c;yRvOáÿ" 4 sxLkd<@" 5 s¢muï;' me%l;' /;ryet( 6 n m/um;'se aXnIy;t( 7 =;rlv,vjIR 8 a;c;yRSy;p[itkËl" 9 svRk;y;RSvtN]" 10 pUvoRTq;yI j`Nys'vexI 11 ydenmupey;ÿdSmw d´;t( 12 bôn;' yen s'yuÿ_" 13 n;Sy xYy;m;ivxet( 14 n rqm;¨het( 15 n s'vS]yet 16 sv;RÉ, s;'SpxRk;in S]IÉ." sh vjRyet( 17 n muiWt;' p[e=et 18 n ivh;r;q| jLpet( 19 n ¨Cyq| ikn /;ryet 20 n ;y;t( 21 ¬dkù v;>yupey;t( 22 yid ;y;¶<@ v;Psu párPlvet( 23 mu<@o ji$l" ²x%I v; 24 s;y' p[;t" sN?y;mup;sIt 25 itϼTpUv;Rm( 26 a;sItoÿr;m( 27 ao' .U.uRv" SvárTyuKTv; tTsivtuárit s;iv]ImNv;h 28 p[;gStmy;É¥ã£My sÉm/ a;hreõár,Ib[R÷vcRsk;m it Åuit" 29 s;y' p[;t" sN?y;in"sr,' .w=cr,m¦IN/nm( 30 s;ymev;ɦÉmN/IteTyek 31 .w=Sy;cr,e doW" p;vkSy;sÉmN/ne s¢r;]mkTvwtdvk¡É,Rv[t'
cAryavqttiH 4 safalkadaNDaH 5 saptamuxjAM mekhalAM dhArayet 6 na madhumAMse afnIyAt 7 kSAralavaNavarjI 8 AcAryasyApratikUlaH 9 sarvakAryAsvatantraH 10 pUrvotthAyI jaghanyasaMvefI 11 yadenamupeyAttadasmai dadyAt 12 bahUnAM yena saMyuktaH 13 nAsya fayyAmAvifet 14 na rathamAruhet 15 na saMvastrayeta 16 sarvANi sAMsparfakAni strIbhiH saha varjayet 17 na muSitAM prekSeta 18 na vihArArthaM jalpet 19 na rucyarthaM kixcana dhArayeta 20 na snAyAt 21 udakaM vAbhyupeyAt 22 yadi snAyAddaNDa ivApsu pariplavet 23 muNDo jaTilaH fikhI vA 24 sAyaM prAtaH sandhyAmupAsIta 25 tiSThetpUrvAm 26 AsItottarAm 27 oM bhUrbhuvaH svarityuktvA tatsavituriti sAvitrImanvAha 28 prAgastamayAnniSkramya samidha AhareddhariNIrbrahmavarcasakAma iti frutiH 29 sAyaM prAtaH sandhyAniHsaraNaM bhaikSacaraNamagnIndhanam 30 sAyamevAgnimindhItetyeke 31 bhaikSasyAcaraNe doSaH pAvakasyAsamindhane saptarAtramakqtvaitadavakIrNivrataM
cAryavqttiH 4 safalkadaNDaH 5 saptamuxjAM mekhalAM dhArayet 6 na madhumAMse afnIyAt 7 kSAralavaNavarjI 8 AcAryasyApratikUlaH 9 sarvakAryAsvatantraH 10 pUrvotthAyI jaghanyasaMvefI 11 yadenamupeyAttadasmai dadyAt 12 bahUnAM yena saMyuktaH 13 nAsya fayyAmAvifet 14 na rathamAruhet 15 na saMvastrayeta 16 sarvANi sAMsparfakAni strIbhiH saha varjayet 17 na muSitAM prekSeta 18 na vihArArthaM jalpet 19 na rucyarthaM kixcana dhArayeta 20 na snAyAt 21 udakaM vAbhyupeyAt 22 yadi snAyAddaNDa ivApsu pariplavet 23 muNDo jaTilaH fikhI vA 24 sAyaM prAtaH sandhyAmupAsIta 25 tiSThetpUrvAm 26 AsItottarAm 27 O bhUrbhuvaH svarityuktvA tatsavituriti sAvitrImanvAha 28 prAgastamayAnniSkramya samidha AhareddhariNIrbrahmavarcasakAma iti frutiH 29 sAyaM prAtaH sandhyAniHsaraNaM bhaikSacaraNamagnIndhanam 30 sAyamevAgnimindhItetyeke 31 bhaikSasyAcaraNe doSaH pAvakasyAsamindhane saptarAtramakqtvaitadavakIrNivrataM
