti prastarAttqNamapAdAya mUlaiH pratiSThApya prastaramAsIna AfrAvya pratyAfruta Aha--iSitA daivyA hotAro bhadra vAcyAya preSito mAnuSaH sUktavAkAya sUktA brUhIti saMpreSyati 7 asyAmqdheddhotrAyAmityucyamAne sahafAkhaM prastaramagnAvanupraharati 8 aptubhI rihANA iti niyataM prAxcamanuprahqtyainAnyavasqjati 9 agnI-dgamayeti saMpreSyati 10 AgnIdhrastriH pANinA gamayati 11 anuprahara saMM vadasvetyAgnIdhraH saMpreSyati 12 ahInaH prANa ityupAMM fu tqNamanupraharati 13 etaditi trirazgulyAnudifati 14 AyurdhA agne'sIti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati 15 dhruvAsIti pqthivImabhimqfyArcirAlabhya cakSuSI Alabheta-- vAjasya meti juhUMM sahaprastarAmudgqhNAti , athA sapatnAnindro ma ityupa-bhqtamavagqhNAti , udgrAbhafceti juhUm , niprAbhafcetyupabhqtam , athA sapatnAnindrA gnI ma iti viSUcI karoti 1 agnerujjitimanUjjeSamiti prAcIM juhUM prakarSati 2 devastaMM savitA pratinudatu yo asmAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityupabhqtaM pratIcIM bahirvedi nirasyati 3 abhyukSya pratyAsAdayati 4 juhvA paridhInanakti--vasurasIti madhyamamupA-vasuriti dakSiNaMM vifvAvasurityuttaram 5 saMjAnAthAM dyAvApqthivI iti barhiSi vidhqtI visqjya prastaramanakti--pqthivyAmazkSveti dhruvAyAM mUlamantarikSe'zkSvetyupabhqti madhyaM divyazkSveti juhvAmagram 6 pratyavarohaiH punaraktvAyuSe tveti prastarAttqNamapAdAya mUlaiH pratiSThApya prastaramAsIna AfrAvya pratyAfruta Aha--iSitA daivyA hotAro bhadra vAcyAya preSito mAnuSaH sUktavAkAya sUktA brUhIti saMpreSyati 7 asyAmqdheddhotrAyAmityucyamAne sahafAkhaM prastaramagnAvanupraharati 8 aptubhI rihANA iti niyataM prAxcamanuprahqtyainAnyavasqjati 9 agnI-dgamayeti saMpreSyati 10 AgnIdhrastriH pANinA gamayati 11 anuprahara saMM vadasvetyAgnIdhraH saMpreSyati 12 ahInaH prANa ityupAMM fu tqNamanupraharati 13 etaditi trirazgulyAnudifati 14 AyurdhA agne'sIti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati 15 dhruvAsIti pqthivImabhimqfyArcirAlabhya cakSuSI Alabheta-- वाजस्य मेति जुहूँ सहप्रस्तरामुद्गृह्णाति । अथा सपत्नानिन्द्र ?ो म इत्युप-भृतमवगृह्णाति । उद्ग्राभश्चेति जुहूम् । निप्राभश्चेत्युपभृतम् । अथा सपत्नानिन्द्र ?ाग्नी म इति विषूची करोति १ अग्नेरुज्जितिमनूज्जेषमिति प्राचीं जुहूं प्रकर्षति २ देवस्तँ सविता प्रतिनुदतु यो अस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्युपभृतं प्रतीचीं बहिर्वेदि निरस्यति ३ अभ्युक्ष्य प्रत्यासादयति ४ जुह्वा परिधीननक्ति--वसुरसीति मध्यममुपा-वसुरिति दक्षिणँ विश्वावसुरित्युत्तरम् ५ संजानाथां द्यावापृथिवी इति बर्हिषि विधृती विसृज्य प्रस्तरमनक्ति--पृथिव्यामङ्क्ष्वेति ध्रुवायां मूलमन्तरिक्षेऽङ्क्ष्वेत्युपभृति मध्यं दिव्यङ्क्ष्वेति जुह्वामग्रम् ६ प्रत्यवरोहैः पुनरक्त्वायुषे त्वेति प्रस्तरात्तृणमपादाय मूलैः प्रतिष्ठाप्य प्रस्तरमासीन आश्राव्य प्रत्याश्रुत आह--इषिता दैव्या होतारो भद्र वाच्याय प्रेषितो मानुषः सूक्तवाकाय सूक्ता ब्रूहीति संप्रेष्यति ७ अस्यामृधेद्धोत्रायामित्युच्यमाने सहशाखं प्रस्तरमग्नावनुप्रहरति ८ अप्तुभी रिहाणा इति नियतं प्राञ्चमनुप्रहृत्यैनान्यवसृजति ९ अग्नी-द्गमयेति संप्रेष्यति १० आग्नीध्रस्त्रिः पाणिना गमयति ११ अनुप्रहर सँ वदस्वेत्याग्नीध्रः संप्रेष्यति १२ अहीनः प्राण इत्युपाँ शु तृणमनुप्रहरति १३ एतदिति त्रिरङ्गुल्यानुदिशति १४ आयुर्धा अग्नेऽसीति यथारूपं गात्राणि संमृशति १५ ध्रुवासीति पृथिवीमभिमृश्यार्चिरालभ्य चक्षुषी आलभेत-- वाजस्य मेति जुहूँ सहप्रस्तरामुद्गृह्णाति । अथा सपत्नानिन्द्रो म इत्युप-भृतमवगृह्णाति । उद्ग्राभश्चेति जुहूम् । निप्राभश्चेत्युपभृतम् । अथा सपत्नानिन्द्रा ग्नी म इति विषूची करोति १ अग्नेरुज्जितिमनूज्जेषमिति प्राचीं जुहूं प्रकर्षति २ देवस्तँ सविता प्रतिनुदतु यो अस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्युपभृतं प्रतीचीं बहिर्वेदि निरस्यति ३ अभ्युक्ष्य प्रत्यासादयति ४ जुह्वा परिधीननक्ति--वसुरसीति मध्यममुपा-वसुरिति दक्षिणँ विश्वावसुरित्युत्तरम् ५ संजानाथां द्यावापृथिवी इति बर्हिषि विधृती विसृज्य प्रस्तरमनक्ति--पृथिव्यामङ्क्ष्वेति ध्रुवायां मूलमन्तरिक्षेऽङ्क्ष्वेत्युपभृति मध्यं दिव्यङ्क्ष्वेति जुह्वामग्रम् ६ प्रत्यवरोहैः पुनरक्त्वायुषे त्वेति प्रस्तरात्तृणमपादाय मूलैः प्रतिष्ठाप्य प्रस्तरमासीन आश्राव्य प्रत्याश्रुत आह--इषिता दैव्या होतारो भद्र वाच्याय प्रेषितो मानुषः सूक्तवाकाय सूक्ता ब्रूहीति संप्रेष्यति ७ अस्यामृधेद्धोत्रायामित्युच्यमाने सहशाखं प्रस्तरमग्नावनुप्रहरति ८ अप्तुभी रिहाणा इति नियतं प्राञ्चमनुप्रहृत्यैनान्यवसृजति ९ अग्नी-द्गमयेति संप्रेष्यति १० आग्नीध्रस्त्रिः पाणिना गमयति ११ अनुप्रहर सँ वदस्वेत्याग्नीध्रः संप्रेष्यति १२ अहीनः प्राण इत्युपाँ शु तृणमनुप्रहरति १३ एतदिति त्रिरङ्गुल्यानुदिशति १४ आयुर्धा अग्नेऽसीति यथारूपं गात्राणि संमृशति १५ ध्रुवासीति पृथिवीमभिमृश्यार्चिरालभ्य चक्षुषी आलभेत-- juô' vedopy;mm?vyuRr;d;y p[TyK£;mit sh§uv;m;JySq;lI \ hot; SFym;¦I/[" 1 g;hRpTye pI" s\ y;jyNTypro hot; d²=,o-?vyuR¨ÿr a;¦I/[ p;/eR hotu" pI 2 a;sIn; ?vn" sn; .vit 3 ¬ÿr;/eR som\ yjit d²=,;/eR Tv·;rm( 4 párÉÅte dev;n;' pI r;k;\ ÉsnIv;lIÉmit yjit 5 purSt;¶¼vpIn;' pxuk;mSy És-nIv;lI \ yjTyupár·;{ ;k;\ vIrk;mSy 6 s' pI pTyeit pIm-Nv;r>y §uve, juhoit-- juhUM vedopayAmamadhvaryurAdAya pratyakkrAmati sahasruvAmAjyasthAlIMM hotA sphyamAgnIdhraH 1 gArhapatye patnIH saMM yAjayantyaparo hotA dakSiNo-'dhvaryuruttara AgnIdhra pafcArdhe hotuH patnI 2 AsInA dhvanaH sanA bhavati 3 uttarArdhe somaMM yajati dakSiNArdhe tvaSTAram 4 parifrite devAnAM patnI rAkAMM sinIvAlImiti yajati 5 purastAddevapatnInAM pafukAmasya si-nIvAlIMM yajatyupariSTAdra ?AkAMM vIrakAmasya 6 saM patnI patyeti patnIma-nvArabhya sruveNa juhoti-- juhUM vedopayAmamadhvaryurAdAya pratyakkrAmati sahasruvAmAjyasthAlI MM! hotA sphyamAgnIdhraH 1 gArhapatye patnIH saMM yAjayantyaparo hotA dakSiNo-'dhvaryuruttara AgnIdhra pafcArdhe hotuH patnI 2 AsInA dhvanaH sanA bhavati 3 uttarArdhe somaMM yajati dakSiNArdhe tvaSTAram 4 parifrite devAnAM patnI rAkAMM sinIvAlImiti yajati 5 purastAddevapatnInAM pafukAmasya si-nIvAlI MM! yajatyupariSTAdrA kAMM vIrakAmasya 6 saM patnI patyeti patnIma-nvArabhya sruveNa juhoti-- जुहूं वेदोपयाममध्वर्युरादाय प्रत्यक्क्रामति सहस्रुवामाज्यस्थालीँ होता स्फ्यमाग्नीध्रः १ गार्हपत्ये पत्नीः सँ याजयन्त्यपरो होता दक्षिणो-ऽध्वर्युरुत्तर आग्नीध्र पश्चार्धे होतुः पत्नी २ आसीना ध्वनः सना भवति ३ उत्तरार्धे सोमँ यजति दक्षिणार्धे त्वष्टारम् ४ परिश्रिते देवानां पत्नी राकाँ सिनीवालीमिति यजति ५ पुरस्ताद्देवपत्नीनां पशुकामस्य सि-नीवालीँ यजत्युपरिष्टाद्र ?ाकाँ वीरकामस्य ६ सं पत्नी पत्येति पत्नीम-न्वारभ्य स्रुवेण जुहोति-- जुहूं वेदोपयाममध्वर्युरादाय प्रत्यक्क्रामति सहस्रुवामाज्यस्थाली ँ! होता स्फ्यमाग्नीध्रः १ गार्हपत्ये पत्नीः सँ याजयन्त्यपरो होता दक्षिणो-ऽध्वर्युरुत्तर आग्नीध्र पश्चार्धे होतुः पत्नी २ आसीना ध्वनः सना भवति ३ उत्तरार्धे सोमँ यजति दक्षिणार्धे त्वष्टारम् ४ परिश्रिते देवानां पत्नी राकाँ सिनीवालीमिति यजति ५ पुरस्ताद्देवपत्नीनां पशुकामस्य सि-नीवाली ँ! यजत्युपरिष्टाद्रा काँ वीरकामस्य ६ सं पत्नी पत्येति पत्नीम-न्वारभ्य स्रुवेण जुहोति-- yÃ;' páriv·\ yd¦* tSy KlO¢äw dMptI anus\ r.eq;\ Sv;h; Ð yadvAM pariviSTaMM yadagnau tasya kl\qptyai dampatI anusaMM rabhethAMM svAhA . yadvAM pariviSTaMM yadagnau tasya k\ptyai dampatI anusaMM rabhethAMM svAhA . यद्वां परिविष्टँ यदग्नौ तस्य क्लृप्त्यै दम्पती अनुसँ रभेथाँ स्वाहा ॥ यद्वां परिविष्टँ यदग्नौ तस्य कॢप्त्यै दम्पती अनुसँ रभेथाँ स्वाहा ॥ it 7 ¬ÿr;/RpUv;R/eRɦ' gOhpitm( 8 ctuár@;mv´it W$(ÕTvo-¦I/e 9 p[Tyvrohe,;©²lpvR,I anáÿ_ p[Tyvrohe,;¦I/[ ¬p×yte 10 Vy;:y;t' .=,m( 11 ?mpárv;sn;Nyupsm;/;y d²=,;¦* ctugORhIt a;Jye flIkr,;Ny;v;p' juhoit--a¦edB/;yo-dB/mno p;ih m; idv" p;ih p[ÉsTy;" p;ih duár·ä;" p;ih durµNy; aivW' n" iptu' ÕÉ/ su/I \ yoin\ suWd;' pOÉqvI \ Sv;heit 12 N{ op;nSykhmnso vex;NÕÉ/ sumns" sj;t;NSv;heit iÃtIy;' g[;mk;mSy 13 iti 7 uttarArdhapUrvArdhe'gniM gqhapatim 8 caturiDAmavadyati SaTkqtvo-'gnIdhe 9 pratyavaroheNAzguliparvaNI anakti pratyavaroheNAgnIdhra upahvayate 10 vyAkhyAtaM bhakSaNam 11 idhmaparivAsanAnyupasamAdhAya dakSiNAgnau caturgqhIta Ajye phalIkaraNAnyAvApaM juhoti--agne'dabdhAyo-'dabdhamano pAhi mA divaH pAhi prasityAH pAhi duriSTyAH pAhi duradmanyA aviSaM naH pituM kqdhi sudhIMM yoniMM suSadAM pqthivIMM svAheti 12 indra ?opAnasyakehamanaso vefAnkqdhi sumanasaH sajAtAnsvAheti dvitIyAM grAmakAmasya 13 iti 7 uttarArdhapUrvArdhe'gniM gqhapatim 8 caturiDAmavadyati SaTkqtvo-'gnIdhe 9 pratyavaroheNAzguliparvaNI anakti pratyavaroheNAgnIdhra upahvayate 10 vyAkhyAtaM bhakSaNam 11 idhmaparivAsanAnyupasamAdhAya dakSiNAgnau caturgqhIta Ajye phalIkaraNAnyAvApaM juhoti--agne'dabdhAyo-'dabdhamano pAhi mA divaH pAhi prasityAH pAhi duriSTyAH pAhi duradmanyA aviSaM naH pituM kqdhi sudhI MM! yoniMM suSadAM pqthivI MM! svAheti 12 indro pAnasyakehamanaso vefAnkqdhi sumanasaH sajAtAnsvAheti dvitIyAM grAmakAmasya 13 इति ७ उत्तरार्धपूर्वार्धेऽग्निं गृहपतिम् ८ चतुरिडामवद्यति षट्कृत्वो-ऽग्नीधे ९ प्रत्यवरोहेणाङ्गुलिपर्वणी अनक्ति प्रत्यवरोहेणाग्नीध्र उपह्वयते १० व्याख्यातं भक्षणम् ११ इध्मपरिवासनान्युपसमाधाय दक्षिणाग्नौ चतुर्गृहीत आज्ये फलीकरणान्यावापं जुहोति--अग्नेऽदब्धायो-ऽदब्धमनो पाहि मा दिवः पाहि प्रसित्याः पाहि दुरिष्ट्याः पाहि दुरद्मन्या अविषं नः पितुं कृधि सुधीँ योनिँ सुषदां पृथिवीँ स्वाहेति १२ इन्द्र ?ोपानस्यकेहमनसो वेशान्कृधि सुमनसः सजातान्स्वाहेति द्वितीयां ग्रामकामस्य १३ इति ७ उत्तरार्धपूर्वार्धेऽग्निं गृहपतिम् ८ चतुरिडामवद्यति षट्कृत्वो-ऽग्नीधे ९ प्रत्यवरोहेणाङ्गुलिपर्वणी अनक्ति प्रत्यवरोहेणाग्नीध्र उपह्वयते १० व्याख्यातं भक्षणम् ११ इध्मपरिवासनान्युपसमाधाय दक्षिणाग्नौ चतुर्गृहीत आज्ये फलीकरणान्यावापं जुहोति--अग्नेऽदब्धायो-ऽदब्धमनो पाहि मा दिवः पाहि प्रसित्याः पाहि दुरिष्ट्याः पाहि दुरद्मन्या अविषं नः पितुं कृधि सुधी ँ! योनिँ सुषदां पृथिवी ँ! स्वाहेति १२ इन्द्रो पानस्यकेहमनसो वेशान्कृधि सुमनसः सजातान्स्वाहेति द्वितीयां ग्रामकामस्य १३ it xuLb\ iv§Sy vedmï²ln;/St;´oK]mupyCzit 17 pU,Rp;]e pI \ v;cyit yq; y;jm;nm( 18 sm;yuWeTyNtt" pU,Rp;]Sy jpit 19 p[;yÉÿütIjuRhoit--·e>y" Sv;h; ) iSv·e>y" Sv;h; vW$( ) ain·e>y" Sv;h; .eWjm( ) duár·e>y" Sv;h; ) ·äw Sv;h; ) iSv·äw Sv;h; ) inãÕTyw Sv;h; ) inãÕTyw dár·äw Sv;h; ) dur;õäwR Sv;h; ) dwvI>yStnU>y" Sv;h; ) m;nuWI>y" Sv;h; ) aitárÿ_' NyUne juhoÉm Sv;h; ) NyUnmitárÿ_ juhoÉ Sv;h; ) sm\ sme juhoÉm Sv;h; ) .U" Sv;h; ) .uv" Sv;h; ) Sv" Sv;h; ) .U.uRv" Sv" Sv;heit ) Tv' no a¦e Ð s Tv' no a¦e Ð mno Jyoit" Ð ]yâS]\ xÿNtv" Ð ay;;¦e-sIit c ) iti fulbaMM visrasya vedamaxjalinAdhastAdyoktramupayacchati 17 pUrNapAtre patnIMM vAcayati yathA yAjamAnam 18 samAyuSetyantataH pUrNapAtrasya japati 19 prAyafcittahutIrjuhoti--iSTebhyaH svAhA , sviSTebhyaH svAhA vaSaT , aniSTebhyaH svAhA bheSajam , duriSTebhyaH svAhA , iSTyai svAhA , sviSTyai svAhA , niSkqtyai svAhA , niSkqtyai dariSTyai svAhA , durArddhyai svAhA , daivIbhyastanUbhyaH svAhA , mAnuSIbhyaH svAhA , atiriktaM nyUne juhomi svAhA , nyUnamatirikte juho ?svi?hA , samaMM same juhomi svAhA , bhUH svAhA , bhuvaH svAhA , svaH svAhA , bhUrbhuvaH svaH svAheti , tvaM no agne . sa tvaM no agne . mano jyotiH . trayastriMM fattantavaH . ayAfcAgne-'sIti ca , iti fulbaMM visrasya vedamaxjalinAdhastAdyoktramupayacchati 17 pUrNapAtre patnI MM! vAcayati yathA yAjamAnam 18 samAyuSetyantataH pUrNapAtrasya japati 19 prAyafcittahutIrjuhoti--iSTebhyaH svAhA , sviSTebhyaH svAhA vaSaT , aniSTebhyaH svAhA bheSajam , duriSTebhyaH svAhA , iSTyai svAhA , sviSTyai svAhA , niSkqtyai svAhA , niSkqtyai dariSTyai svAhA , durArddhyai svAhA , daivIbhyastanUbhyaH svAhA , mAnuSIbhyaH svAhA , atiriktaM nyUne juhomi svAhA , nyUnamatirikte juhoi! svAhA , samaMM same juhomi svAhA , bhUH svAhA , bhuvaH svAhA , svaH svAhA , bhUrbhuvaH svaH svAheti , tvaM no agne . sa tvaM no agne . mano jyotiH . trayastriMM fattantavaH . ayAfcAgne-'sIti ca , इति शुल्बँ विस्रस्य वेदमञ्जलिनाधस्ताद्योक्त्रमुपयच्छति १७ पूर्णपात्रे पत्नीँ वाचयति यथा याजमानम् १८ समायुषेत्यन्ततः पूर्णपात्रस्य जपति १९ प्रायश्चित्तहुतीर्जुहोति--इष्टेभ्यः स्वाहा । स्विष्टेभ्यः स्वाहा वषट् । अनिष्टेभ्यः स्वाहा भेषजम् । दुरिष्टेभ्यः स्वाहा । इष्ट्यै स्वाहा । स्विष्ट्यै स्वाहा । निष्कृत्यै स्वाहा । निष्कृत्यै दरिष्ट्यै स्वाहा । दुरार्द्ध्यै स्वाहा । दैवीभ्यस्तनूभ्यः स्वाहा । मानुषीभ्यः स्वाहा । अतिरिक्तं न्यूने जुहोमि स्वाहा । न्यूनमतिरिक्ते जुहो ?स्वि?हा । समँ समे जुहोमि स्वाहा । भूः स्वाहा । भुवः स्वाहा । स्वः स्वाहा । भूर्भुवः स्वः स्वाहेति । त्वं नो अग्ने ॥ स त्वं नो अग्ने ॥ मनो ज्योतिः ॥ त्रयस्त्रिँ शत्तन्तवः ॥ अयाश्चाग्ने-ऽसीति च । इति शुल्बँ विस्रस्य वेदमञ्जलिनाधस्ताद्योक्त्रमुपयच्छति १७ पूर्णपात्रे पत्नी ँ! वाचयति यथा याजमानम् १८ समायुषेत्यन्ततः पूर्णपात्रस्य जपति १९ प्रायश्चित्तहुतीर्जुहोति--इष्टेभ्यः स्वाहा । स्विष्टेभ्यः स्वाहा वषट् । अनिष्टेभ्यः स्वाहा भेषजम् । दुरिष्टेभ्यः स्वाहा । इष्ट्यै स्वाहा । स्विष्ट्यै स्वाहा । निष्कृत्यै स्वाहा । निष्कृत्यै दरिष्ट्यै स्वाहा । दुरार्द्ध्यै स्वाहा । दैवीभ्यस्तनूभ्यः स्वाहा । मानुषीभ्यः स्वाहा । अतिरिक्तं न्यूने जुहोमि स्वाहा । न्यूनमतिरिक्ते जुहोइ! स्वाहा । समँ समे जुहोमि स्वाहा । भूः स्वाहा । भुवः स्वाहा । स्वः स्वाहा । भूर्भुवः स्वः स्वाहेति । त्वं नो अग्ने ॥ स त्वं नो अग्ने ॥ मनो ज्योतिः ॥ त्रयस्त्रिँ शत्तन्तवः ॥ अयाश्चाग्ने-ऽसीति च । it kËãm;<@ø 6 tiSmÉ¥x;y;' b[÷*dn\ ÅpyTy;n@he cmR iti kUSmANDaifca 6 tasminnifAyAM brahmaudanaMM frapayatyAnaDuhe carmaNya-vahatya catuHfarAvaM catUrSUdapAtreSu payasi vA jIvataNDulam 7 uddhqtyAbhyAjyaM kqtvA taM catvAra qtvija ArSeyAH sakqdavadAya prA-fnanti 8 tebhyo varaM dadAti 9 feSe tisraH samidhaH prAdefa-mAtrIrudgqhyAdadhAti cai tr?yasyAfvatthasya hariNIH sahapalAfAH stibi-gavatIH--pra vo vAjA abhidyava iti gAyatrIbhirbrAhmaNasya , A tvA jigharmi . A vifvataH . yaste adyeti rAjanyasya , sapta te agne . janasya gopAH . upakSaranti sindhava iti vaifyasya 10 saMM vatsaraM brAhmaudanikaM bhqtvAgnInAdadhIta , dvAdafarAtraM trirAtramekarAtraMM vA 11 nAnqtaMM vadenna mAMM samafnIyAnna striyamupeyAnnAsya vAsaH palpUlanena palpUlayeyurnAsyAgniM gqhAddhareyurnAnyata Ahareyurna prayAyAnnAnugacchet 12 yadi prayAyAdanu vA gacchedodanaM catuHfarAvaM paktvA samidhaH puna-rAdadhyAt 13 yastaMM fvo'gnimAdhAsyan prajA agna iti nifAyAM kalmASamajaM badhnAti 14 araNipANiryajamano jAgarti 15 iti kUSmANDaifca 6 tasminnifAyAM brahmaudanaMM frapayatyAnaDuhe carmaNya-vahatya catuHfarAvaM catUrSUdapAtreSu payasi vA jIvataNDulam 7 uddhqtyAbhyAjyaM kqtvA taM catvAra qtvija ArSeyAH sakqdavadAya prA-fnanti 8 tebhyo varaM dadAti 9 feSe tisraH samidhaH prAdefa-mAtrIrudgqhyAdadhAti caitr! yasyAfvatthasya hariNIH sahapalAfAH stibi-gavatIH--pra vo vAjA abhidyava iti gAyatrIbhirbrAhmaNasya , A tvA jigharmi . A vifvataH . yaste adyeti rAjanyasya , sapta te agne . janasya gopAH . upakSaranti sindhava iti vaifyasya 10 saMM vatsaraM brAhmaudanikaM bhqtvAgnInAdadhIta , dvAdafarAtraM trirAtramekarAtraMM vA 11 nAnqtaMM vadenna mAMM samafnIyAnna striyamupeyAnnAsya vAsaH palpUlanena palpUlayeyurnAsyAgniM gqhAddhareyurnAnyata Ahareyurna prayAyAnnAnugacchet 12 yadi prayAyAdanu vA gacchedodanaM catuHfarAvaM paktvA samidhaH puna-rAdadhyAt 13 yastaMM fvo'gnimAdhAsyan prajA agna iti nifAyAM kalmASamajaM badhnAti 14 araNipANiryajamano jAgarti 15 इति कूष्माण्डैश्च ६ तस्मिन्निशायां ब्रह्मौदनँ श्रपयत्यानडुहे चर्मण्य-वहत्य चतुःशरावं चतूर्षूदपात्रेषु पयसि वा जीवतण्डुलम् ७ उद्धृत्याभ्याज्यं कृत्वा तं चत्वार ऋत्विज आर्षेयाः सकृदवदाय प्रा-श्नन्ति ८ तेभ्यो वरं ददाति ९ शेषे तिस्रः समिधः प्रादेश-मात्रीरुद्गृह्यादधाति चै त्र्?यस्याश्वत्थस्य हरिणीः सहपलाशाः स्तिबि-गवतीः--प्र वो वाजा अभिद्यव इति गायत्रीभिर्ब्राह्मणस्य । आ त्वा जिघर्मि ॥ आ विश्वतः ॥ यस्ते अद्येति राजन्यस्य । सप्त ते अग्ने ॥ जनस्य गोपाः ॥ उपक्षरन्ति सिन्धव इति वैश्यस्य १० सँ वत्सरं ब्राह्मौदनिकं भृत्वाग्नीनादधीत । द्वादशरात्रं त्रिरात्रमेकरात्रँ वा ११ नानृतँ वदेन्न माँ समश्नीयान्न स्त्रियमुपेयान्नास्य वासः पल्पूलनेन पल्पूलयेयुर्नास्याग्निं गृहाद्धरेयुर्नान्यत आहरेयुर्न प्रयायान्नानुगच्छेत् १२ यदि प्रयायादनु वा गच्छेदोदनं चतुःशरावं पक्त्वा समिधः पुन-रादध्यात् १३ यस्तँ श्वोऽग्निमाधास्यन् प्रजा अग्न इति निशायां कल्माषमजं बध्नाति १४ अरणिपाणिर्यजमनो जागर्ति १५ इति कूष्माण्डैश्च ६ तस्मिन्निशायां ब्रह्मौदनँ श्रपयत्यानडुहे चर्मण्य-वहत्य चतुःशरावं चतूर्षूदपात्रेषु पयसि वा जीवतण्डुलम् ७ उद्धृत्याभ्याज्यं कृत्वा तं चत्वार ऋत्विज आर्षेयाः सकृदवदाय प्रा-श्नन्ति ८ तेभ्यो वरं ददाति ९ शेषे तिस्रः समिधः प्रादेश-मात्रीरुद्गृह्यादधाति चैत्र्! यस्याश्वत्थस्य हरिणीः सहपलाशाः स्तिबि-गवतीः--प्र वो वाजा अभिद्यव इति गायत्रीभिर्ब्राह्मणस्य । आ त्वा जिघर्मि ॥ आ विश्वतः ॥ यस्ते अद्येति राजन्यस्य । सप्त ते अग्ने ॥ जनस्य गोपाः ॥ उपक्षरन्ति सिन्धव इति वैश्यस्य १० सँ वत्सरं ब्राह्मौदनिकं भृत्वाग्नीनादधीत । द्वादशरात्रं त्रिरात्रमेकरात्रँ वा ११ नानृतँ वदेन्न माँ समश्नीयान्न स्त्रियमुपेयान्नास्य वासः पल्पूलनेन पल्पूलयेयुर्नास्याग्निं गृहाद्धरेयुर्नान्यत आहरेयुर्न प्रयायान्नानुगच्छेत् १२ यदि प्रयायादनु वा गच्छेदोदनं चतुःशरावं पक्त्वा समिधः पुन-रादध्यात् १३ यस्तँ श्वोऽग्निमाधास्यन् प्रजा अग्न इति निशायां कल्माषमजं बध्नाति १४ अरणिपाणिर्यजमनो जागर्ति १५ AiTvyvtI Sqo aɦrets* reto /ÿ' pu·äw p[jnnm( ) tTsTy\ yÃÇr' Éb.Oto vIr' jnÉyãytSte mTp[;t" p[jnÉyãyete ) te m; p[j;te p[jnÉyãyt" p[jy; pxuÉ.b[R÷vcRsene Tyr,I aÉ.mN} y yjm;n;y p[yCzit 19 qtviyavatI stho agniretasau reto dhattaM puSTyai prajananam , tatsatyaMM yadvIraM bibhqto vIraM janayiSyataste matprAtaH prajanayiSyete , te mA prajAte prajanayiSyataH prajayA pafubhirbrahmavarcasene tyaraNI abhima ntr?ya yajamAnAya prayacchati 19 qtviyavatI stho agniretasau reto dhattaM puSTyai prajananam , tatsatyaMM yadvIraM bibhqto vIraM janayiSyataste matprAtaH prajanayiSyete , te mA prajAte prajanayiSyataH prajayA pafubhirbrahmavarcasene tyaraNI abhimantr! ya yajamAnAya prayacchati 19 ऋत्वियवती स्थो अग्निरेतसौ रेतो धत्तं पुष्ट्यै प्रजननम् । तत्सत्यँ यद्वीरं बिभृतो वीरं जनयिष्यतस्ते मत्प्रातः प्रजनयिष्येते । ते मा प्रजाते प्रजनयिष्यतः प्रजया पशुभिर्ब्रह्मवर्चसेने त्यरणी अभिम न्त्र्?य यजमानाय प्रयच्छति १९ ऋत्वियवती स्थो अग्निरेतसौ रेतो धत्तं पुष्ट्यै प्रजननम् । तत्सत्यँ यद्वीरं बिभृतो वीरं जनयिष्यतस्ते मत्प्रातः प्रजनयिष्येते । ते मा प्रजाते प्रजनयिष्यतः प्रजया पशुभिर्ब्रह्मवर्चसेने त्यरणी अभिमन्त्र्! य यजमानाय प्रयच्छति १९ it p[itgOð;it 20 p[itgOç v;c\ yCzit--anOt;TsTymupwÉm m;nuW;¶¼v' dwvI \ v;c\ yCz;mIit 21 anugmyNTyɦmuõr²Nt .Sm 22 b[;÷*dinkl=,e g;hRpTym;d/;it purSt;d;hvnIym·su p[£meWu b[;÷,Sywk;dxsu r;jNySy Ã;dxsu vwXySy;párÉmte v; 23 ivtOtIym;]e d²=,;ɦ' d²=,t" purSt;í;hRpTySy 24 a;/;n;nupUveR, s'.;r;É¥vpTy/;Rn;hvnIyl=,e/;Rintryo" 25 iti pratigqhNAti 20 pratigqhya vAcaMM yacchati--anqtAtsatyamupaimi mAnuSAddevaM daivIMM vAcaMM yacchAmIti 21 anugamayantyagnimuddharanti bhasma 22 brAhmaudanikalakSaNe gArhapatyamAdadhAti purastAdAhavanIyamaSTasu prakrameSu brAhmaNasyaikAdafasu rAjanyasya dvAdafasu vaifyasyAparimite vA 23 vitqtIyamAtre dakSiNAgniM dakSiNataH purastAdgArhapatyasya 24 AdhAnAnupUrveNa saMbhArAnnivapatyardhAnAhavanIyalakSaNe'rdhAnitarayoH 25 iti pratigqhNAti 20 pratigqhya vAcaMM yacchati--anqtAtsatyamupaimi mAnuSAddevaM daivI MM! vAcaMM yacchAmIti 21 anugamayantyagnimuddharanti bhasma 22 brAhmaudanikalakSaNe gArhapatyamAdadhAti purastAdAhavanIyamaSTasu prakrameSu brAhmaNasyaikAdafasu rAjanyasya dvAdafasu vaifyasyAparimite vA 23 vitqtIyamAtre dakSiNAgniM dakSiNataH purastAdgArhapatyasya 24 AdhAnAnupUrveNa saMbhArAnnivapatyardhAnAhavanIyalakSaNe'rdhAnitarayoH 25 इति प्रतिगृह्णाति २० प्रतिगृह्य वाचँ यच्छति--अनृतात्सत्यमुपैमि मानुषाद्देवं दैवीँ वाचँ यच्छामीति २१ अनुगमयन्त्यग्निमुद्धरन्ति भस्म २२ ब्राह्मौदनिकलक्षणे गार्हपत्यमादधाति पुरस्तादाहवनीयमष्टसु प्रक्रमेषु ब्राह्मणस्यैकादशसु राजन्यस्य द्वादशसु वैश्यस्यापरिमिते वा २३ वितृतीयमात्रे दक्षिणाग्निं दक्षिणतः पुरस्ताद्गार्हपत्यस्य २४ आधानानुपूर्वेण संभारान्निवपत्यर्धानाहवनीयलक्षणेऽर्धानितरयोः २५ इति प्रतिगृह्णाति २० प्रतिगृह्य वाचँ यच्छति--अनृतात्सत्यमुपैमि मानुषाद्देवं दैवी ँ! वाचँ यच्छामीति २१ अनुगमयन्त्यग्निमुद्धरन्ति भस्म २२ ब्राह्मौदनिकलक्षणे गार्हपत्यमादधाति पुरस्तादाहवनीयमष्टसु प्रक्रमेषु ब्राह्मणस्यैकादशसु राजन्यस्य द्वादशसु वैश्यस्यापरिमिते वा २३ वितृतीयमात्रे दक्षिणाग्निं दक्षिणतः पुरस्ताद्गार्हपत्यस्य २४ आधानानुपूर्वेण संभारान्निवपत्यर्धानाहवनीयलक्षणेऽर्धानितरयोः २५ ¬Tsmu{ ;Nm/um' èÉmRr;g;Ts;m[;Jy;y p[tr' d/;n" ) utsamudra ?AnmadhumaM UrmirAgAtsAmrAjyAya prataraM dadhAnaH , utsamudrA nmadhumaM UrmirAgAtsAmrAjyAya prataraM dadhAnaH , उत्समुद्र ?ान्मधुमं ऊर्मिरागात्साम्राज्याय प्रतरं दधानः । उत्समुद्रा न्मधुमं ऊर्मिरागात्साम्राज्याय प्रतरं दधानः । it p[.Oitn; ten ¨c; ¨cmxIq; TyNten .U.uRvoi©rs;' Tv; dev;n;\ v[ten;d/;nITy;i©rso b[;÷, a;d/It ) .OgU,;' Tveit .;gRvo .OGvi©rs;' Tveit .;gRv;i©rs a;idTy;n;' Tv; dev;n;-ÉmTyNye ) a¦e; devSyeit c ) N{ Sy Tveit r;jNyo mno¼it vwXy A.U,;' Tveit rqk;r a;zid Tveit sveRW;m( 1 ¬.;v;/;n-mN];n;d/;nITy?vyuRr;d/ it yjm;n" 2 JvlNtm;/;yeWe r;ye rmSveTyÉ.mN} y s;rSvt* TvoTs* p[;vt;ÉmTyNten;¦; a;yU\ iW pvs it itsOÉ.iSt§ a;TqI" sÉm/ a;d/;it 3 g;hRpTy;-¶²=,;ɦm;d/;it 4 smy;?v' gte Tv;hvnIye mQym;h;yR \ v; 5 .[·^;d¥;´k;mSy 6 i]\ xõ;meit s;pRr;DI ) iti prabhqtinA tena rucA rucamafIthA ityantena bhUrbhuvo'zgirasAM tvA devAnAMM vratenAdadhAnItyAzgiraso brAhmaNa AdadhIta , bhqgUNAM tveti bhArgavo bhqgvazgirasAM tveti bhArgavAzgirasa AdityAnAM tvA devAnA-mityanye , agneSTvA devasyeti ca , indra sya tveti rAjanyo manoSTveti vaifya qbhUNAM tveti rathakAra Achadi tveti sarveSAm 1 ubhAvAdhAna-mantrAnAdadhAnItyadhvaryurAdadha iti yajamAnaH 2 jvalantamAdhAyeSe rAye ramasvetyabhima ntr?ya sArasvatau tvotsau prAvatAmityantenAgnA AyUMM Si pavasa iti tisqbhistisra AfvatthIH samidha AdadhAti 3 gArhapatyA-ddakSiNAgnimAdadhAti 4 samayAdhvaM gate tvAhavanIye mathyamAhAryaMM vA 5 bhraSTrAdannAdyakAmasya 6 triMM faddhAmeti sArparAjxI , iti prabhqtinA tena rucA rucamafIthA ityantena bhUrbhuvo'zgirasAM tvA devAnAMM vratenAdadhAnItyAzgiraso brAhmaNa AdadhIta , bhqgUNAM tveti bhArgavo bhqgvazgirasAM tveti bhArgavAzgirasa AdityAnAM tvA devAnA-mityanye , agneSTvA devasyeti ca , indra sya tveti rAjanyo manoSTveti vaifya qbhUNAM tveti rathakAra Achadi tveti sarveSAm 1 ubhAvAdhAna-mantrAnAdadhAnItyadhvaryurAdadha iti yajamAnaH 2 jvalantamAdhAyeSe rAye ramasvetyabhimantr! ya sArasvatau tvotsau prAvatAmityantenAgnA AyUMM Si pavasa iti tisqbhistisra AfvatthIH samidha AdadhAti 3 gArhapatyA-ddakSiNAgnimAdadhAti 4 samayAdhvaM gate tvAhavanIye mathyamAhArya MM! vA 5 bhraSTrAdannAdyakAmasya 6 triMM faddhAmeti sArparAjxI , इति प्रभृतिना तेन रुचा रुचमशीथा इत्यन्तेन भूर्भुवोऽङ्गिरसां त्वा देवानाँ व्रतेनादधानीत्याङ्गिरसो ब्राह्मण आदधीत । भृगूणां त्वेति भार्गवो भृग्वङ्गिरसां त्वेति भार्गवाङ्गिरस आदित्यानां त्वा देवाना-मित्यन्ये । अग्नेष्ट्वा देवस्येति च । इन्द्र स्य त्वेति राजन्यो मनोष्ट्वेति वैश्य ऋभूणां त्वेति रथकार आछदि त्वेति सर्वेषाम् १ उभावाधान-मन्त्रानादधानीत्यध्वर्युरादध इति यजमानः २ ज्वलन्तमाधायेषे राये रमस्वेत्यभिम न्त्र्?य सारस्वतौ त्वोत्सौ प्रावतामित्यन्तेनाग्ना आयूँ षि पवस इति तिसृभिस्तिस्र आश्वत्थीः समिध आदधाति ३ गार्हपत्या-द्दक्षिणाग्निमादधाति ४ समयाध्वं गते त्वाहवनीये मथ्यमाहार्यँ वा ५ भ्रष्ट्रादन्नाद्यकामस्य ६ त्रिँ शद्धामेति सार्पराज्ञी । इति प्रभृतिना तेन रुचा रुचमशीथा इत्यन्तेन भूर्भुवोऽङ्गिरसां त्वा देवानाँ व्रतेनादधानीत्याङ्गिरसो ब्राह्मण आदधीत । भृगूणां त्वेति भार्गवो भृग्वङ्गिरसां त्वेति भार्गवाङ्गिरस आदित्यानां त्वा देवाना-मित्यन्ये । अग्नेष्ट्वा देवस्येति च । इन्द्र स्य त्वेति राजन्यो मनोष्ट्वेति वैश्य ऋभूणां त्वेति रथकार आछदि त्वेति सर्वेषाम् १ उभावाधान-मन्त्रानादधानीत्यध्वर्युरादध इति यजमानः २ ज्वलन्तमाधायेषे राये रमस्वेत्यभिमन्त्र्! य सारस्वतौ त्वोत्सौ प्रावतामित्यन्तेनाग्ना आयूँ षि पवस इति तिसृभिस्तिस्र आश्वत्थीः समिध आदधाति ३ गार्हपत्या-द्दक्षिणाग्निमादधाति ४ समयाध्वं गते त्वाहवनीये मथ्यमाहार्य ँ! वा ५ भ्रष्ट्रादन्नाद्यकामस्य ६ त्रिँ शद्धामेति सार्पराज्ञी । --y; v;Éj¥¦eárit 8 aojse bl;y TveTyɦmu´Czit 9 xUpeR p;\ sU¥äuPy;/St;dupymnI¨pyCzit 10 p[;cImnup[idxÉmit p[,-yit 11 amg[to nyit 12 kÚLfdße hrit j;nudße n;É.-dße\ sdße k,Rdße 13 n k,RdßmTyu´Czit 14 d²=,to hrto sm' p[;,w/;Rrym;," 15 smy;?ve vr' dd;it 16 p[,Iym;ne d²=,to b[÷; /UgORhIt\ rq\ vtRyit 17 y" spv;N.[;tOVyv;Nv; Sy;ÿSy rqc£, ivh;r' i]rnupárvtRyeyu" 18 a>ySq;\ iv; it purSt;Tp[Tymm;hvnIyl=,m;£;myit 19 n p[;mv-sOjet( 20 tmin/;ywveit b[;÷,Vy;:y;tm( 21 aNtrtIit s;pRr;DI ) --yA vAjinnagneriti 8 ojase balAya tvetyagnimudyacchati 9 fUrpe pAMM sUnnyupyAdhastAdupayamanIrupayacchati 10 prAcImanupradifamiti praNa-yati 11 afvamagrato nayati 12 kulphadaghne harati jAnudaghne nAbhi-daghne'?MM sadaghne karNadaghne 13 na karNadaghnamatyudyacchati 14 dakSiNato harato samaM prANairdhArayamANaH 15 samayAdhve varaM dadAti 16 praNIyamAne dakSiNato brahmA dhUrgqhItaMM rathaMM vartayati 17 yaH sapatnavAnbhrAtqvyavAnvA syAttasya rathacakreNa vihAraM triranuparivartayeyuH 18 abhyasthAMM vifvA iti purastAtpratyaxcamafvamAhavanIyalakSaNamAkrAmayati 19 na prAxcamava-sqjet 20 tamanidhAyaiveti brAhmaNavyAkhyAtam 21 antafcaratIti sArparAjxI , --yA vAjinnagneriti 8 ojase balAya tvetyagnimudyacchati 9 fUrpe pAMM sUnnyupyAdhastAdupayamanIrupayacchati 10 prAcImanupradifamiti praNa-yati 11 afvamagrato nayati 12 kulphadaghne harati jAnudaghne nAbhi-daghne'MM! sadaghne karNadaghne 13 na karNadaghnamatyudyacchati 14 dakSiNato harato samaM prANairdhArayamANaH 15 samayAdhve varaM dadAti 16 praNIyamAne dakSiNato brahmA dhUrgqhItaMM rathaMM vartayati 17 yaH sapatnavAnbhrAtqvyavAnvA syAttasya rathacakreNa vihAraM triranuparivartayeyuH 18 abhyasthAMM vifvA iti purastAtpratyaxcamafvamAhavanIyalakSaNamAkrAmayati 19 na prAxcamava-sqjet 20 tamanidhAyaiveti brAhmaNavyAkhyAtam 21 antafcaratIti sArparAjxI , --या वाजिन्नग्नेरिति ८ ओजसे बलाय त्वेत्यग्निमुद्यच्छति ९ शूर्पे पाँ सून्न्युप्याधस्तादुपयमनीरुपयच्छति १० प्राचीमनुप्रदिशमिति प्रण-यति ११ अश्वमग्रतो नयति १२ कुल्फदघ्ने हरति जानुदघ्ने नाभि-दघ्नेऽ?ँ सदघ्ने कर्णदघ्ने १३ न कर्णदघ्नमत्युद्यच्छति १४ दक्षिणतो हरतो समं प्राणैर्धारयमाणः १५ समयाध्वे वरं ददाति १६ प्रणीयमाने दक्षिणतो ब्रह्मा धूर्गृहीतँ रथँ वर्तयति १७ यः सपत्नवान्भ्रातृव्यवान्वा स्यात्तस्य रथचक्रेण विहारं त्रिरनुपरिवर्तयेयुः १८ अभ्यस्थाँ विश्वा इति पुरस्तात्प्रत्यञ्चमश्वमाहवनीयलक्षणमाक्रामयति १९ न प्राञ्चमव-सृजेत् २० तमनिधायैवेति ब्राह्मणव्याख्यातम् २१ अन्तश्चरतीति सार्पराज्ञी । --या वाजिन्नग्नेरिति ८ ओजसे बलाय त्वेत्यग्निमुद्यच्छति ९ शूर्पे पाँ सून्न्युप्याधस्तादुपयमनीरुपयच्छति १० प्राचीमनुप्रदिशमिति प्रण-यति ११ अश्वमग्रतो नयति १२ कुल्फदघ्ने हरति जानुदघ्ने नाभि-दघ्नेऽँ! सदघ्ने कर्णदघ्ने १३ न कर्णदघ्नमत्युद्यच्छति १४ दक्षिणतो हरतो समं प्राणैर्धारयमाणः १५ समयाध्वे वरं ददाति १६ प्रणीयमाने दक्षिणतो ब्रह्मा धूर्गृहीतँ रथँ वर्तयति १७ यः सपत्नवान्भ्रातृव्यवान्वा स्यात्तस्य रथचक्रेण विहारं त्रिरनुपरिवर्तयेयुः १८ अभ्यस्थाँ विश्वा इति पुरस्तात्प्रत्यञ्चमश्वमाहवनीयलक्षणमाक्रामयति १९ न प्राञ्चमव-सृजेत् २० तमनिधायैवेति ब्राह्मणव्याख्यातम् २१ अन्तश्चरतीति सार्पराज्ञी । .U.uRv" Svárit Vy;úityRqãyR¦e hVy;y vo!v TyNten 22 purSt;Tp[Ty%iStÏNp;Rt" pdSy;/eyeWe r;ye rmSveTyÉ.mN} y s;rSvt* TvoTs* p[;vt;ÉmTyNten;enop`[;pyet( 23 ar bhUrbhuvaH svariti vyAhqtiryatharSyagne havyAya voDhava ityantena 22 purastAtpratyazmukhastiSThanpArfvataH padasyAdheyeSe rAye ramasvetyabhima ntr?ya sArasvatau tvotsau prAvatAmityantenAfvenopaghrApayet 23 araNyo-rnihito jAtavedA ityetasyAMM sAma gAyeti brUyAdaraNyornihitayoH 24 agniM naro dIdhitibhirityetasyAMM sAma gAyeti brUyAtsamavahitayoH 25 tveSaste bhUma qNvatItyetasyAMM sAma gAyeti brUyAddhUme 26 adarfi gAtuvittama ityetasyAMM sAma gAyeti brUyAjjAte 27 rathantaraM gAyati gArhapatya AdhIyamAne 28 bqhadAhavanIya uddhriyamANe 29 vAma-devyamAdhIyamAne , yajxAyajxiyaM ca 30 nihite vAravantIyaMM varaNa-pANirnihite fyaitam 31 purastAtsabhAyA AhavanIyAtsabhyamagnimA-dadhAti 32 tasya pafcAccatuHfatamakSAnnivapati 33 sabhyAtpUrvamA-vasathyam 34 agnermanva ityajaMM vimucya vAcaMM visqjya dakSiNA dadAti 35 afvaMM vahinaM brahmaNe'dhvaryave vA 36 ajamagnIdha upabarhaNaM ca sarvasUtram 37 kSaumamidamadhvaryave 38 purastAdvihArasyAnaDvAhaM dhenuM ca pafcAtparItya hotre 39 dvihAyanImathunau ratha iti sarveSAmavinirdiSTam 40 SaDdvAdafacaturviMM fatyaparimitagavAMM saMkhyAvikalpaH 41 anqta-vadanaM brAhmaNopavAsanaMM svakqta iriNe'vasAnamantarnAvyudakAcamana-mqbIsapakvAfanaM klinnakASThAbhyAdhAnamiti varjayet 42 agnInupa-tiSThate yajamAnaH 43 bhUrbhuvaH svariti vyAhqtiryatharSyagne havyAya voDhava ityantena 22 purastAtpratyazmukhastiSThanpArfvataH padasyAdheyeSe rAye ramasvetyabhimantr! ya sArasvatau tvotsau prAvatAmityantenAfvenopaghrApayet 23 araNyo-rnihito jAtavedA ityetasyAMM sAma gAyeti brUyAdaraNyornihitayoH 24 agniM naro dIdhitibhirityetasyAMM sAma gAyeti brUyAtsamavahitayoH 25 tveSaste bhUma qNvatItyetasyAMM sAma gAyeti brUyAddhUme 26 adarfi gAtuvittama ityetasyAMM sAma gAyeti brUyAjjAte 27 rathantaraM gAyati gArhapatya AdhIyamAne 28 bqhadAhavanIya uddhriyamANe 29 vAma-devyamAdhIyamAne , yajxAyajxiyaM ca 30 nihite vAravantIyaMM varaNa-pANirnihite fyaitam 31 purastAtsabhAyA AhavanIyAtsabhyamagnimA-dadhAti 32 tasya pafcAccatuHfatamakSAnnivapati 33 sabhyAtpUrvamA-vasathyam 34 agnermanva ityajaMM vimucya vAcaMM visqjya dakSiNA dadAti 35 afvaMM vahinaM brahmaNe'dhvaryave vA 36 ajamagnIdha upabarhaNaM ca sarvasUtram 37 kSaumamidamadhvaryave 38 purastAdvihArasyAnaDvAhaM dhenuM ca pafcAtparItya hotre 39 dvihAyanImathunau ratha iti sarveSAmavinirdiSTam 40 SaDdvAdafacaturvi MM! fatyaparimitagavAMM saMkhyAvikalpaH 41 anqta-vadanaM brAhmaNopavAsanaMM svakqta iriNe'vasAnamantarnAvyudakAcamana-mqbIsapakvAfanaM klinnakASThAbhyAdhAnamiti varjayet 42 agnInupa-tiSThate yajamAnaH 43 भूर्भुवः स्वरिति व्याहृतिर्यथर्ष्यग्ने हव्याय वोढव इत्यन्तेन २२ पुरस्तात्प्रत्यङ्मुखस्तिष्ठन्पार्श्वतः पदस्याधेयेषे राये रमस्वेत्यभिम न्त्र्?य सारस्वतौ त्वोत्सौ प्रावतामित्यन्तेनाश्वेनोपघ्रापयेत् २३ अरण्यो-र्निहितो जातवेदा इत्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयादरण्योर्निहितयोः २४ अग्निं नरो दीधितिभिरित्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयात्समवहितयोः २५ त्वेषस्ते भूम ऋण्वतीत्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयाद्धूमे २६ अदर्शि गातुवित्तम इत्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयाज्जाते २७ रथन्तरं गायति गार्हपत्य आधीयमाने २८ बृहदाहवनीय उद्ध्रियमाणे २९ वाम-देव्यमाधीयमाने । यज्ञायज्ञियं च ३० निहिते वारवन्तीयँ वरण-पाणिर्निहिते श्यैतम् ३१ पुरस्तात्सभाया आहवनीयात्सभ्यमग्निमा-दधाति ३२ तस्य पश्चाच्चतुःशतमक्षान्निवपति ३३ सभ्यात्पूर्वमा-वसथ्यम् ३४ अग्नेर्मन्व इत्यजँ विमुच्य वाचँ विसृज्य दक्षिणा ददाति ३५ अश्वँ वहिनं ब्रह्मणेऽध्वर्यवे वा ३६ अजमग्नीध उपबर्हणं च सर्वसूत्रम् ३७ क्षौममिदमध्वर्यवे ३८ पुरस्ताद्विहारस्यानड्वाहं धेनुं च पश्चात्परीत्य होत्रे ३९ द्विहायनीमथुनौ रथ इति सर्वेषामविनिर्दिष्टम् ४० षड्द्वादशचतुर्विँ शत्यपरिमितगवाँ संख्याविकल्पः ४१ अनृत-वदनं ब्राह्मणोपवासनँ स्वकृत इरिणेऽवसानमन्तर्नाव्युदकाचमन-मृबीसपक्वाशनं क्लिन्नकाष्ठाभ्याधानमिति वर्जयेत् ४२ अग्नीनुप-तिष्ठते यजमानः ४३ भूर्भुवः स्वरिति व्याहृतिर्यथर्ष्यग्ने हव्याय वोढव इत्यन्तेन २२ पुरस्तात्प्रत्यङ्मुखस्तिष्ठन्पार्श्वतः पदस्याधेयेषे राये रमस्वेत्यभिमन्त्र्! य सारस्वतौ त्वोत्सौ प्रावतामित्यन्तेनाश्वेनोपघ्रापयेत् २३ अरण्यो-र्निहितो जातवेदा इत्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयादरण्योर्निहितयोः २४ अग्निं नरो दीधितिभिरित्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयात्समवहितयोः २५ त्वेषस्ते भूम ऋण्वतीत्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयाद्धूमे २६ अदर्शि गातुवित्तम इत्येतस्याँ साम गायेति ब्रूयाज्जाते २७ रथन्तरं गायति गार्हपत्य आधीयमाने २८ बृहदाहवनीय उद्ध्रियमाणे २९ वाम-देव्यमाधीयमाने । यज्ञायज्ञियं च ३० निहिते वारवन्तीयँ वरण-पाणिर्निहिते श्यैतम् ३१ पुरस्तात्सभाया आहवनीयात्सभ्यमग्निमा-दधाति ३२ तस्य पश्चाच्चतुःशतमक्षान्निवपति ३३ सभ्यात्पूर्वमा-वसथ्यम् ३४ अग्नेर्मन्व इत्यजँ विमुच्य वाचँ विसृज्य दक्षिणा ददाति ३५ अश्वँ वहिनं ब्रह्मणेऽध्वर्यवे वा ३६ अजमग्नीध उपबर्हणं च सर्वसूत्रम् ३७ क्षौममिदमध्वर्यवे ३८ पुरस्ताद्विहारस्यानड्वाहं धेनुं च पश्चात्परीत्य होत्रे ३९ द्विहायनीमथुनौ रथ इति सर्वेषामविनिर्दिष्टम् ४० षड्द्वादशचतुर्वि ँ! शत्यपरिमितगवाँ संख्याविकल्पः ४१ अनृत-वदनं ब्राह्मणोपवासनँ स्वकृत इरिणेऽवसानमन्तर्नाव्युदकाचमन-मृबीसपक्वाशनं क्लिन्नकाष्ठाभ्याधानमिति वर्जयेत् ४२ अग्नीनुप-तिष्ठते यजमानः ४३ pxUNme x\ Sy p;hITy;hvnIy' p[j;' me nyR p;hIit g;hRpTym¥' me bu?y p;hIit d²=,;ɦ \ sp[q" s.;' me p;hIit s>ymihbuRÞy mN]' me p;hITy;vsQym( 1 a;hvnIye n;n;vO=Iy;" sÉm/ a;d/;it--t;\ sivtuvRre pafUnme faMM sya pAhItyAhavanIyaM prajAM me narya pAhIti gArhapatyamannaM me budhya pAhIti dakSiNAgniMM saprathaH sabhAM me pAhIti sabhyamahirbudhnya mantraM me pAhItyAvasathyam 1 AhavanIye nAnAvqkSIyAH samidha AdadhAti--tAMM saviturvareNyasyeti famImayIMM vidhema ta iti vaikazkatIM preddho agna ityaudumbarIm 2 yA te agne pavamAnA pafuSu priyA tanUryA pqthivyAMM yAgnau yA rathantare yA gAyatre chandasIdaM te tAmavarunddhe tasyai te svAhA . yA te agne pAvakApsu priyA tanUryAntarikSe yA vAte yA vAmadevye yA traiSTubhe chandasIdaM te tAmavarunddhe tasyai te svAhA . yA te agne sUrye fuciH priyA tanUryA divi yA bqhati yA stanayitnau yA jAgate chandasIdaM te tAmavarunddhe tasyai te svAheti tisra AhutIH 3 samudra ?AdUrmiriti tisqbhistisraH famImayIrghqtAktAH samidha AdadhAti 4 ye agnayaH samanasa ityaudumbarImanaktAm 5 kSucca sedifca snihitifca sadAnvA cAnAmatifcAnAhutifca nirqtiretAste agne tanvo vartimatIstAstaM gacchantu yaM dviSma iti dveSyaM manasA dhyAyanyajamAno japati 6 caturgqhItamAjyaM pUrNAhutimagreNAhavanIyaM gatvodazzAvqtya sapta te agna iti juhoti 7 hutAyAM dhenuM dadAti 8 ye agnayo diva iti dvitIyAm 9 pratiparItya samrAT ca svarAT ceti paryAyairAhavanIyamupasthA-yAgneyamaSTAkapAlaM nirvapati 10 upasanne haviSyaprokSite niSasAda dhqtavrata iti samUhyAkSAnhiraNyaM nidhAya madhyAdhidevane rAjanyasya juhuyAt 11 gAmasya tadahaH sabhAyAMM vidIvyeyuH 12 tatra fatama-kSAnyajamAnAya prayacchati 13 tatkqtaMM vicinuyAt 14 ahiMM santaH parUMM Si vifaMM syuH 15 tAMM sabhAsadbhya upaharet 16 tayA yadannaM jaye-ttadbrAhmaNebhyo dadyAt 17 uto no'hirbudhnya iti sabhAvasathya-yorjuhoti 18 pra nUnaM brahmaNaspatiriti hiraNyaM nidhAya madhye pariSadaH 19 gharmaH fira iti gArhapatyamupatiSThate'rkojyotiriti dakSiNAgniMM vAtaH prANa ityAhavanIyam 20 aviSaM naH pituM paceti sarvatrAnuSajet 21 kalpetAM dyAvApqthivI iti kl\qptisAmanasIbhyAMM vihAram 22 samA-pyeSTimagnaye pavamAnAyASTAkapAlaM nirvapet 23 triMM fanmAnaMM hiraNyaM dakSiNA 24 dvihaviSaM dvitIyamagnaye pAvakAyAgnaye ca fucaye'STA-kapAlau 25 triMM fanmAnaM pUrvasya dakSiNA catvAriMM fanmAnamuttarasya 26 caturviMM famuttamam 27 AgnAvaiSNavamekAdafakapAlaM nirvapedviSNave ca fipiviSTAya tr?yuddhau ghqte carumadityai ghqte carumagnISomIyamekAdafa-kapAlam 28 sadyo nirvaped dvAdafAhe saMmvatsare vA 29 somenA-yakSyamANasyottarAsAM tisQNAMM vikalpaH 30 phalIkqtAnAM pUSA va iti caravyAMM staNDulAnAvapati 31 dhruvamasIti prathamena kapAlamantreNa carumupadadhAti 32 mekSaNena dvitIyAMM sviSTakqtaH paxcAvadAnasya caro-ravadyati 33 faMM yvante'greNAhavanIyamAdityaM brahmaNe parihareyuH 34 taM catvAra qtvija ArSeyA dvau dvau saha prAfnanti 35 tebhyaH sANDaMM vatsataraM dadAti dhenuM ca 36 dvAdafarAtramajasreSvangiSvAjyenAgnihotraM juhuyAt 37 pUrvasminparvaNISTipafubandhAnAM kAlaH 38 paurNamAsyA-rambhaNau darfapUrNamAsau 39 paurNamAsyAmAdadhAnaH pUrvAM paurNamAsI-magnyAdheyAyopavaseduttarAmanvArambhaNIyAyai paurNamAsIM ca 40 upava-sathe'vArambhaNIyAyAH saptAjyAhutIrjuhoti-- pafUnme faMM sya pAhItyAhavanIyaM prajAM me narya pAhIti gArhapatyamannaM me budhya pAhIti dakSiNAgni MM! saprathaH sabhAM me pAhIti sabhyamahirbuÞya mantraM me pAhItyAvasathyam 1 AhavanIye nAnAvqkSIyAH samidha AdadhAti--tAMM saviturvareNyasyeti famImayI MM! vidhema ta iti vaikazkatIM preddho agna ityaudumbarIm 2 yA te agne pavamAnA pafuSu priyA tanUryA pqthivyAMM yAgnau yA rathantare yA gAyatre chandasIdaM te tAmavarunddhe tasyai te svAhA . yA te agne pAvakApsu priyA tanUryAntarikSe yA vAte yA vAmadevye yA traiSTubhe chandasIdaM te tAmavarunddhe tasyai te svAhA . yA te agne sUrye fuciH priyA tanUryA divi yA bqhati yA stanayitnau yA jAgate chandasIdaM te tAmavarunddhe tasyai te svAheti tisra AhutIH 3 samudrA dUrmiriti tisqbhistisraH famImayIrghqtAktAH samidha AdadhAti 4 ye agnayaH samanasa ityaudumbarImanaktAm 5 kSucca sedifca snihitifca sadAnvA cAnAmatifcAnAhutifca nirqtiretAste agne tanvo vartimatIstAstaM gacchantu yaM dviSma iti dveSyaM manasA dhyAyanyajamAno japati 6 caturgqhItamAjyaM pUrNAhutimagreNAhavanIyaM gatvodazzAvqtya sapta te agna iti juhoti 7 hutAyAM dhenuM dadAti 8 ye agnayo diva iti dvitIyAm 9 pratiparItya samrAT ca svarAT ceti paryAyairAhavanIyamupasthA-yAgneyamaSTAkapAlaM nirvapati 10 upasanne haviSyaprokSite niSasAda dhqtavrata iti samUhyAkSAnhiraNyaM nidhAya madhyAdhidevane rAjanyasya juhuyAt 11 gAmasya tadahaH sabhAyAMM vidIvyeyuH 12 tatra fatama-kSAnyajamAnAya prayacchati 13 tatkqtaMM vicinuyAt 14 ahi MM! santaH parUMM Si vifaMM syuH 15 tAMM sabhAsadbhya upaharet 16 tayA yadannaM jaye-ttadbrAhmaNebhyo dadyAt 17 uto no'hirbuÞya iti sabhAvasathya-yorjuhoti 18 pra nUnaM brahmaNaspatiriti hiraNyaM nidhAya madhye pariSadaH 19 gharmaH fira iti gArhapatyamupatiSThate'rkojyotiriti dakSiNAgni MM! vAtaH prANa ityAhavanIyam 20 aviSaM naH pituM paceti sarvatrAnuSajet 21 kalpetAM dyAvApqthivI iti k\ptisAmanasIbhyAMM vihAram 22 samA-pyeSTimagnaye pavamAnAyASTAkapAlaM nirvapet 23 tri MM! fanmAnaMM hiraNyaM dakSiNA 24 dvihaviSaM dvitIyamagnaye pAvakAyAgnaye ca fucaye'STA-kapAlau 25 triMM fanmAnaM pUrvasya dakSiNA catvAriMM fanmAnamuttarasya 26 caturvi MM! famuttamam 27 AgnAvaiSNavamekAdafakapAlaM nirvapedviSNave ca fipiviSTAya tr! yuddhau ghqte carumadityai ghqte carumagnISomIyamekAdafa-kapAlam 28 sadyo nirvaped dvAdafAhe saMmvatsare vA 29 somenA-yakSyamANasyottarAsAM tisQNAMM vikalpaH 30 phalIkqtAnAM pUSA va iti caravyAMM staNDulAnAvapati 31 dhruvamasIti prathamena kapAlamantreNa carumupadadhAti 32 mekSaNena dvitIyAMM sviSTakqtaH paxcAvadAnasya caro-ravadyati 33 faMM yvante'greNAhavanIyamAdityaM brahmaNe parihareyuH 34 taM catvAra qtvija ArSeyA dvau dvau saha prAfnanti 35 tebhyaH sANDaMM vatsataraM dadAti dhenuM ca 36 dvAdafarAtramajasreSvangiSvAjyenAgnihotraM juhuyAt 37 pUrvasminparvaNISTipafubandhAnAM kAlaH 38 paurNamAsyA-rambhaNau darfapUrNamAsau 39 paurNamAsyAmAdadhAnaH pUrvAM paurNamAsI-magnyAdheyAyopavaseduttarAmanvArambhaNIyAyai paurNamAsIM ca 40 upava-sathe'vArambhaNIyAyAH saptAjyAhutIrjuhoti-- पशून्मे शँ स्य पाहीत्याहवनीयं प्रजां मे नर्य पाहीति गार्हपत्यमन्नं मे बुध्य पाहीति दक्षिणाग्निँ सप्रथः सभां मे पाहीति सभ्यमहिर्बुध्न्य मन्त्रं मे पाहीत्यावसथ्यम् १ आहवनीये नानावृक्षीयाः समिध आदधाति--ताँ सवितुर्वरेण्यस्येति शमीमयीँ विधेम त इति वैकङ्कतीं प्रेद्धो अग्न इत्यौदुम्बरीम् २ या ते अग्ने पवमाना पशुषु प्रिया तनूर्या पृथिव्याँ याग्नौ या रथन्तरे या गायत्रे छन्दसीदं ते तामवरुन्द्धे तस्यै ते स्वाहा ॥ या ते अग्ने पावकाप्सु प्रिया तनूर्यान्तरिक्षे या वाते या वामदेव्ये या त्रैष्टुभे छन्दसीदं ते तामवरुन्द्धे तस्यै ते स्वाहा ॥ या ते अग्ने सूर्ये शुचिः प्रिया तनूर्या दिवि या बृहति या स्तनयित्नौ या जागते छन्दसीदं ते तामवरुन्द्धे तस्यै ते स्वाहेति तिस्र आहुतीः ३ समुद्र ?ादूर्मिरिति तिसृभिस्तिस्रः शमीमयीर्घृताक्ताः समिध आदधाति ४ ये अग्नयः समनस इत्यौदुम्बरीमनक्ताम् ५ क्षुच्च सेदिश्च स्निहितिश्च सदान्वा चानामतिश्चानाहुतिश्च निरृतिरेतास्ते अग्ने तन्वो वर्तिमतीस्तास्तं गच्छन्तु यं द्विष्म इति द्वेष्यं मनसा ध्यायन्यजमानो जपति ६ चतुर्गृहीतमाज्यं पूर्णाहुतिमग्रेणाहवनीयं गत्वोदङ्ङावृत्य सप्त ते अग्न इति जुहोति ७ हुतायां धेनुं ददाति ८ ये अग्नयो दिव इति द्वितीयाम् ९ प्रतिपरीत्य सम्राट् च स्वराट् चेति पर्यायैराहवनीयमुपस्था-याग्नेयमष्टाकपालं निर्वपति १० उपसन्ने हविष्यप्रोक्षिते निषसाद धृतव्रत इति समूह्याक्षान्हिरण्यं निधाय मध्याधिदेवने राजन्यस्य जुहुयात् ११ गामस्य तदहः सभायाँ विदीव्येयुः १२ तत्र शतम-क्षान्यजमानाय प्रयच्छति १३ तत्कृतँ विचिनुयात् १४ अहिँ सन्तः परूँ षि विशँ स्युः १५ ताँ सभासद्भ्य उपहरेत् १६ तया यदन्नं जये-त्तद्ब्राह्मणेभ्यो दद्यात् १७ उतो नोऽहिर्बुध्न्य इति सभावसथ्य-योर्जुहोति १८ प्र नूनं ब्रह्मणस्पतिरिति हिरण्यं निधाय मध्ये परिषदः १९ घर्मः शिर इति गार्हपत्यमुपतिष्ठतेऽर्कोज्योतिरिति दक्षिणाग्निँ वातः प्राण इत्याहवनीयम् २० अविषं नः पितुं पचेति सर्वत्रानुषजेत् २१ कल्पेतां द्यावापृथिवी इति क्लृप्तिसामनसीभ्याँ विहारम् २२ समा-प्येष्टिमग्नये पवमानायाष्टाकपालं निर्वपेत् २३ त्रिँ शन्मानँ हिरण्यं दक्षिणा २४ द्विहविषं द्वितीयमग्नये पावकायाग्नये च शुचयेऽष्टा-कपालौ २५ त्रिँ शन्मानं पूर्वस्य दक्षिणा चत्वारिँ शन्मानमुत्तरस्य २६ चतुर्विँ शमुत्तमम् २७ आग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपेद्विष्णवे च शिपिविष्टाय त्र्?युद्धौ घृते चरुमदित्यै घृते चरुमग्नीषोमीयमेकादश-कपालम् २८ सद्यो निर्वपेद् द्वादशाहे संम्वत्सरे वा २९ सोमेना-यक्ष्यमाणस्योत्तरासां तिसॄणाँ विकल्पः ३० फलीकृतानां पूषा व इति चरव्याँ स्तण्डुलानावपति ३१ ध्रुवमसीति प्रथमेन कपालमन्त्रेण चरुमुपदधाति ३२ मेक्षणेन द्वितीयाँ स्विष्टकृतः पञ्चावदानस्य चरो-रवद्यति ३३ शँ य्वन्तेऽग्रेणाहवनीयमादित्यं ब्रह्मणे परिहरेयुः ३४ तं चत्वार ऋत्विज आर्षेया द्वौ द्वौ सह प्राश्नन्ति ३५ तेभ्यः साण्डँ वत्सतरं ददाति धेनुं च ३६ द्वादशरात्रमजस्रेष्वन्गिष्वाज्येनाग्निहोत्रं जुहुयात् ३७ पूर्वस्मिन्पर्वणीष्टिपशुबन्धानां कालः ३८ पौर्णमास्या-रम्भणौ दर्शपूर्णमासौ ३९ पौर्णमास्यामादधानः पूर्वां पौर्णमासी-मग्न्याधेयायोपवसेदुत्तरामन्वारम्भणीयायै पौर्णमासीं च ४० उपव-सथेऽवारम्भणीयायाः सप्ताज्याहुतीर्जुहोति-- पशून्मे शँ स्य पाहीत्याहवनीयं प्रजां मे नर्य पाहीति गार्हपत्यमन्नं मे बुध्य पाहीति दक्षिणाग्नि ँ! सप्रथः सभां मे पाहीति सभ्यमहिर्बुÞय मन्त्रं मे पाहीत्यावसथ्यम् १ आहवनीये नानावृक्षीयाः समिध आदधाति--ताँ सवितुर्वरेण्यस्येति शमीमयी ँ! विधेम त इति वैकङ्कतीं प्रेद्धो अग्न इत्यौदुम्बरीम् २ या ते अग्ने पवमाना पशुषु प्रिया तनूर्या पृथिव्याँ याग्नौ या रथन्तरे या गायत्रे छन्दसीदं ते तामवरुन्द्धे तस्यै ते स्वाहा ॥ या ते अग्ने पावकाप्सु प्रिया तनूर्यान्तरिक्षे या वाते या वामदेव्ये या त्रैष्टुभे छन्दसीदं ते तामवरुन्द्धे तस्यै ते स्वाहा ॥ या ते अग्ने सूर्ये शुचिः प्रिया तनूर्या दिवि या बृहति या स्तनयित्नौ या जागते छन्दसीदं ते तामवरुन्द्धे तस्यै ते स्वाहेति तिस्र आहुतीः ३ समुद्रा दूर्मिरिति तिसृभिस्तिस्रः शमीमयीर्घृताक्ताः समिध आदधाति ४ ये अग्नयः समनस इत्यौदुम्बरीमनक्ताम् ५ क्षुच्च सेदिश्च स्निहितिश्च सदान्वा चानामतिश्चानाहुतिश्च निरृतिरेतास्ते अग्ने तन्वो वर्तिमतीस्तास्तं गच्छन्तु यं द्विष्म इति द्वेष्यं मनसा ध्यायन्यजमानो जपति ६ चतुर्गृहीतमाज्यं पूर्णाहुतिमग्रेणाहवनीयं गत्वोदङ्ङावृत्य सप्त ते अग्न इति जुहोति ७ हुतायां धेनुं ददाति ८ ये अग्नयो दिव इति द्वितीयाम् ९ प्रतिपरीत्य सम्राट् च स्वराट् चेति पर्यायैराहवनीयमुपस्था-याग्नेयमष्टाकपालं निर्वपति १० उपसन्ने हविष्यप्रोक्षिते निषसाद धृतव्रत इति समूह्याक्षान्हिरण्यं निधाय मध्याधिदेवने राजन्यस्य जुहुयात् ११ गामस्य तदहः सभायाँ विदीव्येयुः १२ तत्र शतम-क्षान्यजमानाय प्रयच्छति १३ तत्कृतँ विचिनुयात् १४ अहि ँ! सन्तः परूँ षि विशँ स्युः १५ ताँ सभासद्भ्य उपहरेत् १६ तया यदन्नं जये-त्तद्ब्राह्मणेभ्यो दद्यात् १७ उतो नोऽहिर्बुÞय इति सभावसथ्य-योर्जुहोति १८ प्र नूनं ब्रह्मणस्पतिरिति हिरण्यं निधाय मध्ये परिषदः १९ घर्मः शिर इति गार्हपत्यमुपतिष्ठतेऽर्कोज्योतिरिति दक्षिणाग्नि ँ! वातः प्राण इत्याहवनीयम् २० अविषं नः पितुं पचेति सर्वत्रानुषजेत् २१ कल्पेतां द्यावापृथिवी इति कॢप्तिसामनसीभ्याँ विहारम् २२ समा-प्येष्टिमग्नये पवमानायाष्टाकपालं निर्वपेत् २३ त्रि ँ! शन्मानँ हिरण्यं दक्षिणा २४ द्विहविषं द्वितीयमग्नये पावकायाग्नये च शुचयेऽष्टा-कपालौ २५ त्रिँ शन्मानं पूर्वस्य दक्षिणा चत्वारिँ शन्मानमुत्तरस्य २६ चतुर्वि ँ! शमुत्तमम् २७ आग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपेद्विष्णवे च शिपिविष्टाय त्र्! युद्धौ घृते चरुमदित्यै घृते चरुमग्नीषोमीयमेकादश-कपालम् २८ सद्यो निर्वपेद् द्वादशाहे संम्वत्सरे वा २९ सोमेना-यक्ष्यमाणस्योत्तरासां तिसॄणाँ विकल्पः ३० फलीकृतानां पूषा व इति चरव्याँ स्तण्डुलानावपति ३१ ध्रुवमसीति प्रथमेन कपालमन्त्रेण चरुमुपदधाति ३२ मेक्षणेन द्वितीयाँ स्विष्टकृतः पञ्चावदानस्य चरो-रवद्यति ३३ शँ य्वन्तेऽग्रेणाहवनीयमादित्यं ब्रह्मणे परिहरेयुः ३४ तं चत्वार ऋत्विज आर्षेया द्वौ द्वौ सह प्राश्नन्ति ३५ तेभ्यः साण्डँ वत्सतरं ददाति धेनुं च ३६ द्वादशरात्रमजस्रेष्वन्गिष्वाज्येनाग्निहोत्रं जुहुयात् ३७ पूर्वस्मिन्पर्वणीष्टिपशुबन्धानां कालः ३८ पौर्णमास्या-रम्भणौ दर्शपूर्णमासौ ३९ पौर्णमास्यामादधानः पूर्वां पौर्णमासी-मग्न्याधेयायोपवसेदुत्तरामन्वारम्भणीयायै पौर्णमासीं च ४० उपव-सथेऽवारम्भणीयायाः सप्ताज्याहुतीर्जुहोति-- a¦IWom* p[qm* vIyeR, vsUn[u{ ;n;idTy;inh ÉjNvt;m( ) agnISomau prathamau vIryeNa vasUnrudra ?AnAdityAniha jinvatAm , agnISomau prathamau vIryeNa vasUnrudrA nAdityAniha jinvatAm , अग्नीषोमौ प्रथमौ वीर्येण वसून्रुद्र ?ानादित्यानिह जिन्वताम् । अग्नीषोमौ प्रथमौ वीर्येण वसून्रुद्रा नादित्यानिह जिन्वताम् । aq;Sm>y\ svRvIr\ rÉ' inyCztm( Ð athAsmabhyaMM sarvavIraMM ra?Mi niyacchatam . athAsmabhyaMM sarvavIraMM raiM! niyacchatam . अथास्मभ्यँ सर्ववीरँ र?ंइ नियच्छतम् ॥ अथास्मभ्यँ सर्ववीरँ रैं! नियच्छतम् ॥ it p;vR,* c hom* ) y; srSvtI vexymnI y; srSvtI vex-.gIneit ctuhoR]; c mns; 41 a;¦;vwã,vmek;dxkp;l' in-vRped¦ye c .Égne·;kp;l\ y" k;myet .Gy¥;d" Sy;Émit 42 srSvTyw c¨" srSvte Ã;dxkp;l it hvI \ iW 43 purSt;-iTSv·Õto jywjuRhoit 44 a;kËt;y Sv;h;kËtye Sv;heit Ã;dx py;Ry;" 45 p[j;pit" p[;yCzidit ]yodxIm( 46 a¦e bldeit ctudRxI \ y" k;myet Éc]mSy;' jnt;y;\ Sy;Émit 47 Éc]mSy;' .vit 48 Émqun* g;v* d²=,; 49 iti pArvaNau ca homau , yA sarasvatI vefayamanI yA sarasvatI vefa-bhagIneti caturhotrA ca manasA 41 AgnAvaiSNavamekAdafakapAlaM ni-rvapedagnaye ca bhagine'STAkapAlaMM yaH kAmayeta bhagyannAdaH syAmiti 42 sarasvatyai caruH sarasvate dvAdafakapAla iti havIMM Si 43 purastA-tsviSTakqto jayairjuhoti 44 AkUtAya svAhAkUtaye svAheti dvAdafa paryAyAH 45 prajApatiH prAyacchaditi trayodafIm 46 agne baladeti caturdafIMM yaH kAmayeta citramasyAM janatAyAMM syAmiti 47 citramasyAM bhavati 48 mithunau gAvau dakSiNA 49 iti pArvaNau ca homau , yA sarasvatI vefayamanI yA sarasvatI vefa-bhagIneti caturhotrA ca manasA 41 AgnAvaiSNavamekAdafakapAlaM ni-rvapedagnaye ca bhagine'STAkapAlaMM yaH kAmayeta bhagyannAdaH syAmiti 42 sarasvatyai caruH sarasvate dvAdafakapAla iti havI MM! Si 43 purastA-tsviSTakqto jayairjuhoti 44 AkUtAya svAhAkUtaye svAheti dvAdafa paryAyAH 45 prajApatiH prAyacchaditi trayodafIm 46 agne baladeti caturdafI MM! yaH kAmayeta citramasyAM janatAyAMM syAmiti 47 citramasyAM bhavati 48 mithunau gAvau dakSiNA 49 इति पार्वणौ च होमौ । या सरस्वती वेशयमनी या सरस्वती वेश-भगीनेति चतुर्होत्रा च मनसा ४१ आग्नावैष्णवमेकादशकपालं नि-र्वपेदग्नये च भगिनेऽष्टाकपालँ यः कामयेत भग्यन्नादः स्यामिति ४२ सरस्वत्यै चरुः सरस्वते द्वादशकपाल इति हवीँ षि ४३ पुरस्ता-त्स्विष्टकृतो जयैर्जुहोति ४४ आकूताय स्वाहाकूतये स्वाहेति द्वादश पर्यायाः ४५ प्रजापतिः प्रायच्छदिति त्रयोदशीम् ४६ अग्ने बलदेति चतुर्दशीँ यः कामयेत चित्रमस्यां जनतायाँ स्यामिति ४७ चित्रमस्यां भवति ४८ मिथुनौ गावौ दक्षिणा ४९ इति पार्वणौ च होमौ । या सरस्वती वेशयमनी या सरस्वती वेश-भगीनेति चतुर्होत्रा च मनसा ४१ आग्नावैष्णवमेकादशकपालं नि-र्वपेदग्नये च भगिनेऽष्टाकपालँ यः कामयेत भग्यन्नादः स्यामिति ४२ सरस्वत्यै चरुः सरस्वते द्वादशकपाल इति हवी ँ! षि ४३ पुरस्ता-त्स्विष्टकृतो जयैर्जुहोति ४४ आकूताय स्वाहाकूतये स्वाहेति द्वादश पर्यायाः ४५ प्रजापतिः प्रायच्छदिति त्रयोदशीम् ४६ अग्ने बलदेति चतुर्दशी ँ! यः कामयेत चित्रमस्यां जनतायाँ स्यामिति ४७ चित्रमस्यां भवति ४८ मिथुनौ गावौ दक्षिणा ४९ ySy g;hRpTy;hvnIy;vnugt;vÉ.inm[oced>yuidy;Ã; punr;/ey' kÚvIRt;Tmn; v; y] iv/urTv' nIy;drÉ,n;xe v; sm;å!¼ãvɦWu n·;¦e" 1 ¬Ts;dnIy;Émi·' invRpTy¦ye vw;nr;y Ã;dxkp;lm( 2 purSt;iTSv·Õt ¬Ts;dnIy;Nhom;n(juhoit--y; te a¦e ¬TsI-dt" pvm;n; pxuWu ip[y; tnUSty; sh pOÉqvIm;roh g;y]e, zNds; ) y; te a¦e ¬TsIdt" p;vk;Psu ip[y; tnUSty; sh;Ntár-=m;roh ]w·.en c zNds; ) y; te a¦e ¬TsIdt" sUyeR xuÉc" ip[y; tnUSty; sh idvm;roh j;gten c zNdseit 3 Jvlt ¬Ts;´ s'MvTsr a;d/It 4 roih yasya gArhapatyAhavanIyAvanugatAvabhinimrocedabhyudiyAdvA punarAdheyaM kurvItAtmanA vA yatra vidhuratvaM nIyAdaraNinAfe vA samArUDheSvagniSu naSTAgneH 1 utsAdanIyAmiSTiM nirvapatyagnaye vaifvAnarAya dvAdafakapAlam 2 purastAtsviSTakqta utsAdanIyAnhomAnjuhoti--yA te agne utsI-dataH pavamAnA pafuSu priyA tanUstayA saha pqthivImAroha gAyatreNa chandasA , yA te agne utsIdataH pAvakApsu priyA tanUstayA sahAntari-kSamAroha traiSTubhena ca chandasA , yA te agne utsIdataH sUrye fuciH priyA tanUstayA saha divamAroha jAgatena ca chandaseti 3 jvalata utsAdya saMmvatsara AdadhIta 4 rohiNyanUrAdhApunarvasusteSAmekasminvarSAsu faradi vA parvaNyAdadhIta 5 sarvaM punarAdheye yathAgnyAdheya iSTivargam 6 saMbhArAnnyupyopolapAndarbhAnnivapati 7 sArparAjxIbhirgArhapatyaM nityena cAdadhAti 8 AhitAnupolapairdarbhairagnInsaminddhe yajamAnaH--yattvA kruddhaH parovApeti gArhapatyaMM yatte manyuparoptasyeti dakSiNAgniMM yatte bhAmena vicakAra . punastvAdityA ityAhavanIyam 9 purastAtpUrNAhuteH saMtatihomAnjuhoti--trayastriMM fattantava iti paxcabhiH paxcAhutIH 10 AgneyamaSTAkapAlaM nirvapetpaxcakapAlaMM vA 11 punarUrjA nivartasveti purastAtprayAjAnAM juhuyAt saha rayyA nivartasvetyupariSTAdanuyAjAnAm 12 agnAgne'gnAvagne'gninAgne'gnimagne deve'gnau devo'gniriti vibhaktayaH 13 tAsAMM hotA caturSu prayAjeSu catasro vidadhAti dvayoranuyAjayordve 14 sarvamAgneyaM kurvantyupAMM fvottamAdanuyAjAt 15 purastAtsviSTakqtaH salilaH salIga ityAdityanAmAni juhoti 16 punarutsyUtaMM vAso dakSiNA punarnavo rathaH punarutsqSTo'naDvAnfatamAnaMM hiraNyam 17 ubhayIrdakSiNA dadAti 18 samApyeSTimAgnivAruNamekAdafakapAlaM nirvapet 19 tqtIyAdheye'gnyAdheye'gnimAdhAyopariSTAtpUrNAhuterAditya-nAmAni juhoti 20 yasya gArhapatyAhavanIyAvanugatAvabhinimrocedabhyudiyAdvA punarAdheyaM kurvItAtmanA vA yatra vidhuratvaM nIyAdaraNinAfe vA samArUDheSvagniSu naSTAgneH 1 utsAdanIyAmiSTiM nirvapatyagnaye vaifvAnarAya dvAdafakapAlam 2 purastAtsviSTakqta utsAdanIyAnhomAnjuhoti--yA te agne utsI-dataH pavamAnA pafuSu priyA tanUstayA saha pqthivImAroha gAyatreNa chandasA , yA te agne utsIdataH pAvakApsu priyA tanUstayA sahAntari-kSamAroha traiSTubhena ca chandasA , yA te agne utsIdataH sUrye fuciH priyA tanUstayA saha divamAroha jAgatena ca chandaseti 3 jvalata utsAdya saMmvatsara AdadhIta 4 rohiNyanUrAdhApunarvasusteSAmekasminvarSAsu faradi vA parvaNyAdadhIta 5 sarvaM punarAdheye yathAgnyAdheya iSTivargam 6 saMbhArAnnyupyopolapAndarbhAnnivapati 7 sArparAjxIbhirgArhapatyaM nityena cAdadhAti 8 AhitAnupolapairdarbhairagnInsaminddhe yajamAnaH--yattvA kruddhaH parovApeti gArhapatyaMM yatte manyuparoptasyeti dakSiNAgni MM! yatte bhAmena vicakAra . punastvAdityA ityAhavanIyam 9 purastAtpUrNAhuteH saMtatihomAnjuhoti--trayastriMM fattantava iti paxcabhiH paxcAhutIH 10 AgneyamaSTAkapAlaM nirvapetpaxcakapAlaMM vA 11 punarUrjA nivartasveti purastAtprayAjAnAM juhuyAt saha rayyA nivartasvetyupariSTAdanuyAjAnAm 12 agnAgne'gnAvagne'gninAgne'gnimagne deve'gnau devo'gniriti vibhaktayaH 13 tAsAMM hotA caturSu prayAjeSu catasro vidadhAti dvayoranuyAjayordve 14 sarvamAgneyaM kurvantyupAMM fvottamAdanuyAjAt 15 purastAtsviSTakqtaH salilaH salIga ityAdityanAmAni juhoti 16 punarutsyUtaMM vAso dakSiNA punarnavo rathaH punarutsqSTo'naDvAnfatamAnaMM hiraNyam 17 ubhayIrdakSiNA dadAti 18 samApyeSTimAgnivAruNamekAdafakapAlaM nirvapet 19 tqtIyAdheye'gnyAdheye'gnimAdhAyopariSTAtpUrNAhuterAditya-nAmAni juhoti 20 यस्य गार्हपत्याहवनीयावनुगतावभिनिम्रोचेदभ्युदियाद्वा पुनराधेयं कुर्वीतात्मना वा यत्र विधुरत्वं नीयादरणिनाशे वा समारूढेष्वग्निषु नष्टाग्नेः १ उत्सादनीयामिष्टिं निर्वपत्यग्नये वैश्वानराय द्वादशकपालम् २ पुरस्तात्स्विष्टकृत उत्सादनीयान्होमान्जुहोति--या ते अग्ने उत्सी-दतः पवमाना पशुषु प्रिया तनूस्तया सह पृथिवीमारोह गायत्रेण छन्दसा । या ते अग्ने उत्सीदतः पावकाप्सु प्रिया तनूस्तया सहान्तरि-क्षमारोह त्रैष्टुभेन च छन्दसा । या ते अग्ने उत्सीदतः सूर्ये शुचिः प्रिया तनूस्तया सह दिवमारोह जागतेन च छन्दसेति ३ ज्वलत उत्साद्य संम्वत्सर आदधीत ४ रोहिण्यनूराधापुनर्वसुस्तेषामेकस्मिन्वर्षासु शरदि वा पर्वण्यादधीत ५ सर्वं पुनराधेये यथाग्न्याधेय इष्टिवर्गम् ६ संभारान्न्युप्योपोलपान्दर्भान्निवपति ७ सार्पराज्ञीभिर्गार्हपत्यं नित्येन चादधाति ८ आहितानुपोलपैर्दर्भैरग्नीन्समिन्द्धे यजमानः--यत्त्वा क्रुद्धः परोवापेति गार्हपत्यँ यत्ते मन्युपरोप्तस्येति दक्षिणाग्निँ यत्ते भामेन विचकार ॥ पुनस्त्वादित्या इत्याहवनीयम् ९ पुरस्तात्पूर्णाहुतेः संततिहोमान्जुहोति--त्रयस्त्रिँ शत्तन्तव इति पञ्चभिः पञ्चाहुतीः १० आग्नेयमष्टाकपालं निर्वपेत्पञ्चकपालँ वा ११ पुनरूर्जा निवर्तस्वेति पुरस्तात्प्रयाजानां जुहुयात् सह रय्या निवर्तस्वेत्युपरिष्टादनुयाजानाम् १२ अग्नाग्नेऽग्नावग्नेऽग्निनाग्नेऽग्निमग्ने देवेऽग्नौ देवोऽग्निरिति विभक्तयः १३ तासाँ होता चतुर्षु प्रयाजेषु चतस्रो विदधाति द्वयोरनुयाजयोर्द्वे १४ सर्वमाग्नेयं कुर्वन्त्युपाँ श्वोत्तमादनुयाजात् १५ पुरस्तात्स्विष्टकृतः सलिलः सलीग इत्यादित्यनामानि जुहोति १६ पुनरुत्स्यूतँ वासो दक्षिणा पुनर्नवो रथः पुनरुत्सृष्टोऽनड्वान्शतमानँ हिरण्यम् १७ उभयीर्दक्षिणा ददाति १८ समाप्येष्टिमाग्निवारुणमेकादशकपालं निर्वपेत् १९ तृतीयाधेयेऽग्न्याधेयेऽग्निमाधायोपरिष्टात्पूर्णाहुतेरादित्य-नामानि जुहोति २० यस्य गार्हपत्याहवनीयावनुगतावभिनिम्रोचेदभ्युदियाद्वा पुनराधेयं कुर्वीतात्मना वा यत्र विधुरत्वं नीयादरणिनाशे वा समारूढेष्वग्निषु नष्टाग्नेः १ उत्सादनीयामिष्टिं निर्वपत्यग्नये वैश्वानराय द्वादशकपालम् २ पुरस्तात्स्विष्टकृत उत्सादनीयान्होमान्जुहोति--या ते अग्ने उत्सी-दतः पवमाना पशुषु प्रिया तनूस्तया सह पृथिवीमारोह गायत्रेण छन्दसा । या ते अग्ने उत्सीदतः पावकाप्सु प्रिया तनूस्तया सहान्तरि-क्षमारोह त्रैष्टुभेन च छन्दसा । या ते अग्ने उत्सीदतः सूर्ये शुचिः प्रिया तनूस्तया सह दिवमारोह जागतेन च छन्दसेति ३ ज्वलत उत्साद्य संम्वत्सर आदधीत ४ रोहिण्यनूराधापुनर्वसुस्तेषामेकस्मिन्वर्षासु शरदि वा पर्वण्यादधीत ५ सर्वं पुनराधेये यथाग्न्याधेय इष्टिवर्गम् ६ संभारान्न्युप्योपोलपान्दर्भान्निवपति ७ सार्पराज्ञीभिर्गार्हपत्यं नित्येन चादधाति ८ आहितानुपोलपैर्दर्भैरग्नीन्समिन्द्धे यजमानः--यत्त्वा क्रुद्धः परोवापेति गार्हपत्यँ यत्ते मन्युपरोप्तस्येति दक्षिणाग्नि ँ! यत्ते भामेन विचकार ॥ पुनस्त्वादित्या इत्याहवनीयम् ९ पुरस्तात्पूर्णाहुतेः संततिहोमान्जुहोति--त्रयस्त्रिँ शत्तन्तव इति पञ्चभिः पञ्चाहुतीः १० आग्नेयमष्टाकपालं निर्वपेत्पञ्चकपालँ वा ११ पुनरूर्जा निवर्तस्वेति पुरस्तात्प्रयाजानां जुहुयात् सह रय्या निवर्तस्वेत्युपरिष्टादनुयाजानाम् १२ अग्नाग्नेऽग्नावग्नेऽग्निनाग्नेऽग्निमग्ने देवेऽग्नौ देवोऽग्निरिति विभक्तयः १३ तासाँ होता चतुर्षु प्रयाजेषु चतस्रो विदधाति द्वयोरनुयाजयोर्द्वे १४ सर्वमाग्नेयं कुर्वन्त्युपाँ श्वोत्तमादनुयाजात् १५ पुरस्तात्स्विष्टकृतः सलिलः सलीग इत्यादित्यनामानि जुहोति १६ पुनरुत्स्यूतँ वासो दक्षिणा पुनर्नवो रथः पुनरुत्सृष्टोऽनड्वान्शतमानँ हिरण्यम् १७ उभयीर्दक्षिणा ददाति १८ समाप्येष्टिमाग्निवारुणमेकादशकपालं निर्वपेत् १९ तृतीयाधेयेऽग्न्याधेयेऽग्निमाधायोपरिष्टात्पूर्णाहुतेरादित्य-नामानि जुहोति २० Typr;ð¼ ) r;} y; yden" ÕtmStIit p[;t" 4 ityaparAhNe , rA tr?yA yadenaH kqtamastIti prAtaH 4 ityaparAhNe , rAtr! yA yadenaH kqtamastIti prAtaH 4 इत्यपराह्णे । रा त्र्?या यदेनः कृतमस्तीति प्रातः ४ इत्यपराह्णे । रात्र्! या यदेनः कृतमस्तीति प्रातः ४ Typr;ð¼ ) sUyRm¦* Sv;heit p[;t" 5 gtÉÅyo inTy/;r,m;h-vnIySy yq;k;MygtÉÅy" 6 p[doWmɦho]' juüy;¥=]' ë;-nStÉmte v; 7 VyuCzNTy;' p[;tVyuR·;y;muidtenuidte v; 8 s;y-m;rM.,mɦho]' p[;gpvgRm( 9 arim;]I vwkûTyɦho]hv,I Sq;Ly;yRÕTyU?vRkp;l;c£vOÿ; 10 tSy;' dohyit d²=,to-Nyen xU{ ;dudIcImvSq;Py 11 pUv*R Stn* JyeÏSy JywiÏneySy v; gtÉÅyo v;pr* kinÏSy k;iniÏneySy bu.UWto v; ) sv;RintreW;m( 12 anus'mOxit 13 a¦e xuN/SveTy;hvnIy' pár-smUhTy¦e gOhpte xuN/Sveit g;hRpTym¦e vöe xuN/Sveit d²=,;-ɦm( 14 a¦INpárStIyR yjm;n;út' mh;NtÉm?mmupsm;/;y pyuR=et(--AtsTy;>y;' Tv; pyuR=;mIit sy\ sTyAt;>y;' Tv; pyuR=;mIit p[;t" 15 s'tt;mudk/;r;\ §;vyit g;hRpTy;d?y;-hvnIy;t(--yDSy s'titrÉs yDSy Tv; s'ttye ny;mIit 16 apo!' jNy' .ympo!;" sen; a.ITvrIárit g;hRpTy;dudIco-©;r;npoç;É/Åyit-- ityaparAhNe , sUryamagnau svAheti prAtaH 5 gatafriyo nityadhAraNamAha-vanIyasya yathAkAmyagatafriyaH 6 pradoSamagnihotraM juhuyAnnakSatraM dqSTvA-nastamite vA 7 vyucchantyAM prAtarvyuSTAyAmudite'nudite vA 8 sAya-mArambhaNamagnihotraM prAgapavargam 9 aratnimAtrI vaikazkatyagnihotrahavaNI sthAlyAryakqtyUrdhvakapAlAcakravqttA 10 tasyAM dohayati dakSiNato-'nyena fUdra ?AdudIcImavasthApya 11 pUrvau stanau jyeSThasya jyaiSThineyasya vA gatafriyo vAparau kaniSThasya kAniSThineyasya bubhUSato vA , sarvAnitareSAm 12 anusaMmqfati 13 agne fundhasvetyAhavanIyaM pari-samUhatyagne gqhapate fundhasveti gArhapatyamagne vahne fundhasveti dakSiNA-gnim 14 agnInparistIrya yajamAnAhqtaM mahAntamidhmamupasamAdhAya paryukSet--qtasatyAbhyAM tvA paryukSAmIti sayaMM satyaqtAbhyAM tvA paryukSAmIti prAtaH 15 saMtatAmudakadhArAMM srAvayati gArhapatyAdadhyA-havanIyAt--yajxasya saMtatirasi yajxasya tvA saMtataye nayAmIti 16 apoDhaM janyaM bhayamapoDhAH senA abhItvarIriti gArhapatyAdudIco-'zgArAnapohyAdhifrayati-- ityaparAhNe , sUryamagnau svAheti prAtaH 5 gatafriyo nityadhAraNamAha-vanIyasya yathAkAmyagatafriyaH 6 pradoSamagnihotraM juhuyAnnakSatraM dqSTvA-nastamite vA 7 vyucchantyAM prAtarvyuSTAyAmudite'nudite vA 8 sAya-mArambhaNamagnihotraM prAgapavargam 9 aratnimAtrI vaikazkatyagnihotrahavaNI sthAlyAryakqtyUrdhvakapAlAcakravqttA 10 tasyAM dohayati dakSiNato-'nyena fUdrA dudIcImavasthApya 11 pUrvau stanau jyeSThasya jyaiSThineyasya vA gatafriyo vAparau kaniSThasya kAniSThineyasya bubhUSato vA , sarvAnitareSAm 12 anusaMmqfati 13 agne fundhasvetyAhavanIyaM pari-samUhatyagne gqhapate fundhasveti gArhapatyamagne vahne fundhasveti dakSiNA-gnim 14 agnInparistIrya yajamAnAhqtaM mahAntamidhmamupasamAdhAya paryukSet--qtasatyAbhyAM tvA paryukSAmIti sayaMM satyaqtAbhyAM tvA paryukSAmIti prAtaH 15 saMtatAmudakadhArAMM srAvayati gArhapatyAdadhyA-havanIyAt--yajxasya saMtatirasi yajxasya tvA saMtataye nayAmIti 16 apoDhaM janyaM bhayamapoDhAH senA abhItvarIriti gArhapatyAdudIco-'zgArAnapohyAdhifrayati-- इत्यपराह्णे । सूर्यमग्नौ स्वाहेति प्रातः ५ गतश्रियो नित्यधारणमाह-वनीयस्य यथाकाम्यगतश्रियः ६ प्रदोषमग्निहोत्रं जुहुयान्नक्षत्रं दृष्ट्वा-नस्तमिते वा ७ व्युच्छन्त्यां प्रातर्व्युष्टायामुदितेऽनुदिते वा ८ साय-मारम्भणमग्निहोत्रं प्रागपवर्गम् ९ अरत्निमात्री वैकङ्कत्यग्निहोत्रहवणी स्थाल्यार्यकृत्यूर्ध्वकपालाचक्रवृत्ता १० तस्यां दोहयति दक्षिणतो-ऽन्येन शूद्र ?ादुदीचीमवस्थाप्य ११ पूर्वौ स्तनौ ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य वा गतश्रियो वापरौ कनिष्ठस्य कानिष्ठिनेयस्य बुभूषतो वा । सर्वानितरेषाम् १२ अनुसंमृशति १३ अग्ने शुन्धस्वेत्याहवनीयं परि-समूहत्यग्ने गृहपते शुन्धस्वेति गार्हपत्यमग्ने वह्ने शुन्धस्वेति दक्षिणा-ग्निम् १४ अग्नीन्परिस्तीर्य यजमानाहृतं महान्तमिध्ममुपसमाधाय पर्युक्षेत्--ऋतसत्याभ्यां त्वा पर्युक्षामीति सयँ सत्यऋताभ्यां त्वा पर्युक्षामीति प्रातः १५ संततामुदकधाराँ स्रावयति गार्हपत्यादध्या-हवनीयात्--यज्ञस्य संततिरसि यज्ञस्य त्वा संततये नयामीति १६ अपोढं जन्यं भयमपोढाः सेना अभीत्वरीरिति गार्हपत्यादुदीचो-ऽङ्गारानपोह्याधिश्रयति-- इत्यपराह्णे । सूर्यमग्नौ स्वाहेति प्रातः ५ गतश्रियो नित्यधारणमाह-वनीयस्य यथाकाम्यगतश्रियः ६ प्रदोषमग्निहोत्रं जुहुयान्नक्षत्रं दृष्ट्वा-नस्तमिते वा ७ व्युच्छन्त्यां प्रातर्व्युष्टायामुदितेऽनुदिते वा ८ साय-मारम्भणमग्निहोत्रं प्रागपवर्गम् ९ अरत्निमात्री वैकङ्कत्यग्निहोत्रहवणी स्थाल्यार्यकृत्यूर्ध्वकपालाचक्रवृत्ता १० तस्यां दोहयति दक्षिणतो-ऽन्येन शूद्रा दुदीचीमवस्थाप्य ११ पूर्वौ स्तनौ ज्येष्ठस्य ज्यैष्ठिनेयस्य वा गतश्रियो वापरौ कनिष्ठस्य कानिष्ठिनेयस्य बुभूषतो वा । सर्वानितरेषाम् १२ अनुसंमृशति १३ अग्ने शुन्धस्वेत्याहवनीयं परि-समूहत्यग्ने गृहपते शुन्धस्वेति गार्हपत्यमग्ने वह्ने शुन्धस्वेति दक्षिणा-ग्निम् १४ अग्नीन्परिस्तीर्य यजमानाहृतं महान्तमिध्ममुपसमाधाय पर्युक्षेत्--ऋतसत्याभ्यां त्वा पर्युक्षामीति सयँ सत्यऋताभ्यां त्वा पर्युक्षामीति प्रातः १५ संततामुदकधाराँ स्रावयति गार्हपत्यादध्या-हवनीयात्--यज्ञस्य संततिरसि यज्ञस्य त्वा संततये नयामीति १६ अपोढं जन्यं भयमपोढाः सेना अभीत्वरीरिति गार्हपत्यादुदीचो-ऽङ्गारानपोह्याधिश्रयति-- it 17 ¬ºv" Sqodh' p[jy; pxuÉ..URy;sÉmit JyoitW;ve=te 18 hrSte m; ivnwWÉmit §uve,odÉbNdu' Mp[itnyit d?y;Jyyo" 19 ten /meR, punrvo+y;Ntárt\ r=oNtárt; ar;ty it tO,en i]" pyRɦ' ÕTv; vTmR kÚvR¥udguÃ;syit--`moRÉs r;ySpoWvinár-hojR \ ÅySveit 20 p[TyU!' jNy' .y' p[TyU!;" sen; a.ITvrIárTy-©;r;Np[TyUç in·¢\ r=o in·¢; ar;ty it §uv' in·Py p[,v-muKTvo¥eãy;mIit yjm;n\ sym;mN]yt ¬¥y;mIit p[;t" 21 a¦ye c Tv; pOÉqVyw co¥y;Ém ) v;yve c Tv;Ntár=;y co¥y;Ém ) sUy;Ry c Tv; idve co¥y;Ém ) aÎ Tv*W/I>yo¥y;mIit ctu¨¥yit 22 cv;RNpU,;RNyq;l;.\ v; 23 y' k;myet;nuJyeÏ' p[jy; AÝuy;idit b[;÷,Vy;:y;tm( 24 ¬¥Iy; hom;Ã;c\ yCz¹t( 25 pxUNme yCz¹TyÉ.úTy s;dyit 26 dxho];É.mOXy sjUdeRvw" s;y\ y;vÉ.árit s;ymu¥ItmÉ.mOxit sjUdeRvw" p[;ty;RvÉ.árit p[;t" 27 d' dev;n;ÉmTyu¥ItmÉ.mOxtIdmu n" sheTyvix·m( 28 ¬vRNtár=\ vIhIit smy; g;hRpTy\ hrit 29 Sv;h;¦ye vw;nr;y Sv;heit smy;?ve inyCzit 30 v;yve TveTyu´Czit 31 a;yumeR yCz¹it p;d;hvnIySy d.eRWu s;dyit 32 EW; te a¦e sÉmidTy;hvnIye p[;dexm;]I' p;l;xI \ sÉm/m;d/;it 33 Ãä©le JvlNtImÉ.juhoit--.U.uRv" Svrɦho]\ ho];ɦJyoRit-JyoRitrɦ" Sv;heit s;y\ sUyoR JyoitJyoRit" sUyR" Sv;heit p[;t" 34 We TveTyv;cIn\ s;y' lepmvm;·äURjeR TveTyU?v| p[;t" 35 vcoR me yCz¹it s;dyit 36 aoW/I>ySTveit d.eRWu lep' inm;i·R 37 p[j;pte pxUNme p;hIit g;hRpTymve=te 38 pUv;Rms\ sÿ_;' .UysI' iÃtIy;m;üit' juhoit--p[j;ptye Sv;heit mns; 39 an;.o mO@ /UtR it i]¨dIcI \ §ucmuõrit 40 ten /meR,oNmOJy;vmOJy v; p[j;' me yCz¹it s;dyit 41 ipt¿²ïNveit d²=,t" pOÉqVy;' lep' inm;i·R 42 ap" SpO; pUW;sIit iÃr©Ly; p[;Xn;it 43 n dto gmyet( 44 ¬dGd<@y; §uc;NtveRid .=yit g.;RNp[I,;it--g.eR>y" Sv;heit 45 inrSy lep' párStr,w" §uc' p[=;LyoTkr' p[d;y pUrÉyTv; p[;gudIcImuiTsit sp;R²NppI²lk;" p[I,;it--speR>y" ippI²lk;>y Sv;heit 46 iÃtIy' p;d;hvnIySy iti 17 udbhavaH sthodahaM prajayA pafubhirbhUyAsamiti jyotiSAvekSate 18 haraste mA vinaiSamiti sruveNodabinduM mpratinayati dadhyAjyayoH 19 tena dharmeNa punaravokSyAntaritaMM rakSo'ntaritA arAtaya iti tqNena triH paryagniM kqtvA vartma kurvannudagudvAsayati--gharmo'si rAyaspoSavaniri-horjaMM frayasveti 20 pratyUDhaM janyaM bhayaM pratyUDhAH senA abhItvarIritya-zgArAnpratyUhya niSTaptaMM rakSo niSTaptA arAtaya iti sruvaM niSTapya praNava-muktvonneSyAmIti yajamAnaMM sayamAmantrayata unnayAmIti prAtaH 21 agnaye ca tvA pqthivyai connayAmi , vAyave ca tvAntarikSAya connayAmi , sUryAya ca tvA dive connayAmi , adbhyafca tvauSadhIbhyafconnayAmIti caturunnayati 22 carvAnpUrNAnyathAlAbhaMM vA 23 yaM kAmayetAnujyeSThaM prajayA qdhnuyAditi brAhmaNavyAkhyAtam 24 unnIyA homAdvAcaMM yacchet 25 pafUnme yacchetyabhihqtya sAdayati 26 dafahotrAbhimqfya sajUrdevaiH sAyaMM yAvabhiriti sAyamunnItamabhimqfati sajUrdevaiH prAtaryAvabhiriti prAtaH 27 idaM devAnAmityunnItamabhimqfatIdamu naH sahetyavafiSTam 28 urvantarikSaMM vIhIti samayA gArhapatyaMM harati 29 svAhAgnaye vaifvAnarAya svAheti samayAdhve niyacchati 30 vAyave tvetyudyacchati 31 Ayurme yaccheti pafcAdAhavanIyasya darbheSu sAdayati 32 eSA te agne samidityAhavanIye prAdefamAtrIM pAlAfIMM samidhamAdadhAti 33 dvyazgule jvalantImabhijuhoti--bhUrbhuvaH svaragnihotraMM hotrAgnirjyoti-rjyotiragniH svAheti sAyaMM sUryo jyotirjyotiH sUryaH svAheti prAtaH 34 iSe tvetyavAcInaMM sAyaM lepamavamArSTyUrje tvetyUrdhvaM prAtaH 35 varco me yaccheti sAdayati 36 oSadhIbhyastveti darbheSu lepaM nimArSTi 37 prajApate pafUnme pAhIti gArhapatyamavekSate 38 pUrvAmasaMM saktAM bhUyasIM dvitIyAmAhutiM juhoti--prajApataye svAheti manasA 39 anAbho mqDa dhUrta iti trirudIcIMM srucamuddharati 40 tena dharmeNonmqjyAvamqjya vA prajAM me yaccheti sAdayati 41 pitQxjinveti dakSiNataH pqthivyAM lepaM nimArSTi 42 apaH spqSTvA pUSAsIti dvirazgulyA prAfnAti 43 na dato gamayet 44 udagdaNDayA srucAntarvedi bhakSayati garbhAnprINAti--garbhebhyaH svAheti 45 nirasya lepaM paristaraNaiH srucaM prakSAlyotkaraM pradAya pUrayitvA prAgudIcImutsixcati sarpAnpipIlikAH prINAti--sarpebhyaH pipIlikAbhyafca svAheti 46 dvitIyaM pafcAdAhavanIyasya iti 17 udbhavaH sthodahaM prajayA pafubhirbhUyAsamiti jyotiSAvekSate 18 haraste mA vinaiSamiti sruveNodabinduM mpratinayati dadhyAjyayoH 19 tena dharmeNa punaravokSyAntaritaMM rakSo'ntaritA arAtaya iti tqNena triH paryagniM kqtvA vartma kurvannudagudvAsayati--gharmo'si rAyaspoSavaniri-horja MM! frayasveti 20 pratyUDhaM janyaM bhayaM pratyUDhAH senA abhItvarIritya-zgArAnpratyUhya niSTaptaMM rakSo niSTaptA arAtaya iti sruvaM niSTapya praNava-muktvonneSyAmIti yajamAnaMM sayamAmantrayata unnayAmIti prAtaH 21 agnaye ca tvA pqthivyai connayAmi , vAyave ca tvAntarikSAya connayAmi , sUryAya ca tvA dive connayAmi , adbhyafca tvauSadhIbhyafconnayAmIti caturunnayati 22 carvAnpUrNAnyathAlAbhaMM vA 23 yaM kAmayetAnujyeSThaM prajayA qdhnuyAditi brAhmaNavyAkhyAtam 24 unnIyA homAdvAcaMM yacchet 25 pafUnme yacchetyabhihqtya sAdayati 26 dafahotrAbhimqfya sajUrdevaiH sAyaMM yAvabhiriti sAyamunnItamabhimqfati sajUrdevaiH prAtaryAvabhiriti prAtaH 27 idaM devAnAmityunnItamabhimqfatIdamu naH sahetyavafiSTam 28 urvantarikSaMM vIhIti samayA gArhapatyaMM harati 29 svAhAgnaye vaifvAnarAya svAheti samayAdhve niyacchati 30 vAyave tvetyudyacchati 31 Ayurme yaccheti pafcAdAhavanIyasya darbheSu sAdayati 32 eSA te agne samidityAhavanIye prAdefamAtrIM pAlAfI MM! samidhamAdadhAti 33 dvyazgule jvalantImabhijuhoti--bhUrbhuvaH svaragnihotraMM hotrAgnirjyoti-rjyotiragniH svAheti sAyaMM sUryo jyotirjyotiH sUryaH svAheti prAtaH 34 iSe tvetyavAcInaMM sAyaM lepamavamArSTyUrje tvetyUrdhvaM prAtaH 35 varco me yaccheti sAdayati 36 oSadhIbhyastveti darbheSu lepaM nimArSTi 37 prajApate pafUnme pAhIti gArhapatyamavekSate 38 pUrvAmasaMM saktAM bhUyasIM dvitIyAmAhutiM juhoti--prajApataye svAheti manasA 39 anAbho mqDa dhUrta iti trirudIcI MM! srucamuddharati 40 tena dharmeNonmqjyAvamqjya vA prajAM me yaccheti sAdayati 41 pitQxjinveti dakSiNataH pqthivyAM lepaM nimArSTi 42 apaH spqSTvA pUSAsIti dvirazgulyA prAfnAti 43 na dato gamayet 44 udagdaNDayA srucAntarvedi bhakSayati garbhAnprINAti--garbhebhyaH svAheti 45 nirasya lepaM paristaraNaiH srucaM prakSAlyotkaraM pradAya pUrayitvA prAgudIcImutsixcati sarpAnpipIlikAH prINAti--sarpebhyaH pipIlikAbhyafca svAheti 46 dvitIyaM pafcAdAhavanIyasya इति १७ उद्भवः स्थोदहं प्रजया पशुभिर्भूयासमिति ज्योतिषावेक्षते १८ हरस्ते मा विनैषमिति स्रुवेणोदबिन्दुं म्प्रतिनयति दध्याज्ययोः १९ तेन धर्मेण पुनरवोक्ष्यान्तरितँ रक्षोऽन्तरिता अरातय इति तृणेन त्रिः पर्यग्निं कृत्वा वर्त्म कुर्वन्नुदगुद्वासयति--घर्मोऽसि रायस्पोषवनिरि-होर्जँ श्रयस्वेति २० प्रत्यूढं जन्यं भयं प्रत्यूढाः सेना अभीत्वरीरित्य-ङ्गारान्प्रत्यूह्य निष्टप्तँ रक्षो निष्टप्ता अरातय इति स्रुवं निष्टप्य प्रणव-मुक्त्वोन्नेष्यामीति यजमानँ सयमामन्त्रयत उन्नयामीति प्रातः २१ अग्नये च त्वा पृथिव्यै चोन्नयामि । वायवे च त्वान्तरिक्षाय चोन्नयामि । सूर्याय च त्वा दिवे चोन्नयामि । अद्भ्यश्च त्वौषधीभ्यश्चोन्नयामीति चतुरुन्नयति २२ चर्वान्पूर्णान्यथालाभँ वा २३ यं कामयेतानुज्येष्ठं प्रजया ऋध्नुयादिति ब्राह्मणव्याख्यातम् २४ उन्नीया होमाद्वाचँ यच्छेत् २५ पशून्मे यच्छेत्यभिहृत्य सादयति २६ दशहोत्राभिमृश्य सजूर्देवैः सायँ यावभिरिति सायमुन्नीतमभिमृशति सजूर्देवैः प्रातर्यावभिरिति प्रातः २७ इदं देवानामित्युन्नीतमभिमृशतीदमु नः सहेत्यवशिष्टम् २८ उर्वन्तरिक्षँ वीहीति समया गार्हपत्यँ हरति २९ स्वाहाग्नये वैश्वानराय स्वाहेति समयाध्वे नियच्छति ३० वायवे त्वेत्युद्यच्छति ३१ आयुर्मे यच्छेति पश्चादाहवनीयस्य दर्भेषु सादयति ३२ एषा ते अग्ने समिदित्याहवनीये प्रादेशमात्रीं पालाशीँ समिधमादधाति ३३ द्व्यङ्गुले ज्वलन्तीमभिजुहोति--भूर्भुवः स्वरग्निहोत्रँ होत्राग्निर्ज्योति-र्ज्योतिरग्निः स्वाहेति सायँ सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहेति प्रातः ३४ इषे त्वेत्यवाचीनँ सायं लेपमवमार्ष्ट्यूर्जे त्वेत्यूर्ध्वं प्रातः ३५ वर्चो मे यच्छेति सादयति ३६ ओषधीभ्यस्त्वेति दर्भेषु लेपं निमार्ष्टि ३७ प्रजापते पशून्मे पाहीति गार्हपत्यमवेक्षते ३८ पूर्वामसँ सक्तां भूयसीं द्वितीयामाहुतिं जुहोति--प्रजापतये स्वाहेति मनसा ३९ अनाभो मृड धूर्त इति त्रिरुदीचीँ स्रुचमुद्धरति ४० तेन धर्मेणोन्मृज्यावमृज्य वा प्रजां मे यच्छेति सादयति ४१ पितॄञ्जिन्वेति दक्षिणतः पृथिव्यां लेपं निमार्ष्टि ४२ अपः स्पृष्ट्वा पूषासीति द्विरङ्गुल्या प्राश्नाति ४३ न दतो गमयेत् ४४ उदग्दण्डया स्रुचान्तर्वेदि भक्षयति गर्भान्प्रीणाति--गर्भेभ्यः स्वाहेति ४५ निरस्य लेपं परिस्तरणैः स्रुचं प्रक्षाल्योत्करं प्रदाय पूरयित्वा प्रागुदीचीमुत्सिञ्चति सर्पान्पिपीलिकाः प्रीणाति--सर्पेभ्यः पिपीलिकाभ्यश्च स्वाहेति ४६ द्वितीयं पश्चादाहवनीयस्य इति १७ उद्भवः स्थोदहं प्रजया पशुभिर्भूयासमिति ज्योतिषावेक्षते १८ हरस्ते मा विनैषमिति स्रुवेणोदबिन्दुं म्प्रतिनयति दध्याज्ययोः १९ तेन धर्मेण पुनरवोक्ष्यान्तरितँ रक्षोऽन्तरिता अरातय इति तृणेन त्रिः पर्यग्निं कृत्वा वर्त्म कुर्वन्नुदगुद्वासयति--घर्मोऽसि रायस्पोषवनिरि-होर्ज ँ! श्रयस्वेति २० प्रत्यूढं जन्यं भयं प्रत्यूढाः सेना अभीत्वरीरित्य-ङ्गारान्प्रत्यूह्य निष्टप्तँ रक्षो निष्टप्ता अरातय इति स्रुवं निष्टप्य प्रणव-मुक्त्वोन्नेष्यामीति यजमानँ सयमामन्त्रयत उन्नयामीति प्रातः २१ अग्नये च त्वा पृथिव्यै चोन्नयामि । वायवे च त्वान्तरिक्षाय चोन्नयामि । सूर्याय च त्वा दिवे चोन्नयामि । अद्भ्यश्च त्वौषधीभ्यश्चोन्नयामीति चतुरुन्नयति २२ चर्वान्पूर्णान्यथालाभँ वा २३ यं कामयेतानुज्येष्ठं प्रजया ऋध्नुयादिति ब्राह्मणव्याख्यातम् २४ उन्नीया होमाद्वाचँ यच्छेत् २५ पशून्मे यच्छेत्यभिहृत्य सादयति २६ दशहोत्राभिमृश्य सजूर्देवैः सायँ यावभिरिति सायमुन्नीतमभिमृशति सजूर्देवैः प्रातर्यावभिरिति प्रातः २७ इदं देवानामित्युन्नीतमभिमृशतीदमु नः सहेत्यवशिष्टम् २८ उर्वन्तरिक्षँ वीहीति समया गार्हपत्यँ हरति २९ स्वाहाग्नये वैश्वानराय स्वाहेति समयाध्वे नियच्छति ३० वायवे त्वेत्युद्यच्छति ३१ आयुर्मे यच्छेति पश्चादाहवनीयस्य दर्भेषु सादयति ३२ एषा ते अग्ने समिदित्याहवनीये प्रादेशमात्रीं पालाशी ँ! समिधमादधाति ३३ द्व्यङ्गुले ज्वलन्तीमभिजुहोति--भूर्भुवः स्वरग्निहोत्रँ होत्राग्निर्ज्योति-र्ज्योतिरग्निः स्वाहेति सायँ सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहेति प्रातः ३४ इषे त्वेत्यवाचीनँ सायं लेपमवमार्ष्ट्यूर्जे त्वेत्यूर्ध्वं प्रातः ३५ वर्चो मे यच्छेति सादयति ३६ ओषधीभ्यस्त्वेति दर्भेषु लेपं निमार्ष्टि ३७ प्रजापते पशून्मे पाहीति गार्हपत्यमवेक्षते ३८ पूर्वामसँ सक्तां भूयसीं द्वितीयामाहुतिं जुहोति--प्रजापतये स्वाहेति मनसा ३९ अनाभो मृड धूर्त इति त्रिरुदीची ँ! स्रुचमुद्धरति ४० तेन धर्मेणोन्मृज्यावमृज्य वा प्रजां मे यच्छेति सादयति ४१ पितॄञ्जिन्वेति दक्षिणतः पृथिव्यां लेपं निमार्ष्टि ४२ अपः स्पृष्ट्वा पूषासीति द्विरङ्गुल्या प्राश्नाति ४३ न दतो गमयेत् ४४ उदग्दण्डया स्रुचान्तर्वेदि भक्षयति गर्भान्प्रीणाति--गर्भेभ्यः स्वाहेति ४५ निरस्य लेपं परिस्तरणैः स्रुचं प्रक्षाल्योत्करं प्रदाय पूरयित्वा प्रागुदीचीमुत्सिञ्चति सर्पान्पिपीलिकाः प्रीणाति--सर्पेभ्यः पिपीलिकाभ्यश्च स्वाहेति ४६ द्वितीयं पश्चादाहवनीयस्य pys; juüy;Tpxuk;mSy yv;Gv; g[;mk;mSy;Jyen tejSk;mSy dÝe²N{ yk;mSy t<@lwbRlk;mSy 1 Ã;dxr;]m;Jyen dÝ; Ã;-dxr;]m( 2 inTy' pyo yv;gu 3 pyo.;ve yv;gurxuãk; 4 ÃyogRvo" Sq;Ly; dohnen c dohÉyTv; pxuk;mSy juüy;t( 5 sjUj;Rtvedo idv; pOÉqVy; juW;,o aSy hivWo vIih Sv;heit juüy;´] ¨{ " pxUnÉ.mNyet 6 a;Jymɦho]m( 7 yid n;rmed¦e du"xItRtno juWSv Sv;heit juüy;t( 8 yid n;rmed( Ã;dxr;]\ s;y\ s;y' juüy;t( 9 anhRto r;jNySy pvRSvɦho]' juüy;-¥;Ntr;le 10 s;y' p[;trg[' .ÿ_Sy b[;÷,kÚl\ hred¦äupSq;n c v;cyet( 11 s'ttmhRto juüy;t( 12 s;y' pTNyNv;Ste n p[;t" 13 ih'ÕTy ²S]ymupey;t( 14 sUyoR!mitÉq' n;p¨N/It 15 n s;ymüteɦho]eXnIy;¥ p[;t" 16 vsNt; ixixre k=' dhet( 17 payasA juhuyAtpafukAmasya yavAgvA grAmakAmasyAjyena tejaskAmasya dadhnendri yakAmasya taNDulairbalakAmasya 1 dvAdafarAtramAjyena dadhnA dvA-dafarAtram 2 nityaM payo yavAgufca 3 payo'bhAve yavAgurafuSkA 4 dvayorgavoH sthAlyA dohanena ca dohayitvA pafukAmasya juhuyAt 5 sajUrjAtavedo divA pqthivyA juSANo asya haviSo vIhi svAheti juhuyAdyatra rudra ?H pafUnabhimanyeta 6 Ajyamagnihotram 7 yadi nAramedagne duHfIrtatano juSasva svAheti juhuyAt 8 yadi nAramed dvAdafarAtraMM sAyaMM sAyaM juhuyAt 9 anarhato rAjanyasya parvasvagnihotraM juhuyA-nnAntarAle 10 sAyaM prAtaragraM bhaktasya brAhmaNakulaMM haredagnyupasthAna ca vAcayet 11 saMtatamarhato juhuyAt 12 sAyaM patnyanvAste na prAtaH 13 hiMkqtya striyamupeyAt 14 sUryoDhamatithiM nAparundhIta 15 na sAyamahute'gnihotre'fnIyAnna prAtaH 16 vasantA fifire kakSaM dahet 17 payasA juhuyAtpafukAmasya yavAgvA grAmakAmasyAjyena tejaskAmasya dadhnendri yakAmasya taNDulairbalakAmasya 1 dvAdafarAtramAjyena dadhnA dvA-dafarAtram 2 nityaM payo yavAgufca 3 payo'bhAve yavAgurafuSkA 4 dvayorgavoH sthAlyA dohanena ca dohayitvA pafukAmasya juhuyAt 5 sajUrjAtavedo divA pqthivyA juSANo asya haviSo vIhi svAheti juhuyAdyatra rudra H! pafUnabhimanyeta 6 Ajyamagnihotram 7 yadi nAramedagne duHfIrtatano juSasva svAheti juhuyAt 8 yadi nAramed dvAdafarAtraMM sAyaMM sAyaM juhuyAt 9 anarhato rAjanyasya parvasvagnihotraM juhuyA-nnAntarAle 10 sAyaM prAtaragraM bhaktasya brAhmaNakulaMM haredagnyupasthAna ca vAcayet 11 saMtatamarhato juhuyAt 12 sAyaM patnyanvAste na prAtaH 13 hiMkqtya striyamupeyAt 14 sUryoDhamatithiM nAparundhIta 15 na sAyamahute'gnihotre'fnIyAnna prAtaH 16 vasantA fifire kakSaM dahet 17 पयसा जुहुयात्पशुकामस्य यवाग्वा ग्रामकामस्याज्येन तेजस्कामस्य दध्नेन्द्रि यकामस्य तण्डुलैर्बलकामस्य १ द्वादशरात्रमाज्येन दध्ना द्वा-दशरात्रम् २ नित्यं पयो यवागुश्च ३ पयोऽभावे यवागुरशुष्का ४ द्वयोर्गवोः स्थाल्या दोहनेन च दोहयित्वा पशुकामस्य जुहुयात् ५ सजूर्जातवेदो दिवा पृथिव्या जुषाणो अस्य हविषो वीहि स्वाहेति जुहुयाद्यत्र रुद्र ?ः पशूनभिमन्येत ६ आज्यमग्निहोत्रम् ७ यदि नारमेदग्ने दुःशीर्ततनो जुषस्व स्वाहेति जुहुयात् ८ यदि नारमेद् द्वादशरात्रँ सायँ सायं जुहुयात् ९ अनर्हतो राजन्यस्य पर्वस्वग्निहोत्रं जुहुया-न्नान्तराले १० सायं प्रातरग्रं भक्तस्य ब्राह्मणकुलँ हरेदग्न्युपस्थान च वाचयेत् ११ संततमर्हतो जुहुयात् १२ सायं पत्न्यन्वास्ते न प्रातः १३ हिंकृत्य स्त्रियमुपेयात् १४ सूर्योढमतिथिं नापरुन्धीत १५ न सायमहुतेऽग्निहोत्रेऽश्नीयान्न प्रातः १६ वसन्ता शिशिरे कक्षं दहेत् १७ पयसा जुहुयात्पशुकामस्य यवाग्वा ग्रामकामस्याज्येन तेजस्कामस्य दध्नेन्द्रि यकामस्य तण्डुलैर्बलकामस्य १ द्वादशरात्रमाज्येन दध्ना द्वा-दशरात्रम् २ नित्यं पयो यवागुश्च ३ पयोऽभावे यवागुरशुष्का ४ द्वयोर्गवोः स्थाल्या दोहनेन च दोहयित्वा पशुकामस्य जुहुयात् ५ सजूर्जातवेदो दिवा पृथिव्या जुषाणो अस्य हविषो वीहि स्वाहेति जुहुयाद्यत्र रुद्र ः! पशूनभिमन्येत ६ आज्यमग्निहोत्रम् ७ यदि नारमेदग्ने दुःशीर्ततनो जुषस्व स्वाहेति जुहुयात् ८ यदि नारमेद् द्वादशरात्रँ सायँ सायं जुहुयात् ९ अनर्हतो राजन्यस्य पर्वस्वग्निहोत्रं जुहुया-न्नान्तराले १० सायं प्रातरग्रं भक्तस्य ब्राह्मणकुलँ हरेदग्न्युपस्थान च वाचयेत् ११ संततमर्हतो जुहुयात् १२ सायं पत्न्यन्वास्ते न प्रातः १३ हिंकृत्य स्त्रियमुपेयात् १४ सूर्योढमतिथिं नापरुन्धीत १५ न सायमहुतेऽग्निहोत्रेऽश्नीयान्न प्रातः १६ वसन्ता शिशिरे कक्षं दहेत् १७ aÉ/ÉÅteɦho]e mm;¦e vcR it ctsOÉ.vwRhvIÉ.hRSt;vvne-injIt purSt;d¦IWomIy;y; ¬ÿr;t§o jpet( 1 iv´udÉs iv´ me p;Pm;nÉmTyp ¬pSpOXy itϼt( 2 ¬¥Iym;ne v;c\ yCzit 3 a>yud;út ¬pivXy dxho];É.mOXyoÿr;m;üitmupoTq;yopp[yNto a?vrÉmit p[;gud%tuÉ.Rrnuv;kr;hvnIymupitϼt 4 a¦IWo-mIyy; pUvRp= EeN{ ;GNy;prp=e 5 a¦; a;yU\ iW pvs it W²@±.r;hvnIy' inTy\ s\ vTsre s\ vTsre g;hRpTym( 6 a¦e" sÉm-dsIit py;Rywr;hvnIye sÉm/ a;d/;it 7 Éc];vso SviSt te p;rmxIy;v;RGvso SviSt te p;rmxIyeit i]jRpit ) p[;t¨pSq;ne c;M." Sq;Mmo vo .=Iyeit gOh;nupitÏte 8 revtI rm?vÉmTy-Ntr;¦I itÏNjpit 9 s\ iht;És ivåpeit vx;m;l.te vTs\ v; 10 ¬p Tv;¦e idve idv it g;hRpTym( ) a>ySq;\ iv; Ty;hvnIym( 11 èj;R v" pXy;MyUj;R m; pXyteit gOh;NpxUn-É.vI=te 12 @;" Sqeit g;m;l.te .uvnmsIit vTsm( 13 inm[dosIit b[;÷,Vy;:y;tm( 14 p[;cI idÉgit py;RywidRx ¬pitÏte 15 a¦e gOhpt it g;hRpTy\ yq; y;jm;ne 16 JyoitWe tNtve TveTyNtveR´upivXy;hvnIye>y;/;y vOi·rÉs vO me p;Pm;nÉmTyp ¬pSpOxet( 17 p[;trvnegen p[;t¨pitϼt 18 ap;' pte yop;' .;g" s t EW it p[;gudmudk;ï²lmuiTsCy p[itiWÿ_; ar;ty it i]" p[Tyu=it 19 k;l;y v;Émit p;,I p[=;Lyedmh' durµNy;' inãPl;vy;mITy;cMy inÏIvit 20 .[;tOVy;,;\ sp;-n;Émit p;,I p[=;lyte 21 ²N{ yvtIm´eit yq;åp' g;];É, s'mOxit 22 ado m; m; h;És·eit p;,I p[=;lyte 23 sUyR-pIárTyÉ.iWNpu¨?yv;no mihW it c üte ct§o vwhvI¨KTv; `moR j#re Tynuv;kn;hvnIymupitϼt 24 as* SviSt te-STvs* SviSt teiSTvit n;mg[;h' pu];nNv;tyte 25 a¦INsm;-/ehITy;h p[vTSym( 26 .;Svt ¬pitÏte ) pxUNme x\ Xy p;hI-Ty;hvnIy' p[j;' me nyR p;hIit g;hRpTym¥' me bu?y p;hIit d²=,;ɦ\ sp[q" s.;' me p;hIit s>ymihbuRÞy mN]' me p;hI-Ty;vsQym( 27 m;Nme Ém];v¨,* gOh;Ngop;yt\ yuvÉmTyNtr;¦I itÏNjpit 28 adhifrite'gnihotre mamAgne varca iti catasqbhirvaihavIbhirhastAvavane-nijIta purastAdagnISomIyAyA uttarAfcatasro japet 1 vidyudasi vidya me pApmAnamityapa upaspqfya tiSThet 2 unnIyamAne vAcaMM yacchati 3 abhyudAhqta upavifya dafahotrAbhimqfyottarAmAhutimupotthAyopaprayanto adhvaramiti prAgudazmukhafcaturbhiranuvAkairAhavanIyamupatiSTheta 4 agnISo-mIyayA pUrvapakSa aindra ?AgnyAparapakSe 5 agnA AyUMM Si pavasa i ti SaDbhirAhavanIyaM nityaMM saMM vatsare saMM vatsare gArhapatyam 6 agneH sami-dasIti paryAyairAhavanIye samidha AdadhAti 7 citrAvaso svasti te pAramafIyArvAgvaso svasti te pAramafIyeti trirjapati , prAtarupasthAne cAmbhaH sthAmmo vo bhakSIyeti gqhAnupatiSThate 8 revatI ramadhvamitya-ntarAgnI tiSThanjapati 9 saMM hitAsi vifvarUpeti vafAmAlabhate vatsaMM vA 10 upa tvAgne dive diva iti gArhapatyam , abhyasthAMM vifvA ityAhavanIyam 11 UrjA vaH pafyAmyUrjA mA pafyateti gqhAnpafUna-bhivIkSate 12 iDAH stheti gAmAlabhate bhuvanamasIti vatsam 13 nimrado'sIti brAhmaNavyAkhyAtam 14 prAcI digiti paryAyairdifa upatiSThate 15 agne gqhapata iti gArhapatyaMM yathA yAjamAne 16 jyotiSe tantave tvetyantarvedyupavifyAhavanIye'bhyAdhAya vqSTirasi vqfca me pApmAnamityapa upaspqfet 17 prAtaravanegena prAtarupatiSTheta 18 apAM pate yo'pAM bhAgaH sa ta eSa iti prAgudaxcamudakAxjalimutsicya pratiSiktA arAtaya iti triH pratyukSati 19 kAlAya vAmiti pANI prakSAlyedamahaM duradmanyAM niSplAvayAmItyAcamya niSThIvati 20 bhrAtqvyANAMM sapatnA-nAmiti pANI prakSAlayate 21 indri yavatImadyeti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati 22 ado mA mA hAsiSTeti pANI prakSAlayate 23 sUrya-patnIrityabhiSixcanpurudhyavAno mahiSa iti ca hute catasro vaihavIruktvA gharmo jaThare ityanuvAkenAhavanIyamupatiSTheta 24 asau svasti te-'stvasau svasti te'stviti nAmagrAhaM putrAnanvAtayate 25 agnInsamA-dhehItyAha pravatsyam 26 bhAsvata upatiSThate , pafUnme faMM fya pAhI-tyAhavanIyaM prajAM me narya pAhIti gArhapatyamannaM me budhya pAhIti dakSiNAgniMM saprathaH sabhAM me pAhIti sabhyamahirbudhnya mantraM me pAhI-tyAvasathyam 27 imAnme mitrAvaruNau gqhAngopAyataMM yuvamityantarAgnI tiSThanjapati 28 adhifrite'gnihotre mamAgne varca iti catasqbhirvaihavIbhirhastAvavane-nijIta purastAdagnISomIyAyA uttarAfcatasro japet 1 vidyudasi vidya me pApmAnamityapa upaspqfya tiSThet 2 unnIyamAne vAcaMM yacchati 3 abhyudAhqta upavifya dafahotrAbhimqfyottarAmAhutimupotthAyopaprayanto adhvaramiti prAgudazmukhafcaturbhiranuvAkairAhavanIyamupatiSTheta 4 agnISo-mIyayA pUrvapakSa aindrA gnyAparapakSe 5 agnA AyUMM Si pavasa i ti SaDbhirAhavanIyaM nityaMM saMM vatsare saMM vatsare gArhapatyam 6 agneH sami-dasIti paryAyairAhavanIye samidha AdadhAti 7 citrAvaso svasti te pAramafIyArvAgvaso svasti te pAramafIyeti trirjapati , prAtarupasthAne cAmbhaH sthAmmo vo bhakSIyeti gqhAnupatiSThate 8 revatI ramadhvamitya-ntarAgnI tiSThanjapati 9 saMM hitAsi vifvarUpeti vafAmAlabhate vatsaMM vA 10 upa tvAgne dive diva iti gArhapatyam , abhyasthAMM vifvA ityAhavanIyam 11 UrjA vaH pafyAmyUrjA mA pafyateti gqhAnpafUna-bhivIkSate 12 iDAH stheti gAmAlabhate bhuvanamasIti vatsam 13 nimrado'sIti brAhmaNavyAkhyAtam 14 prAcI digiti paryAyairdifa upatiSThate 15 agne gqhapata iti gArhapatyaMM yathA yAjamAne 16 jyotiSe tantave tvetyantarvedyupavifyAhavanIye'bhyAdhAya vqSTirasi vqfca me pApmAnamityapa upaspqfet 17 prAtaravanegena prAtarupatiSTheta 18 apAM pate yo'pAM bhAgaH sa ta eSa iti prAgudaxcamudakAxjalimutsicya pratiSiktA arAtaya iti triH pratyukSati 19 kAlAya vAmiti pANI prakSAlyedamahaM duradmanyAM niSplAvayAmItyAcamya niSThIvati 20 bhrAtqvyANAMM sapatnA-nAmiti pANI prakSAlayate 21 indri yavatImadyeti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati 22 ado mA mA hAsiSTeti pANI prakSAlayate 23 sUrya-patnIrityabhiSixcanpurudhyavAno mahiSa iti ca hute catasro vaihavIruktvA gharmo jaThare ityanuvAkenAhavanIyamupatiSTheta 24 asau svasti te-'stvasau svasti te'stviti nAmagrAhaM putrAnanvAtayate 25 agnInsamA-dhehItyAha pravatsyam 26 bhAsvata upatiSThate , pafUnme faMM fya pAhI-tyAhavanIyaM prajAM me narya pAhIti gArhapatyamannaM me budhya pAhIti dakSiNAgniMM saprathaH sabhAM me pAhIti sabhyamahirbuÞya mantraM me pAhI-tyAvasathyam 27 imAnme mitrAvaruNau gqhAngopAyataMM yuvamityantarAgnI tiSThanjapati 28 अधिश्रितेऽग्निहोत्रे ममाग्ने वर्च इति चतसृभिर्वैहवीभिर्हस्ताववने-निजीत पुरस्तादग्नीषोमीयाया उत्तराश्चतस्रो जपेत् १ विद्युदसि विद्य मे पाप्मानमित्यप उपस्पृश्य तिष्ठेत् २ उन्नीयमाने वाचँ यच्छति ३ अभ्युदाहृत उपविश्य दशहोत्राभिमृश्योत्तरामाहुतिमुपोत्थायोपप्रयन्तो अध्वरमिति प्रागुदङ्मुखश्चतुर्भिरनुवाकैराहवनीयमुपतिष्ठेत ४ अग्नीषो-मीयया पूर्वपक्ष ऐन्द्र ?ाग्न्यापरपक्षे ५ अग्ना आयूँ षि पवस इ ति षड्भिराहवनीयं नित्यँ सँ वत्सरे सँ वत्सरे गार्हपत्यम् ६ अग्नेः समि-दसीति पर्यायैराहवनीये समिध आदधाति ७ चित्रावसो स्वस्ति ते पारमशीयार्वाग्वसो स्वस्ति ते पारमशीयेति त्रिर्जपति । प्रातरुपस्थाने चाम्भः स्थाम्मो वो भक्षीयेति गृहानुपतिष्ठते ८ रेवती रमध्वमित्य-न्तराग्नी तिष्ठन्जपति ९ सँ हितासि विश्वरूपेति वशामालभते वत्सँ वा १० उप त्वाग्ने दिवे दिव इति गार्हपत्यम् । अभ्यस्थाँ विश्वा इत्याहवनीयम् ११ ऊर्जा वः पश्याम्यूर्जा मा पश्यतेति गृहान्पशून-भिवीक्षते १२ इडाः स्थेति गामालभते भुवनमसीति वत्सम् १३ निम्रदोऽसीति ब्राह्मणव्याख्यातम् १४ प्राची दिगिति पर्यायैर्दिश उपतिष्ठते १५ अग्ने गृहपत इति गार्हपत्यँ यथा याजमाने १६ ज्योतिषे तन्तवे त्वेत्यन्तर्वेद्युपविश्याहवनीयेऽभ्याधाय वृष्टिरसि वृश्च मे पाप्मानमित्यप उपस्पृशेत् १७ प्रातरवनेगेन प्रातरुपतिष्ठेत १८ अपां पते योऽपां भागः स त एष इति प्रागुदञ्चमुदकाञ्जलिमुत्सिच्य प्रतिषिक्ता अरातय इति त्रिः प्रत्युक्षति १९ कालाय वामिति पाणी प्रक्षाल्येदमहं दुरद्मन्यां निष्प्लावयामीत्याचम्य निष्ठीवति २० भ्रातृव्याणाँ सपत्ना-नामिति पाणी प्रक्षालयते २१ इन्द्रि यवतीमद्येति यथारूपं गात्राणि संमृशति २२ अदो मा मा हासिष्टेति पाणी प्रक्षालयते २३ सूर्य-पत्नीरित्यभिषिञ्चन्पुरुध्यवानो महिष इति च हुते चतस्रो वैहवीरुक्त्वा घर्मो जठरे इत्यनुवाकेनाहवनीयमुपतिष्ठेत २४ असौ स्वस्ति ते-ऽस्त्वसौ स्वस्ति तेऽस्त्विति नामग्राहं पुत्रानन्वातयते २५ अग्नीन्समा-धेहीत्याह प्रवत्स्यम् २६ भास्वत उपतिष्ठते । पशून्मे शँ श्य पाही-त्याहवनीयं प्रजां मे नर्य पाहीति गार्हपत्यमन्नं मे बुध्य पाहीति दक्षिणाग्निँ सप्रथः सभां मे पाहीति सभ्यमहिर्बुध्न्य मन्त्रं मे पाही-त्यावसथ्यम् २७ इमान्मे मित्रावरुणौ गृहान्गोपायतँ युवमित्यन्तराग्नी तिष्ठन्जपति २८ अधिश्रितेऽग्निहोत्रे ममाग्ने वर्च इति चतसृभिर्वैहवीभिर्हस्ताववने-निजीत पुरस्तादग्नीषोमीयाया उत्तराश्चतस्रो जपेत् १ विद्युदसि विद्य मे पाप्मानमित्यप उपस्पृश्य तिष्ठेत् २ उन्नीयमाने वाचँ यच्छति ३ अभ्युदाहृत उपविश्य दशहोत्राभिमृश्योत्तरामाहुतिमुपोत्थायोपप्रयन्तो अध्वरमिति प्रागुदङ्मुखश्चतुर्भिरनुवाकैराहवनीयमुपतिष्ठेत ४ अग्नीषो-मीयया पूर्वपक्ष ऐन्द्रा ग्न्यापरपक्षे ५ अग्ना आयूँ षि पवस इ ति षड्भिराहवनीयं नित्यँ सँ वत्सरे सँ वत्सरे गार्हपत्यम् ६ अग्नेः समि-दसीति पर्यायैराहवनीये समिध आदधाति ७ चित्रावसो स्वस्ति ते पारमशीयार्वाग्वसो स्वस्ति ते पारमशीयेति त्रिर्जपति । प्रातरुपस्थाने चाम्भः स्थाम्मो वो भक्षीयेति गृहानुपतिष्ठते ८ रेवती रमध्वमित्य-न्तराग्नी तिष्ठन्जपति ९ सँ हितासि विश्वरूपेति वशामालभते वत्सँ वा १० उप त्वाग्ने दिवे दिव इति गार्हपत्यम् । अभ्यस्थाँ विश्वा इत्याहवनीयम् ११ ऊर्जा वः पश्याम्यूर्जा मा पश्यतेति गृहान्पशून-भिवीक्षते १२ इडाः स्थेति गामालभते भुवनमसीति वत्सम् १३ निम्रदोऽसीति ब्राह्मणव्याख्यातम् १४ प्राची दिगिति पर्यायैर्दिश उपतिष्ठते १५ अग्ने गृहपत इति गार्हपत्यँ यथा याजमाने १६ ज्योतिषे तन्तवे त्वेत्यन्तर्वेद्युपविश्याहवनीयेऽभ्याधाय वृष्टिरसि वृश्च मे पाप्मानमित्यप उपस्पृशेत् १७ प्रातरवनेगेन प्रातरुपतिष्ठेत १८ अपां पते योऽपां भागः स त एष इति प्रागुदञ्चमुदकाञ्जलिमुत्सिच्य प्रतिषिक्ता अरातय इति त्रिः प्रत्युक्षति १९ कालाय वामिति पाणी प्रक्षाल्येदमहं दुरद्मन्यां निष्प्लावयामीत्याचम्य निष्ठीवति २० भ्रातृव्याणाँ सपत्ना-नामिति पाणी प्रक्षालयते २१ इन्द्रि यवतीमद्येति यथारूपं गात्राणि संमृशति २२ अदो मा मा हासिष्टेति पाणी प्रक्षालयते २३ सूर्य-पत्नीरित्यभिषिञ्चन्पुरुध्यवानो महिष इति च हुते चतस्रो वैहवीरुक्त्वा घर्मो जठरे इत्यनुवाकेनाहवनीयमुपतिष्ठेत २४ असौ स्वस्ति ते-ऽस्त्वसौ स्वस्ति तेऽस्त्विति नामग्राहं पुत्रानन्वातयते २५ अग्नीन्समा-धेहीत्याह प्रवत्स्यम् २६ भास्वत उपतिष्ठते । पशून्मे शँ श्य पाही-त्याहवनीयं प्रजां मे नर्य पाहीति गार्हपत्यमन्नं मे बुध्य पाहीति दक्षिणाग्निँ सप्रथः सभां मे पाहीति सभ्यमहिर्बुÞय मन्त्रं मे पाही-त्यावसथ्यम् २७ इमान्मे मित्रावरुणौ गृहान्गोपायतँ युवमित्यन्तराग्नी तिष्ठन्जपति २८ Ty;hvnIy' pxUNme x\ Sy;jugup it c ) p[j;' me ny;Rjugup it g;hRpTym¥' m bu?y;jugup it d²=,;ɦ\ sp[q" s.;' mejugupSt;' me pundeRhIit s>ymihbuRÞy mN]' mejugupSt' me pundeRhITy;vsQym( 36 m;Nme Ém];v¨,* gOh;njugupt\ yuvÉmTyNtr;¦I itÏNjpit 37 ityAhavanIyaM pafUnme faMM syAjugupa iti ca , prajAM me naryAjugupa iti gArhapatyamannaM ma budhyAjugupa iti dakSiNAgniMM saprathaH sabhAM me'jugupastAM me punardehIti sabhyamahirbudhnya mantraM me'jugupastaM me punardehItyAvasathyam 36 imAnme mitrAvaruNau gqhAnajugupataMM yuvamityantarAgnI tiSThanjapati 37 ityAhavanIyaM pafUnme faMM syAjugupa iti ca , prajAM me naryAjugupa iti gArhapatyamannaM ma budhyAjugupa iti dakSiNAgniMM saprathaH sabhAM me'jugupastAM me punardehIti sabhyamahirbuÞya mantraM me'jugupastaM me punardehItyAvasathyam 36 imAnme mitrAvaruNau gqhAnajugupataMM yuvamityantarAgnI tiSThanjapati 37 इत्याहवनीयं पशून्मे शँ स्याजुगुप इति च । प्रजां मे नर्याजुगुप इति गार्हपत्यमन्नं म बुध्याजुगुप इति दक्षिणाग्निँ सप्रथः सभां मेऽजुगुपस्तां मे पुनर्देहीति सभ्यमहिर्बुध्न्य मन्त्रं मेऽजुगुपस्तं मे पुनर्देहीत्यावसथ्यम् ३६ इमान्मे मित्रावरुणौ गृहानजुगुपतँ युवमित्यन्तराग्नी तिष्ठन्जपति ३७ इत्याहवनीयं पशून्मे शँ स्याजुगुप इति च । प्रजां मे नर्याजुगुप इति गार्हपत्यमन्नं म बुध्याजुगुप इति दक्षिणाग्निँ सप्रथः सभां मेऽजुगुपस्तां मे पुनर्देहीति सभ्यमहिर्बुÞय मन्त्रं मेऽजुगुपस्तं मे पुनर्देहीत्यावसथ्यम् ३६ इमान्मे मित्रावरुणौ गृहानजुगुपतँ युवमित्यन्तराग्नी तिष्ठन्जपति ३७ it 39 nv r;]I" pr;/;R ¬iWTv; shgOh" p[y;SyNyuÿ_Wu c£;vTsu v;StoãpTy' juhoit 40 n hInmNv;hreyu" 41 amIvh; v;Stoãpte Ð v;Stoãpt Tyet;>y;m;ütI üTv;y' te yoinA³iTvy Tyr iti 39 nava rAtrIH parArdhA uSitvA sahagqhaH prayAsyanyukteSu cakrAvatsu vAstoSpatyaM juhoti 40 na hInamanvAhareyuH 41 amIvahA vAstoSpate . vAstoSpata ityetAbhyAmAhutI hutvAyaM te yonirqtviya ityaraNyoragniMM samAropayati gArhapatyAhavanIyau gatafriyo gArhapatyamagatafriyaH 42 dakSiNAgniryadi mathyaH samAropayet 43 yadyaraNyornAfamAfazketa sakSe-hi yA te yajxiyA tanUstayehyArohetyAtmani vihAraMM samAropayati 44 na sahAgnirqte gqhebhyaH pravaset 45 nAsaMdahyAvakSANAni prayAyAt 46 iti 39 nava rAtrIH parArdhA uSitvA sahagqhaH prayAsyanyukteSu cakrAvatsu vAstoSpatyaM juhoti 40 na hInamanvAhareyuH 41 amIvahA vAstoSpate . vAstoSpata ityetAbhyAmAhutI hutvAyaM te yonirqtviya ityaraNyoragni MM! samAropayati gArhapatyAhavanIyau gatafriyo gArhapatyamagatafriyaH 42 dakSiNAgniryadi mathyaH samAropayet 43 yadyaraNyornAfamAfazketa sakSe-hi yA te yajxiyA tanUstayehyArohetyAtmani vihAraMM samAropayati 44 na sahAgnirqte gqhebhyaH pravaset 45 nAsaMdahyAvakSANAni prayAyAt 46 इति ३९ नव रात्रीः परार्धा उषित्वा सहगृहः प्रयास्यन्युक्तेषु चक्रावत्सु वास्तोष्पत्यं जुहोति ४० न हीनमन्वाहरेयुः ४१ अमीवहा वास्तोष्पते ॥ वास्तोष्पत इत्येताभ्यामाहुती हुत्वायं ते योनिरृत्विय इत्यरण्योरग्निँ समारोपयति गार्हपत्याहवनीयौ गतश्रियो गार्हपत्यमगतश्रियः ४२ दक्षिणाग्निर्यदि मथ्यः समारोपयेत् ४३ यद्यरण्योर्नाशमाशङ्केत सक्षे-हि या ते यज्ञिया तनूस्तयेह्यारोहेत्यात्मनि विहारँ समारोपयति ४४ न सहाग्निरृते गृहेभ्यः प्रवसेत् ४५ नासंदह्यावक्षाणानि प्रयायात् ४६ इति ३९ नव रात्रीः परार्धा उषित्वा सहगृहः प्रयास्यन्युक्तेषु चक्रावत्सु वास्तोष्पत्यं जुहोति ४० न हीनमन्वाहरेयुः ४१ अमीवहा वास्तोष्पते ॥ वास्तोष्पत इत्येताभ्यामाहुती हुत्वायं ते योनिरृत्विय इत्यरण्योरग्नि ँ! समारोपयति गार्हपत्याहवनीयौ गतश्रियो गार्हपत्यमगतश्रियः ४२ दक्षिणाग्निर्यदि मथ्यः समारोपयेत् ४३ यद्यरण्योर्नाशमाशङ्केत सक्षे-हि या ते यज्ञिया तनूस्तयेह्यारोहेत्यात्मनि विहारँ समारोपयति ४४ न सहाग्निरृते गृहेभ्यः प्रवसेत् ४५ नासंदह्यावक्षाणानि प्रयायात् ४६ Xy;m;k;Nbu.u=m;," pur;,;n;\ v[IhI,;m;¦eym·;kp;l' invRpe-Ts*My' c Xy;m;kù c¨m( 1 b.[u" ipx©o d²=,; vsn\ v; 2 v[IhI,;mg[p;kSy yjte yv;n;' c 3 n;in;g[;y,en nvSy;-XnIt 4 EeN{ ;¦mek;dxkp;l' invRped;¦eN{ \ v; 5 vwdev" py-És c¨" Xy;m;k¨" ) n yv;g[;y,e ) ´;v;pOÉqvIy Ekkp;l it hvI \ iW 6 purSt;iTSv·ÕtoJy;nIjuRhoit-- fyAmAkAnbubhukSamANaH purANAnAMM vrIhINAmAgneyamaSTAkapAlaM nirvape-tsaumyaM ca fyAmAkaM carum 1 babhruH pifazgo dakSiNA vasanaMM vA 2 vrIhINAmagrapAkasya yajate yavAnAM ca 3 nAniSTvAgrAyaNena navasyA-fnIta 4 aindra ?AgnamekAdafakapAlaM nirvapedAgnendraMM vA 5 vaifvadevaH paya-si caruH fyAmAkafcaruH , na yavAgrAyaNe , dyAvApqthivIya ekakapAla iti havIMM Si 6 purastAtsviSTakqto'jyAnIrjuhoti-- fyAmAkAnbubhukSamANaH purANAnAMM vrIhINAmAgneyamaSTAkapAlaM nirvape-tsaumyaM ca fyAmAkaM carum 1 babhruH pifazgo dakSiNA vasanaMM vA 2 vrIhINAmagrapAkasya yajate yavAnAM ca 3 nAniSTvAgrAyaNena navasyA-fnIta 4 aindrA gnamekAdafakapAlaM nirvapedAgnendra MM! vA 5 vaifvadevaH paya-si caruH fyAmAkafcaruH , na yavAgrAyaNe , dyAvApqthivIya ekakapAla iti havI MM! Si 6 purastAtsviSTakqto'jyAnIrjuhoti-- श्यामाकान्बुभुक्षमाणः पुराणानाँ व्रीहीणामाग्नेयमष्टाकपालं निर्वपे-त्सौम्यं च श्यामाकं चरुम् १ बभ्रुः पिशङ्गो दक्षिणा वसनँ वा २ व्रीहीणामग्रपाकस्य यजते यवानां च ३ नानिष्ट्वाग्रायणेन नवस्या-श्नीत ४ ऐन्द्र ?ाग्नमेकादशकपालं निर्वपेदाग्नेन्द्रँ वा ५ वैश्वदेवः पय-सि चरुः श्यामाकश्चरुः । न यवाग्रायणे । द्यावापृथिवीय एककपाल इति हवीँ षि ६ पुरस्तात्स्विष्टकृतोऽज्यानीर्जुहोति-- श्यामाकान्बुभुक्षमाणः पुराणानाँ व्रीहीणामाग्नेयमष्टाकपालं निर्वपे-त्सौम्यं च श्यामाकं चरुम् १ बभ्रुः पिशङ्गो दक्षिणा वसनँ वा २ व्रीहीणामग्रपाकस्य यजते यवानां च ३ नानिष्ट्वाग्रायणेन नवस्या-श्नीत ४ ऐन्द्रा ग्नमेकादशकपालं निर्वपेदाग्नेन्द्र ँ! वा ५ वैश्वदेवः पय-सि चरुः श्यामाकश्चरुः । न यवाग्रायणे । द्यावापृथिवीय एककपाल इति हवी ँ! षि ६ पुरस्तात्स्विष्टकृतोऽज्यानीर्जुहोति-- xt\ yo n" xrdonyidN{ o duártSy p;r\ Sv;h; Ð fataMM yo naH farado'nayadindra ?o duritasya pAraMM svAhA . fataMM yo naH farado'nayadindro duritasya pAraMM svAhA . शतँ यो नः शरदोऽनयदिन्द्र ?ो दुरितस्य पारँ स्वाहा ॥ शतँ यो नः शरदोऽनयदिन्द्रो दुरितस्य पारँ स्वाहा ॥ teW;mJy;nI \ ytmo n a;vhÿSmw no dev;" párdÿ sveR Sv;h; Ð teSAmajyAnIMM yatamo na Avahattasmai no devAH paridatta sarve svAhA . teSAmajyAnI MM! yatamo na Avahattasmai no devAH paridatta sarve svAhA . तेषामज्यानीँ यतमो न आवहत्तस्मै नो देवाः परिदत्त सर्वे स्वाहा ॥ तेषामज्यानी ँ! यतमो न आवहत्तस्मै नो देवाः परिदत्त सर्वे स्वाहा ॥ .{ ;¥" Åey" smnw· dev;STvy;vsen smxImih Tv; ) bhadra ?AnnaH freyaH samanaiSTa devAstvayAvasena samafImahi tvA , bhadrA nnaH freyaH samanaiSTa devAstvayAvasena samafImahi tvA , भद्र ?ान्नः श्रेयः समनैष्ट देवास्त्वयावसेन समशीमहि त्वा । भद्रा न्नः श्रेयः समनैष्ट देवास्त्वयावसेन समशीमहि त्वा । ¬dgynSy;´NtyorwN{ ;¦en pxun; yjet s\ vTsre s\ vTsre v; 1 Wo]; mns; juhoit--v;G`ot; dI=; pä;po?vyuRv;RtoÉ.gr" p[;,o hivmRno b[÷; tpÉs juhoÉm Sv;heit 2 g[he, iÃtIy;m(--v;cSpteÉz{ y; v;c;Éz{ y; ju×; idiv dev;mOd\ ho];mwry\ Sv;heit 3 a;¦;vwã,vmek;dxkp;l' invRpit vwã,vI \ v; pU,;Rüitm( 4 ¬¨ ivã,o iv£mSveit vwã,Vy; üTv; yUpmCzøit ÉbLvpl;x%idrroihtkoduMbr;,;mekm( 5 bwLv' b[÷vcRs-k;m" kÚvIRt 6 p;rä;idp[m;,mnÉ/x;:ymOjumU?vRxLk-mupár·;dup;vnt' büpl;xx;%mp[itxuãk;g[' p[;' p[Ty\ v;h;nm( 7 aTyNy;ng;ÉmTyÉ.mN} y ivã,ve TveTy;Jyen pyRnáÿ_ 8 aoW/e ];ySvwnÉmit d.RmNtdR/;it 9 SvÉ/te mwn\ ih \ sIárit prxun; p[hrit 10 p[qmxLkmupyMy .UÉmsm\ vOit 11 y' Tv;my\ SvÉ/itárit p[;' p[h;pyit 12 vnSpte xtvLxo ivroheTy;v[ne juhoit 13 sh§vLx; Ty;Tm;n' p[TyÉ.mOxit 14 a·;ÉÅ' t=it gopuCzmt·mUlm( 15 ag[toɦÏ;' pOÏt" sUyRSq;m( 16 ag[Sy cW;l' pOqm;]m·;ÉÅ m?ye s'gOhItm( 17 ?m;bihR" s'nç ved' ÕTv; rqm;]I \ veid' kroit xMy;m;]Imuÿrveidm( 18 yTp[;-guÿrSm;Tpárg[;h;ÿTÕTv; s;iv]e,;É.[m;d;y;É.[rÉs n;árrsI-TyÉ.mN} yoÿrt ¬ÿrve´Nt;Tp[£mm;]e c;Tv;l' pár²l%it--t¢;ynI mesIit py;RywidR=u xMy;' in/;y;nuxMym.[q; Vyv-²l%it 19 j;nudß' cturÅ' %;Tvoÿrve´w p;\ sUNhrit 20 ivder¦ it %nit 21 a¦e ai©r Tyvd;y vsvSTv; hriNTvit hrit 22 ivTSv yDpteárit p;´Up;v$Sy invpit 23 Eten /me-R,oÿr;>y;' py;Ry;>y;' i]yRjuW; hrit tUã,I' ctuqRm( 24 sm;n" %nno invpn 25 deve>y" p[qSveTyuÿrveid' p[qyit 26 deve>y" kLpySveit kLpyit 27 cturÅ;muÿrve´;' p[;dexm;]I' n;É.' ÕTv; És \ hIrÉs mihWIrsITyÉ.mN} y deve>y" xuN/-SveTyuÿrveid' p[o=it 28 deve>y" xuM.Sveit Éskt;É." p[rocyit 29 a²ºinR"s;ryit s'tt;mudk/;r;\ §;vyNSFyen vTmR ÕTv; smyoÿr;vs;v;po árp[' invRhteit 30 p[o=,I" s\ SÕTyo-ÿrveid' p[o=it--N{ `oW;STveit py;Rywrnupár£;mn( 31 ipt¿,;' .;g/eyI" Sqeit d²=,t ¬ÿrve´;" p[o=,IxeW' innIy p-gOhIten;Jyenoÿrveid \ Vy;`;ryit ihr udagayanasyAdyantayoraindra ?Agnena pafunA yajeta saMM vatsare saMM vatsare vA 1 SaDDhotrA manasA juhoti--vAgghotA dIkSA patnyApo'dhvaryurvAto'bhigaraH prANo havirmano brahmA tapasi juhomi svAheti 2 graheNa dvitIyAm--vAcaspate'chidra yA vAcA'chidra yA juhvA divi devAmqdaMM hotrAmairayaMM svAheti 3 AgnAvaiSNavamekAdafakapAlaM nirvapati vaiSNavIMM vA pUrNAhutim 4 uru viSNo vikramasveti vaiSNavyA hutvA yUpamacchaiti bilvapalAfakhadirarohitakodumbarANAmekam 5 bailvaM brahmavarcasa-kAmaH kurvIta 6 paxcAratnyAdipramANamanadhifAkhyamqjumUrdhvafalka-mupariSTAdupAvanataM bahupalAfafAkhamapratifuSkAgraM prAxcaM pratyaxcaMM vAhAnam 7 atyanyAnagAmityabhima ntr?ya viSNave tvetyAjyena paryanakti 8 oSadhe trAyasvainamiti darbhamantardadhAti 9 svadhite mainaMM hiMM sIriti parafunA praharati 10 prathamafalkamupayamya bhUmisamaMM vqfcati 11 yaM tvAmayaMM svadhitiriti prAxcaM prahApayati 12 vanaspate fatavalfo virohetyAvrafcane juhoti 13 sahasravalfA ityAtmAnaM pratyabhimqfati 14 aSTAfriM takSati gopucchamataSTamUlam 15 agrato'gniSThAM pqSThataH sUryasthAm 16 agrasya caSAlaM pqthamAtramaSTAfri madhye saMgqhItam 17 idhmAbarhiH saMnahya vedaM kqtvA rathamAtrIMM vediM karoti famyAmAtrImuttaravedim 18 yatprA-guttarasmAtparigrAhAttatkqtvA sAvitreNAbhrimAdAyAbhrirasi nArirasI-tyabhima ntr?yottarata uttaravedyantAtprakramamAtre cAtvAlaM parilikhati--taptAyanI me'sIti paryAyairdikSu famyAM nidhAyAnufamyamabhrathA vyava-likhati 19 jAnudaghnaM caturafraM khAtvottaravedyai pAMM sUnharati 20 videragna iti khanati 21 agne azgira ityavadAya vasavastvA harantviti harati 22 vitsva yajxapateriti pafcAdyUpAvaTasya nivapati 23 etena dhame-?NottarAbhyAM paryAyAbhyAM triryajuSA harati tUSNIM caturtham 24 samAnaH khanano nivapanafca 25 devebhyaH prathasvetyuttaravediM prathayati 26 devebhyaH kalpayasveti kalpayati 27 caturafrAmuttaravedyAM prAdefamAtrIM nAbhiM kqtvA siMM hIrasi mahiSIrasItyabhima ntr?ya devebhyaH fundha-svetyuttaravediM prokSati 28 devebhyaH fumbhasveti sikatAbhiH prarocayati 29 adbhirniHsArayati saMtatAmudakadhArAMM srAvayansphyena vartma kqtvA samayottarAvasAvApo ripraM nirvahateti 30 prokSaNIH saMM skqtyo-ttaravediM prokSati--indra ghoSAstveti paryAyairanuparikrAman 31 pitQNAM bhAgadheyIH stheti dakSiNata uttaravedyAH prokSaNIfeSaM ninIya paxca-gqhItenAjyenottaravediMM vyAghArayati hiraNyaM nidhAya--siMM hIrasi sa-patnasAhI svAheti paryAyairakSNayA froNyaMM seSu 32 madhye paxcamena 33 bhUtebhyastveti trirudIcIMM srucamuddifati 34 nAbhyAM pautudra vAnparidhI-nparidadhAti prAdefamAtrAn--vifvAyurasIti paryAyaiH 35 averanA-cchinnastukasyAntarA fqzgAdUrNAstukAM kerugulgulviti nAbhyAMM saMbhArA-nnivapati 36 agnerbhasmAsIti paryAyairvibhrAD bqhadityAntAdanuvAka-syottaravedimabhimqfyAhavanIyAdagniM praNayati 37 udagayanasyAdyantayoraindrA gnena pafunA yajeta saMM vatsare saMM vatsare vA 1 SaDDhotrA manasA juhoti--vAgghotA dIkSA patnyApo'dhvaryurvAto'bhigaraH prANo havirmano brahmA tapasi juhomi svAheti 2 graheNa dvitIyAm--vAcaspate'chidra yA vAcA'chidra yA juhvA divi devAmqdaMM hotrAmairayaMM svAheti 3 AgnAvaiSNavamekAdafakapAlaM nirvapati vaiSNavI MM! vA pUrNAhutim 4 uru viSNo vikramasveti vaiSNavyA hutvA yUpamacchaiti bilvapalAfakhadirarohitakodumbarANAmekam 5 bailvaM brahmavarcasa-kAmaH kurvIta 6 paxcAratnyAdipramANamanadhifAkhyamqjumUrdhvafalka-mupariSTAdupAvanataM bahupalAfafAkhamapratifuSkAgraM prAxcaM pratyaxcaMM vAhAnam 7 atyanyAnagAmityabhimantr! ya viSNave tvetyAjyena paryanakti 8 oSadhe trAyasvainamiti darbhamantardadhAti 9 svadhite mainaMM hi MM! sIriti parafunA praharati 10 prathamafalkamupayamya bhUmisamaMM vqfcati 11 yaM tvAmayaMM svadhitiriti prAxcaM prahApayati 12 vanaspate fatavalfo virohetyAvrafcane juhoti 13 sahasravalfA ityAtmAnaM pratyabhimqfati 14 aSTAfriM takSati gopucchamataSTamUlam 15 agrato'gniSThAM pqSThataH sUryasthAm 16 agrasya caSAlaM pqthamAtramaSTAfri madhye saMgqhItam 17 idhmAbarhiH saMnahya vedaM kqtvA rathamAtrI MM! vediM karoti famyAmAtrImuttaravedim 18 yatprA-guttarasmAtparigrAhAttatkqtvA sAvitreNAbhrimAdAyAbhrirasi nArirasI-tyabhimantr! yottarata uttaravedyantAtprakramamAtre cAtvAlaM parilikhati--taptAyanI me'sIti paryAyairdikSu famyAM nidhAyAnufamyamabhrathA vyava-likhati 19 jAnudaghnaM caturafraM khAtvottaravedyai pAMM sUnharati 20 videragna iti khanati 21 agne azgira ityavadAya vasavastvA harantviti harati 22 vitsva yajxapateriti pafcAdyUpAvaTasya nivapati 23 etena dhame-rNo!ttarAbhyAM paryAyAbhyAM triryajuSA harati tUSNIM caturtham 24 samAnaH khanano nivapanafca 25 devebhyaH prathasvetyuttaravediM prathayati 26 devebhyaH kalpayasveti kalpayati 27 caturafrAmuttaravedyAM prAdefamAtrIM nAbhiM kqtvA si MM! hIrasi mahiSIrasItyabhimantr! ya devebhyaH fundha-svetyuttaravediM prokSati 28 devebhyaH fumbhasveti sikatAbhiH prarocayati 29 adbhirniHsArayati saMtatAmudakadhArAMM srAvayansphyena vartma kqtvA samayottarAvasAvApo ripraM nirvahateti 30 prokSaNIH saMM skqtyo-ttaravediM prokSati--indra ghoSAstveti paryAyairanuparikrAman 31 pitQNAM bhAgadheyIH stheti dakSiNata uttaravedyAH prokSaNIfeSaM ninIya paxca-gqhItenAjyenottaravedi MM! vyAghArayati hiraNyaM nidhAya--siMM hIrasi sa-patnasAhI svAheti paryAyairakSNayA froNyaMM seSu 32 madhye paxcamena 33 bhUtebhyastveti trirudIcI MM! srucamuddifati 34 nAbhyAM pautudra vAnparidhI-nparidadhAti prAdefamAtrAn--vifvAyurasIti paryAyaiH 35 averanA-cchinnastukasyAntarA fqzgAdUrNAstukAM kerugulgulviti nAbhyAMM saMbhArA-nnivapati 36 agnerbhasmAsIti paryAyairvibhrAD bqhadityAntAdanuvAka-syottaravedimabhimqfyAhavanIyAdagniM praNayati 37 उदगयनस्याद्यन्तयोरैन्द्र ?ाग्नेन पशुना यजेत सँ वत्सरे सँ वत्सरे वा १ षड्ढोत्रा मनसा जुहोति--वाग्घोता दीक्षा पत्न्यापोऽध्वर्युर्वातोऽभिगरः प्राणो हविर्मनो ब्रह्मा तपसि जुहोमि स्वाहेति २ ग्रहेण द्वितीयाम्--वाचस्पतेऽछिद्र या वाचाऽछिद्र या जुह्वा दिवि देवामृदँ होत्रामैरयँ स्वाहेति ३ आग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपति वैष्णवीँ वा पूर्णाहुतिम् ४ उरु विष्णो विक्रमस्वेति वैष्णव्या हुत्वा यूपमच्छैति बिल्वपलाशखदिररोहितकोदुम्बराणामेकम् ५ बैल्वं ब्रह्मवर्चस-कामः कुर्वीत ६ पञ्चारत्न्यादिप्रमाणमनधिशाख्यमृजुमूर्ध्वशल्क-मुपरिष्टादुपावनतं बहुपलाशशाखमप्रतिशुष्काग्रं प्राञ्चं प्रत्यञ्चँ वाहानम् ७ अत्यन्यानगामित्यभिम न्त्र्?य विष्णवे त्वेत्याज्येन पर्यनक्ति ८ ओषधे त्रायस्वैनमिति दर्भमन्तर्दधाति ९ स्वधिते मैनँ हिँ सीरिति परशुना प्रहरति १० प्रथमशल्कमुपयम्य भूमिसमँ वृश्चति ११ यं त्वामयँ स्वधितिरिति प्राञ्चं प्रहापयति १२ वनस्पते शतवल्शो विरोहेत्याव्रश्चने जुहोति १३ सहस्रवल्शा इत्यात्मानं प्रत्यभिमृशति १४ अष्टाश्रिं तक्षति गोपुच्छमतष्टमूलम् १५ अग्रतोऽग्निष्ठां पृष्ठतः सूर्यस्थाम् १६ अग्रस्य चषालं पृथमात्रमष्टाश्रि मध्ये संगृहीतम् १७ इध्माबर्हिः संनह्य वेदं कृत्वा रथमात्रीँ वेदिं करोति शम्यामात्रीमुत्तरवेदिम् १८ यत्प्रा-गुत्तरस्मात्परिग्राहात्तत्कृत्वा सावित्रेणाभ्रिमादायाभ्रिरसि नारिरसी-त्यभिम न्त्र्?योत्तरत उत्तरवेद्यन्तात्प्रक्रममात्रे चात्वालं परिलिखति--तप्तायनी मेऽसीति पर्यायैर्दिक्षु शम्यां निधायानुशम्यमभ्रथा व्यव-लिखति १९ जानुदघ्नं चतुरश्रं खात्वोत्तरवेद्यै पाँ सून्हरति २० विदेरग्न इति खनति २१ अग्ने अङ्गिर इत्यवदाय वसवस्त्वा हरन्त्विति हरति २२ वित्स्व यज्ञपतेरिति पश्चाद्यूपावटस्य निवपति २३ एतेन धमे-?णोत्तराभ्यां पर्यायाभ्यां त्रिर्यजुषा हरति तूष्णीं चतुर्थम् २४ समानः खननो निवपनश्च २५ देवेभ्यः प्रथस्वेत्युत्तरवेदिं प्रथयति २६ देवेभ्यः कल्पयस्वेति कल्पयति २७ चतुरश्रामुत्तरवेद्यां प्रादेशमात्रीं नाभिं कृत्वा सिँ हीरसि महिषीरसीत्यभिम न्त्र्?य देवेभ्यः शुन्ध-स्वेत्युत्तरवेदिं प्रोक्षति २८ देवेभ्यः शुम्भस्वेति सिकताभिः प्ररोचयति २९ अद्भिर्निःसारयति संततामुदकधाराँ स्रावयन्स्फ्येन वर्त्म कृत्वा समयोत्तरावसावापो रिप्रं निर्वहतेति ३० प्रोक्षणीः सँ स्कृत्यो-त्तरवेदिं प्रोक्षति--इन्द्र घोषास्त्वेति पर्यायैरनुपरिक्रामन् ३१ पितॄणां भागधेयीः स्थेति दक्षिणत उत्तरवेद्याः प्रोक्षणीशेषं निनीय पञ्च-गृहीतेनाज्येनोत्तरवेदिँ व्याघारयति हिरण्यं निधाय--सिँ हीरसि स-पत्नसाही स्वाहेति पर्यायैरक्ष्णया श्रोण्यँ सेषु ३२ मध्ये पञ्चमेन ३३ भूतेभ्यस्त्वेति त्रिरुदीचीँ स्रुचमुद्दिशति ३४ नाभ्यां पौतुद्र वान्परिधी-न्परिदधाति प्रादेशमात्रान्--विश्वायुरसीति पर्यायैः ३५ अवेरना-च्छिन्नस्तुकस्यान्तरा शृङ्गादूर्णास्तुकां केरुगुल्गुल्विति नाभ्याँ संभारा-न्निवपति ३६ अग्नेर्भस्मासीति पर्यायैर्विभ्राड् बृहदित्यान्तादनुवाक-स्योत्तरवेदिमभिमृश्याहवनीयादग्निं प्रणयति ३७ उदगयनस्याद्यन्तयोरैन्द्रा ग्नेन पशुना यजेत सँ वत्सरे सँ वत्सरे वा १ षड्ढोत्रा मनसा जुहोति--वाग्घोता दीक्षा पत्न्यापोऽध्वर्युर्वातोऽभिगरः प्राणो हविर्मनो ब्रह्मा तपसि जुहोमि स्वाहेति २ ग्रहेण द्वितीयाम्--वाचस्पतेऽछिद्र या वाचाऽछिद्र या जुह्वा दिवि देवामृदँ होत्रामैरयँ स्वाहेति ३ आग्नावैष्णवमेकादशकपालं निर्वपति वैष्णवी ँ! वा पूर्णाहुतिम् ४ उरु विष्णो विक्रमस्वेति वैष्णव्या हुत्वा यूपमच्छैति बिल्वपलाशखदिररोहितकोदुम्बराणामेकम् ५ बैल्वं ब्रह्मवर्चस-कामः कुर्वीत ६ पञ्चारत्न्यादिप्रमाणमनधिशाख्यमृजुमूर्ध्वशल्क-मुपरिष्टादुपावनतं बहुपलाशशाखमप्रतिशुष्काग्रं प्राञ्चं प्रत्यञ्चँ वाहानम् ७ अत्यन्यानगामित्यभिमन्त्र्! य विष्णवे त्वेत्याज्येन पर्यनक्ति ८ ओषधे त्रायस्वैनमिति दर्भमन्तर्दधाति ९ स्वधिते मैनँ हि ँ! सीरिति परशुना प्रहरति १० प्रथमशल्कमुपयम्य भूमिसमँ वृश्चति ११ यं त्वामयँ स्वधितिरिति प्राञ्चं प्रहापयति १२ वनस्पते शतवल्शो विरोहेत्याव्रश्चने जुहोति १३ सहस्रवल्शा इत्यात्मानं प्रत्यभिमृशति १४ अष्टाश्रिं तक्षति गोपुच्छमतष्टमूलम् १५ अग्रतोऽग्निष्ठां पृष्ठतः सूर्यस्थाम् १६ अग्रस्य चषालं पृथमात्रमष्टाश्रि मध्ये संगृहीतम् १७ इध्माबर्हिः संनह्य वेदं कृत्वा रथमात्री ँ! वेदिं करोति शम्यामात्रीमुत्तरवेदिम् १८ यत्प्रा-गुत्तरस्मात्परिग्राहात्तत्कृत्वा सावित्रेणाभ्रिमादायाभ्रिरसि नारिरसी-त्यभिमन्त्र्! योत्तरत उत्तरवेद्यन्तात्प्रक्रममात्रे चात्वालं परिलिखति--तप्तायनी मेऽसीति पर्यायैर्दिक्षु शम्यां निधायानुशम्यमभ्रथा व्यव-लिखति १९ जानुदघ्नं चतुरश्रं खात्वोत्तरवेद्यै पाँ सून्हरति २० विदेरग्न इति खनति २१ अग्ने अङ्गिर इत्यवदाय वसवस्त्वा हरन्त्विति हरति २२ वित्स्व यज्ञपतेरिति पश्चाद्यूपावटस्य निवपति २३ एतेन धमे-र्णो!त्तराभ्यां पर्यायाभ्यां त्रिर्यजुषा हरति तूष्णीं चतुर्थम् २४ समानः खननो निवपनश्च २५ देवेभ्यः प्रथस्वेत्युत्तरवेदिं प्रथयति २६ देवेभ्यः कल्पयस्वेति कल्पयति २७ चतुरश्रामुत्तरवेद्यां प्रादेशमात्रीं नाभिं कृत्वा सि ँ! हीरसि महिषीरसीत्यभिमन्त्र्! य देवेभ्यः शुन्ध-स्वेत्युत्तरवेदिं प्रोक्षति २८ देवेभ्यः शुम्भस्वेति सिकताभिः प्ररोचयति २९ अद्भिर्निःसारयति संततामुदकधाराँ स्रावयन्स्फ्येन वर्त्म कृत्वा समयोत्तरावसावापो रिप्रं निर्वहतेति ३० प्रोक्षणीः सँ स्कृत्यो-त्तरवेदिं प्रोक्षति--इन्द्र घोषास्त्वेति पर्यायैरनुपरिक्रामन् ३१ पितॄणां भागधेयीः स्थेति दक्षिणत उत्तरवेद्याः प्रोक्षणीशेषं निनीय पञ्च-गृहीतेनाज्येनोत्तरवेदि ँ! व्याघारयति हिरण्यं निधाय--सिँ हीरसि स-पत्नसाही स्वाहेति पर्यायैरक्ष्णया श्रोण्यँ सेषु ३२ मध्ये पञ्चमेन ३३ भूतेभ्यस्त्वेति त्रिरुदीची ँ! स्रुचमुद्दिशति ३४ नाभ्यां पौतुद्र वान्परिधी-न्परिदधाति प्रादेशमात्रान्--विश्वायुरसीति पर्यायैः ३५ अवेरना-च्छिन्नस्तुकस्यान्तरा शृङ्गादूर्णास्तुकां केरुगुल्गुल्विति नाभ्याँ संभारा-न्निवपति ३६ अग्नेर्भस्मासीति पर्यायैर्विभ्राड् बृहदित्यान्तादनुवाक-स्योत्तरवेदिमभिमृश्याहवनीयादग्निं प्रणयति ३७ it ;t\ yUp' tIqeRnops;´ tUã,Ik;\ yvmtI" p[o=,I" s\ SÕTy yUp' p[o=it--pOÉqVyw Tveit mUlmNtár=;y Tveit m?y' idve TveTyg[m( ) xuN/Nt;' lok; it yUp;v$m( 1 yvosIit yv;nvd/;it 2 iptOWdn' Tveit d.wRrvStO,;it 3 Sv;vexosIit p[qmxLkm-v/;y `Oten ´;v;pOÉqvI it §uve,;É.juhoit 4 purSt;Tp[Ty\ yjm;no yUpmnáÿ_ 5 yUp;y;Jym;n;y;nub[UhIit s'p[eãyit 6 a;NtmiviCz¥mnáÿ_ 7 devSTv; sivt; m?v;n;iKTvit yUp;-g[mnáÿ_ ) svR \ shcW;lmnáÿ_--N{ Sy cW;lmsIit 8 cW;l' p[itmuCy suipPpl; aoW/IárTy©²lm;]mU?v| cW;l;´Up;g[' knIyo v; 9 yUp;yoCz^Iym;,;y;nub[UhIit s'p[eãyit 10 idvm-g[e,oÿ.;neTyuCz^yit 11 t; te /;m;nITyvd/;it 12 ivã,o" km;R,ITyvSq;pyTyɦmÉ.mu%ImɦÏ;m( 13 n t·Sy in%nit 14 n;t·Sy;Év" kroit 15 b[÷vin' Tveit p;\ suÉ." párvpit 16 b[÷ ë\ h =]' ë\ heit yjm;no mw];v¨,d<@¼n párë\ hyit 17 p[o=,IxeWe, páriWCy tiÃã,oárit Sv¨rxnen smuNm;i·R 18 idvIv c=ur;ttÉmit s'ÉmtmÉ.mN]yte 19 i]vOt; yUp' párVy-yTyg[to rxn;y;iS]" párhr,;y yUp;y;vixãy xeW' Ãw/\ s'.u-Jyoÿrt" sUyRSq;y; n;É.m;]e s'.og' p[itÏ;Py yUp;y pár-vIym;,;y;nub[UhIit s'p[eãyit 20 párvIrsIit i]" párVyy-Tyuÿrmuÿr' p[d²=,\ s'.oge rxn;g[mitúTy mUlto inr;yMy;Nt;-Tp[ve·yit 21 Å,IysI \ SqvIySyupkWRit 22 yid k;myet vWeRTyjRNy it 23 aïn;id yjm;no yUp' n;párvItmvsOjit 24 idv" s;nUpeWeTyuÿme rxngu,e Sv¨mupÕãy;jmup;kroit et' loiht' iÃåp\ v; XmÅulm( 25 kË$;k,Rk;,%<@b<@;p¥dNt it p[itiWõ;" 26 ¬ÿrto yUpSy p[Ty' pxumvSq;Py;ütI juhoit 27 iti snAtaMM yUpaM tIrthenopasAdya tUSNIkAMM yavamatIH prokSaNIH saMM skqtya yUpaM prokSati--pqthivyai tveti mUlamantarikSAya tveti madhyaM dive tvetyagram , fundhantAM lokA iti yUpAvaTam 1 yavo'sIti yavAnavadadhAti 2 pitqSadanaM tveti darbhairavastqNAti 3 svAvefo'sIti prathamafalkama-vadhAya ghqtena dyAvApqthivI iti sruveNAbhijuhoti 4 purastAtpratyaxcaMM yajamAno yUpamanakti 5 yUpAyAjyamAnAyAnubrUhIti saMpreSyati 6 Antamavicchinnamanakti 7 devastvA savitA madhvAnAktviti yUpA-gramanakti , sarvaMM sahacaSAlamanakti--indra sya caSAlamasIti 8 caSAlaM pratimucya supippalA oSadhIrityazgulimAtramUrdhvaM caSAlAdyUpAgraM kanIyo vA 9 yUpAyocchrIyamANAyAnubrUhIti saMpreSyati 10 divama-greNottabhAnetyucchrayati 11 tA te dhAmAnItyavadadhAti 12 viSNoH karmANItyavasthApayatyagnimabhimukhImagniSThAm 13 na taSTasya nikhanati 14 nAtaSTasyAviH karoti 15 brahmavaniM tveti pAMM subhiH parivapati 16 brahma dqMM ha kSatraM dqMM heti yajamAno maitrAvaruNadaNDena paridqMM hayati 17 prokSaNIfeSeNa pariSicya tadviSNoriti svarurafanena samunmArSTi 18 divIva cakSurAtatamiti saMmitamabhimantrayate 19 trivqtA yUpaM parivya-yatyagrato rafanAyAstriH pariharaNAya yUpAyAvafiSya feSaM dvaidhaMM saMbhu-jyottarataH sUryasthAyA nAbhimAtre saMbhogaM pratiSThApya yUpAya pari-vIyamANAyAnubrUhIti saMpreSyati 20 parivIrasIti triH parivyaya-tyuttaramuttaraM pradakSiNaMM saMbhoge rafanAgramatihqtya mUlato nirAyamyAntA-tpraveSTayati 21 fraNIyasIMM sthavIyasyupakarSati 22 yadi kAmayeta varSetyarjanya iti 23 axjanAdi yajamAno yUpaM nAparivItamavasqjati 24 divaH sAnUpeSetyuttame rafanaguNe svarumupakqSyAjamupAkaroti fvetaM lohitaM dvirUpaMM vA fmafrulam 25 kUTAkarNakANakhaNDabaNDApannadanta iti pratiSiddhAH 26 uttarato yUpasya pratyaxcaM pafumavasthApyAhutI juhoti 27 iti snAtaMM yUpaM tIrthenopasAdya tUSNIkAMM yavamatIH prokSaNIH saMM skqtya yUpaM prokSati--pqthivyai tveti mUlamantarikSAya tveti madhyaM dive tvetyagram , fundhantAM lokA iti yUpAvaTam 1 yavo'sIti yavAnavadadhAti 2 pitqSadanaM tveti darbhairavastqNAti 3 svAvefo'sIti prathamafalkama-vadhAya ghqtena dyAvApqthivI iti sruveNAbhijuhoti 4 purastAtpratyaxcaMM yajamAno yUpamanakti 5 yUpAyAjyamAnAyAnubrUhIti saMpreSyati 6 Antamavicchinnamanakti 7 devastvA savitA madhvAnAktviti yUpA-gramanakti , sarva MM! sahacaSAlamanakti--indra sya caSAlamasIti 8 caSAlaM pratimucya supippalA oSadhIrityazgulimAtramUrdhvaM caSAlAdyUpAgraM kanIyo vA 9 yUpAyocchrIyamANAyAnubrUhIti saMpreSyati 10 divama-greNottabhAnetyucchrayati 11 tA te dhAmAnItyavadadhAti 12 viSNoH karmANItyavasthApayatyagnimabhimukhImagniSThAm 13 na taSTasya nikhanati 14 nAtaSTasyAviH karoti 15 brahmavaniM tveti pAMM subhiH parivapati 16 brahma dqMM ha kSatraM dqMM heti yajamAno maitrAvaruNadaNDena paridqMM hayati 17 prokSaNIfeSeNa pariSicya tadviSNoriti svarurafanena samunmArSTi 18 divIva cakSurAtatamiti saMmitamabhimantrayate 19 trivqtA yUpaM parivya-yatyagrato rafanAyAstriH pariharaNAya yUpAyAvafiSya feSaM dvaidhaMM saMbhu-jyottarataH sUryasthAyA nAbhimAtre saMbhogaM pratiSThApya yUpAya pari-vIyamANAyAnubrUhIti saMpreSyati 20 parivIrasIti triH parivyaya-tyuttaramuttaraM pradakSiNaMM saMbhoge rafanAgramatihqtya mUlato nirAyamyAntA-tpraveSTayati 21 fraNIyasI MM! sthavIyasyupakarSati 22 yadi kAmayeta varSetyarjanya iti 23 axjanAdi yajamAno yUpaM nAparivItamavasqjati 24 divaH sAnUpeSetyuttame rafanaguNe svarumupakqSyAjamupAkaroti fvetaM lohitaM dvirUpaMM vA fmafrulam 25 kUTAkarNakANakhaNDabaNDApannadanta iti pratiSiddhAH 26 uttarato yUpasya pratyaxcaM pafumavasthApyAhutI juhoti 27 इति स्नातँ यूपं तीर्थेनोपसाद्य तूष्णीकाँ यवमतीः प्रोक्षणीः सँ स्कृत्य यूपं प्रोक्षति--पृथिव्यै त्वेति मूलमन्तरिक्षाय त्वेति मध्यं दिवे त्वेत्यग्रम् । शुन्धन्तां लोका इति यूपावटम् १ यवोऽसीति यवानवदधाति २ पितृषदनं त्वेति दर्भैरवस्तृणाति ३ स्वावेशोऽसीति प्रथमशल्कम-वधाय घृतेन द्यावापृथिवी इति स्रुवेणाभिजुहोति ४ पुरस्तात्प्रत्यञ्चँ यजमानो यूपमनक्ति ५ यूपायाज्यमानायानुब्रूहीति संप्रेष्यति ६ आन्तमविच्छिन्नमनक्ति ७ देवस्त्वा सविता मध्वानाक्त्विति यूपा-ग्रमनक्ति । सर्वँ सहचषालमनक्ति--इन्द्र स्य चषालमसीति ८ चषालं प्रतिमुच्य सुपिप्पला ओषधीरित्यङ्गुलिमात्रमूर्ध्वं चषालाद्यूपाग्रं कनीयो वा ९ यूपायोच्छ्रीयमाणायानुब्रूहीति संप्रेष्यति १० दिवम-ग्रेणोत्तभानेत्युच्छ्रयति ११ ता ते धामानीत्यवदधाति १२ विष्णोः कर्माणीत्यवस्थापयत्यग्निमभिमुखीमग्निष्ठाम् १३ न तष्टस्य निखनति १४ नातष्टस्याविः करोति १५ ब्रह्मवनिं त्वेति पाँ सुभिः परिवपति १६ ब्रह्म दृँ ह क्षत्रं दृँ हेति यजमानो मैत्रावरुणदण्डेन परिदृँ हयति १७ प्रोक्षणीशेषेण परिषिच्य तद्विष्णोरिति स्वरुरशनेन समुन्मार्ष्टि १८ दिवीव चक्षुराततमिति संमितमभिमन्त्रयते १९ त्रिवृता यूपं परिव्य-यत्यग्रतो रशनायास्त्रिः परिहरणाय यूपायावशिष्य शेषं द्वैधँ संभु-ज्योत्तरतः सूर्यस्थाया नाभिमात्रे संभोगं प्रतिष्ठाप्य यूपाय परि-वीयमाणायानुब्रूहीति संप्रेष्यति २० परिवीरसीति त्रिः परिव्यय-त्युत्तरमुत्तरं प्रदक्षिणँ संभोगे रशनाग्रमतिहृत्य मूलतो निरायम्यान्ता-त्प्रवेष्टयति २१ श्रणीयसीँ स्थवीयस्युपकर्षति २२ यदि कामयेत वर्षेत्यर्जन्य इति २३ अञ्जनादि यजमानो यूपं नापरिवीतमवसृजति २४ दिवः सानूपेषेत्युत्तमे रशनगुणे स्वरुमुपकृष्याजमुपाकरोति श्वेतं लोहितं द्विरूपँ वा श्मश्रुलम् २५ कूटाकर्णकाणखण्डबण्डापन्नदन्त इति प्रतिषिद्धाः २६ उत्तरतो यूपस्य प्रत्यञ्चं पशुमवस्थाप्याहुती जुहोति २७ इति स्नातँ यूपं तीर्थेनोपसाद्य तूष्णीकाँ यवमतीः प्रोक्षणीः सँ स्कृत्य यूपं प्रोक्षति--पृथिव्यै त्वेति मूलमन्तरिक्षाय त्वेति मध्यं दिवे त्वेत्यग्रम् । शुन्धन्तां लोका इति यूपावटम् १ यवोऽसीति यवानवदधाति २ पितृषदनं त्वेति दर्भैरवस्तृणाति ३ स्वावेशोऽसीति प्रथमशल्कम-वधाय घृतेन द्यावापृथिवी इति स्रुवेणाभिजुहोति ४ पुरस्तात्प्रत्यञ्चँ यजमानो यूपमनक्ति ५ यूपायाज्यमानायानुब्रूहीति संप्रेष्यति ६ आन्तमविच्छिन्नमनक्ति ७ देवस्त्वा सविता मध्वानाक्त्विति यूपा-ग्रमनक्ति । सर्व ँ! सहचषालमनक्ति--इन्द्र स्य चषालमसीति ८ चषालं प्रतिमुच्य सुपिप्पला ओषधीरित्यङ्गुलिमात्रमूर्ध्वं चषालाद्यूपाग्रं कनीयो वा ९ यूपायोच्छ्रीयमाणायानुब्रूहीति संप्रेष्यति १० दिवम-ग्रेणोत्तभानेत्युच्छ्रयति ११ ता ते धामानीत्यवदधाति १२ विष्णोः कर्माणीत्यवस्थापयत्यग्निमभिमुखीमग्निष्ठाम् १३ न तष्टस्य निखनति १४ नातष्टस्याविः करोति १५ ब्रह्मवनिं त्वेति पाँ सुभिः परिवपति १६ ब्रह्म दृँ ह क्षत्रं दृँ हेति यजमानो मैत्रावरुणदण्डेन परिदृँ हयति १७ प्रोक्षणीशेषेण परिषिच्य तद्विष्णोरिति स्वरुरशनेन समुन्मार्ष्टि १८ दिवीव चक्षुराततमिति संमितमभिमन्त्रयते १९ त्रिवृता यूपं परिव्य-यत्यग्रतो रशनायास्त्रिः परिहरणाय यूपायावशिष्य शेषं द्वैधँ संभु-ज्योत्तरतः सूर्यस्थाया नाभिमात्रे संभोगं प्रतिष्ठाप्य यूपाय परि-वीयमाणायानुब्रूहीति संप्रेष्यति २० परिवीरसीति त्रिः परिव्यय-त्युत्तरमुत्तरं प्रदक्षिणँ संभोगे रशनाग्रमतिहृत्य मूलतो निरायम्यान्ता-त्प्रवेष्टयति २१ श्रणीयसी ँ! स्थवीयस्युपकर्षति २२ यदि कामयेत वर्षेत्यर्जन्य इति २३ अञ्जनादि यजमानो यूपं नापरिवीतमवसृजति २४ दिवः सानूपेषेत्युत्तमे रशनगुणे स्वरुमुपकृष्याजमुपाकरोति श्वेतं लोहितं द्विरूपँ वा श्मश्रुलम् २५ कूटाकर्णकाणखण्डबण्डापन्नदन्त इति प्रतिषिद्धाः २६ उत्तरतो यूपस्य प्रत्यञ्चं पशुमवस्थाप्याहुती जुहोति २७ it 1 We Tveit d.;Rv;dÿe 2 ¬p;vIrsIit Pl=x;%;\ hár,I' pl;xvtIm( 3 ty; d.;R>y;' c pxumup;kroit--¬po dev;init 4 p[Ty' pxumnum;i·--amuãmw Tv; ju·Émit yq;devtm( 5 aÉ./;np[o=,vpoT%edn;É.`;r,eWu 6 p;Nm?ymSy pár/erÉ/-mNqn\ xkl' p[yunáÿ_--a¦ejRin]msIit vOW,* Sq Typ[iCz¥-p[;Nt* d.*R 7 tyor?yuvRXysITyudÔËl;' p[TyKp[jnn;m/r;rÉ,m( 8 a;yursITy;JySq;Ly;muÿr;rÉ,mnáÿ_ s'p;dyit c 9 puårv; asITyÉ.mN} y g;y]msIit py;Ryw²S]rÉ.mQy;¦ye mQym;n;-y;nub[UhIit s'p[eãyit 10 a¦ye j;t;yeit j;te 11 a¦ye p[iîy-m;,;yeit p[hárãyn( 12 ag[e,oÿr' párÉ/muÿre, v; párÉ/s'É/-n;NvvúTy .vt' n" smns;ivTynup[úTy;¦; aɦárit §uve,;-É.juhoit 13 s;iv]e, rxn;m;d;y b;üÖ pxomeR?yp;xen párúTy d²=,;/Rixro+,y; p;xen;É.d/;it--AtSy Tv; devhivárit 14 /W;R m;nuW; it yUpe inyunáÿ_ 15 p[o=,I" s\ SÕTy px' p[o=it--aÎSTv*W/I>y it 16 anu Tv; m;t; mNyt;ÉmTy-É.mN} y;p;' pe¨rsIit p;yyit 17 Sv;ÿ\ sõivárit xeWe, svRt ¬po+y s'mOXy;Jy;in ve´Nt;NpárStIyR hotOWdn;n;StIy;R¦ye sÉm?ym;n;y;nub[UhIit s'p[eãyit 18 §*cm;`;yR /[uv;\ smJy px\ smnáÿ_--s' te v;yuárit p[;,dex\ s\ yj]wr©;nIit kÚkÚBdex\ s yDpitr;ixWeit .sùxm( 19 p[y;jeWu sÉmÎ" p[eãyeit p[qme s'p[eãyit p[eãy p[eãyeTyuÿr;n( 20 ctuqeR ctuqeR sm;nyit 21 dxÉ." p[cyR Sv¨\ SvÉ/it/;r;' c ju×;mKTv; Sv¨,; SvÉ/itmNt/;Ry pxorNtr;ê©mnáÿ_--`Oten;ÿ_* pxU\ S];yeq;Émit 22 a;ytne §uc* s;dyit 23 a;hvnIy;duLmukmupyMy pyR¦ye i£ym;,;-y;nub[UhIit s'p[eãyit 24 x;Ém]' c;Tv;l\ pxum;hvnIy\ yUp-m;Jy;nITy;¦I/[iS]" pyRɦ ÕTv;hvnIy ¬LmukmvsOJy i]" p[itpyeRit 25 ye b?ym;nÉmit pxup[mocnIy; juhoit 26 rev-tIit vp;Åp,I>y;' pxumNv;r.te yjm;n 27 tdevoLmuk-mupyMy;¦I/[og[t" p[itp´et 28 aNv;r>y;Å;vyit 29 ¬Lmu-kp;É,r;¦I/[" p[Ty;Å;vyit--¬pp[eãy hothRVy; deve>y it s'p[eãyit 30 ¬ro aNtár=eTyɦmu%;StIqeRnodo v[j²Nt 31 x;-Ém]l=,eɦ\ s;dyit 32 tiSmNpx\ Åpyit 33 p;Cz;-Ém]Sy y;>y;' d.;R>y;' pxumup;kroit tyorNytrm/St;dup;Syit--smSy tNv; .veit 34 vWIRyo vWIRys it yjm;no jpit 35 iti 1 iSe tveti darbhAvAdatte 2 upAvIrasIti plakSafAkhAMM hariNIM palAfavatIm 3 tayA darbhAbhyAM ca pafumupAkaroti--upo devAniti 4 pratyaxcaM pafumanumASTi--amuSmai tvA juSTamiti yathAdevatam 5 abhidhAnaprokSaNavapotkhedanAbhighAraNeSu 6 pafcAnmadhyamasya paridheradhi-manthanaMM fakalaM prayunakti--agnerjanitramasIti vqSaNau stha ityapracchinna-prAntau darbhau 7 tayoradhyurvafyasItyudakkUlAM pratyakprajananAmadharAraNim 8 AyurasItyAjyasthAlyAmuttarAraNimanakti saMpAdayati ca 9 purUravA asItyabhima ntr?ya gAyatramasIti paryAyaistrirabhimathyAgnaye mathyamAnA-yAnubrUhIti saMpreSyati 10 agnaye jAtAyeti jAte 11 agnaye prahriya-mANAyeti prahariSyan 12 agreNottaraM paridhimuttareNa vA paridhisaMdhi-nAnvavahqtya bhavataM naH samanasAvityanuprahqtyAgnA agniriti sruveNA-bhijuhoti 13 sAvitreNa rafanAmAdAya bAhuM paformedhyapAfena parihqtya dakSiNArdhafiro'kSNayA pAfenAbhidadhAti--qtasya tvA devahaviriti 14 dharSA mAnuSA iti yUpe niyunakti 15 prokSaNIH saMM skqtya pafuM prokSati--adbhyastvauSadhIbhya iti 16 anu tvA mAtA manyatAmitya-bhima ntr?yApAM perurasIti pAyayati 17 svAttaMM saddhaviriti feSeNa sarvata upokSya saMmqfyAjyAni vedyantAnparistIrya hotqSadanAnAstIryAgnaye samidhyamAnAyAnubrUhIti saMpreSyati 18 sraucamAghArya dhruvAMM samajya pafuMM samanakti--saM te vAyuriti prANadefaMM saMM yajatrairazgAnIti kukubdefaMM sa yajxapatirAfiSeti bhasadvefam 19 prayAjeSu samidbhyaH preSyeti prathame saMpreSyati preSya preSyetyuttarAn 20 caturthe caturthe samAnayati 21 dafabhiH pracarya svaruMM svadhitidhArAM ca juhvAmaktvA svaruNA svadhitimantardhAya paforantarAfqzgamanakti--ghqtenAktau pafUMM strAyethAmiti 22 Ayatane srucau sAdayati 23 AhavanIyAdulmukamupayamya paryagnaye kriyamANA-yAnubrUhIti saMpreSyati 24 fAmitraM cAtvAlaMM pafumAhavanIyaMM yUpa-mAjyAnItyAgnIdhrastriH paryagni kqtvAhavanIya ulmukamavasqjya triH pratiparyeti 25 ye badhyamAnamiti pafupramocanIyA juhoti 26 reva-tIti vapAfrapaNIbhyAM pafumanvArabhate yajamAnafca 27 tadevolmuka-mupayamyAgnIdhro'grataH pratipadyeta 28 anvArabhyAfrAvayati 29 ulmu-kapANirAgnIdhraH pratyAfrAvayati--upapreSya hotarhavyA devebhya iti saMpreSyati 30 uro antarikSetyagnimukhAstIrthenodaxco vrajanti 31 fA-mitralakSaNe'gniMM sAdayati 32 tasminpafuMM frapayati 33 pafcAcchA-mitrasya yAbhyAM darbhAbhyAM pafumupAkaroti tayoranyataramadhastAdupAsyati--samasya tanvA bhaveti 34 varSIyo varSIyasa iti yajamAno japati 35 iti 1 iSe tveti darbhAvAdatte 2 upAvIrasIti plakSafAkhAMM hariNIM palAfavatIm 3 tayA darbhAbhyAM ca pafumupAkaroti--upo devAniti 4 pratyaxcaM pafumanumASTi--amuSmai tvA juSTamiti yathAdevatam 5 abhidhAnaprokSaNavapotkhedanAbhighAraNeSu 6 pafcAnmadhyamasya paridheradhi-manthanaMM fakalaM prayunakti--agnerjanitramasIti vqSaNau stha ityapracchinna-prAntau darbhau 7 tayoradhyurvafyasItyudakkUlAM pratyakprajananAmadharAraNim 8 AyurasItyAjyasthAlyAmuttarAraNimanakti saMpAdayati ca 9 purUravA asItyabhimantr! ya gAyatramasIti paryAyaistrirabhimathyAgnaye mathyamAnA-yAnubrUhIti saMpreSyati 10 agnaye jAtAyeti jAte 11 agnaye prahriya-mANAyeti prahariSyan 12 agreNottaraM paridhimuttareNa vA paridhisaMdhi-nAnvavahqtya bhavataM naH samanasAvityanuprahqtyAgnA agniriti sruveNA-bhijuhoti 13 sAvitreNa rafanAmAdAya bAhuM paformedhyapAfena parihqtya dakSiNArdhafiro'kSNayA pAfenAbhidadhAti--qtasya tvA devahaviriti 14 dharSA mAnuSA iti yUpe niyunakti 15 prokSaNIH saMM skqtya pafuM prokSati--adbhyastvauSadhIbhya iti 16 anu tvA mAtA manyatAmitya-bhimantr! yApAM perurasIti pAyayati 17 svAttaMM saddhaviriti feSeNa sarvata upokSya saMmqfyAjyAni vedyantAnparistIrya hotqSadanAnAstIryAgnaye samidhyamAnAyAnubrUhIti saMpreSyati 18 sraucamAghArya dhruvAMM samajya pafuMM samanakti--saM te vAyuriti prANadefaMM saMM yajatrairazgAnIti kukubdefaMM sa yajxapatirAfiSeti bhasadvefam 19 prayAjeSu samidbhyaH preSyeti prathame saMpreSyati preSya preSyetyuttarAn 20 caturthe caturthe samAnayati 21 dafabhiH pracarya svaruMM svadhitidhArAM ca juhvAmaktvA svaruNA svadhitimantardhAya paforantarAfqzgamanakti--ghqtenAktau pafUMM strAyethAmiti 22 Ayatane srucau sAdayati 23 AhavanIyAdulmukamupayamya paryagnaye kriyamANA-yAnubrUhIti saMpreSyati 24 fAmitraM cAtvAlaMM pafumAhavanIyaMM yUpa-mAjyAnItyAgnIdhrastriH paryagni kqtvAhavanIya ulmukamavasqjya triH pratiparyeti 25 ye badhyamAnamiti pafupramocanIyA juhoti 26 reva-tIti vapAfrapaNIbhyAM pafumanvArabhate yajamAnafca 27 tadevolmuka-mupayamyAgnIdhro'grataH pratipadyeta 28 anvArabhyAfrAvayati 29 ulmu-kapANirAgnIdhraH pratyAfrAvayati--upapreSya hotarhavyA devebhya iti saMpreSyati 30 uro antarikSetyagnimukhAstIrthenodaxco vrajanti 31 fA-mitralakSaNe'gniMM sAdayati 32 tasminpafuMM frapayati 33 pafcAcchA-mitrasya yAbhyAM darbhAbhyAM pafumupAkaroti tayoranyataramadhastAdupAsyati--samasya tanvA bhaveti 34 varSIyo varSIyasa iti yajamAno japati 35 इति १ इषे त्वेति दर्भावादत्ते २ उपावीरसीति प्लक्षशाखाँ हरिणीं पलाशवतीम् ३ तया दर्भाभ्यां च पशुमुपाकरोति--उपो देवानिति ४ प्रत्यञ्चं पशुमनुमाष्टि--अमुष्मै त्वा जुष्टमिति यथादेवतम् ५ अभिधानप्रोक्षणवपोत्खेदनाभिघारणेषु ६ पश्चान्मध्यमस्य परिधेरधि-मन्थनँ शकलं प्रयुनक्ति--अग्नेर्जनित्रमसीति वृषणौ स्थ इत्यप्रच्छिन्न-प्रान्तौ दर्भौ ७ तयोरध्युर्वश्यसीत्युदक्कूलां प्रत्यक्प्रजननामधरारणिम् ८ आयुरसीत्याज्यस्थाल्यामुत्तरारणिमनक्ति संपादयति च ९ पुरूरवा असीत्यभिम न्त्र्?य गायत्रमसीति पर्यायैस्त्रिरभिमथ्याग्नये मथ्यमाना-यानुब्रूहीति संप्रेष्यति १० अग्नये जातायेति जाते ११ अग्नये प्रह्रिय-माणायेति प्रहरिष्यन् १२ अग्रेणोत्तरं परिधिमुत्तरेण वा परिधिसंधि-नान्ववहृत्य भवतं नः समनसावित्यनुप्रहृत्याग्ना अग्निरिति स्रुवेणा-भिजुहोति १३ सावित्रेण रशनामादाय बाहुं पशोर्मेध्यपाशेन परिहृत्य दक्षिणार्धशिरोऽक्ष्णया पाशेनाभिदधाति--ऋतस्य त्वा देवहविरिति १४ धर्षा मानुषा इति यूपे नियुनक्ति १५ प्रोक्षणीः सँ स्कृत्य पशुं प्रोक्षति--अद्भ्यस्त्वौषधीभ्य इति १६ अनु त्वा माता मन्यतामित्य-भिम न्त्र्?