चार्यवृत्तिः ४ सशल्कदण्डः ५ सप्तमुञ्जां मेखलां धारयेत् ६ न मधुमांसे अश्नीयात् ७ क्षारलवणवर्जी ८ आचार्यस्याप्रतिकूलः ९ सर्वकार्यास्वतन्त्रः १० पूर्वोत्थायी जघन्यसंवेशी ११ यदेनमुपेयात्तदस्मै दद्यात् १२ बहूनां येन संयुक्तः १३ नास्य शय्यामाविशेत् १४ न रथमारुहेत् १५ न संवस्त्रयेत १६ सर्वाणि सांस्पर्शकानि स्त्रीभिः सह वर्जयेत् १७ न मुषितां प्रेक्षेत १८ न विहारार्थं जल्पेत् १९ न रुच्यर्थं किञ्चन धारयेत २० न स्नायात् २१ उदकं वाभ्युपेयात् २२ यदि स्नायाद्दण्ड इवाप्सु परिप्लवेत् २३ मुण्डो जटिलः शिखी वा २४ सायं प्रातः सन्ध्यामुपासीत २५ तिष्ठेत्पूर्वाम् २६ आसीतोत्तराम् २७ ओं भूर्भुवः स्वरित्युक्त्वा तत्सवितुरिति सावित्रीमन्वाह २८ प्रागस्तमयान्निष्क्रम्य समिध आहरेद्धरिणीर्ब्रह्मवर्चसकाम इति श्रुतिः २९ सायं प्रातः सन्ध्यानिःसरणं भैक्षचरणमग्नीन्धनम् ३० सायमेवाग्निमिन्धीतेत्येके ३१ भैक्षस्याचरणे दोषः पावकस्यासमिन्धने सप्तरात्रमकृत्वैतदवकीर्णिव्रतं
चार्यवृत्तिः ४ सशल्कदण्डः ५ सप्तमुञ्जां मेखलां धारयेत् ६ न मधुमांसे अश्नीयात् ७ क्षारलवणवर्जी ८ आचार्यस्याप्रतिकूलः ९ सर्वकार्यास्वतन्त्रः १० पूर्वोत्थायी जघन्यसंवेशी ११ यदेनमुपेयात्तदस्मै दद्यात् १२ बहूनां येन संयुक्तः १३ नास्य शय्यामाविशेत् १४ न रथमारुहेत् १५ न संवस्त्रयेत १६ सर्वाणि सांस्पर्शकानि स्त्रीभिः सह वर्जयेत् १७ न मुषितां प्रेक्षेत १८ न विहारार्थं जल्पेत् १९ न रुच्यर्थं किञ्चन धारयेत २० न स्नायात् २१ उदकं वाभ्युपेयात् २२ यदि स्नायाद्दण्ड इवाप्सु परिप्लवेत् २३ मुण्डो जटिलः शिखी वा २४ सायं प्रातः सन्ध्यामुपासीत २५ तिष्ठेत्पूर्वाम् २६ आसीतोत्तराम् २७ ॐ भूर्भुवः स्वरित्युक्त्वा तत्सवितुरिति सावित्रीमन्वाह २८ प्रागस्तमयान्निष्क्रम्य समिध आहरेद्धरिणीर्ब्रह्मवर्चसकाम इति श्रुतिः २९ सायं प्रातः सन्ध्यानिःसरणं भैक्षचरणमग्नीन्धनम् ३० सायमेवाग्निमिन्धीतेत्येके ३१ भैक्षस्याचरणे दोषः पावकस्यासमिन्धने सप्तरात्रमकृत्वैतदवकीर्णिव्रतं
ihr
hiraNyavarNAH f?cayAH pAvakA yAsu jAtaH kafyapo yAsvindra ?H , yA agniM garbhaM dadhire virUpAstA na ApaH faM syonA bhavantu , hiraNyavarNA f?cayaH pAvakA vicakramurhitvAvadyamApaH fataM pavitrA vitatA hyAsAM tAbhirmA devAH savitA punAtviti faM na iti ca dvAbhyAm 5 dyauste pqSThamiti chatraM dhArayet 6
hiraNyavarNAH fcuyAH pAvakA yAsu jAtaH kafyapo yAsvindra H! , yA agniM garbhaM dadhire virUpAstA na ApaH faM syonA bhavantu , hiraNyavarNA fcuyaH pAvakA vicakramurhitvAvadyamApaH fataM pavitrA vitatA hyAsAM tAbhirmA devAH savitA punAtviti faM na iti ca dvAbhyAm 5 dyauste pqSThamiti chatraM dhArayet 6
हिरण्यवर्णाः श्?चयाः पावका यासु जातः कश्यपो यास्विन्द्र ?ः । या अग्निं गर्भं दधिरे विरूपास्ता न आपः शं स्योना भवन्तु । हिरण्यवर्णा श्?चयः पावका विचक्रमुर्हित्वावद्यमापः शतं पवित्रा वितता ह्यासां ताभिर्मा देवाः सविता पुनात्विति शं न इति च द्वाभ्याम् ५ द्यौस्ते पृष्ठमिति छत्रं धारयेत् ६