यापां पेरुरसीति पाययति १७ स्वात्तँ सद्धविरिति शेषेण सर्वत उपोक्ष्य संमृश्याज्यानि वेद्यन्तान्परिस्तीर्य होतृषदनानास्तीर्याग्नये समिध्यमानायानुब्रूहीति संप्रेष्यति १८ स्रौचमाघार्य ध्रुवाँ समज्य पशुँ समनक्ति--सं ते वायुरिति प्राणदेशँ सँ यजत्रैरङ्गानीति कुकुब्देशँ स यज्ञपतिराशिषेति भसद्वेशम् १९ प्रयाजेषु समिद्भ्यः प्रेष्येति प्रथमे संप्रेष्यति प्रेष्य प्रेष्येत्युत्तरान् २० चतुर्थे चतुर्थे समानयति २१ दशभिः प्रचर्य स्वरुँ स्वधितिधारां च जुह्वामक्त्वा स्वरुणा स्वधितिमन्तर्धाय पशोरन्तराशृङ्गमनक्ति--घृतेनाक्तौ पशूँ स्त्रायेथामिति २२ आयतने स्रुचौ सादयति २३ आहवनीयादुल्मुकमुपयम्य पर्यग्नये क्रियमाणा-यानुब्रूहीति संप्रेष्यति २४ शामित्रं चात्वालँ पशुमाहवनीयँ यूप-माज्यानीत्याग्नीध्रस्त्रिः पर्यग्नि कृत्वाहवनीय उल्मुकमवसृज्य त्रिः प्रतिपर्येति २५ ये बध्यमानमिति पशुप्रमोचनीया जुहोति २६ रेव-तीति वपाश्रपणीभ्यां पशुमन्वारभते यजमानश्च २७ तदेवोल्मुक-मुपयम्याग्नीध्रोऽग्रतः प्रतिपद्येत २८ अन्वारभ्याश्रावयति २९ उल्मु-कपाणिराग्नीध्रः प्रत्याश्रावयति--उपप्रेष्य होतर्हव्या देवेभ्य इति संप्रेष्यति ३० उरो अन्तरिक्षेत्यग्निमुखास्तीर्थेनोदञ्चो व्रजन्ति ३१ शा-मित्रलक्षणेऽग्निँ सादयति ३२ तस्मिन्पशुँ श्रपयति ३३ पश्चाच्छा-मित्रस्य याभ्यां दर्भाभ्यां पशुमुपाकरोति तयोरन्यतरमधस्तादुपास्यति--समस्य तन्वा भवेति ३४ वर्षीयो वर्षीयस इति यजमानो जपति ३५ इति १ इषे त्वेति दर्भावादत्ते २ उपावीरसीति प्लक्षशाखाँ हरिणीं पलाशवतीम् ३ तया दर्भाभ्यां च पशुमुपाकरोति--उपो देवानिति ४ प्रत्यञ्चं पशुमनुमाष्टि--अमुष्मै त्वा जुष्टमिति यथादेवतम् ५ अभिधानप्रोक्षणवपोत्खेदनाभिघारणेषु ६ पश्चान्मध्यमस्य परिधेरधि-मन्थनँ शकलं प्रयुनक्ति--अग्नेर्जनित्रमसीति वृषणौ स्थ इत्यप्रच्छिन्न-प्रान्तौ दर्भौ ७ तयोरध्युर्वश्यसीत्युदक्कूलां प्रत्यक्प्रजननामधरारणिम् ८ आयुरसीत्याज्यस्थाल्यामुत्तरारणिमनक्ति संपादयति च ९ पुरूरवा असीत्यभिमन्त्र्! य गायत्रमसीति पर्यायैस्त्रिरभिमथ्याग्नये मथ्यमाना-यानुब्रूहीति संप्रेष्यति १० अग्नये जातायेति जाते ११ अग्नये प्रह्रिय-माणायेति प्रहरिष्यन् १२ अग्रेणोत्तरं परिधिमुत्तरेण वा परिधिसंधि-नान्ववहृत्य भवतं नः समनसावित्यनुप्रहृत्याग्ना अग्निरिति स्रुवेणा-भिजुहोति १३ सावित्रेण रशनामादाय बाहुं पशोर्मेध्यपाशेन परिहृत्य दक्षिणार्धशिरोऽक्ष्णया पाशेनाभिदधाति--ऋतस्य त्वा देवहविरिति १४ धर्षा मानुषा इति यूपे नियुनक्ति १५ प्रोक्षणीः सँ स्कृत्य पशुं प्रोक्षति--अद्भ्यस्त्वौषधीभ्य इति १६ अनु त्वा माता मन्यतामित्य-भिमन्त्र्! यापां पेरुरसीति पाययति १७ स्वात्तँ सद्धविरिति शेषेण सर्वत उपोक्ष्य संमृश्याज्यानि वेद्यन्तान्परिस्तीर्य होतृषदनानास्तीर्याग्नये समिध्यमानायानुब्रूहीति संप्रेष्यति १८ स्रौचमाघार्य ध्रुवाँ समज्य पशुँ समनक्ति--सं ते वायुरिति प्राणदेशँ सँ यजत्रैरङ्गानीति कुकुब्देशँ स यज्ञपतिराशिषेति भसद्वेशम् १९ प्रयाजेषु समिद्भ्यः प्रेष्येति प्रथमे संप्रेष्यति प्रेष्य प्रेष्येत्युत्तरान् २० चतुर्थे चतुर्थे समानयति २१ दशभिः प्रचर्य स्वरुँ स्वधितिधारां च जुह्वामक्त्वा स्वरुणा स्वधितिमन्तर्धाय पशोरन्तराशृङ्गमनक्ति--घृतेनाक्तौ पशूँ स्त्रायेथामिति २२ आयतने स्रुचौ सादयति २३ आहवनीयादुल्मुकमुपयम्य पर्यग्नये क्रियमाणा-यानुब्रूहीति संप्रेष्यति २४ शामित्रं चात्वालँ पशुमाहवनीयँ यूप-माज्यानीत्याग्नीध्रस्त्रिः पर्यग्नि कृत्वाहवनीय उल्मुकमवसृज्य त्रिः प्रतिपर्येति २५ ये बध्यमानमिति पशुप्रमोचनीया जुहोति २६ रेव-तीति वपाश्रपणीभ्यां पशुमन्वारभते यजमानश्च २७ तदेवोल्मुक-मुपयम्याग्नीध्रोऽग्रतः प्रतिपद्येत २८ अन्वारभ्याश्रावयति २९ उल्मु-कपाणिराग्नीध्रः प्रत्याश्रावयति--उपप्रेष्य होतर्हव्या देवेभ्य इति संप्रेष्यति ३० उरो अन्तरिक्षेत्यग्निमुखास्तीर्थेनोदञ्चो व्रजन्ति ३१ शा-मित्रलक्षणेऽग्निँ सादयति ३२ तस्मिन्पशुँ श्रपयति ३३ पश्चाच्छा-मित्रस्य याभ्यां दर्भाभ्यां पशुमुपाकरोति तयोरन्यतरमधस्तादुपास्यति--समस्य तन्वा भवेति ३४ वर्षीयो वर्षीयस इति यजमानो जपति ३५ it 10 nmSt a;t;neit pä;idTymupitÏte 11 anv;R p[ehI-Tyen;m>yud;nyte 12 devIr;p Ty?yÉ/ c;Tv;l' pTNypo-vmxRyit 13 t;>y" pI pxo" p[;,;Np[=;lyTy?vyuv;R 14 aNytroÉ.iWet( 15 v;cmSy m; ih\ sIárit yq;åp' g;];É, s'mOxit ) yÿe £Ër\ yd;iSqtÉmit pUvR;nuWjet( 16 g;]; iti 10 namasta AtAneti patnyAdityamupatiSThate 11 anarvA prehI-tyenAmabhyudAnayate 12 devIrApa ityadhyadhi cAtvAlaM patnyapo-'vamarfayati 13 tAbhyaH patnI pafoH prANAnprakSAlayatyadhvayurvA 14 anyataro'bhiSixcet 15 vAcamasya mA hiMM sIriti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati , yatte krUraMM yadAsthitamiti pUrvafcAnuSajet 16 gAtrANyasya mA hiMM sIriti grIvAH pqSThadefaMM famadbhya iti feSeNa sarvataH 17 uttAnaM paryAvqtyopAkaraNaM darbhamantardadhAti 18 oSadhe trAyasvainamiti darbha-mantardadhAti 19 svadhite mainaMM hiMM sIrityanaktataH svadhitinA tiryagA-chyati 20 upayacchati tqNAgram 21 lohitAktaM pratyagdakSiNA nirasyati--pqthivyai tvA rakSasAM bhAgo'sIti 22 idamahaMM rakSo'vabAdha idamahaMM rakSo'dhamaM tamo nayAmIti pArSNyA tqNamavabAdhate 23 apaH spqSTveSe tveti vapAmutkhidati 24 Urje tveti taniSTha ekafqzgA-yopatqNatti 25 devebhyaH fundhasveti vapAM prakSAlayati 26 devebhyaH fumbhasveti lohitaM pratyUhati 27 ghqtena dyAvApqthivI iti dvifqzgAM pracchAdyotkqtya namaH sUryasya saMdqfa ityAdityamupasthAyorvantarikSaMM vAhIti vrajati 28 pratyuSTaMM rakSa iti fAmitre vapAM pratyoSati 29 iti 10 namasta AtAneti patnyAdityamupatiSThate 11 anarvA prehI-tyenAmabhyudAnayate 12 devIrApa ityadhyadhi cAtvAlaM patnyapo-'vamarfayati 13 tAbhyaH patnI pafoH prANAnprakSAlayatyadhvayurvA 14 anyataro'bhiSixcet 15 vAcamasya mA hiMM sIriti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati , yatte krUraMM yadAsthitamiti pUrvafcAnuSajet 16 gAtrANyasya mA hi MM! sIriti grIvAH pqSThadefaMM famadbhya iti feSeNa sarvataH 17 uttAnaM paryAvqtyopAkaraNaM darbhamantardadhAti 18 oSadhe trAyasvainamiti darbha-mantardadhAti 19 svadhite mainaMM hiMM sIrityanaktataH svadhitinA tiryagA-chyati 20 upayacchati tqNAgram 21 lohitAktaM pratyagdakSiNA nirasyati--pqthivyai tvA rakSasAM bhAgo'sIti 22 idamahaMM rakSo'vabAdha idamahaMM rakSo'dhamaM tamo nayAmIti pArSNyA tqNamavabAdhate 23 apaH spqSTveSe tveti vapAmutkhidati 24 Urje tveti taniSTha ekafqzgA-yopatqNatti 25 devebhyaH fundhasveti vapAM prakSAlayati 26 devebhyaH fumbhasveti lohitaM pratyUhati 27 ghqtena dyAvApqthivI iti dvifqzgAM pracchAdyotkqtya namaH sUryasya saMdqfa ityAdityamupasthAyorvantarikSaMM vAhIti vrajati 28 pratyuSTaMM rakSa iti fAmitre vapAM pratyoSati 29 इति १० नमस्त आतानेति पत्न्यादित्यमुपतिष्ठते ११ अनर्वा प्रेही-त्येनामभ्युदानयते १२ देवीराप इत्यध्यधि चात्वालं पत्न्यपो-ऽवमर्शयति १३ ताभ्यः पत्नी पशोः प्राणान्प्रक्षालयत्यध्वयुर्वा १४ अन्यतरोऽभिषिञ्चेत् १५ वाचमस्य मा हिँ सीरिति यथारूपं गात्राणि संमृशति । यत्ते क्रूरँ यदास्थितमिति पूर्वश्चानुषजेत् १६ गात्राण्यस्य मा हिँ सीरिति ग्रीवाः पृष्ठदेशँ शमद्भ्य इति शेषेण सर्वतः १७ उत्तानं पर्यावृत्योपाकरणं दर्भमन्तर्दधाति १८ ओषधे त्रायस्वैनमिति दर्भ-मन्तर्दधाति १९ स्वधिते मैनँ हिँ सीरित्यनक्ततः स्वधितिना तिर्यगा-छ्यति २० उपयच्छति तृणाग्रम् २१ लोहिताक्तं प्रत्यग्दक्षिणा निरस्यति--पृथिव्यै त्वा रक्षसां भागोऽसीति २२ इदमहँ रक्षोऽवबाध इदमहँ रक्षोऽधमं तमो नयामीति पार्ष्ण्या तृणमवबाधते २३ अपः स्पृष्ट्वेषे त्वेति वपामुत्खिदति २४ ऊर्जे त्वेति तनिष्ठ एकशृङ्गा-योपतृणत्ति २५ देवेभ्यः शुन्धस्वेति वपां प्रक्षालयति २६ देवेभ्यः शुम्भस्वेति लोहितं प्रत्यूहति २७ घृतेन द्यावापृथिवी इति द्विशृङ्गां प्रच्छाद्योत्कृत्य नमः सूर्यस्य संदृश इत्यादित्यमुपस्थायोर्वन्तरिक्षँ वाहीति व्रजति २८ प्रत्युष्टँ रक्ष इति शामित्रे वपां प्रत्योषति २९ इति १० नमस्त आतानेति पत्न्यादित्यमुपतिष्ठते ११ अनर्वा प्रेही-त्येनामभ्युदानयते १२ देवीराप इत्यध्यधि चात्वालं पत्न्यपो-ऽवमर्शयति १३ ताभ्यः पत्नी पशोः प्राणान्प्रक्षालयत्यध्वयुर्वा १४ अन्यतरोऽभिषिञ्चेत् १५ वाचमस्य मा हिँ सीरिति यथारूपं गात्राणि संमृशति । यत्ते क्रूरँ यदास्थितमिति पूर्वश्चानुषजेत् १६ गात्राण्यस्य मा हि ँ! सीरिति ग्रीवाः पृष्ठदेशँ शमद्भ्य इति शेषेण सर्वतः १७ उत्तानं पर्यावृत्योपाकरणं दर्भमन्तर्दधाति १८ ओषधे त्रायस्वैनमिति दर्भ-मन्तर्दधाति १९ स्वधिते मैनँ हिँ सीरित्यनक्ततः स्वधितिना तिर्यगा-छ्यति २० उपयच्छति तृणाग्रम् २१ लोहिताक्तं प्रत्यग्दक्षिणा निरस्यति--पृथिव्यै त्वा रक्षसां भागोऽसीति २२ इदमहँ रक्षोऽवबाध इदमहँ रक्षोऽधमं तमो नयामीति पार्ष्ण्या तृणमवबाधते २३ अपः स्पृष्ट्वेषे त्वेति वपामुत्खिदति २४ ऊर्जे त्वेति तनिष्ठ एकशृङ्गा-योपतृणत्ति २५ देवेभ्यः शुन्धस्वेति वपां प्रक्षालयति २६ देवेभ्यः शुम्भस्वेति लोहितं प्रत्यूहति २७ घृतेन द्यावापृथिवी इति द्विशृङ्गां प्रच्छाद्योत्कृत्य नमः सूर्यस्य संदृश इत्यादित्यमुपस्थायोर्वन्तरिक्षँ वाहीति व्रजति २८ प्रत्युष्टँ रक्ष इति शामित्रे वपां प्रत्योषति २९ it §uve,;É.`;yR Stok>yonub[UhIit s'p[eãyit 1 Xye,I \ êt;' bihRãy;s;dyit--suipPpl; aoW/ISÕ/Iit 2 vp;Åp iti sruveNAbhighArya stokebhyo'nubrUhIti saMpreSyati 1 fyeNIMM fqtAM barhiSyAsAdayati--supippalA oSadhIskqdhIti 2 vapAfrapaNyau vipramucyottamena prayAjena pracarati 3 svAhAkqtibhyaH preSyeti saMpreSyati 4 hutvA dhruvAM pqSadAjyaMM vapAmityabhighArayati 5 yathAkAmyAjya-bhAgayorhomaH 6 sarvahutaMM vapAM juhoti 7 abhito vapAMM hiraNya-fakalAvavadyati 8 svAhA devebhya iti purastAdvapAyAH sruveNa juhoti vifvebhyo devebhyaH svAhetyupariSTAt 9 indra ?AgnibhyAM chAgasya vapAyA medaso'nubrUhi , indra ?AgnibhyAM chAgasya vapAyA medasaH preSyeti saMpreSyati 10 iti sruveNAbhighArya stokebhyo'nubrUhIti saMpreSyati 1 fyeNI MM! fqtAM barhiSyAsAdayati--supippalA oSadhIskqdhIti 2 vapAfrapaNyau vipramucyottamena prayAjena pracarati 3 svAhAkqtibhyaH preSyeti saMpreSyati 4 hutvA dhruvAM pqSadAjyaMM vapAmityabhighArayati 5 yathAkAmyAjya-bhAgayorhomaH 6 sarvahutaMM vapAM juhoti 7 abhito vapAMM hiraNya-fakalAvavadyati 8 svAhA devebhya iti purastAdvapAyAH sruveNa juhoti vifvebhyo devebhyaH svAhetyupariSTAt 9 indrA gnibhyAM chAgasya vapAyA medaso'nubrUhi , indrA gnibhyAM chAgasya vapAyA medasaH preSyeti saMpreSyati 10 इति स्रुवेणाभिघार्य स्तोकेभ्योऽनुब्रूहीति संप्रेष्यति १ श्येणीँ शृतां बर्हिष्यासादयति--सुपिप्पला ओषधीस्कृधीति २ वपाश्रपण्यौ विप्रमुच्योत्तमेन प्रयाजेन प्रचरति ३ स्वाहाकृतिभ्यः प्रेष्येति संप्रेष्यति ४ हुत्वा ध्रुवां पृषदाज्यँ वपामित्यभिघारयति ५ यथाकाम्याज्य-भागयोर्होमः ६ सर्वहुतँ वपां जुहोति ७ अभितो वपाँ हिरण्य-शकलाववद्यति ८ स्वाहा देवेभ्य इति पुरस्ताद्वपायाः स्रुवेण जुहोति विश्वेभ्यो देवेभ्यः स्वाहेत्युपरिष्टात् ९ इन्द्र ?ाग्निभ्यां छागस्य वपाया मेदसोऽनुब्रूहि । इन्द्र ?ाग्निभ्यां छागस्य वपाया मेदसः प्रेष्येति संप्रेष्यति १० इति स्रुवेणाभिघार्य स्तोकेभ्योऽनुब्रूहीति संप्रेष्यति १ श्येणी ँ! शृतां बर्हिष्यासादयति--सुपिप्पला ओषधीस्कृधीति २ वपाश्रपण्यौ विप्रमुच्योत्तमेन प्रयाजेन प्रचरति ३ स्वाहाकृतिभ्यः प्रेष्येति संप्रेष्यति ४ हुत्वा ध्रुवां पृषदाज्यँ वपामित्यभिघारयति ५ यथाकाम्याज्य-भागयोर्होमः ६ सर्वहुतँ वपां जुहोति ७ अभितो वपाँ हिरण्य-शकलाववद्यति ८ स्वाहा देवेभ्य इति पुरस्ताद्वपायाः स्रुवेण जुहोति विश्वेभ्यो देवेभ्यः स्वाहेत्युपरिष्टात् ९ इन्द्रा ग्निभ्यां छागस्य वपाया मेदसोऽनुब्रूहि । इन्द्रा ग्निभ्यां छागस्य वपाया मेदसः प्रेष्येति संप्रेष्यति १० it vp;\ üTv; Sv;ho?vRn.sÉmit VyTySte vp;Åp iti vapAMM hutvA svAhordhvanabhasamiti vyatyaste vapAfrapaNyAvanupraharati prAcImekafqzgAM pratIcIM dvifqzgAm 11 saMpAtenAbhihutyAyatane srucau sAdayati 12 cAtvAla ApohiSThIyena tr?yqcena mArjayante sahayaja-mAnapatnIkAH 13 atraiva madhumanthAnAM kAlaH 14 muSTinA famitA vapoddharaNamabhidhAyAsta A vapAyA homAt 15 ukhAyAM pafuMM frapayati fUle hqdayam 16 na gudaM nirvleSayenna vaniSThum 17 medo mUta upanahyati 18 UvadhyagohaM khAtvovadhyaM gUhati 19 vrIhINAM pafunA samAnadevataM pafupuroDAfaMM frapayati 20 fqte pafau pafupuroDAfena pracarati 21 indra ?AgnibhyAM puroDAfasyAnubrUhi , indra ?AgnibhyAM puroDAfasya preSyeti saMpreSyati 22 agnaye'nubrUhIti , agnaye preSyeti sviSTakqte 23 iDAntaM kqtvA pqSadAjyasya sruveNopahatya paraiti 24 fqtaMM haviH famitA iti pqcchati 25 fqtamiti famitA pratyAha 26 samayAdhve dvitIyam , prApya tqtIyam 27 uttarato'vasthAya hqdayamavadhAya juSTaM devebhya ityabhighArya vivAjinaM kqtvAntarA yUpAhavanIyAvatihqtya dakSiNataH paxcahotropasAdayati 28 juhUpabhqtorvasAhomahavanyAMM samavattadhAnyA-mityupastIrya plakSafAkhAyAMM hqdayamavadhAyAktayAvanmanotAyai haviSo-'vadIyamAnasyAnubrUhIti saMpreSyati 29 iti vapAMM hutvA svAhordhvanabhasamiti vyatyaste vapAfrapaNyAvanupraharati prAcImekafqzgAM pratIcIM dvifqzgAm 11 saMpAtenAbhihutyAyatane srucau sAdayati 12 cAtvAla ApohiSThIyena tr! yqcena mArjayante sahayaja-mAnapatnIkAH 13 atraiva madhumanthAnAM kAlaH 14 muSTinA famitA vapoddharaNamabhidhAyAsta A vapAyA homAt 15 ukhAyAM pafuMM frapayati fUle hqdayam 16 na gudaM nirvleSayenna vaniSThum 17 medo mUta upanahyati 18 UvadhyagohaM khAtvovadhyaM gUhati 19 vrIhINAM pafunA samAnadevataM pafupuroDAfaMM frapayati 20 fqte pafau pafupuroDAfena pracarati 21 indrA gnibhyAM puroDAfasyAnubrUhi , indrA gnibhyAM puroDAfasya preSyeti saMpreSyati 22 agnaye'nubrUhIti , agnaye preSyeti sviSTakqte 23 iDAntaM kqtvA pqSadAjyasya sruveNopahatya paraiti 24 fqtaMM haviH famitA iti pqcchati 25 fqtamiti famitA pratyAha 26 samayAdhve dvitIyam , prApya tqtIyam 27 uttarato'vasthAya hqdayamavadhAya juSTaM devebhya ityabhighArya vivAjinaM kqtvAntarA yUpAhavanIyAvatihqtya dakSiNataH paxcahotropasAdayati 28 juhUpabhqtorvasAhomahavanyAMM samavattadhAnyA-mityupastIrya plakSafAkhAyAMM hqdayamavadhAyAktayAvanmanotAyai haviSo-'vadIyamAnasyAnubrUhIti saMpreSyati 29 इति वपाँ हुत्वा स्वाहोर्ध्वनभसमिति व्यत्यस्ते वपाश्रपण्यावनुप्रहरति प्राचीमेकशृङ्गां प्रतीचीं द्विशृङ्गाम् ११ संपातेनाभिहुत्यायतने स्रुचौ सादयति १२ चात्वाल आपोहिष्ठीयेन त्र्?यृचेन मार्जयन्ते सहयज-मानपत्नीकाः १३ अत्रैव मधुमन्थानां कालः १४ मुष्टिना शमिता वपोद्धरणमभिधायास्त आ वपाया होमात् १५ उखायां पशुँ श्रपयति शूले हृदयम् १६ न गुदं निर्व्लेषयेन्न वनिष्ठुम् १७ मेदो मूत उपनह्यति १८ ऊवध्यगोहं खात्वोवध्यं गूहति १९ व्रीहीणां पशुना समानदेवतं पशुपुरोडाशँ श्रपयति २० शृते पशौ पशुपुरोडाशेन प्रचरति २१ इन्द्र ?ाग्निभ्यां पुरोडाशस्यानुब्रूहि । इन्द्र ?ाग्निभ्यां पुरोडाशस्य प्रेष्येति संप्रेष्यति २२ अग्नयेऽनुब्रूहीति । अग्नये प्रेष्येति स्विष्टकृते २३ इडान्तं कृत्वा पृषदाज्यस्य स्रुवेणोपहत्य परैति २४ शृतँ हविः शमिता इति पृच्छति २५ शृतमिति शमिता प्रत्याह २६ समयाध्वे द्वितीयम् । प्राप्य तृतीयम् २७ उत्तरतोऽवस्थाय हृदयमवधाय जुष्टं देवेभ्य इत्यभिघार्य विवाजिनं कृत्वान्तरा यूपाहवनीयावतिहृत्य दक्षिणतः पञ्चहोत्रोपसादयति २८ जुहूपभृतोर्वसाहोमहवन्याँ समवत्तधान्या-मित्युपस्तीर्य प्लक्षशाखायाँ हृदयमवधायाक्तयावन्मनोतायै हविषो-ऽवदीयमानस्यानुब्रूहीति संप्रेष्यति २९ इति वपाँ हुत्वा स्वाहोर्ध्वनभसमिति व्यत्यस्ते वपाश्रपण्यावनुप्रहरति प्राचीमेकशृङ्गां प्रतीचीं द्विशृङ्गाम् ११ संपातेनाभिहुत्यायतने स्रुचौ सादयति १२ चात्वाल आपोहिष्ठीयेन त्र्! यृचेन मार्जयन्ते सहयज-मानपत्नीकाः १३ अत्रैव मधुमन्थानां कालः १४ मुष्टिना शमिता वपोद्धरणमभिधायास्त आ वपाया होमात् १५ उखायां पशुँ श्रपयति शूले हृदयम् १६ न गुदं निर्व्लेषयेन्न वनिष्ठुम् १७ मेदो मूत उपनह्यति १८ ऊवध्यगोहं खात्वोवध्यं गूहति १९ व्रीहीणां पशुना समानदेवतं पशुपुरोडाशँ श्रपयति २० शृते पशौ पशुपुरोडाशेन प्रचरति २१ इन्द्रा ग्निभ्यां पुरोडाशस्यानुब्रूहि । इन्द्रा ग्निभ्यां पुरोडाशस्य प्रेष्येति संप्रेष्यति २२ अग्नयेऽनुब्रूहीति । अग्नये प्रेष्येति स्विष्टकृते २३ इडान्तं कृत्वा पृषदाज्यस्य स्रुवेणोपहत्य परैति २४ शृतँ हविः शमिता इति पृच्छति २५ शृतमिति शमिता प्रत्याह २६ समयाध्वे द्वितीयम् । प्राप्य तृतीयम् २७ उत्तरतोऽवस्थाय हृदयमवधाय जुष्टं देवेभ्य इत्यभिघार्य विवाजिनं कृत्वान्तरा यूपाहवनीयावतिहृत्य दक्षिणतः पञ्चहोत्रोपसादयति २८ जुहूपभृतोर्वसाहोमहवन्याँ समवत्तधान्या-मित्युपस्तीर्य प्लक्षशाखायाँ हृदयमवधायाक्तयावन्मनोतायै हविषो-ऽवदीयमानस्यानुब्रूहीति संप्रेष्यति २९ údySy Éj×;y;" £o@Sy sVySy kipll;$Sy p;RyoyRKno vOÔyodR²=,Sy;" Åo hqdayasya jihvAyAH kroDasya savyasya kapilalATasya pArfvayoryakno vqkkayordakSiNasyAH froNyAH gudatqtIyamiti dvirdviravadAya juhvAmavadyati 1 tridhA gudaMM vicchidyAsyANIyasoo devatAbhyo'vadyati 2 sthaviSTha-gudasyopayaDbhyo nidadhAti 3 dakSiNasya kapilalATasya pUrvArdhA-nmadhyamaM gudatqtIyaMM savyAyAH froNyA jaghanArdhAtsakqtsakqdupabhqti sviSTakqte 4 yUSe medaH pariplAvya traidhaMM vicchidya juhUpabhqtau pracchAdayati 5 feSamiDAyAmabhito daivatAni hiraNyafakalAvavadyati 6 reDasIti svadhitinA vasAhomaM prayauti 7 prayutA dveSAMM sIti pAfve-?nApastvA samariNvanniti gqhItvA pArfvenApidadhAti 8 anusuMM SaDiDAmavadyati vaniSThuMM saptamam 9 klomAnaM purItatamiti saMkqtya vardhayitveDAMM yUSeNopasicya pratiparItya pracarati 10 indra ?AgnibhyAM chAgasya haviSo'nubrUhi , indra ?AgnibhyAM chAgasya haviSaH preSyeti saM-preSyati 11 ghqtaM ghqtapAvAna ityardharce yAjyAyA vasAhomaM juhoti 12 pqSadAjyena sakqdeva tena vanaspatiMM yajati 13 vanaspataye'nubrUhi , vanaspataye preSyeti saMpreSyati 14 vasAmafeSeNa difaH prati yajati hqdayasya jihvAyAH kroDasya savyasya kapilalATasya pArfvayoryakno vqkkayordakSiNasyAH froNyAH gudatqtIyamiti dvirdviravadAya juhvAmavadyati 1 tridhA gudaMM vicchidyAsyANIyasoo devatAbhyo'vadyati 2 sthaviSTha-gudasyopayaDbhyo nidadhAti 3 dakSiNasya kapilalATasya pUrvArdhA-nmadhyamaM gudatqtIyaMM savyAyAH froNyA jaghanArdhAtsakqtsakqdupabhqti sviSTakqte 4 yUSe medaH pariplAvya traidhaMM vicchidya juhUpabhqtau pracchAdayati 5 feSamiDAyAmabhito daivatAni hiraNyafakalAvavadyati 6 reDasIti svadhitinA vasAhomaM prayauti 7 prayutA dveSAMM sIti pAfve-rnA!pastvA samariNvanniti gqhItvA pArfvenApidadhAti 8 anusuMM SaDiDAmavadyati vaniSThuMM saptamam 9 klomAnaM purItatamiti saMkqtya vardhayitveDAMM yUSeNopasicya pratiparItya pracarati 10 indrA gnibhyAM chAgasya haviSo'nubrUhi , indrA gnibhyAM chAgasya haviSaH preSyeti saM-preSyati 11 ghqtaM ghqtapAvAna ityardharce yAjyAyA vasAhomaM juhoti 12 pqSadAjyena sakqdeva tena vanaspatiMM yajati 13 vanaspataye'nubrUhi , vanaspataye preSyeti saMpreSyati 14 vasAmafeSeNa difaH prati yajati हृदयस्य जिह्वायाः क्रोडस्य सव्यस्य कपिललाटस्य पार्श्वयोर्यक्नो वृक्कयोर्दक्षिणस्याः श्रोण्याः गुदतृतीयमिति द्विर्द्विरवदाय जुह्वामवद्यति १ त्रिधा गुदँ विच्छिद्यास्याणीयसोओ देवताभ्योऽवद्यति २ स्थविष्ठ-गुदस्योपयड्भ्यो निदधाति ३ दक्षिणस्य कपिललाटस्य पूर्वार्धा-न्मध्यमं गुदतृतीयँ सव्यायाः श्रोण्या जघनार्धात्सकृत्सकृदुपभृति स्विष्टकृते ४ यूषे मेदः परिप्लाव्य त्रैधँ विच्छिद्य जुहूपभृतौ प्रच्छादयति ५ शेषमिडायामभितो दैवतानि हिरण्यशकलाववद्यति ६ रेडसीति स्वधितिना वसाहोमं प्रयौति ७ प्रयुता द्वेषाँ सीति पाश्वे-?नापस्त्वा समरिण्वन्निति गृहीत्वा पार्श्वेनापिदधाति ८ अनुसुँ षडिडामवद्यति वनिष्ठुँ सप्तमम् ९ क्लोमानं पुरीततमिति संकृत्य वर्धयित्वेडाँ यूषेणोपसिच्य प्रतिपरीत्य प्रचरति १० इन्द्र ?ाग्निभ्यां छागस्य हविषोऽनुब्रूहि । इन्द्र ?ाग्निभ्यां छागस्य हविषः प्रेष्येति सं-प्रेष्यति ११ घृतं घृतपावान इत्यर्धर्चे याज्याया वसाहोमं जुहोति १२ पृषदाज्येन सकृदेव तेन वनस्पतिँ यजति १३ वनस्पतयेऽनुब्रूहि । वनस्पतये प्रेष्येति संप्रेष्यति १४ वसामशेषेण दिशः प्रति यजति हृदयस्य जिह्वायाः क्रोडस्य सव्यस्य कपिललाटस्य पार्श्वयोर्यक्नो वृक्कयोर्दक्षिणस्याः श्रोण्याः गुदतृतीयमिति द्विर्द्विरवदाय जुह्वामवद्यति १ त्रिधा गुदँ विच्छिद्यास्याणीयसोओ देवताभ्योऽवद्यति २ स्थविष्ठ-गुदस्योपयड्भ्यो निदधाति ३ दक्षिणस्य कपिललाटस्य पूर्वार्धा-न्मध्यमं गुदतृतीयँ सव्यायाः श्रोण्या जघनार्धात्सकृत्सकृदुपभृति स्विष्टकृते ४ यूषे मेदः परिप्लाव्य त्रैधँ विच्छिद्य जुहूपभृतौ प्रच्छादयति ५ शेषमिडायामभितो दैवतानि हिरण्यशकलाववद्यति ६ रेडसीति स्वधितिना वसाहोमं प्रयौति ७ प्रयुता द्वेषाँ सीति पाश्वे-र्ना!पस्त्वा समरिण्वन्निति गृहीत्वा पार्श्वेनापिदधाति ८ अनुसुँ षडिडामवद्यति वनिष्ठुँ सप्तमम् ९ क्लोमानं पुरीततमिति संकृत्य वर्धयित्वेडाँ यूषेणोपसिच्य प्रतिपरीत्य प्रचरति १० इन्द्रा ग्निभ्यां छागस्य हविषोऽनुब्रूहि । इन्द्रा ग्निभ्यां छागस्य हविषः प्रेष्येति सं-प्रेष्यति ११ घृतं घृतपावान इत्यर्धर्चे याज्याया वसाहोमं जुहोति १२ पृषदाज्येन सकृदेव तेन वनस्पतिँ यजति १३ वनस्पतयेऽनुब्रूहि । वनस्पतये प्रेष्येति संप्रेष्यति १४ वसामशेषेण दिशः प्रति यजति --idx" Sv;heit py;Ryw" p[itidxm( 15 m?ye pmen pUv;R/eR Wϼn 16 a*p.Ot' ju×;mvnIy iSv·Õt; p[crit 17 EeN{ " p[;, it yjm;n" px\ s'mOxTyvd;nvNtm( 18 ¬pôt;y;Ém@;y;m?yU-ÝI \ ho]e hr²Nt 19 vinÏm¦I/ a;d/;it yq;¦I/[.;- --difaH svAheti paryAyaiH pratidifam 15 madhye paxcamena pUrvArdhe SaSThena 16 aupabhqtaM juhvAmavanIya sviSTakqtA pracarati 17 aindra ?H prANa iti yajamAnaH pafuMM saMmqfatyavadAnavantam 18 upahUtAyAmiDAyAmadhyU-dhnIMM hotre haranti 19 vaniSThumagnIdha AdadhAti yathAgnIdhrabhA- --difaH svAheti paryAyaiH pratidifam 15 madhye paxcamena pUrvArdhe SaSThena 16 aupabhqtaM juhvAmavanIya sviSTakqtA pracarati 17 aindra H! prANa iti yajamAnaH pafuMM saMmqfatyavadAnavantam 18 upahUtAyAmiDAyAmadhyU-dhnI MM! hotre haranti 19 vaniSThumagnIdha AdadhAti yathAgnIdhrabhA- --दिशः स्वाहेति पर्यायैः प्रतिदिशम् १५ मध्ये पञ्चमेन पूर्वार्धे षष्ठेन १६ औपभृतं जुह्वामवनीय स्विष्टकृता प्रचरति १७ ऐन्द्र ?ः प्राण इति यजमानः पशुँ संमृशत्यवदानवन्तम् १८ उपहूतायामिडायामध्यू-ध्नीँ होत्रे हरन्ति १९ वनिष्ठुमग्नीध आदधाति यथाग्नीध्रभा- --दिशः स्वाहेति पर्यायैः प्रतिदिशम् १५ मध्ये पञ्चमेन पूर्वार्धे षष्ठेन १६ औपभृतं जुह्वामवनीय स्विष्टकृता प्रचरति १७ ऐन्द्र ः! प्राण इति यजमानः पशुँ संमृशत्यवदानवन्तम् १८ उपहूतायामिडायामध्यू-ध्नी ँ! होत्रे हरन्ति १९ वनिष्ठुमग्नीध आदधाति यथाग्नीध्रभा- gm( 20 d²=,;sNm;jRns'p[eWmuKTv;¦Id*pyj;©;r;n;hropy·-¨psIdSveit s'p[eãyit 21 x;Ém];d;¦I/[o©;r;Np;/eR ve´; VyU-çopsm;d/;it 22 ¬ÿrto d²=,;mu% ¬pivXy tiSmNp[it-p[Sq;topyjit gudk;<@mek;dx/; s'É.Nd¥vd;y vW$(k;r;-Nteãvnuy;j;n;mekk\ hSten juhoit 23 smu{' gCz Sv;heit py;R-ywrek;dx üTv; mno h;idR \ yCz¹it údydexmÉ.mOxit 24 aoW/I>ySTveit d.eRWu inm;i·R 25 ap" SpO; pOWd;Jyen;-nuy;j;Nyjit 26 deve>y" p[eãyeit p[qme s'p[eãyit p[eãyeTyuÿr;n( 27 Ek;dxÉ." p[cyR Sv¨ù ju×;' i]¨párÏ;²T]r/St;dKTv; d/;it --idv' te /Umo gCziTvit 28 è?vR \ Sv¨hom;Tp[;gnudex;´Upo nopSpOXy" 29 sUÿ_v;k sUÿ_; p[eãyeit s'p[eãyit 30 j;`Ny; pI" s\ y;jyTyuÿ;n;y; dev;n;' pI>yov´tI@;' c;¦ye gOhptye c;¦I/e c 31 yD' gCz Sv;heit py;RywS]IÉ, sÉm·yjU\ iW juhoit 32 purSt;É¥TySy tOtIy" Sv;h;k;r" pU,Rp;]Sq;ne 33 xUlen;-v.Oq\ y²Nt 34 progoÏ\ yd;{ Rmnudkmn*WÉ/kù c tiSmNxÉm-topvpit 35 xugÉs y' iÃãmStmÉ.xoceTyupoPym;nmnumN]yte 36 /;»o /;»o r;jÉ¥Ty;Nt;dnuv;kSy;?yÉ/m;jRÉyTv; sÉm/" ÕTv;npe=m;,;" p[Ty;y²Nt--E/oSyeÉ/WImih Sv;heTy;hvnIye sÉm/m;d/;it 37 sÉmdÉs smeÉ/WImhIit iÃtIy;m( 38 gam 20 dakSiNAsanmArjanasaMpreSamuktvAgnIdaupayajAzgArAnAharopayaSTa-rupasIdasveti saMpreSyati 21 fAmitrAdAgnIdhro'zgArAnpafcArdhe vedyA vyU-hyopasamAdadhAti 22 uttarato dakSiNAmukha upavifya tasminprati-prasthAtopayajati gudakANDamekAdafadhA saMbhindannavadAya vaSaTkArA-nteSvanuyAjAnAmekaikaMM hastena juhoti 23 samudraM gaccha svAheti paryA-yairekAdafa hutvA mano hArdiMM yaccheti hqdayadefamabhimqfati 24 oSadhIbhyastveti darbheSu nimArSTi 25 apaH spqSTvA pqSadAjyenA-nuyAjAnyajati 26 devebhyaH preSyeti prathame saMpreSyati preSyetyuttarAn 27 ekAdafabhiH pracarya svaruM juhvAM trirupariSThAttriradhastAdaktvA dadhAti --divaM te dhUmo gacchatviti 28 UrdhvaMM svaruhomAtprAganudefAdyUpo nopaspqfyaH 29 sUktavAke sUktA preSyeti saMpreSyati 30 jAghanyA patnIH saMM yAjayatyuttAnAyA devAnAM patnIbhyo'vadyatIDAM cAgnaye gqhapataye cAgnIdhe ca 31 yajxaM gaccha svAheti paryAyaistrINi samiSTayajUMM Si juhoti 32 purastAnnityasya tqtIyaH svAhAkAraH pUrNapAtrasthAne 33 fUlenA-vabhqthaMM yanti 34 parogoSThaMM yadArdra manudakamanauSadhikaM ca tasminfami-topavapati 35 fugasi yaM dviSmastamabhifocetyupopyamAnamanumantrayate 36 dhAmno dhAmno rAjannityAntAdanuvAkasyAdhyadhimArjayitvA samidhaH kqtvAnapekSamANAH pratyAyanti--edho'syedhiSImahi svAhetyAhavanIye samidhamAdadhAti 37 samidasi samedhiSImahIti dvitIyAm 38 gam 20 dakSiNAsanmArjanasaMpreSamuktvAgnIdaupayajAzgArAnAharopayaSTa-rupasIdasveti saMpreSyati 21 fAmitrAdAgnIdhro'zgArAnpafcArdhe vedyA vyU-hyopasamAdadhAti 22 uttarato dakSiNAmukha upavifya tasminprati-prasthAtopayajati gudakANDamekAdafadhA saMbhindannavadAya vaSaTkArA-nteSvanuyAjAnAmekaikaMM hastena juhoti 23 samudraM gaccha svAheti paryA-yairekAdafa hutvA mano hArdi MM! yaccheti hqdayadefamabhimqfati 24 oSadhIbhyastveti darbheSu nimArSTi 25 apaH spqSTvA pqSadAjyenA-nuyAjAnyajati 26 devebhyaH preSyeti prathame saMpreSyati preSyetyuttarAn 27 ekAdafabhiH pracarya svaruM juhvAM trirupariSThAttriradhastAdaktvA dadhAti --divaM te dhUmo gacchatviti 28 Urdhva MM! svaruhomAtprAganudefAdyUpo nopaspqfyaH 29 sUktavAke sUktA preSyeti saMpreSyati 30 jAghanyA patnIH saMM yAjayatyuttAnAyA devAnAM patnIbhyo'vadyatIDAM cAgnaye gqhapataye cAgnIdhe ca 31 yajxaM gaccha svAheti paryAyaistrINi samiSTayajUMM Si juhoti 32 purastAnnityasya tqtIyaH svAhAkAraH pUrNapAtrasthAne 33 fUlenA-vabhqthaMM yanti 34 parogoSThaMM yadArdra manudakamanauSadhikaM ca tasminfami-topavapati 35 fugasi yaM dviSmastamabhifocetyupopyamAnamanumantrayate 36 dhAmno dhAmno rAjannityAntAdanuvAkasyAdhyadhimArjayitvA samidhaH kqtvAnapekSamANAH pratyAyanti--edho'syedhiSImahi svAhetyAhavanIye samidhamAdadhAti 37 samidasi samedhiSImahIti dvitIyAm 38 गम् २० दक्षिणासन्मार्जनसंप्रेषमुक्त्वाग्नीदौपयजाङ्गारानाहरोपयष्ट-रुपसीदस्वेति संप्रेष्यति २१ शामित्रादाग्नीध्रोऽङ्गारान्पश्चार्धे वेद्या व्यू-ह्योपसमादधाति २२ उत्तरतो दक्षिणामुख उपविश्य तस्मिन्प्रति-प्रस्थातोपयजति गुदकाण्डमेकादशधा संभिन्दन्नवदाय वषट्कारा-न्तेष्वनुयाजानामेकैकँ हस्तेन जुहोति २३ समुद्रं गच्छ स्वाहेति पर्या-यैरेकादश हुत्वा मनो हार्दिँ यच्छेति हृदयदेशमभिमृशति २४ ओषधीभ्यस्त्वेति दर्भेषु निमार्ष्टि २५ अपः स्पृष्ट्वा पृषदाज्येना-नुयाजान्यजति २६ देवेभ्यः प्रेष्येति प्रथमे संप्रेष्यति प्रेष्येत्युत्तरान् २७ एकादशभिः प्रचर्य स्वरुं जुह्वां त्रिरुपरिष्ठात्त्रिरधस्तादक्त्वा दधाति --दिवं ते धूमो गच्छत्विति २८ ऊर्ध्वँ स्वरुहोमात्प्रागनुदेशाद्यूपो नोपस्पृश्यः २९ सूक्तवाके सूक्ता प्रेष्येति संप्रेष्यति ३० जाघन्या पत्नीः सँ याजयत्युत्तानाया देवानां पत्नीभ्योऽवद्यतीडां चाग्नये गृहपतये चाग्नीधे च ३१ यज्ञं गच्छ स्वाहेति पर्यायैस्त्रीणि समिष्टयजूँ षि जुहोति ३२ पुरस्तान्नित्यस्य तृतीयः स्वाहाकारः पूर्णपात्रस्थाने ३३ शूलेना-वभृथँ यन्ति ३४ परोगोष्ठँ यदार्द्र मनुदकमनौषधिकं च तस्मिन्शमि-तोपवपति ३५ शुगसि यं द्विष्मस्तमभिशोचेत्युपोप्यमानमनुमन्त्रयते ३६ धाम्नो धाम्नो राजन्नित्यान्तादनुवाकस्याध्यधिमार्जयित्वा समिधः कृत्वानपेक्षमाणाः प्रत्यायन्ति--एधोऽस्येधिषीमहि स्वाहेत्याहवनीये समिधमादधाति ३७ समिदसि समेधिषीमहीति द्वितीयाम् ३८ गम् २० दक्षिणासन्मार्जनसंप्रेषमुक्त्वाग्नीदौपयजाङ्गारानाहरोपयष्ट-रुपसीदस्वेति संप्रेष्यति २१ शामित्रादाग्नीध्रोऽङ्गारान्पश्चार्धे वेद्या व्यू-ह्योपसमादधाति २२ उत्तरतो दक्षिणामुख उपविश्य तस्मिन्प्रति-प्रस्थातोपयजति गुदकाण्डमेकादशधा संभिन्दन्नवदाय वषट्कारा-न्तेष्वनुयाजानामेकैकँ हस्तेन जुहोति २३ समुद्रं गच्छ स्वाहेति पर्या-यैरेकादश हुत्वा मनो हार्दि ँ! यच्छेति हृदयदेशमभिमृशति २४ ओषधीभ्यस्त्वेति दर्भेषु निमार्ष्टि २५ अपः स्पृष्ट्वा पृषदाज्येना-नुयाजान्यजति २६ देवेभ्यः प्रेष्येति प्रथमे संप्रेष्यति प्रेष्येत्युत्तरान् २७ एकादशभिः प्रचर्य स्वरुं जुह्वां त्रिरुपरिष्ठात्त्रिरधस्तादक्त्वा दधाति --दिवं ते धूमो गच्छत्विति २८ ऊर्ध्व ँ! स्वरुहोमात्प्रागनुदेशाद्यूपो नोपस्पृश्यः २९ सूक्तवाके सूक्ता प्रेष्येति संप्रेष्यति ३० जाघन्या पत्नीः सँ याजयत्युत्तानाया देवानां पत्नीभ्योऽवद्यतीडां चाग्नये गृहपतये चाग्नीधे च ३१ यज्ञं गच्छ स्वाहेति पर्यायैस्त्रीणि समिष्टयजूँ षि जुहोति ३२ पुरस्तान्नित्यस्य तृतीयः स्वाहाकारः पूर्णपात्रस्थाने ३३ शूलेना-वभृथँ यन्ति ३४ परोगोष्ठँ यदार्द्र मनुदकमनौषधिकं च तस्मिन्शमि-तोपवपति ३५ शुगसि यं द्विष्मस्तमभिशोचेत्युपोप्यमानमनुमन्त्रयते ३६ धाम्नो धाम्नो राजन्नित्यान्तादनुवाकस्याध्यधिमार्जयित्वा समिधः कृत्वानपेक्षमाणाः प्रत्यायन्ति--एधोऽस्येधिषीमहि स्वाहेत्याहवनीये समिधमादधाति ३७ समिदसि समेधिषीमहीति द्वितीयाम् ३८ ctuWuR m;seWu v¨,p[`;s;" 1 p[itp[Sqt;Ém=;yw m;¨Tyw vTs;n-p;kroTy?vyuRv;R¨ caturSu mAseSu varuNapraghAsAH 1 pratiprasthatAmikSAyai mArutyai vatsAna-pAkarotyadhvaryurvAruNyai 2 pratiprasthAtuH payasi 3 pUrvakarmAdhvaryorArAt 4 pUrvedyuragnipraNayanam 5 vedI kuruta uttarAmadhvaryurdakSiNAM prati-prasthAtA 6 asaMbhinne same 7 pqthamAtramantarA 8 uttarasyAmuttarave-disaMbhArAnnyupyAhavanIyAdagnI praNayataH 9 agnibhyAM praNIyamAnAbhyA-manubrUhIti saMpreSyati 10 agreNottarAMM vediM pratiprasthAtAntarA vedI pratiprasthAtA 11 pAtrANi prayunakti 12 avinirdefe samAnamubhayoH karma 13 yathA vaifvadeve havIMM SyoSadhapAtrANi 14 AmantraNAdi prANItAH saMpraiSAnmArutIvarjaM nirmanthyaM pracaratimiDAmityadhvaryureva patnIsaMM yAjaprabhqti 15 samAno hotA brahmAgnIdhraH utkaraH 16 paxca saMcarANyaindra ?Agno dvAdafakapAlo mArutyAmikSA vAruNyAmikSA kAya ekakapAlo vAjinamiti havIMM Si 17 nirupteSu prAtaprasthAtA tUSNIko yavAnnyupyAmapeSANAM karaMbhapAtrANi karoti pratipuruSaMM yajamAnasyaikaM cAzguSThaparvamAtrANyekoddhIni 18 famIparNaiH pUrayitvA feSasya meSaM ca meSIM ca kurutaH 19 niktAbhirUrNAbhirAveSTyaH paraHfatAni famIparNAni ghAsaM nivapataH 20 uttaraiH parigrAhaiH parigqhya dakSiNasyA vedyA uttarasyAH froNyA adhyuttarasyA A dakSiNAdaMM sAtsphyena vedI saMbhinatti 21 pqSadAjye gqhNItaH sakqdupastIrya dvirdadhi dvirabhighArayet 22 udvAsanavelAyAmAmikSayoH kharjUrasaktUnAvapataH 23 mArutyAM prati-prasthAtA meSamavadadhAti vAruNyAmadhvaryurmeSIm 24 AsAdayantau vi-pariharataH 25 vAruNIniSkASaM nidadhAti 26 uttarasminnagnau saM-mqSTe'saMmqSTe dakSiNasminpratiprasthAtA patnIM pqcchati katibhirmithunamacara iti 27 satyaMM vivAcayiSet 28 yAnnirdifettAnvaruNo gqhNAtviti brUyAt 29 praghAsyAnhavAmaha iti karambhapAtrANyAdAya yajamAnaH patnI cApareNa vihAramanuparikramya purastAtpratyaxcau tiSThantau firasyAdhAya dakSiNasminnagnau fUrpeNa juhutaH 30 mo SU Na iti yajamAnaH puro'nuvAkyAM japati 31 yad grAma ityubhau yAjyAM nigadya juhutaH 32 akrankarmeti vyutkrAmantAvanumantrayete 33 adhvaryurvA juhuyAdanvArabheyAtAmetau 34 AjyabhAgAbhyAM pracarya srukpANiH pratiprasthAtAkAzkSati yAvadadhvaryu-raindra ?AgnaSaSThaiH pracarati 35 mArutyAH pratiprasthAtA pUrveNAvadAnena saha meSImavadyati vAruNyA adhvaryuruttareNa saha meSam 36 iDAvatsarIyAMM svastimAfAsa iti yajamAno japati 37 mithunau gAvau dakSiNA 38 samavanIya vAjinaM bhakSayatyupAste pratiprasthAtA 39 patnIsaMM yAjA-nsamiSTayajuradhvaryurjuhoti yathA pafubandhe 40 tUSNIM pratiprasthAtA srucaMM vikSArayati 41 vAruNIniSkASeNa tuSaifcAvabhqthaMM yanti yathA some sAma qjISabhakSaNaMM snAnamiti parihApya 42 nivartayate-- caturSu mAseSu varuNapraghAsAH 1 pratiprasthatAmikSAyai mArutyai vatsAna-pAkarotyadhvaryurvAruNyai 2 pratiprasthAtuH payasi 3 pUrvakarmAdhvaryorArAt 4 pUrvedyuragnipraNayanam 5 vedI kuruta uttarAmadhvaryurdakSiNAM prati-prasthAtA 6 asaMbhinne same 7 pqthamAtramantarA 8 uttarasyAmuttarave-disaMbhArAnnyupyAhavanIyAdagnI praNayataH 9 agnibhyAM praNIyamAnAbhyA-manubrUhIti saMpreSyati 10 agreNottarAMM vediM pratiprasthAtAntarA vedI pratiprasthAtA 11 pAtrANi prayunakti 12 avinirdefe samAnamubhayoH karma 13 yathA vaifvadeve havI MM! SyoSadhapAtrANi 14 AmantraNAdi prANItAH saMpraiSAnmArutIvarjaM nirmanthyaM pracaratimiDAmityadhvaryureva patnIsaMM yAjaprabhqti 15 samAno hotA brahmAgnIdhraH utkaraH 16 paxca saMcarANyaindrA gno dvAdafakapAlo mArutyAmikSA vAruNyAmikSA kAya ekakapAlo vAjinamiti havI MM! Si 17 nirupteSu prAtaprasthAtA tUSNIko yavAnnyupyAmapeSANAM karaMbhapAtrANi karoti pratipuruSaMM yajamAnasyaikaM cAzguSThaparvamAtrANyekoddhIni 18 famIparNaiH pUrayitvA feSasya meSaM ca meSIM ca kurutaH 19 niktAbhirUrNAbhirAveSTyaH paraHfatAni famIparNAni ghAsaM nivapataH 20 uttaraiH parigrAhaiH parigqhya dakSiNasyA vedyA uttarasyAH froNyA adhyuttarasyA A dakSiNAdaMM sAtsphyena vedI saMbhinatti 21 pqSadAjye gqhNItaH sakqdupastIrya dvirdadhi dvirabhighArayet 22 udvAsanavelAyAmAmikSayoH kharjUrasaktUnAvapataH 23 mArutyAM prati-prasthAtA meSamavadadhAti vAruNyAmadhvaryurmeSIm 24 AsAdayantau vi-pariharataH 25 vAruNIniSkASaM nidadhAti 26 uttarasminnagnau saM-mqSTe'saMmqSTe dakSiNasminpratiprasthAtA patnIM pqcchati katibhirmithunamacara iti 27 satyaMM vivAcayiSet 28 yAnnirdifettAnvaruNo gqhNAtviti brUyAt 29 praghAsyAnhavAmaha iti karambhapAtrANyAdAya yajamAnaH patnI cApareNa vihAramanuparikramya purastAtpratyaxcau tiSThantau firasyAdhAya dakSiNasminnagnau fUrpeNa juhutaH 30 mo SU Na iti yajamAnaH puro'nuvAkyAM japati 31 yad grAma ityubhau yAjyAM nigadya juhutaH 32 akrankarmeti vyutkrAmantAvanumantrayete 33 adhvaryurvA juhuyAdanvArabheyAtAmetau 34 AjyabhAgAbhyAM pracarya srukpANiH pratiprasthAtAkAzkSati yAvadadhvaryu-raindrA gnaSaSThaiH pracarati 35 mArutyAH pratiprasthAtA pUrveNAvadAnena saha meSImavadyati vAruNyA adhvaryuruttareNa saha meSam 36 iDAvatsarIyAMM svastimAfAsa iti yajamAno japati 37 mithunau gAvau dakSiNA 38 samavanIya vAjinaM bhakSayatyupAste pratiprasthAtA 39 patnIsaMM yAjA-nsamiSTayajuradhvaryurjuhoti yathA pafubandhe 40 tUSNIM pratiprasthAtA srucaMM vikSArayati 41 vAruNIniSkASeNa tuSaifcAvabhqthaMM yanti yathA some sAma qjISabhakSaNaMM snAnamiti parihApya 42 nivartayate-- चतुर्षु मासेषु वरुणप्रघासाः १ प्रतिप्रस्थतामिक्षायै मारुत्यै वत्सान-पाकरोत्यध्वर्युर्वारुण्यै २ प्रतिप्रस्थातुः पयसि ३ पूर्वकर्माध्वर्योरारात् ४ पूर्वेद्युरग्निप्रणयनम् ५ वेदी कुरुत उत्तरामध्वर्युर्दक्षिणां प्रति-प्रस्थाता ६ असंभिन्ने समे ७ पृथमात्रमन्तरा ८ उत्तरस्यामुत्तरवे-दिसंभारान्न्युप्याहवनीयादग्नी प्रणयतः ९ अग्निभ्यां प्रणीयमानाभ्या-मनुब्रूहीति संप्रेष्यति १० अग्रेणोत्तराँ वेदिं प्रतिप्रस्थातान्तरा वेदी प्रतिप्रस्थाता ११ पात्राणि प्रयुनक्ति १२ अविनिर्देशे समानमुभयोः कर्म १३ यथा वैश्वदेवे हवीँ ष्योषधपात्राणि १४ आमन्त्रणादि प्राणीताः संप्रैषान्मारुतीवर्जं निर्मन्थ्यं प्रचरतिमिडामित्यध्वर्युरेव पत्नीसँ याजप्रभृति १५ समानो होता ब्रह्माग्नीध्रः उत्करः १६ पञ्च संचराण्यैन्द्र ?ाग्नो द्वादशकपालो मारुत्यामिक्षा वारुण्यामिक्षा काय एककपालो वाजिनमिति हवीँ षि १७ निरुप्तेषु प्रातप्रस्थाता तूष्णीको यवान्न्युप्यामपेषाणां करंभपात्राणि करोति प्रतिपुरुषँ यजमानस्यैकं चाङ्गुष्ठपर्वमात्राण्येकोद्धीनि १८ शमीपर्णैः पूरयित्वा शेषस्य मेषं च मेषीं च कुरुतः १९ निक्ताभिरूर्णाभिरावेष्ट्यः परःशतानि शमीपर्णानि घासं निवपतः २० उत्तरैः परिग्राहैः परिगृह्य दक्षिणस्या वेद्या उत्तरस्याः श्रोण्या अध्युत्तरस्या आ दक्षिणादँ सात्स्फ्येन वेदी संभिनत्ति २१ पृषदाज्ये गृह्णीतः सकृदुपस्तीर्य द्विर्दधि द्विरभिघारयेत् २२ उद्वासनवेलायामामिक्षयोः खर्जूरसक्तूनावपतः २३ मारुत्यां प्रति-प्रस्थाता मेषमवदधाति वारुण्यामध्वर्युर्मेषीम् २४ आसादयन्तौ वि-परिहरतः २५ वारुणीनिष्काषं निदधाति २६ उत्तरस्मिन्नग्नौ सं-मृष्टेऽसंमृष्टे दक्षिणस्मिन्प्रतिप्रस्थाता पत्नीं पृच्छति कतिभिर्मिथुनमचर इति २७ सत्यँ विवाचयिषेत् २८ यान्निर्दिशेत्तान्वरुणो गृह्णात्विति ब्रूयात् २९ प्रघास्यान्हवामह इति करम्भपात्राण्यादाय यजमानः पत्नी चापरेण विहारमनुपरिक्रम्य पुरस्तात्प्रत्यञ्चौ तिष्ठन्तौ शिरस्याधाय दक्षिणस्मिन्नग्नौ शूर्पेण जुहुतः ३० मो षू ण इति यजमानः पुरोऽनुवाक्यां जपति ३१ यद् ग्राम इत्युभौ याज्यां निगद्य जुहुतः ३२ अक्रन्कर्मेति व्युत्क्रामन्तावनुमन्त्रयेते ३३ अध्वर्युर्वा जुहुयादन्वारभेयातामेतौ ३४ आज्यभागाभ्यां प्रचर्य स्रुक्पाणिः प्रतिप्रस्थाताकाङ्क्षति यावदध्वर्यु-रैन्द्र ?ाग्नषष्ठैः प्रचरति ३५ मारुत्याः प्रतिप्रस्थाता पूर्वेणावदानेन सह मेषीमवद्यति वारुण्या अध्वर्युरुत्तरेण सह मेषम् ३६ इडावत्सरीयाँ स्वस्तिमाशास इति यजमानो जपति ३७ मिथुनौ गावौ दक्षिणा ३८ समवनीय वाजिनं भक्षयत्युपास्ते प्रतिप्रस्थाता ३९ पत्नीसँ याजा-न्समिष्टयजुरध्वर्युर्जुहोति यथा पशुबन्धे ४० तूष्णीं प्रतिप्रस्थाता स्रुचँ विक्षारयति ४१ वारुणीनिष्काषेण तुषैश्चावभृथँ यन्ति यथा सोमे साम ऋजीषभक्षणँ स्नानमिति परिहाप्य ४२ निवर्तयते-- चतुर्षु मासेषु वरुणप्रघासाः १ प्रतिप्रस्थतामिक्षायै मारुत्यै वत्सान-पाकरोत्यध्वर्युर्वारुण्यै २ प्रतिप्रस्थातुः पयसि ३ पूर्वकर्माध्वर्योरारात् ४ पूर्वेद्युरग्निप्रणयनम् ५ वेदी कुरुत उत्तरामध्वर्युर्दक्षिणां प्रति-प्रस्थाता ६ असंभिन्ने समे ७ पृथमात्रमन्तरा ८ उत्तरस्यामुत्तरवे-दिसंभारान्न्युप्याहवनीयादग्नी प्रणयतः ९ अग्निभ्यां प्रणीयमानाभ्या-मनुब्रूहीति संप्रेष्यति १० अग्रेणोत्तराँ वेदिं प्रतिप्रस्थातान्तरा वेदी प्रतिप्रस्थाता ११ पात्राणि प्रयुनक्ति १२ अविनिर्देशे समानमुभयोः कर्म १३ यथा वैश्वदेवे हवी ँ! ष्योषधपात्राणि १४ आमन्त्रणादि प्राणीताः संप्रैषान्मारुतीवर्जं निर्मन्थ्यं प्रचरतिमिडामित्यध्वर्युरेव पत्नीसँ याजप्रभृति १५ समानो होता ब्रह्माग्नीध्रः उत्करः १६ पञ्च संचराण्यैन्द्रा ग्नो द्वादशकपालो मारुत्यामिक्षा वारुण्यामिक्षा काय एककपालो वाजिनमिति हवी ँ! षि १७ निरुप्तेषु प्रातप्रस्थाता तूष्णीको यवान्न्युप्यामपेषाणां करंभपात्राणि करोति प्रतिपुरुषँ यजमानस्यैकं चाङ्गुष्ठपर्वमात्राण्येकोद्धीनि १८ शमीपर्णैः पूरयित्वा शेषस्य मेषं च मेषीं च कुरुतः १९ निक्ताभिरूर्णाभिरावेष्ट्यः परःशतानि शमीपर्णानि घासं निवपतः २० उत्तरैः परिग्राहैः परिगृह्य दक्षिणस्या वेद्या उत्तरस्याः श्रोण्या अध्युत्तरस्या आ दक्षिणादँ सात्स्फ्येन वेदी संभिनत्ति २१ पृषदाज्ये गृह्णीतः सकृदुपस्तीर्य द्विर्दधि द्विरभिघारयेत् २२ उद्वासनवेलायामामिक्षयोः खर्जूरसक्तूनावपतः २३ मारुत्यां प्रति-प्रस्थाता मेषमवदधाति वारुण्यामध्वर्युर्मेषीम् २४ आसादयन्तौ वि-परिहरतः २५ वारुणीनिष्काषं निदधाति २६ उत्तरस्मिन्नग्नौ सं-मृष्टेऽसंमृष्टे दक्षिणस्मिन्प्रतिप्रस्थाता पत्नीं पृच्छति कतिभिर्मिथुनमचर इति २७ सत्यँ विवाचयिषेत् २८ यान्निर्दिशेत्तान्वरुणो गृह्णात्विति ब्रूयात् २९ प्रघास्यान्हवामह इति करम्भपात्राण्यादाय यजमानः पत्नी चापरेण विहारमनुपरिक्रम्य पुरस्तात्प्रत्यञ्चौ तिष्ठन्तौ शिरस्याधाय दक्षिणस्मिन्नग्नौ शूर्पेण जुहुतः ३० मो षू ण इति यजमानः पुरोऽनुवाक्यां जपति ३१ यद् ग्राम इत्युभौ याज्यां निगद्य जुहुतः ३२ अक्रन्कर्मेति व्युत्क्रामन्तावनुमन्त्रयेते ३३ अध्वर्युर्वा जुहुयादन्वारभेयातामेतौ ३४ आज्यभागाभ्यां प्रचर्य स्रुक्पाणिः प्रतिप्रस्थाताकाङ्क्षति यावदध्वर्यु-रैन्द्रा ग्नषष्ठैः प्रचरति ३५ मारुत्याः प्रतिप्रस्थाता पूर्वेणावदानेन सह मेषीमवद्यति वारुण्या अध्वर्युरुत्तरेण सह मेषम् ३६ इडावत्सरीयाँ स्वस्तिमाशास इति यजमानो जपति ३७ मिथुनौ गावौ दक्षिणा ३८ समवनीय वाजिनं भक्षयत्युपास्ते प्रतिप्रस्थाता ३९ पत्नीसँ याजा-न्समिष्टयजुरध्वर्युर्जुहोति यथा पशुबन्धे ४० तूष्णीं प्रतिप्रस्थाता स्रुचँ विक्षारयति ४१ वारुणीनिष्काषेण तुषैश्चावभृथँ यन्ति यथा सोमे साम ऋजीषभक्षणँ स्नानमिति परिहाप्य ४२ निवर्तयते-- ctuWuR m;seWu s;kme/;" 1 pUv;| p*,Rm;sIm;nIkvt;yopvseduÿr;' £É@nIy;y 2 a¦yenIkvte p[;tr·;kp;lo m¨Î" s;'tpne>yo m?y²Ndne c¨mR¨Îo gOhme/e>y" sv;Rs;' duG/e s;ymodn N{ Sy inãk;W" 3 yjuW; vTs;np;kroit 4 apiv]e dohyit 5 ne?m;bihR" s'nçit 6 nop.OTy;Jy' gOð;it 7 aodnSy xro-inãk;W' ind/;it 8 ]Inodn;nuõÈTyoTpUt;Nkroit 9 n s;Ém/e-nIrNv;h 10 n p[y;j;Nyjit 11 a;Jy.;g;>y;' p[cy*Rdn;n;\ sÕTsÕTsmvd;y p[crit 12 @;Nt; .vit 13 am;Tye>y aodn;nuphr²Nt 14 p[itvexmodn' pcit 15 tSy pTNyXn;it 16 a;Jy;>yJy suiht; vs²Nt 17 aodn;Np[itvex; pcNte g; ßte 18 svTs; g;vo vs²Nt 19 p[;cInr;]eÉ.v;Ny;y; aɦ-ho} y; vTs* bݲNt 20 pur; p[;trɦho];í;hRpTye xroinãk;-WpU,;| dvI| pr;pteTyOW.m;×yte 21 yëW.o n åy;d( b[÷; b[Uy;-Æuü/Iit 22 m¨Î" £¡É@>y" s;k\ riXmÉ." s¢kp;l' invR-peTp[creÃ; 23 mh;hivW; yjte soÿrveidmɦ' p[,Iy 24 p s'cr; caturSu mAseSu sAkamedhAH 1 pUrvAM paurNamAsImAnIkavatAyopavaseduttarAM kraiDinIyAya 2 agnaye'nIkavate prAtaraSTAkapAlo marudbhyaH sAMtapanebhyo madhyandine carurmarudbhyo gqhamedhebhyaH sarvAsAM dugdhe sAyamodana indra sya niSkASaH 3 yajuSA vatsAnapAkaroti 4 apavitre dohayati 5 nedhmAbarhiH saMnahyati 6 nopabhqtyAjyaM gqhNAti 7 odanasya faro-niSkASaM nidadhAti 8 trInodanAnuddhqtyotpUtAnkaroti 9 na sAmidhe-nIranvAha 10 na prayAjAnyajati 11 AjyabhAgAbhyAM pracaryaudanAnAMM sakqtsakqtsamavadAya pracarati 12 iDAntA bhavati 13 amAtyebhya odanAnupaharanti 14 prativefamodanaM pacati 15 tasya patnyafnAti 16 AjyAbhyajya suhitA vasanti 17 odanAnprativefA pacante gAfca ghnate 18 savatsA gAvo vasanti 19 prAcInarAtre'bhivAnyAyA agni-ho tr?yAfca vatsau badhnanti 20 purA prAtaragnihotrAdgArhapatye faroniSkA-SapUrNAM darvIM parApatetyqSabhamAhvayate 21 yadqSabho na rUyAd brahmA brUyA-jjuhudhIti 22 marudbhyaH krIDibhyaH sAkaMM rafmibhiH saptakapAlaM nirva-petpracaredvA 23 mahAhaviSA yajate sottaravedimagniM praNIya 24 paxca saMcarANyaindra ?Agno dvAdafakapAla indra ?Aya vqtraghne carurvaifvakarmaNa ekakapAla iti havIMM Si 25 purastAtsviSTakqto'gne verhotramityabhighArayati 26 qSabho dakSiNA 27 caturSu mAseSu sAkamedhAH 1 pUrvAM paurNamAsImAnIkavatAyopavaseduttarAM kraiDinIyAya 2 agnaye'nIkavate prAtaraSTAkapAlo marudbhyaH sAMtapanebhyo madhyandine carurmarudbhyo gqhamedhebhyaH sarvAsAM dugdhe sAyamodana indra sya niSkASaH 3 yajuSA vatsAnapAkaroti 4 apavitre dohayati 5 nedhmAbarhiH saMnahyati 6 nopabhqtyAjyaM gqhNAti 7 odanasya faro-niSkASaM nidadhAti 8 trInodanAnuddhqtyotpUtAnkaroti 9 na sAmidhe-nIranvAha 10 na prayAjAnyajati 11 AjyabhAgAbhyAM pracaryaudanAnAMM sakqtsakqtsamavadAya pracarati 12 iDAntA bhavati 13 amAtyebhya odanAnupaharanti 14 prativefamodanaM pacati 15 tasya patnyafnAti 16 AjyAbhyajya suhitA vasanti 17 odanAnprativefA pacante gAfca ghnate 18 savatsA gAvo vasanti 19 prAcInarAtre'bhivAnyAyA agni-hotr! yAfca vatsau badhnanti 20 purA prAtaragnihotrAdgArhapatye faroniSkA-SapUrNAM darvIM parApatetyqSabhamAhvayate 21 yadqSabho na rUyAd brahmA brUyA-jjuhudhIti 22 marudbhyaH krIDibhyaH sAkaMM rafmibhiH saptakapAlaM nirva-petpracaredvA 23 mahAhaviSA yajate sottaravedimagniM praNIya 24 paxca saMcarANyaindrA gno dvAdafakapAla indrA ya vqtraghne carurvaifvakarmaNa ekakapAla iti havI MM! Si 25 purastAtsviSTakqto'gne verhotramityabhighArayati 26 qSabho dakSiNA 27 चतुर्षु मासेषु साकमेधाः १ पूर्वां पौर्णमासीमानीकवतायोपवसेदुत्तरां क्रैडिनीयाय २ अग्नयेऽनीकवते प्रातरष्टाकपालो मरुद्भ्यः सांतपनेभ्यो मध्यन्दिने चरुर्मरुद्भ्यो गृहमेधेभ्यः सर्वासां दुग्धे सायमोदन इन्द्र स्य निष्काषः ३ यजुषा वत्सानपाकरोति ४ अपवित्रे दोहयति ५ नेध्माबर्हिः संनह्यति ६ नोपभृत्याज्यं गृह्णाति ७ ओदनस्य शरो-निष्काषं निदधाति ८ त्रीनोदनानुद्धृत्योत्पूतान्करोति ९ न सामिधे-नीरन्वाह १० न प्रयाजान्यजति ११ आज्यभागाभ्यां प्रचर्यौदनानाँ सकृत्सकृत्समवदाय प्रचरति १२ इडान्ता भवति १३ अमात्येभ्य ओदनानुपहरन्ति १४ प्रतिवेशमोदनं पचति १५ तस्य पत्न्यश्नाति १६ आज्याभ्यज्य सुहिता वसन्ति १७ ओदनान्प्रतिवेशा पचन्ते गाश्च घ्नते १८ सवत्सा गावो वसन्ति १९ प्राचीनरात्रेऽभिवान्याया अग्नि-हो त्र्?याश्च वत्सौ बध्नन्ति २० पुरा प्रातरग्निहोत्राद्गार्हपत्ये शरोनिष्का-षपूर्णां दर्वीं परापतेत्यृषभमाह्वयते २१ यदृषभो न रूयाद् ब्रह्मा ब्रूया-ज्जुहुधीति २२ मरुद्भ्यः क्रीडिभ्यः साकँ रश्मिभिः सप्तकपालं निर्व-पेत्प्रचरेद्वा २३ महाहविषा यजते सोत्तरवेदिमग्निं प्रणीय २४ पञ्च संचराण्यैन्द्र ?ाग्नो द्वादशकपाल इन्द्र ?ाय वृत्रघ्ने चरुर्वैश्वकर्मण एककपाल इति हवीँ षि २५ पुरस्तात्स्विष्टकृतोऽग्ने वेर्होत्रमित्यभिघारयति २६ ऋषभो दक्षिणा २७ चतुर्षु मासेषु साकमेधाः १ पूर्वां पौर्णमासीमानीकवतायोपवसेदुत्तरां क्रैडिनीयाय २ अग्नयेऽनीकवते प्रातरष्टाकपालो मरुद्भ्यः सांतपनेभ्यो मध्यन्दिने चरुर्मरुद्भ्यो गृहमेधेभ्यः सर्वासां दुग्धे सायमोदन इन्द्र स्य निष्काषः ३ यजुषा वत्सानपाकरोति ४ अपवित्रे दोहयति ५ नेध्माबर्हिः संनह्यति ६ नोपभृत्याज्यं गृह्णाति ७ ओदनस्य शरो-निष्काषं निदधाति ८ त्रीनोदनानुद्धृत्योत्पूतान्करोति ९ न सामिधे-नीरन्वाह १० न प्रयाजान्यजति ११ आज्यभागाभ्यां प्रचर्यौदनानाँ सकृत्सकृत्समवदाय प्रचरति १२ इडान्ता भवति १३ अमात्येभ्य ओदनानुपहरन्ति १४ प्रतिवेशमोदनं पचति १५ तस्य पत्न्यश्नाति १६ आज्याभ्यज्य सुहिता वसन्ति १७ ओदनान्प्रतिवेशा पचन्ते गाश्च घ्नते १८ सवत्सा गावो वसन्ति १९ प्राचीनरात्रेऽभिवान्याया अग्नि-होत्र्! याश्च वत्सौ बध्नन्ति २० पुरा प्रातरग्निहोत्राद्गार्हपत्ये शरोनिष्का-षपूर्णां दर्वीं परापतेत्यृषभमाह्वयते २१ यदृषभो न रूयाद् ब्रह्मा ब्रूया-ज्जुहुधीति २२ मरुद्भ्यः क्रीडिभ्यः साकँ रश्मिभिः सप्तकपालं निर्व-पेत्प्रचरेद्वा २३ महाहविषा यजते सोत्तरवेदिमग्निं प्रणीय २४ पञ्च संचराण्यैन्द्रा ग्नो द्वादशकपाल इन्द्रा य वृत्रघ्ने चरुर्वैश्वकर्मण एककपाल इति हवी ँ! षि २५ पुरस्तात्स्विष्टकृतोऽग्ने वेर्होत्रमित्यभिघारयति २६ ऋषभो दक्षिणा २७ iptOyDeg[e, d²=,;ɦ \ veidmuõrit 1 a%;t; .vit 2 p[;-gudIcIn\ StMbyjuhRrit 3 sm' cturÅ' párÅyit 4 ¬ÿr;' p[it veidÅoÉ,' Ã;r' kÚvR²Nt 5 EkoLmukù m?ye ve´;" s;dyit 6 s a;hvnIy" 7 vWIRyo inTy;ihR¨pmUllUn\ vWIRy;in?m" 8 ag[e, inTym;hvnIymith;r" 9 ¬ÿrto ve´;" p;];É, p[yunáÿ_ 10 d²=,to invRpit 11 som;y iptOmte W$(kp;l" puro@;x" iptO>yo bihRWÎo /;n;" iptO>yoɦãv;ÿe>yo mNq" 12 tUã,I k;\ S} yMbk;Npuro@;x;nekkp;l;Np[itpu¨W\ yjm;nSywk;É/k;n( 13 p[o=,IiStg[;Nyv;nvß²Nt 14 d²=,;/eR g;yRpTySy puro@;x\ ÅpyTyuÿr;/eR }yMbk;n( 15 d²=,;¦* yv;N.OÆit 16 peW-,vel;y;' /;n; mN]e, iv.jit 17 aÉ.v;Ny;y;" pyÉs mNq' dohn =uxl;ky; p[sVym;lo@yit 18 xl;k;Sq' mNq' kroit 19 ctugORhIt;Ny;Jy;Ny?yÉ/ g;hRpTy' gOð;it 20 tUã,I' p[Str-muõvm;dÿe 21 smNt' bihRiS]" StO,NpyeRTyy; ivϼit 22 i]r-StO,Np[itpyeRit 23 Ekkm>yud;hrTyudkÚM.m;Jyen;g[t" pár-Wecn;y 24 a¦ye deve>y" iptO>y" sÉm?ym;n;y;nub[UhIit s'-p[eãyit 25 ¬xNtSTv; hv;mh Tyek; s;Ém/enI 26 tSy;' it¨ÿ_;y;\ sÕid?mm;d/;it 27 n hot;r\ vO,Ite n;WeRym( 28 apbihRW" p[y;j;Nyjit 29 a;Jy.;g;>y;' p[cyR p[;cIn;vIt;in kÚvRte 30 ivpárhr²Nt hvI \ iW 31 ivpáryNTyOiTvj" 32 yq;Sq;n' juô" 33 ¬p.Od(/[uve d²=,e 34 yq;Sq;n' puro@;x' d²=,; /;n; mNq' d²=,t" 35 a;¦I/[" p[Ty;Å;vyit 36 apro yjm;n" 37 d²=,to?vyuRrv´it i]turvd;nSy ctu" p;-vd;nSy 38 ¬dªit£;m\ som;y iptOmtenu Sv/eTynuv;cyit 39 ao Sv/eTy;Å;vyit 40 aStu Sv/eit p[Ty;Å;vyit 41 som' iptOmNt\ Sv/eit s'p[eãyit 42 Sv/; nm it vW$(k;r" 43 d²=,;mu%o d²=,;/eR juhoit 44 Eten /meR, iSv·ÕdNtw" p[crit 45 aɦ" kVyv;hn it iSv·Õt( 46 mNq;dIn;-Ém@;mv´it 47 b[÷;¦I/[o yjm;n Tyv`[e, .=ÉyTve@;\ hÉv"xeW;\ ]I²Np<@;NÕTv; §áÿ_Wu p[sVy' ind/;it yq; ip<@iptOyD ¬ÿr;\ Åo,I' párh;Py 48 tSy;' lep;É¥m;i·R 49 a] iptro m;dy?vÉmTyuKTv; preTy sus'ëx' Tv; vyÉmTy;-hvnIymupitÏNte 50 yoj; iNvN{ te hroÉmit p[,ven t;>yNte 51 ydNtár=Émit g;hRpTym( 52 amImdNt iptr it párÉÅt' p[p´;ïn;>yïndx;inhvnÉmit ÕTv; p[etn iptr it i]rp" páriWNpyeRit 53 ay; ivϼit i]rpáriWNp[itpyeRit 54 a=-¥mImdNteit pTNyɦ' mnSvtI p[Ty;y²Nt 55 a¦e tm´;Émit g;hRpTymupitÏte 56 apbihRW;vnuy;j* yjit dev* yj yjeit s'p[eãyit 57 n pI" s\ y;jy²Nt n sÉm·yjujuRhoit 58 sm;Pyei·' p[;gudS} yMbkyRj²Nt 59 mUte puro@;x;nupvp²Nt 60 EkoLmukù pr;cIn' /Up;ym;n\ hr²Nt 61 a;%u' te ¨{ px' kro-mITy;%uikr* puro@;xmekmupvpit 62 EkoLmukù ctuãpq ¬p-sm;/;y puro@;x;n;\ sÕTsÕTsmvd;y;r pitqyajxe'greNa dakSiNAgniMM vedimuddharati 1 akhAtA bhavati 2 prA-gudIcInaMM stambayajurharati 3 samaM caturafraM parifrayati 4 uttarAM prati vedifroNiM dvAraM kurvanti 5 ekolmukaM madhye vedyAH sAdayati 6 sa AhavanIyaH 7 varSIyo nityAdbarhirupamUlalUnaMM varSIyAnidhmaH 8 agreNa nityamAhavanIyamatihAraH 9 uttarato vedyAH pAtrANi prayunakti 10 dakSiNato nirvapati 11 somAya pitqmate SaTkapAlaH puroDAfaH pitqbhyo barhiSadbhyo dhAnAH pitqbhyo'gniSvAttebhyo manthaH 12 tUSNI kAMM str?yambakAnpuroDAfAnekakapAlAnpratipuruSaMM yajamAnasyaikAdhikAn 13 prokSaNIstigrAnyavAnavaghnanti 14 dakSiNArdhe gAryapatyasya puroDAfaMM frapayatyuttarArdhe tryambakAn 15 dakSiNAgnau yavAnbhqjjati 16 peSa-NavelAyAM dhAnA mantreNa vibhajati 17 abhivAnyAyAH payasi manthaM dohana ikSufalAkayA prasavyamAloDayati 18 falAkAsthaM manthaM karoti 19 caturgqhItAnyAjyAnyadhyadhi gArhapatyaM gqhNAti 20 tUSNIM prastara-muddhavamAdatte 21 samantaM barhistriH stqNanparyetyayA viSTheti 22 trira-stqNanpratiparyeti 23 ekaikamabhyudAharatyudakumbhamAjyenAgrataH pari-SecanAya 24 agnaye devebhyaH pitqbhyaH samidhyamAnAyAnubrUhIti saM-preSyati 25 ufantastvA havAmaha ityekA sAmidhenI 26 tasyAM tiruktAyAMM sakqdidhmamAdadhAti 27 na hotAraMM vqNIte nArSeyam 28 apabarhiSaH prayAjAnyajati 29 AjyabhAgAbhyAM pracarya prAcInAvItAni kurvate 30 vipariharanti havIMM Si 31 vipariyantyqtvijaH 32 yathAsthAnaM juhUH 33 upabhqddhruve dakSiNe 34 yathAsthAnaM puroDAfaM dakSiNA dhAnA manthaM dakSiNataH 35 AgnIdhraH pratyAfrAvayati 36 aparo yajamAnaH 37 dakSiNato'dhvaryuravadyati trifcaturavadAnasya catuH paxcA-vadAnasya 38 udazzatikrAmaMM somAya pitqmate'nu svadhetyanuvAcayati 39 o svadhetyAfrAvayati 40 astu svadheti pratyAfrAvayati 41 somaM pitqmantaMM svadheti saMpreSyati 42 svadhA nama iti vaSaTkAraH 43 dakSiNAmukho dakSiNArdhe juhoti 44 etena dharmeNa sviSTakqdantaiH pracarati 45 agniH kavyavAhana iti sviSTakqt 46 manthAdInA-miDAmavadyati 47 brahmAgnIdhro yajamAna ityavaghreNa bhakSayitveDAMM haviHfeSAMM fca trInpiNDAnkqtvA sraktiSu prasavyaM nidadhAti yathA piNDapitqyajxa uttarAMM froNIM parihApya 48 tasyAM lepAnnimArSTi 49 atra pitaro mAdayadhvamityuktvA paretya susaMdqfaM tvA vayamityA-havanIyamupatiSThante 50 yojA nvindra te haromiti praNavena tAbhyante 51 yadantarikSamiti gArhapatyam 52 amImadanta pitara iti parifritaM prapadyAxjanAbhyaxjanadafAnihavanamiti kqtvA pretana pitara iti trirapaH pariSixcanparyeti 53 ayA viSTheti trirapariSixcanpratiparyeti 54 akSa-nnamImadanteti patnyagniM manasvatIfca pratyAyanti 55 agne tamadyAfvamiti gArhapatyamupatiSThate 56 apabarhiSAvanuyAjau yajati devau yaja yajeti saMpreSyati 57 na patnIH saMM yAjayanti na samiSTayajurjuhoti 58 samApyeSTiM prAgudaxca str?yambakairyajanti 59 mUte puroDAfAnupavapanti 60 ekolmukaM parAcInaM dhUpAyamAnaMM haranti 61 AkhuM te rudra pafuM karo-mItyAkhukirau puroDAfamekamupavapati 62 ekolmukaM catuSpatha upa-samAdhAya puroDAfAnAMM sakqtsakqtsamavadAyAraNyena palAfaparNena madhyamena juhoti--eSa te rudra bhAga iti 63 avAmba rudra madimahIti yajamAno'mAtyaiH sahAgniM paryeti 64 patikAmApi yAyAt 65 bhago'si bhagasyeSa ityudasya pratilabhya yajamAnAya samAvapanti 66 patikAmApi vA 67 triretena dharmeNa 68 yathAsvamupayAmam 69 bheSajaM gava iti dvitIyaM pariyanti 70 tr?yambakaMM yajAmaha iti tqtIyam 71 pitqyajxe'greNa dakSiNAgni MM! vedimuddharati 1 akhAtA bhavati 2 prA-gudIcInaMM stambayajurharati 3 samaM caturafraM parifrayati 4 uttarAM prati vedifroNiM dvAraM kurvanti 5 ekolmukaM madhye vedyAH sAdayati 6 sa AhavanIyaH 7 varSIyo nityAdbarhirupamUlalUnaMM varSIyAnidhmaH 8 agreNa nityamAhavanIyamatihAraH 9 uttarato vedyAH pAtrANi prayunakti 10 dakSiNato nirvapati 11 somAya pitqmate SaTkapAlaH puroDAfaH pitqbhyo barhiSadbhyo dhAnAH pitqbhyo'gniSvAttebhyo manthaH 12 tUSNI kAMM str! yambakAnpuroDAfAnekakapAlAnpratipuruSaMM yajamAnasyaikAdhikAn 13 prokSaNIstigrAnyavAnavaghnanti 14 dakSiNArdhe gAryapatyasya puroDAfaMM frapayatyuttarArdhe tryambakAn 15 dakSiNAgnau yavAnbhqjjati 16 peSa-NavelAyAM dhAnA mantreNa vibhajati 17 abhivAnyAyAH payasi manthaM dohana ikSufalAkayA prasavyamAloDayati 18 falAkAsthaM manthaM karoti 19 caturgqhItAnyAjyAnyadhyadhi gArhapatyaM gqhNAti 20 tUSNIM prastara-muddhavamAdatte 21 samantaM barhistriH stqNanparyetyayA viSTheti 22 trira-stqNanpratiparyeti 23 ekaikamabhyudAharatyudakumbhamAjyenAgrataH pari-SecanAya 24 agnaye devebhyaH pitqbhyaH samidhyamAnAyAnubrUhIti saM-preSyati 25 ufantastvA havAmaha ityekA sAmidhenI 26 tasyAM tiruktAyAMM sakqdidhmamAdadhAti 27 na hotAraMM vqNIte nArSeyam 28 apabarhiSaH prayAjAnyajati 29 AjyabhAgAbhyAM pracarya prAcInAvItAni kurvate 30 vipariharanti havI MM! Si 31 vipariyantyqtvijaH 32 yathAsthAnaM juhUH 33 upabhqddhruve dakSiNe 34 yathAsthAnaM puroDAfaM dakSiNA dhAnA manthaM dakSiNataH 35 AgnIdhraH pratyAfrAvayati 36 aparo yajamAnaH 37 dakSiNato'dhvaryuravadyati trifcaturavadAnasya catuH paxcA-vadAnasya 38 udazzatikrAmaMM somAya pitqmate'nu svadhetyanuvAcayati 39 o svadhetyAfrAvayati 40 astu svadheti pratyAfrAvayati 41 somaM pitqmantaMM svadheti saMpreSyati 42 svadhA nama iti vaSaTkAraH 43 dakSiNAmukho dakSiNArdhe juhoti 44 etena dharmeNa sviSTakqdantaiH pracarati 45 agniH kavyavAhana iti sviSTakqt 46 manthAdInA-miDAmavadyati 47 brahmAgnIdhro yajamAna ityavaghreNa bhakSayitveDAMM haviHfeSAMM fca trInpiNDAnkqtvA sraktiSu prasavyaM nidadhAti yathA piNDapitqyajxa uttarAMM froNIM parihApya 48 tasyAM lepAnnimArSTi 49 atra pitaro mAdayadhvamityuktvA paretya susaMdqfaM tvA vayamityA-havanIyamupatiSThante 50 yojA nvindra te haromiti praNavena tAbhyante 51 yadantarikSamiti gArhapatyam 52 amImadanta pitara iti parifritaM prapadyAxjanAbhyaxjanadafAnihavanamiti kqtvA pretana pitara iti trirapaH pariSixcanparyeti 53 ayA viSTheti trirapariSixcanpratiparyeti 54 akSa-nnamImadanteti patnyagniM manasvatIfca pratyAyanti 55 agne tamadyAfvamiti gArhapatyamupatiSThate 56 apabarhiSAvanuyAjau yajati devau yaja yajeti saMpreSyati 57 na patnIH saMM yAjayanti na samiSTayajurjuhoti 58 samApyeSTiM prAgudaxcastr! yambakairyajanti 59 mUte puroDAfAnupavapanti 60 ekolmukaM parAcInaM dhUpAyamAnaMM haranti 61 AkhuM te rudra pafuM karo-mItyAkhukirau puroDAfamekamupavapati 62 ekolmukaM catuSpatha upa-samAdhAya puroDAfAnAMM sakqtsakqtsamavadAyAraNyena palAfaparNena madhyamena juhoti--eSa te rudra bhAga iti 63 avAmba rudra madimahIti yajamAno'mAtyaiH sahAgniM paryeti 64 patikAmApi yAyAt 65 bhago'si bhagasyeSa ityudasya pratilabhya yajamAnAya samAvapanti 66 patikAmApi vA 67 triretena dharmeNa 68 yathAsvamupayAmam 69 bheSajaM gava iti dvitIyaM pariyanti 70 tr! yambakaMM yajAmaha iti tqtIyam 71 पितृयज्ञेऽग्रेण दक्षिणाग्निँ वेदिमुद्धरति १ अखाता भवति २ प्रा-गुदीचीनँ स्तम्बयजुर्हरति ३ समं चतुरश्रं परिश्रयति ४ उत्तरां प्रति वेदिश्रोणिं द्वारं कुर्वन्ति ५ एकोल्मुकं मध्ये वेद्याः सादयति ६ स आहवनीयः ७ वर्षीयो नित्याद्बर्हिरुपमूललूनँ वर्षीयानिध्मः ८ अग्रेण नित्यमाहवनीयमतिहारः ९ उत्तरतो वेद्याः पात्राणि प्रयुनक्ति १० दक्षिणतो निर्वपति ११ सोमाय पितृमते षट्कपालः पुरोडाशः पितृभ्यो बर्हिषद्भ्यो धानाः पितृभ्योऽग्निष्वात्तेभ्यो मन्थः १२ तूष्णी काँ स्त्र्?यम्बकान्पुरोडाशानेककपालान्प्रतिपुरुषँ यजमानस्यैकाधिकान् १३ प्रोक्षणीस्तिग्रान्यवानवघ्नन्ति १४ दक्षिणार्धे गार्यपत्यस्य पुरोडाशँ श्रपयत्युत्तरार्धे त्र्यम्बकान् १५ दक्षिणाग्नौ यवान्भृज्जति १६ पेष-णवेलायां धाना मन्त्रेण विभजति १७ अभिवान्यायाः पयसि मन्थं दोहन इक्षुशलाकया प्रसव्यमालोडयति १८ शलाकास्थं मन्थं करोति १९ चतुर्गृहीतान्याज्यान्यध्यधि गार्हपत्यं गृह्णाति २० तूष्णीं प्रस्तर-मुद्धवमादत्ते २१ समन्तं बर्हिस्त्रिः स्तृणन्पर्येत्यया विष्ठेति २२ त्रिर-स्तृणन्प्रतिपर्येति २३ एकैकमभ्युदाहरत्युदकुम्भमाज्येनाग्रतः परि-षेचनाय २४ अग्नये देवेभ्यः पितृभ्यः समिध्यमानायानुब्रूहीति सं-प्रेष्यति २५ उशन्तस्त्वा हवामह इत्येका सामिधेनी २६ तस्यां तिरुक्तायाँ सकृदिध्ममादधाति २७ न होतारँ वृणीते नार्षेयम् २८ अपबर्हिषः प्रयाजान्यजति २९ आज्यभागाभ्यां प्रचर्य प्राचीनावीतानि कुर्वते ३० विपरिहरन्ति हवीँ षि ३१ विपरियन्त्यृत्विजः ३२ यथास्थानं जुहूः ३३ उपभृद्ध्रुवे दक्षिणे ३४ यथास्थानं पुरोडाशं दक्षिणा धाना मन्थं दक्षिणतः ३५ आग्नीध्रः प्रत्याश्रावयति ३६ अपरो यजमानः ३७ दक्षिणतोऽध्वर्युरवद्यति त्रिश्चतुरवदानस्य चतुः पञ्चा-वदानस्य ३८ उदङ्ङतिक्रामँ सोमाय पितृमतेऽनु स्वधेत्यनुवाचयति ३९ ओ स्वधेत्याश्रावयति ४० अस्तु स्वधेति प्रत्याश्रावयति ४१ सोमं पितृमन्तँ स्वधेति संप्रेष्यति ४२ स्वधा नम इति वषट्कारः ४३ दक्षिणामुखो दक्षिणार्धे जुहोति ४४ एतेन धर्मेण स्विष्टकृदन्तैः प्रचरति ४५ अग्निः कव्यवाहन इति स्विष्टकृत् ४६ मन्थादीना-मिडामवद्यति ४७ ब्रह्माग्नीध्रो यजमान इत्यवघ्रेण भक्षयित्वेडाँ हविःशेषाँ श्च त्रीन्पिण्डान्कृत्वा स्रक्तिषु प्रसव्यं निदधाति यथा पिण्डपितृयज्ञ उत्तराँ श्रोणीं परिहाप्य ४८ तस्यां लेपान्निमार्ष्टि ४९ अत्र पितरो मादयध्वमित्युक्त्वा परेत्य सुसंदृशं त्वा वयमित्या-हवनीयमुपतिष्ठन्ते ५० योजा न्विन्द्र ते हरोमिति प्रणवेन ताभ्यन्ते ५१ यदन्तरिक्षमिति गार्हपत्यम् ५२ अमीमदन्त पितर इति परिश्रितं प्रपद्याञ्जनाभ्यञ्जनदशानिहवनमिति कृत्वा प्रेतन पितर इति त्रिरपः परिषिञ्चन्पर्येति ५३ अया विष्ठेति त्रिरपरिषिञ्चन्प्रतिपर्येति ५४ अक्ष-न्नमीमदन्तेति पत्न्यग्निं मनस्वतीश्च प्रत्यायन्ति ५५ अग्ने तमद्याश्वमिति गार्हपत्यमुपतिष्ठते ५६ अपबर्हिषावनुयाजौ यजति देवौ यज यजेति संप्रेष्यति ५७ न पत्नीः सँ याजयन्ति न समिष्टयजुर्जुहोति ५८ समाप्येष्टिं प्रागुदञ्च स्त्र्?यम्बकैर्यजन्ति ५९ मूते पुरोडाशानुपवपन्ति ६० एकोल्मुकं पराचीनं धूपायमानँ हरन्ति ६१ आखुं ते रुद्र पशुं करो-मीत्याखुकिरौ पुरोडाशमेकमुपवपति ६२ एकोल्मुकं चतुष्पथ उप-समाधाय पुरोडाशानाँ सकृत्सकृत्समवदायारण्येन पलाशपर्णेन मध्यमेन जुहोति--एष ते रुद्र भाग इति ६३ अवाम्ब रुद्र मदिमहीति यजमानोऽमात्यैः सहाग्निं पर्येति ६४ पतिकामापि यायात् ६५ भगोऽसि भगस्येष इत्युदस्य प्रतिलभ्य यजमानाय समावपन्ति ६६ पतिकामापि वा ६७ त्रिरेतेन धर्मेण ६८ यथास्वमुपयामम् ६९ भेषजं गव इति द्वितीयं परियन्ति ७० त्र्?यम्बकँ यजामह इति तृतीयम् ७१ पितृयज्ञेऽग्रेण दक्षिणाग्नि ँ! वेदिमुद्धरति १ अखाता भवति २ प्रा-गुदीचीनँ स्तम्बयजुर्हरति ३ समं चतुरश्रं परिश्रयति ४ उत्तरां प्रति वेदिश्रोणिं द्वारं कुर्वन्ति ५ एकोल्मुकं मध्ये वेद्याः सादयति ६ स आहवनीयः ७ वर्षीयो नित्याद्बर्हिरुपमूललूनँ वर्षीयानिध्मः ८ अग्रेण नित्यमाहवनीयमतिहारः ९ उत्तरतो वेद्याः पात्राणि प्रयुनक्ति १० दक्षिणतो निर्वपति ११ सोमाय पितृमते षट्कपालः पुरोडाशः पितृभ्यो बर्हिषद्भ्यो धानाः पितृभ्योऽग्निष्वात्तेभ्यो मन्थः १२ तूष्णी काँ स्त्र्! यम्बकान्पुरोडाशानेककपालान्प्रतिपुरुषँ यजमानस्यैकाधिकान् १३ प्रोक्षणीस्तिग्रान्यवानवघ्नन्ति १४ दक्षिणार्धे गार्यपत्यस्य पुरोडाशँ श्रपयत्युत्तरार्धे त्र्यम्बकान् १५ दक्षिणाग्नौ यवान्भृज्जति १६ पेष-णवेलायां धाना मन्त्रेण विभजति १७ अभिवान्यायाः पयसि मन्थं दोहन इक्षुशलाकया प्रसव्यमालोडयति १८ शलाकास्थं मन्थं करोति १९ चतुर्गृहीतान्याज्यान्यध्यधि गार्हपत्यं गृह्णाति २० तूष्णीं प्रस्तर-मुद्धवमादत्ते २१ समन्तं बर्हिस्त्रिः स्तृणन्पर्येत्यया विष्ठेति २२ त्रिर-स्तृणन्प्रतिपर्येति २३ एकैकमभ्युदाहरत्युदकुम्भमाज्येनाग्रतः परि-षेचनाय २४ अग्नये देवेभ्यः पितृभ्यः समिध्यमानायानुब्रूहीति सं-प्रेष्यति २५ उशन्तस्त्वा हवामह इत्येका सामिधेनी २६ तस्यां तिरुक्तायाँ सकृदिध्ममादधाति २७ न होतारँ वृणीते नार्षेयम् २८ अपबर्हिषः प्रयाजान्यजति २९ आज्यभागाभ्यां प्रचर्य प्राचीनावीतानि कुर्वते ३० विपरिहरन्ति हवी ँ! षि ३१ विपरियन्त्यृत्विजः ३२ यथास्थानं जुहूः ३३ उपभृद्ध्रुवे दक्षिणे ३४ यथास्थानं पुरोडाशं दक्षिणा धाना मन्थं दक्षिणतः ३५ आग्नीध्रः प्रत्याश्रावयति ३६ अपरो यजमानः ३७ दक्षिणतोऽध्वर्युरवद्यति त्रिश्चतुरवदानस्य चतुः पञ्चा-वदानस्य ३८ उदङ्ङतिक्रामँ सोमाय पितृमतेऽनु स्वधेत्यनुवाचयति ३९ ओ स्वधेत्याश्रावयति ४० अस्तु स्वधेति प्रत्याश्रावयति ४१ सोमं पितृमन्तँ स्वधेति संप्रेष्यति ४२ स्वधा नम इति वषट्कारः ४३ दक्षिणामुखो दक्षिणार्धे जुहोति ४४ एतेन धर्मेण स्विष्टकृदन्तैः प्रचरति ४५ अग्निः कव्यवाहन इति स्विष्टकृत् ४६ मन्थादीना-मिडामवद्यति ४७ ब्रह्माग्नीध्रो यजमान इत्यवघ्रेण भक्षयित्वेडाँ हविःशेषाँ श्च त्रीन्पिण्डान्कृत्वा स्रक्तिषु प्रसव्यं निदधाति यथा पिण्डपितृयज्ञ उत्तराँ श्रोणीं परिहाप्य ४८ तस्यां लेपान्निमार्ष्टि ४९ अत्र पितरो मादयध्वमित्युक्त्वा परेत्य सुसंदृशं त्वा वयमित्या-हवनीयमुपतिष्ठन्ते ५० योजा न्विन्द्र ते हरोमिति प्रणवेन ताभ्यन्ते ५१ यदन्तरिक्षमिति गार्हपत्यम् ५२ अमीमदन्त पितर इति परिश्रितं प्रपद्याञ्जनाभ्यञ्जनदशानिहवनमिति कृत्वा प्रेतन पितर इति त्रिरपः परिषिञ्चन्पर्येति ५३ अया विष्ठेति त्रिरपरिषिञ्चन्प्रतिपर्येति ५४ अक्ष-न्नमीमदन्तेति पत्न्यग्निं मनस्वतीश्च प्रत्यायन्ति ५५ अग्ने तमद्याश्वमिति गार्हपत्यमुपतिष्ठते ५६ अपबर्हिषावनुयाजौ यजति देवौ यज यजेति संप्रेष्यति ५७ न पत्नीः सँ याजयन्ति न समिष्टयजुर्जुहोति ५८ समाप्येष्टिं प्रागुदञ्चस्त्र्! यम्बकैर्यजन्ति ५९ मूते पुरोडाशानुपवपन्ति ६० एकोल्मुकं पराचीनं धूपायमानँ हरन्ति ६१ आखुं ते रुद्र पशुं करो-मीत्याखुकिरौ पुरोडाशमेकमुपवपति ६२ एकोल्मुकं चतुष्पथ उप-समाधाय पुरोडाशानाँ सकृत्सकृत्समवदायारण्येन पलाशपर्णेन मध्यमेन जुहोति--एष ते रुद्र भाग इति ६३ अवाम्ब रुद्र मदिमहीति यजमानोऽमात्यैः सहाग्निं पर्येति ६४ पतिकामापि यायात् ६५ भगोऽसि भगस्येष इत्युदस्य प्रतिलभ्य यजमानाय समावपन्ति ६६ पतिकामापि वा ६७ त्रिरेतेन धर्मेण ६८ यथास्वमुपयामम् ६९ भेषजं गव इति द्वितीयं परियन्ति ७० त्र्! यम्बकँ यजामह इति तृतीयम् ७१ it pitk;m; 72 yq;»;tÉmtre 73 mUt ¬pnç vO= a;sjit--¨{ wW te .;g Tyu.yt" 74 anpe=m;,;" p[Ty;y²Nt 75 m;jRn\ sÉmd;/;nÉmit yq; pxubN/e 76 p[;Py;idTy' `Ote c¨ù invRpit 77 £É@inp[.OTy;idTy;Nt' p[;gStmy;²T£yet 68 s\ iSqt;y;' p*,Rm;sI \ s\ Sq;Py invtRyte-- iti patikAmA 72 yathAmnAtamitare 73 mUta upanahya vqkSa Asajati--rudrai Sa te bhAga ityubhayataH 74 anapekSamANAH pratyAyanti 75 mArjanaMM samidAdhAnamiti yathA pafubandhe 76 prApyAdityaM ghqte caruM nirvapati 77 kraiDiniprabhqtyAdityAntaM prAgastamayAtkriyeta 68 saMM sthitAyAM paurNamAsIMM saMM sthApya nivartayate-- iti patikAmA 72 yathAmnAtamitare 73 mUta upanahya vqkSa Asajati--rudrai Sa te bhAga ityubhayataH 74 anapekSamANAH pratyAyanti 75 mArjanaMM samidAdhAnamiti yathA pafubandhe 76 prApyAdityaM ghqte caruM nirvapati 77 kraiDiniprabhqtyAdityAntaM prAgastamayAtkriyeta 68 saMM sthitAyAM paurNamAsI MM! saMM sthApya nivartayate-- इति पतिकामा ७२ यथाम्नातमितरे ७३ मूत उपनह्य वृक्ष आसजति--रुद्रै ष ते भाग इत्युभयतः ७४ अनपेक्षमाणाः प्रत्यायन्ति ७५ मार्जनँ समिदाधानमिति यथा पशुबन्धे ७६ प्राप्यादित्यं घृते चरुं निर्वपति ७७ क्रैडिनिप्रभृत्यादित्यान्तं प्रागस्तमयात्क्रियेत ६८ सँ स्थितायां पौर्णमासीँ सँ स्थाप्य निवर्तयते-- इति पतिकामा ७२ यथाम्नातमितरे ७३ मूत उपनह्य वृक्ष आसजति--रुद्रै ष ते भाग इत्युभयतः ७४ अनपेक्षमाणाः प्रत्यायन्ति ७५ मार्जनँ समिदाधानमिति यथा पशुबन्धे ७६ प्राप्यादित्यं घृते चरुं निर्वपति ७७ क्रैडिनिप्रभृत्यादित्यान्तं प्रागस्तमयात्क्रियेत ६८ सँ स्थितायां पौर्णमासी ँ! सँ स्थाप्य निवर्तयते-- ctuWuR m;seWu xun;sIyR \ s´turhe m;se v; 1 p s'cr;É, v;yVy; yv;gU" p[it/uGveN{ ;y xun;sIr;y Ã;dxkp;l" s*yR Ekkp;l it hvI \ iW 2 sIr' Ã;dxyog' d²=,o·;ro v;n@±v;NW@äog\ sIrmu·;r* v;n@±v;h* 3 invtRyte-- caturSu mAseSu funAsIryaMM sadyafcaturahe mAse vA 1 paxca saMcarANi vAyavyA yavAgUH pratidhugvendra ?Aya funAsIrAya dvAdafakapAlaH saurya ekakapAla iti havIMM Si 2 sIraM dvAdafayogaM dakSiNoSTAro vAnaDvAnSaDyogaMM sIramuSTArau vAnaDvAhau 3 nivartayate-- caturSu mAseSu funAsIrya MM! sadyafcaturahe mAse vA 1 paxca saMcarANi vAyavyA yavAgUH pratidhugvendrA ya funAsIrAya dvAdafakapAlaH saurya ekakapAla iti havI MM! Si 2 sIraM dvAdafayogaM dakSiNoSTAro vAnaDvAnSaDyogaMM sIramuSTArau vAnaDvAhau 3 nivartayate-- चतुर्षु मासेषु शुनासीर्यँ सद्यश्चतुरहे मासे वा १ पञ्च संचराणि वायव्या यवागूः प्रतिधुग्वेन्द्र ?ाय शुनासीराय द्वादशकपालः सौर्य एककपाल इति हवीँ षि २ सीरं द्वादशयोगं दक्षिणोष्टारो वानड्वान्षड्योगँ सीरमुष्टारौ वानड्वाहौ ३ निवर्तयते-- चतुर्षु मासेषु शुनासीर्य ँ! सद्यश्चतुरहे मासे वा १ पञ्च संचराणि वायव्या यवागूः प्रतिधुग्वेन्द्रा य शुनासीराय द्वादशकपालः सौर्य एककपाल इति हवी ँ! षि २ सीरं द्वादशयोगं दक्षिणोष्टारो वानड्वान्षड्योगँ सीरमुष्टारौ वानड्वाहौ ३ निवर्तयते-- it ) aɦiStGmeneit sm;nm( 4 vwdevenwv yjet pxuk;m" sh§' pxUNp[;Pyoÿrw" 5 xun;sIyeR, g[;mk;mo¥;´k;mo vOi·-k;m" h(pxuk;m" SvgRk;mo v; 6 ¬dkmNvvs;y tSyodk;q;R-NkÚvIRt 7 s;\ vTsrIk;É, 8 a] p s\ vTsr; iti , agnistigmeneti samAnam 4 vaifvadevenaiva yajeta pafukAmaH sahasraM pafUnprApyottaraiH 5 funAsIryeNa grAmakAmo'nnAdyakAmo vqSTi-kAmaH hpafukAmaH svargakAmo vA 6 udakamanvavasAya tasyodakArthA-nkurvIta 7 sAMM vatsarIkANi 8 atra paxca saMM vatsarANyetena dharmeNa phAlgunArambhaNAnphAlgunIsamApanAMM strInsaMM vatsarAniSTvA cai tr?yArambhaNau caitrIsamApanau dvau yajeta 9 atha pafumanti 10 vaifvadeve sanneSu haviHSu yUpAya vaifvadevaM pafumupAkaroti 11 yathAkAlamavipratiSiddhAn 12 pafunA cAturmAsyakAndharmAnkaroti 13 samAnaM pafukarmottamAtprayAjAt 14 uttamena prayAjena pracarati 15 dhruvAdIni havIMM SyabhighArayati 16 sahAmikSAvapAmabhighArayati 17 AjyabhAgAbhyAM pracarya havirbhiH pracarati 18 sahAmikSAvapena pracarati 19 vapAyAH saMpraiSAH 20 pura-stAtsviSTakqtaH pafupuroDAfena pracarati 21 sahasviSTakqtpraiSavantsa-heDA 22 samAnamAntAtpafukarma 23 etenottarANi sahapaxcasaMcarANi parvANi vyAkhyAtAni 24 vikArAnvyAkhyAsyAmaH 25 varuNa-praghAseSUbhayatra yUpau 26 mArutaM pratiprasthAtA pafumupAkaroti vAruNa-madhvaryuH 27 pratiprasthAtuH pafau pUrvaM kArmAdhvaryorArAt 28 prati-prasthAtAmikSAvapena pUrvaM pracarati 29 samAnamubhayoH karma 30 ekA manotA 31 pratiprasthAtA pafunA pUrvaM pracarati 32 pafuvarjamadhvaryoH saMpraiSAH 33 samAneDA 34 sAkamedheSvindra ?Aya vqtraghne pafuH 35 vAyave nityutvate funAsIrye 36 samAnamanyatsamAnamanyat 37 iti , agnistigmeneti samAnam 4 vaifvadevenaiva yajeta pafukAmaH sahasraM pafUnprApyottaraiH 5 funAsIryeNa grAmakAmo'nnAdyakAmo vqSTi-kAmaH hpafukAmaH svargakAmo vA 6 udakamanvavasAya tasyodakArthA-nkurvIta 7 sAMM vatsarIkANi 8 atra paxca saMM vatsarANyetena dharmeNa phAlgunArambhaNAnphAlgunIsamApanAMM strInsaMM vatsarAniSTvA caitr! yArambhaNau caitrIsamApanau dvau yajeta 9 atha pafumanti 10 vaifvadeve sanneSu haviHSu yUpAya vaifvadevaM pafumupAkaroti 11 yathAkAlamavipratiSiddhAn 12 pafunA cAturmAsyakAndharmAnkaroti 13 samAnaM pafukarmottamAtprayAjAt 14 uttamena prayAjena pracarati 15 dhruvAdIni havI MM! SyabhighArayati 16 sahAmikSAvapAmabhighArayati 17 AjyabhAgAbhyAM pracarya havirbhiH pracarati 18 sahAmikSAvapena pracarati 19 vapAyAH saMpraiSAH 20 pura-stAtsviSTakqtaH pafupuroDAfena pracarati 21 sahasviSTakqtpraiSavantsa-heDA 22 samAnamAntAtpafukarma 23 etenottarANi sahapaxcasaMcarANi parvANi vyAkhyAtAni 24 vikArAnvyAkhyAsyAmaH 25 varuNa-praghAseSUbhayatra yUpau 26 mArutaM pratiprasthAtA pafumupAkaroti vAruNa-madhvaryuH 27 pratiprasthAtuH pafau pUrvaM kArmAdhvaryorArAt 28 prati-prasthAtAmikSAvapena pUrvaM pracarati 29 samAnamubhayoH karma 30 ekA manotA 31 pratiprasthAtA pafunA pUrvaM pracarati 32 pafuvarjamadhvaryoH saMpraiSAH 33 samAneDA 34 sAkamedheSvindrA ya vqtraghne pafuH 35 vAyave nityutvate funAsIrye 36 samAnamanyatsamAnamanyat 37 इति । अग्निस्तिग्मेनेति समानम् ४ वैश्वदेवेनैव यजेत पशुकामः सहस्रं पशून्प्राप्योत्तरैः ५ शुनासीर्येण ग्रामकामोऽन्नाद्यकामो वृष्टि-कामः ह्पशुकामः स्वर्गकामो वा ६ उदकमन्ववसाय तस्योदकार्था-न्कुर्वीत ७ साँ वत्सरीकाणि ८ अत्र पञ्च सँ वत्सराण्येतेन धर्मेण फाल्गुनारम्भणान्फाल्गुनीसमापनाँ स्त्रीन्सँ वत्सरानिष्ट्वा चै त्र्?यारम्भणौ चैत्रीसमापनौ द्वौ यजेत ९ अथ पशुमन्ति १० वैश्वदेवे सन्नेषु हविःषु यूपाय वैश्वदेवं पशुमुपाकरोति ११ यथाकालमविप्रतिषिद्धान् १२ पशुना चातुर्मास्यकान्धर्मान्करोति १३ समानं पशुकर्मोत्तमात्प्रयाजात् १४ उत्तमेन प्रयाजेन प्रचरति १५ ध्रुवादीनि हवीँ ष्यभिघारयति १६ सहामिक्षावपामभिघारयति १७ आज्यभागाभ्यां प्रचर्य हविर्भिः प्रचरति १८ सहामिक्षावपेन प्रचरति १९ वपायाः संप्रैषाः २० पुर-स्तात्स्विष्टकृतः पशुपुरोडाशेन प्रचरति २१ सहस्विष्टकृत्प्रैषवन्त्स-हेडा २२ समानमान्तात्पशुकर्म २३ एतेनोत्तराणि सहपञ्चसंचराणि पर्वाणि व्याख्यातानि २४ विकारान्व्याख्यास्यामः २५ वरुण-प्रघासेषूभयत्र यूपौ २६ मारुतं प्रतिप्रस्थाता पशुमुपाकरोति वारुण-मध्वर्युः २७ प्रतिप्रस्थातुः पशौ पूर्वं कार्माध्वर्योरारात् २८ प्रति-प्रस्थातामिक्षावपेन पूर्वं प्रचरति २९ समानमुभयोः कर्म ३० एका मनोता ३१ प्रतिप्रस्थाता पशुना पूर्वं प्रचरति ३२ पशुवर्जमध्वर्योः संप्रैषाः ३३ समानेडा ३४ साकमेधेष्विन्द्र ?ाय वृत्रघ्ने पशुः ३५ वायवे नित्युत्वते शुनासीर्ये ३६ समानमन्यत्समानमन्यत् ३७ इति । अग्निस्तिग्मेनेति समानम् ४ वैश्वदेवेनैव यजेत पशुकामः सहस्रं पशून्प्राप्योत्तरैः ५ शुनासीर्येण ग्रामकामोऽन्नाद्यकामो वृष्टि-कामः ह्पशुकामः स्वर्गकामो वा ६ उदकमन्ववसाय तस्योदकार्था-न्कुर्वीत ७ साँ वत्सरीकाणि ८ अत्र पञ्च सँ वत्सराण्येतेन धर्मेण फाल्गुनारम्भणान्फाल्गुनीसमापनाँ स्त्रीन्सँ वत्सरानिष्ट्वा चैत्र्! यारम्भणौ चैत्रीसमापनौ द्वौ यजेत ९ अथ पशुमन्ति १० वैश्वदेवे सन्नेषु हविःषु यूपाय वैश्वदेवं पशुमुपाकरोति ११ यथाकालमविप्रतिषिद्धान् १२ पशुना चातुर्मास्यकान्धर्मान्करोति १३ समानं पशुकर्मोत्तमात्प्रयाजात् १४ उत्तमेन प्रयाजेन प्रचरति १५ ध्रुवादीनि हवी ँ! ष्यभिघारयति १६ सहामिक्षावपामभिघारयति १७ आज्यभागाभ्यां प्रचर्य हविर्भिः प्रचरति १८ सहामिक्षावपेन प्रचरति १९ वपायाः संप्रैषाः २० पुर-स्तात्स्विष्टकृतः पशुपुरोडाशेन प्रचरति २१ सहस्विष्टकृत्प्रैषवन्त्स-हेडा २२ समानमान्तात्पशुकर्म २३ एतेनोत्तराणि सहपञ्चसंचराणि पर्वाणि व्याख्यातानि २४ विकारान्व्याख्यास्यामः २५ वरुण-प्रघासेषूभयत्र यूपौ २६ मारुतं प्रतिप्रस्थाता पशुमुपाकरोति वारुण-मध्वर्युः २७ प्रतिप्रस्थातुः पशौ पूर्वं कार्माध्वर्योरारात् २८ प्रति-प्रस्थातामिक्षावपेन पूर्वं प्रचरति २९ समानमुभयोः कर्म ३० एका मनोता ३१ प्रतिप्रस्थाता पशुना पूर्वं प्रचरति ३२ पशुवर्जमध्वर्योः संप्रैषाः ३३ समानेडा ३४ साकमेधेष्विन्द्रा य वृत्रघ्ने पशुः ३५ वायवे नित्युत्वते शुनासीर्ये ३६ समानमन्यत्समानमन्यत् ३७ p[;ÕtIWu s\ Sq;su Wo@ixvjRmɦmuÿrve´;' ÉcNvIt 1 s;iv]-n;Éckto v;nɦvoRÿrveid' ÉcNvIt sT];hIneWu 2 t' ceãym;,o-m;v;Sy;y;mupnIy hivjuRô' p[qm\ s'mOJy;StgOhIten;Jyen yuï;n" p[qmÉmit s;iv]; prAkqtISu saMM sthAsu SoDafivarjamagnimuttaravedyAM cinvIta 1 sAvitra-nAciketo vAnagnirvottaravediM cinvIta sattrAhIneSu 2 taM ceSyamANo-'mAvAsyAyAmupanIya havirjuhUM prathamaMM saMmqjyAstagqhItenAjyena yuxjAnaH prathamamiti sAvitrANyUrdhvastiSThanjuhotyqcA stomamiti dvitIyAM pUrNAhutiM pUrNAm 3 vaiNavImabhriM kalmASIMM suSirAMM sAvitraprabhqtibhi-rAdatte phalagrahervA vqkSasya 4 imAmagqbhNannityafvAbhidhAnImAdAya pratUrtaMM vAjinnityafvamabhidadhAti 5 yuxjAthAMM rAsabhaMM yuvamityuttaraM gardabham 6 yoge yoga ityafvapUrvA valmIkAmabhiyanti 7 agniM purISyamazgira-svadacchema iti puruSamAyAntamanumantrayate yena saMgaccheta 8 tamiti nirdifati 9 Agatya vAjyadhvAnamiti mqdaM prApya japati 10 Akramya vAjinnityafvena mqdamAkramayati 11 yaM dviSyAttaM brUyAdamumabhitiSTheti 12 dyauste pqSThamityafvasya pqSThamabhimqfati 13 utkrAma . udakramI-dityutkrAnte japati 14 A tvA jigharmIti pade hiraNyaM nidhAyA-bhijuhoti 15 pari vAjapatirityabhryA padaM parilikhati 16 devasya tveti khanati 17 apAM pqSThamasIti puSkaraparNamAharati 18 farma ca stha iti kqSNAjinaM ca puSkaraparNaM ca saMM stqNAti 19 vyacasvatI saMmva-sethAmityuttaraloma kqSNAjinamadhastAdadhipuSkaraparNe 20 tayormqdaMM saM-bharati purISyo'sIti yajuruttarAbhirgAyatrIbhirbrAhmaNasyottarAbhistriSTubbhI rAjanyasyottarAbhirjagatIbhirvaifyasya 21 sarvatra yajuH 22 yaM kAmayeta qdhnuyAditi tasya gAyatrIbhifca triSTubbhifcASTabhifca saMbharet 23 ayaM te yonirqtviya iti saMbhqtamabhimqfyApo devIriti sphyena khanati 24 valmIkavapAmAdhAya sujAto jyotiSati mauxjena dAmnopanahyatyarkamayeNa vA 25 udu tiSTha svadhvaretyudyacchati 26 sajAto garbha iti harati 27 sthiro bhava vIDvazga iti gardabha AdadhAti 28 bharannagnimiti yanti 29 oSadhayaH pratigqbhNIteti paristqNAti 30 darbheSu sAdayati 31 vi pAjaseti visraMM sayati , vi te muxcAmIti ca 32 Apo hi SThetyadbhirupasqjait 33 ajalomabhiH kqSNAjinalomabhirarmakapAlaiH farkarAbhiH sikatAbhirveNvazgArairiti lomavarjaM cUrNakqtairmitraH saMM sqjyeti saMM sqjati 34 saMM sqSTAso gvA patnI karoti 35 makhasya firo'sIti piNDamabhima ntr?ya vasavastvA kqNvantviti tr?yuddhiM caturafrAM karoti 36 uttame tqtIye'dityA rAsnAsIti rAsnAM karoti 37 afrINAMM rAsnAyAfca samavAye stanau kqtvAditiSTe bilaM gqbhNAtviti dvAraM karoti 38 kqtvAya sA mahImityabhima ntr?ya sikatAsu viSajati 39 feSasyASADhAM tr?yAlikhitAmiSTakAM karoti 40 fuSkAmukhAMM vasavastvA dhUpayantvi-tyafvafakena gArhapatye dhUpayati 41 aditiSTveti gartaM khAtvA devAnAM tvA patnIrityavadadhAti 42 tUSNImukhAM pacanena paryukSya dhiSaNA tvA devItyagninA saminddhe 43 gnAstvA devIriti pacyamAnAmanumantrayate , mitraitAM ta ukhAM paridadAmyabhittyA eSA mA bhedIti ca 44 mitrasya carSaNIdhqta ityAgAmam 45 devastvA savitodvapatviti pakvAmudvapati 46 uttiSTha bqhatI bhavetyucchrayati 47 mitraitAM ta ityabhima ntr?ya vasavastvAcchqndantvityajakSIreNAcchqNatti catuH 48 vaifyasya rAja-nyabandhorvA fira AharatISuhatasyAfanihatasya vA 49 sapta mASAnupa-nyupya yamagAthA gAyati-- prAkqtISu saMM sthAsu SoDafivarjamagnimuttaravedyAM cinvIta 1 sAvitra-nAciketo vAnagnirvottaravediM cinvIta sattrAhIneSu 2 taM ceSyamANo-'mAvAsyAyAmupanIya havirjuhUM prathamaMM saMmqjyAstagqhItenAjyena yuxjAnaH prathamamiti sAvitrANyUrdhvastiSThanjuhotyqcA stomamiti dvitIyAM pUrNAhutiM pUrNAm 3 vaiNavImabhriM kalmASI MM! suSirAMM sAvitraprabhqtibhi-rAdatte phalagrahervA vqkSasya 4 imAmagqbhNannityafvAbhidhAnImAdAya pratUrta MM! vAjinnityafvamabhidadhAti 5 yuxjAthAMM rAsabhaMM yuvamityuttaraM gardabham 6 yoge yoga ityafvapUrvA valmIkAmabhiyanti 7 agniM purISyamazgira-svadacchema iti puruSamAyAntamanumantrayate yena saMgaccheta 8 tamiti nirdifati 9 Agatya vAjyadhvAnamiti mqdaM prApya japati 10 Akramya vAjinnityafvena mqdamAkramayati 11 yaM dviSyAttaM brUyAdamumabhitiSTheti 12 dyauste pqSThamityafvasya pqSThamabhimqfati 13 utkrAma . udakramI-dityutkrAnte japati 14 A tvA jigharmIti pade hiraNyaM nidhAyA-bhijuhoti 15 pari vAjapatirityabhryA padaM parilikhati 16 devasya tveti khanati 17 apAM pqSThamasIti puSkaraparNamAharati 18 farma ca stha iti kqSNAjinaM ca puSkaraparNaM ca saMM stqNAti 19 vyacasvatI saMmva-sethAmityuttaraloma kqSNAjinamadhastAdadhipuSkaraparNe 20 tayormqdaMM saM-bharati purISyo'sIti yajuruttarAbhirgAyatrIbhirbrAhmaNasyottarAbhistriSTubbhI rAjanyasyottarAbhirjagatIbhirvaifyasya 21 sarvatra yajuH 22 yaM kAmayeta qdhnuyAditi tasya gAyatrIbhifca triSTubbhifcASTabhifca saMbharet 23 ayaM te yonirqtviya iti saMbhqtamabhimqfyApo devIriti sphyena khanati 24 valmIkavapAmAdhAya sujAto jyotiSati mauxjena dAmnopanahyatyarkamayeNa vA 25 udu tiSTha svadhvaretyudyacchati 26 sajAto garbha iti harati 27 sthiro bhava vIDvazga iti gardabha AdadhAti 28 bharannagnimiti yanti 29 oSadhayaH pratigqbhNIteti paristqNAti 30 darbheSu sAdayati 31 vi pAjaseti visraMM sayati , vi te muxcAmIti ca 32 Apo hi SThetyadbhirupasqjait 33 ajalomabhiH kqSNAjinalomabhirarmakapAlaiH farkarAbhiH sikatAbhirveNvazgArairiti lomavarjaM cUrNakqtairmitraH saMM sqjyeti saMM sqjati 34 saMM sqSTAso gvA patnI karoti 35 makhasya firo'sIti piNDamabhimantr! ya vasavastvA kqNvantviti tr! yuddhiM caturafrAM karoti 36 uttame tqtIye'dityA rAsnAsIti rAsnAM karoti 37 afrINAMM rAsnAyAfca samavAye stanau kqtvAditiSTe bilaM gqbhNAtviti dvAraM karoti 38 kqtvAya sA mahImityabhimantr! ya sikatAsu viSajati 39 feSasyASADhAM tr! yAlikhitAmiSTakAM karoti 40 fuSkAmukhAMM vasavastvA dhUpayantvi-tyafvafakena gArhapatye dhUpayati 41 aditiSTveti gartaM khAtvA devAnAM tvA patnIrityavadadhAti 42 tUSNImukhAM pacanena paryukSya dhiSaNA tvA devItyagninA saminddhe 43 gnAstvA devIriti pacyamAnAmanumantrayate , mitraitAM ta ukhAM paridadAmyabhittyA eSA mA bhedIti ca 44 mitrasya carSaNIdhqta ityAgAmam 45 devastvA savitodvapatviti pakvAmudvapati 46 uttiSTha bqhatI bhavetyucchrayati 47 mitraitAM ta ityabhimantr! ya vasavastvAcchqndantvityajakSIreNAcchqNatti catuH 48 vaifyasya rAja-nyabandhorvA fira AharatISuhatasyAfanihatasya vA 49 sapta mASAnupa-nyupya yamagAthA gAyati-- प्राकृतीषु सँ स्थासु षोडशिवर्जमग्निमुत्तरवेद्यां चिन्वीत १ सावित्र-नाचिकेतो वानग्निर्वोत्तरवेदिं चिन्वीत सत्त्राहीनेषु २ तं चेष्यमाणो-ऽमावास्यायामुपनीय हविर्जुहूं प्रथमँ संमृज्यास्तगृहीतेनाज्येन युञ्जानः प्रथममिति सावित्राण्यूर्ध्वस्तिष्ठन्जुहोत्यृचा स्तोममिति द्वितीयां पूर्णाहुतिं पूर्णाम् ३ वैणवीमभ्रिं कल्माषीँ सुषिराँ सावित्रप्रभृतिभि-रादत्ते फलग्रहेर्वा वृक्षस्य ४ इमामगृभ्णन्नित्यश्वाभिधानीमादाय प्रतूर्तँ वाजिन्नित्यश्वमभिदधाति ५ युञ्जाथाँ रासभँ युवमित्युत्तरं गर्दभम् ६ योगे योग इत्यश्वपूर्वा वल्मीकामभियन्ति ७ अग्निं पुरीष्यमङ्गिर-स्वदच्छेम इति पुरुषमायान्तमनुमन्त्रयते येन संगच्छेत ८ तमिति निर्दिशति ९ आगत्य वाज्यध्वानमिति मृदं प्राप्य जपति १० आक्रम्य वाजिन्नित्यश्वेन मृदमाक्रमयति ११ यं द्विष्यात्तं ब्रूयादमुमभितिष्ठेति १२ द्यौस्ते पृष्ठमित्यश्वस्य पृष्ठमभिमृशति १३ उत्क्राम ॥ उदक्रमी-दित्युत्क्रान्ते जपति १४ आ त्वा जिघर्मीति पदे हिरण्यं निधाया-भिजुहोति १५ परि वाजपतिरित्यभ्र्या पदं परिलिखति १६ देवस्य त्वेति खनति १७ अपां पृष्ठमसीति पुष्करपर्णमाहरति १८ शर्म च स्थ इति कृष्णाजिनं च पुष्करपर्णं च सँ स्तृणाति १९ व्यचस्वती संम्व-सेथामित्युत्तरलोम कृष्णाजिनमधस्तादधिपुष्करपर्णे २० तयोर्मृदँ सं-भरति पुरीष्योऽसीति यजुरुत्तराभिर्गायत्रीभिर्ब्राह्मणस्योत्तराभिस्त्रिष्टुब्भी राजन्यस्योत्तराभिर्जगतीभिर्वैश्यस्य २१ सर्वत्र यजुः २२ यं कामयेत ऋध्नुयादिति तस्य गायत्रीभिश्च त्रिष्टुब्भिश्चाष्टभिश्च संभरेत् २३ अयं ते योनिरृत्विय इति संभृतमभिमृश्यापो देवीरिति स्फ्येन खनति २४ वल्मीकवपामाधाय सुजातो ज्योतिषति मौञ्जेन दाम्नोपनह्यत्यर्कमयेण वा २५ उदु तिष्ठ स्वध्वरेत्युद्यच्छति २६ सजातो गर्भ इति हरति २७ स्थिरो भव वीड्वङ्ग इति गर्दभ आदधाति २८ भरन्नग्निमिति यन्ति २९ ओषधयः प्रतिगृभ्णीतेति परिस्तृणाति ३० दर्भेषु सादयति ३१ वि पाजसेति विस्रँ सयति । वि ते मुञ्चामीति च ३२ आपो हि ष्ठेत्यद्भिरुपसृजैत् ३३ अजलोमभिः कृष्णाजिनलोमभिरर्मकपालैः शर्कराभिः सिकताभिर्वेण्वङ्गारैरिति लोमवर्जं चूर्णकृतैर्मित्रः सँ सृज्येति सँ सृजति ३४ सँ सृष्टासो ग्वा पत्नी करोति ३५ मखस्य शिरोऽसीति पिण्डमभिम न्त्र्?य वसवस्त्वा कृण्वन्त्विति त्र्?युद्धिं चतुरश्रां करोति ३६ उत्तमे तृतीयेऽदित्या रास्नासीति रास्नां करोति ३७ अश्रीणाँ रास्नायाश्च समवाये स्तनौ कृत्वादितिष्टे बिलं गृभ्णात्विति द्वारं करोति ३८ कृत्वाय सा महीमित्यभिम न्त्र्?य सिकतासु विषजति ३९ शेषस्याषाढां त्र्?यालिखितामिष्टकां करोति ४० शुष्कामुखाँ वसवस्त्वा धूपयन्त्वि-त्यश्वशकेन गार्हपत्ये धूपयति ४१ अदितिष्ट्वेति गर्तं खात्वा देवानां त्वा पत्नीरित्यवदधाति ४२ तूष्णीमुखां पचनेन पर्युक्ष्य धिषणा त्वा देवीत्यग्निना समिन्द्धे ४३ ग्नास्त्वा देवीरिति पच्यमानामनुमन्त्रयते । मित्रैतां त उखां परिददाम्यभित्त्या एषा मा भेदीति च ४४ मित्रस्य चर्षणीधृत इत्यागामम् ४५ देवस्त्वा सवितोद्वपत्विति पक्वामुद्वपति ४६ उत्तिष्ठ बृहती भवेत्युच्छ्रयति ४७ मित्रैतां त इत्यभिम न्त्र्?य वसवस्त्वाच्छृन्दन्त्वित्यजक्षीरेणाच्छृणत्ति चतुः ४८ वैश्यस्य राज-न्यबन्धोर्वा शिर आहरतीषुहतस्याशनिहतस्य वा ४९ सप्त माषानुप-न्युप्य यमगाथा गायति-- प्राकृतीषु सँ स्थासु षोडशिवर्जमग्निमुत्तरवेद्यां चिन्वीत १ सावित्र-नाचिकेतो वानग्निर्वोत्तरवेदिं चिन्वीत सत्त्राहीनेषु २ तं चेष्यमाणो-ऽमावास्यायामुपनीय हविर्जुहूं प्रथमँ संमृज्यास्तगृहीतेनाज्येन युञ्जानः प्रथममिति सावित्राण्यूर्ध्वस्तिष्ठन्जुहोत्यृचा स्तोममिति द्वितीयां पूर्णाहुतिं पूर्णाम् ३ वैणवीमभ्रिं कल्माषी ँ! सुषिराँ सावित्रप्रभृतिभि-रादत्ते फलग्रहेर्वा वृक्षस्य ४ इमामगृभ्णन्नित्यश्वाभिधानीमादाय प्रतूर्त ँ! वाजिन्नित्यश्वमभिदधाति ५ युञ्जाथाँ रासभँ युवमित्युत्तरं गर्दभम् ६ योगे योग इत्यश्वपूर्वा वल्मीकामभियन्ति ७ अग्निं पुरीष्यमङ्गिर-स्वदच्छेम इति पुरुषमायान्तमनुमन्त्रयते येन संगच्छेत ८ तमिति निर्दिशति ९ आगत्य वाज्यध्वानमिति मृदं प्राप्य जपति १० आक्रम्य वाजिन्नित्यश्वेन मृदमाक्रमयति ११ यं द्विष्यात्तं ब्रूयादमुमभितिष्ठेति १२ द्यौस्ते पृष्ठमित्यश्वस्य पृष्ठमभिमृशति १३ उत्क्राम ॥ उदक्रमी-दित्युत्क्रान्ते जपति १४ आ त्वा जिघर्मीति पदे हिरण्यं निधाया-भिजुहोति १५ परि वाजपतिरित्यभ्र्या पदं परिलिखति १६ देवस्य त्वेति खनति १७ अपां पृष्ठमसीति पुष्करपर्णमाहरति १८ शर्म च स्थ इति कृष्णाजिनं च पुष्करपर्णं च सँ स्तृणाति १९ व्यचस्वती संम्व-सेथामित्युत्तरलोम कृष्णाजिनमधस्तादधिपुष्करपर्णे २० तयोर्मृदँ सं-भरति पुरीष्योऽसीति यजुरुत्तराभिर्गायत्रीभिर्ब्राह्मणस्योत्तराभिस्त्रिष्टुब्भी राजन्यस्योत्तराभिर्जगतीभिर्वैश्यस्य २१ सर्वत्र यजुः २२ यं कामयेत ऋध्नुयादिति तस्य गायत्रीभिश्च त्रिष्टुब्भिश्चाष्टभिश्च संभरेत् २३ अयं ते योनिरृत्विय इति संभृतमभिमृश्यापो देवीरिति स्फ्येन खनति २४ वल्मीकवपामाधाय सुजातो ज्योतिषति मौञ्जेन दाम्नोपनह्यत्यर्कमयेण वा २५ उदु तिष्ठ स्वध्वरेत्युद्यच्छति २६ सजातो गर्भ इति हरति २७ स्थिरो भव वीड्वङ्ग इति गर्दभ आदधाति २८ भरन्नग्निमिति यन्ति २९ ओषधयः प्रतिगृभ्णीतेति परिस्तृणाति ३० दर्भेषु सादयति ३१ वि पाजसेति विस्रँ सयति । वि ते मुञ्चामीति च ३२ आपो हि ष्ठेत्यद्भिरुपसृजैत् ३३ अजलोमभिः कृष्णाजिनलोमभिरर्मकपालैः शर्कराभिः सिकताभिर्वेण्वङ्गारैरिति लोमवर्जं चूर्णकृतैर्मित्रः सँ सृज्येति सँ सृजति ३४ सँ सृष्टासो ग्वा पत्नी करोति ३५ मखस्य शिरोऽसीति पिण्डमभिमन्त्र्! य वसवस्त्वा कृण्वन्त्विति त्र्! युद्धिं चतुरश्रां करोति ३६ उत्तमे तृतीयेऽदित्या रास्नासीति रास्नां करोति ३७ अश्रीणाँ रास्नायाश्च समवाये स्तनौ कृत्वादितिष्टे बिलं गृभ्णात्विति द्वारं करोति ३८ कृत्वाय सा महीमित्यभिमन्त्र्! य सिकतासु विषजति ३९ शेषस्याषाढां त्र्! यालिखितामिष्टकां करोति ४० शुष्कामुखाँ वसवस्त्वा धूपयन्त्वि-त्यश्वशकेन गार्हपत्ये धूपयति ४१ अदितिष्ट्वेति गर्तं खात्वा देवानां त्वा पत्नीरित्यवदधाति ४२ तूष्णीमुखां पचनेन पर्युक्ष्य धिषणा त्वा देवीत्यग्निना समिन्द्धे ४३ ग्नास्त्वा देवीरिति पच्यमानामनुमन्त्रयते । मित्रैतां त उखां परिददाम्यभित्त्या एषा मा भेदीति च ४४ मित्रस्य चर्षणीधृत इत्यागामम् ४५ देवस्त्वा सवितोद्वपत्विति पक्वामुद्वपति ४६ उत्तिष्ठ बृहती भवेत्युच्छ्रयति ४७ मित्रैतां त इत्यभिमन्त्र्! य वसवस्त्वाच्छृन्दन्त्वित्यजक्षीरेणाच्छृणत्ति चतुः ४८ वैश्यस्य राज-न्यबन्धोर्वा शिर आहरतीषुहतस्याशनिहतस्य वा ४९ सप्त माषानुप-न्युप्य यमगाथा गायति-- Ty;hrit 1 pUvRmu:y;úit" 2 p*,Rm;Sy;' p pxUn;l.te-mOW.\ vOâã,' bSt' p[;j;pTy' tUprÉmit muãkr;n( 3 ¬p;kroit--aɦ>y" k;m;y ju·Émit 4 vw;nrIyo Ã;dxkp;l" pxupuro-@;x" 5 ctuivR \ xit\ s;Ém/enI" pr;cIrNv;h 6 Ek;dx inTy; ¬pemsO=Iit it§" sm;STv;¦ it dx 7 amu].Uy;idTy;m-y;ivn" 8 ityAharati 1 pUrvamukhyAhqtiH 2 paurNamAsyAM paxca pafUnAlabhate'fva-mqSabhaMM vqSNiM bastaM prAjApatyaM tUparamiti muSkarAn 3 upAkaroti--agnibhyaH kAmAya juSTamiti 4 vaifvAnarIyo dvAdafakapAlaH pafupuro-DAfaH 5 caturviMM fatiMM sAmidhenIH parAcIranvAha 6 ekAdafa nityA upemasqkSIti tisraH samAstvAgna iti dafa 7 amutrabhUyAdityAma-yAvinaH 8 ityAharati 1 pUrvamukhyAhqtiH 2 paurNamAsyAM paxca pafUnAlabhate'fva-mqSabhaMM vqSNiM bastaM prAjApatyaM tUparamiti muSkarAn 3 upAkaroti--agnibhyaH kAmAya juSTamiti 4 vaifvAnarIyo dvAdafakapAlaH pafupuro-DAfaH 5 caturvi MM! fatiMM sAmidhenIH parAcIranvAha 6 ekAdafa nityA upemasqkSIti tisraH samAstvAgna iti dafa 7 amutrabhUyAdityAma-yAvinaH 8 इत्याहरति १ पूर्वमुख्याहृतिः २ पौर्णमास्यां पञ्च पशूनालभतेऽश्व-मृषभँ वृष्णिं बस्तं प्राजापत्यं तूपरमिति मुष्करान् ३ उपाकरोति--अग्निभ्यः कामाय जुष्टमिति ४ वैश्वानरीयो द्वादशकपालः पशुपुरो-डाशः ५ चतुर्विँ शतिँ सामिधेनीः पराचीरन्वाह ६ एकादश नित्या उपेमसृक्षीति तिस्रः समास्त्वाग्न इति दश ७ अमुत्रभूयादित्याम-याविनः ८ इत्याहरति १ पूर्वमुख्याहृतिः २ पौर्णमास्यां पञ्च पशूनालभतेऽश्व-मृषभँ वृष्णिं बस्तं प्राजापत्यं तूपरमिति मुष्करान् ३ उपाकरोति--अग्निभ्यः कामाय जुष्टमिति ४ वैश्वानरीयो द्वादशकपालः पशुपुरो-डाशः ५ चतुर्वि ँ! शतिँ सामिधेनीः पराचीरन्वाह ६ एकादश नित्या उपेमसृक्षीति तिस्रः समास्त्वाग्न इति दश ७ अमुत्रभूयादित्याम-याविनः ८ Tyn;my;ivn" 9 ihr ityanAmayAvinaH 9 hiraNyagarbha ityAghAraH 10 UrdhvA asya samidha ityAprIH 11 puruSafirasA saha paryagni kqtvA tAnparyagnikqtAnutsqjya prAjApatyavarjaMM firAMM si pracchidya yasmAddhradAdiSTakAH kariSyansyA-ttasminfarIrANi nyasya bahvyA mqdA firAMM si pralipya prAjApatyena tantraMM saMM sthApayanti 12 yadyetAnnAlabheta vAyave niyutvate fvetaM tUparama-jamAlabheta 13 prAjApatyo dvAdafakapAlaH pafupuroDAfaH 14 samAna-manyat 15 AgnAvaiSNava ekAdafakapAla Adityebhyo ghqte caruragnaye ca vaifvAnarAya dvAdafakapAla iti dIkSaNIyA 16 samAnamA dIkSA-hutibhyaH pUrNAhutivarjam 17 AdhvarikIrhutvAkUtamagnimiti SaDA-gnikIrjuhoti 18 antataH pUrNAhutiH 19 purastAdvAcoyamasyAhavanIya ukhAM pravqNakti--mA su bhitthA iti 20 jAtamavadadhyAdityAmnAtAni kAmyAni 21 Ayannagnau samidha AdadhAti dr vanna iti krumukaM ghqtAktam 22 prajAte prasyA adhi saMmvata ityaudumbarIm 23 paramasyAH parAvata iti vaikazkatIm 24 yadagne yAni kAni ceti paxcabhiH paxcaudumbarI-raparafuvqkNAH 25 ye janeSu malimlava iti vaikazkatIm 26 daMM STrAbhyAmityAfvatthIm 27 yo asmabhyamarAtIyAditi tailvakIMM yadya-bhicarati 28 udeSAM bAhUn . saMM fitaM ma ityaudumbaryAMM yajamAnaMM vAcayati 29 brahma kSatramityanAdiSTavqkSAm 30 ukhye bhriyamANe vqSTikAmasya yAH saurI rafmivatIstAsAM tisqbhistisra AfvatthIH samidha AdadhyAd bhrAjasvatIbhiH saurIbhiravqSTikAmasya 31 yadi pafupatirabhimanyeta bhiSagvatIbhirAgneyIbhiH 32 yadi nafyedagne'bhyA-vartin . agne'zkiraH . punarUrjA . saha rayyetyupatiSThate 33 sauvarNaMM rukmaM pAfavantamekaviMM fatinirbAdham 34 ityanAmayAvinaH 9 hiraNyagarbha ityAghAraH 10 UrdhvA asya samidha ityAprIH 11 puruSafirasA saha paryagni kqtvA tAnparyagnikqtAnutsqjya prAjApatyavarja MM! firAMM si pracchidya yasmAddhradAdiSTakAH kariSyansyA-ttasminfarIrANi nyasya bahvyA mqdA firAMM si pralipya prAjApatyena tantraMM saMM sthApayanti 12 yadyetAnnAlabheta vAyave niyutvate fvetaM tUparama-jamAlabheta 13 prAjApatyo dvAdafakapAlaH pafupuroDAfaH 14 samAna-manyat 15 AgnAvaiSNava ekAdafakapAla Adityebhyo ghqte caruragnaye ca vaifvAnarAya dvAdafakapAla iti dIkSaNIyA 16 samAnamA dIkSA-hutibhyaH pUrNAhutivarjam 17 AdhvarikIrhutvAkUtamagnimiti SaDA-gnikIrjuhoti 18 antataH pUrNAhutiH 19 purastAdvAcoyamasyAhavanIya ukhAM pravqNakti--mA su bhitthA iti 20 jAtamavadadhyAdityAmnAtAni kAmyAni 21 Ayannagnau samidha AdadhAti dr vanna iti krumukaM ghqtAktam 22 prajAte prasyA adhi saMmvata ityaudumbarIm 23 paramasyAH parAvata iti vaikazkatIm 24 yadagne yAni kAni ceti paxcabhiH paxcaudumbarI-raparafuvqkNAH 25 ye janeSu malimlava iti vaikazkatIm 26 daMM STrAbhyAmityAfvatthIm 27 yo asmabhyamarAtIyAditi tailvakI MM! yadya-bhicarati 28 udeSAM bAhUn . saMM fitaM ma ityaudumbaryA MM! yajamAnaMM vAcayati 29 brahma kSatramityanAdiSTavqkSAm 30 ukhye bhriyamANe vqSTikAmasya yAH saurI rafmivatIstAsAM tisqbhistisra AfvatthIH samidha AdadhyAd bhrAjasvatIbhiH saurIbhiravqSTikAmasya 31 yadi pafupatirabhimanyeta bhiSagvatIbhirAgneyIbhiH 32 yadi nafyedagne'bhyA-vartin . agne'zkiraH . punarUrjA . saha rayyetyupatiSThate 33 sauvarNa MM! rukmaM pAfavantamekavi MM! fatinirbAdham 34 इत्यनामयाविनः ९ हिरण्यगर्भ इत्याघारः १० ऊर्ध्वा अस्य समिध इत्याप्रीः ११ पुरुषशिरसा सह पर्यग्नि कृत्वा तान्पर्यग्निकृतानुत्सृज्य प्राजापत्यवर्जँ शिराँ सि प्रच्छिद्य यस्माद्ध्रदादिष्टकाः करिष्यन्स्या-त्तस्मिन्शरीराणि न्यस्य बह्व्या मृदा शिराँ सि प्रलिप्य प्राजापत्येन तन्त्रँ सँ स्थापयन्ति १२ यद्येतान्नालभेत वायवे नियुत्वते श्वेतं तूपरम-जमालभेत १३ प्राजापत्यो द्वादशकपालः पशुपुरोडाशः १४ समान-मन्यत् १५ आग्नावैष्णव एकादशकपाल आदित्येभ्यो घृते चरुरग्नये च वैश्वानराय द्वादशकपाल इति दीक्षणीया १६ समानमा दीक्षा-हुतिभ्यः पूर्णाहुतिवर्जम् १७ आध्वरिकीर्हुत्वाकूतमग्निमिति षडा-ग्निकीर्जुहोति १८ अन्ततः पूर्णाहुतिः १९ पुरस्ताद्वाचोयमस्याहवनीय उखां प्रवृणक्ति--मा सु भित्था इति २० जातमवदध्यादित्याम्नातानि काम्यानि २१ आयन्नग्नौ समिध आदधाति द्र् वन्न इति क्रुमुकं घृताक्तम् २२ प्रजाते प्रस्या अधि संम्वत इत्यौदुम्बरीम् २३ परमस्याः परावत इति वैकङ्कतीम् २४ यदग्ने यानि कानि चेति पञ्चभिः पञ्चौदुम्बरी-रपरशुवृक्णाः २५ ये जनेषु मलिम्लव इति वैकङ्कतीम् २६ दँ ष्ट्राभ्यामित्याश्वत्थीम् २७ यो अस्मभ्यमरातीयादिति तैल्वकीँ यद्य-भिचरति २८ उदेषां बाहून् ॥ सँ शितं म इत्यौदुम्बर्याँ यजमानँ वाचयति २९ ब्रह्म क्षत्रमित्यनादिष्टवृक्षाम् ३० उख्ये भ्रियमाणे वृष्टिकामस्य याः सौरी रश्मिवतीस्तासां तिसृभिस्तिस्र आश्वत्थीः समिध आदध्याद् भ्राजस्वतीभिः सौरीभिरवृष्टिकामस्य ३१ यदि पशुपतिरभिमन्येत भिषग्वतीभिराग्नेयीभिः ३२ यदि नश्येदग्नेऽभ्या-वर्तिन् ॥ अग्नेऽङ्किरः ॥ पुनरूर्जा ॥ सह रय्येत्युपतिष्ठते ३३ सौवर्णँ रुक्मं पाशवन्तमेकविँ शतिनिर्बाधम् ३४ इत्यनामयाविनः ९ हिरण्यगर्भ इत्याघारः १० ऊर्ध्वा अस्य समिध इत्याप्रीः ११ पुरुषशिरसा सह पर्यग्नि कृत्वा तान्पर्यग्निकृतानुत्सृज्य प्राजापत्यवर्ज ँ! शिराँ सि प्रच्छिद्य यस्माद्ध्रदादिष्टकाः करिष्यन्स्या-त्तस्मिन्शरीराणि न्यस्य बह्व्या मृदा शिराँ सि प्रलिप्य प्राजापत्येन तन्त्रँ सँ स्थापयन्ति १२ यद्येतान्नालभेत वायवे नियुत्वते श्वेतं तूपरम-जमालभेत १३ प्राजापत्यो द्वादशकपालः पशुपुरोडाशः १४ समान-मन्यत् १५ आग्नावैष्णव एकादशकपाल आदित्येभ्यो घृते चरुरग्नये च वैश्वानराय द्वादशकपाल इति दीक्षणीया १६ समानमा दीक्षा-हुतिभ्यः पूर्णाहुतिवर्जम् १७ आध्वरिकीर्हुत्वाकूतमग्निमिति षडा-ग्निकीर्जुहोति १८ अन्ततः पूर्णाहुतिः १९ पुरस्ताद्वाचोयमस्याहवनीय उखां प्रवृणक्ति--मा सु भित्था इति २० जातमवदध्यादित्याम्नातानि काम्यानि २१ आयन्नग्नौ समिध आदधाति द्र् वन्न इति क्रुमुकं घृताक्तम् २२ प्रजाते प्रस्या अधि संम्वत इत्यौदुम्बरीम् २३ परमस्याः परावत इति वैकङ्कतीम् २४ यदग्ने यानि कानि चेति पञ्चभिः पञ्चौदुम्बरी-रपरशुवृक्णाः २५ ये जनेषु मलिम्लव इति वैकङ्कतीम् २६ दँ ष्ट्राभ्यामित्याश्वत्थीम् २७ यो अस्मभ्यमरातीयादिति तैल्वकी ँ! यद्य-भिचरति २८ उदेषां बाहून् ॥ सँ शितं म इत्यौदुम्बर्या ँ! यजमानँ वाचयति २९ ब्रह्म क्षत्रमित्यनादिष्टवृक्षाम् ३० उख्ये भ्रियमाणे वृष्टिकामस्य याः सौरी रश्मिवतीस्तासां तिसृभिस्तिस्र आश्वत्थीः समिध आदध्याद् भ्राजस्वतीभिः सौरीभिरवृष्टिकामस्य ३१ यदि पशुपतिरभिमन्येत भिषग्वतीभिराग्नेयीभिः ३२ यदि नश्येदग्नेऽभ्या-वर्तिन् ॥ अग्नेऽङ्किरः ॥ पुनरूर्जा ॥ सह रय्येत्युपतिष्ठते ३३ सौवर्ण ँ! रुक्मं पाशवन्तमेकवि ँ! शतिनिर्बाधम् ३४ Ty;d/;it 5 iv; åp;,Iit ixKyp;x' p[itmute 6 nÿ_oW;-seit Õã,;Éjnm( 7 sup,oRÉs g¨Tm;inTyu:ymuíCz¥upárn;É. ivpárvtRyit 8 ivã,o" £mosIit py;RywyRjm;ntur" £m;-N£;mit 9 a£Nddɦárit £m;,;' p;re jpit 10 d²=,;vtRte--a¦e>y;vitRÉ¥it 11 a; Tv; h;WRÉmTy;vOTy jpit 12 ¬duÿ-mÉmit ixKyp;xmuNmute 13 ag[e bOh¥uWs;ÉmTyuNmuCy jpit 14 h\ s" xuÉcWidTy;d/;it 15 s¥vtIÉ.¨pitÏte ) idv-SprIit c v;Tsp[e, 16 ¨Kmp[itmocn;id vTsp[;Nt\ yjm;n" kroit 17 anugmyTy;hvnIym( 18 mui·kr,;´;?várk, dI=op;yo Vy;:y;t" 19 VyTy;s' £m,\ v;Tsp[e, kroit pUveR´u" £;mTyuÿre´uv;RTsp[m( 20 yen dev; JyoitWeTyhrh`ORt;ÿ_;\ sÉm-/m;d/;it 21 a¥Wt it v[tk;leãv¥;ÿ_;m( 22 sÉm/;ɦ-Émit c;nÿ_;m( 23 g;y} y; b[;÷,Sy;d?y;t( p[ p[;ymɦárit i]·.; r;jNySy Ã;>y;' g;y]I>y;\ vwXySy 24 p[y;Sy¥nÉs ivh;rm;d/;it 25 ¬du Tv; ive dev; Tyɦmu´Czit 26 h\ s" xuÉcWidTy;d/;it 27 s¥vtIÉ.¨pitÏte 28 p[ed¦ it p[y;-pyit 29 a£Nddɦárit sjRdÉ.mN]yte 30 y´u%; .Smn; p[itpUyeRte·k;su k;yRm( 31 purIWe pxuk;m" kÚvIRt 32 aPsu y;y;vr" p[vpet( 33 a;po devIárit p[qyit 34 p[s´ .Smn; Ð punr;s´eit .Smmu·I p[Ty;vpit 35 punåj;R Ð sh rYyeit invOTy bo/; me aSyeTyupitÏte 36 ityAdadhAti 5 vifvA rUpANIti fikyapAfaM pratimuxcate 6 naktoSA-seti kqSNAjinam 7 suparNo'si garutmAnityukhyamudgacchannuparinAbhi viparivartayati 8 viSNoH kramo'sIti paryAyairyajamAnafcaturaH kramA-nkrAmati 9 akrandadagniriti kramANAM pAre japati 10 dakSiNAvartate--agne'bhyAvartinniti 11 A tvA hArSamityAvqtya japati 12 udutta-mamiti fikyapAfamunmuxcate 13 agre bqhannuSasAmityunmucya japati 14 haMM saH fuciSadityAdadhAti 15 sannavatIbhirupatiSThate , diva-sparIti ca vAtsapreNa 16 rukmapratimocanAdi vatsaprAntaMM yajamAnaH karoti 17 anugamayatyAhavanIyam 18 muSTikaraNAdyAdhvarikeNa dIkSopAyo vyAkhyAtaH 19 vyatyAsaM kramaNaMM vAtsapreNa karoti pUrvedyuH krAmatyuttaredyurvAtsapram 20 yena devA jyotiSetyaharaharghqtAktAMM sami-dhamAdadhAti 21 annaSata iti vratakAleSvannAktAm 22 samidhAgni-miti cAnaktAm 23 gAya tr?yA brAhmaNasyAdadhyAt pra prAyamagniriti triSTubhA rAjanyasya dvAbhyAM gAyatrIbhyAMM vaifyasya 24 prayAsyannanasi vihAramAdadhAti 25 udu tvA vifve devA ityagnimudyacchati 26 haMM saH fuciSadityAdadhAti 27 sannavatIbhirupatiSThate 28 predagna iti prayA-payati 29 akrandadagniriti sarjadabhimantrayate 30 yadyukhA bhasmanA pratipUryeteSTakAsu kAryam 31 purISe pafukAmaH kurvIta 32 apsu yAyAvaraH pravapet 33 Apo devIriti prathayati 34 prasadya bhasmanA . punarAsadyeti bhasmamuSTI pratyAvapati 35 punarUrjA . saha rayyeti nivqtya bodhA me asyetyupatiSThate 36 ityAdadhAti 5 vifvA rUpANIti fikyapAfaM pratimuxcate 6 naktoSA-seti kqSNAjinam 7 suparNo'si garutmAnityukhyamudgacchannuparinAbhi viparivartayati 8 viSNoH kramo'sIti paryAyairyajamAnafcaturaH kramA-nkrAmati 9 akrandadagniriti kramANAM pAre japati 10 dakSiNAvartate--agne'bhyAvartinniti 11 A tvA hArSamityAvqtya japati 12 udutta-mamiti fikyapAfamunmuxcate 13 agre bqhannuSasAmityunmucya japati 14 haMM saH fuciSadityAdadhAti 15 sannavatIbhirupatiSThate , diva-sparIti ca vAtsapreNa 16 rukmapratimocanAdi vatsaprAntaMM yajamAnaH karoti 17 anugamayatyAhavanIyam 18 muSTikaraNAdyAdhvarikeNa dIkSopAyo vyAkhyAtaH 19 vyatyAsaM kramaNaMM vAtsapreNa karoti pUrvedyuH krAmatyuttaredyurvAtsapram 20 yena devA jyotiSetyaharaharghqtAktAMM sami-dhamAdadhAti 21 annaSata iti vratakAleSvannAktAm 22 samidhAgni-miti cAnaktAm 23 gAyatr! yA brAhmaNasyAdadhyAt pra prAyamagniriti triSTubhA rAjanyasya dvAbhyAM gAyatrIbhyAMM vaifyasya 24 prayAsyannanasi vihAramAdadhAti 25 udu tvA vifve devA ityagnimudyacchati 26 haMM saH fuciSadityAdadhAti 27 sannavatIbhirupatiSThate 28 predagna iti prayA-payati 29 akrandadagniriti sarjadabhimantrayate 30 yadyukhA bhasmanA pratipUryeteSTakAsu kAryam 31 purISe pafukAmaH kurvIta 32 apsu yAyAvaraH pravapet 33 Apo devIriti prathayati 34 prasadya bhasmanA . punarAsadyeti bhasmamuSTI pratyAvapati 35 punarUrjA . saha rayyeti nivqtya bodhA me asyetyupatiSThate 36 इत्यादधाति ५ विश्वा रूपाणीति शिक्यपाशं प्रतिमुञ्चते ६ नक्तोषा-सेति कृष्णाजिनम् ७ सुपर्णोऽसि गरुत्मानित्युख्यमुद्गच्छन्नुपरिनाभि विपरिवर्तयति ८ विष्णोः क्रमोऽसीति पर्यायैर्यजमानश्चतुरः क्रमा-न्क्रामति ९ अक्रन्ददग्निरिति क्रमाणां पारे जपति १० दक्षिणावर्तते--अग्नेऽभ्यावर्तिन्निति ११ आ त्वा हार्षमित्यावृत्य जपति १२ उदुत्त-ममिति शिक्यपाशमुन्मुञ्चते १३ अग्रे बृहन्नुषसामित्युन्मुच्य जपति १४ हँ सः शुचिषदित्यादधाति १५ सन्नवतीभिरुपतिष्ठते । दिव-स्परीति च वात्सप्रेण १६ रुक्मप्रतिमोचनादि वत्सप्रान्तँ यजमानः करोति १७ अनुगमयत्याहवनीयम् १८ मुष्टिकरणाद्याध्वरिकेण दीक्षोपायो व्याख्यातः १९ व्यत्यासं क्रमणँ वात्सप्रेण करोति पूर्वेद्युः क्रामत्युत्तरेद्युर्वात्सप्रम् २० येन देवा ज्योतिषेत्यहरहर्घृताक्ताँ समि-धमादधाति २१ अन्नषत इति व्रतकालेष्वन्नाक्ताम् २२ समिधाग्नि-मिति चानक्ताम् २३ गाय त्र्?या ब्राह्मणस्यादध्यात् प्र प्रायमग्निरिति त्रिष्टुभा राजन्यस्य द्वाभ्यां गायत्रीभ्याँ वैश्यस्य २४ प्रयास्यन्ननसि विहारमादधाति २५ उदु त्वा विश्वे देवा इत्यग्निमुद्यच्छति २६ हँ सः शुचिषदित्यादधाति २७ सन्नवतीभिरुपतिष्ठते २८ प्रेदग्न इति प्रया-पयति २९ अक्रन्ददग्निरिति सर्जदभिमन्त्रयते ३० यद्युखा भस्मना प्रतिपूर्येतेष्टकासु कार्यम् ३१ पुरीषे पशुकामः कुर्वीत ३२ अप्सु यायावरः प्रवपेत् ३३ आपो देवीरिति प्रथयति ३४ प्रसद्य भस्मना ॥ पुनरासद्येति भस्ममुष्टी प्रत्यावपति ३५ पुनरूर्जा ॥ सह रय्येति निवृत्य बोधा मे अस्येत्युपतिष्ठते ३६ इत्यादधाति ५ विश्वा रूपाणीति शिक्यपाशं प्रतिमुञ्चते ६ नक्तोषा-सेति कृष्णाजिनम् ७ सुपर्णोऽसि गरुत्मानित्युख्यमुद्गच्छन्नुपरिनाभि विपरिवर्तयति ८ विष्णोः क्रमोऽसीति पर्यायैर्यजमानश्चतुरः क्रमा-न्क्रामति ९ अक्रन्ददग्निरिति क्रमाणां पारे जपति १० दक्षिणावर्तते--अग्नेऽभ्यावर्तिन्निति ११ आ त्वा हार्षमित्यावृत्य जपति १२ उदुत्त-ममिति शिक्यपाशमुन्मुञ्चते १३ अग्रे बृहन्नुषसामित्युन्मुच्य जपति १४ हँ सः शुचिषदित्यादधाति १५ सन्नवतीभिरुपतिष्ठते । दिव-स्परीति च वात्सप्रेण १६ रुक्मप्रतिमोचनादि वत्सप्रान्तँ यजमानः करोति १७ अनुगमयत्याहवनीयम् १८ मुष्टिकरणाद्याध्वरिकेण दीक्षोपायो व्याख्यातः १९ व्यत्यासं क्रमणँ वात्सप्रेण करोति पूर्वेद्युः क्रामत्युत्तरेद्युर्वात्सप्रम् २० येन देवा ज्योतिषेत्यहरहर्घृताक्ताँ समि-धमादधाति २१ अन्नषत इति व्रतकालेष्वन्नाक्ताम् २२ समिधाग्नि-मिति चानक्ताम् २३ गायत्र्! या ब्राह्मणस्यादध्यात् प्र प्रायमग्निरिति त्रिष्टुभा राजन्यस्य द्वाभ्यां गायत्रीभ्याँ वैश्यस्य २४ प्रयास्यन्ननसि विहारमादधाति २५ उदु त्वा विश्वे देवा इत्यग्निमुद्यच्छति २६ हँ सः शुचिषदित्यादधाति २७ सन्नवतीभिरुपतिष्ठते २८ प्रेदग्न इति प्रया-पयति २९ अक्रन्ददग्निरिति सर्जदभिमन्त्रयते ३० यद्युखा भस्मना प्रतिपूर्येतेष्टकासु कार्यम् ३१ पुरीषे पशुकामः कुर्वीत ३२ अप्सु यायावरः प्रवपेत् ३३ आपो देवीरिति प्रथयति ३४ प्रसद्य भस्मना ॥ पुनरासद्येति भस्ममुष्टी प्रत्यावपति ३५ पुनरूर्जा ॥ सह रय्येति निवृत्य बोधा मे अस्येत्युपतिष्ठते ३६ dI²=tSye·k;" kÚvRNTydI²=tSy v; 1 n Tvev;n;lB/p[;j;-pTySy 2 mONmyIS} y;²l²%t;turÅ; d²=,;vOt" sVy;vOt Ajule%; inmRNQyen loihnI" pcNTyNv;h;yRpcnen v; 3 sm;-¢;su dI=;su £mv;Tsp[e 4 tSy; Etiÿnit devyjnm?yvSyit 5 a;hvnIydexe g;hRpTy' Écnoit 6 m<@l' cturÅ\ v; Vy;-y;mm;]\ ivm;yoõTy;²ºrvo+y yo no aɦ" Ð mÉy gOð;mIit jpit 7 Éct" Sq párÉct" SqeTyekiv \ xTy; xkr;É." párÅyit 8 a¦e.RSm;sIit Éskt; invpit 9 s'D;nmsITyUW;¥äuPy VyUhit 10 ay\ so aɦárit p[.OitÉ.t§o m?ye p[;cI¨pd/;it 11 @;m¦e Ð ay' te yoinA³iTvy it ù smIcI purSt;²°dÉs ty; devty;i©rSvd(/[v;sIdeit 12 párÉcdsIit ù smIcI p;t( 13 ]yodx c lokùpO,;" 14 pO·o idvIit c;Tv;ldex;-TpurIWm;úTy VyUhit 15 Ev\ sv;RÉnoit 16 pÉcitkù p[qm' i]Écitkù iÃtIymekÉcitkù tOtIym( ) svR] vwkÉcitkm( 17 s'Écte sÉmt\ s'kLpeq;ÉmTyu:y' invpit 18 m;tev pu]Émit ixKy;du%;\ ivmute 19 n árÿ_;mve=te 20 p[TyGd²=,; nwA³tI-É.yR²Nt 21 ydSy p;r it ixKym;dÿe 22 it§StuWpKv;" Õã,; ·k;" SvÕt ár,esuNvNtÉmit itsOÉ." pr;' pr;mupd/;it 23 n ty;devt' kroit 24 y' te devIit ixKymÉ/vpit 25 ¨KmsU]m;sNdIÉmit in/;y ydSy p;re rjs Typ" páriW-NpyeRit 26 .UTyw nm TyuKTv; invOTy dIkSitasyeSTakAH kurvantyadIkSitasya vA 1 na tvevAnAlabdhaprAjA-patyasya 2 mqnmayI str?yAlikhitAfcaturafrA dakSiNAvqtaH savyAvqta qjulekhAfca nirmanthyena lohinIH pacantyanvAhAryapacanena vA 3 samA-ptAsu dIkSAsu kramavAtsapre 4 tasyA etattinati devayajanamadhyavasyati 5 AhavanIyadefe gArhapatyaM cinoti 6 maNDalaM caturafraMM vA vyA-yAmamAtraMM vimAyoddhatyAdbhiravokSya yo no agniH . mayi gqhNAmIti japati 7 citaH stha paricitaH sthetyekaviMM fatyA farkarAbhiH parifrayati 8 agnerbhasmAsIti sikatA nivapati 9 saMjxAnamasItyUSAnnyupya vyUhati 10 ayaMM so agniriti prabhqtibhifcatasro madhye prAcIrupadadhAti 11 iDAmagne . ayaM te yonirqtviya iti dve samIcI purastAccidasi tayA devatayAzgirasvaddhravAsIdeti 12 paricidasIti dve samIcI pafcAt 13 trayodafa ca lokaMpqNAH 14 pqSTo divIti cAtvAladefA-tpurISamAhqtya vyUhati 15 evaMM sarvAfcinoti 16 paxcacitikaM prathamaM tricitikaM dvitIyamekacitikaM tqtIyam , sarvatra vaikacitikam 17 saMcite samitaMM saMkalpethAmityukhyaM nivapati 18 mAteva putramiti fikyAdukhAMM vimuxcate 19 na riktAmavekSate 20 pratyagdakSiNA nairqtI-bhiryanti 21 yadasya pAra iti fikyamAdatte 22 tisrastuSapakvAH kqSNA iSTakAH svakqta iriNe'sunvantamiti tisqbhiH parAM parAmupadadhAti 23 na tayAdevataM karoti 24 yaM te devIti fikyamadhivapati 25 rukmasUtramAsandImiti nidhAya yadasya pAre rajasa ityapaH pariSixca-nparyeti 26 bhUtyai nama ityuktvA nivqtya dIkSitasyeSTakAH kurvantyadIkSitasya vA 1 na tvevAnAlabdhaprAjA-patyasya 2 mqnmayIstr! yAlikhitAfcaturafrA dakSiNAvqtaH savyAvqta qjulekhAfca nirmanthyena lohinIH pacantyanvAhAryapacanena vA 3 samA-ptAsu dIkSAsu kramavAtsapre 4 tasyA etattinati devayajanamadhyavasyati 5 AhavanIyadefe gArhapatyaM cinoti 6 maNDalaM caturafraMM vA vyA-yAmamAtraMM vimAyoddhatyAdbhiravokSya yo no agniH . mayi gqhNAmIti japati 7 citaH stha paricitaH sthetyekavi MM! fatyA farkarAbhiH parifrayati 8 agnerbhasmAsIti sikatA nivapati 9 saMjxAnamasItyUSAnnyupya vyUhati 10 ayaMM so agniriti prabhqtibhifcatasro madhye prAcIrupadadhAti 11 iDAmagne . ayaM te yonirqtviya iti dve samIcI purastAccidasi tayA devatayAzgirasvaddhravAsIdeti 12 paricidasIti dve samIcI pafcAt 13 trayodafa ca lokaMpqNAH 14 pqSTo divIti cAtvAladefA-tpurISamAhqtya vyUhati 15 evaMM sarvAfcinoti 16 paxcacitikaM prathamaM tricitikaM dvitIyamekacitikaM tqtIyam , sarvatra vaikacitikam 17 saMcite samitaMM saMkalpethAmityukhyaM nivapati 18 mAteva putramiti fikyAdukhAMM vimuxcate 19 na riktAmavekSate 20 pratyagdakSiNA nairqtI-bhiryanti 21 yadasya pAra iti fikyamAdatte 22 tisrastuSapakvAH kqSNA iSTakAH svakqta iriNe'sunvantamiti tisqbhiH parAM parAmupadadhAti 23 na tayAdevataM karoti 24 yaM te devIti fikyamadhivapati 25 rukmasUtramAsandImiti nidhAya yadasya pAre rajasa ityapaH pariSixca-nparyeti 26 bhUtyai nama ityuktvA nivqtya दीक्षितस्येष्टकाः कुर्वन्त्यदीक्षितस्य वा १ न त्वेवानालब्धप्राजा-पत्यस्य २ मृन्मयी स्त्र्?यालिखिताश्चतुरश्रा दक्षिणावृतः सव्यावृत ऋजुलेखाश्च निर्मन्थ्येन लोहिनीः पचन्त्यन्वाहार्यपचनेन वा ३ समा-प्तासु दीक्षासु क्रमवात्सप्रे ४ तस्या एतत्तिनति देवयजनमध्यवस्यति ५ आहवनीयदेशे गार्हपत्यं चिनोति ६ मण्डलं चतुरश्रँ वा व्या-याममात्रँ विमायोद्धत्याद्भिरवोक्ष्य यो नो अग्निः ॥ मयि गृह्णामीति जपति ७ चितः स्थ परिचितः स्थेत्येकविँ शत्या शर्कराभिः परिश्रयति ८ अग्नेर्भस्मासीति सिकता निवपति ९ संज्ञानमसीत्यूषान्न्युप्य व्यूहति १० अयँ सो अग्निरिति प्रभृतिभिश्चतस्रो मध्ये प्राचीरुपदधाति ११ इडामग्ने ॥ अयं ते योनिरृत्विय इति द्वे समीची पुरस्ताच्चिदसि तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रवासीदेति १२ परिचिदसीति द्वे समीची पश्चात् १३ त्रयोदश च लोकंपृणाः १४ पृष्टो दिवीति चात्वालदेशा-त्पुरीषमाहृत्य व्यूहति १५ एवँ सर्वाश्चिनोति १६ पञ्चचितिकं प्रथमं त्रिचितिकं द्वितीयमेकचितिकं तृतीयम् । सर्वत्र वैकचितिकम् १७ संचिते समितँ संकल्पेथामित्युख्यं निवपति १८ मातेव पुत्रमिति शिक्यादुखाँ विमुञ्चते १९ न रिक्तामवेक्षते २० प्रत्यग्दक्षिणा नैरृती-भिर्यन्ति २१ यदस्य पार इति शिक्यमादत्ते २२ तिस्रस्तुषपक्वाः कृष्णा इष्टकाः स्वकृत इरिणेऽसुन्वन्तमिति तिसृभिः परां परामुपदधाति २३ न तयादेवतं करोति २४ यं ते देवीति शिक्यमधिवपति २५ रुक्मसूत्रमासन्दीमिति निधाय यदस्य पारे रजस इत्यपः परिषिञ्च-न्पर्येति २६ भूत्यै नम इत्युक्त्वा निवृत्य दीक्षितस्येष्टकाः कुर्वन्त्यदीक्षितस्य वा १ न त्वेवानालब्धप्राजा-पत्यस्य २ मृन्मयीस्त्र्! यालिखिताश्चतुरश्रा दक्षिणावृतः सव्यावृत ऋजुलेखाश्च निर्मन्थ्येन लोहिनीः पचन्त्यन्वाहार्यपचनेन वा ३ समा-प्तासु दीक्षासु क्रमवात्सप्रे ४ तस्या एतत्तिनति देवयजनमध्यवस्यति ५ आहवनीयदेशे गार्हपत्यं चिनोति ६ मण्डलं चतुरश्रँ वा व्या-याममात्रँ विमायोद्धत्याद्भिरवोक्ष्य यो नो अग्निः ॥ मयि गृह्णामीति जपति ७ चितः स्थ परिचितः स्थेत्येकवि ँ! शत्या शर्कराभिः परिश्रयति ८ अग्नेर्भस्मासीति सिकता निवपति ९ संज्ञानमसीत्यूषान्न्युप्य व्यूहति १० अयँ सो अग्निरिति प्रभृतिभिश्चतस्रो मध्ये प्राचीरुपदधाति ११ इडामग्ने ॥ अयं ते योनिरृत्विय इति द्वे समीची पुरस्ताच्चिदसि तया देवतयाङ्गिरस्वद्ध्रवासीदेति १२ परिचिदसीति द्वे समीची पश्चात् १३ त्रयोदश च लोकंपृणाः १४ पृष्टो दिवीति चात्वालदेशा-त्पुरीषमाहृत्य व्यूहति १५ एवँ सर्वाश्चिनोति १६ पञ्चचितिकं प्रथमं त्रिचितिकं द्वितीयमेकचितिकं तृतीयम् । सर्वत्र वैकचितिकम् १७ संचिते समितँ संकल्पेथामित्युख्यं निवपति १८ मातेव पुत्रमिति शिक्यादुखाँ विमुञ्चते १९ न रिक्तामवेक्षते २० प्रत्यग्दक्षिणा नैरृती-भिर्यन्ति २१ यदस्य पार इति शिक्यमादत्ते २२ तिस्रस्तुषपक्वाः कृष्णा इष्टकाः स्वकृत इरिणेऽसुन्वन्तमिति तिसृभिः परां परामुपदधाति २३ न तयादेवतं करोति २४ यं ते देवीति शिक्यमधिवपति २५ रुक्मसूत्रमासन्दीमिति निधाय यदस्य पारे रजस इत्यपः परिषिञ्च-न्पर्येति २६ भूत्यै नम इत्युक्त्वा निवृत्य it progoÏ' m;jRyNte 27 anpe=m;,;" p[Ty;y²Nt 28 invexn it g;hRpTymupitÏNte 29 yen dev; JyoitWeTy;hvnIy\ yjm;n" sÉmNõe 30 p[;y,Iy;p[.Oit sm;nmopsÎ" 31 pUv;RÉðk¡mupsd' ÕTv; yUp' Ézæv; veid' ÕTv;ɦ \ ivd/;it s¢pu¨W' ]INp[;c-turiStyRkª 32 pu¨Wm;];É, p=puCz;in .v²Nt 33 a;Tm; ctu"pu¨Wo .vit 34 ari' p=yorTyupd/;it 35 p[;dexm;]' puCz¹ ivtâSt\ v; 36 p[j;pit; s;dytu ty; devty;i©rSv-d(/[uv; sIdeit ivihtSy m?y\ ivmOXy sjUrBd it d.RStMbe ihr iti parogoSThaM mArjayante 27 anapekSamANAH pratyAyanti 28 nivefana iti gArhapatyamupatiSThante 29 yena devA jyotiSetyAhavanIyaMM yajamAnaH saminddhe 30 prAyaNIyAprabhqti samAnamopasadbhyaH 31 pUrvAhNikImupasadaM kqtvA yUpaM chittvA vediM kqtvAgniMM vidadhAti saptapuruSaM trInprAca-fcaturastiryak 32 puruSamAtrANi pakSapucchAni bhavanti 33 AtmA catuHpuruSo bhavati 34 aratniM pakSayoratyupadadhAti 35 prAdefamAtraM pucche vitastiMM vA 36 prajApatiSTvA sAdayatu tayA devatayAzgirasva-ddhruvA sIdeti vihitasya madhyaMM vimqfya sajUrabda iti darbhastambe hiraNye ca madhye'gniM juhoti 37 dvAdafayuktena sIreNAgniM kqSati SaDyuktena vA 38 iti parogoSThaM mArjayante 27 anapekSamANAH pratyAyanti 28 nivefana iti gArhapatyamupatiSThante 29 yena devA jyotiSetyAhavanIyaMM yajamAnaH saminddhe 30 prAyaNIyAprabhqti samAnamopasadbhyaH 31 pUrvAhNikImupasadaM kqtvA yUpaM chittvA vediM kqtvAgni MM! vidadhAti saptapuruSaM trInprAca-fcaturastiryak 32 puruSamAtrANi pakSapucchAni bhavanti 33 AtmA catuHpuruSo bhavati 34 aratniM pakSayoratyupadadhAti 35 prAdefamAtraM pucche vitastiMM vA 36 prajApatiSTvA sAdayatu tayA devatayAzgirasva-ddhruvA sIdeti vihitasya madhyaMM vimqfya sajUrabda iti darbhastambe hiraNye ca madhye'gniM juhoti 37 dvAdafayuktena sIreNAgniM kqSati SaDyuktena vA 38 इति परोगोष्ठं मार्जयन्ते २७ अनपेक्षमाणाः प्रत्यायन्ति २८ निवेशन इति गार्हपत्यमुपतिष्ठन्ते २९ येन देवा ज्योतिषेत्याहवनीयँ यजमानः समिन्द्धे ३० प्रायणीयाप्रभृति समानमोपसद्भ्यः ३१ पूर्वाह्णिकीमुपसदं कृत्वा यूपं छित्त्वा वेदिं कृत्वाग्निँ विदधाति सप्तपुरुषं त्रीन्प्राच-श्चतुरस्तिर्यक् ३२ पुरुषमात्राणि पक्षपुच्छानि भवन्ति ३३ आत्मा चतुःपुरुषो भवति ३४ अरत्निं पक्षयोरत्युपदधाति ३५ प्रादेशमात्रं पुच्छे वितस्तिँ वा ३६ प्रजापतिष्ट्वा सादयतु तया देवतयाङ्गिरस्व-द्ध्रुवा सीदेति विहितस्य मध्यँ विमृश्य सजूरब्द इति दर्भस्तम्बे हिरण्ये च मध्येऽग्निं जुहोति ३७ द्वादशयुक्तेन सीरेणाग्निं कृषति षड्युक्तेन वा ३८ इति परोगोष्ठं मार्जयन्ते २७ अनपेक्षमाणाः प्रत्यायन्ति २८ निवेशन इति गार्हपत्यमुपतिष्ठन्ते २९ येन देवा ज्योतिषेत्याहवनीयँ यजमानः समिन्द्धे ३० प्रायणीयाप्रभृति समानमोपसद्भ्यः ३१ पूर्वाह्णिकीमुपसदं कृत्वा यूपं छित्त्वा वेदिं कृत्वाग्नि ँ! विदधाति सप्तपुरुषं त्रीन्प्राच-श्चतुरस्तिर्यक् ३२ पुरुषमात्राणि पक्षपुच्छानि भवन्ति ३३ आत्मा चतुःपुरुषो भवति ३४ अरत्निं पक्षयोरत्युपदधाति ३५ प्रादेशमात्रं पुच्छे वितस्तिँ वा ३६ प्रजापतिष्ट्वा सादयतु तया देवतयाङ्गिरस्व-द्ध्रुवा सीदेति विहितस्य मध्यँ विमृश्य सजूरब्द इति दर्भस्तम्बे हिरण्ये च मध्येऽग्निं जुहोति ३७ द्वादशयुक्तेन सीरेणाग्निं कृषति षड्युक्तेन वा ३८ it yugvr];É, s'bÝ;it 1 pUW; yuniKTvit yunáÿ_ 2 l;©l' pvIrvÉmit ÕWit 3 puCz;dÉ/ ixr" ixrSt" puCzÖ puCzt" ixriSt§" sIt;" s'p;dyit 4 Eten /meR, d²=,;vtoR d²=,-Sm;Tp=;duÿrmuÿrSy;" Åo iti yugavaratrANi saMbadhnAti 1 pUSA yunaktviti yunakti 2 lAzgalaM pavIravamiti kqSati 3 pucchAdadhi firaH firastaH pucchaM pucchataH firastisraH sItAH saMpAdayati 4 etena dharmeNa dakSiNAvarto dakSiNa-smAtpakSAduttaramuttarasyAH froNyA dakSiNamaMM saM dakSiNasyA uttaram 5 dvAdafa sItAH saMpAdya prAca utsqjanti--vimucyadhvamaghnyA iti 6 visqjyAdhvaryave vaikarSaNAndadAti 7 kqSTe sarvAnnAni yavAMM fca madhU-dyutAnvapati--yA oSadhaya iti caturdafabhiH 8 yasya na vapettanmanasA dhyAyet 9 tasyedhme'pi kuryAt 10 ye vanaspatInAmAptaphalAsteSA-magnISomIyAyedhme saMnahyet 11 fiSTAnmanasA dhyAyet 12 vyutkqSTo loSTAdistebhyo yathAhqtAM madhyAya saMbharati--mA no hiMM sIditi catasqbhiH 13 yAM janatAM kSudhyantImicchettAM pratISamUrjamityuktvAdadIta 14 yathA manyeta tasyAM nihaniSyatItyevamupakrameta 15 kAmaM kAmadughe dhukSveti loSTAnkqSTAM cAbhimqfati 16 vyAghAraNAntAmuttaravediM karoti 17 agniruttaravediH 18 etena dharmeNAparimitAbhiH farkarAbhiragniM pari-frayati 19 iti yugavaratrANi saMbadhnAti 1 pUSA yunaktviti yunakti 2 lAzgalaM pavIravamiti kqSati 3 pucchAdadhi firaH firastaH pucchaM pucchataH firastisraH sItAH saMpAdayati 4 etena dharmeNa dakSiNAvarto dakSiNa-smAtpakSAduttaramuttarasyAH froNyA dakSiNamaMM saM dakSiNasyA uttaram 5 dvAdafa sItAH saMpAdya prAca utsqjanti--vimucyadhvamaghnyA iti 6 visqjyAdhvaryave vaikarSaNAndadAti 7 kqSTe sarvAnnAni yavAMM fca madhU-dyutAnvapati--yA oSadhaya iti caturdafabhiH 8 yasya na vapettanmanasA dhyAyet 9 tasyedhme'pi kuryAt 10 ye vanaspatInAmAptaphalAsteSA-magnISomIyAyedhme saMnahyet 11 fiSTAnmanasA dhyAyet 12 vyutkqSTo loSTAdistebhyo yathAhqtAM madhyAya saMbharati--mA no hi MM! sIditi catasqbhiH 13 yAM janatAM kSudhyantImicchettAM pratISamUrjamityuktvAdadIta 14 yathA manyeta tasyAM nihaniSyatItyevamupakrameta 15 kAmaM kAmadughe dhukSveti loSTAnkqSTAM cAbhimqfati 16 vyAghAraNAntAmuttaravediM karoti 17 agniruttaravediH 18 etena dharmeNAparimitAbhiH farkarAbhiragniM pari-frayati 19 इति युगवरत्राणि संबध्नाति १ पूषा युनक्त्विति युनक्ति २ लाङ्गलं पवीरवमिति कृषति ३ पुच्छादधि शिरः शिरस्तः पुच्छं पुच्छतः शिरस्तिस्रः सीताः संपादयति ४ एतेन धर्मेण दक्षिणावर्तो दक्षिण-स्मात्पक्षादुत्तरमुत्तरस्याः श्रोण्या दक्षिणमँ सं दक्षिणस्या उत्तरम् ५ द्वादश सीताः संपाद्य प्राच उत्सृजन्ति--विमुच्यध्वमघ्न्या इति ६ विसृज्याध्वर्यवे वैकर्षणान्ददाति ७ कृष्टे सर्वान्नानि यवाँ श्च मधू-द्युतान्वपति--या ओषधय इति चतुर्दशभिः ८ यस्य न वपेत्तन्मनसा ध्यायेत् ९ तस्येध्मेऽपि कुर्यात् १० ये वनस्पतीनामाप्तफलास्तेषा-मग्नीषोमीयायेध्मे संनह्येत् ११ शिष्टान्मनसा ध्यायेत् १२ व्युत्कृष्टो लोष्टादिस्तेभ्यो यथाहृतां मध्याय संभरति--मा नो हिँ सीदिति चतसृभिः १३ यां जनतां क्षुध्यन्तीमिच्छेत्तां प्रतीषमूर्जमित्युक्त्वाददीत १४ यथा मन्येत तस्यां निहनिष्यतीत्येवमुपक्रमेत १५ कामं कामदुघे धुक्ष्वेति लोष्टान्कृष्टां चाभिमृशति १६ व्याघारणान्तामुत्तरवेदिं करोति १७ अग्निरुत्तरवेदिः १८ एतेन धर्मेणापरिमिताभिः शर्कराभिरग्निं परि-श्रयति १९ इति युगवरत्राणि संबध्नाति १ पूषा युनक्त्विति युनक्ति २ लाङ्गलं पवीरवमिति कृषति ३ पुच्छादधि शिरः शिरस्तः पुच्छं पुच्छतः शिरस्तिस्रः सीताः संपादयति ४ एतेन धर्मेण दक्षिणावर्तो दक्षिण-स्मात्पक्षादुत्तरमुत्तरस्याः श्रोण्या दक्षिणमँ सं दक्षिणस्या उत्तरम् ५ द्वादश सीताः संपाद्य प्राच उत्सृजन्ति--विमुच्यध्वमघ्न्या इति ६ विसृज्याध्वर्यवे वैकर्षणान्ददाति ७ कृष्टे सर्वान्नानि यवाँ श्च मधू-द्युतान्वपति--या ओषधय इति चतुर्दशभिः ८ यस्य न वपेत्तन्मनसा ध्यायेत् ९ तस्येध्मेऽपि कुर्यात् १० ये वनस्पतीनामाप्तफलास्तेषा-मग्नीषोमीयायेध्मे संनह्येत् ११ शिष्टान्मनसा ध्यायेत् १२ व्युत्कृष्टो लोष्टादिस्तेभ्यो यथाहृतां मध्याय संभरति--मा नो हि ँ! सीदिति चतसृभिः १३ यां जनतां क्षुध्यन्तीमिच्छेत्तां प्रतीषमूर्जमित्युक्त्वाददीत १४ यथा मन्येत तस्यां निहनिष्यतीत्येवमुपक्रमेत १५ कामं कामदुघे धुक्ष्वेति लोष्टान्कृष्टां चाभिमृशति १६ व्याघारणान्तामुत्तरवेदिं करोति १७ अग्निरुत्तरवेदिः १८ एतेन धर्मेणापरिमिताभिः शर्कराभिरग्निं परि-श्रयति १९ pár v;jpitárit párÉÅtmÉ.mN} y;¦e tv Åvo vy it Éskt; invpit 20 s'D;nmsITyUW;¥äuPy;Py;ySv Ð s' te py;\ sIit VyUhit 21 sIt;m?ye kÚM.e·k; ¬pd/;it W$( kÚM.; ù ù ÕW' c Õã,I c ct§opct" Svym;tO<,;lok ù id=u smNy; yNtIit yjuWo W$( 22 p[qmy;²º" pUrÉyTvoÿr;É.Ã;Rdxop/;y Ã;>y;mupitϼt 23 idiv ÅySveit nwv;r' c¨ù pyÉs êtmupd/;it 24 pari vAjapatiriti parifritamabhima ntr?yAgne tava fravo vaya iti sikatA nivapati 20 saMjxAnamasItyUSAnnyupyApyAyasva . saM te payAMM sIti vyUhati 21 sItAmadhye kumbheSTakA upadadhAti SaT kumbhA dve dve kqSaM ca kqSNI ca catasro'pacataH svayamAtqNNAloke dve dikSu samanyA yantIti yajuSo SaT 22 prathamayAdbhiH pUrayitvottarAbhirdvAdafopadhAya dvAbhyAmupatiSTheta 23 divi frayasveti naivAraM caruM payasi fqtamupadadhAti 24 pari vAjapatiriti parifritamabhimantr! yAgne tava fravo vaya iti sikatA nivapati 20 saMjxAnamasItyUSAnnyupyApyAyasva . saM te payAMM sIti vyUhati 21 sItAmadhye kumbheSTakA upadadhAti SaT kumbhA dve dve kqSaM ca kqSNI ca catasro'pacataH svayamAtqNNAloke dve dikSu samanyA yantIti yajuSo SaT 22 prathamayAdbhiH pUrayitvottarAbhirdvAdafopadhAya dvAbhyAmupatiSTheta 23 divi frayasveti naivAraM caruM payasi fqtamupadadhAti 24 परि वाजपतिरिति परिश्रितमभिम न्त्र्?याग्ने तव श्रवो वय इति सिकता निवपति २० संज्ञानमसीत्यूषान्न्युप्याप्यायस्व ॥ सं ते पयाँ सीति व्यूहति २१ सीतामध्ये कुम्भेष्टका उपदधाति षट् कुम्भा द्वे द्वे कृषं च कृष्णी च चतस्रोऽपचतः स्वयमातृण्णालोके द्वे दिक्षु समन्या यन्तीति यजुषो षट् २२ प्रथमयाद्भिः पूरयित्वोत्तराभिर्द्वादशोपधाय द्वाभ्यामुपतिष्ठेत २३ दिवि श्रयस्वेति नैवारं चरुं पयसि शृतमुपदधाति २४ परि वाजपतिरिति परिश्रितमभिमन्त्र्! याग्ने तव श्रवो वय इति सिकता निवपति २० संज्ञानमसीत्यूषान्न्युप्याप्यायस्व ॥ सं ते पयाँ सीति व्यूहति २१ सीतामध्ये कुम्भेष्टका उपदधाति षट् कुम्भा द्वे द्वे कृषं च कृष्णी च चतस्रोऽपचतः स्वयमातृण्णालोके द्वे दिक्षु समन्या यन्तीति यजुषो षट् २२ प्रथमयाद्भिः पूरयित्वोत्तराभिर्द्वादशोपधाय द्वाभ्यामुपतिष्ठेत २३ दिवि श्रयस्वेति नैवारं चरुं पयसि शृतमुपदधाति २४ sUddohs; sh lokùpO,;" sveR·k;su ty; devty; kroit 1 xIW;RVyvseSq;Pyy it loko m?ye Svym;tO<,;lok" 2 vjRyeTÕã,;' É.¥;ml+mIÉmit 3 d²=,;vO²ºdR²=,' puCzmup-d/;it sVy;vO²º¨ÿrmOjule%;É.doRWm( 4 ag[e,;hvnIym;n@he cmRÉ, mu:y;ÉtIn;m;s;´ s'p[eãyit--ÉcTyɦ>y Tyup;\ xu p[,Iym;ne>yonub[UhITyu°w" 5 p[;cImnu p[idxÉmit p[,yit 6 apUv;R y²Nt 7 ¬ÿr' puCz;Pyy' p[Ty;£MywN{ s;nÉs \ rÉyÉmTy;-£mnmupd/;it 8 purSt;Tp[;cIn;Sten Svym;tO<,;lokm>ySq;\ iv; Ty;£myit 9 p[;' p[£mYy p[Tym>y;vtRyit 10 tpo yoinrsIit pde puãkrp,Rmupd/;Typ;' pOÏmsIit c 11 a/-St;¥;É.puãkrp,Re ¨Km' b[÷ jD;nÉmit p;Tp;xm/St;É¥b;R/\ s;dyit 12 Õ,uãv p;j it pÉ.r+,y; Vy;`;ryit 13 ihr sUdadohasA saha lokaMpqNAH sarveSTakAsu tayA devatayA karoti 1 fIrSAvyavasesthApyaya iti loko madhye svayamAtqNNAlokaH 2 varjayetkqSNAM bhinnAmalakSmImiti 3 dakSiNAvqdbhirdakSiNaM pucchamupa-dadhAti savyAvqdbhiruttaramqjulekhAbhirdoSam 4 agreNAhavanIyamAnaDuhe carmaNi mukhyAfcitInAmAsAdya saMpreSyati--cityagnibhya ityupAMM fu praNIyamAnebhyo'nubrUhItyuccaiH 5 prAcImanu pradifamiti praNayati 6 afvapUrvA yanti 7 uttaraM pucchApyayaM pratyAkramyaindra sAnasiMM rayimityA-kramanamupadadhAti 8 purastAtprAcInAstena svayamAtqNNAlokamabhyasthAMM vifvA ityAkramayati 9 prAxcaM prakramayya pratyaxcamabhyAvartayati 10 tapo yonirasIti pade puSkaraparNamupadadhAtyapAM pqSThamasIti ca 11 adha-stAnnAbhipuSkaraparNe rukmaM brahma jajxAnamiti pafcAtpAfamadhastAnnirbAdhaMM sAdayati 12 kqNuSva pAja iti paxcabhirakSNayA vyAghArayati 13 hiraNyagarbha iti rukme sauvarNaM puruSamuttAnamupadadhAti 14 dra psafca-skandetyabhima ntr?ya namo'stu sarpebhya iti tisqbhiranudifati vyAghArayati ca yathA rukmam 15 ayamagniH sahasriNa iti srucaM kArSmaryamayIM ghqtasya pUrNAM dakSiNataH sAdayati bhuvo yajxasyeti dadhna audumbarImuttarataH 16 tejo'sIti hiraNyeSTakAMM farkarAMM svayamAtqNNAmafvenopaghrApya bhUrbhuvaH svarityabhima ntr?ya dhruvAsi dharuNeti cAviduSA saha brAhmaNena prajApatiSTvA sAdayatviti puruSe sAdayati 17 puruSasyAsye chidraM karoti 18 bhUriti prAcImudUhediti brAhmaNavyAkhyAtam 19 cittiM juho-mItyAtqNNe juhoti 20 pqthivImAkramiSamiti yajamAnaMM vAcayati 21 yajamAno'viduSe varaM dadAtyavidvAnadhvaryave 22 yAste agna Adra ?A? yonayaiti kulAyinIm 23 kANDAtkANDAditi dUrveSTakAM loSTaM dUrvAmifraMM saMM sqSTaMM svayamAtqNNAyAH 24 yAste agne sUrye ruca iti vAmabhqtaMM hiraNyafakalAvadhyUhya 25 virAD jyotiradhArayadbhUrasi bhuvanasya reta iti retaHsicam 26 svarAD jyotiradhArayadbhUrasi bhuva-nasya reta iti dvitIyAm 27 samrAD jyotiradhArayaditi tqtIyAm 28 prathamAyAM citau yUna upadadhyAnmadhyamAyAMM vivayaso vihqtA sthavirasya 29 putrI cinvIteti dvayorbrAhmaNam 30 bqhaspatiSTvA sAdayatu pqthivyAH pqSThe jyotiSmatImiti vifvajyotiSam 31 udapurA nAmAsIti maNDalAmavadadhyAt 32 qtavyA upadadhAti--madhufca mAdhavafceti paryAyairdve dve cityAM cityAM catasro madhyamAyAm 33 dve dve paryAyeNAgnerantaH fleSo'sItyanuSajet 34 gharmeSTakA upadhAyASA-DhAsItyaSADhAm 35 kUrmaM kacchapaM matsyaM dadhnA madhunA ghqtena madhu vAtA qtAyata iti tisqbhiH samAjyApAM tvA gahmaMtsAdayAmItyabhima ntr?ya mahI dyauriti purastAtpratyaxcaMM sAdayati 36 audumbaramulUkhalamusalaM prAde-famAtraM catuHsrakti 37 sUdadohasA saha lokaMpqNAH sarveSTakAsu tayA devatayA karoti 1 fIrSAvyavasesthApyaya iti loko madhye svayamAtqNNAlokaH 2 varjayetkqSNAM bhinnAmalakSmImiti 3 dakSiNAvqdbhirdakSiNaM pucchamupa-dadhAti savyAvqdbhiruttaramqjulekhAbhirdoSam 4 agreNAhavanIyamAnaDuhe carmaNi mukhyAfcitInAmAsAdya saMpreSyati--cityagnibhya ityupAMM fu praNIyamAnebhyo'nubrUhItyuccaiH 5 prAcImanu pradifamiti praNayati 6 afvapUrvA yanti 7 uttaraM pucchApyayaM pratyAkramyaindra sAnasi MM! rayimityA-kramanamupadadhAti 8 purastAtprAcInAstena svayamAtqNNAlokamabhyasthAMM vifvA ityAkramayati 9 prAxcaM prakramayya pratyaxcamabhyAvartayati 10 tapo yonirasIti pade puSkaraparNamupadadhAtyapAM pqSThamasIti ca 11 adha-stAnnAbhipuSkaraparNe rukmaM brahma jajxAnamiti pafcAtpAfamadhastAnnirbAdhaMM sAdayati 12 kqNuSva pAja iti paxcabhirakSNayA vyAghArayati 13 hiraNyagarbha iti rukme sauvarNaM puruSamuttAnamupadadhAti 14 dra psafca-skandetyabhimantr! ya namo'stu sarpebhya iti tisqbhiranudifati vyAghArayati ca yathA rukmam 15 ayamagniH sahasriNa iti srucaM kArSmaryamayIM ghqtasya pUrNAM dakSiNataH sAdayati bhuvo yajxasyeti dadhna audumbarImuttarataH 16 tejo'sIti hiraNyeSTakAMM farkarAMM svayamAtqNNAmafvenopaghrApya bhUrbhuvaH svarityabhimantr! ya dhruvAsi dharuNeti cAviduSA saha brAhmaNena prajApatiSTvA sAdayatviti puruSe sAdayati 17 puruSasyAsye chidraM karoti 18 bhUriti prAcImudUhediti brAhmaNavyAkhyAtam 19 cittiM juho-mItyAtqNNe juhoti 20 pqthivImAkramiSamiti yajamAnaMM vAcayati 21 yajamAno'viduSe varaM dadAtyavidvAnadhvaryave 22 yAste agna AdrA r! yonayaiti kulAyinIm 23 kANDAtkANDAditi dUrveSTakAM loSTaM dUrvAmifraMM saMM sqSTaMM svayamAtqNNAyAH 24 yAste agne sUrye ruca iti vAmabhqtaMM hiraNyafakalAvadhyUhya 25 virAD jyotiradhArayadbhUrasi bhuvanasya reta iti retaHsicam 26 svarAD jyotiradhArayadbhUrasi bhuva-nasya reta iti dvitIyAm 27 samrAD jyotiradhArayaditi tqtIyAm 28 prathamAyAM citau yUna upadadhyAnmadhyamAyAMM vivayaso vihqtA sthavirasya 29 putrI cinvIteti dvayorbrAhmaNam 30 bqhaspatiSTvA sAdayatu pqthivyAH pqSThe jyotiSmatImiti vifvajyotiSam 31 udapurA nAmAsIti maNDalAmavadadhyAt 32 qtavyA upadadhAti--madhufca mAdhavafceti paryAyairdve dve cityAM cityAM catasro madhyamAyAm 33 dve dve paryAyeNAgnerantaH fleSo'sItyanuSajet 34 gharmeSTakA upadhAyASA-DhAsItyaSADhAm 35 kUrmaM kacchapaM matsyaM dadhnA madhunA ghqtena madhu vAtA qtAyata iti tisqbhiH samAjyApAM tvA gahmaMtsAdayAmItyabhimantr! ya mahI dyauriti purastAtpratyaxcaMM sAdayati 36 audumbaramulUkhalamusalaM prAde-famAtraM catuHsrakti 37 सूददोहसा सह लोकंपृणाः सर्वेष्टकासु तया देवतया करोति १ शीर्षाव्यवसेस्थाप्यय इति लोको मध्ये स्वयमातृण्णालोकः २ वर्जयेत्कृष्णां भिन्नामलक्ष्मीमिति ३ दक्षिणावृद्भिर्दक्षिणं पुच्छमुप-दधाति सव्यावृद्भिरुत्तरमृजुलेखाभिर्दोषम् ४ अग्रेणाहवनीयमानडुहे चर्मणि मुख्याश्चितीनामासाद्य संप्रेष्यति--चित्यग्निभ्य इत्युपाँ शु प्रणीयमानेभ्योऽनुब्रूहीत्युच्चैः ५ प्राचीमनु प्रदिशमिति प्रणयति ६ अश्वपूर्वा यन्ति ७ उत्तरं पुच्छाप्ययं प्रत्याक्रम्यैन्द्र सानसिँ रयिमित्या-क्रमनमुपदधाति ८ पुरस्तात्प्राचीनास्तेन स्वयमातृण्णालोकमभ्यस्थाँ विश्वा इत्याक्रमयति ९ प्राञ्चं प्रक्रमय्य प्रत्यञ्चमभ्यावर्तयति १० तपो योनिरसीति पदे पुष्करपर्णमुपदधात्यपां पृष्ठमसीति च ११ अध-स्तान्नाभिपुष्करपर्णे रुक्मं ब्रह्म जज्ञानमिति पश्चात्पाशमधस्तान्निर्बाधँ सादयति १२ कृणुष्व पाज इति पञ्चभिरक्ष्णया व्याघारयति १३ हिरण्यगर्भ इति रुक्मे सौवर्णं पुरुषमुत्तानमुपदधाति १४ द्र प्सश्च-स्कन्देत्यभिम न्त्र्?य नमोऽस्तु सर्पेभ्य इति तिसृभिरनुदिशति व्याघारयति च यथा रुक्मम् १५ अयमग्निः सहस्रिण इति स्रुचं कार्ष्मर्यमयीं घृतस्य पूर्णां दक्षिणतः सादयति भुवो यज्ञस्येति दध्न औदुम्बरीमुत्तरतः १६ तेजोऽसीति हिरण्येष्टकाँ शर्कराँ स्वयमातृण्णामश्वेनोपघ्राप्य भूर्भुवः स्वरित्यभिम न्त्र्?य ध्रुवासि धरुणेति चाविदुषा सह ब्राह्मणेन प्रजापतिष्ट्वा सादयत्विति पुरुषे सादयति १७ पुरुषस्यास्ये छिद्रं करोति १८ भूरिति प्राचीमुदूहेदिति ब्राह्मणव्याख्यातम् १९ चित्तिं जुहो-मीत्यातृण्णे जुहोति २० पृथिवीमाक्रमिषमिति यजमानँ वाचयति २१ यजमानोऽविदुषे वरं ददात्यविद्वानध्वर्यवे २२ यास्ते अग्न आद्र ?ा? योनयैति कुलायिनीम् २३ काण्डात्काण्डादिति दूर्वेष्टकां लोष्टं दूर्वामिश्रँ सँ सृष्टँ स्वयमातृण्णायाः २४ यास्ते अग्ने सूर्ये रुच इति वामभृतँ हिरण्यशकलावध्यूह्य २५ विराड् ज्योतिरधारयद्भूरसि भुवनस्य रेत इति रेतःसिचम् २६ स्वराड् ज्योतिरधारयद्भूरसि भुव-नस्य रेत इति द्वितीयाम् २७ सम्राड् ज्योतिरधारयदिति तृतीयाम् २८ प्रथमायां चितौ यून उपदध्यान्मध्यमायाँ विवयसो विहृता स्थविरस्य २९ पुत्री चिन्वीतेति द्वयोर्ब्राह्मणम् ३० बृहस्पतिष्ट्वा सादयतु पृथिव्याः पृष्ठे ज्योतिष्मतीमिति विश्वज्योतिषम् ३१ उदपुरा नामासीति मण्डलामवदध्यात् ३२ ऋतव्या उपदधाति--मधुश्च माधवश्चेति पर्यायैर्द्वे द्वे चित्यां चित्यां चतस्रो मध्यमायाम् ३३ द्वे द्वे पर्यायेणाग्नेरन्तः श्लेषोऽसीत्यनुषजेत् ३४ घर्मेष्टका उपधायाषा-ढासीत्यषाढाम् ३५ कूर्मं कच्छपं मत्स्यं दध्ना मधुना घृतेन मधु वाता ऋतायत इति तिसृभिः समाज्यापां त्वा गह्मंत्सादयामीत्यभिम न्त्र्?य मही द्यौरिति पुरस्तात्प्रत्यञ्चँ सादयति ३६ औदुम्बरमुलूखलमुसलं प्रादे-शमात्रं चतुःस्रक्ति ३७ सूददोहसा सह लोकंपृणाः सर्वेष्टकासु तया देवतया करोति १ शीर्षाव्यवसेस्थाप्यय इति लोको मध्ये स्वयमातृण्णालोकः २ वर्जयेत्कृष्णां भिन्नामलक्ष्मीमिति ३ दक्षिणावृद्भिर्दक्षिणं पुच्छमुप-दधाति सव्यावृद्भिरुत्तरमृजुलेखाभिर्दोषम् ४ अग्रेणाहवनीयमानडुहे चर्मणि मुख्याश्चितीनामासाद्य संप्रेष्यति--चित्यग्निभ्य इत्युपाँ शु प्रणीयमानेभ्योऽनुब्रूहीत्युच्चैः ५ प्राचीमनु प्रदिशमिति प्रणयति ६ अश्वपूर्वा यन्ति ७ उत्तरं पुच्छाप्ययं प्रत्याक्रम्यैन्द्र सानसि ँ! रयिमित्या-क्रमनमुपदधाति ८ पुरस्तात्प्राचीनास्तेन स्वयमातृण्णालोकमभ्यस्थाँ विश्वा इत्याक्रमयति ९ प्राञ्चं प्रक्रमय्य प्रत्यञ्चमभ्यावर्तयति १० तपो योनिरसीति पदे पुष्करपर्णमुपदधात्यपां पृष्ठमसीति च ११ अध-स्तान्नाभिपुष्करपर्णे रुक्मं ब्रह्म जज्ञानमिति पश्चात्पाशमधस्तान्निर्बाधँ सादयति १२ कृणुष्व पाज इति पञ्चभिरक्ष्णया व्याघारयति १३ हिरण्यगर्भ इति रुक्मे सौवर्णं पुरुषमुत्तानमुपदधाति १४ द्र प्सश्च-स्कन्देत्यभिमन्त्र्! य नमोऽस्तु सर्पेभ्य इति तिसृभिरनुदिशति व्याघारयति च यथा रुक्मम् १५ अयमग्निः सहस्रिण इति स्रुचं कार्ष्मर्यमयीं घृतस्य पूर्णां दक्षिणतः सादयति भुवो यज्ञस्येति दध्न औदुम्बरीमुत्तरतः १६ तेजोऽसीति हिरण्येष्टकाँ शर्कराँ स्वयमातृण्णामश्वेनोपघ्राप्य भूर्भुवः स्वरित्यभिमन्त्र्! य ध्रुवासि धरुणेति चाविदुषा सह ब्राह्मणेन प्रजापतिष्ट्वा सादयत्विति पुरुषे सादयति १७ पुरुषस्यास्ये छिद्रं करोति १८ भूरिति प्राचीमुदूहेदिति ब्राह्मणव्याख्यातम् १९ चित्तिं जुहो-मीत्यातृण्णे जुहोति २० पृथिवीमाक्रमिषमिति यजमानँ वाचयति २१ यजमानोऽविदुषे वरं ददात्यविद्वानध्वर्यवे २२ यास्ते अग्न आद्रा र्! योनयैति कुलायिनीम् २३ काण्डात्काण्डादिति दूर्वेष्टकां लोष्टं दूर्वामिश्रँ सँ सृष्टँ स्वयमातृण्णायाः २४ यास्ते अग्ने सूर्ये रुच इति वामभृतँ हिरण्यशकलावध्यूह्य २५ विराड् ज्योतिरधारयद्भूरसि भुवनस्य रेत इति रेतःसिचम् २६ स्वराड् ज्योतिरधारयद्भूरसि भुव-नस्य रेत इति द्वितीयाम् २७ सम्राड् ज्योतिरधारयदिति तृतीयाम् २८ प्रथमायां चितौ यून उपदध्यान्मध्यमायाँ विवयसो विहृता स्थविरस्य २९ पुत्री चिन्वीतेति द्वयोर्ब्राह्मणम् ३० बृहस्पतिष्ट्वा सादयतु पृथिव्याः पृष्ठे ज्योतिष्मतीमिति विश्वज्योतिषम् ३१ उदपुरा नामासीति मण्डलामवदध्यात् ३२ ऋतव्या उपदधाति--मधुश्च माधवश्चेति पर्यायैर्द्वे द्वे चित्यां चित्यां चतस्रो मध्यमायाम् ३३ द्वे द्वे पर्यायेणाग्नेरन्तः श्लेषोऽसीत्यनुषजेत् ३४ घर्मेष्टका उपधायाषा-ढासीत्यषाढाम् ३५ कूर्मं कच्छपं मत्स्यं दध्ना मधुना घृतेन मधु वाता ऋतायत इति तिसृभिः समाज्यापां त्वा गह्मंत्सादयामीत्यभिमन्त्र्! य मही द्यौरिति पुरस्तात्प्रत्यञ्चँ सादयति ३६ औदुम्बरमुलूखलमुसलं प्रादे-शमात्रं चतुःस्रक्ति ३७ it v[IhInvhTy shv[Içupd/;it--d\ ivã,uárit d²=,t" purSt;TSvym;tO<,;y;" 1 ¬%;\ Éskt;É." pUryit dÝ; m/un; `Oten v;--a¦e yu+v; ih ye tv Ð yu+v; ih devôtm;init s\ iht;>y;mÉ.juhoit 2 ivW;´ nÿ_oW;s; Ð Syut; deveÉ.ár-Ty;dÿe 3 pOÉqiv pOÉqVy;\ sIdeit s;dyTyuÿrt" purSt;TSvy-m;tO<,;y; y;vTyulU%lm( 4 sÉmT§vNtIit dÝ; m/uÉmÅe, ixr;\ És pUrÉyTv; Éz{ eWu ihr iti vrIhInavahatya sahavrIhyupadadhAti--idaMM viSNuriti dakSiNataH purastAtsvayamAtqNNAyAH 1 ukhAMM sikatAbhiH pUrayati dadhnA madhunA ghqtena vA--agne yukSvA hi ye tava . yukSvA hi devahUtamAniti saMM hitAbhyAmabhijuhoti 2 viSAdya naktoSAsA . syutA devebhiri-tyAdatte 3 pqthivi pqthivyAMM sIdeti sAdayatyuttarataH purastAtsvaya-mAtqNNAyA yAvatyulUkhalam 4 samitsravantIti dadhnA madhumifreNa firAMM si pUrayitvA chidre Su hiraNyafakalAnapyasyati--qce tveti dakSiNasminkarNacchidre ruce tveti savye bhAse tveti dakSiNasminna-kSicchidre jyotiSe tveti savye'bhUdidamiti dakSiNasminnAsikA-chidre 'gnervaifvAnarasyeti savye'gnistejasetyAsye rukmo varcasetyavakartane 5 sahasradA asIti puruSafiro'bhima ntr?yAdityaM garbhamityukhAyA-muttAnamupadadhAti pafcAdavakartanataH 6 citraM devAnAmityardharcAbhyAma-kSicchidra yorhutvA pafcAtpuruSafirasaH puruSacitimupadadhAti puruSasya pratimAm 7 mA chanda iti dvAdafa paryAyAH 8 teSAM tisrastisra ekai-kena 9 tena chandasetyanuSajet 10 vAtasya jUtimiti pUrvArdhe'fvafira uttarAbhistisqbhiryathAsamAmnAtamimtarANi pafcArdhe gofiro dakSiNA-rdhe'vifira uttarArdhe firaH 11 imaM mA hiMM sIriti paxcabhirutsargai-rupadhAnAnupUrveNopatiSTheta 12 yadyekaMM syAdanuparihAramupadadhyAllokA-nvopatiSThetotsargaifca 13 uttaramaMM saMM svayamAtqNNAyAntareNa saMcare-daMM safirAMM si--tvaMM yaviSTheti saMmvatsarIM japati 14 sarpafira uttara-sminnaMM sa upadhAya namo'stu sarpebhya iti tisqbhiranudifati 15 apAM tvemantsAdayAmIti paxcadafApasyAH paxca paxcAbhita upadadhAti 16 chandasyAH paxcottarataH 17 ayaM purobhUriti paxcAfataM prANabhqtaH paxcabhiH paryAyairdafa dafaikena 18 prathamaM dafavargaM purastAdupadadhAtyatha dvitIyaM pafcAttqtIyaM dakSiNatafcaturthamuttarato madhye paxcamam 19 AyuSe prANaH saMtataH prANApAnaMM saMtanviti paxcAfataMM saMM yato dafabhiH paryAyaiH paxca paxcaikena 20 prAcI digityatimAtrA yathA prANabhqtaH paxcAfatamupadhAya vratamupadadhAti 21 iti vrIhInavahatya sahavrIhyupadadhAti--idaMM viSNuriti dakSiNataH purastAtsvayamAtqNNAyAH 1 ukhAMM sikatAbhiH pUrayati dadhnA madhunA ghqtena vA--agne yukSvA hi ye tava . yukSvA hi devahUtamAniti saMM hitAbhyAmabhijuhoti 2 viSAdya naktoSAsA . syutA devebhiri-tyAdatte 3 pqthivi pqthivyAMM sIdeti sAdayatyuttarataH purastAtsvaya-mAtqNNAyA yAvatyulUkhalam 4 samitsravantIti dadhnA madhumifreNa firAMM si pUrayitvA chidre Su hiraNyafakalAnapyasyati--qce tveti dakSiNasminkarNacchidre ruce tveti savye bhAse tveti dakSiNasminna-kSicchidre jyotiSe tveti savye'bhUdidamiti dakSiNasminnAsikA-chidre 'gnervaifvAnarasyeti savye'gnistejasetyAsye rukmo varcasetyavakartane 5 sahasradA asIti puruSafiro'bhimantr! yAdityaM garbhamityukhAyA-muttAnamupadadhAti pafcAdavakartanataH 6 citraM devAnAmityardharcAbhyAma-kSicchidra yorhutvA pafcAtpuruSafirasaH puruSacitimupadadhAti puruSasya pratimAm 7 mA chanda iti dvAdafa paryAyAH 8 teSAM tisrastisra ekai-kena 9 tena chandasetyanuSajet 10 vAtasya jUtimiti pUrvArdhe'fvafira uttarAbhistisqbhiryathAsamAmnAtamimtarANi pafcArdhe gofiro dakSiNA-rdhe'vifira uttarArdhe firaH 11 imaM mA hi MM! sIriti paxcabhirutsargai-rupadhAnAnupUrveNopatiSTheta 12 yadyekaMM syAdanuparihAramupadadhyAllokA-nvopatiSThetotsargaifca 13 uttaramaMM saMM svayamAtqNNAyAntareNa saMcare-daMM safirAMM si--tvaMM yaviSTheti saMmvatsarIM japati 14 sarpafira uttara-sminnaMM sa upadhAya namo'stu sarpebhya iti tisqbhiranudifati 15 apAM tvemantsAdayAmIti paxcadafApasyAH paxca paxcAbhita upadadhAti 16 chandasyAH paxcottarataH 17 ayaM purobhUriti paxcAfataM prANabhqtaH paxcabhiH paryAyairdafa dafaikena 18 prathamaM dafavargaM purastAdupadadhAtyatha dvitIyaM pafcAttqtIyaM dakSiNatafcaturthamuttarato madhye paxcamam 19 AyuSe prANaH saMtataH prANApAnaMM saMtanviti paxcAfataMM saMM yato dafabhiH paryAyaiH paxca paxcaikena 20 prAcI digityatimAtrA yathA prANabhqtaH paxcAfatamupadhAya vratamupadadhAti 21 इति व्रीहीनवहत्य सहव्रीह्युपदधाति--इदँ विष्णुरिति दक्षिणतः पुरस्तात्स्वयमातृण्णायाः १ उखाँ सिकताभिः पूरयति दध्ना मधुना घृतेन वा--अग्ने युक्ष्वा हि ये तव ॥ युक्ष्वा हि देवहूतमानिति सँ हिताभ्यामभिजुहोति २ विषाद्य नक्तोषासा ॥ स्युता देवेभिरि-त्यादत्ते ३ पृथिवि पृथिव्याँ सीदेति सादयत्युत्तरतः पुरस्तात्स्वय-मातृण्णाया यावत्युलूखलम् ४ समित्स्रवन्तीति दध्ना मधुमिश्रेण शिराँ सि पूरयित्वा छिद्रे षु हिरण्यशकलानप्यस्यति--ऋचे त्वेति दक्षिणस्मिन्कर्णच्छिद्रे रुचे त्वेति सव्ये भासे त्वेति दक्षिणस्मिन्न-क्षिच्छिद्रे ज्योतिषे त्वेति सव्येऽभूदिदमिति दक्षिणस्मिन्नासिका-छिद्रे ऽग्नेर्वैश्वानरस्येति सव्येऽग्निस्तेजसेत्यास्ये रुक्मो वर्चसेत्यवकर्तने ५ सहस्रदा असीति पुरुषशिरोऽभिम न्त्र्?यादित्यं गर्भमित्युखाया-मुत्तानमुपदधाति पश्चादवकर्तनतः ६ चित्रं देवानामित्यर्धर्चाभ्याम-क्षिच्छिद्र योर्हुत्वा पश्चात्पुरुषशिरसः पुरुषचितिमुपदधाति पुरुषस्य प्रतिमाम् ७ मा छन्द इति द्वादश पर्यायाः ८ तेषां तिस्रस्तिस्र एकै-केन ९ तेन छन्दसेत्यनुषजेत् १० वातस्य जूतिमिति पूर्वार्धेऽश्वशिर उत्तराभिस्तिसृभिर्यथासमाम्नातमिम्तराणि पश्चार्धे गोशिरो दक्षिणा-र्धेऽविशिर उत्तरार्धे शिरः ११ इमं मा हिँ सीरिति पञ्चभिरुत्सर्गै-रुपधानानुपूर्वेणोपतिष्ठेत १२ यद्येकँ स्यादनुपरिहारमुपदध्याल्लोका-न्वोपतिष्ठेतोत्सर्गैश्च १३ उत्तरमँ सँ स्वयमातृण्णायान्तरेण संचरे-दँ सशिराँ सि--त्वँ यविष्ठेति संम्वत्सरीं जपति १४ सर्पशिर उत्तर-स्मिन्नँ स उपधाय नमोऽस्तु सर्पेभ्य इति तिसृभिरनुदिशति १५ अपां त्वेमन्त्सादयामीति पञ्चदशापस्याः पञ्च पञ्चाभित उपदधाति १६ छन्दस्याः पञ्चोत्तरतः १७ अयं पुरोभूरिति पञ्चाशतं प्राणभृतः पञ्चभिः पर्यायैर्दश दशैकेन १८ प्रथमं दशवर्गं पुरस्तादुपदधात्यथ द्वितीयं पश्चात्तृतीयं दक्षिणतश्चतुर्थमुत्तरतो मध्ये पञ्चमम् १९ आयुषे प्राणः संततः प्राणापानँ संतन्विति पञ्चाशतँ सँ यतो दशभिः पर्यायैः पञ्च पञ्चैकेन २० प्राची दिगित्यतिमात्रा यथा प्राणभृतः पञ्चाशतमुपधाय व्रतमुपदधाति २१ इति व्रीहीनवहत्य सहव्रीह्युपदधाति--इदँ विष्णुरिति दक्षिणतः पुरस्तात्स्वयमातृण्णायाः १ उखाँ सिकताभिः पूरयति दध्ना मधुना घृतेन वा--अग्ने युक्ष्वा हि ये तव ॥ युक्ष्वा हि देवहूतमानिति सँ हिताभ्यामभिजुहोति २ विषाद्य नक्तोषासा ॥ स्युता देवेभिरि-त्यादत्ते ३ पृथिवि पृथिव्याँ सीदेति सादयत्युत्तरतः पुरस्तात्स्वय-मातृण्णाया यावत्युलूखलम् ४ समित्स्रवन्तीति दध्ना मधुमिश्रेण शिराँ सि पूरयित्वा छिद्रे षु हिरण्यशकलानप्यस्यति--ऋचे त्वेति दक्षिणस्मिन्कर्णच्छिद्रे रुचे त्वेति सव्ये भासे त्वेति दक्षिणस्मिन्न-क्षिच्छिद्रे ज्योतिषे त्वेति सव्येऽभूदिदमिति दक्षिणस्मिन्नासिका-छिद्रे ऽग्नेर्वैश्वानरस्येति सव्येऽग्निस्तेजसेत्यास्ये रुक्मो वर्चसेत्यवकर्तने ५ सहस्रदा असीति पुरुषशिरोऽभिमन्त्र्! यादित्यं गर्भमित्युखाया-मुत्तानमुपदधाति पश्चादवकर्तनतः ६ चित्रं देवानामित्यर्धर्चाभ्याम-क्षिच्छिद्र योर्हुत्वा पश्चात्पुरुषशिरसः पुरुषचितिमुपदधाति पुरुषस्य प्रतिमाम् ७ मा छन्द इति द्वादश पर्यायाः ८ तेषां तिस्रस्तिस्र एकै-केन ९ तेन छन्दसेत्यनुषजेत् १० वातस्य जूतिमिति पूर्वार्धेऽश्वशिर उत्तराभिस्तिसृभिर्यथासमाम्नातमिम्तराणि पश्चार्धे गोशिरो दक्षिणा-र्धेऽविशिर उत्तरार्धे शिरः ११ इमं मा हि ँ! सीरिति पञ्चभिरुत्सर्गै-रुपधानानुपूर्वेणोपतिष्ठेत १२ यद्येकँ स्यादनुपरिहारमुपदध्याल्लोका-न्वोपतिष्ठेतोत्सर्गैश्च १३ उत्तरमँ सँ स्वयमातृण्णायान्तरेण संचरे-दँ सशिराँ सि--त्वँ यविष्ठेति संम्वत्सरीं जपति १४ सर्पशिर उत्तर-स्मिन्नँ स उपधाय नमोऽस्तु सर्पेभ्य इति तिसृभिरनुदिशति १५ अपां त्वेमन्त्सादयामीति पञ्चदशापस्याः पञ्च पञ्चाभित उपदधाति १६ छन्दस्याः पञ्चोत्तरतः १७ अयं पुरोभूरिति पञ्चाशतं प्राणभृतः पञ्चभिः पर्यायैर्दश दशैकेन १८ प्रथमं दशवर्गं पुरस्तादुपदधात्यथ द्वितीयं पश्चात्तृतीयं दक्षिणतश्चतुर्थमुत्तरतो मध्ये पञ्चमम् १९ आयुषे प्राणः संततः प्राणापानँ संतन्विति पञ्चाशतँ सँ यतो दशभिः पर्यायैः पञ्च पञ्चैकेन २० प्राची दिगित्यतिमात्रा यथा प्राणभृतः पञ्चाशतमुपधाय व्रतमुपदधाति २१ p[;cI c p[tIcI c vsUn;\ ¨{ ;,;m;idTy;n;' te teÉ/ptySte y' iÃãmo y no ùi· tmeW;' jM.e d/;Ém Ð prAcI ca pratIcI ca vasUnAMM rudra ?ANAmAdityAnAM te te'dhipatayaste yaM dviSmo yafca no dveSTi tameSAM jambhe dadhAmi . prAcI ca pratIcI ca vasUnAMM rudrA NAmAdityAnAM te te'dhipatayaste yaM dviSmo yafca no dveSTi tameSAM jambhe dadhAmi . प्राची च प्रतीची च वसूनाँ रुद्र ?ाणामादित्यानां ते तेऽधिपतयस्ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तमेषां जम्भे दधामि ॥ प्राची च प्रतीची च वसूनाँ रुद्रा णामादित्यानां ते तेऽधिपतयस्ते यं द्विष्मो यश्च नो द्वेष्टि तमेषां जम्भे दधामि ॥ it vwdevI" p[qm; v[tSy 1 p[;Cy; Tv; idx; s;dy;mIit p;-Tme·k; Ekk;' lokWu 2 N{ o dÉ/co aSqÉ.árit dx;qvRixro nv pUv;R/R Ek;' m?ye 3 it§o g;y]I" purSt;d;y;ih suWum; ih t it 4 rqNtr' ù ù it§" ÕTvopd/;it-- iti vaifvadevIH prathamA vratasya 1 prAcyA tvA difA sAdayAmIti paxcA-tmeSTakA ekaikAM lokeSu 2 indra ?o dadhico asthabhiriti dafAtharvafiro nava pUrvArdha ekAM madhye 3 tisro gAyatrIH purastAdAyAhi suSumA hi ta iti 4 rathantaraM dve dve tisraH kqtvopadadhAti-- iti vaifvadevIH prathamA vratasya 1 prAcyA tvA difA sAdayAmIti paxcA-tmeSTakA ekaikAM lokeSu 2 indro dadhico asthabhiriti dafAtharvafiro nava pUrvArdha ekAM madhye 3 tisro gAyatrIH purastAdAyAhi suSumA hi ta iti 4 rathantaraM dve dve tisraH kqtvopadadhAti-- इति वैश्वदेवीः प्रथमा व्रतस्य १ प्राच्या त्वा दिशा सादयामीति पञ्चा-त्मेष्टका एकैकां लोकेषु २ इन्द्र ?ो दधिचो अस्थभिरिति दशाथर्वशिरो नव पूर्वार्ध एकां मध्ये ३ तिस्रो गायत्रीः पुरस्तादायाहि सुषुमा हि त इति ४ रथन्तरं द्वे द्वे तिस्रः कृत्वोपदधाति-- इति वैश्वदेवीः प्रथमा व्रतस्य १ प्राच्या त्वा दिशा सादयामीति पञ्चा-त्मेष्टका एकैकां लोकेषु २ इन्द्रो दधिचो अस्थभिरिति दशाथर्वशिरो नव पूर्वार्ध एकां मध्ये ३ तिस्रो गायत्रीः पुरस्तादायाहि सुषुमा हि त इति ४ रथन्तरं द्वे द्वे तिस्रः कृत्वोपदधाति-- me/;k;r\ ivdqSy p[s;/nmɦ \ hot;r' pár.Utm' mitm( ) medhAkAraMM vidathasya prasAdhanamagniMM hotAraM paribhUtamaM matim , medhAkAraMM vidathasya prasAdhanamagni MM! hotAraM paribhUtamaM matim , मेधाकारँ विदथस्य प्रसाधनमग्निँ होतारं परिभूतमं मतिम् । मेधाकारँ विदथस्य प्रसाधनमग्नि ँ! होतारं परिभूतमं मतिम् । a\ etm;l.ÉNctI¨pd/;it 1 /[uv²=itárit p;ÉnIloRkWu 2 ¬p/;ytRVy; ¬pd/;it p poÿr;" sjUdeRvwárit py;Ryw" 3 sjUA³tuÉ.árit purSt;Tpy;Ry;,;mnuWjeTsjUdeRvwvRyun;/wárTyupár-·;t( 4 p[;,' me p;hITyOtVy;su v;yVy; anUpd/It;p" ipNveit v;yVy;SvpSy;" =]\ vy TypSy;sutp;°t§" purSt;dup/;-yoÿrw" py;Ryw" p p;É.t ¬pd/;it 5 Vy;:y;t;" s;vR-Écitk;" 6 tOtIy;mupd/;it 7 N{ ;¦I aVyqm;m;Émit Svy-m;tO<,;mÉ.mN} y ivkm;R Tv; s;dyTvNtár=Sy pOϼ Ð aNt-ár=\ g[Cz¹it s;dyit 8 n;];ivÃ;¥ vrd;nm( 9 aNtár=-m;£ÉmWÉmit yjm;n\ v;cyit 10 JyoitrÉs JyoitmeR yCz¹it ihr afvaMM fvetamAlabhancitIrupadadhAti 1 dhruvakSitiriti paxcAfvinIrlokeSu 2 upadhAyartavyA upadadhAti paxca paxcottarAH sajUrdevairiti paryAyaiH 3 sajUrqtubhiriti purastAtparyAyANAmanuSajetsajUrdevairvayunAdhairityupari-STAt 4 prANaM me pAhItyqtavyAsu vAyavyA anUpadadhItApaH pinveti vAyavyAsvapasyAH kSatraMM vaya ityapasyAsutapafcAccatasraH purastAdupadhA-yottaraiH paryAyaiH paxca paxcAbhita upadadhAti 5 vyAkhyAtAH sArva-citikAH 6 tqtIyAmupadadhAti 7 indra ?AgnI avyathamAmAmiti svaya-mAtqNNAmabhima ntr?ya vifvakarmA tvA sAdayatvantarikSasya pqSThe . anta-rikSaMM graccheti sAdayati 8 nAtrAvidvAnna varadAnam 9 antarikSa-mAkramiSamiti yajamAnaMM vAcayati 10 jyotirasi jyotirme yaccheti hiraNyeSTakAMM rAjxyasi prAcI digiti paxca difyA lokeSUpadhAya retaH-sicaMM retaHsicau vA vifvakarmA tvA sAdayatvantarikSasya pqSThe jyoti-SmatImiti vifvajyotiSamaparAjitA nAmAsIti maNDalAMM sAdayati 11 Ayurme pAhIti dafa purastAdupadhAyottaraiH paryAyairdvAdafa dvAdafAbhita upadadhAti 12 mUrdhAsi rADiti sapta purastAdyantrI rADiti sapta pafcAt 13 samIcIrakSNayA dveSyasya 14 vyAkhyAtAH sArvacitikAH 15 caturthImupadadhAti 16 Afustrivqditi purastAdvyomA saptadafa iti dakSiNato bhAntaH paxcadafa ityuttarato dharuNa ekaviMM fa iti pafcAtpratUrtiraSTAdafa iti SoDafa feSeNopadhAyartavye upadhAyaikayA stuvateti saptadafa sqSTIrupadhAya qtUnAM patnIti paxcadafa vyuSTIrupadadhAti 17 vyAkhyAtAH sArvacitikAH 18 paxcamImupadadhAti 19 agne jAtAniti pafcAccatufcatvAriMM fI stoma ityuttarato'gneH purISamiti madhye 20 catvAriMM fatamevafchanda iti prathamaM dafavargaM purastAdupadadhAtyatha dvitIyaM pafcAttqtIyaM dakSiNatafcaturthamuttarataH 21 rafminA kSayAya kSayaM jinveti trayastriMM fataMM stomabhAgAMM fcaturaH sapta vargAndakSiNata upadhAya paxca lokeSUpadadhAti 22 rAjxyasi prAcI digiti paxca nAkasado lokeSu 23 ayaM puro harikefaM iti paxcacUDAH paxca nAkasatsvadhyupadadhAti pafcAtprAcImuttamAm 24 purovAtasanirasIti paxca vqSTisanayo lokeSu saMM yAnyAvupadhAyAmbA ca bulA ceti SoDafa 25 yenA qSaya iti tribhiranuvAkairekatriMM fatamamqtam 26 tapo yonirityaSTau qcA tvA chandasA sAdayAmIti ca 27 dUtaMM vo vifvavedasamiti paxca 28 chandafcitimupadadhAti--ayamagniH sahasriNa iti tisro gAyatrIH purastAt 29 tisrastisro'bhita upadadhAti , triSTubbhirdakSiNataH , jagatIbhiH pafcAt , anuSTubbhiruttarataH 30 pazktibhiH purastAdupadadhAti , bqhatIbhirdakSiNataH , uSNigbhiH pafcAt , kakubbhiruttarataH 31 afvaMM fvetamAlabhancitIrupadadhAti 1 dhruvakSitiriti paxcAfvinIrlokeSu 2 upadhAyartavyA upadadhAti paxca paxcottarAH sajUrdevairiti paryAyaiH 3 sajUrqtubhiriti purastAtparyAyANAmanuSajetsajUrdevairvayunAdhairityupari-STAt 4 prANaM me pAhItyqtavyAsu vAyavyA anUpadadhItApaH pinveti vAyavyAsvapasyAH kSatraMM vaya ityapasyAsutapafcAccatasraH purastAdupadhA-yottaraiH paryAyaiH paxca paxcAbhita upadadhAti 5 vyAkhyAtAH sArva-citikAH 6 tqtIyAmupadadhAti 7 indrA gnI avyathamAmAmiti svaya-mAtqNNAmabhimantr! ya vifvakarmA tvA sAdayatvantarikSasya pqSThe . anta-rikSaMM graccheti sAdayati 8 nAtrAvidvAnna varadAnam 9 antarikSa-mAkramiSamiti yajamAnaMM vAcayati 10 jyotirasi jyotirme yaccheti hiraNyeSTakAMM rAjxyasi prAcI digiti paxca difyA lokeSUpadhAya retaH-sicaMM retaHsicau vA vifvakarmA tvA sAdayatvantarikSasya pqSThe jyoti-SmatImiti vifvajyotiSamaparAjitA nAmAsIti maNDalAMM sAdayati 11 Ayurme pAhIti dafa purastAdupadhAyottaraiH paryAyairdvAdafa dvAdafAbhita upadadhAti 12 mUrdhAsi rADiti sapta purastAdyantrI rADiti sapta pafcAt 13 samIcIrakSNayA dveSyasya 14 vyAkhyAtAH sArvacitikAH 15 caturthImupadadhAti 16 Afustrivqditi purastAdvyomA saptadafa iti dakSiNato bhAntaH paxcadafa ityuttarato dharuNa ekavi MM! fa iti pafcAtpratUrtiraSTAdafa iti SoDafa feSeNopadhAyartavye upadhAyaikayA stuvateti saptadafa sqSTIrupadhAya qtUnAM patnIti paxcadafa vyuSTIrupadadhAti 17 vyAkhyAtAH sArvacitikAH 18 paxcamImupadadhAti 19 agne jAtAniti pafcAccatufcatvAriMM fI stoma ityuttarato'gneH purISamiti madhye 20 catvAri MM! fatamevafchanda iti prathamaM dafavargaM purastAdupadadhAtyatha dvitIyaM pafcAttqtIyaM dakSiNatafcaturthamuttarataH 21 rafminA kSayAya kSayaM jinveti trayastriMM fataMM stomabhAgAMM fcaturaH sapta vargAndakSiNata upadhAya paxca lokeSUpadadhAti 22 rAjxyasi prAcI digiti paxca nAkasado lokeSu 23 ayaM puro harikefaM iti paxcacUDAH paxca nAkasatsvadhyupadadhAti pafcAtprAcImuttamAm 24 purovAtasanirasIti paxca vqSTisanayo lokeSu saMM yAnyAvupadhAyAmbA ca bulA ceti SoDafa 25 yenA qSaya iti tribhiranuvAkairekatri MM! fatamamqtam 26 tapo yonirityaSTau qcA tvA chandasA sAdayAmIti ca 27 dUtaMM vo vifvavedasamiti paxca 28 chandafcitimupadadhAti--ayamagniH sahasriNa iti tisro gAyatrIH purastAt 29 tisrastisro'bhita upadadhAti , triSTubbhirdakSiNataH , jagatIbhiH pafcAt , anuSTubbhiruttarataH 30 pazktibhiH purastAdupadadhAti , bqhatIbhirdakSiNataH , uSNigbhiH pafcAt , kakubbhiruttarataH 31 अश्वँ श्वेतमालभन्चितीरुपदधाति १ ध्रुवक्षितिरिति पञ्चाश्विनीर्लोकेषु २ उपधायर्तव्या उपदधाति पञ्च पञ्चोत्तराः सजूर्देवैरिति पर्यायैः ३ सजूरृतुभिरिति पुरस्तात्पर्यायाणामनुषजेत्सजूर्देवैर्वयुनाधैरित्युपरि-ष्टात् ४ प्राणं मे पाहीत्यृतव्यासु वायव्या अनूपदधीतापः पिन्वेति वायव्यास्वपस्याः क्षत्रँ वय इत्यपस्यासुतपश्चाच्चतस्रः पुरस्तादुपधा-योत्तरैः पर्यायैः पञ्च पञ्चाभित उपदधाति ५ व्याख्याताः सार्व-चितिकाः ६ तृतीयामुपदधाति ७ इन्द्र ?ाग्नी अव्यथमामामिति स्वय-मातृण्णामभिम न्त्र्?य विश्वकर्मा त्वा सादयत्वन्तरिक्षस्य पृष्ठे ॥ अन्त-रिक्षँ ग्रच्छेति सादयति ८ नात्राविद्वान्न वरदानम् ९ अन्तरिक्ष-माक्रमिषमिति यजमानँ वाचयति १० ज्योतिरसि ज्योतिर्मे यच्छेति हिरण्येष्टकाँ राज्ञ्यसि प्राची दिगिति पञ्च दिश्या लोकेषूपधाय रेतः-सिचँ रेतःसिचौ वा विश्वकर्मा त्वा सादयत्वन्तरिक्षस्य पृष्ठे ज्योति-ष्मतीमिति विश्वज्योतिषमपराजिता नामासीति मण्डलाँ सादयति ११ आयुर्मे पाहीति दश पुरस्तादुपधायोत्तरैः पर्यायैर्द्वादश द्वादशाभित उपदधाति १२ मूर्धासि राडिति सप्त पुरस्ताद्यन्त्री राडिति सप्त पश्चात् १३ समीचीरक्ष्णया द्वेष्यस्य १४ व्याख्याताः सार्वचितिकाः १५ चतुर्थीमुपदधाति १६ आशुस्त्रिवृदिति पुरस्ताद्व्योमा सप्तदश इति दक्षिणतो भान्तः पञ्चदश इत्युत्तरतो धरुण एकविँ श इति पश्चात्प्रतूर्तिरष्टादश इति षोडश शेषेणोपधायर्तव्ये उपधायैकया स्तुवतेति सप्तदश सृष्टीरुपधाय ऋतूनां पत्नीति पञ्चदश व्युष्टीरुपदधाति १७ व्याख्याताः सार्वचितिकाः १८ पञ्चमीमुपदधाति १९ अग्ने जातानिति पश्चाच्चतुश्चत्वारिँ शी स्तोम इत्युत्तरतोऽग्नेः पुरीषमिति मध्ये २० चत्वारिँ शतमेवश्छन्द इति प्रथमं दशवर्गं पुरस्तादुपदधात्यथ द्वितीयं पश्चात्तृतीयं दक्षिणतश्चतुर्थमुत्तरतः २१ रश्मिना क्षयाय क्षयं जिन्वेति त्रयस्त्रिँ शतँ स्तोमभागाँ श्चतुरः सप्त वर्गान्दक्षिणत उपधाय पञ्च लोकेषूपदधाति २२ राज्ञ्यसि प्राची दिगिति पञ्च नाकसदो लोकेषु २३ अयं पुरो हरिकेशं इति पञ्चचूडाः पञ्च नाकसत्स्वध्युपदधाति पश्चात्प्राचीमुत्तमाम् २४ पुरोवातसनिरसीति पञ्च वृष्टिसनयो लोकेषु सँ यान्यावुपधायाम्बा च बुला चेति षोडश २५ येना ऋषय इति त्रिभिरनुवाकैरेकत्रिँ शतममृतम् २६ तपो योनिरित्यष्टौ ऋचा त्वा छन्दसा सादयामीति च २७ दूतँ वो विश्ववेदसमिति पञ्च २८ छन्दश्चितिमुपदधाति--अयमग्निः सहस्रिण इति तिस्रो गायत्रीः पुरस्तात् २९ तिस्रस्तिस्रोऽभित उपदधाति । त्रिष्टुब्भिर्दक्षिणतः । जगतीभिः पश्चात् । अनुष्टुब्भिरुत्तरतः ३० पङ्क्तिभिः पुरस्तादुपदधाति । बृहतीभिर्दक्षिणतः । उष्णिग्भिः पश्चात् । ककुब्भिरुत्तरतः ३१ अश्वँ श्वेतमालभन्चितीरुपदधाति १ ध्रुवक्षितिरिति पञ्चाश्विनीर्लोकेषु २ उपधायर्तव्या उपदधाति पञ्च पञ्चोत्तराः सजूर्देवैरिति पर्यायैः ३ सजूरृतुभिरिति पुरस्तात्पर्यायाणामनुषजेत्सजूर्देवैर्वयुनाधैरित्युपरि-ष्टात् ४ प्राणं मे पाहीत्यृतव्यासु वायव्या अनूपदधीतापः पिन्वेति वायव्यास्वपस्याः क्षत्रँ वय इत्यपस्यासुतपश्चाच्चतस्रः पुरस्तादुपधा-योत्तरैः पर्यायैः पञ्च पञ्चाभित उपदधाति ५ व्याख्याताः सार्व-चितिकाः ६ तृतीयामुपदधाति ७ इन्द्रा ग्नी अव्यथमामामिति स्वय-मातृण्णामभिमन्त्र्! य विश्वकर्मा त्वा सादयत्वन्तरिक्षस्य पृष्ठे ॥ अन्त-रिक्षँ ग्रच्छेति सादयति ८ नात्राविद्वान्न वरदानम् ९ अन्तरिक्ष-माक्रमिषमिति यजमानँ वाचयति १० ज्योतिरसि ज्योतिर्मे यच्छेति हिरण्येष्टकाँ राज्ञ्यसि प्राची दिगिति पञ्च दिश्या लोकेषूपधाय रेतः-सिचँ रेतःसिचौ वा विश्वकर्मा त्वा सादयत्वन्तरिक्षस्य पृष्ठे ज्योति-ष्मतीमिति विश्वज्योतिषमपराजिता नामासीति मण्डलाँ सादयति ११ आयुर्मे पाहीति दश पुरस्तादुपधायोत्तरैः पर्यायैर्द्वादश द्वादशाभित उपदधाति १२ मूर्धासि राडिति सप्त पुरस्ताद्यन्त्री राडिति सप्त पश्चात् १३ समीचीरक्ष्णया द्वेष्यस्य १४ व्याख्याताः सार्वचितिकाः १५ चतुर्थीमुपदधाति १६ आशुस्त्रिवृदिति पुरस्ताद्व्योमा सप्तदश इति दक्षिणतो भान्तः पञ्चदश इत्युत्तरतो धरुण एकवि ँ! श इति पश्चात्प्रतूर्तिरष्टादश इति षोडश शेषेणोपधायर्तव्ये उपधायैकया स्तुवतेति सप्तदश सृष्टीरुपधाय ऋतूनां पत्नीति पञ्चदश व्युष्टीरुपदधाति १७ व्याख्याताः सार्वचितिकाः १८ पञ्चमीमुपदधाति १९ अग्ने जातानिति पश्चाच्चतुश्चत्वारिँ शी स्तोम इत्युत्तरतोऽग्नेः पुरीषमिति मध्ये २० चत्वारि ँ! शतमेवश्छन्द इति प्रथमं दशवर्गं पुरस्तादुपदधात्यथ द्वितीयं पश्चात्तृतीयं दक्षिणतश्चतुर्थमुत्तरतः २१ रश्मिना क्षयाय क्षयं जिन्वेति त्रयस्त्रिँ शतँ स्तोमभागाँ श्चतुरः सप्त वर्गान्दक्षिणत उपधाय पञ्च लोकेषूपदधाति २२ राज्ञ्यसि प्राची दिगिति पञ्च नाकसदो लोकेषु २३ अयं पुरो हरिकेशं इति पञ्चचूडाः पञ्च नाकसत्स्वध्युपदधाति पश्चात्प्राचीमुत्तमाम् २४ पुरोवातसनिरसीति पञ्च वृष्टिसनयो लोकेषु सँ यान्यावुपधायाम्बा च बुला चेति षोडश २५ येना ऋषय इति त्रिभिरनुवाकैरेकत्रि ँ! शतममृतम् २६ तपो योनिरित्यष्टौ ऋचा त्वा छन्दसा सादयामीति च २७ दूतँ वो विश्ववेदसमिति पञ्च २८ छन्दश्चितिमुपदधाति--अयमग्निः सहस्रिण इति तिस्रो गायत्रीः पुरस्तात् २९ तिस्रस्तिस्रोऽभित उपदधाति । त्रिष्टुब्भिर्दक्षिणतः । जगतीभिः पश्चात् । अनुष्टुब्भिरुत्तरतः ३० पङ्क्तिभिः पुरस्तादुपदधाति । बृहतीभिर्दक्षिणतः । उष्णिग्भिः पश्चात् । ककुब्भिरुत्तरतः ३१ .{ o no aɦr;üto .{ ; r;it" su.go .{ o a?vr" ) bhadra ?o no agnirAhuto bhadra ?A rAtiH subhago bhadra ?o adhvaraH , bhadro no agnirAhuto bhadrA rAtiH subhago bhadro adhvaraH , भद्र ?ो नो अग्निराहुतो भद्र ?ा रातिः सुभगो भद्र ?ो अध्वरः । भद्रो नो अग्निराहुतो भद्रा रातिः सुभगो भद्रो अध्वरः । .{ ; ¬t p[xSty" Ð bhadra ?A uta prafastayaH . bhadrA uta prafastayaH . भद्र ?ा उत प्रशस्तयः ॥ भद्रा उत प्रशस्तयः ॥ .{ ; ¬t p[xStyo .{ ' mn" Õ,uãv vO]tUyeR ) bhadra ?A uta prafastayo bhadraM manaH kqNuSva vqtratUrye , bhadrA uta prafastayo bhadraM manaH kqNuSva vqtratUrye , भद्र ?ा उत प्रशस्तयो भद्रं मनः कृणुष्व वृत्रतूर्ये । भद्रा उत प्रशस्तयो भद्रं मनः कृणुष्व वृत्रतूर्ये । it 2 a¦e tm´eit d²=,t" ) aɦ \ hot;r' mNy TyitCzNds" p;t( 3 Tv' no a¦e Ð s Tv' no a¦e Ð t' Tv; xoÉcÏ dIidv" Ð a/; ç¦e Ð Ev; ç¦ it iÃpd; ¬ÿrt" 4 ret"Éscmup/;y prmeÏI Tv; s;dytu idv" pOϼ JyoitãmtIÉmit ivJyoitWm( 5 aÉ/´*n;Rm;sIit m<@l;m( 6 AtVye ¬p/;y tmupd/;it 7 yv; ayv; it s¢ 8 pOÉqVyÉs jNmneit pÉ.rnuv;kreko-n;s¢it" 9 y; deVysI·k it purSt;Tpy;Ry;,;mnuWjedupxIv-rITyupár·;t( 10 Ace Tv; ) ¨ce Tv; ) ´ute Tv; ) .;se Tv; ) JyoitWe Tveit pÉ.`ORtip<@;n( 11 iti 2 agne tamadyeti dakSiNataH , agniMM hotAraM manya ityaticchandasaH pafcAt 3 tvaM no agne . sa tvaM no agne . taM tvA fociSTha dIdivaH . adhA hyagne . evA hyagna iti dvipadA uttarataH 4 retaHsicamupadhAya parameSThI tvA sAdayatu divaH pqSThe jyotiSmatImiti vifvajyotiSam 5 adhidyaurnAmAsIti maNDalAm 6 qtavye upadhAya tamupadadhAti 7 yavA ayavA iti sapta 8 pqthivyasi janmaneti paxcabhiranuvAkaireko-nAsaptatiH 9 yA devyasISTaka iti purastAtparyAyANAmanuSajedupafIva-rItyupariSTAt 10 qce tvA , ruce tvA , dyute tvA , bhAse tvA , jyotiSe tveti paxcabhirghqtapiNDAn 11 iti 2 agne tamadyeti dakSiNataH , agni MM! hotAraM manya ityaticchandasaH pafcAt 3 tvaM no agne . sa tvaM no agne . taM tvA fociSTha dIdivaH . adhA hyagne . evA hyagna iti dvipadA uttarataH 4 retaHsicamupadhAya parameSThI tvA sAdayatu divaH pqSThe jyotiSmatImiti vifvajyotiSam 5 adhidyaurnAmAsIti maNDalAm 6 qtavye upadhAya tamupadadhAti 7 yavA ayavA iti sapta 8 pqthivyasi janmaneti paxcabhiranuvAkaireko-nAsaptatiH 9 yA devyasISTaka iti purastAtparyAyANAmanuSajedupafIva-rItyupariSTAt 10 qce tvA , ruce tvA , dyute tvA , bhAse tvA , jyotiSe tveti paxcabhirghqtapiNDAn 11 इति २ अग्ने तमद्येति दक्षिणतः । अग्निँ होतारं मन्य इत्यतिच्छन्दसः पश्चात् ३ त्वं नो अग्ने ॥ स त्वं नो अग्ने ॥ तं त्वा शोचिष्ठ दीदिवः ॥ अधा ह्यग्ने ॥ एवा ह्यग्न इति द्विपदा उत्तरतः ४ रेतःसिचमुपधाय परमेष्ठी त्वा सादयतु दिवः पृष्ठे ज्योतिष्मतीमिति विश्वज्योतिषम् ५ अधिद्यौर्नामासीति मण्डलाम् ६ ऋतव्ये उपधाय तमुपदधाति ७ यवा अयवा इति सप्त ८ पृथिव्यसि जन्मनेति पञ्चभिरनुवाकैरेको-नासप्ततिः ९ या देव्यसीष्टक इति पुरस्तात्पर्यायाणामनुषजेदुपशीव-रीत्युपरिष्टात् १० ऋचे त्वा । रुचे त्वा । द्युते त्वा । भासे त्वा । ज्योतिषे त्वेति पञ्चभिर्घृतपिण्डान् ११ इति २ अग्ने तमद्येति दक्षिणतः । अग्नि ँ! होतारं मन्य इत्यतिच्छन्दसः पश्चात् ३ त्वं नो अग्ने ॥ स त्वं नो अग्ने ॥ तं त्वा शोचिष्ठ दीदिवः ॥ अधा ह्यग्ने ॥ एवा ह्यग्न इति द्विपदा उत्तरतः ४ रेतःसिचमुपधाय परमेष्ठी त्वा सादयतु दिवः पृष्ठे ज्योतिष्मतीमिति विश्वज्योतिषम् ५ अधिद्यौर्नामासीति मण्डलाम् ६ ऋतव्ये उपधाय तमुपदधाति ७ यवा अयवा इति सप्त ८ पृथिव्यसि जन्मनेति पञ्चभिरनुवाकैरेको-नासप्ततिः ९ या देव्यसीष्टक इति पुरस्तात्पर्यायाणामनुषजेदुपशीव-रीत्युपरिष्टात् १० ऋचे त्वा । रुचे त्वा । द्युते त्वा । भासे त्वा । ज्योतिषे त्वेति पञ्चभिर्घृतपिण्डान् ११ it p*,Rm;sIm( 12 Õiÿk; n=]Émit n=]e·k;" purSt;Tp[tI-cIån;i]\ xtm( ) a¦e ¨c" SqeTynuWjet( 13 purSt;iÃx;%Sy;-m;v;Sy; su.geTym;v;Sy;mupár·;ºr,In;' p*,Rm;sImm;v;Sy;' c 14 AW.mup/;y lokùpO,y; Écit \ s'z;dyit 15 SvrÉs SvmeR yCz¹it ihr iti paurNamAsIm 12 kqttikA nakSatramiti nakSatreSTakAH purastAtpratI-cIrUnAtriMM fatam , agne rucaH sthetyanuSajet 13 purastAdvifAkhasyA-mAvAsyA subhagetyamAvAsyAmupariSTAdbharaNInAM paurNamAsImamAvAsyAM ca 14 qSabhamupadhAya lokaMpqNayA citiMM saMchAdayati 15 svarasi svarme yaccheti hiraNyeSTakAm 16 parameSThI tvA sAdayatu divaH pqSThe vyacasvatImiti svayamAtqNNAmadhvaryuH prothadafva iti vikarNIMM farkarAM pratiprasthAtA yugapadupadhattaH 17 divamAkramiSamiti yajamAnaMM vAca-yati 18 na svayamAtqNNAmupavapati 19 purISaprabhqti samAnam 20 jAnudaghnaM prathamaM cinvAnafcinvIta nAbhidaghnaM dvitIyaM cubukadaghnaM tqtIyaM tato na jyAyAMM sam 21 sAhasraM prathamaM dvisAhasraM dvitIyaM trisAhasraM tqtIyam 22 saMcitaMM sahasreNa hiraNyafakalaiH prokSati paxcadhA vibhajya iti paurNamAsIm 12 kqttikA nakSatramiti nakSatreSTakAH purastAtpratI-cIrUnAtriMM fatam , agne rucaH sthetyanuSajet 13 purastAdvifAkhasyA-mAvAsyA subhagetyamAvAsyAmupariSTAdbharaNInAM paurNamAsImamAvAsyAM ca 14 qSabhamupadhAya lokaMpqNayA citi MM! saMchAdayati 15 svarasi svarme yaccheti hiraNyeSTakAm 16 parameSThI tvA sAdayatu divaH pqSThe vyacasvatImiti svayamAtqNNAmadhvaryuH prothadafva iti vikarNI MM! farkarAM pratiprasthAtA yugapadupadhattaH 17 divamAkramiSamiti yajamAnaMM vAca-yati 18 na svayamAtqNNAmupavapati 19 purISaprabhqti samAnam 20 jAnudaghnaM prathamaM cinvAnafcinvIta nAbhidaghnaM dvitIyaM cubukadaghnaM tqtIyaM tato na jyAyAMM sam 21 sAhasraM prathamaM dvisAhasraM dvitIyaM trisAhasraM tqtIyam 22 saMcitaMM sahasreNa hiraNyafakalaiH prokSati paxcadhA vibhajya इति पौर्णमासीम् १२ कृत्तिका नक्षत्रमिति नक्षत्रेष्टकाः पुरस्तात्प्रती-चीरूनात्रिँ शतम् । अग्ने रुचः स्थेत्यनुषजेत् १३ पुरस्ताद्विशाखस्या-मावास्या सुभगेत्यमावास्यामुपरिष्टाद्भरणीनां पौर्णमासीममावास्यां च १४ ऋषभमुपधाय लोकंपृणया चितिँ संछादयति १५ स्वरसि स्वर्मे यच्छेति हिरण्येष्टकाम् १६ परमेष्ठी त्वा सादयतु दिवः पृष्ठे व्यचस्वतीमिति स्वयमातृण्णामध्वर्युः प्रोथदश्व इति विकर्णीँ शर्करां प्रतिप्रस्थाता युगपदुपधत्तः १७ दिवमाक्रमिषमिति यजमानँ वाच-यति १८ न स्वयमातृण्णामुपवपति १९ पुरीषप्रभृति समानम् २० जानुदघ्नं प्रथमं चिन्वानश्चिन्वीत नाभिदघ्नं द्वितीयं चुबुकदघ्नं तृतीयं ततो न ज्यायाँ सम् २१ साहस्रं प्रथमं द्विसाहस्रं द्वितीयं त्रिसाहस्रं तृतीयम् २२ संचितँ सहस्रेण हिरण्यशकलैः प्रोक्षति पञ्चधा विभज्य इति पौर्णमासीम् १२ कृत्तिका नक्षत्रमिति नक्षत्रेष्टकाः पुरस्तात्प्रती-चीरूनात्रिँ शतम् । अग्ने रुचः स्थेत्यनुषजेत् १३ पुरस्ताद्विशाखस्या-मावास्या सुभगेत्यमावास्यामुपरिष्टाद्भरणीनां पौर्णमासीममावास्यां च १४ ऋषभमुपधाय लोकंपृणया चिति ँ! संछादयति १५ स्वरसि स्वर्मे यच्छेति हिरण्येष्टकाम् १६ परमेष्ठी त्वा सादयतु दिवः पृष्ठे व्यचस्वतीमिति स्वयमातृण्णामध्वर्युः प्रोथदश्व इति विकर्णी ँ! शर्करां प्रतिप्रस्थाता युगपदुपधत्तः १७ दिवमाक्रमिषमिति यजमानँ वाच-यति १८ न स्वयमातृण्णामुपवपति १९ पुरीषप्रभृति समानम् २० जानुदघ्नं प्रथमं चिन्वानश्चिन्वीत नाभिदघ्नं द्वितीयं चुबुकदघ्नं तृतीयं ततो न ज्यायाँ सम् २१ साहस्रं प्रथमं द्विसाहस्रं द्वितीयं त्रिसाहस्रं तृतीयम् २२ संचितँ सहस्रेण हिरण्यशकलैः प्रोक्षति पञ्चधा विभज्य vsvSTv; ¨{ w" p;Tp;iNTvit `Oten p[o=it purSt;Tp[Tyu%iStÏ-¥uÿrw" py;Rywrnu£;mn( 1 vasavastvA rudrai ?H pafcAtpAntviti ghqtena prokSati purastAtpratyazmukhastiSTha-nnuttaraiH paryAyairanukrAman 1 vasavastvA rudrai H! pafcAtpAntviti ghqtena prokSati purastAtpratyazmukhastiSTha-nnuttaraiH paryAyairanukrAman 1 वसवस्त्वा रुद्रै ?ः पश्चात्पान्त्विति घृतेन प्रोक्षति पुरस्तात्प्रत्यङ्मुखस्तिष्ठ-न्नुत्तरैः पर्यायैरनुक्रामन् १ वसवस्त्वा रुद्रै ः! पश्चात्पान्त्विति घृतेन प्रोक्षति पुरस्तात्प्रत्यङ्मुखस्तिष्ठ-न्नुत्तरैः पर्यायैरनुक्रामन् १ it m?ye 2 m; me a¦; ·k; /env" siNTvTyÉ.mN} y xt¨i{ y' juhoTykp,Ren;j=Ire, gvI/uk;sÿ_UNÕTv; W; iv.Jyoÿr;-prSy;Ém·k;y;mudª itÏ¥;TyÃoh¥É¦' nmSte ¨{ mNyv it p[.Oitn; nm" sen;>y" sen;nI>y vo nm TyNten j;nudße 3 nmo rÉq>y itp[.Oitn; nmo me?y;y c iv´uTy;y ceTyNten n;É.dße 4 nmo vãy;Ry c;vãy;Ry ceit p[.Oitn; p[Tyvrohe>y-StOtIym;Sydße 5 nmo aStu ¨{ e>yo ye idvIit ]INp[Tyvroh;n( 6 a;Sydß;dINyjm;n\ v;cyNteWu dexeWu juhoit 7 as'crekp,| NySyit ) y' iÃãy;ÿSy pxUn;\ s'cre NySyeidit b[;÷,Vy;:y;tm( 8 g;vI/ukù c¨ù pyÉs êtmupd/;it tSy;meve·k;y;\ iti madhye 2 imA me agnA iSTakA dhenavaH santvityabhima ntr?ya fatarudri yaM juhotyarkaparNenAjakSIreNa gavIdhukAsaktUnkqtvA SaDDhA vibhajyottarA-parasyAmiSTakAyAmudaz tiSThannAtyadvohannagniM namaste rudra manyava iti prabhqtinA namaH senAbhyaH senAnIbhyafca vo nama ityantena jAnudaghne 3 namo rathibhya itiprabhqtinA namo medhyAya ca vidyutyAya cetyantena nAbhidaghne 4 namo varSyAya cAvarSyAya ceti prabhqtinA pratyavarohebhya-stqtIyamAsyadaghne 5 namo astu rudre bhyo ye divIti trInpratyavarohAn 6 AsyadaghnAdInyajamAnaMM vAcayanteSu defeSu juhoti 7 asaMcare'rkaparNaM nyasyati , yaM dviSyAttasya pafUnAMM saMcare nyasyediti brAhmaNavyAkhyAtam 8 gAvIdhukaM caruM payasi fqtamupadadhAti tasyAmeveSTakAyAMM iti madhye 2 imA me agnA iSTakA dhenavaH santvityabhimantr! ya fatarudri yaM juhotyarkaparNenAjakSIreNa gavIdhukAsaktUnkqtvA SaDDhA vibhajyottarA-parasyAmiSTakAyAmudaz tiSThannAtyadvohannagniM namaste rudra manyava iti prabhqtinA namaH senAbhyaH senAnIbhyafca vo nama ityantena jAnudaghne 3 namo rathibhya itiprabhqtinA namo medhyAya ca vidyutyAya cetyantena nAbhidaghne 4 namo varSyAya cAvarSyAya ceti prabhqtinA pratyavarohebhya-stqtIyamAsyadaghne 5 namo astu rudre bhyo ye divIti trInpratyavarohAn 6 AsyadaghnAdInyajamAnaMM vAcayanteSu defeSu juhoti 7 asaMcare'rkaparNaM nyasyati , yaM dviSyAttasya pafUnAMM saMcare nyasyediti brAhmaNavyAkhyAtam 8 gAvIdhukaM caruM payasi fqtamupadadhAti tasyAmeveSTakAyAMM इति मध्ये २ इमा मे अग्ना इष्टका धेनवः सन्त्वित्यभिम न्त्र्?य शतरुद्रि यं जुहोत्यर्कपर्णेनाजक्षीरेण गवीधुकासक्तून्कृत्वा षड्ढा विभज्योत्तरा-परस्यामिष्टकायामुदङ् तिष्ठन्नात्यद्वोहन्नग्निं नमस्ते रुद्र मन्यव इति प्रभृतिना नमः सेनाभ्यः सेनानीभ्यश्च वो नम इत्यन्तेन जानुदघ्ने ३ नमो रथिभ्य इतिप्रभृतिना नमो मेध्याय च विद्युत्याय चेत्यन्तेन नाभिदघ्ने ४ नमो वर्ष्याय चावर्ष्याय चेति प्रभृतिना प्रत्यवरोहेभ्य-स्तृतीयमास्यदघ्ने ५ नमो अस्तु रुद्रे भ्यो ये दिवीति त्रीन्प्रत्यवरोहान् ६ आस्यदघ्नादीन्यजमानँ वाचयन्तेषु देशेषु जुहोति ७ असंचरेऽर्कपर्णं न्यस्यति । यं द्विष्यात्तस्य पशूनाँ संचरे न्यस्येदिति ब्राह्मणव्याख्यातम् ८ गावीधुकं चरुं पयसि शृतमुपदधाति तस्यामेवेष्टकायाँ इति मध्ये २ इमा मे अग्ना इष्टका धेनवः सन्त्वित्यभिमन्त्र्! य शतरुद्रि यं जुहोत्यर्कपर्णेनाजक्षीरेण गवीधुकासक्तून्कृत्वा षड्ढा विभज्योत्तरा-परस्यामिष्टकायामुदङ् तिष्ठन्नात्यद्वोहन्नग्निं नमस्ते रुद्र मन्यव इति प्रभृतिना नमः सेनाभ्यः सेनानीभ्यश्च वो नम इत्यन्तेन जानुदघ्ने ३ नमो रथिभ्य इतिप्रभृतिना नमो मेध्याय च विद्युत्याय चेत्यन्तेन नाभिदघ्ने ४ नमो वर्ष्याय चावर्ष्याय चेति प्रभृतिना प्रत्यवरोहेभ्य-स्तृतीयमास्यदघ्ने ५ नमो अस्तु रुद्रे भ्यो ये दिवीति त्रीन्प्रत्यवरोहान् ६ आस्यदघ्नादीन्यजमानँ वाचयन्तेषु देशेषु जुहोति ७ असंचरेऽर्कपर्णं न्यस्यति । यं द्विष्यात्तस्य पशूनाँ संचरे न्यस्येदिति ब्राह्मणव्याख्यातम् ८ गावीधुकं चरुं पयसि शृतमुपदधाति तस्यामेवेष्टकायाँ yo ¨{ oPsu yo¦* y aoW/IWu ) yo rudra ?o'psu yo'gnau ya oSadhISu , yo rudro 'psu yo'gnau ya oSadhISu , यो रुद्र ?ोऽप्सु योऽग्नौ य ओषधीषु । यो रुद्रो ऽप्सु योऽग्नौ य ओषधीषु । yo ¨{ o iv; .uvn;ivvex tSmw ¨{ ;y nmoStu dev;y Ð yo rudra ?o vifvA bhuvanAvivefa tasmai rudra ?Aya namo'stu devAya . yo rudro vifvA bhuvanAvivefa tasmai rudrA ya namo'stu devAya . यो रुद्र ?ो विश्वा भुवनाविवेश तस्मै रुद्र ?ाय नमोऽस्तु देवाय ॥ यो रुद्रो विश्वा भुवनाविवेश तस्मै रुद्रा य नमोऽस्तु देवाय ॥ vso/;Rr;' juhoit 1 s'mu{ ;dUÉmRárit sUÿ_n `OtmÉ.mN} y*duMby;R mhTy; §uc; p;°ms" §uKp;]e, s'z;idtSy mOd;iht;y;m;´' cms a;Ésit 2 vw;nrIye /;r;' p;tyTy¦;ivã,U sjoWseit jipTv; iviCz¥;m( 3 v;j m it p;nuv;k;Nyjm;n\ v;cyit 4 Ek; c it§; ]yâS]\ xtt§;·* ceit ctur>y;sen;·;-cTv;ár \ xt" ) /enu;n@±v;\ eTyuKTv;yuyRDen kLpt it p[.Oitn; SvmUR/;R Sv;h; vwyxn" Sv;h; Vyxn;NTy" Sv;h;NTyo .*vn" Sv;h; .uvnSy ptyeÉ/ptye Sv;heit SvdeRv; ag;m;mOt; a.Um p[j;pte" p[j; a.Um Sv;heTyNten /;r; 5 a¦* §ucmnup[hrit 6 yd;JymuiCzãyte tâSm\ tu"xr;vmodn' pKTv; m?yt"k;ár>yo dd;it ct§ /enU" 7 v;jp[sVy' juhoit--v;j;y Sv;heit ]yodx;ütI" 8 sv;RÉ, g[;My; vasordhArAM juhoti 1 saMmudra ?AdUrmiriti sUktena ghqtamabhima ntr?yaudumbaryA mahatyA srucA pafcAccamasaH srukpAtreNa saMchAditasya mqdAhitAyAmAdyaM camasa Asixcati 2 vaifvAnarIye dhArAM pAtayatyagnAviSNU sajoSaseti japitvA vicchinnAm 3 vAjafca ma iti paxcAnuvAkAnyajamAnaMM vAcayati 4 ekA ca tisrafcA trayastriMM fatafcatasrafcASTau ceti caturabhyAsenASTA-catvAriMM fataH , dhenufcAnaDvAMM fcetyuktvAyuryajxena kalpata iti prabhqtinA svarmUrdhA svAhA vaiyafanaH svAhA vyafanAntyaH svAhAntyo bhauvanaH svAhA bhuvanasya pataye'dhipataye svAheti svardevA agAmAmqtA abhUma prajApateH prajA abhUma svAhetyantena dhArA 5 agnau srucamanupraharati 6 yadAjyamucchiSyate tasmiMM fcatuHfarAvamodanaM paktvA madhyataHkAribhyo dadAti catasrafca dhenUH 7 vAjaprasavyaM juhoti--vAjAya svAheti trayodafAhutIH 8 sarvANi grAmyANyAraNyAnyAjyena prayutyaudumbareNa sruveNa juhoti--agne acchA vadeha na ityaSTau vifve no adyeti SaT 9 hutvA hutvA pA tr?yAMM saMpAtAnavanayatyabhiSekAya 10 agreNAbhiSixca-tyAsandyAM kqSNAjine brahmavarcasakAmaM bastAjine pafukAmam 11 devasya tveti bqhaspatimiti brAhmaNamindra miti rAjanyaM bhavamiti vaifyam 12 dvAdafagqhItena rASTrabhqto juhoti-qtASADiti SaDbhiH paryAyairdve paryAyeNa , sa na idaM brahma kSatraM pAtvityanuSajet 13 amqDaya iti rAjanyasyottamAM kuryAtprajApatiH parameSThIti vaifyasya 14 sa no bhuvanasya pata iti rathamukhe dafa 15 prakSAlitafirasaMM rathamadhyagniM dhAra-yanti 16 pratyazmukhe prathamaM dve dve dikSvanuparihAraM pafcAtprAzmukhe dvitIyam 17 tato hutvAdhvaryorAvasathaMM haranti 18 taM dakSiNAyAH kAle yaja-mAno'nudifati 19 trInvAtahomAnaxjalinA parigrAhaM juhoti--samudra ?o'si nabhasvAniti paryAyaiH 20 pqSThyAbarhiHprabhUti samAnamA dhiSNyAnnivapati 21 upeSviSTakA dadhAti vaihavIrAvartayan 22 afmanavamA AgnIdhra ekaviMM fatiMM hotriya ekAdafa brAhmaNAcchaMsye SaNmArjAlIye'STASTAvitareSu 23 agnISomIyasya pafupuroDAfamagnaye gqhapataya ityaSTau devasvAMM havIMM Syanunirvapati sarvapqSThyAM cAgnaye gAya-trAyeti dafahaviSam 24 vasordhArAM juhoti 1 saMmudrA dUrmiriti sUktena ghqtamabhimantr! yaudumbaryA mahatyA srucA pafcAccamasaH srukpAtreNa saMchAditasya mqdAhitAyAmAdyaM camasa Asixcati 2 vaifvAnarIye dhArAM pAtayatyagnAviSNU sajoSaseti japitvA vicchinnAm 3 vAjafca ma iti paxcAnuvAkAnyajamAnaMM vAcayati 4 ekA ca tisrafcA trayastriMM fatafcatasrafcASTau ceti caturabhyAsenASTA-catvAri MM! fataH , dhenufcAnaDvAMM fcetyuktvAyuryajxena kalpata iti prabhqtinA svarmUrdhA svAhA vaiyafanaH svAhA vyafanAntyaH svAhAntyo bhauvanaH svAhA bhuvanasya pataye'dhipataye svAheti svardevA agAmAmqtA abhUma prajApateH prajA abhUma svAhetyantena dhArA 5 agnau srucamanupraharati 6 yadAjyamucchiSyate tasmiMM fcatuHfarAvamodanaM paktvA madhyataHkAribhyo dadAti catasrafca dhenUH 7 vAjaprasavyaM juhoti--vAjAya svAheti trayodafAhutIH 8 sarvANi grAmyANyAraNyAnyAjyena prayutyaudumbareNa sruveNa juhoti--agne acchA vadeha na ityaSTau vifve no adyeti SaT 9 hutvA hutvA pAtr! yAMM saMpAtAnavanayatyabhiSekAya 10 agreNAbhiSixca-tyAsandyAM kqSNAjine brahmavarcasakAmaM bastAjine pafukAmam 11 devasya tveti bqhaspatimiti brAhmaNamindra miti rAjanyaM bhavamiti vaifyam 12 dvAdafagqhItena rASTrabhqto juhoti-qtASADiti SaDbhiH paryAyairdve paryAyeNa , sa na idaM brahma kSatraM pAtvityanuSajet 13 amqDaya iti rAjanyasyottamAM kuryAtprajApatiH parameSThIti vaifyasya 14 sa no bhuvanasya pata iti rathamukhe dafa 15 prakSAlitafirasaMM rathamadhyagniM dhAra-yanti 16 pratyazmukhe prathamaM dve dve dikSvanuparihAraM pafcAtprAzmukhe dvitIyam 17 tato hutvAdhvaryorAvasathaMM haranti 18 taM dakSiNAyAH kAle yaja-mAno'nudifati 19 trInvAtahomAnaxjalinA parigrAhaM juhoti--samudro 'si nabhasvAniti paryAyaiH 20 pqSThyAbarhiHprabhUti samAnamA dhiSNyAnnivapati 21 upeSviSTakA dadhAti vaihavIrAvartayan 22 afmanavamA AgnIdhra ekaviMM fatiMM hotriya ekAdafa brAhmaNAcchaMsye SaNmArjAlIye'STASTAvitareSu 23 agnISomIyasya pafupuroDAfamagnaye gqhapataya ityaSTau devasvAMM havI MM! Syanunirvapati sarvapqSThyAM cAgnaye gAya-trAyeti dafahaviSam 24 वसोर्धारां जुहोति १ संमुद्र ?ादूर्मिरिति सूक्तेन घृतमभिम न्त्र्?यौदुम्बर्या महत्या स्रुचा पश्चाच्चमसः स्रुक्पात्रेण संछादितस्य मृदाहितायामाद्यं चमस आसिञ्चति २ वैश्वानरीये धारां पातयत्यग्नाविष्णू सजोषसेति जपित्वा विच्छिन्नाम् ३ वाजश्च म इति पञ्चानुवाकान्यजमानँ वाचयति ४ एका च तिस्रश्चा त्रयस्त्रिँ शतश्चतस्रश्चाष्टौ चेति चतुरभ्यासेनाष्टा-चत्वारिँ शतः । धेनुश्चानड्वाँ श्चेत्युक्त्वायुर्यज्ञेन कल्पत इति प्रभृतिना स्वर्मूर्धा स्वाहा वैयशनः स्वाहा व्यशनान्त्यः स्वाहान्त्यो भौवनः स्वाहा भुवनस्य पतयेऽधिपतये स्वाहेति स्वर्देवा अगामामृता अभूम प्रजापतेः प्रजा अभूम स्वाहेत्यन्तेन धारा ५ अग्नौ स्रुचमनुप्रहरति ६ यदाज्यमुच्छिष्यते तस्मिँ श्चतुःशरावमोदनं पक्त्वा मध्यतःकारिभ्यो ददाति चतस्रश्च धेनूः ७ वाजप्रसव्यं जुहोति--वाजाय स्वाहेति त्रयोदशाहुतीः ८ सर्वाणि ग्राम्याण्यारण्यान्याज्येन प्रयुत्यौदुम्बरेण स्रुवेण जुहोति--अग्ने अच्छा वदेह न इत्यष्टौ विश्वे नो अद्येति षट् ९ हुत्वा हुत्वा पा त्र्?याँ संपातानवनयत्यभिषेकाय १० अग्रेणाभिषिञ्च-त्यासन्द्यां कृष्णाजिने ब्रह्मवर्चसकामं बस्ताजिने पशुकामम् ११ देवस्य त्वेति बृहस्पतिमिति ब्राह्मणमिन्द्र मिति राजन्यं भवमिति वैश्यम् १२ द्वादशगृहीतेन राष्ट्रभृतो जुहोति-ऋताषाडिति षड्भिः पर्यायैर्द्वे पर्यायेण । स न इदं ब्रह्म क्षत्रं पात्वित्यनुषजेत् १३ अमृडय इति राजन्यस्योत्तमां कुर्यात्प्रजापतिः परमेष्ठीति वैश्यस्य १४ स नो भुवनस्य पत इति रथमुखे दश १५ प्रक्षालितशिरसँ रथमध्यग्निं धार-यन्ति १६ प्रत्यङ्मुखे प्रथमं द्वे द्वे दिक्ष्वनुपरिहारं पश्चात्प्राङ्मुखे द्वितीयम् १७ ततो हुत्वाध्वर्योरावसथँ हरन्ति १८ तं दक्षिणायाः काले यज-मानोऽनुदिशति १९ त्रीन्वातहोमानञ्जलिना परिग्राहं जुहोति--समुद्र ?ोऽसि नभस्वानिति पर्यायैः २० पृष्ठ्याबर्हिःप्रभूति समानमा धिष्ण्यान्निवपति २१ उपेष्विष्टका दधाति वैहवीरावर्तयन् २२ अश्मनवमा आग्नीध्र एकविँ शतिँ होत्रिय एकादश ब्राह्मणाच्छंस्ये षण्मार्जालीयेऽष्टाष्टावितरेषु २३ अग्नीषोमीयस्य पशुपुरोडाशमग्नये गृहपतय इत्यष्टौ देवस्वाँ हवीँ ष्यनुनिर्वपति सर्वपृष्ठ्यां चाग्नये गाय-त्रायेति दशहविषम् २४ वसोर्धारां जुहोति १ संमुद्रा दूर्मिरिति सूक्तेन घृतमभिमन्त्र्! यौदुम्बर्या महत्या स्रुचा पश्चाच्चमसः स्रुक्पात्रेण संछादितस्य मृदाहितायामाद्यं चमस आसिञ्चति २ वैश्वानरीये धारां पातयत्यग्नाविष्णू सजोषसेति जपित्वा विच्छिन्नाम् ३ वाजश्च म इति पञ्चानुवाकान्यजमानँ वाचयति ४ एका च तिस्रश्चा त्रयस्त्रिँ शतश्चतस्रश्चाष्टौ चेति चतुरभ्यासेनाष्टा-चत्वारि ँ! शतः । धेनुश्चानड्वाँ श्चेत्युक्त्वायुर्यज्ञेन कल्पत इति प्रभृतिना स्वर्मूर्धा स्वाहा वैयशनः स्वाहा व्यशनान्त्यः स्वाहान्त्यो भौवनः स्वाहा भुवनस्य पतयेऽधिपतये स्वाहेति स्वर्देवा अगामामृता अभूम प्रजापतेः प्रजा अभूम स्वाहेत्यन्तेन धारा ५ अग्नौ स्रुचमनुप्रहरति ६ यदाज्यमुच्छिष्यते तस्मिँ श्चतुःशरावमोदनं पक्त्वा मध्यतःकारिभ्यो ददाति चतस्रश्च धेनूः ७ वाजप्रसव्यं जुहोति--वाजाय स्वाहेति त्रयोदशाहुतीः ८ सर्वाणि ग्राम्याण्यारण्यान्याज्येन प्रयुत्यौदुम्बरेण स्रुवेण जुहोति--अग्ने अच्छा वदेह न इत्यष्टौ विश्वे नो अद्येति षट् ९ हुत्वा हुत्वा पात्र्! याँ संपातानवनयत्यभिषेकाय १० अग्रेणाभिषिञ्च-त्यासन्द्यां कृष्णाजिने ब्रह्मवर्चसकामं बस्ताजिने पशुकामम् ११ देवस्य त्वेति बृहस्पतिमिति ब्राह्मणमिन्द्र मिति राजन्यं भवमिति वैश्यम् १२ द्वादशगृहीतेन राष्ट्रभृतो जुहोति-ऋताषाडिति षड्भिः पर्यायैर्द्वे पर्यायेण । स न इदं ब्रह्म क्षत्रं पात्वित्यनुषजेत् १३ अमृडय इति राजन्यस्योत्तमां कुर्यात्प्रजापतिः परमेष्ठीति वैश्यस्य १४ स नो भुवनस्य पत इति रथमुखे दश १५ प्रक्षालितशिरसँ रथमध्यग्निं धार-यन्ति १६ प्रत्यङ्मुखे प्रथमं द्वे द्वे दिक्ष्वनुपरिहारं पश्चात्प्राङ्मुखे द्वितीयम् १७ ततो हुत्वाध्वर्योरावसथँ हरन्ति १८ तं दक्षिणायाः काले यज-मानोऽनुदिशति १९ त्रीन्वातहोमानञ्जलिना परिग्राहं जुहोति--समुद्रो ऽसि नभस्वानिति पर्यायैः २० पृष्ठ्याबर्हिःप्रभूति समानमा धिष्ण्यान्निवपति २१ उपेष्विष्टका दधाति वैहवीरावर्तयन् २२ अश्मनवमा आग्नीध्र एकविँ शतिँ होत्रिय एकादश ब्राह्मणाच्छंस्ये षण्मार्जालीयेऽष्टाष्टावितरेषु २३ अग्नीषोमीयस्य पशुपुरोडाशमग्नये गृहपतय इत्यष्टौ देवस्वाँ हवी ँ! ष्यनुनिर्वपति सर्वपृष्ठ्यां चाग्नये गाय-त्रायेति दशहविषम् २४ ¬Ts' juWSv m/umNtmUÉmR \ smu{ ä\ sdnm;ivvex Sv;h; Ð utsaM juSasva madhumantamUrmiMM samudra ?MM sadanamAvivefa svAhA . utsaM juSasva madhumantamUrmi MM! samudra yMM! sadanamAvivefa svAhA . उत्सं जुषस्व मधुमन्तमूर्मिँ समुद्र ?ँ सदनमाविवेश स्वाहा ॥ उत्सं जुषस्व मधुमन्तमूर्मि ँ! समुद्र य्ँ! सदनमाविवेश स्वाहा ॥ b[;÷,o r;jNyo v; xrid v;jpeyen yjet 1 Wo@ixk¡ r;j£y,I 2 s¢dx dI=;iSt§ ¬psd" 3 Õte vre d²=,Sy hiv/;RnSy p;d=mupy;me>y" %r' kroit 4 hiv/;Rngte some sur;' { o,\ v;lÉmTypre, Ã;re, p[p;dyit 5 p[itp[Sq;tu" sur;y;" kmR 6 %;idrtur§o yUp" s¢dx;ri" 7 go/Umip·;n;' cW;l\ sm\ yUp;g[e, 8 rxn;Sq;ne s¢dxÉ.vRs;É.veR·yit 9 o .Ute v;j-peys\ Sq; 10 dev sivtárit svnmu%eWu juhoit 11 ihr brAhmaNo rAjanyo vA faradi vAjapeyena yajeta 1 SoDafikI rAjakrayaNI 2 saptadafa dIkSAstisra upasadaH 3 kqte vare dakSiNasya havirdhAnasya pafcAdakSamupayAmebhyaH kharaM karoti 4 havirdhAnagate some surAM dra ?oNaMM vAlamityapareNa dvAreNa prapAdayati 5 pratiprasthAtuH surAyAH karma 6 khAdirafcaturasro yUpaH saptadafAratniH 7 godhUmapiSTAnAM caSAlaMM samaMM yUpAgreNa 8 rafanAsthAne saptadafabhirvasAbhirveSTayati 9 fvo bhUte vAja-peyasaMM sthA 10 deva savitariti savanamukheSu juhoti 11 hiraNyasraja qtvijaH somaiH pracaranti 12 AgrayaNasthAlIM prayujya paxca khAdirANi vAyavyAni pAtrANi prayunakti 13 SoDafipatrAM prayujya saptadafa khAdi-rANi vAyavyAni saptadafa mArttikAnupayAmAn 14 atipAvyamAne dra ?oNe vAlaMM vitatya surAmatipAvayati--punAtu te parisrutamiti 15 AgrAyaNaM gqhItvA paxcaindra ?AnatigrAhyAngqhNAti--upayAmagqhIto'si druSadaM tveti paryAyaiH kuvidazgeti saptadafa prAjApatyAnayAviSTheti saptadafa surAgrahAn 16 pUrvo'dhvaryurgqhNAti 17 puro'kSamadhvaryuH soma-grahAnsAdayati pafcAdakSaM pratiprasthAtA suropayAmAn 18 vyatyAsaM gqhNItaH 19 pafUnupAkarotyAgneyamajamaindra ?AgnamajamaindraMM vqSNiMM sArasvatIM meSIMM sArasvataM meSaM mArutIM pqfniMM vafAMM saptadafa prAjApatyAnfyA-mAMM stUparAnajAnekarUpAnsArasvatIM meSImapannadatIm 20 paryagnikqtA-nAmAgneyaprabhqtInAM caturNAMM vapAbhiH pracarantItarAnparifAyanti 21 mAdhyandinIyAnsavanIyAnanu naivAraM caruM nirvapati bArhaspatyaMM sapta-dafafarAvam 22 audumbaryA srucA triryajuSA tUSNIM caturthaM payasi fqtaM pA tr?yAmuddhqtya cAtvAle'vadadhAti 23 dakSiNAkAle dakSiNataH pura-stAtprAgvaMM fasya vAjasya nu prasava iti rathamupAvaharati 24 apsva-ntaramqtamityafvAnsnapayanti 25 vAyurvA tveti yunakti 26 apAM napAdAfuhemanniti rarATAni pratimArSTi 27 praSTivAhinaMM rathaMM yuxjanti tUSNIMM SoDafetarAn 28 saptadafa dadAti saptadafa hastinaH saptadafa dAsIrniSkakaNThIH saptadafa gavAM fatAni dafa saptadafAni prakqtInAMM yuktaM dakSiNAnAm 29 rathAMM stIrthAnte'vasthApayanti 30 mAhendra kAle vedisraktiSu dundubhInavaghnanti 31 rathAkSaM cAtvAle nighnanti 32 tasminrathacakraM muxcatyaudumbaraMM saptadafAram 33 saptadafoSapuTAnafvattha-parNeSUpanaddhAMM fcaturafcaturaH paxcaikasmin 34 uttarataH purastAtsaptadafasvi-SukSepeSvaudumbarIM kASThAM nighnanti 35 prastute mAhendra sya stotre devasya savituriti brahmA rathacakraMM sarpati 36 Aruhya vAjasAma gAyati 37 cakramAveSTayati 38 viSNoH krAntamasi viSNorvikrAntamasi viSNo-rvikramaNamasIti paryAyairyajamAnastrInkramAnkramate rathAya vrajan 39 devasya vayamiti yajuryuktamArohati 40 agnirekAkSarAmityujjitI-ryajamAnaMM vAcayati 41 vAjinau vAjajitAviti yugyau naivArama-vaghrApayati 42 uttareNa paryAyeNa praprotheSu lepAnnimArSTi 43 avarohati yajamAnaH 44 rAjabhavyaH putraH pratihita AjiM dhAvati 45 brAhmaNo rAjanyo vA faradi vAjapeyena yajeta 1 SoDafikI rAjakrayaNI 2 saptadafa dIkSAstisra upasadaH 3 kqte vare dakSiNasya havirdhAnasya pafcAdakSamupayAmebhyaH kharaM karoti 4 havirdhAnagate some surAM dro NaMM vAlamityapareNa dvAreNa prapAdayati 5 pratiprasthAtuH surAyAH karma 6 khAdirafcaturasro yUpaH saptadafAratniH 7 godhUmapiSTAnAM caSAlaMM samaMM yUpAgreNa 8 rafanAsthAne saptadafabhirvasAbhirveSTayati 9 fvo bhUte vAja-peyasaMM sthA 10 deva savitariti savanamukheSu juhoti 11 hiraNyasraja qtvijaH somaiH pracaranti 12 AgrayaNasthAlIM prayujya paxca khAdirANi vAyavyAni pAtrANi prayunakti 13 SoDafipatrAM prayujya saptadafa khAdi-rANi vAyavyAni saptadafa mArttikAnupayAmAn 14 atipAvyamAne dro Ne vAlaMM vitatya surAmatipAvayati--punAtu te parisrutamiti 15 AgrAyaNaM gqhItvA paxcaindrA natigrAhyAngqhNAti--upayAmagqhIto'si druSadaM tveti paryAyaiH kuvidazgeti saptadafa prAjApatyAnayAviSTheti saptadafa surAgrahAn 16 pUrvo'dhvaryurgqhNAti 17 puro'kSamadhvaryuH soma-grahAnsAdayati pafcAdakSaM pratiprasthAtA suropayAmAn 18 vyatyAsaM gqhNItaH 19 pafUnupAkarotyAgneyamajamaindrA gnamajamaindra MM! vqSNiMM sArasvatIM meSI MM! sArasvataM meSaM mArutIM pqfniMM vafAMM saptadafa prAjApatyAnfyA-mAMM stUparAnajAnekarUpAnsArasvatIM meSImapannadatIm 20 paryagnikqtA-nAmAgneyaprabhqtInAM caturNA MM! vapAbhiH pracarantItarAnparifAyanti 21 mAdhyandinIyAnsavanIyAnanu naivAraM caruM nirvapati bArhaspatyaMM sapta-dafafarAvam 22 audumbaryA srucA triryajuSA tUSNIM caturthaM payasi fqtaM pAtr! yAmuddhqtya cAtvAle'vadadhAti 23 dakSiNAkAle dakSiNataH pura-stAtprAgvaMM fasya vAjasya nu prasava iti rathamupAvaharati 24 apsva-ntaramqtamityafvAnsnapayanti 25 vAyurvA tveti yunakti 26 apAM napAdAfuhemanniti rarATAni pratimArSTi 27 praSTivAhinaMM rathaMM yuxjanti tUSNI MM! SoDafetarAn 28 saptadafa dadAti saptadafa hastinaH saptadafa dAsIrniSkakaNThIH saptadafa gavAM fatAni dafa saptadafAni prakqtInAMM yuktaM dakSiNAnAm 29 rathAMM stIrthAnte'vasthApayanti 30 mAhendra kAle vedisraktiSu dundubhInavaghnanti 31 rathAkSaM cAtvAle nighnanti 32 tasminrathacakraM muxcatyaudumbaraMM saptadafAram 33 saptadafoSapuTAnafvattha-parNeSUpanaddhAMM fcaturafcaturaH paxcaikasmin 34 uttarataH purastAtsaptadafasvi-SukSepeSvaudumbarIM kASThAM nighnanti 35 prastute mAhendra sya stotre devasya savituriti brahmA rathacakraMM sarpati 36 Aruhya vAjasAma gAyati 37 cakramAveSTayati 38 viSNoH krAntamasi viSNorvikrAntamasi viSNo-rvikramaNamasIti paryAyairyajamAnastrInkramAnkramate rathAya vrajan 39 devasya vayamiti yajuryuktamArohati 40 agnirekAkSarAmityujjitI-ryajamAnaMM vAcayati 41 vAjinau vAjajitAviti yugyau naivArama-vaghrApayati 42 uttareNa paryAyeNa praprotheSu lepAnnimArSTi 43 avarohati yajamAnaH 44 rAjabhavyaH putraH pratihita AjiM dhAvati 45 ब्राह्मणो राजन्यो वा शरदि वाजपेयेन यजेत १ षोडशिकी राजक्रयणी २ सप्तदश दीक्षास्तिस्र उपसदः ३ कृते वरे दक्षिणस्य हविर्धानस्य पश्चादक्षमुपयामेभ्यः खरं करोति ४ हविर्धानगते सोमे सुरां द्र ?ोणँ वालमित्यपरेण द्वारेण प्रपादयति ५ प्रतिप्रस्थातुः सुरायाः कर्म ६ खादिरश्चतुरस्रो यूपः सप्तदशारत्निः ७ गोधूमपिष्टानां चषालँ समँ यूपाग्रेण ८ रशनास्थाने सप्तदशभिर्वसाभिर्वेष्टयति ९ श्वो भूते वाज-पेयसँ स्था १० देव सवितरिति सवनमुखेषु जुहोति ११ हिरण्यस्रज ऋत्विजः सोमैः प्रचरन्ति १२ आग्रयणस्थालीं प्रयुज्य पञ्च खादिराणि वायव्यानि पात्राणि प्रयुनक्ति १३ षोडशिपत्रां प्रयुज्य सप्तदश खादि-राणि वायव्यानि सप्तदश मार्त्तिकानुपयामान् १४ अतिपाव्यमाने द्र ?ोणे वालँ वितत्य सुरामतिपावयति--पुनातु ते परिस्रुतमिति १५ आग्रायणं गृहीत्वा पञ्चैन्द्र ?ानतिग्राह्यान्गृह्णाति--उपयामगृहीतोऽसि द्रुषदं त्वेति पर्यायैः कुविदङ्गेति सप्तदश प्राजापत्यानयाविष्ठेति सप्तदश सुराग्रहान् १६ पूर्वोऽध्वर्युर्गृह्णाति १७ पुरोऽक्षमध्वर्युः सोम-ग्रहान्सादयति पश्चादक्षं प्रतिप्रस्थाता सुरोपयामान् १८ व्यत्यासं गृह्णीतः १९ पशूनुपाकरोत्याग्नेयमजमैन्द्र ?ाग्नमजमैन्द्रँ वृष्णिँ सारस्वतीं मेषीँ सारस्वतं मेषं मारुतीं पृश्निँ वशाँ सप्तदश प्राजापत्यान्श्या-माँ स्तूपरानजानेकरूपान्सारस्वतीं मेषीमपन्नदतीम् २० पर्यग्निकृता-नामाग्नेयप्रभृतीनां चतुर्णाँ वपाभिः प्रचरन्तीतरान्परिशायन्ति २१ माध्यन्दिनीयान्सवनीयाननु नैवारं चरुं निर्वपति बार्हस्पत्यँ सप्त-दशशरावम् २२ औदुम्बर्या स्रुचा त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थं पयसि शृतं पा त्र्?यामुद्धृत्य चात्वालेऽवदधाति २३ दक्षिणाकाले दक्षिणतः पुर-स्तात्प्राग्वँ शस्य वाजस्य नु प्रसव इति रथमुपावहरति २४ अप्स्व-न्तरमृतमित्यश्वान्स्नपयन्ति २५ वायुर्वा त्वेति युनक्ति २६ अपां नपादाशुहेमन्निति रराटानि प्रतिमार्ष्टि २७ प्रष्टिवाहिनँ रथँ युञ्जन्ति तूष्णीँ षोडशेतरान् २८ सप्तदश ददाति सप्तदश हस्तिनः सप्तदश दासीर्निष्ककण्ठीः सप्तदश गवां शतानि दश सप्तदशानि प्रकृतीनाँ युक्तं दक्षिणानाम् २९ रथाँ स्तीर्थान्तेऽवस्थापयन्ति ३० माहेन्द्र काले वेदिस्रक्तिषु दुन्दुभीनवघ्नन्ति ३१ रथाक्षं चात्वाले निघ्नन्ति ३२ तस्मिन्रथचक्रं मुञ्चत्यौदुम्बरँ सप्तदशारम् ३३ सप्तदशोषपुटानश्वत्थ-पर्णेषूपनद्धाँ श्चतुरश्चतुरः पञ्चैकस्मिन् ३४ उत्तरतः पुरस्तात्सप्तदशस्वि-षुक्षेपेष्वौदुम्बरीं काष्ठां निघ्नन्ति ३५ प्रस्तुते माहेन्द्र स्य स्तोत्रे देवस्य सवितुरिति ब्रह्मा रथचक्रँ सर्पति ३६ आरुह्य वाजसाम गायति ३७ चक्रमावेष्टयति ३८ विष्णोः क्रान्तमसि विष्णोर्विक्रान्तमसि विष्णो-र्विक्रमणमसीति पर्यायैर्यजमानस्त्रीन्क्रमान्क्रमते रथाय व्रजन् ३९ देवस्य वयमिति यजुर्युक्तमारोहति ४० अग्निरेकाक्षरामित्युज्जिती-र्यजमानँ वाचयति ४१ वाजिनौ वाजजिताविति युग्यौ नैवारम-वघ्रापयति ४२ उत्तरेण पर्यायेण प्रप्रोथेषु लेपान्निमार्ष्टि ४३ अवरोहति यजमानः ४४ राजभव्यः पुत्रः प्रतिहित आजिं धावति ४५ ब्राह्मणो राजन्यो वा शरदि वाजपेयेन यजेत १ षोडशिकी राजक्रयणी २ सप्तदश दीक्षास्तिस्र उपसदः ३ कृते वरे दक्षिणस्य हविर्धानस्य पश्चादक्षमुपयामेभ्यः खरं करोति ४ हविर्धानगते सोमे सुरां द्रो णँ वालमित्यपरेण द्वारेण प्रपादयति ५ प्रतिप्रस्थातुः सुरायाः कर्म ६ खादिरश्चतुरस्रो यूपः सप्तदशारत्निः ७ गोधूमपिष्टानां चषालँ समँ यूपाग्रेण ८ रशनास्थाने सप्तदशभिर्वसाभिर्वेष्टयति ९ श्वो भूते वाज-पेयसँ स्था १० देव सवितरिति सवनमुखेषु जुहोति ११ हिरण्यस्रज ऋत्विजः सोमैः प्रचरन्ति १२ आग्रयणस्थालीं प्रयुज्य पञ्च खादिराणि वायव्यानि पात्राणि प्रयुनक्ति १३ षोडशिपत्रां प्रयुज्य सप्तदश खादि-राणि वायव्यानि सप्तदश मार्त्तिकानुपयामान् १४ अतिपाव्यमाने द्रो णे वालँ वितत्य सुरामतिपावयति--पुनातु ते परिस्रुतमिति १५ आग्रायणं गृहीत्वा पञ्चैन्द्रा नतिग्राह्यान्गृह्णाति--उपयामगृहीतोऽसि द्रुषदं त्वेति पर्यायैः कुविदङ्गेति सप्तदश प्राजापत्यानयाविष्ठेति सप्तदश सुराग्रहान् १६ पूर्वोऽध्वर्युर्गृह्णाति १७ पुरोऽक्षमध्वर्युः सोम-ग्रहान्सादयति पश्चादक्षं प्रतिप्रस्थाता सुरोपयामान् १८ व्यत्यासं गृह्णीतः १९ पशूनुपाकरोत्याग्नेयमजमैन्द्रा ग्नमजमैन्द्र ँ! वृष्णिँ सारस्वतीं मेषी ँ! सारस्वतं मेषं मारुतीं पृश्निँ वशाँ सप्तदश प्राजापत्यान्श्या-माँ स्तूपरानजानेकरूपान्सारस्वतीं मेषीमपन्नदतीम् २० पर्यग्निकृता-नामाग्नेयप्रभृतीनां चतुर्णा ँ! वपाभिः प्रचरन्तीतरान्परिशायन्ति २१ माध्यन्दिनीयान्सवनीयाननु नैवारं चरुं निर्वपति बार्हस्पत्यँ सप्त-दशशरावम् २२ औदुम्बर्या स्रुचा त्रिर्यजुषा तूष्णीं चतुर्थं पयसि शृतं पात्र्! यामुद्धृत्य चात्वालेऽवदधाति २३ दक्षिणाकाले दक्षिणतः पुर-स्तात्प्राग्वँ शस्य वाजस्य नु प्रसव इति रथमुपावहरति २४ अप्स्व-न्तरमृतमित्यश्वान्स्नपयन्ति २५ वायुर्वा त्वेति युनक्ति २६ अपां नपादाशुहेमन्निति रराटानि प्रतिमार्ष्टि २७ प्रष्टिवाहिनँ रथँ युञ्जन्ति तूष्णी ँ! षोडशेतरान् २८ सप्तदश ददाति सप्तदश हस्तिनः सप्तदश दासीर्निष्ककण्ठीः सप्तदश गवां शतानि दश सप्तदशानि प्रकृतीनाँ युक्तं दक्षिणानाम् २९ रथाँ स्तीर्थान्तेऽवस्थापयन्ति ३० माहेन्द्र काले वेदिस्रक्तिषु दुन्दुभीनवघ्नन्ति ३१ रथाक्षं चात्वाले निघ्नन्ति ३२ तस्मिन्रथचक्रं मुञ्चत्यौदुम्बरँ सप्तदशारम् ३३ सप्तदशोषपुटानश्वत्थ-पर्णेषूपनद्धाँ श्चतुरश्चतुरः पञ्चैकस्मिन् ३४ उत्तरतः पुरस्तात्सप्तदशस्वि-षुक्षेपेष्वौदुम्बरीं काष्ठां निघ्नन्ति ३५ प्रस्तुते माहेन्द्र स्य स्तोत्रे देवस्य सवितुरिति ब्रह्मा रथचक्रँ सर्पति ३६ आरुह्य वाजसाम गायति ३७ चक्रमावेष्टयति ३८ विष्णोः क्रान्तमसि विष्णोर्विक्रान्तमसि विष्णो-र्विक्रमणमसीति पर्यायैर्यजमानस्त्रीन्क्रमान्क्रमते रथाय व्रजन् ३९ देवस्य वयमिति यजुर्युक्तमारोहति ४० अग्निरेकाक्षरामित्युज्जिती-र्यजमानँ वाचयति ४१ वाजिनौ वाजजिताविति युग्यौ नैवारम-वघ्रापयति ४२ उत्तरेण पर्यायेण प्रप्रोथेषु लेपान्निमार्ष्टि ४३ अवरोहति यजमानः ४४ राजभव्यः पुत्रः प्रतिहित आजिं धावति ४५ it c£mÉ.mN]yte 1 a;jin v;Éjin v;jeWu v;ÉjnIvTy-;NsmTsu codyeit k;x;m;d;y;v;RÉs si¢rsITy;Ns'²=pit 2 ivx tr;" p[e·;n;roh²Nt 3 tw" sh;Éj' /;vit 4 v;j\ v;Éjno jyteit yjuW; 5 ctsOÉ./;Rvit 6 rq; a;vtRNte ) p[d²=,' k;Ï;' ÕTv;y²Nt 7 a; m; v;jSyeTyety;teWu juhoit 8 p[itrq' Õã,l;Ny;hr²Nt 9 ihr iti cakramabhimantrayate 1 afvAjani vAjini vAjeSu vAjinIvatya-fvAnsamatsu codayeti kAfAmAdAyArvAsi saptirasItyafvAnsaMkSipati 2 vifa itarAH preSTAnArohanti 3 taiH sahAjiM dhAvati 4 vAjaMM vAjino jayateti yajuSA 5 catasqbhirdhAvati 6 rathA Avartante , pradakSiNaM kASThAM kqtvAyanti 7 A mA vAjasyetyetayAteSu juhoti 8 pratirathaM kqSNalAnyAharanti 9 hiraNyasthAlaMM fatamAnasya madhunaH pUrNaM brahmaNe 10 indra ?Aya vAcaMM vadateti dundubhInAghnanti 11 iyaMM vaH sA satyetIndra ?Aya vAcaMM vimucyadhvamiti rathavimocanIyaM juhoti 12 tena dharmeNa yugyau naivAramavaghrApayati 13 darbhamayaMM vAsaH patnI paridhatte tArpyaMM yajamAnaH kSaumaMM yUSe sarpiSi vA paryastam 14 svo rohAveti yajamAnaH patnI-mAmantrayata ehIti patnI tairetena dharmeNa 15 ahaM nAvubhayo rokSyA-mItyuktvAyuryajxena kalpata iti yajamAno yUpamArohati 16 annAya tvA vAjAya tveti vifa USapuTairyajamAnamarpayanti purastAtpratyaxcam 17 yo yaH paryeti taM tamabhiparyAvarteta 18 svardevA agAmetyUrvAvyadhistrinayati 19 agne acchA vadeha na iti saptabhirannahomAnjuhoti 20 agnayA ekAkSarAya chandase svAhetyanuvAkafeSeNa yajamAnamavarohayati 21 iyaM te rANmitrasya yantAsi yamano dhartAsi dharuNo rayyai poSAya kqSyai kSemAyetyavarohantamanumantrayate 22 kqSNAjinamAsandyAmAstqNAti bastAjine rukmaMM fatamAnam , tejo'sIti rukme pAdamAdadhAti puSTirasi prajananamasIti bastAjine 23 divaM proSThanImAroha tAmAruhya prapafyaikarANmanuSyANAmityArohantamanumantrayate 24 tena dharmeNa pari-Sixcati 25 atraivAsya fvetaM chatraM dhArayantyAjifareNa vA 26 pari-dhAnIyAMM saMpAdya mAhendre Na pracaratyaindrai fcAtigrAhyaiH 27 upAkqte brahma-sAmnin sarasvatIprabhqtInAMM vapAH saMM skurvanti 28 prAyAjikasyA-feSeNAbhighArayati 29 brAhmaNAcchaMM sicamasaiH pracarya sahaprAjApatya-mapannadatyA vapayA pracarya naivAreNa pracarya pafupuroDAfaiH pracarati 30 sahasviSTakqdiDaM naivArasya pafupuroDAfAnAM ca 31 pafukAla itaraiH pafubhiH pracarati 32 vanaspatisviSTakqdiDamiti parifAyayanti 33 SoDaficamasaiH pracaryaM hotqcamasamukhyAnvAjapeyacamasAnunnayati 34 stutafastravantaH 35 saMpqcaH stha saM mA bhadre Na pqzkteti prAzdhvaryuH soma-grahairuddravati , vipqcaH stha vi mA pApmanA pqzkteti pratyaz pratiprasthAtA surAgrahaiH 36 pafcAddhavirdhAnasya nidadhAti 37 grahacamasaiH pracaranti 38 upodyacchanti suropayAmAn 39 bhakSayanti camasAn 40 upari sthApayanti grahAn 41 sArasvataprabhqtibhirmUrdhni pracaranti 42 saha-sviSTakqdiDaM pUrveSAM ca 43 upahqtAyAmiDAyAMM vafAyA yAnyavadA-nIyAnyazgAni tAnyqtvigbhyo haranti somagrahAMM fca yAnyanavadAnIyAni tAnyAjisqgbhyaH suropayAmAMM fca paryAktAjanInAM pratihitaH prastanti 44 na vAjapeyayAjI kaMcana pratyavarohenna pratyuttiSThet 45 yadi pratyavarohe-tpratyuttiSThedvA bqhaspatisavena yajetendra savena rAjanyaH 46 samrADitye-namAcakSIran 47 iti cakramabhimantrayate 1 afvAjani vAjini vAjeSu vAjinIvatya-fvAnsamatsu codayeti kAfAmAdAyArvAsi saptirasItyafvAnsaMkSipati 2 vifa itarAH preSTAnArohanti 3 taiH sahAjiM dhAvati 4 vAjaMM vAjino jayateti yajuSA 5 catasqbhirdhAvati 6 rathA Avartante , pradakSiNaM kASThAM kqtvAyanti 7 A mA vAjasyetyetayAteSu juhoti 8 pratirathaM kqSNalAnyAharanti 9 hiraNyasthAlaMM fatamAnasya madhunaH pUrNaM brahmaNe 10 indrA ya vAcaMM vadateti dundubhInAghnanti 11 iyaMM vaH sA satyetIndrA ya vAcaMM vimucyadhvamiti rathavimocanIyaM juhoti 12 tena dharmeNa yugyau naivAramavaghrApayati 13 darbhamayaMM vAsaH patnI paridhatte tArpya MM! yajamAnaH kSaumaMM yUSe sarpiSi vA paryastam 14 svo rohAveti yajamAnaH patnI-mAmantrayata ehIti patnI tairetena dharmeNa 15 ahaM nAvubhayo rokSyA-mItyuktvAyuryajxena kalpata iti yajamAno yUpamArohati 16 annAya tvA vAjAya tveti vifa USapuTairyajamAnamarpayanti purastAtpratyaxcam 17 yo yaH paryeti taM tamabhiparyAvarteta 18 svardevA agAmetyUrvAvyadhistrinayati 19 agne acchA vadeha na iti saptabhirannahomAnjuhoti 20 agnayA ekAkSarAya chandase svAhetyanuvAkafeSeNa yajamAnamavarohayati 21 iyaM te rANmitrasya yantAsi yamano dhartAsi dharuNo rayyai poSAya kqSyai kSemAyetyavarohantamanumantrayate 22 kqSNAjinamAsandyAmAstqNAti bastAjine rukmaMM fatamAnam , tejo'sIti rukme pAdamAdadhAti puSTirasi prajananamasIti bastAjine 23 divaM proSThanImAroha tAmAruhya prapafyaikarANmanuSyANAmityArohantamanumantrayate 24 tena dharmeNa pari-Sixcati 25 atraivAsya fvetaM chatraM dhArayantyAjifareNa vA 26 pari-dhAnIyAMM saMpAdya mAhendre Na pracaratyaindrai fcAtigrAhyaiH 27 upAkqte brahma-sAmnin sarasvatIprabhqtInAMM vapAH saMM skurvanti 28 prAyAjikasyA-feSeNAbhighArayati 29 brAhmaNAcchaMM sicamasaiH pracarya sahaprAjApatya-mapannadatyA vapayA pracarya naivAreNa pracarya pafupuroDAfaiH pracarati 30 sahasviSTakqdiDaM naivArasya pafupuroDAfAnAM ca 31 pafukAla itaraiH pafubhiH pracarati 32 vanaspatisviSTakqdiDamiti parifAyayanti 33 SoDaficamasaiH pracaryaM hotqcamasamukhyAnvAjapeyacamasAnunnayati 34 stutafastravantaH 35 saMpqcaH stha saM mA bhadre Na pqzkteti prAzdhvaryuH soma-grahairuddravati , vipqcaH stha vi mA pApmanA pqzkteti pratyaz pratiprasthAtA surAgrahaiH 36 pafcAddhavirdhAnasya nidadhAti 37 grahacamasaiH pracaranti 38 upodyacchanti suropayAmAn 39 bhakSayanti camasAn 40 upari sthApayanti grahAn 41 sArasvataprabhqtibhirmUrdhni pracaranti 42 saha-sviSTakqdiDaM pUrveSAM ca 43 upahqtAyAmiDAyAMM vafAyA yAnyavadA-nIyAnyazgAni tAnyqtvigbhyo haranti somagrahAMM fca yAnyanavadAnIyAni tAnyAjisqgbhyaH suropayAmAMM fca paryAktAjanInAM pratihitaH prastanti 44 na vAjapeyayAjI kaMcana pratyavarohenna pratyuttiSThet 45 yadi pratyavarohe-tpratyuttiSThedvA bqhaspatisavena yajetendra savena rAjanyaH 46 samrADitye-namAcakSIran 47 इति चक्रमभिमन्त्रयते १ अश्वाजनि वाजिनि वाजेषु वाजिनीवत्य-श्वान्समत्सु चोदयेति काशामादायार्वासि सप्तिरसीत्यश्वान्संक्षिपति २ विश इतराः प्रेष्टानारोहन्ति ३ तैः सहाजिं धावति ४ वाजँ वाजिनो जयतेति यजुषा ५ चतसृभिर्धावति ६ रथा आवर्तन्ते । प्रदक्षिणं काष्ठां कृत्वायन्ति ७ आ मा वाजस्येत्येतयातेषु जुहोति ८ प्रतिरथं कृष्णलान्याहरन्ति ९ हिरण्यस्थालँ शतमानस्य मधुनः पूर्णं ब्रह्मणे १० इन्द्र ?ाय वाचँ वदतेति दुन्दुभीनाघ्नन्ति ११ इयँ वः सा सत्येतीन्द्र ?ाय वाचँ विमुच्यध्वमिति रथविमोचनीयं जुहोति १२ तेन धर्मेण युग्यौ नैवारमवघ्रापयति १३ दर्भमयँ वासः पत्नी परिधत्ते तार्प्यँ यजमानः क्षौमँ यूषे सर्पिषि वा पर्यस्तम् १४ स्वो रोहावेति यजमानः पत्नी-मामन्त्रयत एहीति पत्नी तैरेतेन धर्मेण १५ अहं नावुभयो रोक्ष्या-मीत्युक्त्वायुर्यज्ञेन कल्पत इति यजमानो यूपमारोहति १६ अन्नाय त्वा वाजाय त्वेति विश ऊषपुटैर्यजमानमर्पयन्ति पुरस्तात्प्रत्यञ्चम् १७ यो यः पर्येति तं तमभिपर्यावर्तेत १८ स्वर्देवा अगामेत्यूर्वाव्यधिस्त्रिनयति १९ अग्ने अच्छा वदेह न इति सप्तभिरन्नहोमान्जुहोति २० अग्नया एकाक्षराय छन्दसे स्वाहेत्यनुवाकशेषेण यजमानमवरोहयति २१ इयं ते राण्मित्रस्य यन्तासि यमनो धर्तासि धरुणो रय्यै पोषाय कृष्यै क्षेमायेत्यवरोहन्तमनुमन्त्रयते २२ कृष्णाजिनमासन्द्यामास्तृणाति बस्ताजिने रुक्मँ शतमानम् । तेजोऽसीति रुक्मे पादमादधाति पुष्टिरसि प्रजननमसीति बस्ताजिने २३ दिवं प्रोष्ठनीमारोह तामारुह्य प्रपश्यैकराण्मनुष्याणामित्यारोहन्तमनुमन्त्रयते २४ तेन धर्मेण परि-षिञ्चति २५ अत्रैवास्य श्वेतं छत्रं धारयन्त्याजिशरेण वा २६ परि-धानीयाँ संपाद्य माहेन्द्रे ण प्रचरत्यैन्द्रै श्चातिग्राह्यैः २७ उपाकृते ब्रह्म-साम्निन् सरस्वतीप्रभृतीनाँ वपाः सँ स्कुर्वन्ति २८ प्रायाजिकस्या-शेषेणाभिघारयति २९ ब्राह्मणाच्छँ सिचमसैः प्रचर्य सहप्राजापत्य-मपन्नदत्या वपया प्रचर्य नैवारेण प्रचर्य पशुपुरोडाशैः प्रचरति ३० सहस्विष्टकृदिडं नैवारस्य पशुपुरोडाशानां च ३१ पशुकाल इतरैः पशुभिः प्रचरति ३२ वनस्पतिस्विष्टकृदिडमिति परिशाययन्ति ३३ षोडशिचमसैः प्रचर्यं होतृचमसमुख्यान्वाजपेयचमसानुन्नयति ३४ स्तुतशस्त्रवन्तः ३५ संपृचः स्थ सं मा भद्रे ण पृङ्क्तेति प्राङ्ध्वर्युः सोम-ग्रहैरुद्द्रवति । विपृचः स्थ वि मा पाप्मना पृङ्क्तेति प्रत्यङ् प्रतिप्रस्थाता सुराग्रहैः ३६ पश्चाद्धविर्धानस्य निदधाति ३७ ग्रहचमसैः प्रचरन्ति ३८ उपोद्यच्छन्ति सुरोपयामान् ३९ भक्षयन्ति चमसान् ४० उपरि स्थापयन्ति ग्रहान् ४१ सारस्वतप्रभृतिभिर्मूर्ध्नि प्रचरन्ति ४२ सह-स्विष्टकृदिडं पूर्वेषां च ४३ उपहृतायामिडायाँ वशाया यान्यवदा-नीयान्यङ्गानि तान्यृत्विग्भ्यो हरन्ति सोमग्रहाँ श्च यान्यनवदानीयानि तान्याजिसृग्भ्यः सुरोपयामाँ श्च पर्याक्ताजनीनां प्रतिहितः प्रस्तन्ति ४४ न वाजपेययाजी कंचन प्रत्यवरोहेन्न प्रत्युत्तिष्ठेत् ४५ यदि प्रत्यवरोहे-त्प्रत्युत्तिष्ठेद्वा बृहस्पतिसवेन यजेतेन्द्र सवेन राजन्यः ४६ सम्राडित्ये-नमाचक्षीरन् ४७ इति चक्रमभिमन्त्रयते १ अश्वाजनि वाजिनि वाजेषु वाजिनीवत्य-श्वान्समत्सु चोदयेति काशामादायार्वासि सप्तिरसीत्यश्वान्संक्षिपति २ विश इतराः प्रेष्टानारोहन्ति ३ तैः सहाजिं धावति ४ वाजँ वाजिनो जयतेति यजुषा ५ चतसृभिर्धावति ६ रथा आवर्तन्ते । प्रदक्षिणं काष्ठां कृत्वायन्ति ७ आ मा वाजस्येत्येतयातेषु जुहोति ८ प्रतिरथं कृष्णलान्याहरन्ति ९ हिरण्यस्थालँ शतमानस्य मधुनः पूर्णं ब्रह्मणे १० इन्द्रा य वाचँ वदतेति दुन्दुभीनाघ्नन्ति ११ इयँ वः सा सत्येतीन्द्रा य वाचँ विमुच्यध्वमिति रथविमोचनीयं जुहोति १२ तेन धर्मेण युग्यौ नैवारमवघ्रापयति १३ दर्भमयँ वासः पत्नी परिधत्ते तार्प्य ँ! यजमानः क्षौमँ यूषे सर्पिषि वा पर्यस्तम् १४ स्वो रोहावेति यजमानः पत्नी-मामन्त्रयत एहीति पत्नी तैरेतेन धर्मेण १५ अहं नावुभयो रोक्ष्या-मीत्युक्त्वायुर्यज्ञेन कल्पत इति यजमानो यूपमारोहति १६ अन्नाय त्वा वाजाय त्वेति विश ऊषपुटैर्यजमानमर्पयन्ति पुरस्तात्प्रत्यञ्चम् १७ यो यः पर्येति तं तमभिपर्यावर्तेत १८ स्वर्देवा अगामेत्यूर्वाव्यधिस्त्रिनयति १९ अग्ने अच्छा वदेह न इति सप्तभिरन्नहोमान्जुहोति २० अग्नया एकाक्षराय छन्दसे स्वाहेत्यनुवाकशेषेण यजमानमवरोहयति २१ इयं ते राण्मित्रस्य यन्तासि यमनो धर्तासि धरुणो रय्यै पोषाय कृष्यै क्षेमायेत्यवरोहन्तमनुमन्त्रयते २२ कृष्णाजिनमासन्द्यामास्तृणाति बस्ताजिने रुक्मँ शतमानम् । तेजोऽसीति रुक्मे पादमादधाति पुष्टिरसि प्रजननमसीति बस्ताजिने २३ दिवं प्रोष्ठनीमारोह तामारुह्य प्रपश्यैकराण्मनुष्याणामित्यारोहन्तमनुमन्त्रयते २४ तेन धर्मेण परि-षिञ्चति २५ अत्रैवास्य श्वेतं छत्रं धारयन्त्याजिशरेण वा २६ परि-धानीयाँ संपाद्य माहेन्द्रे ण प्रचरत्यैन्द्रै श्चातिग्राह्यैः २७ उपाकृते ब्रह्म-साम्निन् सरस्वतीप्रभृतीनाँ वपाः सँ स्कुर्वन्ति २८ प्रायाजिकस्या-शेषेणाभिघारयति २९ ब्राह्मणाच्छँ सिचमसैः प्रचर्य सहप्राजापत्य-मपन्नदत्या वपया प्रचर्य नैवारेण प्रचर्य पशुपुरोडाशैः प्रचरति ३० सहस्विष्टकृदिडं नैवारस्य पशुपुरोडाशानां च ३१ पशुकाल इतरैः पशुभिः प्रचरति ३२ वनस्पतिस्विष्टकृदिडमिति परिशाययन्ति ३३ षोडशिचमसैः प्रचर्यं होतृचमसमुख्यान्वाजपेयचमसानुन्नयति ३४ स्तुतशस्त्रवन्तः ३५ संपृचः स्थ सं मा भद्रे ण पृङ्क्तेति प्राङ्ध्वर्युः सोम-ग्रहैरुद्द्रवति । विपृचः स्थ वि मा पाप्मना पृङ्क्तेति प्रत्यङ् प्रतिप्रस्थाता सुराग्रहैः ३६ पश्चाद्धविर्धानस्य निदधाति ३७ ग्रहचमसैः प्रचरन्ति ३८ उपोद्यच्छन्ति सुरोपयामान् ३९ भक्षयन्ति चमसान् ४० उपरि स्थापयन्ति ग्रहान् ४१ सारस्वतप्रभृतिभिर्मूर्ध्नि प्रचरन्ति ४२ सह-स्विष्टकृदिडं पूर्वेषां च ४३ उपहृतायामिडायाँ वशाया यान्यवदा-नीयान्यङ्गानि तान्यृत्विग्भ्यो हरन्ति सोमग्रहाँ श्च यान्यनवदानीयानि तान्याजिसृग्भ्यः सुरोपयामाँ श्च पर्याक्ताजनीनां प्रतिहितः प्रस्तन्ति ४४ न वाजपेययाजी कंचन प्रत्यवरोहेन्न प्रत्युत्तिष्ठेत् ४५ यदि प्रत्यवरोहे-त्प्रत्युत्तिष्ठेद्वा बृहस्पतिसवेन यजेतेन्द्र सवेन राजन्यः ४६ सम्राडित्ये-नमाचक्षीरन् ४७ i·p[qmyD;n;' Ã;dx;hehInSy;ip v; sT]e gOhpitreve·-p[qmyD" 1 b[;÷,;n;\ s¢dx;n;\ st;meko gOhpit" Wo@x AiTvjo yjm;n;wv k iSTiprathamayajxAnAM dvAdafAhe'hInasyApi vA sattre gqhapatireveSTa-prathamayajxaH 1 brAhmaNAnAMM saptadafAnAMM satAmeko gqhapatiH SoDafa qtvijo yajamAnAfcaiva karNyAfca 2 ekaprabhqtInAM traya saMM sqtohino-daMkitA yAjayanti 3 annaMM hi tena 4 sAvitrANi hoSyanto gqhapate-ragniSvagnInsaMnivapante brahmA hotAdhvaryurudgAtA tatpuruSAfcaitenAnupUrveNa 5 bhavataM naH samanasAviti japati yo nivapati yena yenAyaMM hutvA-dhinivapante 6 paxcapafUnAMM yakSyamANAnAmeko'gniH 7 tebhiriSTvA vi-nivapante 8 dIkSiSyamANAH saMnivapante 9 caitrapakSasya saptamyAM dI-kSAnte 10 dvAdafa dIkSA dvAdafopasado'mAvAsyAMM yajanIye'hani vA 11 gqhapatimukhyAnmadhyataHkAriNo'dhvaryurdIkSayate pratiprasthAtA patnIH 12 adhvaryumukhyAnardhinaH pratiprasthAtA neSTAH patnIH 13 prati-prasthAtqmukhyAntqtIyino neSTonnetA patnIH 14 neSTTamukhyAnpAdina unnetA 15 sa eva patnIH 16 adIkSita unnetAramadhyundanena sametya paryaxjanena samIyAt 17 evaMM samAnajAtIyena tqNAntardhAnena sarvAna-nukrAmati 18 dIkSitA ime brAhmaNA iti sarvAnAvedayati 19 nAma-gotrANyuktvA ta indra ?AgnibhyAM dIkSAM prAhurityAha 20 pravaraNavelAyAMM sakqdAfrAvya sarvAnvqNIte , samArSeyANAMM samAnanAmadheyAnAM ca sakqdvacanam 21 karmaNo'vipratiSiddhena sarve yAjamAnaM kurvanti parAz gqhapatireva yathA yUpAxjanamagnimanthanamagniparimANaMM yAjyeti 22 dI-kSitAH sarvato yajamAnA iti gamayanti 23 ekaMM rukmaMM sarve pratimuxcanti tivyapAsaM ca kramAnkrAmanti 24 bahuMM rAjAnaM krINAti 25 SoDafikI rAjakrayaNI 26 atigrAhyANAM prayukte'grAyaNe pAtraprayojanaM prAtaHsavane grahaNaM ca mAhendra manu homaH 27 prAyaNIyo'tirAtraH prathamasaMM sthA 28 dvAdafabhAgaMM rAjxo'vaharati 29 nityena mitvA iSTiprathamayajxAnAM dvAdafAhe'hInasyApi vA sattre gqhapatireveSTa-prathamayajxaH 1 brAhmaNAnAMM saptadafAnAMM satAmeko gqhapatiH SoDafa qtvijo yajamAnAfcaiva karNyAfca 2 ekaprabhqtInAM traya saMM sqtohino-daMkitA yAjayanti 3 annaMM hi tena 4 sAvitrANi hoSyanto gqhapate-ragniSvagnInsaMnivapante brahmA hotAdhvaryurudgAtA tatpuruSAfcaitenAnupUrveNa 5 bhavataM naH samanasAviti japati yo nivapati yena yenAyaMM hutvA-dhinivapante 6 paxcapafUnAMM yakSyamANAnAmeko'gniH 7 tebhiriSTvA vi-nivapante 8 dIkSiSyamANAH saMnivapante 9 caitrapakSasya saptamyAM dI-kSAnte 10 dvAdafa dIkSA dvAdafopasado'mAvAsyAMM yajanIye'hani vA 11 gqhapatimukhyAnmadhyataHkAriNo'dhvaryurdIkSayate pratiprasthAtA patnIH 12 adhvaryumukhyAnardhinaH pratiprasthAtA neSTAH patnIH 13 prati-prasthAtqmukhyAntqtIyino neSTonnetA patnIH 14 neSTTamukhyAnpAdina unnetA 15 sa eva patnIH 16 adIkSita unnetAramadhyundanena sametya paryaxjanena samIyAt 17 evaMM samAnajAtIyena tqNAntardhAnena sarvAna-nukrAmati 18 dIkSitA ime brAhmaNA iti sarvAnAvedayati 19 nAma-gotrANyuktvA ta indrA gnibhyAM dIkSAM prAhurityAha 20 pravaraNavelAyAMM sakqdAfrAvya sarvAnvqNIte , samArSeyANAMM samAnanAmadheyAnAM ca sakqdvacanam 21 karmaNo'vipratiSiddhena sarve yAjamAnaM kurvanti parAz gqhapatireva yathA yUpAxjanamagnimanthanamagniparimANaMM yAjyeti 22 dI-kSitAH sarvato yajamAnA iti gamayanti 23 ekaMM rukmaMM sarve pratimuxcanti tivyapAsaM ca kramAnkrAmanti 24 bahuMM rAjAnaM krINAti 25 SoDafikI rAjakrayaNI 26 atigrAhyANAM prayukte'grAyaNe pAtraprayojanaM prAtaHsavane grahaNaM ca mAhendra manu homaH 27 prAyaNIyo'tirAtraH prathamasaMM sthA 28 dvAdafabhAgaMM rAjxo'vaharati 29 nityena mitvA इष्टिप्रथमयज्ञानां द्वादशाहेऽहीनस्यापि वा सत्त्रे गृहपतिरेवेष्ट-प्रथमयज्ञः १ ब्राह्मणानाँ सप्तदशानाँ सतामेको गृहपतिः षोडश ऋत्विजो यजमानाश्चैव कर्ण्याश्च २ एकप्रभृतीनां त्रय सँ सृतोहिनो-दंकिता याजयन्ति ३ अन्नँ हि तेन ४ सावित्राणि होष्यन्तो गृहपते-रग्निष्वग्नीन्संनिवपन्ते ब्रह्मा होताध्वर्युरुद्गाता तत्पुरुषाश्चैतेनानुपूर्वेण ५ भवतं नः समनसाविति जपति यो निवपति येन येनायँ हुत्वा-धिनिवपन्ते ६ पञ्चपशूनाँ यक्ष्यमाणानामेकोऽग्निः ७ तेभिरिष्ट्वा वि-निवपन्ते ८ दीक्षिष्यमाणाः संनिवपन्ते ९ चैत्रपक्षस्य सप्तम्यां दी-क्षान्ते १० द्वादश दीक्षा द्वादशोपसदोऽमावास्याँ यजनीयेऽहनि वा ११ गृहपतिमुख्यान्मध्यतःकारिणोऽध्वर्युर्दीक्षयते प्रतिप्रस्थाता पत्नीः १२ अध्वर्युमुख्यानर्धिनः प्रतिप्रस्थाता नेष्टाः पत्नीः १३ प्रति-प्रस्थातृमुख्यान्तृतीयिनो नेष्टोन्नेता पत्नीः १४ नेष्ट्टमुख्यान्पादिन उन्नेता १५ स एव पत्नीः १६ अदीक्षित उन्नेतारमध्युन्दनेन समेत्य पर्यञ्जनेन समीयात् १७ एवँ समानजातीयेन तृणान्तर्धानेन सर्वान-नुक्रामति १८ दीक्षिता इमे ब्राह्मणा इति सर्वानावेदयति १९ नाम-गोत्राण्युक्त्वा त इन्द्र ?ाग्निभ्यां दीक्षां प्राहुरित्याह २० प्रवरणवेलायाँ सकृदाश्राव्य सर्वान्वृणीते । समार्षेयाणाँ समाननामधेयानां च सकृद्वचनम् २१ कर्मणोऽविप्रतिषिद्धेन सर्वे याजमानं कुर्वन्ति पराङ् गृहपतिरेव यथा यूपाञ्जनमग्निमन्थनमग्निपरिमाणँ याज्येति २२ दी-क्षिताः सर्वतो यजमाना इति गमयन्ति २३ एकँ रुक्मँ सर्वे प्रतिमुञ्चन्ति तिव्यपासं च क्रमान्क्रामन्ति २४ बहुँ राजानं क्रीणाति २५ षोडशिकी राजक्रयणी २६ अतिग्राह्याणां प्रयुक्तेऽग्रायणे पात्रप्रयोजनं प्रातःसवने ग्रहणं च माहेन्द्र मनु होमः २७ प्रायणीयोऽतिरात्रः प्रथमसँ स्था २८ द्वादशभागँ राज्ञोऽवहरति २९ नित्येन मित्वा इष्टिप्रथमयज्ञानां द्वादशाहेऽहीनस्यापि वा सत्त्रे गृहपतिरेवेष्ट-प्रथमयज्ञः १ ब्राह्मणानाँ सप्तदशानाँ सतामेको गृहपतिः षोडश ऋत्विजो यजमानाश्चैव कर्ण्याश्च २ एकप्रभृतीनां त्रय सँ सृतोहिनो-दंकिता याजयन्ति ३ अन्नँ हि तेन ४ सावित्राणि होष्यन्तो गृहपते-रग्निष्वग्नीन्संनिवपन्ते ब्रह्मा होताध्वर्युरुद्गाता तत्पुरुषाश्चैतेनानुपूर्वेण ५ भवतं नः समनसाविति जपति यो निवपति येन येनायँ हुत्वा-धिनिवपन्ते ६ पञ्चपशूनाँ यक्ष्यमाणानामेकोऽग्निः ७ तेभिरिष्ट्वा वि-निवपन्ते ८ दीक्षिष्यमाणाः संनिवपन्ते ९ चैत्रपक्षस्य सप्तम्यां दी-क्षान्ते १० द्वादश दीक्षा द्वादशोपसदोऽमावास्याँ यजनीयेऽहनि वा ११ गृहपतिमुख्यान्मध्यतःकारिणोऽध्वर्युर्दीक्षयते प्रतिप्रस्थाता पत्नीः १२ अध्वर्युमुख्यानर्धिनः प्रतिप्रस्थाता नेष्टाः पत्नीः १३ प्रति-प्रस्थातृमुख्यान्तृतीयिनो नेष्टोन्नेता पत्नीः १४ नेष्ट्टमुख्यान्पादिन उन्नेता १५ स एव पत्नीः १६ अदीक्षित उन्नेतारमध्युन्दनेन समेत्य पर्यञ्जनेन समीयात् १७ एवँ समानजातीयेन तृणान्तर्धानेन सर्वान-नुक्रामति १८ दीक्षिता इमे ब्राह्मणा इति सर्वानावेदयति १९ नाम-गोत्राण्युक्त्वा त इन्द्रा ग्निभ्यां दीक्षां प्राहुरित्याह २० प्रवरणवेलायाँ सकृदाश्राव्य सर्वान्वृणीते । समार्षेयाणाँ समाननामधेयानां च सकृद्वचनम् २१ कर्मणोऽविप्रतिषिद्धेन सर्वे याजमानं कुर्वन्ति पराङ् गृहपतिरेव यथा यूपाञ्जनमग्निमन्थनमग्निपरिमाणँ याज्येति २२ दी-क्षिताः सर्वतो यजमाना इति गमयन्ति २३ एकँ रुक्मँ सर्वे प्रतिमुञ्चन्ति तिव्यपासं च क्रमान्क्रामन्ति २४ बहुँ राजानं क्रीणाति २५ षोडशिकी राजक्रयणी २६ अतिग्राह्याणां प्रयुक्तेऽग्रायणे पात्रप्रयोजनं प्रातःसवने ग्रहणं च माहेन्द्र मनु होमः २७ प्रायणीयोऽतिरात्रः प्रथमसँ स्था २८ द्वादशभागँ राज्ञोऽवहरति २९ नित्येन मित्वा AtSy Tv; Vyomn AtSy Tv; iv.Umn AtSy Tv; iv/mR, AtSy Tv; JyoitW it dx s¢ ]y" 30 t;su Ã;>y;' ÉmmIte ) iÃtIy' inTyen ÉmTv;y' puro .Uárit pmI 31 p[;,g[hpy;Ry;,;' p[qmen ÉmmIte--p[j;pitgOhIten Tvy; p[;,' gOð;mITyeten /meR, VyTy;s' p[;y,IyodynIyyodRxme c;hin 32 yq;k;lmuÿriSm¥hin vTs;np;kroit 33 ad²=,;in sT];É, 34 Ã;dxxt' d²=,; ahNyhNyhIne 35 sT]e tu d;²=,* hom* üTv;hrh" Õã,;Éjn;in /UTv; d²=,;pqen v[j²Nt--dmh' m;' kLy; qtasya tvA vyomana qtasya tvA vibhUmana qtasya tvA vidharmaNa qtasya tvA jyotiSa iti dafa sapta trayaH 30 tAsu dvAbhyAM mimIte , dvitIyaM nityena mitvAyaM puro bhUriti paxcamI 31 prANagrahaparyAyANAM prathamena mimIte--prajApatigqhItena tvayA prANaM gqhNAmItyetena dharmeNa vyatyAsaM prAyaNIyodayanIyayordafame cAhani 32 yathAkAlamuttarasminnahani vatsAnapAkaroti 33 adakSiNAni sattrANi 34 dvAdafafataM dakSiNA ahanyahanyahIne 35 sattre tu dAkSiNau homau hutvAharahaH kqSNAjinAni dhUtvA dakSiNApathena vrajanti--idamahaM mAM kalyANyai kIrtyai svargAya lokAyAmqtatvAya dadAmIti 36 patnIsaMM yAjAntAnyahAnyottarasmAdahnaH 37 purastAdyajxAyajxiyasya vasatIvarIrgqhNAti 38 hAriyojanAti-praiSapreSita AgnIdhrastiSThansutyAmAvedayati--indra ?AgnibhyAMM fva sutyAM prabravImi mitrAvaruNAbhyAMM vifvebhyo devebhyo brAhmaNebhyaH somebhyaH somapebhyo brahmanvAcaMM yaccheti 39 brahmA vAcaMM yacchatyA vasatIvarINAM pariharaNAt 40 anvahaM pqSThyaMM SaDahamupayanti 41 vasatIvarIH parihqtya trivqtamagniSTomamupayanti rathantarapqSTham 42 mAhendra kAle rathaMM fabdavantaM bahirvedi dakSiNato vyativartayanti 43 fvo bhUte paxcadafa ukthyo bqhatpqSThaH 44 mAhendra kAle dundubhimAghnanti 45 fvo bhUte saptadafa ukthyo vairUpapqSThaH 46 mAhendra sya stotramupAkariSyanvidhumudgAtre pra-yacchati 47 fvo bhUta ekaviMM faH SoDafI vairAjapqSThaH 48 agnA AyUMM Si pavasa ityAgneyamatigrAhyaM gqhNAti 49 mAhendra sya stotramupAkariSya-nnaraNifakalamudgAtre prayacchati 50 udgAturUrAvagniM manthanti 51 samApte stotre'dhvaryurbhavataM naH samanasAvityanuprahqtya preddho agna ityabhijuhoti 52 nyUzkhyamUrdhvaM bhavati 53 agnefca tvA brahmaNafcetyatigrAhyaMM hutvAgna AyuSkareti bhakSayati 54 mayi medhAM mayi prajAM madhyagnistejo dadhAtvityAtmAnaM pratyabhimqfati 55 mayIndra ojo dadhAtu mayi sUryo bhrAjo dadhAtvityuttarayoH 56 fvo bhUte triNava ukthyaH fAkvarapqSThaH 57 ojastadasya titviSa ityaindra matigrAhyaM gqhNAti 58 mAhendra sya stotramupAkariSyantoyAvakamudgAtre prayacchati 59 indra sya ca tvA kSatrasya cetyatigrAhyaMM hutvendra ?aujaskareti bhakSayati 60 fvo bhUte trayastriMM fa ukthyo raivatapqSThaH 61 adqfrannasya ketava iti sauryamatigrAhyaM gqhNAti 62 qtavyApAtreNa svayamqtubhaMM hakhyavadhAnaMti yajatyadhvaryuH 63 yajatyukte-'dhvaryuryajate 64 qtasya tvA vyomana qtasya tvA vibhUmana qtasya tvA vidharmaNa qtasya tvA jyotiSa iti dafa sapta trayaH 30 tAsu dvAbhyAM mimIte , dvitIyaM nityena mitvAyaM puro bhUriti paxcamI 31 prANagrahaparyAyANAM prathamena mimIte--prajApatigqhItena tvayA prANaM gqhNAmItyetena dharmeNa vyatyAsaM prAyaNIyodayanIyayordafame cAhani 32 yathAkAlamuttarasminnahani vatsAnapAkaroti 33 adakSiNAni sattrANi 34 dvAdafafataM dakSiNA ahanyahanyahIne 35 sattre tu dAkSiNau homau hutvAharahaH kqSNAjinAni dhUtvA dakSiNApathena vrajanti--idamahaM mAM kalyANyai kIrtyai svargAya lokAyAmqtatvAya dadAmIti 36 patnIsaMM yAjAntAnyahAnyottarasmAdahnaH 37 purastAdyajxAyajxiyasya vasatIvarIrgqhNAti 38 hAriyojanAti-praiSapreSita AgnIdhrastiSThansutyAmAvedayati--indrA gnibhyAMM fva sutyAM prabravImi mitrAvaruNAbhyAMM vifvebhyo devebhyo brAhmaNebhyaH somebhyaH somapebhyo brahmanvAcaMM yaccheti 39 brahmA vAcaMM yacchatyA vasatIvarINAM pariharaNAt 40 anvahaM pqSThyaMM SaDahamupayanti 41 vasatIvarIH parihqtya trivqtamagniSTomamupayanti rathantarapqSTham 42 mAhendra kAle rathaMM fabdavantaM bahirvedi dakSiNato vyativartayanti 43 fvo bhUte paxcadafa ukthyo bqhatpqSThaH 44 mAhendra kAle dundubhimAghnanti 45 fvo bhUte saptadafa ukthyo vairUpapqSThaH 46 mAhendra sya stotramupAkariSyanvidhumudgAtre pra-yacchati 47 fvo bhUta ekaviMM faH SoDafI vairAjapqSThaH 48 agnA AyUMM Si pavasa ityAgneyamatigrAhyaM gqhNAti 49 mAhendra sya stotramupAkariSya-nnaraNifakalamudgAtre prayacchati 50 udgAturUrAvagniM manthanti 51 samApte stotre'dhvaryurbhavataM naH samanasAvityanuprahqtya preddho agna ityabhijuhoti 52 nyUzkhyamUrdhvaM bhavati 53 agnefca tvA brahmaNafcetyatigrAhyaMM hutvAgna AyuSkareti bhakSayati 54 mayi medhAM mayi prajAM madhyagnistejo dadhAtvityAtmAnaM pratyabhimqfati 55 mayIndra ojo dadhAtu mayi sUryo bhrAjo dadhAtvityuttarayoH 56 fvo bhUte triNava ukthyaH fAkvarapqSThaH 57 ojastadasya titviSa ityaindra matigrAhyaM gqhNAti 58 mAhendra sya stotramupAkariSyantoyAvakamudgAtre prayacchati 59 indra sya ca tvA kSatrasya cetyatigrAhyaMM hutvendrau jaskareti bhakSayati 60 fvo bhUte trayastriMM fa ukthyo raivatapqSThaH 61 adqfrannasya ketava iti sauryamatigrAhyaM gqhNAti 62 qtavyApAtreNa svayamqtubhaMM hakhyavadhAnaMti yajatyadhvaryuH 63 yajatyukte-'dhvaryuryajate 64 ऋतस्य त्वा व्योमन ऋतस्य त्वा विभूमन ऋतस्य त्वा विधर्मण ऋतस्य त्वा ज्योतिष इति दश सप्त त्रयः ३० तासु द्वाभ्यां मिमीते । द्वितीयं नित्येन मित्वायं पुरो भूरिति पञ्चमी ३१ प्राणग्रहपर्यायाणां प्रथमेन मिमीते--प्रजापतिगृहीतेन त्वया प्राणं गृह्णामीत्येतेन धर्मेण व्यत्यासं प्रायणीयोदयनीययोर्दशमे चाहनि ३२ यथाकालमुत्तरस्मिन्नहनि वत्सानपाकरोति ३३ अदक्षिणानि सत्त्राणि ३४ द्वादशशतं दक्षिणा अहन्यहन्यहीने ३५ सत्त्रे तु दाक्षिणौ होमौ हुत्वाहरहः कृष्णाजिनानि धूत्वा दक्षिणापथेन व्रजन्ति--इदमहं मां कल्याण्यै कीर्त्यै स्वर्गाय लोकायामृतत्वाय ददामीति ३६ पत्नीसँ याजान्तान्यहान्योत्तरस्मादह्नः ३७ पुरस्ताद्यज्ञायज्ञियस्य वसतीवरीर्गृह्णाति ३८ हारियोजनाति-प्रैषप्रेषित आग्नीध्रस्तिष्ठन्सुत्यामावेदयति--इन्द्र ?ाग्निभ्याँ श्व सुत्यां प्रब्रवीमि मित्रावरुणाभ्याँ विश्वेभ्यो देवेभ्यो ब्राह्मणेभ्यः सोमेभ्यः सोमपेभ्यो ब्रह्मन्वाचँ यच्छेति ३९ ब्रह्मा वाचँ यच्छत्या वसतीवरीणां परिहरणात् ४० अन्वहं पृष्ठ्यँ षडहमुपयन्ति ४१ वसतीवरीः परिहृत्य त्रिवृतमग्निष्टोममुपयन्ति रथन्तरपृष्ठम् ४२ माहेन्द्र काले रथँ शब्दवन्तं बहिर्वेदि दक्षिणतो व्यतिवर्तयन्ति ४३ श्वो भूते पञ्चदश उक्थ्यो बृहत्पृष्ठः ४४ माहेन्द्र काले दुन्दुभिमाघ्नन्ति ४५ श्वो भूते सप्तदश उक्थ्यो वैरूपपृष्ठः ४६ माहेन्द्र स्य स्तोत्रमुपाकरिष्यन्विधुमुद्गात्रे प्र-यच्छति ४७ श्वो भूत एकविँ शः षोडशी वैराजपृष्ठः ४८ अग्ना आयूँ षि पवस इत्याग्नेयमतिग्राह्यं गृह्णाति ४९ माहेन्द्र स्य स्तोत्रमुपाकरिष्य-न्नरणिशकलमुद्गात्रे प्रयच्छति ५० उद्गातुरूरावग्निं मन्थन्ति ५१ समाप्ते स्तोत्रेऽध्वर्युर्भवतं नः समनसावित्यनुप्रहृत्य प्रेद्धो अग्न इत्यभिजुहोति ५२ न्यूङ्ख्यमूर्ध्वं भवति ५३ अग्नेश्च त्वा ब्रह्मणश्चेत्यतिग्राह्यँ हुत्वाग्न आयुष्करेति भक्षयति ५४ मयि मेधां मयि प्रजां मध्यग्निस्तेजो दधात्वित्यात्मानं प्रत्यभिमृशति ५५ मयीन्द्र ओजो दधातु मयि सूर्यो भ्राजो दधात्वित्युत्तरयोः ५६ श्वो भूते त्रिणव उक्थ्यः शाक्वरपृष्ठः ५७ ओजस्तदस्य तित्विष इत्यैन्द्र मतिग्राह्यं गृह्णाति ५८ माहेन्द्र स्य स्तोत्रमुपाकरिष्यन्तोयावकमुद्गात्रे प्रयच्छति ५९ इन्द्र स्य च त्वा क्षत्रस्य चेत्यतिग्राह्यँ हुत्वेन्द्र ?ौजस्करेति भक्षयति ६० श्वो भूते त्रयस्त्रिँ श उक्थ्यो रैवतपृष्ठः ६१ अदृश्रन्नस्य केतव इति सौर्यमतिग्राह्यं गृह्णाति ६२ ऋतव्यापात्रेण स्वयमृतुभँ हख्यवधानंति यजत्यध्वर्युः ६३ यजत्युक्ते-ऽध्वर्युर्यजते ६४ ऋतस्य त्वा व्योमन ऋतस्य त्वा विभूमन ऋतस्य त्वा विधर्मण ऋतस्य त्वा ज्योतिष इति दश सप्त त्रयः ३० तासु द्वाभ्यां मिमीते । द्वितीयं नित्येन मित्वायं पुरो भूरिति पञ्चमी ३१ प्राणग्रहपर्यायाणां प्रथमेन मिमीते--प्रजापतिगृहीतेन त्वया प्राणं गृह्णामीत्येतेन धर्मेण व्यत्यासं प्रायणीयोदयनीययोर्दशमे चाहनि ३२ यथाकालमुत्तरस्मिन्नहनि वत्सानपाकरोति ३३ अदक्षिणानि सत्त्राणि ३४ द्वादशशतं दक्षिणा अहन्यहन्यहीने ३५ सत्त्रे तु दाक्षिणौ होमौ हुत्वाहरहः कृष्णाजिनानि धूत्वा दक्षिणापथेन व्रजन्ति--इदमहं मां कल्याण्यै कीर्त्यै स्वर्गाय लोकायामृतत्वाय ददामीति ३६ पत्नीसँ याजान्तान्यहान्योत्तरस्मादह्नः ३७ पुरस्ताद्यज्ञायज्ञियस्य वसतीवरीर्गृह्णाति ३८ हारियोजनाति-प्रैषप्रेषित आग्नीध्रस्तिष्ठन्सुत्यामावेदयति--इन्द्रा ग्निभ्याँ श्व सुत्यां प्रब्रवीमि मित्रावरुणाभ्याँ विश्वेभ्यो देवेभ्यो ब्राह्मणेभ्यः सोमेभ्यः सोमपेभ्यो ब्रह्मन्वाचँ यच्छेति ३९ ब्रह्मा वाचँ यच्छत्या वसतीवरीणां परिहरणात् ४० अन्वहं पृष्ठ्यँ षडहमुपयन्ति ४१ वसतीवरीः परिहृत्य त्रिवृतमग्निष्टोममुपयन्ति रथन्तरपृष्ठम् ४२ माहेन्द्र काले रथँ शब्दवन्तं बहिर्वेदि दक्षिणतो व्यतिवर्तयन्ति ४३ श्वो भूते पञ्चदश उक्थ्यो बृहत्पृष्ठः ४४ माहेन्द्र काले दुन्दुभिमाघ्नन्ति ४५ श्वो भूते सप्तदश उक्थ्यो वैरूपपृष्ठः ४६ माहेन्द्र स्य स्तोत्रमुपाकरिष्यन्विधुमुद्गात्रे प्र-यच्छति ४७ श्वो भूत एकविँ शः षोडशी वैराजपृष्ठः ४८ अग्ना आयूँ षि पवस इत्याग्नेयमतिग्राह्यं गृह्णाति ४९ माहेन्द्र स्य स्तोत्रमुपाकरिष्य-न्नरणिशकलमुद्गात्रे प्रयच्छति ५० उद्गातुरूरावग्निं मन्थन्ति ५१ समाप्ते स्तोत्रेऽध्वर्युर्भवतं नः समनसावित्यनुप्रहृत्य प्रेद्धो अग्न इत्यभिजुहोति ५२ न्यूङ्ख्यमूर्ध्वं भवति ५३ अग्नेश्च त्वा ब्रह्मणश्चेत्यतिग्राह्यँ हुत्वाग्न आयुष्करेति भक्षयति ५४ मयि मेधां मयि प्रजां मध्यग्निस्तेजो दधात्वित्यात्मानं प्रत्यभिमृशति ५५ मयीन्द्र ओजो दधातु मयि सूर्यो भ्राजो दधात्वित्युत्तरयोः ५६ श्वो भूते त्रिणव उक्थ्यः शाक्वरपृष्ठः ५७ ओजस्तदस्य तित्विष इत्यैन्द्र मतिग्राह्यं गृह्णाति ५८ माहेन्द्र स्य स्तोत्रमुपाकरिष्यन्तोयावकमुद्गात्रे प्रयच्छति ५९ इन्द्र स्य च त्वा क्षत्रस्य चेत्यतिग्राह्यँ हुत्वेन्द्रौ जस्करेति भक्षयति ६० श्वो भूते त्रयस्त्रिँ श उक्थ्यो रैवतपृष्ठः ६१ अदृश्रन्नस्य केतव इति सौर्यमतिग्राह्यं गृह्णाति ६२ ऋतव्यापात्रेण स्वयमृतुभँ हख्यवधानंति यजत्यध्वर्युः ६३ यजत्युक्ते-ऽध्वर्युर्यजते ६४ it 15 in/nmupy²Nt 16 hiv/;Rne m;ns' g[h' gOð;it--pOÉqVy; p;]e, smu{ \ rs;mnupy;mgOhItoÉs p[j;ptye Tv; ju·' gOð;mIit 17 StutxS]v;N.vit 18 a;s;dn.=,' mns; kÚvIRt 19 pár/;nIy;\ s'p;´;É.mu%o hot;rmupivxit 20 a;-mN]yte hot;--a?vyoR b÷R vidãy;v ¬°wStr;\ hotárTy?vyuR" 21 Écáÿ" §ug?vyoR hot; Écÿm;Jym?vyuRr;mN]yte hotb[R÷ vid-ãy;v Tyu°wStr;' tq;?vyoR it itÏit 22 ao Å;vyeit ctur=rm( ) aStu Å*WÉ@it ctur=m( ) yjeit Ãä=rm( ) ye yj;mh it p;=rm( ) Ãä=ro vW$(k;r" ) EW vw hot" p[j;pit" s¢dx" 23 ¬pyq; hot; yeW;\ vw hot" p[j;pit" s¢dxo yDeNv;yÿ" 24 y´nuv;Ky;y; Eit yid y;Jy;y; atedev nwit ) n;Sy yDo Vyqte p[j;pt* yDen p[ititÏit 25 ar;TSm hotárit 26 Eten /meR, ctuhoRt¿n;c·e 27 i ti 15 nidhanamupayanti 16 havirdhAne mAnasaM grahaM gqhNAti--pqthivyA pAtreNa samudraMM rasAmanupayAmagqhIto'si prajApataye tvA juSTaM gqhNAmIti 17 stutafastravAnbhavati 18 AsAdanabhakSaNaM manasA kurvIta 19 paridhAnIyAMM saMpAdyAbhimukho hotAramupavifati 20 A-mantrayate hotA--adhvaryo barhma vadiSyAva uccaistarAMM hotarityadhvaryuH 21 cittiH srugadhvaryo hotA cittamAjyamadhvaryurAmantrayate hotarbrahma vadi-SyAva ityuccaistarAM tathAdhvaryo iti tiSThati 22 o frAvayeti caturakSaram , astu frauSaDiti caturakSam , yajeti dvyakSaram , ye yajAmaha iti paxcAkSaram , dvyakSaro vaSaTkAraH , eSa vai hotaH prajApatiH saptadafaH 23 upayathA hotA yeSAMM vai hotaH prajApatiH saptadafo yajxe'nvAyattaH 24 yadyanuvAkyAyA eti yadi yAjyAyA atafcedeva naiti , nAsya yajxo vyathate prajApatau yajxena pratitiSThati 25 arAtsma hotariti 26 etena dharmeNa caturhotQnAcaSTe 27 i ti 15 nidhanamupayanti 16 havirdhAne mAnasaM grahaM gqhNAti--pqthivyA pAtreNa samudra MM! rasAmanupayAmagqhIto'si prajApataye tvA juSTaM gqhNAmIti 17 stutafastravAnbhavati 18 AsAdanabhakSaNaM manasA kurvIta 19 paridhAnIyAMM saMpAdyAbhimukho hotAramupavifati 20 A-mantrayate hotA--adhvaryo barhma vadiSyAva uccaistarAMM hotarityadhvaryuH 21 cittiH srugadhvaryo hotA cittamAjyamadhvaryurAmantrayate hotarbrahma vadi-SyAva ityuccaistarAM tathAdhvaryo iti tiSThati 22 o frAvayeti caturakSaram , astu frauSaDiti caturakSam , yajeti dvyakSaram , ye yajAmaha iti paxcAkSaram , dvyakSaro vaSaTkAraH , eSa vai hotaH prajApatiH saptadafaH 23 upayathA hotA yeSAMM vai hotaH prajApatiH saptadafo yajxe'nvAyattaH 24 yadyanuvAkyAyA eti yadi yAjyAyA atafcedeva naiti , nAsya yajxo vyathate prajApatau yajxena pratitiSThati 25 arAtsma hotariti 26 etena dharmeNa caturhotQnAcaSTe 27 इ ति १५ निधनमुपयन्ति १६ हविर्धाने मानसं ग्रहं गृह्णाति--पृथिव्या पात्रेण समुद्रँ रसामनुपयामगृहीतोऽसि प्रजापतये त्वा जुष्टं गृह्णामीति १७ स्तुतशस्त्रवान्भवति १८ आसादनभक्षणं मनसा कुर्वीत १९ परिधानीयाँ संपाद्याभिमुखो होतारमुपविशति २० आ-मन्त्रयते होता--अध्वर्यो बर्ह्म वदिष्याव उच्चैस्तराँ होतरित्यध्वर्युः २१ चित्तिः स्रुगध्वर्यो होता चित्तमाज्यमध्वर्युरामन्त्रयते होतर्ब्रह्म वदि-ष्याव इत्युच्चैस्तरां तथाध्वर्यो इति तिष्ठति २२ ओ श्रावयेति चतुरक्षरम् । अस्तु श्रौषडिति चतुरक्षम् । यजेति द्व्यक्षरम् । ये यजामह इति पञ्चाक्षरम् । द्व्यक्षरो वषट्कारः । एष वै होतः प्रजापतिः सप्तदशः २३ उपयथा होता येषाँ वै होतः प्रजापतिः सप्तदशो यज्ञेऽन्वायत्तः २४ यद्यनुवाक्याया एति यदि याज्याया अतश्चेदेव नैति । नास्य यज्ञो व्यथते प्रजापतौ यज्ञेन प्रतितिष्ठति २५ अरात्स्म होतरिति २६ एतेन धर्मेण चतुर्होतॄनाचष्टे २७ इ ति १५ निधनमुपयन्ति १६ हविर्धाने मानसं ग्रहं गृह्णाति--पृथिव्या पात्रेण समुद्र ँ! रसामनुपयामगृहीतोऽसि प्रजापतये त्वा जुष्टं गृह्णामीति १७ स्तुतशस्त्रवान्भवति १८ आसादनभक्षणं मनसा कुर्वीत १९ परिधानीयाँ संपाद्याभिमुखो होतारमुपविशति २० आ-मन्त्रयते होता--अध्वर्यो बर्ह्म वदिष्याव उच्चैस्तराँ होतरित्यध्वर्युः २१ चित्तिः स्रुगध्वर्यो होता चित्तमाज्यमध्वर्युरामन्त्रयते होतर्ब्रह्म वदि-ष्याव इत्युच्चैस्तरां तथाध्वर्यो इति तिष्ठति २२ ओ श्रावयेति चतुरक्षरम् । अस्तु श्रौषडिति चतुरक्षम् । यजेति द्व्यक्षरम् । ये यजामह इति पञ्चाक्षरम् । द्व्यक्षरो वषट्कारः । एष वै होतः प्रजापतिः सप्तदशः २३ उपयथा होता येषाँ वै होतः प्रजापतिः सप्तदशो यज्ञेऽन्वायत्तः २४ यद्यनुवाक्याया एति यदि याज्याया अतश्चेदेव नैति । नास्य यज्ञो व्यथते प्रजापतौ यज्ञेन प्रतितिष्ठति २५ अरात्स्म होतरिति २६ एतेन धर्मेण चतुर्होतॄनाचष्टे २७ pOÛ\ hvI \ iW m/un; ih kù gtmq; som' ipbt\ v;ÉjnIvsU Ð pqzktaMM havIMM Si madhunA hi kaM gatamathA somaM pibataMM vAjinIvasU . pqzktaMM havI MM! Si madhunA hi kaM gatamathA somaM pibataMM vAjinIvasU . पृङ्क्तँ हवीँ षि मधुना हि कं गतमथा सोमं पिबतँ वाजिनीवसू ॥ पृङ्क्तँ हवी ँ! षि मधुना हि कं गतमथा सोमं पिबतँ वाजिनीवसू ॥ yuv' tÉmN{ ;pvRt; puroyu/; yo n" pOtNy;dp t' tÉmõt\ vj[e, t' tÉmõtm( ) yuvaM tamindra ?AparvatA puroyudhA yo naH pqtanyAdapa taM tamiddhataMM vajreNa taM tamiddhatam , yuvaM tamindrA parvatA puroyudhA yo naH pqtanyAdapa taM tamiddhataMM vajreNa taM tamiddhatam , युवं तमिन्द्र ?ापर्वता पुरोयुधा यो नः पृतन्यादप तं तमिद्धतँ वज्रेण तं तमिद्धतम् । युवं तमिन्द्रा पर्वता पुरोयुधा यो नः पृतन्यादप तं तमिद्धतँ वज्रेण तं तमिद्धतम् । it o .Ut ¬dynIyoitr;]" 36 s p[;y,Iyen Vy;:y;t" 37 hot; km;RÉ, kÚ¨te 38 smU!' cedwN{ v;yv;g[* p[;y,IyodynIy* dxm' c;h" ) treW;' nv;n;mwN{ v;yv;g[' p[qmmh" ) aq xu£;g[mq;g[;y,;g[Émit i]r>ySy 39 VyU!SywN{ v;yv;g[* p[;y-,IyodynIy* ) treW;' dx;n;mwN{ v;yv;g[' p[qmmh" ) aq ù a;g[;y,;g[e aqwN{ v;yv;g[mq ù xu£;g[e aq;g[;y,mq ù EeN{ v;yv;g[e 40 VyU!SywtiSmNpOÏäe W@he 41 zNdog;n;' jgTy" p[;t"svn' .jNte g;y} yo m;?y²Ndn' i]·.StOtIysvnm( ) zNdoÉ.rVyUhen;nu·." p[;t"svn' .jNte jgTyo m;?y²Ndn' g;y} yStOtIysvnm( 42 pvm;n;É.mN],' .=,Émit yq;zNd" 43 Õã,xIW;R¦ey Tywk;dixn;" 44 t;nNvh\ ivút;n;l.Nte 45 ajm;¦eymudynIy" 46 ¬dvs;nIy;É.ár; Jyoit·omw" pOÏxmnIywritr;]wyRjern( 47 pOÏVysne pOqgvs;nIy;É.ár; JyoitÏomen yjern( 48 Ã;dx;hen sT];hIn; Vy;:y;t;" 49 iti fvo bhUta udayanIyo'tirAtraH 36 sa prAyaNIyena vyAkhyAtaH 37 hotA karmANi kurute 38 samUDhaM cedaindra vAyavAgrau prAyaNIyodayanIyau dafamaM cAhaH , itareSAM navAnAmaindra vAyavAgraM prathamamahaH , atha fukrAgramathAgrAyaNAgramiti trirabhyasya 39 vyUDhasyaindra vAyavAgrau prAya-NIyodayanIyau , itareSAM dafAnAmaindra vAyavAgraM prathamamahaH , atha dve AgrAyaNAgre athaindra vAyavAgramatha dve fukrAgre athAgrAyaNamatha dve aindra vAyavAgre 40 vyUDhasyaitasminpqSThye SaDahe 41 chandogAnAM jagatyaH prAtaHsavanaM bhajante gAya tr?yo mAdhyandinaM triSTubhastqtIyasavanam , chandobhiravyUhenAnuSTubhaH prAtaHsavanaM bhajante jagatyo mAdhyandinaM gAya tr?yastqtIyasavanam 42 pavamAnAbhimantraNaM bhakSaNamiti yathAchandaH 43 kqSNafIrSAgneya ityaikAdafinAH 44 tAnanvahaMM vihqtAnAlabhante 45 ajamAgneyamudayanIyaH 46 udavasAnIyAbhiriSTvA jyotiSTomaiH pqSThafamanIyairatirAtrairyajeran 47 pqSThavyasane pqthagavasAnIyAbhiriSTvA jyotiSThomena yajeran 48 dvAdafAhena sattrAhInA vyAkhyAtAH 49 iti fvo bhUta udayanIyo'tirAtraH 36 sa prAyaNIyena vyAkhyAtaH 37 hotA karmANi kurute 38 samUDhaM cedaindra vAyavAgrau prAyaNIyodayanIyau dafamaM cAhaH , itareSAM navAnAmaindra vAyavAgraM prathamamahaH , atha fukrAgramathAgrAyaNAgramiti trirabhyasya 39 vyUDhasyaindra vAyavAgrau prAya-NIyodayanIyau , itareSAM dafAnAmaindra vAyavAgraM prathamamahaH , atha dve AgrAyaNAgre athaindra vAyavAgramatha dve fukrAgre athAgrAyaNamatha dve aindra vAyavAgre 40 vyUDhasyaitasminpqSThye SaDahe 41 chandogAnAM jagatyaH prAtaHsavanaM bhajante gAyatr! yo mAdhyandinaM triSTubhastqtIyasavanam , chandobhiravyUhenAnuSTubhaH prAtaHsavanaM bhajante jagatyo mAdhyandinaM gAyatr! yastqtIyasavanam 42 pavamAnAbhimantraNaM bhakSaNamiti yathAchandaH 43 kqSNafIrSAgneya ityaikAdafinAH 44 tAnanvahaMM vihqtAnAlabhante 45 ajamAgneyamudayanIyaH 46 udavasAnIyAbhiriSTvA jyotiSTomaiH pqSThafamanIyairatirAtrairyajeran 47 pqSThavyasane pqthagavasAnIyAbhiriSTvA jyotiSThomena yajeran 48 dvAdafAhena sattrAhInA vyAkhyAtAH 49 इति श्वो भूत उदयनीयोऽतिरात्रः ३६ स प्रायणीयेन व्याख्यातः ३७ होता कर्माणि कुरुते ३८ समूढं चेदैन्द्र वायवाग्रौ प्रायणीयोदयनीयौ दशमं चाहः । इतरेषां नवानामैन्द्र वायवाग्रं प्रथममहः । अथ शुक्राग्रमथाग्रायणाग्रमिति त्रिरभ्यस्य ३९ व्यूढस्यैन्द्र वायवाग्रौ प्राय-णीयोदयनीयौ । इतरेषां दशानामैन्द्र वायवाग्रं प्रथममहः । अथ द्वे आग्रायणाग्रे अथैन्द्र वायवाग्रमथ द्वे शुक्राग्रे अथाग्रायणमथ द्वे ऐन्द्र वायवाग्रे ४० व्यूढस्यैतस्मिन्पृष्ठ्ये षडहे ४१ छन्दोगानां जगत्यः प्रातःसवनं भजन्ते गाय त्र्?यो माध्यन्दिनं त्रिष्टुभस्तृतीयसवनम् । छन्दोभिरव्यूहेनानुष्टुभः प्रातःसवनं भजन्ते जगत्यो माध्यन्दिनं गाय त्र्?यस्तृतीयसवनम् ४२ पवमानाभिमन्त्रणं भक्षणमिति यथाछन्दः ४३ कृष्णशीर्षाग्नेय इत्यैकादशिनाः ४४ तानन्वहँ विहृतानालभन्ते ४५ अजमाग्नेयमुदयनीयः ४६ उदवसानीयाभिरिष्ट्वा ज्योतिष्टोमैः पृष्ठशमनीयैरतिरात्रैर्यजेरन् ४७ पृष्ठव्यसने पृथगवसानीयाभिरिष्ट्वा ज्योतिष्ठोमेन यजेरन् ४८ द्वादशाहेन सत्त्राहीना व्याख्याताः ४९ इति श्वो भूत उदयनीयोऽतिरात्रः ३६ स प्रायणीयेन व्याख्यातः ३७ होता कर्माणि कुरुते ३८ समूढं चेदैन्द्र वायवाग्रौ प्रायणीयोदयनीयौ दशमं चाहः । इतरेषां नवानामैन्द्र वायवाग्रं प्रथममहः । अथ शुक्राग्रमथाग्रायणाग्रमिति त्रिरभ्यस्य ३९ व्यूढस्यैन्द्र वायवाग्रौ प्राय-णीयोदयनीयौ । इतरेषां दशानामैन्द्र वायवाग्रं प्रथममहः । अथ द्वे आग्रायणाग्रे अथैन्द्र वायवाग्रमथ द्वे शुक्राग्रे अथाग्रायणमथ द्वे ऐन्द्र वायवाग्रे ४० व्यूढस्यैतस्मिन्पृष्ठ्ये षडहे ४१ छन्दोगानां जगत्यः प्रातःसवनं भजन्ते गायत्र्! यो माध्यन्दिनं त्रिष्टुभस्तृतीयसवनम् । छन्दोभिरव्यूहेनानुष्टुभः प्रातःसवनं भजन्ते जगत्यो माध्यन्दिनं गायत्र्! यस्तृतीयसवनम् ४२ पवमानाभिमन्त्रणं भक्षणमिति यथाछन्दः ४३ कृष्णशीर्षाग्नेय इत्यैकादशिनाः ४४ तानन्वहँ विहृतानालभन्ते ४५ अजमाग्नेयमुदयनीयः ४६ उदवसानीयाभिरिष्ट्वा ज्योतिष्टोमैः पृष्ठशमनीयैरतिरात्रैर्यजेरन् ४७ पृष्ठव्यसने पृथगवसानीयाभिरिष्ट्वा ज्योतिष्ठोमेन यजेरन् ४८ द्वादशाहेन सत्त्राहीना व्याख्याताः ४९ gv;mynm( 1 p*,Rm;Sy;turhe purSt;¶I=Nte 2 t;Ém§Sy;-·My;mOiTvG>yoɦ·omSy pMy;' p[sv" 3 sm;n" p[;y,Iy" 4 ¬KQyo iÃtIymhrɦ·omo v; 5 aNvhmÉ.Plv\ W@hmupy²Nt 6 Jyoitrɦ·omo rqNtrpOÏo g*¨KQyo bOhTpOÏ a;yu¨KQyo rq-NtrpOÏ" pungoRa;yuWI Jyoitrɦ·omo rqNtrpOÏ Ev 7 cturo-É.Plv;nupy²Nt 8 pOÏä" ) s m;s" 9 t;\ turo m;s;nupy²Nt 10 ]yoÉ.Plv;" pOÏäoÉ.ÉjTSvrs;m;n ¬KQy; v;ɦ·om; v; 11 teãvvOÿ; s'tit" 12 aitg[;ç' gOð;it 13 ¬py;mgOhIto-SyÎSTv*W/I>y it gOhITv;Î aoW/I>y" Sv;heit p[qmehin juhoit 14 aoW/I>ySTv; p[j;>y it gOhITv*W/I>y" p[j;>y" Sv;heit iÃtIye 15 p[j;>ySTv; p[j;pty it gOhITv; p[j;>y" p[j;ptye Sv;heit tOtIye 16 s m;s" ) s pUvR" 17 o .Ute ivWuv;²Ndv;k¡TyoRɦ·om" 18 ¬idte p[;trnuv;kmup;kroit 19 avOÿ;Ns'ttINgOhITvodu Ty' j;tvedsÉmit Sto] a;idTy\ vOÿ;-Ns'ttINgOhITv; v;cSpitÉmit vwkmR,Émit 20 a;idTy\ o .Ute vwkmR,\ VyTy;s' gOð;Ty; mh;v[t;t( 21 ¬.e mh;v[te 22 s*yR \ etmj\ svnIy' tN]mup;lM.m;r.ern( 23 p[;gStmy;dh" s\ Sq;py²Nt 24 vwkmR,' mhImU su m;trÉmTy;hNym( 25 sUyoR dev TyStÉmte juhoit 26 pOÏä;É.Plv;Nm;s;\ STv;vOÿ;nuÿ-riSmNp= ¬py²Nt 27 ivWuvtmupeTy;vOÿ;\ Svrs;» ¬py²Nt 28 ivÉjt' pOÏä' ]InÉ.Plv;n( 29 cturo m;s;nupy²Nt 30 ]InÉ.Plv;n;yug*RdRx;ho mh;v[tÉmit iÃs'.;yRt;m( 31 Ek-s'.;yRt; hivn;mOõ* ivÉjtw" p m;s;nupeTy Ã;vupPlv;-v;yug*RdRx;ho mh;v[tmupy²Nt ten Tv;vOÿ;Nsrs;nupy²Nt 32 iv.Éjt' pOÏä' ]InÉ.Plv;\ turo m;s;nupeTywN{ v;yv" xu£ a;g[;y, it g[h;g[;É, nwkm;vtR \ W gavAmayanam 1 paurNamAsyAfcaturahe purastAddIkSante 2 tAmisrasyA-STamyAmqtvigbhyo'gniSTomasya paxcamyAM prasavaH 3 samAnaH prAyaNIyaH 4 ukthyo dvitIyamaharagniSTomo vA 5 anvahamabhiplavaMM SaDahamupayanti 6 jyotiragniSTomo rathantarapqSTho gaurukthyo bqhatpqSTha Ayurukthyo ratha-ntarapqSThaH punargoAyuSI jyotiragniSTomo rathantarapqSTha eva 7 caturo-'bhiplavAnupayanti 8 pqSThyaH , sa mAsaH 9 tAMM fcaturo mAsAnupayanti 10 trayo'bhiplavAH pqSThyo'bhijitsvarasAmAna ukthyA vAgniSTomA vA 11 teSvavqttA saMtatiH 12 atigrAhyaM gqhNAti 13 upayAmagqhIto-'syadbhyastvauSadhIbhya iti gqhItvAdbhya oSadhIbhyaH svAheti prathame'hani juhoti 14 oSadhIbhyastvA prajAbhya iti gqhItvauSadhIbhyaH prajAbhyaH svAheti dvitIye 15 prajAbhyastvA prajApataya iti gqhItvA prajAbhyaH prajApataye svAheti tqtIye 16 sa mAsaH , sa pUrvaH 17 fvo bhUte viSuvAndivAkIrtyo'gniSTomaH 18 udite prAtaranuvAkamupAkaroti 19 avqttAnsaMtatIngqhItvodu tyaM jAtavedasamiti stotra AdityaMM vqttA-nsaMtatIngqhItvA vAcaspatimiti vaifvakarmaNamiti 20 AdityaMM fvo bhUte vaifvakarmaNaMM vyatyAsaM gqhNAtyA mahAvratAt 21 ubhe mahAvrate 22 sauryaMM fvetamajaMM savanIyaM tantramupAlambhamArabheran 23 prAgastamayAdahaH saMM sthApayanti 24 vaifvakarmaNaM mahImU su mAtaramityAhanyam 25 sUryo deva ityastamite juhoti 26 pqSThyAbhiplavAnmAsAMM stvAvqttAnutta-rasminpakSa upayanti 27 viSuvatamupetyAvqttAMM fca svarasAmna upayanti 28 vifvajitaM pqSThyaM trInabhiplavAn 29 caturo mAsAnupayanti 30 trInabhiplavAnAyurgaurdafAho mahAvratamiti dvisaMbhAryatAm 31 eka-saMbhAryatA havinAmqddhau vifvajitaiH paxca mAsAnupetya dvAvupaplavA-vAyurgaurdafAho mahAvratamupayanti tena tvAvqttAnsarasAnupayanti 32 vibhajitaM pqSThyaM trInabhiplavAMM fcaturo mAsAnupetyaindra vAyavaH fukra AgrAyaNa iti grahAgrANi naikamAvartaMM SaNmAsAn 33 atha fukrAgre dve viSuvAn 34 AvqtyottarasminnupakrAmam 35 api vA yathA pqSThe pratikqto yathAbhiplave svarasAma ca 36 feSe yathAdiSTam 37 Agne-yAya savana aindra ?Agnau 38 api vA vihqtAnaikAdafinAnAvartamA dafa-rAtrasya caturthAdahnaH 39 vaiSNavaMM vAmanaM caturthe'hanyaindra ?AgnaM paxcame , vaifvadevaMM SaSThe , dyAvApqthivyaM prathame chandome , tasyAfvataravatsaMM vAyave niyutvate dvitIye , aviMMvafAmuttame , maitrAvaruNIMM vafAmavivAkye , prAjApatyaM tUparaM mahAvrate 40 api vA prAyaNIyodayanIyayo-rvibhaktAnaikAdafinAnAlabherannaindra ?AgnAnantarA 41 gavAmayanam 1 paurNamAsyAfcaturahe purastAddIkSante 2 tAmisrasyA-STamyAmqtvigbhyo'gniSTomasya paxcamyAM prasavaH 3 samAnaH prAyaNIyaH 4 ukthyo dvitIyamaharagniSTomo vA 5 anvahamabhiplavaMM SaDahamupayanti 6 jyotiragniSTomo rathantarapqSTho gaurukthyo bqhatpqSTha Ayurukthyo ratha-ntarapqSThaH punargoAyuSI jyotiragniSTomo rathantarapqSTha eva 7 caturo-'bhiplavAnupayanti 8 pqSThyaH , sa mAsaH 9 tAMM fcaturo mAsAnupayanti 10 trayo'bhiplavAH pqSThyo'bhijitsvarasAmAna ukthyA vAgniSTomA vA 11 teSvavqttA saMtatiH 12 atigrAhyaM gqhNAti 13 upayAmagqhIto-'syadbhyastvauSadhIbhya iti gqhItvAdbhya oSadhIbhyaH svAheti prathame'hani juhoti 14 oSadhIbhyastvA prajAbhya iti gqhItvauSadhIbhyaH prajAbhyaH svAheti dvitIye 15 prajAbhyastvA prajApataya iti gqhItvA prajAbhyaH prajApataye svAheti tqtIye 16 sa mAsaH , sa pUrvaH 17 fvo bhUte viSuvAndivAkIrtyo'gniSTomaH 18 udite prAtaranuvAkamupAkaroti 19 avqttAnsaMtatIngqhItvodu tyaM jAtavedasamiti stotra AdityaMM vqttA-nsaMtatIngqhItvA vAcaspatimiti vaifvakarmaNamiti 20 AdityaMM fvo bhUte vaifvakarmaNaMM vyatyAsaM gqhNAtyA mahAvratAt 21 ubhe mahAvrate 22 saurya MM! fvetamajaMM savanIyaM tantramupAlambhamArabheran 23 prAgastamayAdahaH saMM sthApayanti 24 vaifvakarmaNaM mahImU su mAtaramityAhanyam 25 sUryo deva ityastamite juhoti 26 pqSThyAbhiplavAnmAsAMM stvAvqttAnutta-rasminpakSa upayanti 27 viSuvatamupetyAvqttAMM fca svarasAmna upayanti 28 vifvajitaM pqSThyaM trInabhiplavAn 29 caturo mAsAnupayanti 30 trInabhiplavAnAyurgaurdafAho mahAvratamiti dvisaMbhAryatAm 31 eka-saMbhAryatA havinAmqddhau vifvajitaiH paxca mAsAnupetya dvAvupaplavA-vAyurgaurdafAho mahAvratamupayanti tena tvAvqttAnsarasAnupayanti 32 vibhajitaM pqSThyaM trInabhiplavAMM fcaturo mAsAnupetyaindra vAyavaH fukra AgrAyaNa iti grahAgrANi naikamAvarta MM! SaNmAsAn 33 atha fukrAgre dve viSuvAn 34 AvqtyottarasminnupakrAmam 35 api vA yathA pqSThe pratikqto yathAbhiplave svarasAma ca 36 feSe yathAdiSTam 37 Agne-yAya savana aindrA gnau 38 api vA vihqtAnaikAdafinAnAvartamA dafa-rAtrasya caturthAdahnaH 39 vaiSNavaMM vAmanaM caturthe'hanyaindrA gnaM paxcame , vaifvadevaMM SaSThe , dyAvApqthivyaM prathame chandome , tasyAfvataravatsaMM vAyave niyutvate dvitIye , aviMMvafAmuttame , maitrAvaruNI MM! vafAmavivAkye , prAjApatyaM tUparaM mahAvrate 40 api vA prAyaNIyodayanIyayo-rvibhaktAnaikAdafinAnAlabherannaindrA gnAnantarA 41 गवामयनम् १ पौर्णमास्याश्चतुरहे पुरस्ताद्दीक्षन्ते २ तामिस्रस्या-ष्टम्यामृत्विग्भ्योऽग्निष्टोमस्य पञ्चम्यां प्रसवः ३ समानः प्रायणीयः ४ उक्थ्यो द्वितीयमहरग्निष्टोमो वा ५ अन्वहमभिप्लवँ षडहमुपयन्ति ६ ज्योतिरग्निष्टोमो रथन्तरपृष्ठो गौरुक्थ्यो बृहत्पृष्ठ आयुरुक्थ्यो रथ-न्तरपृष्ठः पुनर्गोआयुषी ज्योतिरग्निष्टोमो रथन्तरपृष्ठ एव ७ चतुरो-ऽभिप्लवानुपयन्ति ८ पृष्ठ्यः । स मासः ९ ताँ श्चतुरो मासानुपयन्ति १० त्रयोऽभिप्लवाः पृष्ठ्योऽभिजित्स्वरसामान उक्थ्या वाग्निष्टोमा वा ११ तेष्ववृत्ता संततिः १२ अतिग्राह्यं गृह्णाति १३ उपयामगृहीतो-ऽस्यद्भ्यस्त्वौषधीभ्य इति गृहीत्वाद्भ्य ओषधीभ्यः स्वाहेति प्रथमेऽहनि जुहोति १४ ओषधीभ्यस्त्वा प्रजाभ्य इति गृहीत्वौषधीभ्यः प्रजाभ्यः स्वाहेति द्वितीये १५ प्रजाभ्यस्त्वा प्रजापतय इति गृहीत्वा प्रजाभ्यः प्रजापतये स्वाहेति तृतीये १६ स मासः । स पूर्वः १७ श्वो भूते विषुवान्दिवाकीर्त्योऽग्निष्टोमः १८ उदिते प्रातरनुवाकमुपाकरोति १९ अवृत्तान्संततीन्गृहीत्वोदु त्यं जातवेदसमिति स्तोत्र आदित्यँ वृत्ता-न्संततीन्गृहीत्वा वाचस्पतिमिति वैश्वकर्मणमिति २० आदित्यँ श्वो भूते वैश्वकर्मणँ व्यत्यासं गृह्णात्या महाव्रतात् २१ उभे महाव्रते २२ सौर्यँ श्वेतमजँ सवनीयं तन्त्रमुपालम्भमारभेरन् २३ प्रागस्तमयादहः सँ स्थापयन्ति २४ वैश्वकर्मणं महीमू सु मातरमित्याहन्यम् २५ सूर्यो देव इत्यस्तमिते जुहोति २६ पृष्ठ्याभिप्लवान्मासाँ स्त्वावृत्तानुत्त-रस्मिन्पक्ष उपयन्ति २७ विषुवतमुपेत्यावृत्ताँ श्च स्वरसाम्न उपयन्ति २८ विश्वजितं पृष्ठ्यं त्रीनभिप्लवान् २९ चतुरो मासानुपयन्ति ३० त्रीनभिप्लवानायुर्गौर्दशाहो महाव्रतमिति द्विसंभार्यताम् ३१ एक-संभार्यता हविनामृद्धौ विश्वजितैः पञ्च मासानुपेत्य द्वावुपप्लवा-वायुर्गौर्दशाहो महाव्रतमुपयन्ति तेन त्वावृत्तान्सरसानुपयन्ति ३२ विभजितं पृष्ठ्यं त्रीनभिप्लवाँ श्चतुरो मासानुपेत्यैन्द्र वायवः शुक्र आग्रायण इति ग्रहाग्राणि नैकमावर्तँ षण्मासान् ३३ अथ शुक्राग्रे द्वे विषुवान् ३४ आवृत्योत्तरस्मिन्नुपक्रामम् ३५ अपि वा यथा पृष्ठे प्रतिकृतो यथाभिप्लवे स्वरसाम च ३६ शेषे यथादिष्टम् ३७ आग्ने-याय सवन ऐन्द्र ?ाग्नौ ३८ अपि वा विहृतानैकादशिनानावर्तमा दश-रात्रस्य चतुर्थादह्नः ३९ वैष्णवँ वामनं चतुर्थेऽहन्यैन्द्र ?ाग्नं पञ्चमे । वैश्वदेवँ षष्ठे । द्यावापृथिव्यं प्रथमे छन्दोमे । तस्याश्वतरवत्सँ वायवे नियुत्वते द्वितीये । अविँवशामुत्तमे । मैत्रावरुणीँ वशामविवाक्ये । प्राजापत्यं तूपरं महाव्रते ४० अपि वा प्रायणीयोदयनीययो-र्विभक्तानैकादशिनानालभेरन्नैन्द्र ?ाग्नानन्तरा ४१ गवामयनम् १ पौर्णमास्याश्चतुरहे पुरस्ताद्दीक्षन्ते २ तामिस्रस्या-ष्टम्यामृत्विग्भ्योऽग्निष्टोमस्य पञ्चम्यां प्रसवः ३ समानः प्रायणीयः ४ उक्थ्यो द्वितीयमहरग्निष्टोमो वा ५ अन्वहमभिप्लवँ षडहमुपयन्ति ६ ज्योतिरग्निष्टोमो रथन्तरपृष्ठो गौरुक्थ्यो बृहत्पृष्ठ आयुरुक्थ्यो रथ-न्तरपृष्ठः पुनर्गोआयुषी ज्योतिरग्निष्टोमो रथन्तरपृष्ठ एव ७ चतुरो-ऽभिप्लवानुपयन्ति ८ पृष्ठ्यः । स मासः ९ ताँ श्चतुरो मासानुपयन्ति १० त्रयोऽभिप्लवाः पृष्ठ्योऽभिजित्स्वरसामान उक्थ्या वाग्निष्टोमा वा ११ तेष्ववृत्ता संततिः १२ अतिग्राह्यं गृह्णाति १३ उपयामगृहीतो-ऽस्यद्भ्यस्त्वौषधीभ्य इति गृहीत्वाद्भ्य ओषधीभ्यः स्वाहेति प्रथमेऽहनि जुहोति १४ ओषधीभ्यस्त्वा प्रजाभ्य इति गृहीत्वौषधीभ्यः प्रजाभ्यः स्वाहेति द्वितीये १५ प्रजाभ्यस्त्वा प्रजापतय इति गृहीत्वा प्रजाभ्यः प्रजापतये स्वाहेति तृतीये १६ स मासः । स पूर्वः १७ श्वो भूते विषुवान्दिवाकीर्त्योऽग्निष्टोमः १८ उदिते प्रातरनुवाकमुपाकरोति १९ अवृत्तान्संततीन्गृहीत्वोदु त्यं जातवेदसमिति स्तोत्र आदित्यँ वृत्ता-न्संततीन्गृहीत्वा वाचस्पतिमिति वैश्वकर्मणमिति २० आदित्यँ श्वो भूते वैश्वकर्मणँ व्यत्यासं गृह्णात्या महाव्रतात् २१ उभे महाव्रते २२ सौर्य ँ! श्वेतमजँ सवनीयं तन्त्रमुपालम्भमारभेरन् २३ प्रागस्तमयादहः सँ स्थापयन्ति २४ वैश्वकर्मणं महीमू सु मातरमित्याहन्यम् २५ सूर्यो देव इत्यस्तमिते जुहोति २६ पृष्ठ्याभिप्लवान्मासाँ स्त्वावृत्तानुत्त-रस्मिन्पक्ष उपयन्ति २७ विषुवतमुपेत्यावृत्ताँ श्च स्वरसाम्न उपयन्ति २८ विश्वजितं पृष्ठ्यं त्रीनभिप्लवान् २९ चतुरो मासानुपयन्ति ३० त्रीनभिप्लवानायुर्गौर्दशाहो महाव्रतमिति द्विसंभार्यताम् ३१ एक-संभार्यता हविनामृद्धौ विश्वजितैः पञ्च मासानुपेत्य द्वावुपप्लवा-वायुर्गौर्दशाहो महाव्रतमुपयन्ति तेन त्वावृत्तान्सरसानुपयन्ति ३२ विभजितं पृष्ठ्यं त्रीनभिप्लवाँ श्चतुरो मासानुपेत्यैन्द्र वायवः शुक्र आग्रायण इति ग्रहाग्राणि नैकमावर्त ँ! षण्मासान् ३३ अथ शुक्राग्रे द्वे विषुवान् ३४ आवृत्योत्तरस्मिन्नुपक्रामम् ३५ अपि वा यथा पृष्ठे प्रतिकृतो यथाभिप्लवे स्वरसाम च ३६ शेषे यथादिष्टम् ३७ आग्ने-याय सवन ऐन्द्रा ग्नौ ३८ अपि वा विहृतानैकादशिनानावर्तमा दश-रात्रस्य चतुर्थादह्नः ३९ वैष्णवँ वामनं चतुर्थेऽहन्यैन्द्रा ग्नं पञ्चमे । वैश्वदेवँ षष्ठे । द्यावापृथिव्यं प्रथमे छन्दोमे । तस्याश्वतरवत्सँ वायवे नियुत्वते द्वितीये । अविँवशामुत्तमे । मैत्रावरुणी ँ! वशामविवाक्ये । प्राजापत्यं तूपरं महाव्रते ४० अपि वा प्रायणीयोदयनीययो-र्विभक्तानैकादशिनानालभेरन्नैन्द्रा ग्नानन्तरा ४१ y´uTsÉgR,;myn' kÚyuRiótIySy m;sSy p[qmmh¨TsOjer¥ip coÿreW;' m;s;n;' p[qm;Ny;É.Plivk;Ny/Rm;se>yS]yoÉ.Pl-v;SteW;' m?ymSy p[qmmeks'.;yeR ÃyorÉ.Plvyo" 1 aip v; ydh" pU,Rm;Sym;m;v;Sy\ v; tdh¨TsOjern( 2 ¬T§·;Smh tIN{ ;y vTs;nup;kÚvR²Nt 3 o .Ute p[;j;pTy' pxum;l.ern( 4 tSy vpopy;R¦eyen;·;kp;len svnIyen;·;kp;len vwdeven v;¨,eN{ e,eit p[crit 5 m;?y²NdnSy svnSy Sq;ne pxupuro@;xw" p[cywRk;dxkp;len svnIyenwk;dxkp;len m¨TvtIyenwk;-dxkp;len v;¨,eN{ e,eit p[crit 6 tOtIysvnSy Sq;ne pxun; p[cyR svnIyen Ã;dxkp;len vwdeven Ã;dxkp;len c¨,;-ɦm;¨teneit p[crit 7 pOWd;Jyen cárTv; pI" s\ y;jy²Nt 8 anusvnmek py" sm;mn²Nt p[it/ukª p[;t"svne êt' m;?y²Ndne dÉ/ tOtIye svne 9 yid dI=;su p[dI²=t;árittSte ivh;r' ÕTv; d<@p[d;n;Nteɦm>ySy v;Gytmvedye´´;¦I/[Iye p[,It* ydI-=et;Ntárt\ o ivh;r' kroit £y\ veidsdo hiv/;Rn\ somp[,y-nÉmit párh;s' Nyup;q y;D;¦I p;Rt" x;l;mu%IySy;hvnIy' p[itÏ;Py tSm;d*ÿrveidkù p[,ye d;¦I/[Iy\ y´Sy;¦I/[Iym;-hvnIyxeW\ x;l;mu%Iyen s\ sOjTyɦ>y;' p[,Iym;n;>y;mnu-b[UhIit s'p[eãyTyɦ>y;mɦ \ s\ sOjit svR] sm;nxIlsutp;-supç¼t Ð yadyutsargiNAmayanaM kuryurdvitIyasya mAsasya prathamamaharutsqjerannapi cottareSAM mAsAnAM prathamAnyAbhiplavikAnyardhamAsebhyastrayo'bhipla-vAsteSAM madhyamasya prathamamekasaMbhArye dvayorabhiplavayoH 1 api vA yadahaH pUrNamAsyamAmAvAsyaMM vA tadaharutsqjeran 2 fva utsraSTAsmaha itIndra ?Aya vatsAnupAkurvanti 3 fvo bhUte prAjApatyaM pafumAlabheran 4 tasya vapoparyAgneyenASTAkapAlena savanIyenASTAkapAlena vaifvadevena vAruNendre Neti pracarati 5 mAdhyandinasya savanasya sthAne pafupuroDAfaiH pracaryaikAdafakapAlena savanIyenaikAdafakapAlena marutvatIyenaikA-dafakapAlena vAruNendre Neti pracarati 6 tqtIyasavanasya sthAne pafunA pracarya savanIyena dvAdafakapAlena vaifvadevena dvAdafakapAlena caruNA-gnimAruteneti pracarati 7 pqSadAjyena caritvA patnIH saMM yAjayanti 8 anusavanameke payaH samAmananti pratidhuk prAtaHsavane fqtaM mAdhyandine dadhi tqtIye savane 9 yadi dIkSAsu pradIkSitArititaste vihAraM kqtvA daNDapradAnAnte'gnimabhyasya vAgyatamavedayedyadyAgnIdhrIye praNItau yadI-kSetAntaritaMM fvo vihAraM karoti krayaMM vedisado havirdhAnaMM somapraNaya-namiti parihAsaM nyupAtha yAjxAgnI pArfvataH fAlAmukhIyasyAhavanIyaM pratiSThApya tasmAdauttaravedikaM praNaye dAgnIdhrIyaMM yadyasyAgnIdhrIyamA-havanIyafeSaMM fAlAmukhIyena saMM sqjatyagnibhyAM praNIyamAnAbhyAmanu-brUhIti saMpreSyatyagnibhyAmagniMM saMM sqjati sarvatra samAnafIlasutapA-supahyeta . yadyutsargiNAmayanaM kuryurdvitIyasya mAsasya prathamamaharutsqjerannapi cottareSAM mAsAnAM prathamAnyAbhiplavikAnyardhamAsebhyastrayo'bhipla-vAsteSAM madhyamasya prathamamekasaMbhArye dvayorabhiplavayoH 1 api vA yadahaH pUrNamAsyamAmAvAsyaMM vA tadaharutsqjeran 2 fva utsraSTAsmaha itIndrA ya vatsAnupAkurvanti 3 fvo bhUte prAjApatyaM pafumAlabheran 4 tasya vapoparyAgneyenASTAkapAlena savanIyenASTAkapAlena vaifvadevena vAruNendre Neti pracarati 5 mAdhyandinasya savanasya sthAne pafupuroDAfaiH pracaryaikAdafakapAlena savanIyenaikAdafakapAlena marutvatIyenaikA-dafakapAlena vAruNendre Neti pracarati 6 tqtIyasavanasya sthAne pafunA pracarya savanIyena dvAdafakapAlena vaifvadevena dvAdafakapAlena caruNA-gnimAruteneti pracarati 7 pqSadAjyena caritvA patnIH saMM yAjayanti 8 anusavanameke payaH samAmananti pratidhuk prAtaHsavane fqtaM mAdhyandine dadhi tqtIye savane 9 yadi dIkSAsu pradIkSitArititaste vihAraM kqtvA daNDapradAnAnte'gnimabhyasya vAgyatamavedayedyadyAgnIdhrIye praNItau yadI-kSetAntaritaMM fvo vihAraM karoti krayaMM vedisado havirdhAnaMM somapraNaya-namiti parihAsaM nyupAtha yAjxAgnI pArfvataH fAlAmukhIyasyAhavanIyaM pratiSThApya tasmAdauttaravedikaM praNaye dAgnIdhrIyaMM yadyasyAgnIdhrIyamA-havanIyafeSaMM fAlAmukhIyena saMM sqjatyagnibhyAM praNIyamAnAbhyAmanu-brUhIti saMpreSyatyagnibhyAmagni MM! saMM sqjati sarvatra samAnafIlasutapA-supahyeta . यद्युत्सर्गिणामयनं कुर्युर्द्वितीयस्य मासस्य प्रथममहरुत्सृजेरन्नपि चोत्तरेषां मासानां प्रथमान्याभिप्लविकान्यर्धमासेभ्यस्त्रयोऽभिप्ल-वास्तेषां मध्यमस्य प्रथममेकसंभार्ये द्वयोरभिप्लवयोः १ अपि वा यदहः पूर्णमास्यमामावास्यँ वा तदहरुत्सृजेरन् २ श्व उत्स्रष्टास्मह इतीन्द्र ?ाय वत्सानुपाकुर्वन्ति ३ श्वो भूते प्राजापत्यं पशुमालभेरन् ४ तस्य वपोपर्याग्नेयेनाष्टाकपालेन सवनीयेनाष्टाकपालेन वैश्वदेवेन वारुणेन्द्रे णेति प्रचरति ५ माध्यन्दिनस्य सवनस्य स्थाने पशुपुरोडाशैः प्रचर्यैकादशकपालेन सवनीयेनैकादशकपालेन मरुत्वतीयेनैका-दशकपालेन वारुणेन्द्रे णेति प्रचरति ६ तृतीयसवनस्य स्थाने पशुना प्रचर्य सवनीयेन द्वादशकपालेन वैश्वदेवेन द्वादशकपालेन चरुणा-ग्निमारुतेनेति प्रचरति ७ पृषदाज्येन चरित्वा पत्नीः सँ याजयन्ति ८ अनुसवनमेके पयः समामनन्ति प्रतिधुक् प्रातःसवने शृतं माध्यन्दिने दधि तृतीये सवने ९ यदि दीक्षासु प्रदीक्षितारितितस्ते विहारं कृत्वा दण्डप्रदानान्तेऽग्निमभ्यस्य वाग्यतमवेदयेद्यद्याग्नीध्रीये प्रणीतौ यदी-क्षेतान्तरितँ श्वो विहारं करोति क्रयँ वेदिसदो हविर्धानँ सोमप्रणय-नमिति परिहासं न्युपाथ याज्ञाग्नी पार्श्वतः शालामुखीयस्याहवनीयं प्रतिष्ठाप्य तस्मादौत्तरवेदिकं प्रणये दाग्नीध्रीयँ यद्यस्याग्नीध्रीयमा-हवनीयशेषँ शालामुखीयेन सँ सृजत्यग्निभ्यां प्रणीयमानाभ्यामनु-ब्रूहीति संप्रेष्यत्यग्निभ्यामग्निँ सँ सृजति सर्वत्र समानशीलसुतपा-सुपह्येत ॥ यद्युत्सर्गिणामयनं कुर्युर्द्वितीयस्य मासस्य प्रथममहरुत्सृजेरन्नपि चोत्तरेषां मासानां प्रथमान्याभिप्लविकान्यर्धमासेभ्यस्त्रयोऽभिप्ल-वास्तेषां मध्यमस्य प्रथममेकसंभार्ये द्वयोरभिप्लवयोः १ अपि वा यदहः पूर्णमास्यमामावास्यँ वा तदहरुत्सृजेरन् २ श्व उत्स्रष्टास्मह इतीन्द्रा य वत्सानुपाकुर्वन्ति ३ श्वो भूते प्राजापत्यं पशुमालभेरन् ४ तस्य वपोपर्याग्नेयेनाष्टाकपालेन सवनीयेनाष्टाकपालेन वैश्वदेवेन वारुणेन्द्रे णेति प्रचरति ५ माध्यन्दिनस्य सवनस्य स्थाने पशुपुरोडाशैः प्रचर्यैकादशकपालेन सवनीयेनैकादशकपालेन मरुत्वतीयेनैका-दशकपालेन वारुणेन्द्रे णेति प्रचरति ६ तृतीयसवनस्य स्थाने पशुना प्रचर्य सवनीयेन द्वादशकपालेन वैश्वदेवेन द्वादशकपालेन चरुणा-ग्निमारुतेनेति प्रचरति ७ पृषदाज्येन चरित्वा पत्नीः सँ याजयन्ति ८ अनुसवनमेके पयः समामनन्ति प्रतिधुक् प्रातःसवने शृतं माध्यन्दिने दधि तृतीये सवने ९ यदि दीक्षासु प्रदीक्षितारितितस्ते विहारं कृत्वा दण्डप्रदानान्तेऽग्निमभ्यस्य वाग्यतमवेदयेद्यद्याग्नीध्रीये प्रणीतौ यदी-क्षेतान्तरितँ श्वो विहारं करोति क्रयँ वेदिसदो हविर्धानँ सोमप्रणय-नमिति परिहासं न्युपाथ याज्ञाग्नी पार्श्वतः शालामुखीयस्याहवनीयं प्रतिष्ठाप्य तस्मादौत्तरवेदिकं प्रणये दाग्नीध्रीयँ यद्यस्याग्नीध्रीयमा-हवनीयशेषँ शालामुखीयेन सँ सृजत्यग्निभ्यां प्रणीयमानाभ्यामनु-ब्रूहीति संप्रेष्यत्यग्निभ्यामग्नि ँ! सँ सृजति सर्वत्र समानशीलसुतपा-सुपह्येत ॥ aɦ·om\ v[tpOÏ' mh;v[tm( 1 ¬idte p[;trnuv;kmup;kroit 2 dÉ/g[he, p[cy;Rd;>y' dÉ/g[hp;]e, gOð;it--a¦ye Tv; p[vOh;mIit py;Ryw" 3 ]In\ xUNp[vOç ing[;>y;,;mpTy;n;m\ xUNctu-r;/Unoit--rexIn;' Tv; pTm¥;/UnomIit Ã;>y;' py;Ry;>y;m( 4 aɦ" p[;tárit gOð;it ) ¬py;mgOhItoÉs xu£ù Tv; xu£;yeit c 5 a; smu{ ; TyuiÿÏit 6 vsUn;m;/It;ivit juhoit 7 ¬ixKTv' dev someit py;Rywrxuãk;n\ xUnPyMyit 8 g*árvItmuí;t; g;yit purSt;dup;\ É.WvSy;\ xUn;dÿe g[hp;]e 9 vr' dæv; sÕd-É.WuTy sÕd( gOð;TyÉ.p[;,n( 10 pr;cInen p[;,teit b[;÷,-Vy;:y;tm( 11 aVyv;n' gOð;it juhoit c 12 yid Vyv;-Ny;²õr agniSTomaMM vratapqSThaM mahAvratam 1 udite prAtaranuvAkamupAkaroti 2 dadhigraheNa pracaryAdAbhyaM dadhigrahapAtreNa gqhNAti--agnaye tvA pravqhAmIti paryAyaiH 3 trInaMM fUnpravqhya nigrAbhyANAmapatyAnAmaMM fUncatu-rAdhUnoti--refInAM tvA patmannAdhUnomIti dvAbhyAM paryAyAbhyAm 4 agniH prAtariti gqhNAti , upayAmagqhIto'si fukraM tvA fukrAyeti ca 5 A samudra ?A ityuttiSThati 6 vasUnAmAdhItAviti juhoti 7 ufiktvaM deva someti paryAyairafuSkAnaMM fUnapyamyati 8 gaurivItamudgAtA gAyati purastAdupAMM fvabhiSavasyAMM fUnAdatte grahapAtre 9 varaM dattvA sakqda-bhiSutya sakqd gqhNAtyabhiprANan 10 parAcInena prANateti brAhmaNa-vyAkhyAtam 11 avyavAnaM gqhNAti juhoti ca 12 yadi vyavA-nyAddhiraNyamabhi vyavAnyAt 13 kayA nafcitra Abhuvaditi manasA prajApataya iti gqhItvA dadhanve vA yadImanviti juhoti 14 agniSTomaMM vratapqSThaM mahAvratam 1 udite prAtaranuvAkamupAkaroti 2 dadhigraheNa pracaryAdAbhyaM dadhigrahapAtreNa gqhNAti--agnaye tvA pravqhAmIti paryAyaiH 3 trInaMM fUnpravqhya nigrAbhyANAmapatyAnAmaMM fUncatu-rAdhUnoti--refInAM tvA patmannAdhUnomIti dvAbhyAM paryAyAbhyAm 4 agniH prAtariti gqhNAti , upayAmagqhIto'si fukraM tvA fukrAyeti ca 5 A samudrA ityuttiSThati 6 vasUnAmAdhItAviti juhoti 7 ufiktvaM deva someti paryAyairafuSkAnaMM fUnapyamyati 8 gaurivItamudgAtA gAyati purastAdupAMM fvabhiSavasyAMM fUnAdatte grahapAtre 9 varaM dattvA sakqda-bhiSutya sakqd gqhNAtyabhiprANan 10 parAcInena prANateti brAhmaNa-vyAkhyAtam 11 avyavAnaM gqhNAti juhoti ca 12 yadi vyavA-nyAddhiraNyamabhi vyavAnyAt 13 kayA nafcitra Abhuvaditi manasA prajApataya iti gqhItvA dadhanve vA yadImanviti juhoti 14 अग्निष्टोमँ व्रतपृष्ठं महाव्रतम् १ उदिते प्रातरनुवाकमुपाकरोति २ दधिग्रहेण प्रचर्यादाभ्यं दधिग्रहपात्रेण गृह्णाति--अग्नये त्वा प्रवृहामीति पर्यायैः ३ त्रीनँ शून्प्रवृह्य निग्राभ्याणामपत्यानामँ शून्चतु-राधूनोति--रेशीनां त्वा पत्मन्नाधूनोमीति द्वाभ्यां पर्यायाभ्याम् ४ अग्निः प्रातरिति गृह्णाति । उपयामगृहीतोऽसि शुक्रं त्वा शुक्रायेति च ५ आ समुद्र ?ा इत्युत्तिष्ठति ६ वसूनामाधीताविति जुहोति ७ उशिक्त्वं देव सोमेति पर्यायैरशुष्कानँ शूनप्यम्यति ८ गौरिवीतमुद्गाता गायति पुरस्तादुपाँ श्वभिषवस्याँ शूनादत्ते ग्रहपात्रे ९ वरं दत्त्वा सकृद-भिषुत्य सकृद् गृह्णात्यभिप्राणन् १० पराचीनेन प्राणतेति ब्राह्मण-व्याख्यातम् ११ अव्यवानं गृह्णाति जुहोति च १२ यदि व्यवा-न्याद्धिरण्यमभि व्यवान्यात् १३ कया नश्चित्र आभुवदिति मनसा प्रजापतय इति गृहीत्वा दधन्वे वा यदीमन्विति जुहोति १४ अग्निष्टोमँ व्रतपृष्ठं महाव्रतम् १ उदिते प्रातरनुवाकमुपाकरोति २ दधिग्रहेण प्रचर्यादाभ्यं दधिग्रहपात्रेण गृह्णाति--अग्नये त्वा प्रवृहामीति पर्यायैः ३ त्रीनँ शून्प्रवृह्य निग्राभ्याणामपत्यानामँ शून्चतु-राधूनोति--रेशीनां त्वा पत्मन्नाधूनोमीति द्वाभ्यां पर्यायाभ्याम् ४ अग्निः प्रातरिति गृह्णाति । उपयामगृहीतोऽसि शुक्रं त्वा शुक्रायेति च ५ आ समुद्रा इत्युत्तिष्ठति ६ वसूनामाधीताविति जुहोति ७ उशिक्त्वं देव सोमेति पर्यायैरशुष्कानँ शूनप्यम्यति ८ गौरिवीतमुद्गाता गायति पुरस्तादुपाँ श्वभिषवस्याँ शूनादत्ते ग्रहपात्रे ९ वरं दत्त्वा सकृद-भिषुत्य सकृद् गृह्णात्यभिप्राणन् १० पराचीनेन प्राणतेति ब्राह्मण-व्याख्यातम् ११ अव्यवानं गृह्णाति जुहोति च १२ यदि व्यवा-न्याद्धिरण्यमभि व्यवान्यात् १३ कया नश्चित्र आभुवदिति मनसा प्रजापतय इति गृहीत्वा दधन्वे वा यदीमन्विति जुहोति १४ N{ ;¦I me vcR" kÚ,ut;\ vcR" somo v;to bOhSpit" ) indra ?AgnI me varcaH kuNutAMM varcaH somo vAto bqhaspatiH , indrA gnI me varcaH kuNutAMM varcaH somo vAto bqhaspatiH , इन्द्र ?ाग्नी मे वर्चः कुणुताँ वर्चः सोमो वातो बृहस्पतिः । इन्द्रा ग्नी मे वर्चः कुणुताँ वर्चः सोमो वातो बृहस्पतिः । Tyudk\ SpOxit 15 v;so/Iv;st§o /enUÃ;Rdx v; ihr ityudakaMM spqfati 15 vAso'dhIvAsafcatasro dhenUrdvAdafa vA hiraNyaM caiteSAmekaM dAnam 16 aMM fAvadAbhye ca sarvayajxeSu 17 bhrAtqvyava-tAdAbhyo grahItavyaH sattre sAhasre sarvavedase sarvastome sarvapqSThe vifvajiti vAjapeye rAjasUye'fvamedhe teSu bubhUSatA 18 atigrAhyA-ngqhNAti--upayAmagqhIto'sIndra ?Aya tvArkavate juSTaM gqhNAmItyanuSajet 19 indra midgAthina iti pUrvArdhe , abhi tvA fUra nonuma iti dakSiNArdhe , tvAmiddhi havAmaha ityuttarArdhe , ityudakaMM spqfati 15 vAso'dhIvAsafcatasro dhenUrdvAdafa vA hiraNyaM caiteSAmekaM dAnam 16 aMM fAvadAbhye ca sarvayajxeSu 17 bhrAtqvyava-tAdAbhyo grahItavyaH sattre sAhasre sarvavedase sarvastome sarvapqSThe vifvajiti vAjapeye rAjasUye'fvamedhe teSu bubhUSatA 18 atigrAhyA-ngqhNAti--upayAmagqhIto'sIndrA ya tvArkavate juSTaM gqhNAmItyanuSajet 19 indra midgAthina iti pUrvArdhe , abhi tvA fUra nonuma iti dakSiNArdhe , tvAmiddhi havAmaha ityuttarArdhe , इत्युदकँ स्पृशति १५ वासोऽधीवासश्चतस्रो धेनूर्द्वादश वा हिरण्यं चैतेषामेकं दानम् १६ अँ शावदाभ्ये च सर्वयज्ञेषु १७ भ्रातृव्यव-तादाभ्यो ग्रहीतव्यः सत्त्रे साहस्रे सर्ववेदसे सर्वस्तोमे सर्वपृष्ठे विश्वजिति वाजपेये राजसूयेऽश्वमेधे तेषु बुभूषता १८ अतिग्राह्या-न्गृह्णाति--उपयामगृहीतोऽसीन्द्र ?ाय त्वार्कवते जुष्टं गृह्णामीत्यनुषजेत् १९ इन्द्र मिद्गाथिन इति पूर्वार्धे । अभि त्वा शूर नोनुम इति दक्षिणार्धे । त्वामिद्धि हवामह इत्युत्तरार्धे । इत्युदकँ स्पृशति १५ वासोऽधीवासश्चतस्रो धेनूर्द्वादश वा हिरण्यं चैतेषामेकं दानम् १६ अँ शावदाभ्ये च सर्वयज्ञेषु १७ भ्रातृव्यव-तादाभ्यो ग्रहीतव्यः सत्त्रे साहस्रे सर्ववेदसे सर्वस्तोमे सर्वपृष्ठे विश्वजिति वाजपेये राजसूयेऽश्वमेधे तेषु बुभूषता १८ अतिग्राह्या-न्गृह्णाति--उपयामगृहीतोऽसीन्द्रा य त्वार्कवते जुष्टं गृह्णामीत्यनुषजेत् १९ इन्द्र मिद्गाथिन इति पूर्वार्धे । अभि त्वा शूर नोनुम इति दक्षिणार्धे । त्वामिद्धि हवामह इत्युत्तरार्धे । yD' c nStNv' c p[j;' c;idTywárN{ " sh sIW/;tu Ð yajxaM ca nastanvaM ca prajAM cAdityairindra ?H saha sISadhAtu . yajxaM ca nastanvaM ca prajAM cAdityairindra H! saha sISadhAtu . यज्ञं च नस्तन्वं च प्रजां चादित्यैरिन्द्र ?ः सह सीषधातु ॥ यज्ञं च नस्तन्वं च प्रजां चादित्यैरिन्द्र ः! सह सीषधातु ॥ it ¬dIryt; m¨t" Ð su];m;,m( Ð mhImu Wu m;trÉmit ctu" p[TyOcmidTyw Tveit ctuq| ju·' gOð;mITynuWjet( 21 vwjuWn-nupOÏä;mitg[;ç;NvwkmR,;idTy* s;rSvtvwã,v;ivit gOð;it 22 mheN{ Sy Sto] a*duMbrIm;sNdImuí;t;rohit 23 a*duMbrI' kÚvIRty´; 24 v;,\ xttNtu' m*²ïg[RiNqÉ.r?vyuR¨í;]e p[yCzit 25 a?vyuRrNywkãv'id·' tOTy' m;spUj;d/;Jyudu²lk;ip·ek;" k;<@vI,; 26 veid§áÿ_Wu duNdu.In;ß²Nt 27 .UÉmduNduÉ." pm" p;d;¦I/[IySy svnIySy cmR,;ipiht" 28 tSy puCz¹n v;dy²Nt 29 purSt;d;¦I/[IySy;NtveRid b[÷c;rI bihveRid pu\ lI 30 s; b[÷c;ár,m;h--an;yRkmR¥vk¡É,RNduáritÉ¥it 31 É/KTv; j;¾Lm pu\ ²l prSy;yRjnSy m;jRnIit b[÷c;rI p[Ty;h 32 aNtveR´É.gro bihveR´pgr" 33 n;r;Tsuárme s²T], Ty;-h;pgr aors" kx;Np[roç pxU²Np; pvm;n; d¦lokm>ycRNt a;ÉsWteit 34 ar;Tsuárme s²T], Ty;h;É.grStpiSvno vrKlOi¢no jyp[roh;pKsupyNt" SvgRlokm>ycRNt a;ÉsWteit 35 párÅyit Émqunc;ár>y;' d²=,;pr;' p[it veidÅoÉ,' bihveRid 36 t* Émqun\ s'.vt" 37 ag[e, m;j;RlIy\ xU{ ;y*R cmRm<@le Vy;yCz¹te Õã,xuKls\ hte Õkd;vre>yNtrt" p;eR 38 aNt-veR´;yoR bihveRid xU{ a;h--m ¬Ã;sIk;ár, me du.URtm£É¥it ) mer;Tsuárme su.Utm£É¥Ty;h;yR" 39 s'ÉjTy p[sdSy?ySy-Tyupár·;CzÚKlmvSt;TÕkdm( 40 m;j;RlIy;Nte kÚM.I>y" p[yCzit 41 páry²Nt ct§" W@·* v; d;Sytu" p[TyOcm(-- iti udIrayatA marutaH . sutrAmANam . mahImu Su mAtaramiti catuH pratyqcamadityai tveti caturthaM juSTaM gqhNAmItyanuSajet 21 vaijuSana-nupqSThyAmatigrAhyAnvaifvakarmaNAdityau sArasvatavaiSNavAviti gqhNAti 22 mahendra sya stotra audumbarImAsandImudgAtArohati 23 audumbarIM kurvItayadyA 24 vANaMM fatatantuM mauxjirgranthibhiradhvaryurudgAtre prayacchati 25 adhvaryuranyafcaikaSvaMdiSTaM tqtyaM mAsapUjAdadhAjyudulikApiSTekAH kANDavINAfca 26 vedisraktiSu dundubhInAghnanti 27 bhUmidundubhiH paxcamaH pafcAdAgnIdhrIyasya savanIyasya carmaNApihitaH 28 tasya pucchena vAdayanti 29 purastAdAgnIdhrIyasyAntarvedi brahmacArI bahirvedi puMM fcalI 30 sA brahmacAriNamAha--anAryakarmannavakIrNindufcaritinniti 31 dhiktvA jAlmi puMM fcali parasyAryajanasya mArjanIti brahmacArI pratyAha 32 antarvedyabhigaro bahirvedyapagaraH 33 nArAtsurime sattriNa ityA-hApagara orasaH kefAnprarohya pafUnpiSTvA pavamAnA dagnalokamabhyarcanta AsiSateti 34 arAtsurime sattriNa ityAhAbhigarastapasvino varakl\qptino jayaprarohApaksupayantaH svargalokamabhyarcanta AsiSateti 35 parifrayati mithunacAribhyAM dakSiNAparAM prati vedifroNiM bahirvedi 36 tau mithunaMM saMbhavataH 37 agreNa mArjAlIyaMM fUdra ?Aryau carmamaNDale vyAyacchete kqSNafuklasaMM hate kqkadAvare'bhyantarataH pArfve 38 anta-rvedyAryo bahirvedi fUdra Aha--ima udvAsIkAriNa ime durbhUtamakranniti , ime'rAtsurime subhUtamakrannityAhAryaH 39 saMjitya prasadasyadhyasya-tyupariSTAcchuklamavastAtkqkadam 40 mArjAlIyAnte kumbhIbhyaH prayacchati 41 pariyanti catasraH SaDaSTau vA dAsyafcatuH pratyqcam-- iti udIrayatA marutaH . sutrAmANam . mahImu Su mAtaramiti catuH pratyqcamadityai tveti caturthaM juSTaM gqhNAmItyanuSajet 21 vaijuSana-nupqSThyAmatigrAhyAnvaifvakarmaNAdityau sArasvatavaiSNavAviti gqhNAti 22 mahendra sya stotra audumbarImAsandImudgAtArohati 23 audumbarIM kurvItayadyA 24 vANaMM fatatantuM mauxjirgranthibhiradhvaryurudgAtre prayacchati 25 adhvaryuranyafcaikaSvaMdiSTaM tqtyaM mAsapUjAdadhAjyudulikApiSTekAH kANDavINAfca 26 vedisraktiSu dundubhInAghnanti 27 bhUmidundubhiH paxcamaH pafcAdAgnIdhrIyasya savanIyasya carmaNApihitaH 28 tasya pucchena vAdayanti 29 purastAdAgnIdhrIyasyAntarvedi brahmacArI bahirvedi puMM fcalI 30 sA brahmacAriNamAha--anAryakarmannavakIrNindufcaritinniti 31 dhiktvA jAlmi puMM fcali parasyAryajanasya mArjanIti brahmacArI pratyAha 32 antarvedyabhigaro bahirvedyapagaraH 33 nArAtsurime sattriNa ityA-hApagara orasaH kefAnprarohya pafUnpiSTvA pavamAnA dagnalokamabhyarcanta AsiSateti 34 arAtsurime sattriNa ityAhAbhigarastapasvino varak\ptino jayaprarohApaksupayantaH svargalokamabhyarcanta AsiSateti 35 parifrayati mithunacAribhyAM dakSiNAparAM prati vedifroNiM bahirvedi 36 tau mithunaMM saMbhavataH 37 agreNa mArjAlIyaMM fUdrA ryau carmamaNDale vyAyacchete kqSNafuklasaMM hate kqkadAvare'bhyantarataH pArfve 38 anta-rvedyAryo bahirvedi fUdra Aha--ima udvAsIkAriNa ime durbhUtamakranniti , ime'rAtsurime subhUtamakrannityAhAryaH 39 saMjitya prasadasyadhyasya-tyupariSTAcchuklamavastAtkqkadam 40 mArjAlIyAnte kumbhIbhyaH prayacchati 41 pariyanti catasraH SaDaSTau vA dAsyafcatuH pratyqcam-- इति उदीरयता मरुतः ॥ सुत्रामाणम् ॥ महीमु षु मातरमिति चतुः प्रत्यृचमदित्यै त्वेति चतुर्थं जुष्टं गृह्णामीत्यनुषजेत् २१ वैजुषन-नुपृष्ठ्यामतिग्राह्यान्वैश्वकर्मणादित्यौ सारस्वतवैष्णवाविति गृह्णाति २२ महेन्द्र स्य स्तोत्र औदुम्बरीमासन्दीमुद्गातारोहति २३ औदुम्बरीं कुर्वीतयद्या २४ वाणँ शततन्तुं मौञ्जिर्ग्रन्थिभिरध्वर्युरुद्गात्रे प्रयच्छति २५ अध्वर्युरन्यश्चैकष्वंदिष्टं तृत्यं मासपूजादधाज्युदुलिकापिष्टेकाः काण्डवीणाश्च २६ वेदिस्रक्तिषु दुन्दुभीनाघ्नन्ति २७ भूमिदुन्दुभिः पञ्चमः पश्चादाग्नीध्रीयस्य सवनीयस्य चर्मणापिहितः २८ तस्य पुच्छेन वादयन्ति २९ पुरस्तादाग्नीध्रीयस्यान्तर्वेदि ब्रह्मचारी बहिर्वेदि पुँ श्चली ३० सा ब्रह्मचारिणमाह--अनार्यकर्मन्नवकीर्णिन्दुश्चरितिन्निति ३१ धिक्त्वा जाल्मि पुँ श्चलि परस्यार्यजनस्य मार्जनीति ब्रह्मचारी प्रत्याह ३२ अन्तर्वेद्यभिगरो बहिर्वेद्यपगरः ३३ नारात्सुरिमे सत्त्रिण इत्या-हापगर ओरसः केशान्प्ररोह्य पशून्पिष्ट्वा पवमाना दग्नलोकमभ्यर्चन्त आसिषतेति ३४ अरात्सुरिमे सत्त्रिण इत्याहाभिगरस्तपस्विनो वरक्लृप्तिनो जयप्ररोहापक्सुपयन्तः स्वर्गलोकमभ्यर्चन्त आसिषतेति ३५ परिश्रयति मिथुनचारिभ्यां दक्षिणापरां प्रति वेदिश्रोणिं बहिर्वेदि ३६ तौ मिथुनँ संभवतः ३७ अग्रेण मार्जालीयँ शूद्र ?ार्यौ चर्ममण्डले व्यायच्छेते कृष्णशुक्लसँ हते कृकदावरेऽभ्यन्तरतः पार्श्वे ३८ अन्त-र्वेद्यार्यो बहिर्वेदि शूद्र आह--इम उद्वासीकारिण इमे दुर्भूतमक्रन्निति । इमेऽरात्सुरिमे सुभूतमक्रन्नित्याहार्यः ३९ संजित्य प्रसदस्यध्यस्य-त्युपरिष्टाच्छुक्लमवस्तात्कृकदम् ४० मार्जालीयान्ते कुम्भीभ्यः प्रयच्छति ४१ परियन्ति चतस्रः षडष्टौ वा दास्यश्चतुः प्रत्यृचम्-- इति उदीरयता मरुतः ॥ सुत्रामाणम् ॥ महीमु षु मातरमिति चतुः प्रत्यृचमदित्यै त्वेति चतुर्थं जुष्टं गृह्णामीत्यनुषजेत् २१ वैजुषन-नुपृष्ठ्यामतिग्राह्यान्वैश्वकर्मणादित्यौ सारस्वतवैष्णवाविति गृह्णाति २२ महेन्द्र स्य स्तोत्र औदुम्बरीमासन्दीमुद्गातारोहति २३ औदुम्बरीं कुर्वीतयद्या २४ वाणँ शततन्तुं मौञ्जिर्ग्रन्थिभिरध्वर्युरुद्गात्रे प्रयच्छति २५ अध्वर्युरन्यश्चैकष्वंदिष्टं तृत्यं मासपूजादधाज्युदुलिकापिष्टेकाः काण्डवीणाश्च २६ वेदिस्रक्तिषु दुन्दुभीनाघ्नन्ति २७ भूमिदुन्दुभिः पञ्चमः पश्चादाग्नीध्रीयस्य सवनीयस्य चर्मणापिहितः २८ तस्य पुच्छेन वादयन्ति २९ पुरस्तादाग्नीध्रीयस्यान्तर्वेदि ब्रह्मचारी बहिर्वेदि पुँ श्चली ३० सा ब्रह्मचारिणमाह--अनार्यकर्मन्नवकीर्णिन्दुश्चरितिन्निति ३१ धिक्त्वा जाल्मि पुँ श्चलि परस्यार्यजनस्य मार्जनीति ब्रह्मचारी प्रत्याह ३२ अन्तर्वेद्यभिगरो बहिर्वेद्यपगरः ३३ नारात्सुरिमे सत्त्रिण इत्या-हापगर ओरसः केशान्प्ररोह्य पशून्पिष्ट्वा पवमाना दग्नलोकमभ्यर्चन्त आसिषतेति ३४ अरात्सुरिमे सत्त्रिण इत्याहाभिगरस्तपस्विनो वरकॢप्तिनो जयप्ररोहापक्सुपयन्तः स्वर्गलोकमभ्यर्चन्त आसिषतेति ३५ परिश्रयति मिथुनचारिभ्यां दक्षिणापरां प्रति वेदिश्रोणिं बहिर्वेदि ३६ तौ मिथुनँ संभवतः ३७ अग्रेण मार्जालीयँ शूद्रा र्यौ चर्ममण्डले व्यायच्छेते कृष्णशुक्लसँ हते कृकदावरेऽभ्यन्तरतः पार्श्वे ३८ अन्त-र्वेद्यार्यो बहिर्वेदि शूद्र आह--इम उद्वासीकारिण इमे दुर्भूतमक्रन्निति । इमेऽरात्सुरिमे सुभूतमक्रन्नित्याहार्यः ३९ संजित्य प्रसदस्यध्यस्य-त्युपरिष्टाच्छुक्लमवस्तात्कृकदम् ४० मार्जालीयान्ते कुम्भीभ्यः प्रयच्छति ४१ परियन्ति चतस्रः षडष्टौ वा दास्यश्चतुः प्रत्यृचम्-- Ek;dixNy;' p[itpxu yUp;\ iXzNd²Nt 1 ¬pxy' Ã;dx' p;Ivt' ]yodxm( 2 Ek; yUp;üit" 3 pOqg;SvnIy; 4 joW,en smeTy pyRïnen smIy;t( 5 Ev\ sm;nj;tIyen sv;Rnnu£;mit pxU\ 6 a¦IWomIyk;le yUp;nuCz^yTyip v;ɦÏ' o .Ut tr;n( 7 ag[e,;hvnIy' pár²l%it 8 d²=,mɦÏ;Tpár²l:yoÿr' pár-²l%it 9 Eten /meR, VyTy;sm( 10 ¬dgpvg;R yUp; d²=,;-pvg;Ü" pxv" 11 SFyen pár²l%it 12 rq;=m;];É, yUp;-Ntr;l;in 13 itr;Nt\ s'Émnoit 14 Ev\ s'Émt; .v²Nt 15 aïn;id párVyy,;NtmɦÏ;Nt\ s'Émnoit 16 yid o .Ute sm;nm( 17 aq ceTpUveR´urïnen smeTyoCz^y,en smIy;t( 18 smSy;ɦÏSy rxne párVyytItreW;' c ù ù 29 sm;se sm;ɦϼ párãvTyÉ. v; t; vsTyɦÏvjRm( 20 y' k;myet iptOlok AÝuy;idit b[;÷,Vy;:y;tm( 21 d²=,Sm;Tp=;¶²=,t" p[;mupxy' ind/;it--dmhmmum;muãy;y,mmuãy;" pu]ÉmN{ p;-xen;É.n\ Sy;mIit yUp\ rxny;É.n\ Syit 22 dmhmmum;muãy;-y,mmuãy;" pu]ÉmN{ vj[e,;É.ind/;mIit yUy;g[\ Sv¨,;É.in-d/;it 23 tUã,ImnÉ.crt" 24 sm;iNmnuy;Tp[itÏ;k;mSy 25 ]INm?yt" sm;Npxuk;mSy 26 VyitWjeidtr;n( 27 aɦÏ\ viWRÏÉm²N{ yk;mSy g[hxeW;\ s'Ém»oit 28 y* t;>y;mnNtr* t;vɦÏSy sm* 29 E´'t;n;Ts'ÉmnoTyɦÏ;\ îsIys tr;n( yid k;myet jIysI Sy;dblIy" =]Émit ye d²=,toɦ-Ï;ÿ;NvWIRys" kÚy;Rt( 30 ¬¥t;\ s'Émnoit 31 a;Én' gOhITv; yUp;Tsn;´É¦Ïdwv' d;y\ rxne ù ù sme Ekkù párvIy Õã,-xIWRm;¦eymɦϼ meWI \ s;rSvtImuÿriSmNs*My' b.[u' d²=,iSmn( 32 VyitWjeidtr;n( 33 Xy;m" p*ã," ixitpOÏo bhRSpTy" ipx©o vwdevo vOiã,rwN{ " kLm;Wo m;¨t" s\ iht EeN{ ;¦o/or;m" s;iv]" peTvo v;¨," 34 v;¨,' d²=,;?yRm( 35 ¬pxy;y px' inidRxTy;r ekAdafinyAM pratipafu yUpAMM fchindanti 1 upafayaM dvAdafaM pAtnIvataM trayodafam 2 ekA yUpAhutiH 3 pqthagAsvanIyA 4 joSaNena sametya paryaxjanena samIyAt 5 evaMM samAnajAtIyena sarvAnanukrAmati pafUMM fca 6 agnISomIyakAle yUpAnucchrayatyapi vAgniSThaM fvo bhUta i tarAn 7 agreNAhavanIyaM parilikhati 8 dakSiNamagniSThAtparilikhyottaraM pari-likhati 9 etena dharmeNa vyatyAsam 10 udagapavargA yUpA dakSiNA-pavargAH pafavaH 11 sphyena parilikhati 12 rathAkSamAtrANi yUpA-ntarAlAni 13 tirafcAntaMM saMminoti 14 evaMM saMmitA bhavanti 15 axjanAdi parivyayaNAntamagniSThAntaMM saMminoti 16 yadi fvo bhUte samAnam 17 atha cetpUrvedyuraxjanena sametyocchrayaNena samIyAt 18 samasyAgniSThasya rafane parivyayatItareSAM ca dve dve 29 samAse samAgniSThe pariSvatyabhi vA tA vasatyagniSThavarjam 20 yaM kAmayeta pitqloka qdhnuyAditi brAhmaNavyAkhyAtam 21 dakSiNasmAtpakSAddakSiNataH prAxcamupafayaM nidadhAti--idamahamamumAmuSyAyaNamamuSyAH putramindra pA-fenAbhinaMM syAmIti yUpaMM rafanayAbhinaMM syati 22 idamahamamumAmuSyA-yaNamamuSyAH putramindra vajreNAbhinidadhAmIti yUyAgraMM svaruNAbhini-dadhAti 23 tUSNImanabhicarataH 24 samAnminuyAtpratiSThAkAmasya 25 trInmadhyataH samAnpafukAmasya 26 vyatiSajeditarAn 27 agniSThaMM varSiSThamindri yakAmasya grahafeSAMM fca saMmimnoti 28 yau tAbhyAmanantarau tAvagniSThasya samau 29 edyaMtAnAtsaMminotyagniSThAMM hrasIyasa itarAn yadi kAmayeta jIyasI syAdabalIyaH kSatramiti ye dakSiNato'gni-SThAttAnvarSIyasaH kuryAt 30 unnatAMM saMminoti 31 AfvinaM gqhItvA yUpAtsanAdyagniSThadaivaM dAyaMM rafane dve dve same ekaikaM parivIya kqSNa-fIrSamAgneyamagniSThe meSIMM sArasvatImuttarasminsaumyaM babhruM dakSiNasmin 32 vyatiSajeditarAn 33 fyAmaH pauSNaH fitipqSTho barhaspatyaH pifazgo vaifvadevo vqSNiraindra ?H kalmASo mArutaH saMM hita aindra ?Agno'dhorAmaH sAvitraH petvo vAruNaH 34 vAruNaM dakSiNArdhyam 35 upafayAya pafuM nirdifatyAraNyam 36 sugalaste'yaM pafuriti vA 37 yaM dviSyAttaM brUyAdasau te pafuriti 38 SAmatrAhe mitrAhe dvayordviSaDbahuSu bahuvatI 39 amumiti yatra syAttatra bahutvaM nigamayeta 40 ye pafvabhidhAyinaH fabdAH pafvazgAnyubhipatA pitA mAtA bhrAtA sakheti vyUhati 41 havirbarhirvAzmanaH prANafcakSuH frotraM tvagasurunmeti 42 apAkaraNau dvau darbhAvekA fAkhA 43 pratipafu fastraMM vapAfrapaNI 44 sarvAnanvArabhya fAmitraM nayanti pratipafvadhvaryavo'nvArambheNa vapoddharaNe vapAfrapaNe ca sakqdAdityopasthAnaM pravrajanamantrafca 45 ekavyaM pAfAnanupraharati tqNAgrANi vapAfrapaNIH svarUMM fca 46 ekaH pafupuroDAfaH samAnadevateSu pratipafu nAnAdevateSu 47 Avartate manotA 48 ekAdafa juhU-rutpAdyAvadAnenAnukramya caraNenAnukrAmati 49 yadyekA juhUrbhavati pratidevataM pafubhiH pracarati 50 ekasminnardharce sarveSAMM yAjyAyA vasAhomaM juhoti 51 samA sicya digghomam 52 tato vanepThvA 53 gudAdInAM jAghanInAMM sarveSAM pradhAnam 54 anubandhyAyA hutAyAMM vapAyAmagreNa fAlAmukhIyaM prAgvaMMfe pAtnIvataMM saMminoti 55 paurNamAsikI vediH 56 pAfukAnyAjyAni 57 adhAnAbhimacaSAlam 58 anavastIrNo yUpAvaTaH 59 tasminsANDaM tvASTraMM sakalamupAkaroti 60 AvedanavelAyAM tvaSTAraMM vanaspatiM cAvAhayati paryagnikqtamutsqjya yAvanti paforavadAnAni tAvatkqtva AjyasyAvadAyApraiSaM tvaSTAraMM vanaspatiM ca yajati 61 api vA paryagnikaraNAntaM karoti 62 ekAdafinyAM pratipafu yUpAMM fchindanti 1 upafayaM dvAdafaM pAtnIvataM trayodafam 2 ekA yUpAhutiH 3 pqthagAsvanIyA 4 joSaNena sametya paryaxjanena samIyAt 5 evaMM samAnajAtIyena sarvAnanukrAmati pafUMM fca 6 agnISomIyakAle yUpAnucchrayatyapi vAgniSThaM fvo bhUta i tarAn 7 agreNAhavanIyaM parilikhati 8 dakSiNamagniSThAtparilikhyottaraM pari-likhati 9 etena dharmeNa vyatyAsam 10 udagapavargA yUpA dakSiNA-pavargAH pafavaH 11 sphyena parilikhati 12 rathAkSamAtrANi yUpA-ntarAlAni 13 tirafcAntaMM saMminoti 14 evaMM saMmitA bhavanti 15 axjanAdi parivyayaNAntamagniSThAntaMM saMminoti 16 yadi fvo bhUte samAnam 17 atha cetpUrvedyuraxjanena sametyocchrayaNena samIyAt 18 samasyAgniSThasya rafane parivyayatItareSAM ca dve dve 29 samAse samAgniSThe pariSvatyabhi vA tA vasatyagniSThavarjam 20 yaM kAmayeta pitqloka qdhnuyAditi brAhmaNavyAkhyAtam 21 dakSiNasmAtpakSAddakSiNataH prAxcamupafayaM nidadhAti--idamahamamumAmuSyAyaNamamuSyAH putramindra pA-fenAbhinaMM syAmIti yUpaMM rafanayAbhinaMM syati 22 idamahamamumAmuSyA-yaNamamuSyAH putramindra vajreNAbhinidadhAmIti yUyAgraMM svaruNAbhini-dadhAti 23 tUSNImanabhicarataH 24 samAnminuyAtpratiSThAkAmasya 25 trInmadhyataH samAnpafukAmasya 26 vyatiSajeditarAn 27 agniSThaMM varSiSThamindri yakAmasya grahafeSAMM fca saMmimnoti 28 yau tAbhyAmanantarau tAvagniSThasya samau 29 edyaMtAnAtsaMminotyagniSThAMM hrasIyasa itarAn yadi kAmayeta jIyasI syAdabalIyaH kSatramiti ye dakSiNato'gni-SThAttAnvarSIyasaH kuryAt 30 unnatAMM saMminoti 31 AfvinaM gqhItvA yUpAtsanAdyagniSThadaivaM dAyaMM rafane dve dve same ekaikaM parivIya kqSNa-fIrSamAgneyamagniSThe meSI MM! sArasvatImuttarasminsaumyaM babhruM dakSiNasmin 32 vyatiSajeditarAn 33 fyAmaH pauSNaH fitipqSTho barhaspatyaH pifazgo vaifvadevo vqSNiraindra H! kalmASo mArutaH saMM hita aindrA gno'dhorAmaH sAvitraH petvo vAruNaH 34 vAruNaM dakSiNArdhyam 35 upafayAya pafuM nirdifatyAraNyam 36 sugalaste'yaM pafuriti vA 37 yaM dviSyAttaM brUyAdasau te pafuriti 38 SAmatrAhe mitrAhe dvayordviSaDbahuSu bahuvatI 39 amumiti yatra syAttatra bahutvaM nigamayeta 40 ye pafvabhidhAyinaH fabdAH pafvazgAnyubhipatA pitA mAtA bhrAtA sakheti vyUhati 41 havirbarhirvAzmanaH prANafcakSuH frotraM tvagasurunmeti 42 apAkaraNau dvau darbhAvekA fAkhA 43 pratipafu fastraMM vapAfrapaNI 44 sarvAnanvArabhya fAmitraM nayanti pratipafvadhvaryavo'nvArambheNa vapoddharaNe vapAfrapaNe ca sakqdAdityopasthAnaM pravrajanamantrafca 45 ekavyaM pAfAnanupraharati tqNAgrANi vapAfrapaNIH svarUMM fca 46 ekaH pafupuroDAfaH samAnadevateSu pratipafu nAnAdevateSu 47 Avartate manotA 48 ekAdafa juhU-rutpAdyAvadAnenAnukramya caraNenAnukrAmati 49 yadyekA juhUrbhavati pratidevataM pafubhiH pracarati 50 ekasminnardharce sarveSAMM yAjyAyA vasAhomaM juhoti 51 samA sicya digghomam 52 tato vanepThvA 53 gudAdInAM jAghanInAMM sarveSAM pradhAnam 54 anubandhyAyA hutAyAMM vapAyAmagreNa fAlAmukhIyaM prAgvaMMfe pAtnIvataMM saMminoti 55 paurNamAsikI vediH 56 pAfukAnyAjyAni 57 adhAnAbhimacaSAlam 58 anavastIrNo yUpAvaTaH 59 tasminsANDaM tvASTraMM sakalamupAkaroti 60 AvedanavelAyAM tvaSTAraMM vanaspatiM cAvAhayati paryagnikqtamutsqjya yAvanti paforavadAnAni tAvatkqtva AjyasyAvadAyApraiSaM tvaSTAraMM vanaspatiM ca yajati 61 api vA paryagnikaraNAntaM karoti 62 एकादशिन्यां प्रतिपशु यूपाँ श्छिन्दन्ति १ उपशयं द्वादशं पात्नीवतं त्रयोदशम् २ एका यूपाहुतिः ३ पृथगास्वनीया ४ जोषणेन समेत्य पर्यञ्जनेन समीयात् ५ एवँ समानजातीयेन सर्वाननुक्रामति पशूँ श्च ६ अग्नीषोमीयकाले यूपानुच्छ्रयत्यपि वाग्निष्ठं श्वो भूत इ तरान् ७ अग्रेणाहवनीयं परिलिखति ८ दक्षिणमग्निष्ठात्परिलिख्योत्तरं परि-लिखति ९ एतेन धर्मेण व्यत्यासम् १० उदगपवर्गा यूपा दक्षिणा-पवर्गाः पशवः ११ स्फ्येन परिलिखति १२ रथाक्षमात्राणि यूपा-न्तरालानि १३ तिरश्चान्तँ संमिनोति १४ एवँ संमिता भवन्ति १५ अञ्जनादि परिव्ययणान्तमग्निष्ठान्तँ संमिनोति १६ यदि श्वो भूते समानम् १७ अथ चेत्पूर्वेद्युरञ्जनेन समेत्योच्छ्रयणेन समीयात् १८ समस्याग्निष्ठस्य रशने परिव्ययतीतरेषां च द्वे द्वे २९ समासे समाग्निष्ठे परिष्वत्यभि वा ता वसत्यग्निष्ठवर्जम् २० यं कामयेत पितृलोक ऋध्नुयादिति ब्राह्मणव्याख्यातम् २१ दक्षिणस्मात्पक्षाद्दक्षिणतः प्राञ्चमुपशयं निदधाति--इदमहममुमामुष्यायणममुष्याः पुत्रमिन्द्र पा-शेनाभिनँ स्यामीति यूपँ रशनयाभिनँ स्यति २२ इदमहममुमामुष्या-यणममुष्याः पुत्रमिन्द्र वज्रेणाभिनिदधामीति यूयाग्रँ स्वरुणाभिनि-दधाति २३ तूष्णीमनभिचरतः २४ समान्मिनुयात्प्रतिष्ठाकामस्य २५ त्रीन्मध्यतः समान्पशुकामस्य २६ व्यतिषजेदितरान् २७ अग्निष्ठँ वर्षिष्ठमिन्द्रि यकामस्य ग्रहशेषाँ श्च संमिम्नोति २८ यौ ताभ्यामनन्तरौ तावग्निष्ठस्य समौ २९ एद्यंतानात्संमिनोत्यग्निष्ठाँ ह्रसीयस इतरान् यदि कामयेत जीयसी स्यादबलीयः क्षत्रमिति ये दक्षिणतोऽग्नि-ष्ठात्तान्वर्षीयसः कुर्यात् ३० उन्नताँ संमिनोति ३१ आश्विनं गृहीत्वा यूपात्सनाद्यग्निष्ठदैवं दायँ रशने द्वे द्वे समे एकैकं परिवीय कृष्ण-शीर्षमाग्नेयमग्निष्ठे मेषीँ सारस्वतीमुत्तरस्मिन्सौम्यं बभ्रुं दक्षिणस्मिन् ३२ व्यतिषजेदितरान् ३३ श्यामः पौष्णः शितिपृष्ठो बर्हस्पत्यः पिशङ्गो वैश्वदेवो वृष्णिरैन्द्र ?ः कल्माषो मारुतः सँ हित ऐन्द्र ?ाग्नोऽधोरामः सावित्रः पेत्वो वारुणः ३४ वारुणं दक्षिणार्ध्यम् ३५ उपशयाय पशुं निर्दिशत्यारण्यम् ३६ सुगलस्तेऽयं पशुरिति वा ३७ यं द्विष्यात्तं ब्रूयादसौ ते पशुरिति ३८ षामत्राहे मित्राहे द्वयोर्द्विषड्बहुषु बहुवती ३९ अमुमिति यत्र स्यात्तत्र बहुत्वं निगमयेत ४० ये पश्वभिधायिनः शब्दाः पश्वङ्गान्युभिपता पिता माता भ्राता सखेति व्यूहति ४१ हविर्बर्हिर्वाङ्मनः प्राणश्चक्षुः श्रोत्रं त्वगसुरुन्मेति ४२ अपाकरणौ द्वौ दर्भावेका शाखा ४३ प्रतिपशु शस्त्रँ वपाश्रपणी ४४ सर्वानन्वारभ्य शामित्रं नयन्ति प्रतिपश्वध्वर्यवोऽन्वारम्भेण वपोद्धरणे वपाश्रपणे च सकृदादित्योपस्थानं प्रव्रजनमन्त्रश्च ४५ एकव्यं पाशाननुप्रहरति तृणाग्राणि वपाश्रपणीः स्वरूँ श्च ४६ एकः पशुपुरोडाशः समानदेवतेषु प्रतिपशु नानादेवतेषु ४७ आवर्तते मनोता ४८ एकादश जुहू-रुत्पाद्यावदानेनानुक्रम्य चरणेनानुक्रामति ४९ यद्येका जुहूर्भवति प्रतिदेवतं पशुभिः प्रचरति ५० एकस्मिन्नर्धर्चे सर्वेषाँ याज्याया वसाहोमं जुहोति ५१ समा सिच्य दिग्घोमम् ५२ ततो वनेप्ठ्वा ५३ गुदादीनां जाघनीनाँ सर्वेषां प्रधानम् ५४ अनुबन्ध्याया हुतायाँ वपायामग्रेण शालामुखीयं प्राग्वँशे पात्नीवतँ संमिनोति ५५ पौर्णमासिकी वेदिः ५६ पाशुकान्याज्यानि ५७ अधानाभिमचषालम् ५८ अनवस्तीर्णो यूपावटः ५९ तस्मिन्साण्डं त्वाष्ट्रँ सकलमुपाकरोति ६० आवेदनवेलायां त्वष्टारँ वनस्पतिं चावाहयति पर्यग्निकृतमुत्सृज्य यावन्ति पशोरवदानानि तावत्कृत्व आज्यस्यावदायाप्रैषं त्वष्टारँ वनस्पतिं च यजति ६१ अपि वा पर्यग्निकरणान्तं करोति ६२ एकादशिन्यां प्रतिपशु यूपाँ श्छिन्दन्ति १ उपशयं द्वादशं पात्नीवतं त्रयोदशम् २ एका यूपाहुतिः ३ पृथगास्वनीया ४ जोषणेन समेत्य पर्यञ्जनेन समीयात् ५ एवँ समानजातीयेन सर्वाननुक्रामति पशूँ श्च ६ अग्नीषोमीयकाले यूपानुच्छ्रयत्यपि वाग्निष्ठं श्वो भूत इ तरान् ७ अग्रेणाहवनीयं परिलिखति ८ दक्षिणमग्निष्ठात्परिलिख्योत्तरं परि-लिखति ९ एतेन धर्मेण व्यत्यासम् १० उदगपवर्गा यूपा दक्षिणा-पवर्गाः पशवः ११ स्फ्येन परिलिखति १२ रथाक्षमात्राणि यूपा-न्तरालानि १३ तिरश्चान्तँ संमिनोति १४ एवँ संमिता भवन्ति १५ अञ्जनादि परिव्ययणान्तमग्निष्ठान्तँ संमिनोति १६ यदि श्वो भूते समानम् १७ अथ चेत्पूर्वेद्युरञ्जनेन समेत्योच्छ्रयणेन समीयात् १८ समस्याग्निष्ठस्य रशने परिव्ययतीतरेषां च द्वे द्वे २९ समासे समाग्निष्ठे परिष्वत्यभि वा ता वसत्यग्निष्ठवर्जम् २० यं कामयेत पितृलोक ऋध्नुयादिति ब्राह्मणव्याख्यातम् २१ दक्षिणस्मात्पक्षाद्दक्षिणतः प्राञ्चमुपशयं निदधाति--इदमहममुमामुष्यायणममुष्याः पुत्रमिन्द्र पा-शेनाभिनँ स्यामीति यूपँ रशनयाभिनँ स्यति २२ इदमहममुमामुष्या-यणममुष्याः पुत्रमिन्द्र वज्रेणाभिनिदधामीति यूयाग्रँ स्वरुणाभिनि-दधाति २३ तूष्णीमनभिचरतः २४ समान्मिनुयात्प्रतिष्ठाकामस्य २५ त्रीन्मध्यतः समान्पशुकामस्य २६ व्यतिषजेदितरान् २७ अग्निष्ठँ वर्षिष्ठमिन्द्रि यकामस्य ग्रहशेषाँ श्च संमिम्नोति २८ यौ ताभ्यामनन्तरौ तावग्निष्ठस्य समौ २९ एद्यंतानात्संमिनोत्यग्निष्ठाँ ह्रसीयस इतरान् यदि कामयेत जीयसी स्यादबलीयः क्षत्रमिति ये दक्षिणतोऽग्नि-ष्ठात्तान्वर्षीयसः कुर्यात् ३० उन्नताँ संमिनोति ३१ आश्विनं गृहीत्वा यूपात्सनाद्यग्निष्ठदैवं दायँ रशने द्वे द्वे समे एकैकं परिवीय कृष्ण-शीर्षमाग्नेयमग्निष्ठे मेषी ँ! सारस्वतीमुत्तरस्मिन्सौम्यं बभ्रुं दक्षिणस्मिन् ३२ व्यतिषजेदितरान् ३३ श्यामः पौष्णः शितिपृष्ठो बर्हस्पत्यः पिशङ्गो वैश्वदेवो वृष्णिरैन्द्र ः! कल्माषो मारुतः सँ हित ऐन्द्रा ग्नोऽधोरामः सावित्रः पेत्वो वारुणः ३४ वारुणं दक्षिणार्ध्यम् ३५ उपशयाय पशुं निर्दिशत्यारण्यम् ३६ सुगलस्तेऽयं पशुरिति वा ३७ यं द्विष्यात्तं ब्रूयादसौ ते पशुरिति ३८ षामत्राहे मित्राहे द्वयोर्द्विषड्बहुषु बहुवती ३९ अमुमिति यत्र स्यात्तत्र बहुत्वं निगमयेत ४० ये पश्वभिधायिनः शब्दाः पश्वङ्गान्युभिपता पिता माता भ्राता सखेति व्यूहति ४१ हविर्बर्हिर्वाङ्मनः प्राणश्चक्षुः श्रोत्रं त्वगसुरुन्मेति ४२ अपाकरणौ द्वौ दर्भावेका शाखा ४३ प्रतिपशु शस्त्रँ वपाश्रपणी ४४ सर्वानन्वारभ्य शामित्रं नयन्ति प्रतिपश्वध्वर्यवोऽन्वारम्भेण वपोद्धरणे वपाश्रपणे च सकृदादित्योपस्थानं प्रव्रजनमन्त्रश्च ४५ एकव्यं पाशाननुप्रहरति तृणाग्राणि वपाश्रपणीः स्वरूँ श्च ४६ एकः पशुपुरोडाशः समानदेवतेषु प्रतिपशु नानादेवतेषु ४७ आवर्तते मनोता ४८ एकादश जुहू-रुत्पाद्यावदानेनानुक्रम्य चरणेनानुक्रामति ४९ यद्येका जुहूर्भवति प्रतिदेवतं पशुभिः प्रचरति ५० एकस्मिन्नर्धर्चे सर्वेषाँ याज्याया वसाहोमं जुहोति ५१ समा सिच्य दिग्घोमम् ५२ ततो वनेप्ठ्वा ५३ गुदादीनां जाघनीनाँ सर्वेषां प्रधानम् ५४ अनुबन्ध्याया हुतायाँ वपायामग्रेण शालामुखीयं प्राग्वँशे पात्नीवतँ संमिनोति ५५ पौर्णमासिकी वेदिः ५६ पाशुकान्याज्यानि ५७ अधानाभिमचषालम् ५८ अनवस्तीर्णो यूपावटः ५९ तस्मिन्साण्डं त्वाष्ट्रँ सकलमुपाकरोति ६० आवेदनवेलायां त्वष्टारँ वनस्पतिं चावाहयति पर्यग्निकृतमुत्सृज्य यावन्ति पशोरवदानानि तावत्कृत्व आज्यस्यावदायाप्रैषं त्वष्टारँ वनस्पतिं च यजति ६१ अपि वा पर्यग्निकरणान्तं करोति ६२ s*];mÉ,\ somv;Émn" som;É.VyjnSy r;jsUyen;É.iWiWc;nSy .Uitk;mSy Jyog;my;ivno¥;´k;mSy pxuk;mSy .[;tOVy-vtoÉ.xSym;nSy v; 1 sIsen KlIb;Czãp;in Õã,en tsr-p+m,; somiv£Éy,o v; £¡,;it 2 g;hRpTy aodn\ ÅpÉyTv; l;j;Ns\ sOJy; toKm' n¦ül;Rj; m;srÉmit 3 Sv;ÃÇ' Tv; Sv;-duneit xãpw" sur;\ s'm(sOjit 4 somoSy aÉ>y;' pcSveit kkÚ>y;' smvd/;it 5 it§o r;]I" s\ iht; vsit 6 its¿,;' p;re pxubN/" 7 p[,Ite¦* d²=,to¦edR²=,iSmNve´\ se p[,y-Tyip v; pyRɦkr,;Nt' ÕTv; tdevoLmukmupsm;d?y;t( 8 tSy xeW' pxuÅp,\ hreyu" 9 s¥eãv;JyeWu sur;m>yud;ny²Nt 10 b[;÷,Sy mU/RNs;dÉyTv; { o,e v;l\ ivtTy sur;mitp;vyit--pun;tu te pár§utÉmit 11 p[TyKsom it som;itpivtSy 12 ag[e, d²=,;ɦ\ Éskt;n;' %r" 13 tiSmNp;l;xm;Tqm*duMbr' nwyg[o/Émit p;];É, 14 teWu kÚivd©¹it sur;g[h;NgOð;Tyupy;m-gOhItoSyiCz{ ;' Tv;Éz{ e,eTy;Én' gOhITv; kÚvlsÿ_ÚÉ." ÅI,;it 15 És\ h;v?vyuR?y;Ryit 16 s;rSvt' iÃtIy' p[itp[Sq;t; 17 kkN/usÿ_ÚÉ.Vy;R`[lomw ÅI,;it 18 Vy;`[* p[itp[Sq;t; ?y;-yit 19 N{ ;y su];M,e tOtIy\ yjm;n" 20 bdrsÿ_ÚÉ." ÅI,;it 21 vOk* yjm;no ?y;yit 22 EW te yoinrmuWw TveTy;ytne yq;Sq;n\ s;dyit 23 yUp\ s'mIy pxUnup;kroTy;Énmj\ s;r-SvtI' meWImwN{ \ vOW.\ vOâã,\ v; 24 b;hRSpTy' ctuqR \ som;-itpivtSy 25 N{ ;y su];M, Ek;dxkp;l" siv]e·;kp;lo v;¨,o yvmy¨árit pxupuro@;x;É¥¨Py g[hw" p[crit 26 a;Énm?vyuRr;dÿe s;rSvt' p[itp[Sq;twN{ \ yjm;n" 27 aÉ>y;\ srSvTy; N{ ;y su];M,e som;n;mnub[Uih Ð aÉ>y;\ srSvTy; N{ ;y su];M,e som;Np[iSqt;Np[eãyeit s'p[eãyit 28 vW$(Õt;-nuvW$(Õte üTv;É.Wek;É.g[h,;id pxUn;' c vsy; =]Sy yoin-rsIit s;yeR, É/m;Stm;sNdIm;StIyR d²=,t a;hvnIySy ind/;it--Syon;És suWdeit 29 suWd;m;sIdeTy;rohNtmnu-mN]yte 30 inWs;d /Otv[t it å!;y Vy;`[iv·idveit\ c;É.-iWCym;n\ s;m g;yTywN{ ä;' bOhTy;m(--s\ Åvse ivÅvse sTy-Åvse Åvs it ) in/nmupy²Nt 31 s;m g;yit iÃv;R Sv;h;-kroit 32 devSy TveTyÉ.Wekm;d;y ]y; dev; it yjm;n-mI=m;,o juhoit 33 p[qm;STv; iÃtIywárTyÉ.iWit 34 .U" Sv;heTy;hvnIy a;üit' juhoit yq; r;jsUye 35 ixro me ÅIárit yq;åp' g;];É, s'mOxit 36 lom;in p[yitárit pU,;Rüit' juhoit 37 jì;>y;' pÎ;ÉmTyvrohit 38 Ã;i]\ xt' g; dd;it v@v;\ sikxor;n( 39 y¶¼v; devhe@nÉmit itsOÉ.rv.Oqmeãy¥;üit' juhoit 40 /;»o /;»" Ð ydg[;m it m;jRyte 41 piv]msI-Tyv.Oqe ;TvoÃy' tmsSprITy;idTymupSq;y;po a´;Nvc;árW-Émit sÉm/ a;hr²Nt 42 E/oSyeÉ/WImhIit sÉmd;/;n" 43 sm;vOtidit pU,;Rüit' juhoit 44 sautrAmaNiMM somavAminaH somAbhivyajanasya rAjasUyenAbhiSiSicAnasya bhUtikAmasya jyogAmayAvino'nnAdyakAmasya pafukAmasya bhrAtqvya-vato'bhifasyamAnasya vA 1 sIsena klIbAcchaSpAni kqSNena tasara-pakSmaNA somavikrayiNo vA krINAti 2 gArhapatya odanaMM frapayitvA lAjAnsaMM sqjyA tokmaM nagnahurlAjA mAsaramiti 3 svAdvIM tvA svA-duneti faSpaiH surAMM saMmsqjati 4 somo'sya afvibhyAM pacasveti kakubhyAM samavadadhAti 5 tisro rAtrIH saMM hitA vasati 6 tisQNAM pAre pafubandhaH 7 praNIte'gnau dakSiNato'gnerdakSiNasminvedyaMM se praNaya-tyapi vA paryagnikaraNAntaM kqtvA tadevolmukamupasamAdadhyAt 8 tasya feSaM pafufrapaNaMM hareyuH 9 sanneSvAjyeSu surAmabhyudAnayanti 10 brAhmaNasya mUrdhansAdayitvA dra ?oNe vAlaMM vitatya surAmatipAvayati--punAtu te parisrutamiti 11 pratyaksoma iti somAtipavitasya 12 agreNa dakSiNAgniMM sikatAnAM kharaH 13 tasminpAlAfamAfvatthamaudumbaraM naiyagrodhamiti pAtrANi 14 teSu kuvidazgeti surAgrahAngqhNAtyupayAma-gqhIto'syacchidra ?AM tvAchidre NetyAfvinaM gqhItvA kuvalasaktubhiH frINAti 15 siMM hAvadhvaryurdhyAyati 16 sArasvataM dvitIyaM pratiprasthAtA 17 karkandhusaktubhirvyAghralomaifca frINAti 18 vyAghrau pratiprasthAtA dhyA-yati 19 indra ?Aya sutrAmNe tqtIyaMM yajamAnaH 20 badarasaktubhiH frINAti 21 vqkau yajamAno dhyAyati 22 eSa te yoniramuSai tvetyAyatane yathAsthAnaMM sAdayati 23 yUpaMM saMmIya pafUnupAkarotyAfvinamajaMM sAra-svatIM meSImaindraMM vqSabhaMM vqSNiMM vA 24 bArhaspatyaM caturthaMM somA-tipavitasya 25 indra ?Aya sutrAmNa ekAdafakapAlaH savitre'STAkapAlo vAruNo yavamayafcaruriti pafupuroDAfAnnirupya grahaiH pracarati 26 AfvinamadhvaryurAdatte sArasvataM pratiprasthAtaindraMM yajamAnaH 27 afvibhyAMM sarasvatyA indra ?Aya sutrAmNe somAnAmanubrUhi . afvibhyAMM sarasvatyA indra ?Aya sutrAmNe somAnprasthitAnpreSyeti saMpreSyati 28 vaSaTkqtA-nuvaSaTkqte hutvAbhiSekAbhigrahaNAdi pafUnAM ca vasayA kSatrasya yoni-rasIti sAryeNa dhimAstamAsandImAstIrya dakSiNata AhavanIyasya nidadhAti--syonAsi suSadeti 29 suSadAmAsIdetyArohantamanu-mantrayate 30 niSasAda dhqtavrata iti rUDhAya vyAghraviSTadivetiMM cAbhi-SicyamAnaMM sAma gAyatyaindra ??M bqhatyAm--saMM fravase vifravase satya-fravase fravasa iti , nidhanamupayanti 31 sAma gAyati dvirvA svAhA-karoti 32 devasya tvetyabhiSekamAdAya trayA devA iti yajamAna-mIkSamANo juhoti 33 prathamAstvA dvitIyairityabhiSixcati 34 bhUH svAhetyAhavanIya AhutiM juhoti yathA rAjasUye 35 firo me frIriti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati 36 lomAni prayatiriti pUrNAhutiM juhoti 37 jazghAbhyAM padbhyAmityavarohati 38 dvAtriMM fataM gA dadAti vaDavAMM fca sakiforAn 39 yaddevA devaheDanamiti tisqbhiravabhqthameSyannAhutiM juhoti 40 dhAmno dhAmnaH . yadgrAma iti mArjayate 41 pavitramasI-tyavabhqthe snAtvodvayaM tamasasparItyAdityamupasthAyApo adyAnvacAriSa-miti samidha Aharanti 42 edho'syedhiSImahIti samidAdhAnaH 43 samAvqtaditi pUrNAhutiM juhoti 44 sautrAmaNiMM somavAminaH somAbhivyajanasya rAjasUyenAbhiSiSicAnasya bhUtikAmasya jyogAmayAvino'nnAdyakAmasya pafukAmasya bhrAtqvya-vato'bhifasyamAnasya vA 1 sIsena klIbAcchaSpAni kqSNena tasara-pakSmaNA somavikrayiNo vA krINAti 2 gArhapatya odanaMM frapayitvA lAjAnsaMM sqjyA tokmaM nagnahurlAjA mAsaramiti 3 svAdvIM tvA svA-duneti faSpaiH surAMM saMmsqjati 4 somo'sya afvibhyAM pacasveti kakubhyAM samavadadhAti 5 tisro rAtrIH saMM hitA vasati 6 tisQNAM pAre pafubandhaH 7 praNIte'gnau dakSiNato'gnerdakSiNasminvedyaMM se praNaya-tyapi vA paryagnikaraNAntaM kqtvA tadevolmukamupasamAdadhyAt 8 tasya feSaM pafufrapaNaMM hareyuH 9 sanneSvAjyeSu surAmabhyudAnayanti 10 brAhmaNasya mUrdhansAdayitvA dro Ne vAlaMM vitatya surAmatipAvayati--punAtu te parisrutamiti 11 pratyaksoma iti somAtipavitasya 12 agreNa dakSiNAgniMM sikatAnAM kharaH 13 tasminpAlAfamAfvatthamaudumbaraM naiyagrodhamiti pAtrANi 14 teSu kuvidazgeti surAgrahAngqhNAtyupayAma-gqhIto'syacchidrA M! tvAchidre NetyAfvinaM gqhItvA kuvalasaktubhiH frINAti 15 siMM hAvadhvaryurdhyAyati 16 sArasvataM dvitIyaM pratiprasthAtA 17 karkandhusaktubhirvyAghralomaifca frINAti 18 vyAghrau pratiprasthAtA dhyA-yati 19 indrA ya sutrAmNe tqtIyaMM yajamAnaH 20 badarasaktubhiH frINAti 21 vqkau yajamAno dhyAyati 22 eSa te yoniramuSai tvetyAyatane yathAsthAnaMM sAdayati 23 yUpaMM saMmIya pafUnupAkarotyAfvinamajaMM sAra-svatIM meSImaindra MM! vqSabhaMM vqSNiMM vA 24 bArhaspatyaM caturtha MM! somA-tipavitasya 25 indrA ya sutrAmNa ekAdafakapAlaH savitre'STAkapAlo vAruNo yavamayafcaruriti pafupuroDAfAnnirupya grahaiH pracarati 26 AfvinamadhvaryurAdatte sArasvataM pratiprasthAtaindra MM! yajamAnaH 27 afvibhyAMM sarasvatyA indrA ya sutrAmNe somAnAmanubrUhi . afvibhyAMM sarasvatyA indrA ya sutrAmNe somAnprasthitAnpreSyeti saMpreSyati 28 vaSaTkqtA-nuvaSaTkqte hutvAbhiSekAbhigrahaNAdi pafUnAM ca vasayA kSatrasya yoni-rasIti sAryeNa dhimAstamAsandImAstIrya dakSiNata AhavanIyasya nidadhAti--syonAsi suSadeti 29 suSadAmAsIdetyArohantamanu-mantrayate 30 niSasAda dhqtavrata iti rUDhAya vyAghraviSTadivetiMM cAbhi-SicyamAnaMM sAma gAyatyaindra yAM! bqhatyAm--saMM fravase vifravase satya-fravase fravasa iti , nidhanamupayanti 31 sAma gAyati dvirvA svAhA-karoti 32 devasya tvetyabhiSekamAdAya trayA devA iti yajamAna-mIkSamANo juhoti 33 prathamAstvA dvitIyairityabhiSixcati 34 bhUH svAhetyAhavanIya AhutiM juhoti yathA rAjasUye 35 firo me frIriti yathArUpaM gAtrANi saMmqfati 36 lomAni prayatiriti pUrNAhutiM juhoti 37 jazghAbhyAM padbhyAmityavarohati 38 dvAtriMM fataM gA dadAti vaDavAMM fca sakiforAn 39 yaddevA devaheDanamiti tisqbhiravabhqthameSyannAhutiM juhoti 40 dhAmno dhAmnaH . yadgrAma iti mArjayate 41 pavitramasI-tyavabhqthe snAtvodvayaM tamasasparItyAdityamupasthAyApo adyAnvacAriSa-miti samidha Aharanti 42 edho'syedhiSImahIti samidAdhAnaH 43 samAvqtaditi pUrNAhutiM juhoti 44 सौत्रामणिँ सोमवामिनः सोमाभिव्यजनस्य राजसूयेनाभिषिषिचानस्य भूतिकामस्य ज्योगामयाविनोऽन्नाद्यकामस्य पशुकामस्य भ्रातृव्य-वतोऽभिशस्यमानस्य वा १ सीसेन क्लीबाच्छष्पानि कृष्णेन तसर-पक्ष्मणा सोमविक्रयिणो वा क्रीणाति २ गार्हपत्य ओदनँ श्रपयित्वा लाजान्सँ सृज्या तोक्मं नग्नहुर्लाजा मासरमिति ३ स्वाद्वीं त्वा स्वा-दुनेति शष्पैः सुराँ संम्सृजति ४ सोमोऽस्य अश्विभ्यां पचस्वेति ककुभ्यां समवदधाति ५ तिस्रो रात्रीः सँ हिता वसति ६ तिसॄणां पारे पशुबन्धः ७ प्रणीतेऽग्नौ दक्षिणतोऽग्नेर्दक्षिणस्मिन्वेद्यँ से प्रणय-त्यपि वा पर्यग्निकरणान्तं कृत्वा तदेवोल्मुकमुपसमादध्यात् ८ तस्य शेषं पशुश्रपणँ हरेयुः ९ सन्नेष्वाज्येषु सुरामभ्युदानयन्ति १० ब्राह्मणस्य मूर्धन्सादयित्वा द्र ?ोणे वालँ वितत्य सुरामतिपावयति--पुनातु ते परिस्रुतमिति ११ प्रत्यक्सोम इति सोमातिपवितस्य १२ अग्रेण दक्षिणाग्निँ सिकतानां खरः १३ तस्मिन्पालाशमाश्वत्थमौदुम्बरं नैयग्रोधमिति पात्राणि १४ तेषु कुविदङ्गेति सुराग्रहान्गृह्णात्युपयाम-गृहीतोऽस्यच्छिद्र ?ां त्वाछिद्रे णेत्याश्विनं गृहीत्वा कुवलसक्तुभिः श्रीणाति १५ सिँ हावध्वर्युर्ध्यायति १६ सारस्वतं द्वितीयं प्रतिप्रस्थाता १७ कर्कन्धुसक्तुभिर्व्याघ्रलोमैश्च श्रीणाति १८ व्याघ्रौ प्रतिप्रस्थाता ध्या-यति १९ इन्द्र ?ाय सुत्राम्णे तृतीयँ यजमानः २० बदरसक्तुभिः श्रीणाति २१ वृकौ यजमानो ध्यायति २२ एष ते योनिरमुषै त्वेत्यायतने यथास्थानँ सादयति २३ यूपँ संमीय पशूनुपाकरोत्याश्विनमजँ सार-स्वतीं मेषीमैन्द्रँ वृषभँ वृष्णिँ वा २४ बार्हस्पत्यं चतुर्थँ सोमा-तिपवितस्य २५ इन्द्र ?ाय सुत्राम्ण एकादशकपालः सवित्रेऽष्टाकपालो वारुणो यवमयश्चरुरिति पशुपुरोडाशान्निरुप्य ग्रहैः प्रचरति २६ आश्विनमध्वर्युरादत्ते सारस्वतं प्रतिप्रस्थातैन्द्रँ यजमानः २७ अश्विभ्याँ सरस्वत्या इन्द्र ?ाय सुत्राम्णे सोमानामनुब्रूहि ॥ अश्विभ्याँ सरस्वत्या इन्द्र ?ाय सुत्राम्णे सोमान्प्रस्थितान्प्रेष्येति संप्रेष्यति २८ वषट्कृता-नुवषट्कृते हुत्वाभिषेकाभिग्रहणादि पशूनां च वसया क्षत्रस्य योनि-रसीति सार्येण धिमास्तमासन्दीमास्तीर्य दक्षिणत आहवनीयस्य निदधाति--स्योनासि सुषदेति २९ सुषदामासीदेत्यारोहन्तमनु-मन्त्रयते ३० निषसाद धृतव्रत इति रूढाय व्याघ्रविष्टदिवेतिँ चाभि-षिच्यमानँ साम गायत्यैन्द्र ??ं बृहत्याम्--सँ श्रवसे विश्रवसे सत्य-श्रवसे श्रवस इति । निधनमुपयन्ति ३१ साम गायति द्विर्वा स्वाहा-करोति ३२ देवस्य त्वेत्यभिषेकमादाय त्रया देवा इति यजमान-मीक्षमाणो जुहोति ३३ प्रथमास्त्वा द्वितीयैरित्यभिषिञ्चति ३४ भूः स्वाहेत्याहवनीय आहुतिं जुहोति यथा राजसूये ३५ शिरो मे श्रीरिति यथारूपं गात्राणि संमृशति ३६ लोमानि प्रयतिरिति पूर्णाहुतिं जुहोति ३७ जङ्घाभ्यां पद्भ्यामित्यवरोहति ३८ द्वात्रिँ शतं गा ददाति वडवाँ श्च सकिशोरान् ३९ यद्देवा देवहेडनमिति तिसृभिरवभृथमेष्यन्नाहुतिं जुहोति ४० धाम्नो धाम्नः ॥ यद्ग्राम इति मार्जयते ४१ पवित्रमसी-त्यवभृथे स्नात्वोद्वयं तमसस्परीत्यादित्यमुपस्थायापो अद्यान्वचारिष-मिति समिध आहरन्ति ४२ एधोऽस्येधिषीमहीति समिदाधानः ४३ समावृतदिति पूर्णाहुतिं जुहोति ४४ सौत्रामणिँ सोमवामिनः सोमाभिव्यजनस्य राजसूयेनाभिषिषिचानस्य भूतिकामस्य ज्योगामयाविनोऽन्नाद्यकामस्य पशुकामस्य भ्रातृव्य-वतोऽभिशस्यमानस्य वा १ सीसेन क्लीबाच्छष्पानि कृष्णेन तसर-पक्ष्मणा सोमविक्रयिणो वा क्रीणाति २ गार्हपत्य ओदनँ श्रपयित्वा लाजान्सँ सृज्या तोक्मं नग्नहुर्लाजा मासरमिति ३ स्वाद्वीं त्वा स्वा-दुनेति शष्पैः सुराँ संम्सृजति ४ सोमोऽस्य अश्विभ्यां पचस्वेति ककुभ्यां समवदधाति ५ तिस्रो रात्रीः सँ हिता वसति ६ तिसॄणां पारे पशुबन्धः ७ प्रणीतेऽग्नौ दक्षिणतोऽग्नेर्दक्षिणस्मिन्वेद्यँ से प्रणय-त्यपि वा पर्यग्निकरणान्तं कृत्वा तदेवोल्मुकमुपसमादध्यात् ८ तस्य शेषं पशुश्रपणँ हरेयुः ९ सन्नेष्वाज्येषु सुरामभ्युदानयन्ति १० ब्राह्मणस्य मूर्धन्सादयित्वा द्रो णे वालँ वितत्य सुरामतिपावयति--पुनातु ते परिस्रुतमिति ११ प्रत्यक्सोम इति सोमातिपवितस्य १२ अग्रेण दक्षिणाग्निँ सिकतानां खरः १३ तस्मिन्पालाशमाश्वत्थमौदुम्बरं नैयग्रोधमिति पात्राणि १४ तेषु कुविदङ्गेति सुराग्रहान्गृह्णात्युपयाम-गृहीतोऽस्यच्छिद्रा ं! त्वाछिद्रे णेत्याश्विनं गृहीत्वा कुवलसक्तुभिः श्रीणाति १५ सिँ हावध्वर्युर्ध्यायति १६ सारस्वतं द्वितीयं प्रतिप्रस्थाता १७ कर्कन्धुसक्तुभिर्व्याघ्रलोमैश्च श्रीणाति १८ व्याघ्रौ प्रतिप्रस्थाता ध्या-यति १९ इन्द्रा य सुत्राम्णे तृतीयँ यजमानः २० बदरसक्तुभिः श्रीणाति २१ वृकौ यजमानो ध्यायति २२ एष ते योनिरमुषै त्वेत्यायतने यथास्थानँ सादयति २३ यूपँ संमीय पशूनुपाकरोत्याश्विनमजँ सार-स्वतीं मेषीमैन्द्र ँ! वृषभँ वृष्णिँ वा २४ बार्हस्पत्यं चतुर्थ ँ! सोमा-तिपवितस्य २५ इन्द्रा य सुत्राम्ण एकादशकपालः सवित्रेऽष्टाकपालो वारुणो यवमयश्चरुरिति पशुपुरोडाशान्निरुप्य ग्रहैः प्रचरति २६ आश्विनमध्वर्युरादत्ते सारस्वतं प्रतिप्रस्थातैन्द्र ँ! यजमानः २७ अश्विभ्याँ सरस्वत्या इन्द्रा य सुत्राम्णे सोमानामनुब्रूहि ॥ अश्विभ्याँ सरस्वत्या इन्द्रा य सुत्राम्णे सोमान्प्रस्थितान्प्रेष्येति संप्रेष्यति २८ वषट्कृता-नुवषट्कृते हुत्वाभिषेकाभिग्रहणादि पशूनां च वसया क्षत्रस्य योनि-रसीति सार्येण धिमास्तमासन्दीमास्तीर्य दक्षिणत आहवनीयस्य निदधाति--स्योनासि सुषदेति २९ सुषदामासीदेत्यारोहन्तमनु-मन्त्रयते ३० निषसाद धृतव्रत इति रूढाय व्याघ्रविष्टदिवेतिँ चाभि-षिच्यमानँ साम गायत्यैन्द्र यां! बृहत्याम्--सँ श्रवसे विश्रवसे सत्य-श्रवसे श्रवस इति । निधनमुपयन्ति ३१ साम गायति द्विर्वा स्वाहा-करोति ३२ देवस्य त्वेत्यभिषेकमादाय त्रया देवा इति यजमान-मीक्षमाणो जुहोति ३३ प्रथमास्त्वा द्वितीयैरित्यभिषिञ्चति ३४ भूः स्वाहेत्याहवनीय आहुतिं जुहोति यथा राजसूये ३५ शिरो मे श्रीरिति यथारूपं गात्राणि संमृशति ३६ लोमानि प्रयतिरिति पूर्णाहुतिं जुहोति ३७ जङ्घाभ्यां पद्भ्यामित्यवरोहति ३८ द्वात्रिँ शतं गा ददाति वडवाँ श्च सकिशोरान् ३९ यद्देवा देवहेडनमिति तिसृभिरवभृथमेष्यन्नाहुतिं जुहोति ४० धाम्नो धाम्नः ॥ यद्ग्राम इति मार्जयते ४१ पवित्रमसी-त्यवभृथे स्नात्वोद्वयं तमसस्परीत्यादित्यमुपस्थायापो अद्यान्वचारिष-मिति समिध आहरन्ति ४२ एधोऽस्येधिषीमहीति समिदाधानः ४३ समावृतदिति पूर्णाहुतिं जुहोति ४४ sur;vNtÉmTyuÿriSm¥¦* pyog[h;Nju×it 45 ySte rs it d²=,iSmNsur;g[h;n( 46 smvnIy;?vyuR" p[itp[Sq;t;¦I/[ Ty;-Én' .=y²Nt b[÷; hot; mw];v¨, it s;rSvtmwN{ \ yjm;n" 47 ymÉn; nmuceárit pyog[h;N.=y²Nt 48 yd] ix·Émit sur;-g[h;NsmvnIy d²=,Sm;d¦edR²=,; ]In©;r;nudUç sucy;R-É.juhoit--iptO>y" Sv/;Éy>y" Sv/; nm" Ð ipt;mhe>y" Sv/;Éy>y" Sv/; nm" Ð p[ipt;mhe>y" Sv/;Éy>y" Sv/; nm it 49 a=²Nptr" Ð amImdNt iptr" Ð iptr" xuN/?vÉmTypo innyit 50 ten /meR, sur;\ iv=;ryit v;lmNt/;Ryo,;RsU]\ v;--Tv\ som p[Écikt it Ã;dx punNtu m; iptr it Ã;dx ct§oNy;s;'tÅo surAvantamityuttarasminnagnau payograhAnjuhvati 45 yaste rasa iti dakSiNasminsurAgrahAn 46 samavanIyAdhvaryuH pratiprasthAtAgnIdhra ityA-fvinaM bhakSayanti brahmA hotA maitrAvaruNa iti sArasvatamaindraMM yajamAnaH 47 yamafvinA namuceriti payograhAnbhakSayanti 48 yadatra fiSTamiti surA-grahAnsamavanIya dakSiNasmAdagnerdakSiNA trInazgArAnudUhya sucaryA-bhijuhoti--pitqbhyaH svadhAyibhyaH svadhA namaH . pitAmahebhyaH svadhAyibhyaH svadhA namaH . prapitAmahebhyaH svadhAyibhyaH svadhA nama iti 49 akSanpitaraH . amImadanta pitaraH . pitaraH fundhadhvamityapo ninayati 50 tena dharmeNa surAMM vikSArayati vAlamantardhAyorNAsUtraMM vA--tvaMM soma pracikita iti dvAdafa punantu mA pitara iti dvAdafa catasro'nyAsAMtafroNyAsAMM vyatyAsamqtvijaH sarve sravantImanumantrayante 51 aindra syAvadAnaiH prathamaM pracarati jaghanyamAfvinasya 52 pafu-puroDAfaiH pracarya pafubhiH pracarati 53 purstAtsviSTakqto rasaM juhoti dvAtriMM fatA fqzgafaphaiH sIsena tantramiti SoDafa dvayordvigrAhamekaikaMM vA juhoti 54 hutvA pA tr?yAMM saMpAtAnavanayati 55 abhiroti saMM skqtA-manvahaM--parIto SixcatA sutamiti payasA pariSixcattyekasyA dugdhena prathamAyAMM vyuSTAyAM dvayordvitIyasyAm 56 adityai ghqte caruraindra fca prathamaMM vyudAnayati 57 na mUrdhani sAdayati 58 tena dharmeNa surAmatipAvya brahma kSatramityUrNAsUtreNa payo'tipAvayati 59 tathAvekSate 60 dve dve vAyavye 61 teSu kuvidazgeti payograhAngqhNAti--upayAmagqhIto-'syacchidra ?AM tvAchidre Neti yathAdevatam 62 vrIhisaktubhirAfvinaMM frI-NAti yavasaktubhiH sArasvataM godhUmasaktubhiraindraMM fyAmAkasaktubhi-rupavAkasaktubhiritarAn 63 fyenapatreNa parimArjanam 64 eSa te yonistejase tveti prathamaMM sAdayati vIryAya tveti dvitIyaM balAya tveti tqtIyam 65 nAnA hi vAmiti surAgrahAngqhNAti--upayAmagqhIto-'syAfvinaM teja iti prathamaMM sArasvataMM vIryamiti dvitIyamaindraM balamiti tqtIyam 66 eSa te yonirmodAya tveti prathamaMM sAdayatyAnandAya tveti dvitIyaM mahase tveti tqtIyam 67 somo rAjetyanuvAkena grahAnupatiSThate 68 te pafavo bArhaspatyavarjam 69 tvagrasthAfvino'jaH 70 te pafu-puroDAfAH 71 te grahaiH pracaranti dvAbhyAM dvAbhyAmekaikaH 72 samAnaH saMpraiSaH 73 Afvinasya sArasvatena yajati sArasvatImaindra syAfvinena 74 samavanIya hotAdhvaryuH parikrItau yadatra fiSTamiti bhakSayataH 75 yadi na bhakSayatAM dve srutI iti valmIkavapAyAmavanayedagnau vikSArayeta brAhmaNo vA prAfnIyAdyajamAno vA svayaM bhakSayet 76 ye bhakSayanta iti tisqbhistisra AhutIrjuhoti 77 kumbhIMM fatAtqNNAmadhyadhi dakSiNamagniM kqtvA tasyAMM surAMM vikSArayati hiraNyamantardhAya 78 tvaMM soma pracikita iti tAsAM tisqbhistisqbhirekaiko'numantrayate purastA-dadhvaryurdakSiNato brahmA pafcAddhotottarata AgnIdhraH 79 pitaro mAdayantAMM vyafema devahitaMM yadAyuriti sarve sravantImanumantrayante 80 aindra syA-vadAnaiH prathamaM carati jaghanyamAfvinasya 81 pafubhiH pracarya pafu-puroDAfaiH pracarati 82 sahasviSTakqdiDaM pafUnAM pafupuroDAfAnAM ca 83 qSabho dakSiNA sqtvarI ca vaDabA 84 saMM sthite mAsaraiH fUlaifcAvabhqthaMM yanti yathA varuNapraghAseSu 85 mAsarANi puroDAfasthAne 86 caruNA pracarya hqdayafUlAnupacaranti 87 surAvantamityuttarasminnagnau payograhAnjuhvati 45 yaste rasa iti dakSiNasminsurAgrahAn 46 samavanIyAdhvaryuH pratiprasthAtAgnIdhra ityA-fvinaM bhakSayanti brahmA hotA maitrAvaruNa iti sArasvatamaindra MM! yajamAnaH 47 yamafvinA namuceriti payograhAnbhakSayanti 48 yadatra fiSTamiti surA-grahAnsamavanIya dakSiNasmAdagnerdakSiNA trInazgArAnudUhya sucaryA-bhijuhoti--pitqbhyaH svadhAyibhyaH svadhA namaH . pitAmahebhyaH svadhAyibhyaH svadhA namaH . prapitAmahebhyaH svadhAyibhyaH svadhA nama iti 49 akSanpitaraH . amImadanta pitaraH . pitaraH fundhadhvamityapo ninayati 50 tena dharmeNa surAMM vikSArayati vAlamantardhAyorNAsUtraMM vA--tvaMM soma pracikita iti dvAdafa punantu mA pitara iti dvAdafa catasro'nyAsAMtafroNyAsAMM vyatyAsamqtvijaH sarve sravantImanumantrayante 51 aindra syAvadAnaiH prathamaM pracarati jaghanyamAfvinasya 52 pafu-puroDAfaiH pracarya pafubhiH pracarati 53 purstAtsviSTakqto rasaM juhoti dvAtriMM fatA fqzgafaphaiH sIsena tantramiti SoDafa dvayordvigrAhamekaikaMM vA juhoti 54 hutvA pAtr! yAMM saMpAtAnavanayati 55 abhiroti saMM skqtA-manvahaM--parIto SixcatA sutamiti payasA pariSixcattyekasyA dugdhena prathamAyAMM vyuSTAyAM dvayordvitIyasyAm 56 adityai ghqte caruraindra fca prathamaMM vyudAnayati 57 na mUrdhani sAdayati 58 tena dharmeNa surAmatipAvya brahma kSatramityUrNAsUtreNa payo'tipAvayati 59 tathAvekSate 60 dve dve vAyavye 61 teSu kuvidazgeti payograhAngqhNAti--upayAmagqhIto-'syacchidrA M! tvAchidre Neti yathAdevatam 62 vrIhisaktubhirAfvinaMM frI-NAti yavasaktubhiH sArasvataM godhUmasaktubhiraindra MM! fyAmAkasaktubhi-rupavAkasaktubhiritarAn 63 fyenapatreNa parimArjanam 64 eSa te yonistejase tveti prathamaMM sAdayati vIryAya tveti dvitIyaM balAya tveti tqtIyam 65 nAnA hi vAmiti surAgrahAngqhNAti--upayAmagqhIto-'syAfvinaM teja iti prathamaMM sArasvataMM vIryamiti dvitIyamaindraM balamiti tqtIyam 66 eSa te yonirmodAya tveti prathamaMM sAdayatyAnandAya tveti dvitIyaM mahase tveti tqtIyam 67 somo rAjetyanuvAkena grahAnupatiSThate 68 te pafavo bArhaspatyavarjam 69 tvagrasthAfvino'jaH 70 te pafu-puroDAfAH 71 te grahaiH pracaranti dvAbhyAM dvAbhyAmekaikaH 72 samAnaH saMpraiSaH 73 Afvinasya sArasvatena yajati sArasvatImaindra syAfvinena 74 samavanIya hotAdhvaryuH parikrItau yadatra fiSTamiti bhakSayataH 75 yadi na bhakSayatAM dve srutI iti valmIkavapAyAmavanayedagnau vikSArayeta brAhmaNo vA prAfnIyAdyajamAno vA svayaM bhakSayet 76 ye bhakSayanta iti tisqbhistisra AhutIrjuhoti 77 kumbhI MM! fatAtqNNAmadhyadhi dakSiNamagniM kqtvA tasyAMM surAMM vikSArayati hiraNyamantardhAya 78 tvaMM soma pracikita iti tAsAM tisqbhistisqbhirekaiko'numantrayate purastA-dadhvaryurdakSiNato brahmA pafcAddhotottarata AgnIdhraH 79 pitaro mAdayantAMM vyafema devahitaMM yadAyuriti sarve sravantImanumantrayante 80 aindra syA-vadAnaiH prathamaM carati jaghanyamAfvinasya 81 pafubhiH pracarya pafu-puroDAfaiH pracarati 82 sahasviSTakqdiDaM pafUnAM pafupuroDAfAnAM ca 83 qSabho dakSiNA sqtvarI ca vaDabA 84 saMM sthite mAsaraiH fUlaifcAvabhqthaMM yanti yathA varuNapraghAseSu 85 mAsarANi puroDAfasthAne 86 caruNA pracarya hqdayafUlAnupacaranti 87 सुरावन्तमित्युत्तरस्मिन्नग्नौ पयोग्रहान्जुह्वति ४५ यस्ते रस इति दक्षिणस्मिन्सुराग्रहान् ४६ समवनीयाध्वर्युः प्रतिप्रस्थाताग्नीध्र इत्या-श्विनं भक्षयन्ति ब्रह्मा होता मैत्रावरुण इति सारस्वतमैन्द्रँ यजमानः ४७ यमश्विना नमुचेरिति पयोग्रहान्भक्षयन्ति ४८ यदत्र शिष्टमिति सुरा-ग्रहान्समवनीय दक्षिणस्मादग्नेर्दक्षिणा त्रीनङ्गारानुदूह्य सुचर्या-भिजुहोति--पितृभ्यः स्वधायिभ्यः स्वधा नमः ॥ पितामहेभ्यः स्वधायिभ्यः स्वधा नमः ॥ प्रपितामहेभ्यः स्वधायिभ्यः स्वधा नम इति ४९ अक्षन्पितरः ॥ अमीमदन्त पितरः ॥ पितरः शुन्धध्वमित्यपो निनयति ५० तेन धर्मेण सुराँ विक्षारयति वालमन्तर्धायोर्णासूत्रँ वा--त्वँ सोम प्रचिकित इति द्वादश पुनन्तु मा पितर इति द्वादश चतस्रोऽन्यासांतश्रोण्यासाँ व्यत्यासमृत्विजः सर्वे स्रवन्तीमनुमन्त्रयन्ते ५१ ऐन्द्र स्यावदानैः प्रथमं प्रचरति जघन्यमाश्विनस्य ५२ पशु-पुरोडाशैः प्रचर्य पशुभिः प्रचरति ५३ पुर्स्तात्स्विष्टकृतो रसं जुहोति द्वात्रिँ शता शृङ्गशफैः सीसेन तन्त्रमिति षोडश द्वयोर्द्विग्राहमेकैकँ वा जुहोति ५४ हुत्वा पा त्र्?याँ संपातानवनयति ५५ अभिरोति सँ स्कृता-मन्वहं--परीतो षिञ्चता सुतमिति पयसा परिषिञ्चत्त्येकस्या दुग्धेन प्रथमायाँ व्युष्टायां द्वयोर्द्वितीयस्याम् ५६ अदित्यै घृते चरुरैन्द्र श्च प्रथमँ व्युदानयति ५७ न मूर्धनि सादयति ५८ तेन धर्मेण सुरामतिपाव्य ब्रह्म क्षत्रमित्यूर्णासूत्रेण पयोऽतिपावयति ५९ तथावेक्षते ६० द्वे द्वे वायव्ये ६१ तेषु कुविदङ्गेति पयोग्रहान्गृह्णाति--उपयामगृहीतो-ऽस्यच्छिद्र ?ां त्वाछिद्रे णेति यथादेवतम् ६२ व्रीहिसक्तुभिराश्विनँ श्री-णाति यवसक्तुभिः सारस्वतं गोधूमसक्तुभिरैन्द्रँ श्यामाकसक्तुभि-रुपवाकसक्तुभिरितरान् ६३ श्येनपत्रेण परिमार्जनम् ६४ एष ते योनिस्तेजसे त्वेति प्रथमँ सादयति वीर्याय त्वेति द्वितीयं बलाय त्वेति तृतीयम् ६५ नाना हि वामिति सुराग्रहान्गृह्णाति--उपयामगृहीतो-ऽस्याश्विनं तेज इति प्रथमँ सारस्वतँ वीर्यमिति द्वितीयमैन्द्रं बलमिति तृतीयम् ६६ एष ते योनिर्मोदाय त्वेति प्रथमँ सादयत्यानन्दाय त्वेति द्वितीयं महसे त्वेति तृतीयम् ६७ सोमो राजेत्यनुवाकेन ग्रहानुपतिष्ठते ६८ ते पशवो बार्हस्पत्यवर्जम् ६९ त्वग्रस्थाश्विनोऽजः ७० ते पशु-पुरोडाशाः ७१ ते ग्रहैः प्रचरन्ति द्वाभ्यां द्वाभ्यामेकैकः ७२ समानः संप्रैषः ७३ आश्विनस्य सारस्वतेन यजति सारस्वतीमैन्द्र स्याश्विनेन ७४ समवनीय होताध्वर्युः परिक्रीतौ यदत्र शिष्टमिति भक्षयतः ७५ यदि न भक्षयतां द्वे स्रुती इति वल्मीकवपायामवनयेदग्नौ विक्षारयेत ब्राह्मणो वा प्राश्नीयाद्यजमानो वा स्वयं भक्षयेत् ७६ ये भक्षयन्त इति तिसृभिस्तिस्र आहुतीर्जुहोति ७७ कुम्भीँ शतातृण्णामध्यधि दक्षिणमग्निं कृत्वा तस्याँ सुराँ विक्षारयति हिरण्यमन्तर्धाय ७८ त्वँ सोम प्रचिकित इति तासां तिसृभिस्तिसृभिरेकैकोऽनुमन्त्रयते पुरस्ता-दध्वर्युर्दक्षिणतो ब्रह्मा पश्चाद्धोतोत्तरत आग्नीध्रः ७९ पितरो मादयन्ताँ व्यशेम देवहितँ यदायुरिति सर्वे स्रवन्तीमनुमन्त्रयन्ते ८० ऐन्द्र स्या-वदानैः प्रथमं चरति जघन्यमाश्विनस्य ८१ पशुभिः प्रचर्य पशु-पुरोडाशैः प्रचरति ८२ सहस्विष्टकृदिडं पशूनां पशुपुरोडाशानां च ८३ ऋषभो दक्षिणा सृत्वरी च वडबा ८४ सँ स्थिते मासरैः शूलैश्चावभृथँ यन्ति यथा वरुणप्रघासेषु ८५ मासराणि पुरोडाशस्थाने ८६ चरुणा प्रचर्य हृदयशूलानुपचरन्ति ८७ सुरावन्तमित्युत्तरस्मिन्नग्नौ पयोग्रहान्जुह्वति ४५ यस्ते रस इति दक्षिणस्मिन्सुराग्रहान् ४६ समवनीयाध्वर्युः प्रतिप्रस्थाताग्नीध्र इत्या-श्विनं भक्षयन्ति ब्रह्मा होता मैत्रावरुण इति सारस्वतमैन्द्र ँ! यजमानः ४७ यमश्विना नमुचेरिति पयोग्रहान्भक्षयन्ति ४८ यदत्र शिष्टमिति सुरा-ग्रहान्समवनीय दक्षिणस्मादग्नेर्दक्षिणा त्रीनङ्गारानुदूह्य सुचर्या-भिजुहोति--पितृभ्यः स्वधायिभ्यः स्वधा नमः ॥ पितामहेभ्यः स्वधायिभ्यः स्वधा नमः ॥ प्रपितामहेभ्यः स्वधायिभ्यः स्वधा नम इति ४९ अक्षन्पितरः ॥ अमीमदन्त पितरः ॥ पितरः शुन्धध्वमित्यपो निनयति ५० तेन धर्मेण सुराँ विक्षारयति वालमन्तर्धायोर्णासूत्रँ वा--त्वँ सोम प्रचिकित इति द्वादश पुनन्तु मा पितर इति द्वादश चतस्रोऽन्यासांतश्रोण्यासाँ व्यत्यासमृत्विजः सर्वे स्रवन्तीमनुमन्त्रयन्ते ५१ ऐन्द्र स्यावदानैः प्रथमं प्रचरति जघन्यमाश्विनस्य ५२ पशु-पुरोडाशैः प्रचर्य पशुभिः प्रचरति ५३ पुर्स्तात्स्विष्टकृतो रसं जुहोति द्वात्रिँ शता शृङ्गशफैः सीसेन तन्त्रमिति षोडश द्वयोर्द्विग्राहमेकैकँ वा जुहोति ५४ हुत्वा पात्र्! याँ संपातानवनयति ५५ अभिरोति सँ स्कृता-मन्वहं--परीतो षिञ्चता सुतमिति पयसा परिषिञ्चत्त्येकस्या दुग्धेन प्रथमायाँ व्युष्टायां द्वयोर्द्वितीयस्याम् ५६ अदित्यै घृते चरुरैन्द्र श्च प्रथमँ व्युदानयति ५७ न मूर्धनि सादयति ५८ तेन धर्मेण सुरामतिपाव्य ब्रह्म क्षत्रमित्यूर्णासूत्रेण पयोऽतिपावयति ५९ तथावेक्षते ६० द्वे द्वे वायव्ये ६१ तेषु कुविदङ्गेति पयोग्रहान्गृह्णाति--उपयामगृहीतो-ऽस्यच्छिद्रा ं! त्वाछिद्रे णेति यथादेवतम् ६२ व्रीहिसक्तुभिराश्विनँ श्री-णाति यवसक्तुभिः सारस्वतं गोधूमसक्तुभिरैन्द्र ँ! श्यामाकसक्तुभि-रुपवाकसक्तुभिरितरान् ६३ श्येनपत्रेण परिमार्जनम् ६४ एष ते योनिस्तेजसे त्वेति प्रथमँ सादयति वीर्याय त्वेति द्वितीयं बलाय त्वेति तृतीयम् ६५ नाना हि वामिति सुराग्रहान्गृह्णाति--उपयामगृहीतो-ऽस्याश्विनं तेज इति प्रथमँ सारस्वतँ वीर्यमिति द्वितीयमैन्द्रं बलमिति तृतीयम् ६६ एष ते योनिर्मोदाय त्वेति प्रथमँ सादयत्यानन्दाय त्वेति द्वितीयं महसे त्वेति तृतीयम् ६७ सोमो राजेत्यनुवाकेन ग्रहानुपतिष्ठते ६८ ते पशवो बार्हस्पत्यवर्जम् ६९ त्वग्रस्थाश्विनोऽजः ७० ते पशु-पुरोडाशाः ७१ ते ग्रहैः प्रचरन्ति द्वाभ्यां द्वाभ्यामेकैकः ७२ समानः संप्रैषः ७३ आश्विनस्य सारस्वतेन यजति सारस्वतीमैन्द्र स्याश्विनेन ७४ समवनीय होताध्वर्युः परिक्रीतौ यदत्र शिष्टमिति भक्षयतः ७५ यदि न भक्षयतां द्वे स्रुती इति वल्मीकवपायामवनयेदग्नौ विक्षारयेत ब्राह्मणो वा प्राश्नीयाद्यजमानो वा स्वयं भक्षयेत् ७६ ये भक्षयन्त इति तिसृभिस्तिस्र आहुतीर्जुहोति ७७ कुम्भी ँ! शतातृण्णामध्यधि दक्षिणमग्निं कृत्वा तस्याँ सुराँ विक्षारयति हिरण्यमन्तर्धाय ७८ त्वँ सोम प्रचिकित इति तासां तिसृभिस्तिसृभिरेकैकोऽनुमन्त्रयते पुरस्ता-दध्वर्युर्दक्षिणतो ब्रह्मा पश्चाद्धोतोत्तरत आग्नीध्रः ७९ पितरो मादयन्ताँ व्यशेम देवहितँ यदायुरिति सर्वे स्रवन्तीमनुमन्त्रयन्ते ८० ऐन्द्र स्या-वदानैः प्रथमं चरति जघन्यमाश्विनस्य ८१ पशुभिः प्रचर्य पशु-पुरोडाशैः प्रचरति ८२ सहस्विष्टकृदिडं पशूनां पशुपुरोडाशानां च ८३ ऋषभो दक्षिणा सृत्वरी च वडबा ८४ सँ स्थिते मासरैः शूलैश्चावभृथँ यन्ति यथा वरुणप्रघासेषु ८५ मासराणि पुरोडाशस्थाने ८६ चरुणा प्रचर्य हृदयशूलानुपचरन्ति ८७ anO,o dev;n;mnO," ipt¿,;' mnuãy;,;mnO,o .v;Ém yd=vOÿ\ s\ Skr;dI· svRSm;dnO,o .v;mIit üTvei·' invRpit 3 aidTyw `Ote c¨" 4 s\ iSqt;y;ÉmN{ ;y vyo/se pxuA³W.o d²=,; /enu-ridTy; 5 vTs' pUvRSy;' dd;it m;trmuÿrSy;m( 6 p[qmonuv;k" p[qmSy pxubN/Sy;p[I" 7 a; cWRÉ,p[; it W@cR \ y;Jy;nuv;-Ky;" 8 iÃtIyonuv;k" p[y;jp[wW;" 9 tOtIy a;p[I" 10 ctuqRSy it§o vp;y;iSt§" pxupuro@;x;n;m( 11 t;s;' p[qm;mnUCy m?ymy; yjeNm?ym;mnUCyoÿmy; yjeduÿm;mnUCy p[qmy; yjeidit VyitWjet( 12 avd;neWu s¢m" 13 g[h;,;mnuv;Ky; ¬ÿr" p[wW; ¬ÿr; y;Jyoÿr;iSt§ovd;n;n;muÿm" iSv·Õt" pmo-nuy;jp[wW; v;yo/sSy kv;Ã;yo vs;' p[wW;n/Imih 14 tSyoÿ-mSTv;p[I¨ÿmo y;Jy;nuv;Ky; ¬ÿmo y;Jy;nuv;Ky; 15 anqNo devAnAmanqNaH pitQNAM manuSyANAmanqNo bhavAmi yadakSavqttaMM saMM skarAdISTa sarvasmAdanqNo bhavAmIti hutveSTiM nirvapati 3 adityai ghqte caruH 4 saMM sthitAyAmindra ?Aya vayodhase pafurqSabho dakSiNA dhenu-radityA 5 vatsaM pUrvasyAM dadAti mAtaramuttarasyAm 6 prathamo'nuvAkaH prathamasya pafubandhasyAprIH 7 A carSaNiprA iti SaDarcaMM yAjyAnuvA-kyAH 8 dvitIyo'nuvAkaH prayAjapraiSAH 9 tqtIya AprIH 10 caturthasya tisro vapAyAstisraH pafupuroDAfAnAm 11 tAsAM prathamAmanUcya madhyamayA yajenmadhyamAmanUcyottamayA yajeduttamAmanUcya prathamayA yajediti vyatiSajet 12 avadAneSu saptamaH 13 grahANAmanuvAkyA uttaraH praiSA uttarA yAjyottarAstisro'vadAnAnAmuttamaH sviSTakqtaH paxcamo-'nuyAjapraiSA vAyodhasasya kavAdvAyo vasAM praiSAnadhImahi 14 tasyotta-mastvAprIruttamo yAjyAnuvAkyA uttamo yAjyAnuvAkyA 15 anqNo devAnAmanqNaH pitQNAM manuSyANAmanqNo bhavAmi yadakSavqttaMM saMM skarAdISTa sarvasmAdanqNo bhavAmIti hutveSTiM nirvapati 3 adityai ghqte caruH 4 saMM sthitAyAmindrA ya vayodhase pafurqSabho dakSiNA dhenu-radityA 5 vatsaM pUrvasyAM dadAti mAtaramuttarasyAm 6 prathamo'nuvAkaH prathamasya pafubandhasyAprIH 7 A carSaNiprA iti SaDarca MM! yAjyAnuvA-kyAH 8 dvitIyo'nuvAkaH prayAjapraiSAH 9 tqtIya AprIH 10 caturthasya tisro vapAyAstisraH pafupuroDAfAnAm 11 tAsAM prathamAmanUcya madhyamayA yajenmadhyamAmanUcyottamayA yajeduttamAmanUcya prathamayA yajediti vyatiSajet 12 avadAneSu saptamaH 13 grahANAmanuvAkyA uttaraH praiSA uttarA yAjyottarAstisro'vadAnAnAmuttamaH sviSTakqtaH paxcamo-'nuyAjapraiSA vAyodhasasya kavAdvAyo vasAM praiSAnadhImahi 14 tasyotta-mastvAprIruttamo yAjyAnuvAkyA uttamo yAjyAnuvAkyA 15 अनृणो देवानामनृणः पितॄणां मनुष्याणामनृणो भवामि यदक्षवृत्तँ सँ स्करादीष्ट सर्वस्मादनृणो भवामीति हुत्वेष्टिं निर्वपति ३ अदित्यै घृते चरुः ४ सँ स्थितायामिन्द्र ?ाय वयोधसे पशुरृषभो दक्षिणा धेनु-रदित्या ५ वत्सं पूर्वस्यां ददाति मातरमुत्तरस्याम् ६ प्रथमोऽनुवाकः प्रथमस्य पशुबन्धस्याप्रीः ७ आ चर्षणिप्रा इति षडर्चँ याज्यानुवा-क्याः ८ द्वितीयोऽनुवाकः प्रयाजप्रैषाः ९ तृतीय आप्रीः १० चतुर्थस्य तिस्रो वपायास्तिस्रः पशुपुरोडाशानाम् ११ तासां प्रथमामनूच्य मध्यमया यजेन्मध्यमामनूच्योत्तमया यजेदुत्तमामनूच्य प्रथमया यजेदिति व्यतिषजेत् १२ अवदानेषु सप्तमः १३ ग्रहाणामनुवाक्या उत्तरः प्रैषा उत्तरा याज्योत्तरास्तिस्रोऽवदानानामुत्तमः स्विष्टकृतः पञ्चमो-ऽनुयाजप्रैषा वायोधसस्य कवाद्वायो वसां प्रैषानधीमहि १४ तस्योत्त-मस्त्वाप्रीरुत्तमो याज्यानुवाक्या उत्तमो याज्यानुवाक्या १५ अनृणो देवानामनृणः पितॄणां मनुष्याणामनृणो भवामि यदक्षवृत्तँ सँ स्करादीष्ट सर्वस्मादनृणो भवामीति हुत्वेष्टिं निर्वपति ३ अदित्यै घृते चरुः ४ सँ स्थितायामिन्द्रा य वयोधसे पशुरृषभो दक्षिणा धेनु-रदित्या ५ वत्सं पूर्वस्यां ददाति मातरमुत्तरस्याम् ६ प्रथमोऽनुवाकः प्रथमस्य पशुबन्धस्याप्रीः ७ आ चर्षणिप्रा इति षडर्च ँ! याज्यानुवा-क्याः ८ द्वितीयोऽनुवाकः प्रयाजप्रैषाः ९ तृतीय आप्रीः १० चतुर्थस्य तिस्रो वपायास्तिस्रः पशुपुरोडाशानाम् ११ तासां प्रथमामनूच्य मध्यमया यजेन्मध्यमामनूच्योत्तमया यजेदुत्तमामनूच्य प्रथमया यजेदिति व्यतिषजेत् १२ अवदानेषु सप्तमः १३ ग्रहाणामनुवाक्या उत्तरः प्रैषा उत्तरा याज्योत्तरास्तिस्रोऽवदानानामुत्तमः स्विष्टकृतः पञ्चमो-ऽनुयाजप्रैषा वायोधसस्य कवाद्वायो वसां प्रैषानधीमहि १४ तस्योत्त-मस्त्वाप्रीरुत्तमो याज्यानुवाक्या उत्तमो याज्यानुवाक्या १५ r;Do r;jsUy" 1 aɦ·omene; cw} y;' p*,Rm;Sy;\ s¢r;]Sy purSt;idi·' invRpit 2 anumTy; a·;kp;l' invRpit 3 ye p[Ty" xMy;mitxIyNte t¥wA³tmekkp;lm( 4 ¬.* sh êt* kÚvR²Nt 5 nwA³ten pUveR, p[cr²Nt 6 vIih Sv;h;üit' juW;, it g;hRpTye üTv; d²=,; preTy SvÕt ár, EkoLmukù in/;y iv§\ Ésk;y;" k;<@;>y;' nwA³t' juhoTy©Ï;>y;\ v;--juW;,; inA³itveRtu Sv;heit 7 v;s" Õã,' É.¥;Nt' d²=,; 8 Sv;h; mno y d' ck;reit g;hRpTye üTv;numten p[cr²Nt 9 /enudR²=,; 10 aq y ¬d" xMy;mitxIyNte t;nudª preTy vLmIk-vp;mu&Jy xuKTy;É.juhoit--dmhmmuãy;muãy;y,Sy =ei]ym-vyj it 11 tenwv lo·en;ipd/;it--dmhmuãy;muãy;y,Sy =ei]ymipd/;mIit 12 o .Ut a;idTye>yo .uvÃÎ it `Ote c¨" 13 p;g[;y,WÏäw srSvTyw c¨" srSvte Ã;dxkp;l it Émqun* g;v* d²=,; 14 s\ vTsr' c;tum;RSywyRq;ivihtÉm¼N{ -turIye, yjet 15 s;y' pe?mIyen 16 ap;' Nyyn;dp;m;g;R-n;hr²Nt 17 t;NTsÿ_UNÕTv; d²=,; preTy SvÕt ár, EkoLmukù in/;y p,Rmyen §uve, juhoit--devSy Tveit 18 ht\ r=ovÉ/ãm r= it üTv;nuingdit 19 v;so d²=,; 20 a;hvnIy' ctu/;R p[itidx\ VyUhit m?ye pmm( 21 ye dev;" pur"sd it py;RywjuRhoit m?ye pmen 22 dmh\ r=oÉ.-smUh;mIit smUç;¦ye pur"sde Sv;heit py;Ryw" p[d²=,' juhoit m?ye c 23 rq" pv;hI d²=,; 24 a;É.ári·É.yRjtenumTyw c¨árit p deivk;hvI \ iW 25 m?ye c¨ù /;]e invRpTyNte v; 26 pxuk;m\ y;jyeidit b[;÷,Vy;:y;tm( 27 aNtr;É, ]IÉ, sh hvI \ iW pUv| i]W\ yuÿ_m( 28 aNtr;É, ]IÉ, iÃtIym( 29 a¦IWomIy Ek;dxkp;l N{ ;somIy Ek;dxkp;l" s*My-¨bR.[udR²=,eit tOtIym( 30 twár;¦ye vw;nr;y Ã;dxkp;lo v;¨, yvmy¨" p[;dexm;]" 31 ihr rAjxo rAjasUyaH 1 agniSTomeneSTvA cai tr?yAM paurNamAsyAMM saptarAtrasya purastAdiSTiM nirvapati 2 anumatyA aSTAkapAlaM nirvapati 3 ye pratyaxcaH famyAmatifIyante tannairqtamekakapAlam 4 ubhau saha fqtau kurvanti 5 nairqtena pUrveNa pracaranti 6 vIhi svAhAhutiM juSANa iti gArhapatye hutvA dakSiNA paretya svakqta iriNa ekolmukaM nidhAya visraMM sikAyAH kANDAbhyAM nairqtaM juhotyazguSThAbhyAMM vA--juSANA nirqtirvetu svAheti 7 vAsaH kqSNaM bhinnAntaM dakSiNA 8 svAhA mano ya idaM cakAreti gArhapatye hutvAnumatena pracaranti 9 dhenurdakSiNA 10 atha ya udaxcaH famyAmatifIyante tAnudaz paretya valmIka-vapAmudrujya fuktyAbhijuhoti--idamahamamuSyAmuSyAyaNasya kSetriyama-vayaja iti 11 tenaiva loSTenApidadhAti--idamahamuSyAmuSyAyaNasya kSetriyamapidadhAmIti 12 fvo bhUta Adityebhyo bhuvadvadbhya iti ghqte caruH 13 paxcAgrAyaNaSaSThyai sarasvatyai caruH sarasvate dvAdafakapAla iti mithunau gAvau dakSiNA 14 saMM vatsaraM cAturmAsyairyathAvihitamiSTvendra -turIyeNa yajeta 15 sAyaM paxcedhmIyena 16 apAM nyayanAdapAmArgA-nAharanti 17 tAntsaktUnkqtvA dakSiNA paretya svakqta iriNa ekolmukaM nidhAya parNamayena sruveNa juhoti--devasya tveti 18 hataMM rakSo'vadhiSma rakSa iti hutvAnunigadati 19 vAso dakSiNA 20 AhavanIyaM caturdhA pratidifaMM vyUhati madhye paxcamam 21 ye devAH puraHsada iti paryAyairjuhoti madhye paxcamena 22 idamahaMM rakSo'bhi-samUhAmIti samUhyAgnaye puraHsade svAheti paryAyaiH pradakSiNaM juhoti madhye ca 23 rathaH paxcavAhI dakSiNA 24 AbhiriSTibhiryajate'numatyai caruriti paxca devikAhavIMM Si 25 madhye caruM dhAtre nirvapatyante vA 26 pafukAmaMM yAjayediti brAhmaNavyAkhyAtam 27 antarANi trINi saha havIMM Si pUrvaM triSaMM yuktam 28 antarANi trINi dvitIyam 29 agnISomIya ekAdafakapAla indra ?AsomIya ekAdafakapAlaH saumya-fcarurbabhrurdakSiNeti tqtIyam 30 tairiSTvAgnaye vaifvAnarAya dvAdafakapAlo vAruNafca yavamayafcaruH prAdefamAtraH 31 hiraNyamafvafca dakSiNA 32 yo jyotAmayAvI vadhyeta 33 bArhaspatyafca rurbrahmaNo gqha ityekAdafa ratnihavIMM Si 34 mahiSyA gqhe pracarya bhAgafcarurvasinyA gqhe vicittagarbhA paSThauhI dakSiNA 35 nairqtafcarurnirviSTatAnAM tvAryAdyA parivaMdyatAyA gqhe'zguSThaparvamAtraMM frapayitvA svakqta iriNe kpradare vA juhoti 36 bhAgadhAtikaM bhAgadughamityAcakSate 37 tasya gqhe pracaryAdhvane svAheti chANufcatesya gqhe juhoti 38 yathAsamAmnAtamitarairnAmamantraiH pracarati 39 indra ?AyAMM homuca iti dvividhe 40 maitrAbArhaspatyamabhiSecanIyasya dIkSaNIyA 41 svayaMM rugNAyA afvatthafAkhAyAH pAtraM bhavati 42 tasminfvetAyAH fvetavatsAyA dugdhaM bhavati 43 tatsvayaM mUrchati 44 svayaM mathyate 45 svayaMM vilInamAjyaM bhavati 46 ardhaMM vedyAH kurvantyardhaMM svayaMkqtam 47 ardhaM barhiSo dAtyardhaMM svayaMdinam 48 ardhamidhmasya chinattyardhaMM svayamAvapanam 49 mitrAya juSTaM bqhaspataye juSTamiti nirvapanti 50 ye kSodiSThAstaNDulAstaM bArhaspatyaM caruMM fqtaM kurvanti 51 tatra tatpAtramapidhAyAjyamAsicya ye sthaviSThAstaNDulA-stAnAvapanti 52 ubhau saha fqtau kurvanti 53 maitrAnuttarAdharau frapayanti 54 maitreNa pUrveNa pracaranti 55 afvo maitrasya dakSiNA fitipqSTho bArhaspatyasya sA vA fvetA fvetavatsA 56 yasya rASTraMM fithiramiva syAttametena yAjayenmaitrAbArhaspatyena 57 payasi vA saha maitrAvaruNI-mAmikSAMM saMM skurvanti 58 sArasvatyo vasatIvaryo bhArgavo hotA dafa-peye 59 agnISomIyasya puroDAfamanvagnaye gqhapataya ityaSTau devasvo havIMM Si nirvapati sarvapqSThAM cAgnaye gAyatrAyeti dafahaviSam 60 rAjxo rAjasUyaH 1 agniSTomeneSTvA caitr! yAM paurNamAsyAMM saptarAtrasya purastAdiSTiM nirvapati 2 anumatyA aSTAkapAlaM nirvapati 3 ye pratyaxcaH famyAmatifIyante tannairqtamekakapAlam 4 ubhau saha fqtau kurvanti 5 nairqtena pUrveNa pracaranti 6 vIhi svAhAhutiM juSANa iti gArhapatye hutvA dakSiNA paretya svakqta iriNa ekolmukaM nidhAya visraMM sikAyAH kANDAbhyAM nairqtaM juhotyazguSThAbhyAMM vA--juSANA nirqtirvetu svAheti 7 vAsaH kqSNaM bhinnAntaM dakSiNA 8 svAhA mano ya idaM cakAreti gArhapatye hutvAnumatena pracaranti 9 dhenurdakSiNA 10 atha ya udaxcaH famyAmatifIyante tAnudaz paretya valmIka-vapAmudrujya fuktyAbhijuhoti--idamahamamuSyAmuSyAyaNasya kSetriyama-vayaja iti 11 tenaiva loSTenApidadhAti--idamahamuSyAmuSyAyaNasya kSetriyamapidadhAmIti 12 fvo bhUta Adityebhyo bhuvadvadbhya iti ghqte caruH 13 paxcAgrAyaNaSaSThyai sarasvatyai caruH sarasvate dvAdafakapAla iti mithunau gAvau dakSiNA 14 saMM vatsaraM cAturmAsyairyathAvihitamiSTvendra -turIyeNa yajeta 15 sAyaM paxcedhmIyena 16 apAM nyayanAdapAmArgA-nAharanti 17 tAntsaktUnkqtvA dakSiNA paretya svakqta iriNa ekolmukaM nidhAya parNamayena sruveNa juhoti--devasya tveti 18 hataMM rakSo'vadhiSma rakSa iti hutvAnunigadati 19 vAso dakSiNA 20 AhavanIyaM caturdhA pratidifaMM vyUhati madhye paxcamam 21 ye devAH puraHsada iti paryAyairjuhoti madhye paxcamena 22 idamahaMM rakSo'bhi-samUhAmIti samUhyAgnaye puraHsade svAheti paryAyaiH pradakSiNaM juhoti madhye ca 23 rathaH paxcavAhI dakSiNA 24 AbhiriSTibhiryajate'numatyai caruriti paxca devikAhavI MM! Si 25 madhye caruM dhAtre nirvapatyante vA 26 pafukAmaMM yAjayediti brAhmaNavyAkhyAtam 27 antarANi trINi saha havI MM! Si pUrvaM triSaMM yuktam 28 antarANi trINi dvitIyam 29 agnISomIya ekAdafakapAla indrA somIya ekAdafakapAlaH saumya-fcarurbabhrurdakSiNeti tqtIyam 30 tairiSTvAgnaye vaifvAnarAya dvAdafakapAlo vAruNafca yavamayafcaruH prAdefamAtraH 31 hiraNyamafvafca dakSiNA 32 yo jyotAmayAvI vadhyeta 33 bArhaspatyafca rurbrahmaNo gqha ityekAdafa ratnihavI MM! Si 34 mahiSyA gqhe pracarya bhAgafcarurvasinyA gqhe vicittagarbhA paSThauhI dakSiNA 35 nairqtafcarurnirviSTatAnAM tvAryAdyA parivaMdyatAyA gqhe'zguSThaparvamAtraMM frapayitvA svakqta iriNe kpradare vA juhoti 36 bhAgadhAtikaM bhAgadughamityAcakSate 37 tasya gqhe pracaryAdhvane svAheti chANufcatesya gqhe juhoti 38 yathAsamAmnAtamitarairnAmamantraiH pracarati 39 indrA yAMM homuca iti dvividhe 40 maitrAbArhaspatyamabhiSecanIyasya dIkSaNIyA 41 svayaMM rugNAyA afvatthafAkhAyAH pAtraM bhavati 42 tasminfvetAyAH fvetavatsAyA dugdhaM bhavati 43 tatsvayaM mUrchati 44 svayaM mathyate 45 svayaMM vilInamAjyaM bhavati 46 ardha MM! vedyAH kurvantyardha MM! svayaMkqtam 47 ardhaM barhiSo dAtyardha MM! svayaMdinam 48 ardhamidhmasya chinattyardha MM! svayamAvapanam 49 mitrAya juSTaM bqhaspataye juSTamiti nirvapanti 50 ye kSodiSThAstaNDulAstaM bArhaspatyaM caruMM fqtaM kurvanti 51 tatra tatpAtramapidhAyAjyamAsicya ye sthaviSThAstaNDulA-stAnAvapanti 52 ubhau saha fqtau kurvanti 53 maitrAnuttarAdharau frapayanti 54 maitreNa pUrveNa pracaranti 55 afvo maitrasya dakSiNA fitipqSTho bArhaspatyasya sA vA fvetA fvetavatsA 56 yasya rASTraMM fithiramiva syAttametena yAjayenmaitrAbArhaspatyena 57 payasi vA saha maitrAvaruNI-mAmikSAMM saMM skurvanti 58 sArasvatyo vasatIvaryo bhArgavo hotA dafa-peye 59 agnISomIyasya puroDAfamanvagnaye gqhapataya ityaSTau devasvo havIMM Si nirvapati sarvapqSThAM cAgnaye gAyatrAyeti dafahaviSam 60 राज्ञो राजसूयः १ अग्निष्टोमेनेष्ट्वा चै त्र्?यां पौर्णमास्याँ सप्तरात्रस्य पुरस्तादिष्टिं निर्वपति २ अनुमत्या अष्टाकपालं निर्वपति ३ ये प्रत्यञ्चः शम्यामतिशीयन्ते तन्नैरृतमेककपालम् ४ उभौ सह शृतौ कुर्वन्ति ५ नैरृतेन पूर्वेण प्रचरन्ति ६ वीहि स्वाहाहुतिं जुषाण इति गार्हपत्ये हुत्वा दक्षिणा परेत्य स्वकृत इरिण एकोल्मुकं निधाय विस्रँ सिकायाः काण्डाभ्यां नैरृतं जुहोत्यङ्गुष्ठाभ्याँ वा--जुषाणा निरृतिर्वेतु स्वाहेति ७ वासः कृष्णं भिन्नान्तं दक्षिणा ८ स्वाहा मनो य इदं चकारेति गार्हपत्ये हुत्वानुमतेन प्रचरन्ति ९ धेनुर्दक्षिणा १० अथ य उदञ्चः शम्यामतिशीयन्ते तानुदङ् परेत्य वल्मीक-वपामुद्रुज्य शुक्त्याभिजुहोति--इदमहममुष्यामुष्यायणस्य क्षेत्रियम-वयज इति ११ तेनैव लोष्टेनापिदधाति--इदमहमुष्यामुष्यायणस्य क्षेत्रियमपिदधामीति १२ श्वो भूत आदित्येभ्यो भुवद्वद्भ्य इति घृते चरुः १३ पञ्चाग्रायणषष्ठ्यै सरस्वत्यै चरुः सरस्वते द्वादशकपाल इति मिथुनौ गावौ दक्षिणा १४ सँ वत्सरं चातुर्मास्यैर्यथाविहितमिष्ट्वेन्द्र -तुरीयेण यजेत १५ सायं पञ्चेध्मीयेन १६ अपां न्ययनादपामार्गा-नाहरन्ति १७ तान्त्सक्तून्कृत्वा दक्षिणा परेत्य स्वकृत इरिण एकोल्मुकं निधाय पर्णमयेन स्रुवेण जुहोति--देवस्य त्वेति १८ हतँ रक्षोऽवधिष्म रक्ष इति हुत्वानुनिगदति १९ वासो दक्षिणा २० आहवनीयं चतुर्धा प्रतिदिशँ व्यूहति मध्ये पञ्चमम् २१ ये देवाः पुरःसद इति पर्यायैर्जुहोति मध्ये पञ्चमेन २२ इदमहँ रक्षोऽभि-समूहामीति समूह्याग्नये पुरःसदे स्वाहेति पर्यायैः प्रदक्षिणं जुहोति मध्ये च २३ रथः पञ्चवाही दक्षिणा २४ आभिरिष्टिभिर्यजतेऽनुमत्यै चरुरिति पञ्च देविकाहवीँ षि २५ मध्ये चरुं धात्रे निर्वपत्यन्ते वा २६ पशुकामँ याजयेदिति ब्राह्मणव्याख्यातम् २७ अन्तराणि त्रीणि सह हवीँ षि पूर्वं त्रिषँ युक्तम् २८ अन्तराणि त्रीणि द्वितीयम् २९ अग्नीषोमीय एकादशकपाल इन्द्र ?ासोमीय एकादशकपालः सौम्य-श्चरुर्बभ्रुर्दक्षिणेति तृतीयम् ३० तैरिष्ट्वाग्नये वैश्वानराय द्वादशकपालो वारुणश्च यवमयश्चरुः प्रादेशमात्रः ३१ हिरण्यमश्वश्च दक्षिणा ३२ यो ज्योतामयावी वध्येत ३३ बार्हस्पत्यश्च रुर्ब्रह्मणो गृह इत्येकादश रत्निहवीँ षि ३४ महिष्या गृहे प्रचर्य भागश्चरुर्वसिन्या गृहे विचित्तगर्भा पष्ठौही दक्षिणा ३५ नैरृतश्चरुर्निर्विष्टतानां त्वार्याद्या परिवंद्यताया गृहेऽङ्गुष्ठपर्वमात्रँ श्रपयित्वा स्वकृत इरिणे क्प्रदरे वा जुहोति ३६ भागधातिकं भागदुघमित्याचक्षते ३७ तस्य गृहे प्रचर्याध्वने स्वाहेति छाणुश्चतेस्य गृहे जुहोति ३८ यथासमाम्नातमितरैर्नाममन्त्रैः प्रचरति ३९ इन्द्र ?ायाँ होमुच इति द्विविधे ४० मैत्राबार्हस्पत्यमभिषेचनीयस्य दीक्षणीया ४१ स्वयँ रुग्णाया अश्वत्थशाखायाः पात्रं भवति ४२ तस्मिन्श्वेतायाः श्वेतवत्साया दुग्धं भवति ४३ तत्स्वयं मूर्छति ४४ स्वयं मथ्यते ४५ स्वयँ विलीनमाज्यं भवति ४६ अर्धँ वेद्याः कुर्वन्त्यर्धँ स्वयंकृतम् ४७ अर्धं बर्हिषो दात्यर्धँ स्वयंदिनम् ४८ अर्धमिध्मस्य छिनत्त्यर्धँ स्वयमावपनम् ४९ मित्राय जुष्टं बृहस्पतये जुष्टमिति निर्वपन्ति ५० ये क्षोदिष्ठास्तण्डुलास्तं बार्हस्पत्यं चरुँ शृतं कुर्वन्ति ५१ तत्र तत्पात्रमपिधायाज्यमासिच्य ये स्थविष्ठास्तण्डुला-स्तानावपन्ति ५२ उभौ सह शृतौ कुर्वन्ति ५३ मैत्रानुत्तराधरौ श्रपयन्ति ५४ मैत्रेण पूर्वेण प्रचरन्ति ५५ अश्वो मैत्रस्य दक्षिणा शितिपृष्ठो बार्हस्पत्यस्य सा वा श्वेता श्वेतवत्सा ५६ यस्य राष्ट्रँ शिथिरमिव स्यात्तमेतेन याजयेन्मैत्राबार्हस्पत्येन ५७ पयसि वा सह मैत्रावरुणी-मामिक्षाँ सँ स्कुर्वन्ति ५८ सारस्वत्यो वसतीवर्यो भार्गवो होता दश-पेये ५९ अग्नीषोमीयस्य पुरोडाशमन्वग्नये गृहपतय इत्यष्टौ देवस्वो हवीँ षि निर्वपति सर्वपृष्ठां चाग्नये गायत्रायेति दशहविषम् ६० राज्ञो राजसूयः १ अग्निष्टोमेनेष्ट्वा चैत्र्! यां पौर्णमास्याँ सप्तरात्रस्य पुरस्तादिष्टिं निर्वपति २ अनुमत्या अष्टाकपालं निर्वपति ३ ये प्रत्यञ्चः शम्यामतिशीयन्ते तन्नैरृतमेककपालम् ४ उभौ सह शृतौ कुर्वन्ति ५ नैरृतेन पूर्वेण प्रचरन्ति ६ वीहि स्वाहाहुतिं जुषाण इति गार्हपत्ये हुत्वा दक्षिणा परेत्य स्वकृत इरिण एकोल्मुकं निधाय विस्रँ सिकायाः काण्डाभ्यां नैरृतं जुहोत्यङ्गुष्ठाभ्याँ वा--जुषाणा निरृतिर्वेतु स्वाहेति ७ वासः कृष्णं भिन्नान्तं दक्षिणा ८ स्वाहा मनो य इदं चकारेति गार्हपत्ये हुत्वानुमतेन प्रचरन्ति ९ धेनुर्दक्षिणा १० अथ य उदञ्चः शम्यामतिशीयन्ते तानुदङ् परेत्य वल्मीक-वपामुद्रुज्य शुक्त्याभिजुहोति--इदमहममुष्यामुष्यायणस्य क्षेत्रियम-वयज इति ११ तेनैव लोष्टेनापिदधाति--इदमहमुष्यामुष्यायणस्य क्षेत्रियमपिदधामीति १२ श्वो भूत आदित्येभ्यो भुवद्वद्भ्य इति घृते चरुः १३ पञ्चाग्रायणषष्ठ्यै सरस्वत्यै चरुः सरस्वते द्वादशकपाल इति मिथुनौ गावौ दक्षिणा १४ सँ वत्सरं चातुर्मास्यैर्यथाविहितमिष्ट्वेन्द्र -तुरीयेण यजेत १५ सायं पञ्चेध्मीयेन १६ अपां न्ययनादपामार्गा-नाहरन्ति १७ तान्त्सक्तून्कृत्वा दक्षिणा परेत्य स्वकृत इरिण एकोल्मुकं निधाय पर्णमयेन स्रुवेण जुहोति--देवस्य त्वेति १८ हतँ रक्षोऽवधिष्म रक्ष इति हुत्वानुनिगदति १९ वासो दक्षिणा २० आहवनीयं चतुर्धा प्रतिदिशँ व्यूहति मध्ये पञ्चमम् २१ ये देवाः पुरःसद इति पर्यायैर्जुहोति मध्ये पञ्चमेन २२ इदमहँ रक्षोऽभि-समूहामीति समूह्याग्नये पुरःसदे स्वाहेति पर्यायैः प्रदक्षिणं जुहोति मध्ये च २३ रथः पञ्चवाही दक्षिणा २४ आभिरिष्टिभिर्यजतेऽनुमत्यै चरुरिति पञ्च देविकाहवी ँ! षि २५ मध्ये चरुं धात्रे निर्वपत्यन्ते वा २६ पशुकामँ याजयेदिति ब्राह्मणव्याख्यातम् २७ अन्तराणि त्रीणि सह हवी ँ! षि पूर्वं त्रिषँ युक्तम् २८ अन्तराणि त्रीणि द्वितीयम् २९ अग्नीषोमीय एकादशकपाल इन्द्रा सोमीय एकादशकपालः सौम्य-श्चरुर्बभ्रुर्दक्षिणेति तृतीयम् ३० तैरिष्ट्वाग्नये वैश्वानराय द्वादशकपालो वारुणश्च यवमयश्चरुः प्रादेशमात्रः ३१ हिरण्यमश्वश्च दक्षिणा ३२ यो ज्योतामयावी वध्येत ३३ बार्हस्पत्यश्च रुर्ब्रह्मणो गृह इत्येकादश रत्निहवी ँ! षि ३४ महिष्या गृहे प्रचर्य भागश्चरुर्वसिन्या गृहे विचित्तगर्भा पष्ठौही दक्षिणा ३५ नैरृतश्चरुर्निर्विष्टतानां त्वार्याद्या परिवंद्यताया गृहेऽङ्गुष्ठपर्वमात्रँ श्रपयित्वा स्वकृत इरिणे क्प्रदरे वा जुहोति ३६ भागधातिकं भागदुघमित्याचक्षते ३७ तस्य गृहे प्रचर्याध्वने स्वाहेति छाणुश्चतेस्य गृहे जुहोति ३८ यथासमाम्नातमितरैर्नाममन्त्रैः प्रचरति ३९ इन्द्रा याँ होमुच इति द्विविधे ४० मैत्राबार्हस्पत्यमभिषेचनीयस्य दीक्षणीया ४१ स्वयँ रुग्णाया अश्वत्थशाखायाः पात्रं भवति ४२ तस्मिन्श्वेतायाः श्वेतवत्साया दुग्धं भवति ४३ तत्स्वयं मूर्छति ४४ स्वयं मथ्यते ४५ स्वयँ विलीनमाज्यं भवति ४६ अर्ध ँ! वेद्याः कुर्वन्त्यर्ध ँ! स्वयंकृतम् ४७ अर्धं बर्हिषो दात्यर्ध ँ! स्वयंदिनम् ४८ अर्धमिध्मस्य छिनत्त्यर्ध ँ! स्वयमावपनम् ४९ मित्राय जुष्टं बृहस्पतये जुष्टमिति निर्वपन्ति ५० ये क्षोदिष्ठास्तण्डुलास्तं बार्हस्पत्यं चरुँ शृतं कुर्वन्ति ५१ तत्र तत्पात्रमपिधायाज्यमासिच्य ये स्थविष्ठास्तण्डुला-स्तानावपन्ति ५२ उभौ सह शृतौ कुर्वन्ति ५३ मैत्रानुत्तराधरौ श्रपयन्ति ५४ मैत्रेण पूर्वेण प्रचरन्ति ५५ अश्वो मैत्रस्य दक्षिणा शितिपृष्ठो बार्हस्पत्यस्य सा वा श्वेता श्वेतवत्सा ५६ यस्य राष्ट्रँ शिथिरमिव स्यात्तमेतेन याजयेन्मैत्राबार्हस्पत्येन ५७ पयसि वा सह मैत्रावरुणी-मामिक्षाँ सँ स्कुर्वन्ति ५८ सारस्वत्यो वसतीवर्यो भार्गवो होता दश-पेये ५९ अग्नीषोमीयस्य पुरोडाशमन्वग्नये गृहपतय इत्यष्टौ देवस्वो हवीँ षि निर्वपति सर्वपृष्ठां चाग्नये गायत्रायेति दशहविषम् ६० purSt;iTSv·Õt" sivt; Tv; p[sv;n;Émit hStmNv;r>y jp-Tymuãy;" pu]Émit ySy;" pu]o .vTymuãy;\ ivxIit ySy; ivxo r;j; .vit 1 a]wv;vednu £m£m,mnu mN];inTy/Iyte 2 ¬KQyoÉ.WecnIys\ Sq; 3 m;?y²NdnIy;NsvnIy;nnu m;¨tme-kÉv\ xitkp;l' invRpit 4 xu£Jyoiteit py;Ryw kp;l;-Nyupd/;it 5 Ã;i]\ xt\ sh§;É, ctuâS]\ xtmyut\ v; dd;it 6 m;heN{ k;l a;¦I/[e piv];É, gOð;it 7 devIr;po ap;' np;id-TypoÉ.juhoit 8 ¬ÿroÿrw" py;RywhoRmg[h;É, svR] 9 vOWo-ÉmRrsIit p[tIps;r,In;m( 10 vOWsenosITyNvIps;r,In;m( 11 ap;' pitrsIit ndSy 12 ap[h;vrI" SqeTynupd;sIn;\ Sq;v-r;,;m( 13 párv;ih,I" Sqeit nIv;hSy 14 aojiSvnI" SqeTy-tIqeR p[vhNtIn;m( 15 m;Nd;" Sqeit kËPy;n;m( 16 v[j²=t" Sqeit Sq;vr;,;m( 17 sUyRvcRs" Sqeit y; a;tpit vWRit 18 sUyRTvcs" Sqeit y;su párëXyte 19 m¨t;moj" SqeTypOϼ 20 vx;" Sqeit p[uãv;,;m( 21 xKvrI" Sqeit gomU]Sy 22 iv.Ot" Sqeit pys" 23 jn.Ot it `OtSy 24 ap;moW/In;Émit m/un" 25 Wo@x gOhITv; devIr;po m/umtIárit s\ sOjit 26 an;/O·;" sIdteTyNtr; hotuÉ/Rã purastAtsviSTakqtaH savitA tvA prasavAnAmiti hastamanvArabhya japa-tyamuSyAH putramiti yasyAH putro bhavatyamuSyAMM vifIti yasyA vifo rAjA bhavati 1 atraivAvedanu kramakramaNamanu mantrAnityadhIyate 2 ukthyo'bhiSecanIyasaMM sthA 3 mAdhyandinIyAnsavanIyAnanu mArutame-kaviMM fatikapAlaM nirvapati 4 fukrajyotifceti paryAyai kapAlA-nyupadadhAti 5 dvAtriMM fataMM sahasrANi catustriMM fatamayutaMM vA dadAti 6 mAhendra kAla AgnIdhre pavitrANi gqhNAti 7 devIrApo apAM napAdi-tyapo'bhijuhoti 8 uttarottaraiH paryAyairhomagrahANi sarvatra 9 vqSo-rmirasIti pratIpasAraNInAm 10 vqSaseno'sItyanvIpasAraNInAm 11 apAM patirasIti nadasya 12 aprahAvarIH sthetyanupadAsInAMM sthAva-rANAm 13 parivAhiNIH stheti nIvAhasya 14 ojasvinIH sthetya-tIrthe pravahantInAm 15 mAndAH stheti kUpyAnAm 16 vrajakSitaH stheti sthAvarANAm 17 sUryavarcasaH stheti yA Atapati varSati 18 sUryatvacasaH stheti yAsu paridqfyate 19 marutAmojaH sthetyapqSThe 20 vafAH stheti pruSvANAm 21 fakvarIH stheti gomUtrasya 22 vifvabhqtaH stheti payasaH 23 janabhqta iti ghqtasya 24 apAmoSadhInAmiti madhunaH 25 SoDafa gqhItvA devIrApo madhumatIriti saMM sqjati 26 anAdhqSTAH sIdatetyantarA hoturdhiSNyaM brAhmaNAcchaMM sinafca sAdayati 27 apo devIrityabhima ntr?yAnibhqSTamasIti fatakqSNalaMM rukmaMM fatAtqNNa-mAdAya tena saha fukrA vaH fukreNa punAmIti pUyovAvadito'nuSaja-tyastho gAya tr?yA trI rukmeNotpUya pAlAfamAfvatthamaudumbaraM naiyagrodhamiti pAtrANi teSu rAjasUyA ityapo vyAnayati 28 rudra yatta iti feSamA-gnIdhrIye hutvA somA indra iti yajamAnamAmantrayate 29 kSatrasya yoni-rasIti tArpyaMM yajamAnaH paridhatte kSatrasyolbamasIti kSaumaMM saMM fuddhaM kSatrasya nAbhirasItyuSNISam 30 madhutokmamiframAfayati 31 paxcA-fatA dakSiNamakSyAzkta ekapaxcAfatA vAmam 32 abhyaktamudakaMM sparfa-yati 33 avitto'gnirityAvedayati 34 amuSyAH putra iti vyA-khyAtam 35 eSa te janate rAjetyanudifati janatAyai 36 somo'smAkaM brAhmaNAnAMM rAjetyupAMM fu japati 37 indra sya vajro'sIti yajamAnAya dhanuH prayacchati 38 fatrubAdhanAH stheti tritvafumqdusukhAmbANavataH 39 tAnpAta prAxcamityabhima ntr?ya mitro'sIti dakSiNaM bAhumudyacchati varuNo'sIti savyam 40 hiraNyavarNamuSasa ityudyatabAhuM tiSThantama-bhimantrayate 41 samApratiSThantamanvabhidhAvandifa upatiSThate--sami-dhamAtiSTheti paryAyaiH 42 somasya tviSirasIti vyAghracarma viveSTyA-sandyAmAstqNAti 43 pratyastaM namuceH fira iti bahirvedi sate sIsaM paNDagAya pratyasyati 44 aveSTA dandafUkA iti lohitAyasaM kefa-vApAya 45 mqtyoH pAhIti rajataMM rukmamadhastAdvyAghracarma vyapohati didivaH pAhIti haritaMM rukmamupariSTAdadhyUhati 46 agnaye svAheti paryAyairdvAdafa pArthAni hutvA mArutasya daivatena pracarati 47 somasya tvA dyumnenetyenamAsandyAmUrdhvabAhuM tiSThantamabhiSixcati pAlAfena brAhmaNa Afvatthena vaifya audumbareNa bhrAtqvyo yo janyo mitraMM sa naiyagrodhena 48 rukmaM pratyaxcaMM sixcati 49 pAlAfe feSAnsamavanIya kqSNaviSANayA vAsAMM si visrasyendra sya yonirasIti vAsa upAdatte 50 samA-vavqtranniti samunmArSTi 51 indra sya vajro'sIti rathamupAvaharati 52 mitrAvaruNayostveti yunakti 53 viSNoH kramo'sIti rathamAkrAmati 54 marutAM prasave jayetyAruhya japati 55 purastAtsviSTakqtaH savitA tvA prasavAnAmiti hastamanvArabhya japa-tyamuSyAH putramiti yasyAH putro bhavatyamuSyAMM vifIti yasyA vifo rAjA bhavati 1 atraivAvedanu kramakramaNamanu mantrAnityadhIyate 2 ukthyo'bhiSecanIyasaMM sthA 3 mAdhyandinIyAnsavanIyAnanu mArutame-kaviMM fatikapAlaM nirvapati 4 fukrajyotifceti paryAyai kapAlA-nyupadadhAti 5 dvAtriMM fataMM sahasrANi catustriMM fatamayutaMM vA dadAti 6 mAhendra kAla AgnIdhre pavitrANi gqhNAti 7 devIrApo apAM napAdi-tyapo'bhijuhoti 8 uttarottaraiH paryAyairhomagrahANi sarvatra 9 vqSo-rmirasIti pratIpasAraNInAm 10 vqSaseno'sItyanvIpasAraNInAm 11 apAM patirasIti nadasya 12 aprahAvarIH sthetyanupadAsInAMM sthAva-rANAm 13 parivAhiNIH stheti nIvAhasya 14 ojasvinIH sthetya-tIrthe pravahantInAm 15 mAndAH stheti kUpyAnAm 16 vrajakSitaH stheti sthAvarANAm 17 sUryavarcasaH stheti yA Atapati varSati 18 sUryatvacasaH stheti yAsu paridqfyate 19 marutAmojaH sthetyapqSThe 20 vafAH stheti pruSvANAm 21 fakvarIH stheti gomUtrasya 22 vifvabhqtaH stheti payasaH 23 janabhqta iti ghqtasya 24 apAmoSadhInAmiti madhunaH 25 SoDafa gqhItvA devIrApo madhumatIriti saMM sqjati 26 anAdhqSTAH sIdatetyantarA hoturdhiSNyaM brAhmaNAcchaMM sinafca sAdayati 27 apo devIrityabhimantr! yAnibhqSTamasIti fatakqSNalaMM rukmaMM fatAtqNNa-mAdAya tena saha fukrA vaH fukreNa punAmIti pUyovAvadito'nuSaja-tyastho gAyatr! yA trI rukmeNotpUya pAlAfamAfvatthamaudumbaraM naiyagrodhamiti pAtrANi teSu rAjasUyA ityapo vyAnayati 28 rudra yatta iti feSamA-gnIdhrIye hutvA somA indra iti yajamAnamAmantrayate 29 kSatrasya yoni-rasIti tArpya MM! yajamAnaH paridhatte kSatrasyolbamasIti kSaumaMM saMM fuddhaM kSatrasya nAbhirasItyuSNISam 30 madhutokmamiframAfayati 31 paxcA-fatA dakSiNamakSyAzkta ekapaxcAfatA vAmam 32 abhyaktamudakaMM sparfa-yati 33 avitto'gnirityAvedayati 34 amuSyAH putra iti vyA-khyAtam 35 eSa te janate rAjetyanudifati janatAyai 36 somo'smAkaM brAhmaNAnAMM rAjetyupAMM fu japati 37 indra sya vajro'sIti yajamAnAya dhanuH prayacchati 38 fatrubAdhanAH stheti tritvafumqdusukhAmbANavataH 39 tAnpAta prAxcamityabhimantr! ya mitro'sIti dakSiNaM bAhumudyacchati varuNo'sIti savyam 40 hiraNyavarNamuSasa ityudyatabAhuM tiSThantama-bhimantrayate 41 samApratiSThantamanvabhidhAvandifa upatiSThate--sami-dhamAtiSTheti paryAyaiH 42 somasya tviSirasIti vyAghracarma viveSTyA-sandyAmAstqNAti 43 pratyastaM namuceH fira iti bahirvedi sate sIsaM paNDagAya pratyasyati 44 aveSTA dandafUkA iti lohitAyasaM kefa-vApAya 45 mqtyoH pAhIti rajataMM rukmamadhastAdvyAghracarma vyapohati didivaH pAhIti haritaMM rukmamupariSTAdadhyUhati 46 agnaye svAheti paryAyairdvAdafa pArthAni hutvA mArutasya daivatena pracarati 47 somasya tvA dyumnenetyenamAsandyAmUrdhvabAhuM tiSThantamabhiSixcati pAlAfena brAhmaNa Afvatthena vaifya audumbareNa bhrAtqvyo yo janyo mitraMM sa naiyagrodhena 48 rukmaM pratyaxcaMM sixcati 49 pAlAfe feSAnsamavanIya kqSNaviSANayA vAsAMM si visrasyendra sya yonirasIti vAsa upAdatte 50 samA-vavqtranniti samunmArSTi 51 indra sya vajro'sIti rathamupAvaharati 52 mitrAvaruNayostveti yunakti 53 viSNoH kramo'sIti rathamAkrAmati 54 marutAM prasave jayetyAruhya japati 55 पुरस्तात्स्विष्टकृतः सविता त्वा प्रसवानामिति हस्तमन्वारभ्य जप-त्यमुष्याः पुत्रमिति यस्याः पुत्रो भवत्यमुष्याँ विशीति यस्या विशो राजा भवति १ अत्रैवावेदनु क्रमक्रमणमनु मन्त्रानित्यधीयते २ उक्थ्योऽभिषेचनीयसँ स्था ३ माध्यन्दिनीयान्सवनीयाननु मारुतमे-कविँ शतिकपालं निर्वपति ४ शुक्रज्योतिश्चेति पर्यायै कपाला-न्युपदधाति ५ द्वात्रिँ शतँ सहस्राणि चतुस्त्रिँ शतमयुतँ वा ददाति ६ माहेन्द्र काल आग्नीध्रे पवित्राणि गृह्णाति ७ देवीरापो अपां नपादि-त्यपोऽभिजुहोति ८ उत्तरोत्तरैः पर्यायैर्होमग्रहाणि सर्वत्र ९ वृषो-र्मिरसीति प्रतीपसारणीनाम् १० वृषसेनोऽसीत्यन्वीपसारणीनाम् ११ अपां पतिरसीति नदस्य १२ अप्रहावरीः स्थेत्यनुपदासीनाँ स्थाव-राणाम् १३ परिवाहिणीः स्थेति नीवाहस्य १४ ओजस्विनीः स्थेत्य-तीर्थे प्रवहन्तीनाम् १५ मान्दाः स्थेति कूप्यानाम् १६ व्रजक्षितः स्थेति स्थावराणाम् १७ सूर्यवर्चसः स्थेति या आतपति वर्षति १८ सूर्यत्वचसः स्थेति यासु परिदृश्यते १९ मरुतामोजः स्थेत्यपृष्ठे २० वशाः स्थेति प्रुष्वाणाम् २१ शक्वरीः स्थेति गोमूत्रस्य २२ विश्वभृतः स्थेति पयसः २३ जनभृत इति घृतस्य २४ अपामोषधीनामिति मधुनः २५ षोडश गृहीत्वा देवीरापो मधुमतीरिति सँ सृजति २६ अनाधृष्टाः सीदतेत्यन्तरा होतुर्धिष्ण्यं ब्राह्मणाच्छँ सिनश्च सादयति २७ अपो देवीरित्यभिम न्त्र्?यानिभृष्टमसीति शतकृष्णलँ रुक्मँ शतातृण्ण-मादाय तेन सह शुक्रा वः शुक्रेण पुनामीति पूयोवावदितोऽनुषज-त्यस्थो गाय त्र्?या त्री रुक्मेणोत्पूय पालाशमाश्वत्थमौदुम्बरं नैयग्रोधमिति पात्राणि तेषु राजसूया इत्यपो व्यानयति २८ रुद्र यत्त इति शेषमा-ग्नीध्रीये हुत्वा सोमा इन्द्र इति यजमानमामन्त्रयते २९ क्षत्रस्य योनि-रसीति तार्प्यँ यजमानः परिधत्ते क्षत्रस्योल्बमसीति क्षौमँ सँ शुद्धं क्षत्रस्य नाभिरसीत्युष्णीषम् ३० मधुतोक्ममिश्रमाशयति ३१ पञ्चा-शता दक्षिणमक्ष्याङ्क्त एकपञ्चाशता वामम् ३२ अभ्यक्तमुदकँ स्पर्श-यति ३३ अवित्तोऽग्निरित्यावेदयति ३४ अमुष्याः पुत्र इति व्या-ख्यातम् ३५ एष ते जनते राजेत्यनुदिशति जनतायै ३६ सोमोऽस्माकं ब्राह्मणानाँ राजेत्युपाँ शु जपति ३७ इन्द्र स्य वज्रोऽसीति यजमानाय धनुः प्रयच्छति ३८ शत्रुबाधनाः स्थेति त्रित्वशुमृदुसुखाम्बाणवतः ३९ तान्पात प्राञ्चमित्यभिम न्त्र्?य मित्रोऽसीति दक्षिणं बाहुमुद्यच्छति वरुणोऽसीति सव्यम् ४० हिरण्यवर्णमुषस इत्युद्यतबाहुं तिष्ठन्तम-भिमन्त्रयते ४१ समाप्रतिष्ठन्तमन्वभिधावन्दिश उपतिष्ठते--समि-धमातिष्ठेति पर्यायैः ४२ सोमस्य त्विषिरसीति व्याघ्रचर्म विवेष्ट्या-सन्द्यामास्तृणाति ४३ प्रत्यस्तं नमुचेः शिर इति बहिर्वेदि सते सीसं पण्डगाय प्रत्यस्यति ४४ अवेष्टा दन्दशूका इति लोहितायसं केश-वापाय ४५ मृत्योः पाहीति रजतँ रुक्ममधस्ताद्व्याघ्रचर्म व्यपोहति दिदिवः पाहीति हरितँ रुक्ममुपरिष्टादध्यूहति ४६ अग्नये स्वाहेति पर्यायैर्द्वादश पार्थानि हुत्वा मारुतस्य दैवतेन प्रचरति ४७ सोमस्य त्वा द्युम्नेनेत्येनमासन्द्यामूर्ध्वबाहुं तिष्ठन्तमभिषिञ्चति पालाशेन ब्राह्मण आश्वत्थेन वैश्य औदुम्बरेण भ्रातृव्यो यो जन्यो मित्रँ स नैयग्रोधेन ४८ रुक्मं प्रत्यञ्चँ सिञ्चति ४९ पालाशे शेषान्समवनीय कृष्णविषाणया वासाँ सि विस्रस्येन्द्र स्य योनिरसीति वास उपादत्ते ५० समा-ववृत्रन्निति समुन्मार्ष्टि ५१ इन्द्र स्य वज्रोऽसीति रथमुपावहरति ५२ मित्रावरुणयोस्त्वेति युनक्ति ५३ विष्णोः क्रमोऽसीति रथमाक्रामति ५४ मरुतां प्रसवे जयेत्यारुह्य जपति ५५ पुरस्तात्स्विष्टकृतः सविता त्वा प्रसवानामिति हस्तमन्वारभ्य जप-त्यमुष्याः पुत्रमिति यस्याः पुत्रो भवत्यमुष्याँ विशीति यस्या विशो राजा भवति १ अत्रैवावेदनु क्रमक्रमणमनु मन्त्रानित्यधीयते २ उक्थ्योऽभिषेचनीयसँ स्था ३ माध्यन्दिनीयान्सवनीयाननु मारुतमे-कविँ शतिकपालं निर्वपति ४ शुक्रज्योतिश्चेति पर्यायै कपाला-न्युपदधाति ५ द्वात्रिँ शतँ सहस्राणि चतुस्त्रिँ शतमयुतँ वा ददाति ६ माहेन्द्र काल आग्नीध्रे पवित्राणि गृह्णाति ७ देवीरापो अपां नपादि-त्यपोऽभिजुहोति ८ उत्तरोत्तरैः पर्यायैर्होमग्रहाणि सर्वत्र ९ वृषो-र्मिरसीति प्रतीपसारणीनाम् १० वृषसेनोऽसीत्यन्वीपसारणीनाम् ११ अपां पतिरसीति नदस्य १२ अप्रहावरीः स्थेत्यनुपदासीनाँ स्थाव-राणाम् १३ परिवाहिणीः स्थेति नीवाहस्य १४ ओजस्विनीः स्थेत्य-तीर्थे प्रवहन्तीनाम् १५ मान्दाः स्थेति कूप्यानाम् १६ व्रजक्षितः स्थेति स्थावराणाम् १७ सूर्यवर्चसः स्थेति या आतपति वर्षति १८ सूर्यत्वचसः स्थेति यासु परिदृश्यते १९ मरुतामोजः स्थेत्यपृष्ठे २० वशाः स्थेति प्रुष्वाणाम् २१ शक्वरीः स्थेति गोमूत्रस्य २२ विश्वभृतः स्थेति पयसः २३ जनभृत इति घृतस्य २४ अपामोषधीनामिति मधुनः २५ षोडश गृहीत्वा देवीरापो मधुमतीरिति सँ सृजति २६ अनाधृष्टाः सीदतेत्यन्तरा होतुर्धिष्ण्यं ब्राह्मणाच्छँ सिनश्च सादयति २७ अपो देवीरित्यभिमन्त्र्! यानिभृष्टमसीति शतकृष्णलँ रुक्मँ शतातृण्ण-मादाय तेन सह शुक्रा वः शुक्रेण पुनामीति पूयोवावदितोऽनुषज-त्यस्थो गायत्र्! या त्री रुक्मेणोत्पूय पालाशमाश्वत्थमौदुम्बरं नैयग्रोधमिति पात्राणि तेषु राजसूया इत्यपो व्यानयति २८ रुद्र यत्त इति शेषमा-ग्नीध्रीये हुत्वा सोमा इन्द्र इति यजमानमामन्त्रयते २९ क्षत्रस्य योनि-रसीति तार्प्य ँ! यजमानः परिधत्ते क्षत्रस्योल्बमसीति क्षौमँ सँ शुद्धं क्षत्रस्य नाभिरसीत्युष्णीषम् ३० मधुतोक्ममिश्रमाशयति ३१ पञ्चा-शता दक्षिणमक्ष्याङ्क्त एकपञ्चाशता वामम् ३२ अभ्यक्तमुदकँ स्पर्श-यति ३३ अवित्तोऽग्निरित्यावेदयति ३४ अमुष्याः पुत्र इति व्या-ख्यातम् ३५ एष ते जनते राजेत्यनुदिशति जनतायै ३६ सोमोऽस्माकं ब्राह्मणानाँ राजेत्युपाँ शु जपति ३७ इन्द्र स्य वज्रोऽसीति यजमानाय धनुः प्रयच्छति ३८ शत्रुबाधनाः स्थेति त्रित्वशुमृदुसुखाम्बाणवतः ३९ तान्पात प्राञ्चमित्यभिमन्त्र्! य मित्रोऽसीति दक्षिणं बाहुमुद्यच्छति वरुणोऽसीति सव्यम् ४० हिरण्यवर्णमुषस इत्युद्यतबाहुं तिष्ठन्तम-भिमन्त्रयते ४१ समाप्रतिष्ठन्तमन्वभिधावन्दिश उपतिष्ठते--समि-धमातिष्ठेति पर्यायैः ४२ सोमस्य त्विषिरसीति व्याघ्रचर्म विवेष्ट्या-सन्द्यामास्तृणाति ४३ प्रत्यस्तं नमुचेः शिर इति बहिर्वेदि सते सीसं पण्डगाय प्रत्यस्यति ४४ अवेष्टा दन्दशूका इति लोहितायसं केश-वापाय ४५ मृत्योः पाहीति रजतँ रुक्ममधस्ताद्व्याघ्रचर्म व्यपोहति दिदिवः पाहीति हरितँ रुक्ममुपरिष्टादध्यूहति ४६ अग्नये स्वाहेति पर्यायैर्द्वादश पार्थानि हुत्वा मारुतस्य दैवतेन प्रचरति ४७ सोमस्य त्वा द्युम्नेनेत्येनमासन्द्यामूर्ध्वबाहुं तिष्ठन्तमभिषिञ्चति पालाशेन ब्राह्मण आश्वत्थेन वैश्य औदुम्बरेण भ्रातृव्यो यो जन्यो मित्रँ स नैयग्रोधेन ४८ रुक्मं प्रत्यञ्चँ सिञ्चति ४९ पालाशे शेषान्समवनीय कृष्णविषाणया वासाँ सि विस्रस्येन्द्र स्य योनिरसीति वास उपादत्ते ५० समा-ववृत्रन्निति समुन्मार्ष्टि ५१ इन्द्र स्य वज्रोऽसीति रथमुपावहरति ५२ मित्रावरुणयोस्त्वेति युनक्ति ५३ विष्णोः क्रमोऽसीति रथमाक्रामति ५४ मरुतां प्रसवे जयेत्यारुह्य जपति ५५ as;iv dev' goAjIkmN/o NyiSmÉ¥N{ o jnuWemuvoc ) asAvi devaM goqjIkamandho nyasminnindra ?o januSemuvoca , asAvi devaM goqjIkamandho nyasminnindro januSemuvoca , असावि देवं गोऋजीकमन्धो न्यस्मिन्निन्द्र ?ो जनुषेमुवोच । असावि देवं गोऋजीकमन्धो न्यस्मिन्निन्द्रो जनुषेमुवोच । it i]·.; b[÷;Nveit 1 sOTv; r;jNy' Éjn;it 2 tSmw t;Ém-WumSyit 3 tdSy;mo`;y;Stm.Ut( 4 a;¢' mn it vOÿ' párgOç y;it 5 EW vj[ it päw /Nv;i| p[yCzit 6 ¬pdd;it 7 ydsIit r;jt\ ¨KmmÉ.mOxit yuªsIit hártmUgRsITy*duMbrm( 8 Ém]osIit d²=,' b;ümvhrit v¨,osIit sVym( 9 sd-sIit hSt;v;Ém=;y;m( 10 pxUn;' mNyurÉs tdev me mNyu.URy;t( Ð nmo m;]e pOÉqVy; it v;r;hI ¬p;nh; a>yvrohit 11 p[it Ty¥;m r;Jym/;yIit inmO·e 12 t,;/It; sm;sNdIm;Sq;y d²=,t a;hvnIySy ind/;it Syon;És suWdeit 13 ivã,o" £;NtmsITy;sN´w £;mit 14 Syonm;sId suWd;m;sIdeTy;-rohNtmnumN]yte inWs;d /Otv[t Ty;å!m( 15 a¦ye Sv;heit rqivmocnIy' juhoit 16 h\ s" xuÉcWidTy;d/;it 17 sh s;rÉqn; rqm;d/;it 18 a;iht;dvrohit 19 b[÷;\ STv' b[÷;-sIit yjm;no?vyuRm;mN]yte b[÷;,\ hot;rmuí;t;rm( 20 siv-t;És sTysv it py;Ryw" p[Ty;ó" 21 EW vj[ it b[÷; SFy\ r;De p[yCzit r;j; p[itiht;y p[itiht" sen;Nye sen;nI s'g[hI]e s'g[hIt; sUt;y sUto g[;m iti triSTubhA brahmAnveti 1 sqtvA rAjanyaM jinAti 2 tasmai tAmi-Sumasyati 3 tadasyAmoghAyAstamabhUt 4 AptaM mana iti vqttaM parigqhya yAti 5 eSa vajra iti patnyai dhanvArtniM prayacchati 6 upadadAti 7 iyadasIti rAjataMM rukmamabhimqfati yuzzasIti haritamUrgasItyaudumbaram 8 mitro'sIti dakSiNaM bAhumavaharati varuNo'sIti savyam 9 sada-sIti hastAvAmikSAyAm 10 pafUnAM manyurasi tadeva me manyurbhUyAt . namo mAtre pqthivyA iti vArAhI upAnahA abhyavarohati 11 prati tyannAma rAjyamadhAyIti nimqSTe 12 taNAdhItA samAsandImAsthAya dakSiNata AhavanIyasya nidadhAti syonAsi suSadeti 13 viSNoH krAntamasItyAsandyai krAmati 14 syonamAsIda suSadAmAsIdetyA-rohantamanumantrayate niSasAda dhqtavrata ityArUDham 15 agnaye svAheti rathavimocanIyaM juhoti 16 haMM saH fuciSadityAdadhAti 17 saha sArathinA rathamAdadhAti 18 AhitAdavarohati 19 brahmAMM stvaM brahmA-sIti yajamAno'dhvaryumAmantrayate brahmANaMM hotAramudgAtAram 20 savi-tAsi satyasava iti paryAyaiH pratyAhuH 21 eSa vajra iti brahmA sphyaMM rAjxe prayacchati rAjA pratihitAya pratihitaH senAnye senAnI saMgrahItre saMgrahItA sUtAya sUto grAmaNye grAmaNIrakSAvApAya 22 tena sphyenA-dhidevanaM kurvanti 23 tatra paSThauhIMM vidIvyante brAhmaNo rAjanyo vaifyaH fUdraH 24 odanaMM rAjA pratifrAvayati 25 brAhmaNafcatuHfatamakSA-napacchidyodbhinnaMM rAjxa iti rAjxe prayacchati 26 tadra ?AjA kqtaMM vicinoti 27 tataH paxcAkSAnprayacchannAha--difo abhyabhUdayamiti 28 kSetraM dadAti 29 varaMM vqNIte 30 mazgalyanAmno hvayatisuflokAH sumazgalAH satyarAjAna iti 31 qco gAthAfca hotA faMM sati hiraNyakUrca AsInaH 32 hiraNyakUrce hiraNyakafipuni vAsIno'dhvaryuH pratigqNAti-omityqkSu tatheti gAthAsu 33 paridhAnIyAMM saMpAdya maitrAvaruNyA-mikSayA pracarati 34 sahasviSTakqdiDaM mArutasya ca 35 atraiva rukmau dadAti 36 abhiSekafeSaM gArhapatya iti pratihitasya vayaMM syAma patayo rayINAmiti japitvA 37 samAnamAvabhqthAt 38 iti triSTubhA brahmAnveti 1 sqtvA rAjanyaM jinAti 2 tasmai tAmi-Sumasyati 3 tadasyAmoghAyAstamabhUt 4 AptaM mana iti vqttaM parigqhya yAti 5 eSa vajra iti patnyai dhanvArtniM prayacchati 6 upadadAti 7 iyadasIti rAjataMM rukmamabhimqfati yuzzasIti haritamUrgasItyaudumbaram 8 mitro'sIti dakSiNaM bAhumavaharati varuNo'sIti savyam 9 sada-sIti hastAvAmikSAyAm 10 pafUnAM manyurasi tadeva me manyurbhUyAt . namo mAtre pqthivyA iti vArAhI upAnahA abhyavarohati 11 prati tyannAma rAjyamadhAyIti nimqSTe 12 taNAdhItA samAsandImAsthAya dakSiNata AhavanIyasya nidadhAti syonAsi suSadeti 13 viSNoH krAntamasItyAsandyai krAmati 14 syonamAsIda suSadAmAsIdetyA-rohantamanumantrayate niSasAda dhqtavrata ityArUDham 15 agnaye svAheti rathavimocanIyaM juhoti 16 haMM saH fuciSadityAdadhAti 17 saha sArathinA rathamAdadhAti 18 AhitAdavarohati 19 brahmAMM stvaM brahmA-sIti yajamAno'dhvaryumAmantrayate brahmANaMM hotAramudgAtAram 20 savi-tAsi satyasava iti paryAyaiH pratyAhuH 21 eSa vajra iti brahmA sphyaMM rAjxe prayacchati rAjA pratihitAya pratihitaH senAnye senAnI saMgrahItre saMgrahItA sUtAya sUto grAmaNye grAmaNIrakSAvApAya 22 tena sphyenA-dhidevanaM kurvanti 23 tatra paSThauhI MM! vidIvyante brAhmaNo rAjanyo vaifyaH fUdraH 24 odanaMM rAjA pratifrAvayati 25 brAhmaNafcatuHfatamakSA-napacchidyodbhinnaMM rAjxa iti rAjxe prayacchati 26 tadrA jA kqtaMM vicinoti 27 tataH paxcAkSAnprayacchannAha--difo abhyabhUdayamiti 28 kSetraM dadAti 29 varaMM vqNIte 30 mazgalyanAmno hvayatisuflokAH sumazgalAH satyarAjAna iti 31 qco gAthAfca hotA faMM sati hiraNyakUrca AsInaH 32 hiraNyakUrce hiraNyakafipuni vAsIno'dhvaryuH pratigqNAti-omityqkSu tatheti gAthAsu 33 paridhAnIyAMM saMpAdya maitrAvaruNyA-mikSayA pracarati 34 sahasviSTakqdiDaM mArutasya ca 35 atraiva rukmau dadAti 36 abhiSekafeSaM gArhapatya iti pratihitasya vayaMM syAma patayo rayINAmiti japitvA 37 samAnamAvabhqthAt 38 इति त्रिष्टुभा ब्रह्मान्वेति १ सृत्वा राजन्यं जिनाति २ तस्मै तामि-षुमस्यति ३ तदस्यामोघायास्तमभूत् ४ आप्तं मन इति वृत्तं परिगृह्य याति ५ एष वज्र इति पत्न्यै धन्वार्त्निं प्रयच्छति ६ उपददाति ७ इयदसीति राजतँ रुक्ममभिमृशति युङ्ङसीति हरितमूर्गसीत्यौदुम्बरम् ८ मित्रोऽसीति दक्षिणं बाहुमवहरति वरुणोऽसीति सव्यम् ९ सद-सीति हस्तावामिक्षायाम् १० पशूनां मन्युरसि तदेव मे मन्युर्भूयात् ॥ नमो मात्रे पृथिव्या इति वाराही उपानहा अभ्यवरोहति ११ प्रति त्यन्नाम राज्यमधायीति निमृष्टे १२ तणाधीता समासन्दीमास्थाय दक्षिणत आहवनीयस्य निदधाति स्योनासि सुषदेति १३ विष्णोः क्रान्तमसीत्यासन्द्यै क्रामति १४ स्योनमासीद सुषदामासीदेत्या-रोहन्तमनुमन्त्रयते निषसाद धृतव्रत इत्यारूढम् १५ अग्नये स्वाहेति रथविमोचनीयं जुहोति १६ हँ सः शुचिषदित्यादधाति १७ सह सारथिना रथमादधाति १८ आहितादवरोहति १९ ब्रह्माँ स्त्वं ब्रह्मा-सीति यजमानोऽध्वर्युमामन्त्रयते ब्रह्माणँ होतारमुद्गातारम् २० सवि-तासि सत्यसव इति पर्यायैः प्रत्याहुः २१ एष वज्र इति ब्रह्मा स्फ्यँ राज्ञे प्रयच्छति राजा प्रतिहिताय प्रतिहितः सेनान्ये सेनानी संग्रहीत्रे संग्रहीता सूताय सूतो ग्रामण्ये ग्रामणीरक्षावापाय २२ तेन स्फ्येना-धिदेवनं कुर्वन्ति २३ तत्र पष्ठौहीँ विदीव्यन्ते ब्राह्मणो राजन्यो वैश्यः शूद्रः २४ ओदनँ राजा प्रतिश्रावयति २५ ब्राह्मणश्चतुःशतमक्षा-नपच्छिद्योद्भिन्नँ राज्ञ इति राज्ञे प्रयच्छति २६ तद्र ?ाजा कृतँ विचिनोति २७ ततः पञ्चाक्षान्प्रयच्छन्नाह--दिशो अभ्यभूदयमिति २८ क्षेत्रं ददाति २९ वरँ वृणीते ३० मङ्गल्यनाम्नो ह्वयतिसुश्लोकाः सुमङ्गलाः सत्यराजान इति ३१ ऋचो गाथाश्च होता शँ सति हिरण्यकूर्च आसीनः ३२ हिरण्यकूर्चे हिरण्यकशिपुनि वासीनोऽध्वर्युः प्रतिगृणाति-ओमित्यृक्षु तथेति गाथासु ३३ परिधानीयाँ संपाद्य मैत्रावरुण्या-मिक्षया प्रचरति ३४ सहस्विष्टकृदिडं मारुतस्य च ३५ अत्रैव रुक्मौ ददाति ३६ अभिषेकशेषं गार्हपत्य इति प्रतिहितस्य वयँ स्याम पतयो रयीणामिति जपित्वा ३७ समानमावभृथात् ३८ इति त्रिष्टुभा ब्रह्मान्वेति १ सृत्वा राजन्यं जिनाति २ तस्मै तामि-षुमस्यति ३ तदस्यामोघायास्तमभूत् ४ आप्तं मन इति वृत्तं परिगृह्य याति ५ एष वज्र इति पत्न्यै धन्वार्त्निं प्रयच्छति ६ उपददाति ७ इयदसीति राजतँ रुक्ममभिमृशति युङ्ङसीति हरितमूर्गसीत्यौदुम्बरम् ८ मित्रोऽसीति दक्षिणं बाहुमवहरति वरुणोऽसीति सव्यम् ९ सद-सीति हस्तावामिक्षायाम् १० पशूनां मन्युरसि तदेव मे मन्युर्भूयात् ॥ नमो मात्रे पृथिव्या इति वाराही उपानहा अभ्यवरोहति ११ प्रति त्यन्नाम राज्यमधायीति निमृष्टे १२ तणाधीता समासन्दीमास्थाय दक्षिणत आहवनीयस्य निदधाति स्योनासि सुषदेति १३ विष्णोः क्रान्तमसीत्यासन्द्यै क्रामति १४ स्योनमासीद सुषदामासीदेत्या-रोहन्तमनुमन्त्रयते निषसाद धृतव्रत इत्यारूढम् १५ अग्नये स्वाहेति रथविमोचनीयं जुहोति १६ हँ सः शुचिषदित्यादधाति १७ सह सारथिना रथमादधाति १८ आहितादवरोहति १९ ब्रह्माँ स्त्वं ब्रह्मा-सीति यजमानोऽध्वर्युमामन्त्रयते ब्रह्माणँ होतारमुद्गातारम् २० सवि-तासि सत्यसव इति पर्यायैः प्रत्याहुः २१ एष वज्र इति ब्रह्मा स्फ्यँ राज्ञे प्रयच्छति राजा प्रतिहिताय प्रतिहितः सेनान्ये सेनानी संग्रहीत्रे संग्रहीता सूताय सूतो ग्रामण्ये ग्रामणीरक्षावापाय २२ तेन स्फ्येना-धिदेवनं कुर्वन्ति २३ तत्र पष्ठौही ँ! विदीव्यन्ते ब्राह्मणो राजन्यो वैश्यः शूद्रः २४ ओदनँ राजा प्रतिश्रावयति २५ ब्राह्मणश्चतुःशतमक्षा-नपच्छिद्योद्भिन्नँ राज्ञ इति राज्ञे प्रयच्छति २६ तद्रा जा कृतँ विचिनोति २७ ततः पञ्चाक्षान्प्रयच्छन्नाह--दिशो अभ्यभूदयमिति २८ क्षेत्रं ददाति २९ वरँ वृणीते ३० मङ्गल्यनाम्नो ह्वयतिसुश्लोकाः सुमङ्गलाः सत्यराजान इति ३१ ऋचो गाथाश्च होता शँ सति हिरण्यकूर्च आसीनः ३२ हिरण्यकूर्चे हिरण्यकशिपुनि वासीनोऽध्वर्युः प्रतिगृणाति-ओमित्यृक्षु तथेति गाथासु ३३ परिधानीयाँ संपाद्य मैत्रावरुण्या-मिक्षया प्रचरति ३४ सहस्विष्टकृदिडं मारुतस्य च ३५ अत्रैव रुक्मौ ददाति ३६ अभिषेकशेषं गार्हपत्य इति प्रतिहितस्य वयँ स्याम पतयो रयीणामिति जपित्वा ३७ समानमावभृथात् ३८ ap;' nP]e Sv;heTyp;Ntev.Oqe juhoTyUjoR nP] it d.RStMbe vLmI-kvp;y;\ v;¦ye gOhpty it g;hRpTye 1 EeN{ I sUtvx;nubN?y; 2 nwv;r" pxupuro@;x" 3 p;]ISq;ne sUn;y; aÉ/ ctuãp´; invRpit 4 p;Tp[;Gv\ xSy ivh;r\ ivúTy s;iv]o·;kp;l itp[.Oty" s¢ s\ sOp" 5 t;É.rNvh\ yjte 6 pUvRSy;" pUvoR-prSy; g;hRpTy" 7 p[;Gv\ xe Tv;·^" 8 tiSmNs\ iSqte dxpey;y dI=te 9 n kxXmÅu vpit 10 aPsudI=; et;NÃ;dx pu<@rI-k;\ yjm;no b/Ite 11 s´o j;t\ ivsOjit 12 s´o r;j;n' £¡,;it dxÉ." s;<@øvRTstrwinRTyw 13 purSt;dupsd;m;¦e-ym·;kp;l' invRpeNm?ye s*Mymupár·;Ãwã,vm( 14 aɦ·omo dxpeys\ Sq; 15 xt' b[;÷,;" som' ipb²Nt dx dxwkkù cmsm( 16 dx pOCzit kSte ipt;mh" kSte ipt;mh it ²S]y 17 yeW;' dxsu n mIm;\ ser\ St AiTvjo ysipR, ipv; ikù b[;÷,SyeTyuKTv; p[spRit 18 d²=,;k;le ¨Kmo hotu" §guí;tu" p[;veW; a?vyoRárit b[;÷,Vy;:y;tm( 19 s;<@²S]vTso g[;v-Stuto vTstyuR¥eturj" sub[÷ apAM naptre svAhetyapAnte'vabhqthe juhotyUrjo naptra iti darbhastambe valmI-kavapAyAMM vAgnaye gqhapataya iti gArhapatye 1 aindra ?I sUtavafAnubandhyA 2 naivAraH pafupuroDAfaH 3 pAtrIsthAne sUnAyA adhi catuSpadyA nirvapati 4 pafcAtprAgvaMM fasya vihAraMM vihqtya sAvitro'STAkapAla itiprabhqtayaH sapta saMM sqpaH 5 tAbhiranvahaMM yajate 6 pUrvasyAH pUrvo-'parasyA gArhapatyaH 7 prAgvaMM fe tvASTraH 8 tasminsaMM sthite dafapeyAya dIkSate 9 na kefafmafru vapati 10 apsudIkSA fvetAndvAdafa puNDarI-kAMM fca yajamAno badhIte 11 sadyo jAtaMM visqjati 12 sadyo rAjAnaM krINAti dafabhiH sANDairvatsatarairnityaifca 13 purastAdupasadAmAgne-yamaSTAkapAlaM nirvapenmadhye saumyamupariSTAdvaiSNavam 14 agniSTomo dafapeyasaMM sthA 15 fataM brAhmaNAH somaM pibanti dafa dafaikaikaM camasam 16 dafa pqcchati kaste pitAmahaH kaste pitAmaha iti striyafca 17 yeSAM dafasu na mImAMM seraMM sta qtvijo yasarpiNafca pivA kiM brAhmaNasyetyuktvA prasarpati 18 dakSiNAkAle rukmo hotuH sragudgAtuH prAveSA adhvaryoriti brAhmaNavyAkhyAtam 19 sANDastrivatso grAva-stuto vatsataryunneturajaH subrahmaNyasya 20 na prasarpakebhyo dadAti 21 frAyantIyaM brahmasAma 22 abhiSecanIyadafapeyau vatsatarApavargau 23 pUrNamAsyA yajanIye'hanyabhiSecanIyAya dIkSate 24 dvAdafa mAsAndIkSito bhavati 25 upasatsu nAfnAti 26 tisra upasadaH 27 caturthyAMM saumyamahaH 28 tadahaH saMM sqpAM prathamAM dafamyAmuttamAm 29 sA prathamA dafAhAni yasyopasadaH 30 trayodafyAMM saumyamahastada-hardifAmaveSTibhiH 31 vaiSNavAduttarANi paxca havIMM Si 32 tatra brAhmaNo yajeta bArhaspatyaM madhye nidhAyAhutimAhutiMM hutvAbhighArayet 33 annakAmo yajeteti brAhmaNavyAkhyAtam 34 sAyaM pUrvAH prayuja uttarANi havIMM Si 35 dakSiNo rathavAhanavAho dakSiNA 36 SaDuttarANi prAtaH 37 savyo rathavAhanavAho dakSiNA 38 paurNamAsyAmagnihotraM juhoti 39 saMM vatsaramagnihotraMM hutvA kefavapanIyAya dIkSate 40 pratIcI-nastomo'tirAtraH SoDafikaH saMM sthA 41 anubandhyAyAMM hutAyAmagni-cayavaddakSiNasyAMM vedifroNyAmAsandyAmAsInasya ye kefinaH prathame sattramAsateti pravapati 42 tasminsaMM sthite pafubandhena yajate 43 mArutI pqfniH paSThauhI garbhiNyAdityAjA malihA garbhiNI 44 savitre prasavitra iti satyadUtAstrINi havIMM Si 45 daNDa upAnahau fuSka-dqtiriti dakSiNA dUtAya prayacchati 46 pafubandhena yo yajate yo'sya sadyantajAtIyo rAjA tasmai prahiNoti--abhyaSikSi rAjAbhUm . asmyahamaha iti 47 vyuSTidvirAtreNa yajate 48 agniSTomaH prathama-maharAyuratirAtra uttaram 49 kSatrasya dhqtimAgniSTomeneSTibhiryajetardevi-kAbhirdevasUbhirvaifAnaravAruNyA sautrAmaNyA sautrAmaNyA 50 apAM naptre svAhetyapAnte'vabhqthe juhotyUrjo naptra iti darbhastambe valmI-kavapAyAMM vAgnaye gqhapataya iti gArhapatye 1 aindrI sUtavafAnubandhyA 2 naivAraH pafupuroDAfaH 3 pAtrIsthAne sUnAyA adhi catuSpadyA nirvapati 4 pafcAtprAgvaMM fasya vihAraMM vihqtya sAvitro'STAkapAla itiprabhqtayaH sapta saMM sqpaH 5 tAbhiranvahaMM yajate 6 pUrvasyAH pUrvo-'parasyA gArhapatyaH 7 prAgvaMM fe tvASTraH 8 tasminsaMM sthite dafapeyAya dIkSate 9 na kefafmafru vapati 10 apsudIkSA fvetAndvAdafa puNDarI-kAMM fca yajamAno badhIte 11 sadyo jAtaMM visqjati 12 sadyo rAjAnaM krINAti dafabhiH sANDairvatsatarairnityaifca 13 purastAdupasadAmAgne-yamaSTAkapAlaM nirvapenmadhye saumyamupariSTAdvaiSNavam 14 agniSTomo dafapeyasaMM sthA 15 fataM brAhmaNAH somaM pibanti dafa dafaikaikaM camasam 16 dafa pqcchati kaste pitAmahaH kaste pitAmaha iti striyafca 17 yeSAM dafasu na mImAMM seraMM sta qtvijo yasarpiNafca pivA kiM brAhmaNasyetyuktvA prasarpati 18 dakSiNAkAle rukmo hotuH sragudgAtuH prAveSA adhvaryoriti brAhmaNavyAkhyAtam 19 sANDastrivatso grAva-stuto vatsataryunneturajaH subrahmaNyasya 20 na prasarpakebhyo dadAti 21 frAyantIyaM brahmasAma 22 abhiSecanIyadafapeyau vatsatarApavargau 23 pUrNamAsyA yajanIye'hanyabhiSecanIyAya dIkSate 24 dvAdafa mAsAndIkSito bhavati 25 upasatsu nAfnAti 26 tisra upasadaH 27 caturthyA MM! saumyamahaH 28 tadahaH saMM sqpAM prathamAM dafamyAmuttamAm 29 sA prathamA dafAhAni yasyopasadaH 30 trayodafyAMM saumyamahastada-hardifAmaveSTibhiH 31 vaiSNavAduttarANi paxca havI MM! Si 32 tatra brAhmaNo yajeta bArhaspatyaM madhye nidhAyAhutimAhutiMM hutvAbhighArayet 33 annakAmo yajeteti brAhmaNavyAkhyAtam 34 sAyaM pUrvAH prayuja uttarANi havI MM! Si 35 dakSiNo rathavAhanavAho dakSiNA 36 SaDuttarANi prAtaH 37 savyo rathavAhanavAho dakSiNA 38 paurNamAsyAmagnihotraM juhoti 39 saMM vatsaramagnihotraMM hutvA kefavapanIyAya dIkSate 40 pratIcI-nastomo'tirAtraH SoDafikaH saMM sthA 41 anubandhyAyAMM hutAyAmagni-cayavaddakSiNasyAMM vedifroNyAmAsandyAmAsInasya ye kefinaH prathame sattramAsateti pravapati 42 tasminsaMM sthite pafubandhena yajate 43 mArutI pqfniH paSThauhI garbhiNyAdityAjA malihA garbhiNI 44 savitre prasavitra iti satyadUtAstrINi havI MM! Si 45 daNDa upAnahau fuSka-dqtiriti dakSiNA dUtAya prayacchati 46 pafubandhena yo yajate yo'sya sadyantajAtIyo rAjA tasmai prahiNoti--abhyaSikSi rAjAbhUm . asmyahamaha iti 47 vyuSTidvirAtreNa yajate 48 agniSTomaH prathama-maharAyuratirAtra uttaram 49 kSatrasya dhqtimAgniSTomeneSTibhiryajetardevi-kAbhirdevasUbhirvaifAnaravAruNyA sautrAmaNyA sautrAmaNyA 50 अपां नप्त्रे स्वाहेत्यपान्तेऽवभृथे जुहोत्यूर्जो नप्त्र इति दर्भस्तम्बे वल्मी-कवपायाँ वाग्नये गृहपतय इति गार्हपत्ये १ ऐन्द्र ?ी सूतवशानुबन्ध्या २ नैवारः पशुपुरोडाशः ३ पात्रीस्थाने सूनाया अधि चतुष्पद्या निर्वपति ४ पश्चात्प्राग्वँ शस्य विहारँ विहृत्य सावित्रोऽष्टाकपाल इतिप्रभृतयः सप्त सँ सृपः ५ ताभिरन्वहँ यजते ६ पूर्वस्याः पूर्वो-ऽपरस्या गार्हपत्यः ७ प्राग्वँ शे त्वाष्ट्रः ८ तस्मिन्सँ स्थिते दशपेयाय दीक्षते ९ न केशश्मश्रु वपति १० अप्सुदीक्षा श्वेतान्द्वादश पुण्डरी-काँ श्च यजमानो बधीते ११ सद्यो जातँ विसृजति १२ सद्यो राजानं क्रीणाति दशभिः साण्डैर्वत्सतरैर्नित्यैश्च १३ पुरस्तादुपसदामाग्ने-यमष्टाकपालं निर्वपेन्मध्ये सौम्यमुपरिष्टाद्वैष्णवम् १४ अग्निष्टोमो दशपेयसँ स्था १५ शतं ब्राह्मणाः सोमं पिबन्ति दश दशैकैकं चमसम् १६ दश पृच्छति कस्ते पितामहः कस्ते पितामह इति स्त्रियश्च १७ येषां दशसु न मीमाँ सेरँ स्त ऋत्विजो यसर्पिणश्च पिवा किं ब्राह्मणस्येत्युक्त्वा प्रसर्पति १८ दक्षिणाकाले रुक्मो होतुः स्रगुद्गातुः प्रावेषा अध्वर्योरिति ब्राह्मणव्याख्यातम् १९ साण्डस्त्रिवत्सो ग्राव-स्तुतो वत्सतर्युन्नेतुरजः सुब्रह्मण्यस्य २० न प्रसर्पकेभ्यो ददाति २१ श्रायन्तीयं ब्रह्मसाम २२ अभिषेचनीयदशपेयौ वत्सतरापवर्गौ २३ पूर्णमास्या यजनीयेऽहन्यभिषेचनीयाय दीक्षते २४ द्वादश मासान्दीक्षितो भवति २५ उपसत्सु नाश्नाति २६ तिस्र उपसदः २७ चतुर्थ्याँ सौम्यमहः २८ तदहः सँ सृपां प्रथमां दशम्यामुत्तमाम् २९ सा प्रथमा दशाहानि यस्योपसदः ३० त्रयोदश्याँ सौम्यमहस्तद-हर्दिशामवेष्टिभिः ३१ वैष्णवादुत्तराणि पञ्च हवीँ षि ३२ तत्र ब्राह्मणो यजेत बार्हस्पत्यं मध्ये निधायाहुतिमाहुतिँ हुत्वाभिघारयेत् ३३ अन्नकामो यजेतेति ब्राह्मणव्याख्यातम् ३४ सायं पूर्वाः प्रयुज उत्तराणि हवीँ षि ३५ दक्षिणो रथवाहनवाहो दक्षिणा ३६ षडुत्तराणि प्रातः ३७ सव्यो रथवाहनवाहो दक्षिणा ३८ पौर्णमास्यामग्निहोत्रं जुहोति ३९ सँ वत्सरमग्निहोत्रँ हुत्वा केशवपनीयाय दीक्षते ४० प्रतीची-नस्तोमोऽतिरात्रः षोडशिकः सँ स्था ४१ अनुबन्ध्यायाँ हुतायामग्नि-चयवद्दक्षिणस्याँ वेदिश्रोण्यामासन्द्यामासीनस्य ये केशिनः प्रथमे सत्त्रमासतेति प्रवपति ४२ तस्मिन्सँ स्थिते पशुबन्धेन यजते ४३ मारुती पृश्निः पष्ठौही गर्भिण्यादित्याजा मलिहा गर्भिणी ४४ सवित्रे प्रसवित्र इति सत्यदूतास्त्रीणि हवीँ षि ४५ दण्ड उपानहौ शुष्क-दृतिरिति दक्षिणा दूताय प्रयच्छति ४६ पशुबन्धेन यो यजते योऽस्य सद्यन्तजातीयो राजा तस्मै प्रहिणोति--अभ्यषिक्षि राजाभूम् ॥ अस्म्यहमह इति ४७ व्युष्टिद्विरात्रेण यजते ४८ अग्निष्टोमः प्रथम-महरायुरतिरात्र उत्तरम् ४९ क्षत्रस्य धृतिमाग्निष्टोमेनेष्टिभिर्यजेतर्देवि-काभिर्देवसूभिर्वैशानरवारुण्या सौत्रामण्या सौत्रामण्या ५० अपां नप्त्रे स्वाहेत्यपान्तेऽवभृथे जुहोत्यूर्जो नप्त्र इति दर्भस्तम्बे वल्मी-कवपायाँ वाग्नये गृहपतय इति गार्हपत्ये १ ऐन्द्री सूतवशानुबन्ध्या २ नैवारः पशुपुरोडाशः ३ पात्रीस्थाने सूनाया अधि चतुष्पद्या निर्वपति ४ पश्चात्प्राग्वँ शस्य विहारँ विहृत्य सावित्रोऽष्टाकपाल इतिप्रभृतयः सप्त सँ सृपः ५ ताभिरन्वहँ यजते ६ पूर्वस्याः पूर्वो-ऽपरस्या गार्हपत्यः ७ प्राग्वँ शे त्वाष्ट्रः ८ तस्मिन्सँ स्थिते दशपेयाय दीक्षते ९ न केशश्मश्रु वपति १० अप्सुदीक्षा श्वेतान्द्वादश पुण्डरी-काँ श्च यजमानो बधीते ११ सद्यो जातँ विसृजति १२ सद्यो राजानं क्रीणाति दशभिः साण्डैर्वत्सतरैर्नित्यैश्च १३ पुरस्तादुपसदामाग्ने-यमष्टाकपालं निर्वपेन्मध्ये सौम्यमुपरिष्टाद्वैष्णवम् १४ अग्निष्टोमो दशपेयसँ स्था १५ शतं ब्राह्मणाः सोमं पिबन्ति दश दशैकैकं चमसम् १६ दश पृच्छति कस्ते पितामहः कस्ते पितामह इति स्त्रियश्च १७ येषां दशसु न मीमाँ सेरँ स्त ऋत्विजो यसर्पिणश्च पिवा किं ब्राह्मणस्येत्युक्त्वा प्रसर्पति १८ दक्षिणाकाले रुक्मो होतुः स्रगुद्गातुः प्रावेषा अध्वर्योरिति ब्राह्मणव्याख्यातम् १९ साण्डस्त्रिवत्सो ग्राव-स्तुतो वत्सतर्युन्नेतुरजः सुब्रह्मण्यस्य २० न प्रसर्पकेभ्यो ददाति २१ श्रायन्तीयं ब्रह्मसाम २२ अभिषेचनीयदशपेयौ वत्सतरापवर्गौ २३ पूर्णमास्या यजनीयेऽहन्यभिषेचनीयाय दीक्षते २४ द्वादश मासान्दीक्षितो भवति २५ उपसत्सु नाश्नाति २६ तिस्र उपसदः २७ चतुर्थ्या ँ! सौम्यमहः २८ तदहः सँ सृपां प्रथमां दशम्यामुत्तमाम् २९ सा प्रथमा दशाहानि यस्योपसदः ३० त्रयोदश्याँ सौम्यमहस्तद-हर्दिशामवेष्टिभिः ३१ वैष्णवादुत्तराणि पञ्च हवी ँ! षि ३२ तत्र ब्राह्मणो यजेत बार्हस्पत्यं मध्ये निधायाहुतिमाहुतिँ हुत्वाभिघारयेत् ३३ अन्नकामो यजेतेति ब्राह्मणव्याख्यातम् ३४ सायं पूर्वाः प्रयुज उत्तराणि हवी ँ! षि ३५ दक्षिणो रथवाहनवाहो दक्षिणा ३६ षडुत्तराणि प्रातः ३७ सव्यो रथवाहनवाहो दक्षिणा ३८ पौर्णमास्यामग्निहोत्रं जुहोति ३९ सँ वत्सरमग्निहोत्रँ हुत्वा केशवपनीयाय दीक्षते ४० प्रतीची-नस्तोमोऽतिरात्रः षोडशिकः सँ स्था ४१ अनुबन्ध्यायाँ हुतायामग्नि-चयवद्दक्षिणस्याँ वेदिश्रोण्यामासन्द्यामासीनस्य ये केशिनः प्रथमे सत्त्रमासतेति प्रवपति ४२ तस्मिन्सँ स्थिते पशुबन्धेन यजते ४३ मारुती पृश्निः पष्ठौही गर्भिण्यादित्याजा मलिहा गर्भिणी ४४ सवित्रे प्रसवित्र इति सत्यदूतास्त्रीणि हवी ँ! षि ४५ दण्ड उपानहौ शुष्क-दृतिरिति दक्षिणा दूताय प्रयच्छति ४६ पशुबन्धेन यो यजते योऽस्य सद्यन्तजातीयो राजा तस्मै प्रहिणोति--अभ्यषिक्षि राजाभूम् ॥ अस्म्यहमह इति ४७ व्युष्टिद्विरात्रेण यजते ४८ अग्निष्टोमः प्रथम-महरायुरतिरात्र उत्तरम् ४९ क्षत्रस्य धृतिमाग्निष्टोमेनेष्टिभिर्यजेतर्देवि-काभिर्देवसूभिर्वैशानरवारुण्या सौत्रामण्या सौत्रामण्या ५० r;j; ivÉjTy;me/en yjet 1 pu rAjA vijityAfvamedhena yajeta 1 puNyanAmadheyaM devayajanamadhyavasyati 2 qSabhastUparaH sarvarUpaH 3 tena prAjApatyena 4 yadatyAmantaM giriridadAya parivaheyustatra yajeta 5 amAvAsyAyAM brahmaudanaMM frapayati pUrvasyAm 6 uttarasyAM paryagni kqtvA kefafmafru vApayitvAhataMM vAsa AchAdyAhavanIye vaitasaM kaTamupasamAdhAya namaskArairupatiSTheta dra STre nama upadra STre namaH khyAtre nama ityupasthAnAnyadhIyate 7 hiraNyagarbha ityaSTau pUrNAhutIrhutvAstamayamanu vAcaMM yacchati 8 rAtrIMM vAgyato bhavati 9 apadAtInqtvijaH samAnayanti 10 catuSTayISvapsu brahmaudanaMM frapayati 11 taM mahartvijaH prAfnanti 12 tebhyaH fatamAnaM dadAti 13 dvAdafAratniMM rafanAM trayodafAratniMM vA mauxjIM darbhamayIMM vA brahmaudane paryastA-mimAmagqbhNannitya fvAbhidhAnImAdAyAbhidhA asItyafvamabhi nidadhAti kqSNapifazgaM trihAyaNaMM somapaMM somapayoH putram 14 svagA tvA devebhya iti brahmANamAmantrayate 15 taM badhAna devebhya iti brahmA pratyAha 16 fataiH saha prokSati purastAdadhvaryurdakSiNato brahmA pafcAddhotottarata udgAtA-bhiSekyANAMM rAjaputrANAMM fataiH sahAdhvaryU rAjxAM brahmA sUtagrAmaNInAMM hotA kSattqsaMgqhItQNAmudgAtA 17 prajApataye tvA juSTaM prokSAmIti paryAyaiH 18 sarve paxcamena 19 yaH pituranujAyAH putraH purastAdafvaM tIrthAya nayati mAturanujAyAH putraH sa pafcAdanveti 20 saidhrakaM musalamAdAya pauMM fcaleyaH pafcAdanveti 21 anunayanti fvAnaM caturakSam 22 tIrthAnte padato-'bhyafvasya nayati 23 yo arvantaM jighAMM satIti pauMM fcaleyo musalena fvAnaMM hanti 24 paro martaH paraH fveti fvAnamafvasyAdhaspadamapaplAvayati 25 utkrAmantamafvamaiSIkeNodUhenodUhati 26 vetasafAkhAnubaddhA bhavati 27 agnaye svAhetyanuvAkamAvartayannafvaM mArjayantyafvastokyA-bhiH 28 vibhUrmAtretyafvamavasqjati 29 devA AfApAlA iti pari-dadAti 30 fataM talpyA rAjaputrAH kavacino'nivartayanto'fvaMM rakSanti tridafAnuparikSiNaH kqtvA 31 yadyafvasya tAsAM ca fazketAgnaye'?MM homuca iti mqgAreSTimafvasya vere nirvapati 32 purastAtsviSTakqto hiMkArAya svAhetyanuvAkenAfvacaritAM juhoti 33 sAvitro'STAkapAlaH pUrvAhNe savitre prasavitra ekAdafakapAlo madhyandine savitra Asavitra dvAdafa-kapAlo'parAhNe 34 saMM sthitAsu pariplavamAcaSTe hotA hiraNyaphalaka AsInaH 35 hiraNyaphalake kafipuni vAsIno'dhvaryuH pratigqNAti rAjA vijityAfvamedhena yajeta 1 puNyanAmadheyaM devayajanamadhyavasyati 2 qSabhastUparaH sarvarUpaH 3 tena prAjApatyena 4 yadatyAmantaM giriridadAya parivaheyustatra yajeta 5 amAvAsyAyAM brahmaudanaMM frapayati pUrvasyAm 6 uttarasyAM paryagni kqtvA kefafmafru vApayitvAhataMM vAsa AchAdyAhavanIye vaitasaM kaTamupasamAdhAya namaskArairupatiSTheta dra STre nama upadra STre namaH khyAtre nama ityupasthAnAnyadhIyate 7 hiraNyagarbha ityaSTau pUrNAhutIrhutvAstamayamanu vAcaMM yacchati 8 rAtrI MM! vAgyato bhavati 9 apadAtInqtvijaH samAnayanti 10 catuSTayISvapsu brahmaudanaMM frapayati 11 taM mahartvijaH prAfnanti 12 tebhyaH fatamAnaM dadAti 13 dvAdafAratniMM rafanAM trayodafAratniMM vA mauxjIM darbhamayI MM! vA brahmaudane paryastA-mimAmagqbhNannitya fvAbhidhAnImAdAyAbhidhA asItyafvamabhi nidadhAti kqSNapifazgaM trihAyaNaMM somapaMM somapayoH putram 14 svagA tvA devebhya iti brahmANamAmantrayate 15 taM badhAna devebhya iti brahmA pratyAha 16 fataiH saha prokSati purastAdadhvaryurdakSiNato brahmA pafcAddhotottarata udgAtA-bhiSekyANAMM rAjaputrANAMM fataiH sahAdhvaryU rAjxAM brahmA sUtagrAmaNInAMM hotA kSattqsaMgqhItQNAmudgAtA 17 prajApataye tvA juSTaM prokSAmIti paryAyaiH 18 sarve paxcamena 19 yaH pituranujAyAH putraH purastAdafvaM tIrthAya nayati mAturanujAyAH putraH sa pafcAdanveti 20 saidhrakaM musalamAdAya pau MM! fcaleyaH pafcAdanveti 21 anunayanti fvAnaM caturakSam 22 tIrthAnte padato-'bhyafvasya nayati 23 yo arvantaM jighAMM satIti pau MM! fcaleyo musalena fvAnaMM hanti 24 paro martaH paraH fveti fvAnamafvasyAdhaspadamapaplAvayati 25 utkrAmantamafvamaiSIkeNodUhenodUhati 26 vetasafAkhAnubaddhA bhavati 27 agnaye svAhetyanuvAkamAvartayannafvaM mArjayantyafvastokyA-bhiH 28 vibhUrmAtretyafvamavasqjati 29 devA AfApAlA iti pari-dadAti 30 fataM talpyA rAjaputrAH kavacino'nivartayanto'fvaMM rakSanti tridafAnuparikSiNaH kqtvA 31 yadyafvasya tAsAM ca fazketAgnaye'MM! homuca iti mqgAreSTimafvasya vere nirvapati 32 purastAtsviSTakqto hiMkArAya svAhetyanuvAkenAfvacaritAM juhoti 33 sAvitro'STAkapAlaH pUrvAhNe savitre prasavitra ekAdafakapAlo madhyandine savitra Asavitra dvAdafa-kapAlo'parAhNe 34 saMM sthitAsu pariplavamAcaSTe hotA hiraNyaphalaka AsInaH 35 hiraNyaphalake kafipuni vAsIno'dhvaryuH pratigqNAti राजा विजित्याश्वमेधेन यजेत १ पुण्यनामधेयं देवयजनमध्यवस्यति २ ऋषभस्तूपरः सर्वरूपः ३ तेन प्राजापत्येन ४ यदत्यामन्तं गिरिरिददाय परिवहेयुस्तत्र यजेत ५ अमावास्यायां ब्रह्मौदनँ श्रपयति पूर्वस्याम् ६ उत्तरस्यां पर्यग्नि कृत्वा केशश्मश्रु वापयित्वाहतँ वास आछाद्याहवनीये वैतसं कटमुपसमाधाय नमस्कारैरुपतिष्ठेत द्र ष्ट्रे नम उपद्र ष्ट्रे नमः ख्यात्रे नम इत्युपस्थानान्यधीयते ७ हिरण्यगर्भ इत्यष्टौ पूर्णाहुतीर्हुत्वास्तमयमनु वाचँ यच्छति ८ रात्रीँ वाग्यतो भवति ९ अपदातीनृत्विजः समानयन्ति १० चतुष्टयीष्वप्सु ब्रह्मौदनँ श्रपयति ११ तं महर्त्विजः प्राश्नन्ति १२ तेभ्यः शतमानं ददाति १३ द्वादशारत्निँ रशनां त्रयोदशारत्निँ वा मौञ्जीं दर्भमयीँ वा ब्रह्मौदने पर्यस्ता-मिमामगृभ्णन्नित्य श्वाभिधानीमादायाभिधा असीत्यश्वमभि निदधाति कृष्णपिशङ्गं त्रिहायणँ सोमपँ सोमपयोः पुत्रम् १४ स्वगा त्वा देवेभ्य इति ब्रह्माणमामन्त्रयते १५ तं बधान देवेभ्य इति ब्रह्मा प्रत्याह १६ शतैः सह प्रोक्षति पुरस्तादध्वर्युर्दक्षिणतो ब्रह्मा पश्चाद्धोतोत्तरत उद्गाता-भिषेक्याणाँ राजपुत्राणाँ शतैः सहाध्वर्यू राज्ञां ब्रह्मा सूतग्रामणीनाँ होता क्षत्तृसंगृहीतॄणामुद्गाता १७ प्रजापतये त्वा जुष्टं प्रोक्षामीति पर्यायैः १८ सर्वे पञ्चमेन १९ यः पितुरनुजायाः पुत्रः पुरस्तादश्वं तीर्थाय नयति मातुरनुजायाः पुत्रः स पश्चादन्वेति २० सैध्रकं मुसलमादाय पौँ श्चलेयः पश्चादन्वेति २१ अनुनयन्ति श्वानं चतुरक्षम् २२ तीर्थान्ते पदतो-ऽभ्यश्वस्य नयति २३ यो अर्वन्तं जिघाँ सतीति पौँ श्चलेयो मुसलेन श्वानँ हन्ति २४ परो मर्तः परः श्वेति श्वानमश्वस्याधस्पदमपप्लावयति २५ उत्क्रामन्तमश्वमैषीकेणोदूहेनोदूहति २६ वेतसशाखानुबद्धा भवति २७ अग्नये स्वाहेत्यनुवाकमावर्तयन्नश्वं मार्जयन्त्यश्वस्तोक्या-भिः २८ विभूर्मात्रेत्यश्वमवसृजति २९ देवा आशापाला इति परि-ददाति ३० शतं तल्प्या राजपुत्राः कवचिनोऽनिवर्तयन्तोऽश्वँ रक्षन्ति त्रिदशानुपरिक्षिणः कृत्वा ३१ यद्यश्वस्य तासां च शङ्केताग्नयेऽ?ँ होमुच इति मृगारेष्टिमश्वस्य वेरे निर्वपति ३२ पुरस्तात्स्विष्टकृतो हिंकाराय स्वाहेत्यनुवाकेनाश्वचरितां जुहोति ३३ सावित्रोऽष्टाकपालः पूर्वाह्णे सवित्रे प्रसवित्र एकादशकपालो मध्यन्दिने सवित्र आसवित्र द्वादश-कपालोऽपराह्णे ३४ सँ स्थितासु परिप्लवमाचष्टे होता हिरण्यफलक आसीनः ३५ हिरण्यफलके कशिपुनि वासीनोऽध्वर्युः प्रतिगृणाति राजा विजित्याश्वमेधेन यजेत १ पुण्यनामधेयं देवयजनमध्यवस्यति २ ऋषभस्तूपरः सर्वरूपः ३ तेन प्राजापत्येन ४ यदत्यामन्तं गिरिरिददाय परिवहेयुस्तत्र यजेत ५ अमावास्यायां ब्रह्मौदनँ श्रपयति पूर्वस्याम् ६ उत्तरस्यां पर्यग्नि कृत्वा केशश्मश्रु वापयित्वाहतँ वास आछाद्याहवनीये वैतसं कटमुपसमाधाय नमस्कारैरुपतिष्ठेत द्र ष्ट्रे नम उपद्र ष्ट्रे नमः ख्यात्रे नम इत्युपस्थानान्यधीयते ७ हिरण्यगर्भ इत्यष्टौ पूर्णाहुतीर्हुत्वास्तमयमनु वाचँ यच्छति ८ रात्री ँ! वाग्यतो भवति ९ अपदातीनृत्विजः समानयन्ति १० चतुष्टयीष्वप्सु ब्रह्मौदनँ श्रपयति ११ तं महर्त्विजः प्राश्नन्ति १२ तेभ्यः शतमानं ददाति १३ द्वादशारत्निँ रशनां त्रयोदशारत्निँ वा मौञ्जीं दर्भमयी ँ! वा ब्रह्मौदने पर्यस्ता-मिमामगृभ्णन्नित्य श्वाभिधानीमादायाभिधा असीत्यश्वमभि निदधाति कृष्णपिशङ्गं त्रिहायणँ सोमपँ सोमपयोः पुत्रम् १४ स्वगा त्वा देवेभ्य इति ब्रह्माणमामन्त्रयते १५ तं बधान देवेभ्य इति ब्रह्मा प्रत्याह १६ शतैः सह प्रोक्षति पुरस्तादध्वर्युर्दक्षिणतो ब्रह्मा पश्चाद्धोतोत्तरत उद्गाता-भिषेक्याणाँ राजपुत्राणाँ शतैः सहाध्वर्यू राज्ञां ब्रह्मा सूतग्रामणीनाँ होता क्षत्तृसंगृहीतॄणामुद्गाता १७ प्रजापतये त्वा जुष्टं प्रोक्षामीति पर्यायैः १८ सर्वे पञ्चमेन १९ यः पितुरनुजायाः पुत्रः पुरस्तादश्वं तीर्थाय नयति मातुरनुजायाः पुत्रः स पश्चादन्वेति २० सैध्रकं मुसलमादाय पौ ँ! श्चलेयः पश्चादन्वेति २१ अनुनयन्ति श्वानं चतुरक्षम् २२ तीर्थान्ते पदतो-ऽभ्यश्वस्य नयति २३ यो अर्वन्तं जिघाँ सतीति पौ ँ! श्चलेयो मुसलेन श्वानँ हन्ति २४ परो मर्तः परः श्वेति श्वानमश्वस्याधस्पदमपप्लावयति २५ उत्क्रामन्तमश्वमैषीकेणोदूहेनोदूहति २६ वेतसशाखानुबद्धा भवति २७ अग्नये स्वाहेत्यनुवाकमावर्तयन्नश्वं मार्जयन्त्यश्वस्तोक्या-भिः २८ विभूर्मात्रेत्यश्वमवसृजति २९ देवा आशापाला इति परि-ददाति ३० शतं तल्प्या राजपुत्राः कवचिनोऽनिवर्तयन्तोऽश्वँ रक्षन्ति त्रिदशानुपरिक्षिणः कृत्वा ३१ यद्यश्वस्य तासां च शङ्केताग्नयेऽँ! होमुच इति मृगारेष्टिमश्वस्य वेरे निर्वपति ३२ पुरस्तात्स्विष्टकृतो हिंकाराय स्वाहेत्यनुवाकेनाश्वचरितां जुहोति ३३ सावित्रोऽष्टाकपालः पूर्वाह्णे सवित्रे प्रसवित्र एकादशकपालो मध्यन्दिने सवित्र आसवित्र द्वादश-कपालोऽपराह्णे ३४ सँ स्थितासु परिप्लवमाचष्टे होता हिरण्यफलक आसीनः ३५ हिरण्यफलके कशिपुनि वासीनोऽध्वर्युः प्रतिगृणाति --aoÉmTyO=u tqeit g;q;su 36 pár/;nIy;\ s'p;´ b[;÷,o vI-,;g;qI g;ytITydd; Tyyjq; Tyd" kLpmkroidit ÉmÅ;-iSt§o g;q;" 37 s;y' juhotIh /Oitárit py;Ryw" 38 r;jNyo vI,;g;qI g;ytITyyu?yq; Tymu\ s'g[;mmjyt( Ð ado vIyR-mkroidit ÉmÅ;iSt§o g;q;" 39 i·p[.Oitg;q; 40 sÕd-cárt;' juhotIi·rev b[;÷,g;n' c 41 Ek;dxe m;És s;iv]' p[Tyu%;s'.r,' i£yet;m;v;Sy;y;" s\ vTsr" 42 tm;sm;Pyit JyoTSy y{ ;]' i]É." s;iv]Émit juhoit 43 vI,;g;Éq>y;\ xte dd;TynsI c yuÿ_ 44 s¢My;ms'p[;hTy;v;y;\ v@b;y;\ s¢My;' p pxune; WÏä;' dI=te 45 ]w/;tVy;initr;]Sy dI=,Iy; 46 sm;nm; dI=;üit>yo .uïIt 47 ct§ a;?v-árk¡" s¢;h' juhoit k;y Sv;heit c;/;Rnuv;kSy ÉmÅÉmÅ;nNvh' pU,;RüitvjRm( 48 a;?várk¡óRTv;kËtmɦÉmit W@;ɦk¡juRhoit xeW' c;meÉ/k¡n;mNte pU,;RütIn;m( 49 a; b[÷É¥it b[÷wW;' p[vTyRm;nmnumN]yte 50 p*,Rm;sI p[qm; dI=;,;mek;dxI v;prp=Sy ct§ovixãyNte 51 t; ¬psdo·* coÿrSy p=Sy nymdxmwk;dxÉmit s*My;Nyh;in 52 i]St;v; veid" 53 EkÉv\ xityURp; r;Æud;loÉ¦Ï EkÉv\ xTyri" p*tu{ v;vÉ.t" 54 treW;\ v; W$( p;l;x;NW@±bwLv;Ns'Émnoit yqwk;dixn; 55 a¦IWomIySy pxupuro@;xmNv¦ye gOhpty Ty·* devSvo hvI \ iW invRpit svRpOÏ;' c;¦ye g;y];yeit dxhivWm( 56 --omityqkSu tatheti gAthAsu 36 paridhAnIyAMM saMpAdya brAhmaNo vI-NAgAthI gAyatItyadadA ityayajathA ityadaH kalpamakaroditi mifrA-stisro gAthAH 37 sAyaM juhotIha dhqtiriti paryAyaiH 38 rAjanyo vINAgAthI gAyatItyayudhyathA ityamuMM saMgrAmamajayat . ado vIrya-makaroditi mifrAstisro gAthAH 39 iSTiprabhqtigAthAfca 40 sakqda-fvacaritAM juhotISTireva brAhmaNagAnaM ca 41 ekAdafe mAsi sAvitraM pratyukhAsaMbharaNaM kriyetAmAvAsyAyAH saMM vatsaraH 42 tamAsamApyati jyotsnasya yadra ?AtraM tribhiH sAvitramiti juhoti 43 vINAgAthibhyAMM fate dadAtyanasI ca yukte 44 saptamyAmasaMprAhatyAfvavAyAMM vaDabAyAMM saptamyAM paxca pafuneSTvA SaSThyAM dIkSate 45 traidhAtavyAnitirAtrasya dIkSaNIyA 46 samAnamA dIkSAhutibhyo bhuxjIta 47 catasra Adhva-rikIH saptAhaM juhoti kAya svAheti cArdhAnuvAkasya miframifrAnanvahaM pUrNAhutivarjam 48 AdhvarikIrhutvAkUtamagnimiti SaDAgnikIrjuhoti feSaM cAfvamedhikInAmante pUrNAhutInAm 49 A brahmanniti brahmaiSAM pravartyamAnamanumantrayate 50 paurNamAsI prathamA dIkSANAmekAdafI vAparapakSasya catasro'vafiSyante 51 tA upasado'STau cottarasya pakSasya nayamadafamaikAdafamiti saumyAnyahAni 52 tristAvA vediH 53 ekaviMM fatiryUpA rAjjudAlo'gniSTha ekaviMM fatyaratniH pautudra vAvabhitaH 54 itareSAMM vA SaT pAlAfAnSaDbailvAnsaMminoti yathaikAdafinA 55 agnISomIyasya pafupuroDAfamanvagnaye gqhapataya ityaSTau devasvo havIMM Si nirvapati sarvapqSThAM cAgnaye gAyatrAyeti dafahaviSam 56 --omityqkSu tatheti gAthAsu 36 paridhAnIyAMM saMpAdya brAhmaNo vI-NAgAthI gAyatItyadadA ityayajathA ityadaH kalpamakaroditi mifrA-stisro gAthAH 37 sAyaM juhotIha dhqtiriti paryAyaiH 38 rAjanyo vINAgAthI gAyatItyayudhyathA ityamuMM saMgrAmamajayat . ado vIrya-makaroditi mifrAstisro gAthAH 39 iSTiprabhqtigAthAfca 40 sakqda-fvacaritAM juhotISTireva brAhmaNagAnaM ca 41 ekAdafe mAsi sAvitraM pratyukhAsaMbharaNaM kriyetAmAvAsyAyAH saMM vatsaraH 42 tamAsamApyati jyotsnasya yadrA traM tribhiH sAvitramiti juhoti 43 vINAgAthibhyAMM fate dadAtyanasI ca yukte 44 saptamyAmasaMprAhatyAfvavAyAMM vaDabAyAMM saptamyAM paxca pafuneSTvA SaSThyAM dIkSate 45 traidhAtavyAnitirAtrasya dIkSaNIyA 46 samAnamA dIkSAhutibhyo bhuxjIta 47 catasra Adhva-rikIH saptAhaM juhoti kAya svAheti cArdhAnuvAkasya miframifrAnanvahaM pUrNAhutivarjam 48 AdhvarikIrhutvAkUtamagnimiti SaDAgnikIrjuhoti feSaM cAfvamedhikInAmante pUrNAhutInAm 49 A brahmanniti brahmaiSAM pravartyamAnamanumantrayate 50 paurNamAsI prathamA dIkSANAmekAdafI vAparapakSasya catasro'vafiSyante 51 tA upasado'STau cottarasya pakSasya nayamadafamaikAdafamiti saumyAnyahAni 52 tristAvA vediH 53 ekaviMM fatiryUpA rAjjudAlo'gniSTha ekaviMM fatyaratniH pautudra vAvabhitaH 54 itareSAMM vA SaT pAlAfAnSaDbailvAnsaMminoti yathaikAdafinA 55 agnISomIyasya pafupuroDAfamanvagnaye gqhapataya ityaSTau devasvo havI MM! Si nirvapati sarvapqSThAM cAgnaye gAyatrAyeti dafahaviSam 56 --ओमित्यृक्षु तथेति गाथासु ३६ परिधानीयाँ संपाद्य ब्राह्मणो वी-णागाथी गायतीत्यददा इत्ययजथा इत्यदः कल्पमकरोदिति मिश्रा-स्तिस्रो गाथाः ३७ सायं जुहोतीह धृतिरिति पर्यायैः ३८ राजन्यो वीणागाथी गायतीत्ययुध्यथा इत्यमुँ संग्राममजयत् ॥ अदो वीर्य-मकरोदिति मिश्रास्तिस्रो गाथाः ३९ इष्टिप्रभृतिगाथाश्च ४० सकृद-श्वचरितां जुहोतीष्टिरेव ब्राह्मणगानं च ४१ एकादशे मासि सावित्रं प्रत्युखासंभरणं क्रियेतामावास्यायाः सँ वत्सरः ४२ तमासमाप्यति ज्योत्स्नस्य यद्र ?ात्रं त्रिभिः सावित्रमिति जुहोति ४३ वीणागाथिभ्याँ शते ददात्यनसी च युक्ते ४४ सप्तम्यामसंप्राहत्याश्ववायाँ वडबायाँ सप्तम्यां पञ्च पशुनेष्ट्वा षष्ठ्यां दीक्षते ४५ त्रैधातव्यानितिरात्रस्य दीक्षणीया ४६ समानमा दीक्षाहुतिभ्यो भुञ्जीत ४७ चतस्र आध्व-रिकीः सप्ताहं जुहोति काय स्वाहेति चार्धानुवाकस्य मिश्रमिश्रानन्वहं पूर्णाहुतिवर्जम् ४८ आध्वरिकीर्हुत्वाकूतमग्निमिति षडाग्निकीर्जुहोति शेषं चाश्वमेधिकीनामन्ते पूर्णाहुतीनाम् ४९ आ ब्रह्मन्निति ब्रह्मैषां प्रवर्त्यमानमनुमन्त्रयते ५० पौर्णमासी प्रथमा दीक्षाणामेकादशी वापरपक्षस्य चतस्रोऽवशिष्यन्ते ५१ ता उपसदोऽष्टौ चोत्तरस्य पक्षस्य नयमदशमैकादशमिति सौम्यान्यहानि ५२ त्रिस्तावा वेदिः ५३ एकविँ शतिर्यूपा राज्जुदालोऽग्निष्ठ एकविँ शत्यरत्निः पौतुद्र वावभितः ५४ इतरेषाँ वा षट् पालाशान्षड्बैल्वान्संमिनोति यथैकादशिना ५५ अग्नीषोमीयस्य पशुपुरोडाशमन्वग्नये गृहपतय इत्यष्टौ देवस्वो हवीँ षि निर्वपति सर्वपृष्ठां चाग्नये गायत्रायेति दशहविषम् ५६ --ओमित्यृक्षु तथेति गाथासु ३६ परिधानीयाँ संपाद्य ब्राह्मणो वी-णागाथी गायतीत्यददा इत्ययजथा इत्यदः कल्पमकरोदिति मिश्रा-स्तिस्रो गाथाः ३७ सायं जुहोतीह धृतिरिति पर्यायैः ३८ राजन्यो वीणागाथी गायतीत्ययुध्यथा इत्यमुँ संग्राममजयत् ॥ अदो वीर्य-मकरोदिति मिश्रास्तिस्रो गाथाः ३९ इष्टिप्रभृतिगाथाश्च ४० सकृद-श्वचरितां जुहोतीष्टिरेव ब्राह्मणगानं च ४१ एकादशे मासि सावित्रं प्रत्युखासंभरणं क्रियेतामावास्यायाः सँ वत्सरः ४२ तमासमाप्यति ज्योत्स्नस्य यद्रा त्रं त्रिभिः सावित्रमिति जुहोति ४३ वीणागाथिभ्याँ शते ददात्यनसी च युक्ते ४४ सप्तम्यामसंप्राहत्याश्ववायाँ वडबायाँ सप्तम्यां पञ्च पशुनेष्ट्वा षष्ठ्यां दीक्षते ४५ त्रैधातव्यानितिरात्रस्य दीक्षणीया ४६ समानमा दीक्षाहुतिभ्यो भुञ्जीत ४७ चतस्र आध्व-रिकीः सप्ताहं जुहोति काय स्वाहेति चार्धानुवाकस्य मिश्रमिश्रानन्वहं पूर्णाहुतिवर्जम् ४८ आध्वरिकीर्हुत्वाकूतमग्निमिति षडाग्निकीर्जुहोति शेषं चाश्वमेधिकीनामन्ते पूर्णाहुतीनाम् ४९ आ ब्रह्मन्निति ब्रह्मैषां प्रवर्त्यमानमनुमन्त्रयते ५० पौर्णमासी प्रथमा दीक्षाणामेकादशी वापरपक्षस्य चतस्रोऽवशिष्यन्ते ५१ ता उपसदोऽष्टौ चोत्तरस्य पक्षस्य नयमदशमैकादशमिति सौम्यान्यहानि ५२ त्रिस्तावा वेदिः ५३ एकविँ शतिर्यूपा राज्जुदालोऽग्निष्ठ एकविँ शत्यरत्निः पौतुद्र वावभितः ५४ इतरेषाँ वा षट् पालाशान्षड्बैल्वान्संमिनोति यथैकादशिना ५५ अग्नीषोमीयस्य पशुपुरोडाशमन्वग्नये गृहपतय इत्यष्टौ देवस्वो हवी ँ! षि निर्वपति सर्वपृष्ठां चाग्नये गायत्रायेति दशहविषम् ५६ TySy g[Iv;su ¨Km' p[itmuCy XyenoÉs g;y] it pvm;n;nu-mN],en;Sy puCzmNv;r.Nte 1 aɦvOR];É, jìnidit pvm;n\ yNTy;St;v' p[;" 2 ¬í;t;rmp¨,²õ--¬í;tinRãk, Tv; xt-plen;p¨,?mIit 3 tmp¨?yiTvRjop¨N/²Nt 4 a;yop¨N/²Nt v@b;" 5 s'£NdyTyv@bm( 6 aen;St;vm;£my²Nt 7 a;£;Nt a;ÉcRãy;nupyCz²Nt 8 ¬í;t;rmup×yte--¬í;tinR-ãk, Tv; xtplenop×y;mIm;' devt;muí;yNtImnUí;yeit 9 Stute xtm;nmuí;]e dd;it 10 sopxy;NyUp;Ns'mIy pxUnup;kroit 11 aStUpro gomOgSte p[;j;pTy; aɦϼ 12 Õã,g[Iv a;¦eyo ll;$ Tye pyR©ä;" 13 s*yRy;m* et Õã, p;Ryo" 14 s*yR \ etmuÿrto y;m' Õã,' d²=,t" 15 v;yVy" et" puCz; N{ ;y SvpSy;y vehÃwã,v it 16 b.[ur¨,b.[uárTynuv;kyRq;devt-mup;kroit j;npdIÉ." s'D;É." p[ityD;\ xe vTsvTy; it sm;-Ntr;nu v" ikh; it v;kn;' pu\ ssO·; it vwkÉqt;muTsO·; 17 } yvy Ty/Rh;yn; idTyv;h it iÃh;yn; Ny\ v;hyit .[;pr;-GNyVyy it i]h;yn;" 18 tuyRv;h it ctuh;Ryn;" 19 pÏv;h it pvW;R" 20 /Um[; vsNt;yeTynuv;k;>y;mNvh' pxubN/wár; som;n;m;hret 21 vsNt;y kipïl;inTyekÉv\ xTynuv;k-r;r ityafvasya grIvAsu rukmaM pratimucya fyeno'si gAyatra iti pavamAnAnu-mantraNenAfvasya pucchamanvArabhante 1 agnirvqtrANi jazghanaditi pavamAnaMM yantyAstAvaM prAxcaH 2 udgAtAramaparuNaddhi--udgAtarniSkeNa tvA fata-palenAparuNadhmIti 3 tamaparudhyartvijo'parundhanti 4 afvAyoparundhanti vaDabAH 5 saMkrandayatyafvavaDabam 6 afvenAstAvamAkramayanti 7 afvAkrAnta ArciSyAnupayacchanti 8 udgAtAramupahvayate--udgAtarni-SkeNa tvA fatapalenopahvayAmImAM devatAmudgAyantImanUdgAyeti 9 stute fatamAnamudgAtre dadAti 10 sopafayAnyUpAnsaMmIya pafUnupAkaroti 11 afvastUparo gomqgaste prAjApatyA agniSThe 12 kqSNagrIva Agneyo lalATa ityafve paryazgyAH 13 sauryayAmau fvetafca kqSNafca pArfvayoH 14 sauryaMM fvetamuttarato yAmaM kqSNaM dakSiNataH 15 vAyavyaH fvetaH pucchA indra ?Aya svapasyAya vehadvaiSNava iti 16 babhruraruNababhrurityanuvAkairyathAdevata-mupAkaroti jAnapadIbhiH saMjxAbhiH pratiyajxAMM fe vatsavatyA iti samA-ntarAnu vaH kihA iti vAkainAM puMM sasqSTA iti vaikathitAmutsqSTA 17 tr?yavaya ityardhahAyanA dityavAha iti dvihAyanA nyaMM vAhayati bhrAparA-gnyavyaya iti trihAyanAH 18 turyavAha iti caturhAyanAH 19 paSThavAha iti paxcavarSAH 20 dhUmrA vasantAyetyanuvAkAbhyAmanvahaM pafubandhairiSTvA somAnAmAhareta 21 vasantAya kapixjalAnityekaviMM fatyanuvAkai-rAraNyAnupAkaroti kumbheSu pannagAnauSajalajarAsu hastinaH paxjareSu nakhino daMM STriNafca 22 yUpeSu grAmyAnpafunniyunaktyantarAleSvAraNyA-ndhArayanti 23 vetasafAkhayA prAjApatyAnupakaroti plakSafAkhAgre-NetarAn 24 yuxjanti bradhnamityafvaMM yunakti 25 yuxjantyasya kAmyeti rathaMM yunakti 26 ketuM kqNvanniti dhvajamupakarSati 27 jImUtasyeveti varmAdhyUhate 28 dhanvanA gA iti dhanurAdatte 29 vakSyantIveti jyA-mabhimantrayate 30 te AcarantIti dhanorArtnIm 31 bahUnAM pitetISudhim 32 rathe tiSThanniti sArathim 33 tIvrAnghoSAnityafvAn 34 vanaspate vIDvazga ityArohati 35 svAduSaMM sada ityAruhya japati 36 ahiri-veti talaM baddhvA japati 37 kAfAmAdAyArvAsi saptirasItya-fvAnsaMkSipati 38 AfvAsayati 39 dundubhInAghnantyAmUrajeti 40 yadvAto'pa ityafvenApo'vagAheta 41 etaMM stotarityAvartayati 42 vi te muxcAmIti vimuxcati 43 patnyo'bhyaxjanti--vasavastvAxjantviti kAsAmbavena mahiSI rudra ?AstvAxjantviti gaulgulavena vAvAtAdityA-stvAxjantviti maustaphATena parivqktI 44 trisahasraM maNInlomasvava-yaveSu grathnanti 45 bhUriti haritAnmahiSyabhiSekArharAjaputrANAM duhi-tqfatena saha 46 bhuva iti rajatAnvAvAtArAjxAM duhitqfatena saha 47 svariti fazkhamayAnparivqktI sUtagrAmaNInAM duhitqfatena saha 48 lAbhyastvesvenAtamApayati 49 hotA ca brahmA ca brahmodyaMM vadato dakSiNata AhavanIyasya brahmottarato hotA 50 kaH svidekAkI caratIti pqcchati sUrya ekAkI caratIti pratyAha 51 ityafvasya grIvAsu rukmaM pratimucya fyeno'si gAyatra iti pavamAnAnu-mantraNenAfvasya pucchamanvArabhante 1 agnirvqtrANi jazghanaditi pavamAnaMM yantyAstAvaM prAxcaH 2 udgAtAramaparuNaddhi--udgAtarniSkeNa tvA fata-palenAparuNadhmIti 3 tamaparudhyartvijo'parundhanti 4 afvAyoparundhanti vaDabAH 5 saMkrandayatyafvavaDabam 6 afvenAstAvamAkramayanti 7 afvAkrAnta ArciSyAnupayacchanti 8 udgAtAramupahvayate--udgAtarni-SkeNa tvA fatapalenopahvayAmImAM devatAmudgAyantImanUdgAyeti 9 stute fatamAnamudgAtre dadAti 10 sopafayAnyUpAnsaMmIya pafUnupAkaroti 11 afvastUparo gomqgaste prAjApatyA agniSThe 12 kqSNagrIva Agneyo lalATa ityafve paryazgyAH 13 sauryayAmau fvetafca kqSNafca pArfvayoH 14 saurya MM! fvetamuttarato yAmaM kqSNaM dakSiNataH 15 vAyavyaH fvetaH pucchA indrA ya svapasyAya vehadvaiSNava iti 16 babhruraruNababhrurityanuvAkairyathAdevata-mupAkaroti jAnapadIbhiH saMjxAbhiH pratiyajxAMM fe vatsavatyA iti samA-ntarAnu vaH kihA iti vAkainAM puMM sasqSTA iti vaikathitAmutsqSTA 17 tr! yavaya ityardhahAyanA dityavAha iti dvihAyanA nyaMM vAhayati bhrAparA-gnyavyaya iti trihAyanAH 18 turyavAha iti caturhAyanAH 19 paSThavAha iti paxcavarSAH 20 dhUmrA vasantAyetyanuvAkAbhyAmanvahaM pafubandhairiSTvA somAnAmAhareta 21 vasantAya kapixjalAnityekaviMM fatyanuvAkai-rAraNyAnupAkaroti kumbheSu pannagAnauSajalajarAsu hastinaH paxjareSu nakhino daMM STriNafca 22 yUpeSu grAmyAnpafunniyunaktyantarAleSvAraNyA-ndhArayanti 23 vetasafAkhayA prAjApatyAnupakaroti plakSafAkhAgre-NetarAn 24 yuxjanti bradhnamityafvaMM yunakti 25 yuxjantyasya kAmyeti rathaMM yunakti 26 ketuM kqNvanniti dhvajamupakarSati 27 jImUtasyeveti varmAdhyUhate 28 dhanvanA gA iti dhanurAdatte 29 vakSyantIveti jyA-mabhimantrayate 30 te AcarantIti dhanorArtnIm 31 bahUnAM pitetISudhim 32 rathe tiSThanniti sArathim 33 tIvrAnghoSAnityafvAn 34 vanaspate vIDvazga ityArohati 35 svAduSaMM sada ityAruhya japati 36 ahiri-veti talaM baddhvA japati 37 kAfAmAdAyArvAsi saptirasItya-fvAnsaMkSipati 38 AfvAsayati 39 dundubhInAghnantyAmUrajeti 40 yadvAto'pa ityafvenApo'vagAheta 41 etaMM stotarityAvartayati 42 vi te muxcAmIti vimuxcati 43 patnyo'bhyaxjanti--vasavastvAxjantviti kAsAmbavena mahiSI rudrA stvAxjantviti gaulgulavena vAvAtAdityA-stvAxjantviti maustaphATena parivqktI 44 trisahasraM maNInlomasvava-yaveSu grathnanti 45 bhUriti haritAnmahiSyabhiSekArharAjaputrANAM duhi-tqfatena saha 46 bhuva iti rajatAnvAvAtArAjxAM duhitqfatena saha 47 svariti fazkhamayAnparivqktI sUtagrAmaNInAM duhitqfatena saha 48 lAbhyastvesvenAtamApayati 49 hotA ca brahmA ca brahmodyaMM vadato dakSiNata AhavanIyasya brahmottarato hotA 50 kaH svidekAkI caratIti pqcchati sUrya ekAkI caratIti pratyAha 51 इत्यश्वस्य ग्रीवासु रुक्मं प्रतिमुच्य श्येनोऽसि गायत्र इति पवमानानु-मन्त्रणेनाश्वस्य पुच्छमन्वारभन्ते १ अग्निर्वृत्राणि जङ्घनदिति पवमानँ यन्त्यास्तावं प्राञ्चः २ उद्गातारमपरुणद्धि--उद्गातर्निष्केण त्वा शत-पलेनापरुणध्मीति ३ तमपरुध्यर्त्विजोऽपरुन्धन्ति ४ अश्वायोपरुन्धन्ति वडबाः ५ संक्रन्दयत्यश्ववडबम् ६ अश्वेनास्तावमाक्रमयन्ति ७ अश्वाक्रान्त आर्चिष्यानुपयच्छन्ति ८ उद्गातारमुपह्वयते--उद्गातर्नि-ष्केण त्वा शतपलेनोपह्वयामीमां देवतामुद्गायन्तीमनूद्गायेति ९ स्तुते शतमानमुद्गात्रे ददाति १० सोपशयान्यूपान्संमीय पशूनुपाकरोति ११ अश्वस्तूपरो गोमृगस्ते प्राजापत्या अग्निष्ठे १२ कृष्णग्रीव आग्नेयो ललाट इत्यश्वे पर्यङ्ग्याः १३ सौर्ययामौ श्वेतश्च कृष्णश्च पार्श्वयोः १४ सौर्यँ श्वेतमुत्तरतो यामं कृष्णं दक्षिणतः १५ वायव्यः श्वेतः पुच्छा इन्द्र ?ाय स्वपस्याय वेहद्वैष्णव इति १६ बभ्रुररुणबभ्रुरित्यनुवाकैर्यथादेवत-मुपाकरोति जानपदीभिः संज्ञाभिः प्रतियज्ञाँ शे वत्सवत्या इति समा-न्तरानु वः किहा इति वाकैनां पुँ ससृष्टा इति वैकथितामुत्सृष्टा १७ त्र्?यवय इत्यर्धहायना दित्यवाह इति द्विहायना न्यँ वाहयति भ्रापरा-ग्न्यव्यय इति त्रिहायनाः १८ तुर्यवाह इति चतुर्हायनाः १९ पष्ठवाह इति पञ्चवर्षाः २० धूम्रा वसन्तायेत्यनुवाकाभ्यामन्वहं पशुबन्धैरिष्ट्वा सोमानामाहरेत २१ वसन्ताय कपिञ्जलानित्येकविँ शत्यनुवाकै-रारण्यानुपाकरोति कुम्भेषु पन्नगानौषजलजरासु हस्तिनः पञ्जरेषु नखिनो दँ ष्ट्रिणश्च २२ यूपेषु ग्राम्यान्पशुन्नियुनक्त्यन्तरालेष्वारण्या-न्धारयन्ति २३ वेतसशाखया प्राजापत्यानुपकरोति प्लक्षशाखाग्रे-णेतरान् २४ युञ्जन्ति ब्रध्नमित्यश्वँ युनक्ति २५ युञ्जन्त्यस्य काम्येति रथँ युनक्ति २६ केतुं कृण्वन्निति ध्वजमुपकर्षति २७ जीमूतस्येवेति वर्माध्यूहते २८ धन्वना गा इति धनुरादत्ते २९ वक्ष्यन्तीवेति ज्या-मभिमन्त्रयते ३० ते आचरन्तीति धनोरार्त्नीम् ३१ बहूनां पितेतीषुधिम् ३२ रथे तिष्ठन्निति सारथिम् ३३ तीव्रान्घोषानित्यश्वान् ३४ वनस्पते वीड्वङ्ग इत्यारोहति ३५ स्वादुषँ सद इत्यारुह्य जपति ३६ अहिरि-वेति तलं बद्ध्वा जपति ३७ काशामादायार्वासि सप्तिरसीत्य-श्वान्संक्षिपति ३८ आश्वासयति ३९ दुन्दुभीनाघ्नन्त्यामूरजेति ४० यद्वातोऽप इत्यश्वेनापोऽवगाहेत ४१ एतँ स्तोतरित्यावर्तयति ४२ वि ते मुञ्चामीति विमुञ्चति ४३ पत्न्योऽभ्यञ्जन्ति--वसवस्त्वाञ्जन्त्विति कासाम्बवेन महिषी रुद्र ?ास्त्वाञ्जन्त्विति गौल्गुलवेन वावातादित्या-स्त्वाञ्जन्त्विति मौस्तफाटेन परिवृक्ती ४४ त्रिसहस्रं मणीन्लोमस्वव-यवेषु ग्रथ्नन्ति ४५ भूरिति हरितान्महिष्यभिषेकार्हराजपुत्राणां दुहि-तृशतेन सह ४६ भुव इति रजतान्वावाताराज्ञां दुहितृशतेन सह ४७ स्वरिति शङ्खमयान्परिवृक्ती सूतग्रामणीनां दुहितृशतेन सह ४८ लाभ्यस्त्वेस्वेनातमापयति ४९ होता च ब्रह्मा च ब्रह्मोद्यँ वदतो दक्षिणत आहवनीयस्य ब्रह्मोत्तरतो होता ५० कः स्विदेकाकी चरतीति पृच्छति सूर्य एकाकी चरतीति प्रत्याह ५१ इत्यश्वस्य ग्रीवासु रुक्मं प्रतिमुच्य श्येनोऽसि गायत्र इति पवमानानु-मन्त्रणेनाश्वस्य पुच्छमन्वारभन्ते १ अग्निर्वृत्राणि जङ्घनदिति पवमानँ यन्त्यास्तावं प्राञ्चः २ उद्गातारमपरुणद्धि--उद्गातर्निष्केण त्वा शत-पलेनापरुणध्मीति ३ तमपरुध्यर्त्विजोऽपरुन्धन्ति ४ अश्वायोपरुन्धन्ति वडबाः ५ संक्रन्दयत्यश्ववडबम् ६ अश्वेनास्तावमाक्रमयन्ति ७ अश्वाक्रान्त आर्चिष्यानुपयच्छन्ति ८ उद्गातारमुपह्वयते--उद्गातर्नि-ष्केण त्वा शतपलेनोपह्वयामीमां देवतामुद्गायन्तीमनूद्गायेति ९ स्तुते शतमानमुद्गात्रे ददाति १० सोपशयान्यूपान्संमीय पशूनुपाकरोति ११ अश्वस्तूपरो गोमृगस्ते प्राजापत्या अग्निष्ठे १२ कृष्णग्रीव आग्नेयो ललाट इत्यश्वे पर्यङ्ग्याः १३ सौर्ययामौ श्वेतश्च कृष्णश्च पार्श्वयोः १४ सौर्य ँ! श्वेतमुत्तरतो यामं कृष्णं दक्षिणतः १५ वायव्यः श्वेतः पुच्छा इन्द्रा य स्वपस्याय वेहद्वैष्णव इति १६ बभ्रुररुणबभ्रुरित्यनुवाकैर्यथादेवत-मुपाकरोति जानपदीभिः संज्ञाभिः प्रतियज्ञाँ शे वत्सवत्या इति समा-न्तरानु वः किहा इति वाकैनां पुँ ससृष्टा इति वैकथितामुत्सृष्टा १७ त्र्! यवय इत्यर्धहायना दित्यवाह इति द्विहायना न्यँ वाहयति भ्रापरा-ग्न्यव्यय इति त्रिहायनाः १८ तुर्यवाह इति चतुर्हायनाः १९ पष्ठवाह इति पञ्चवर्षाः २० धूम्रा वसन्तायेत्यनुवाकाभ्यामन्वहं पशुबन्धैरिष्ट्वा सोमानामाहरेत २१ वसन्ताय कपिञ्जलानित्येकविँ शत्यनुवाकै-रारण्यानुपाकरोति कुम्भेषु पन्नगानौषजलजरासु हस्तिनः पञ्जरेषु नखिनो दँ ष्ट्रिणश्च २२ यूपेषु ग्राम्यान्पशुन्नियुनक्त्यन्तरालेष्वारण्या-न्धारयन्ति २३ वेतसशाखया प्राजापत्यानुपकरोति प्लक्षशाखाग्रे-णेतरान् २४ युञ्जन्ति ब्रध्नमित्यश्वँ युनक्ति २५ युञ्जन्त्यस्य काम्येति रथँ युनक्ति २६ केतुं कृण्वन्निति ध्वजमुपकर्षति २७ जीमूतस्येवेति वर्माध्यूहते २८ धन्वना गा इति धनुरादत्ते २९ वक्ष्यन्तीवेति ज्या-मभिमन्त्रयते ३० ते आचरन्तीति धनोरार्त्नीम् ३१ बहूनां पितेतीषुधिम् ३२ रथे तिष्ठन्निति सारथिम् ३३ तीव्रान्घोषानित्यश्वान् ३४ वनस्पते वीड्वङ्ग इत्यारोहति ३५ स्वादुषँ सद इत्यारुह्य जपति ३६ अहिरि-वेति तलं बद्ध्वा जपति ३७ काशामादायार्वासि सप्तिरसीत्य-श्वान्संक्षिपति ३८ आश्वासयति ३९ दुन्दुभीनाघ्नन्त्यामूरजेति ४० यद्वातोऽप इत्यश्वेनापोऽवगाहेत ४१ एतँ स्तोतरित्यावर्तयति ४२ वि ते मुञ्चामीति विमुञ्चति ४३ पत्न्योऽभ्यञ्जन्ति--वसवस्त्वाञ्जन्त्विति कासाम्बवेन महिषी रुद्रा स्त्वाञ्जन्त्विति गौल्गुलवेन वावातादित्या-स्त्वाञ्जन्त्विति मौस्तफाटेन परिवृक्ती ४४ त्रिसहस्रं मणीन्लोमस्वव-यवेषु ग्रथ्नन्ति ४५ भूरिति हरितान्महिष्यभिषेकार्हराजपुत्राणां दुहि-तृशतेन सह ४६ भुव इति रजतान्वावाताराज्ञां दुहितृशतेन सह ४७ स्वरिति शङ्खमयान्परिवृक्ती सूतग्रामणीनां दुहितृशतेन सह ४८ लाभ्यस्त्वेस्वेनातमापयति ४९ होता च ब्रह्मा च ब्रह्मोद्यँ वदतो दक्षिणत आहवनीयस्य ब्रह्मोत्तरतो होता ५० कः स्विदेकाकी चरतीति पृच्छति सूर्य एकाकी चरतीति प्रत्याह ५१ it 5 pyRɦÕt;nuTsOjNTy;r iti 5 paryagnikqtAnutsqjantyAraNyAngrAmyAMM fca puruSAMM fca 6 fAmitrA-yAfvasya nIyamAnasya pauSNamajamagrato nayanti 7 adhastAddarbhamAsyati 8 vAso hiraNyarukme tArpyeNAfvaMM saMjxapayanti fyAmUlena vA 9 spandyayetarAn 10 prANAya svAheti saMjxapyamAneSu juhoti 11 ambya-mbika iti mahiSIM patnya udAnayanti 12 savyAngranthAnkqtvA nava kqtvaH pafUnprasavyaM pariyanti--gaNAnAM tvA gaNapatiMM havAmaha iti paryAyairvaso mametyanuSajati 13 AhamajAnIti mahiSyanupariviSyati 14 tau saheti pAdAnprasArayansvarge loke prorNuvAtAmityahatena vAsasA pAdatodafena pracchAdya vqSA vAmafva iti saMM hitaprajananayoH patnIMM yajamAno'numantrayate 15 UrdhvAmenAmuxfrApayeti mahiSIM patnya udAna-yanti 16 gAyatrI triSTubiti paryAyaiH fUcIbhirasipathAnkalpayati dvAbhyAM dvAbhyAmekaikA hariNIbhirmahiSI rajatAbhirvAvAtA lohamayIbhiH parivqktyasaMlabhanAyAfAlmIpiSTairavalipya 17 vapAbhiH pracaranti saha prAjApatyAnAMM sahetareSAm 18 nAfvasya vapA bhavati 19 candraM nAma medaH 20 tadasya vapAsthAne 21 prajApataye hayasya chAgasya gomqgasya candra vapAnAM medasa iti prAjApatyAnAMM saMpraiSaH , vifvebhyo devebhya-fchAgAnAmuSTrANAM meSANAMM vapAnAM medasa itItareSAm 22 abhito vapA mahimAnau juhoti 23 hutvA parivapyau parivApyamAnAbhyAMM sUkara-vikartamafvaM nikqntati 24 tasya pavamAno lohitaMM frapayati 25 dakSiNAkAle kAmamAtrA dakSiNA dadAti 26 yadi kAmAnnApayediSuSTaM brAhmaNAnAmannaM dadyAdbhUmipuruSavarjaM prAcyAM difyadhvaryave dakSiNasyAM brahmaNe pratIcyAMM hotra udIcyAmudgAtre 27 iti 5 paryagnikqtAnutsqjantyAraNyAngrAmyAMM fca puruSAMM fca 6 fAmitrA-yAfvasya nIyamAnasya pauSNamajamagrato nayanti 7 adhastAddarbhamAsyati 8 vAso hiraNyarukme tArpyeNAfvaMM saMjxapayanti fyAmUlena vA 9 spandyayetarAn 10 prANAya svAheti saMjxapyamAneSu juhoti 11 ambya-mbika iti mahiSIM patnya udAnayanti 12 savyAngranthAnkqtvA nava kqtvaH pafUnprasavyaM pariyanti--gaNAnAM tvA gaNapatiMM havAmaha iti paryAyairvaso mametyanuSajati 13 AhamajAnIti mahiSyanupariviSyati 14 tau saheti pAdAnprasArayansvarge loke prorNuvAtAmityahatena vAsasA pAdatodafena pracchAdya vqSA vAmafva iti saMM hitaprajananayoH patnI MM! yajamAno'numantrayate 15 UrdhvAmenAmuxfrApayeti mahiSIM patnya udAna-yanti 16 gAyatrI triSTubiti paryAyaiH fUcIbhirasipathAnkalpayati dvAbhyAM dvAbhyAmekaikA hariNIbhirmahiSI rajatAbhirvAvAtA lohamayIbhiH parivqktyasaMlabhanAyAfAlmIpiSTairavalipya 17 vapAbhiH pracaranti saha prAjApatyAnAMM sahetareSAm 18 nAfvasya vapA bhavati 19 candraM nAma medaH 20 tadasya vapAsthAne 21 prajApataye hayasya chAgasya gomqgasya candra vapAnAM medasa iti prAjApatyAnAMM saMpraiSaH , vifvebhyo devebhya-fchAgAnAmuSTrANAM meSANAMM vapAnAM medasa itItareSAm 22 abhito vapA mahimAnau juhoti 23 hutvA parivapyau parivApyamAnAbhyAMM sUkara-vikartamafvaM nikqntati 24 tasya pavamAno lohitaMM frapayati 25 dakSiNAkAle kAmamAtrA dakSiNA dadAti 26 yadi kAmAnnApayediSuSTaM brAhmaNAnAmannaM dadyAdbhUmipuruSavarjaM prAcyAM difyadhvaryave dakSiNasyAM brahmaNe pratIcyAMM hotra udIcyAmudgAtre 27 इति ५ पर्यग्निकृतानुत्सृजन्त्यारण्यान्ग्राम्याँ श्च पुरुषाँ श्च ६ शामित्रा-याश्वस्य नीयमानस्य पौष्णमजमग्रतो नयन्ति ७ अधस्ताद्दर्भमास्यति ८ वासो हिरण्यरुक्मे तार्प्येणाश्वँ संज्ञपयन्ति श्यामूलेन वा ९ स्पन्द्ययेतरान् १० प्राणाय स्वाहेति संज्ञप्यमानेषु जुहोति ११ अम्ब्य-म्बिक इति महिषीं पत्न्य उदानयन्ति १२ सव्यान्ग्रन्थान्कृत्वा नव कृत्वः पशून्प्रसव्यं परियन्ति--गणानां त्वा गणपतिँ हवामह इति पर्यायैर्वसो ममेत्यनुषजति १३ आहमजानीति महिष्यनुपरिविष्यति १४ तौ सहेति पादान्प्रसारयन्स्वर्गे लोके प्रोर्णुवातामित्यहतेन वाससा पादतोदशेन प्रच्छाद्य वृषा वामश्व इति सँ हितप्रजननयोः पत्नीँ यजमानोऽनुमन्त्रयते १५ ऊर्ध्वामेनामुञ्श्रापयेति महिषीं पत्न्य उदान-यन्ति १६ गायत्री त्रिष्टुबिति पर्यायैः शूचीभिरसिपथान्कल्पयति द्वाभ्यां द्वाभ्यामेकैका हरिणीभिर्महिषी रजताभिर्वावाता लोहमयीभिः परिवृक्त्यसंलभनायाशाल्मीपिष्टैरवलिप्य १७ वपाभिः प्रचरन्ति सह प्राजापत्यानाँ सहेतरेषाम् १८ नाश्वस्य वपा भवति १९ चन्द्रं नाम मेदः २० तदस्य वपास्थाने २१ प्रजापतये हयस्य छागस्य गोमृगस्य चन्द्र वपानां मेदस इति प्राजापत्यानाँ संप्रैषः । विश्वेभ्यो देवेभ्य-श्छागानामुष्ट्राणां मेषाणाँ वपानां मेदस इतीतरेषाम् २२ अभितो वपा महिमानौ जुहोति २३ हुत्वा परिवप्यौ परिवाप्यमानाभ्याँ सूकर-विकर्तमश्वं निकृन्तति २४ तस्य पवमानो लोहितँ श्रपयति २५ दक्षिणाकाले काममात्रा दक्षिणा ददाति २६ यदि कामान्नापयेदिषुष्टं ब्राह्मणानामन्नं दद्याद्भूमिपुरुषवर्जं प्राच्यां दिश्यध्वर्यवे दक्षिणस्यां ब्रह्मणे प्रतीच्याँ होत्र उदीच्यामुद्गात्रे २७ इति ५ पर्यग्निकृतानुत्सृजन्त्यारण्यान्ग्राम्याँ श्च पुरुषाँ श्च ६ शामित्रा-याश्वस्य नीयमानस्य पौष्णमजमग्रतो नयन्ति ७ अधस्ताद्दर्भमास्यति ८ वासो हिरण्यरुक्मे तार्प्येणाश्वँ संज्ञपयन्ति श्यामूलेन वा ९ स्पन्द्ययेतरान् १० प्राणाय स्वाहेति संज्ञप्यमानेषु जुहोति ११ अम्ब्य-म्बिक इति महिषीं पत्न्य उदानयन्ति १२ सव्यान्ग्रन्थान्कृत्वा नव कृत्वः पशून्प्रसव्यं परियन्ति--गणानां त्वा गणपतिँ हवामह इति पर्यायैर्वसो ममेत्यनुषजति १३ आहमजानीति महिष्यनुपरिविष्यति १४ तौ सहेति पादान्प्रसारयन्स्वर्गे लोके प्रोर्णुवातामित्यहतेन वाससा पादतोदशेन प्रच्छाद्य वृषा वामश्व इति सँ हितप्रजननयोः पत्नी ँ! यजमानोऽनुमन्त्रयते १५ ऊर्ध्वामेनामुञ्श्रापयेति महिषीं पत्न्य उदान-यन्ति १६ गायत्री त्रिष्टुबिति पर्यायैः शूचीभिरसिपथान्कल्पयति द्वाभ्यां द्वाभ्यामेकैका हरिणीभिर्महिषी रजताभिर्वावाता लोहमयीभिः परिवृक्त्यसंलभनायाशाल्मीपिष्टैरवलिप्य १७ वपाभिः प्रचरन्ति सह प्राजापत्यानाँ सहेतरेषाम् १८ नाश्वस्य वपा भवति १९ चन्द्रं नाम मेदः २० तदस्य वपास्थाने २१ प्रजापतये हयस्य छागस्य गोमृगस्य चन्द्र वपानां मेदस इति प्राजापत्यानाँ संप्रैषः । विश्वेभ्यो देवेभ्य-श्छागानामुष्ट्राणां मेषाणाँ वपानां मेदस इतीतरेषाम् २२ अभितो वपा महिमानौ जुहोति २३ हुत्वा परिवप्यौ परिवाप्यमानाभ्याँ सूकर-विकर्तमश्वं निकृन्तति २४ तस्य पवमानो लोहितँ श्रपयति २५ दक्षिणाकाले काममात्रा दक्षिणा ददाति २६ यदि कामान्नापयेदिषुष्टं ब्राह्मणानामन्नं दद्याद्भूमिपुरुषवर्जं प्राच्यां दिश्यध्वर्यवे दक्षिणस्यां ब्रह्मणे प्रतीच्याँ होत्र उदीच्यामुद्गात्रे २७
30
44
85
113
152
160
191
215
217
221
227
238
242
244
248
250
261
284
291
297
306
326
331
342
348
365
371
375
382
399
403
405
417
456
468
474
479
534
542
548
553
561
565
567
574
585
591
597
604
609
629
641
652
656
660
676
699
729
742
763
772
778
783
785
787
797
805
810
816
825
833
842
871
877
888
893
899
912
922
927
936
945
953
979
998
1003
1005
1007
1021
1027
1034
1044
1046
1048
1055
1064
1091
1100
1107
1119
1138
1142
1146
1152
1157
1162
1167
1175
1179
1183
1197
1224
1229
1235
1246
1255
1260
1265
1269
1274
1283
1285
1299
1322