हिरण्यवर्णाः श्चुयाः पावका यासु जातः कश्यपो यास्विन्द्र ः! । या अग्निं गर्भं दधिरे विरूपास्ता न आपः शं स्योना भवन्तु । हिरण्यवर्णा श्चुयः पावका विचक्रमुर्हित्वावद्यमापः शतं पवित्रा वितता ह्यासां ताभिर्मा देवाः सविता पुनात्विति शं न इति च द्वाभ्याम् ५ द्यौस्ते पृष्ठमिति छत्रं धारयेत् ६
aq;to·;cTv;ár'xTs'Émtm( 1 t] ivÉ/ivxeW" 2 inymeãv;c;yRp[/;n" Sy;t( 3 inly;qIR yUnbõ' n p[ivxet( 4 ainly" Sy;t( 5 aNy] vO=;Ã;LmIk;Ã; 6 inSt;NtvÉmTyek 7 yqoÿ_mekù tu v;s" x;,I kÚ-tp' v; 8 párÉmtmur" p[m;,mupárj;nu 9 ctuqRk;lp;n.=" 10 as-yv;n( 11 ahrhv;R .w=mXnIy;t( 12 ahâStϼ{ ;];v;sIt 13 ¬.y' muinv[t" Sy;t( 14 S]IxU{ pittr.srjSvlwv;R n s'.;Weteit Cyvno .Ogu" 15 Ã;dxr;]' vo.y] 16 am;vSy;' p*,Rm;sI' c 17 p;l;Xy" sÉm/o inTy;" párÉ/vO=;,;' v; 18 me/;' mçÉmit p;É,m;g| dæv; i]W-v,mhor;]mudkopSpxRnm( 19 nmo hm;y mohm;yeit c;nusvnm( ) nmo hm;y mohm;y;¦ye vw;nr;y tp;y t;ps;y tpNt;y ivNdve ivNd;y vsuivNd;y svRivNd;y nm" p;r;y sup;r;y p;ryNt;y nm èMy;Ry sUMy;Ry nmävn;y .;gRv;yeTyet; Ev devt;StpRy¥udkn 20 EW s'vTsr' cár-Tv; ivmlo ivp;po .vit 21 sveRW;' ved;n;' cártb[÷cyoR yid n;NyTkÚ¨te 22 s tu %lu cártb[÷cyoR dx dx pu¨W;Npun;it pUv;R-pr;n;Tm;n' cwkÉv'x' p'áÿ_' c y;vdnupXyit ySy;mupivxit 23 sm;¢
athAto'STAcatvAriMfatsaMmitam 1 tatra vidhivifeSaH 2 niyameSvAcAryapradhAnaH syAt 3 nilayArthI yUnabaddhaM na pravifet 4 anilayaH syAt 5 anyatra vqkSAdvAlmIkAdvA 6 nistAntavamityeke 7 yathoktamekaM tu vAsaH fANI ku-tapaM vA 8 parimitamuraH pramANamuparijAnu 9 caturthakAlapAnabhakSaH 10 asa-xcayavAn 11 aharaharvA bhaikSamafnIyAt 12 ahastiSThedra ?AtrAvAsIta 13 ubhayaM munivrataH syAt 14 strIfUdra patitarabhasarajasvalairvA na saMbhASeteti cyavano bhqguH 15 dvAdafarAtraM vobhayatra 16 amAvasyAM paurNamAsIM ca 17 pAlAfyaH samidho nityAH paridhivqkSANAM vA 18 medhAM mahyamiti pANimArgaM dattvA triSa-vaNamahorAtramudakopasparfanam 19 namo hamAya mohamAyeti cAnusavanam , namo hamAya mohamAyAgnaye vaifvAnarAya tapAya tApasAya tapantAya vindave vindAya vasuvindAya sarvavindAya namaH pArAya supArAya pArayantAya nama UrmyAya sUrmyAya namafcyavanAya bhArgavAyetyetA eva devatAstarpayannudakena 20 eSa saMvatsaraM cari-tvA vimalo vipApo bhavati 21 sarveSAM vedAnAM caritabrahmacaryo yadi nAnyatkurute 22 sa tu khalu caritabrahmacaryo dafa dafa puruSAnpunAti pUrvA-parAnAtmAnaM caikaviMfaM paMktiM ca yAvadanupafyati yasyAmupavifati 23 samApta
athAto'STAcatvAriMfatsaMmitam 1 tatra vidhivifeSaH 2 niyameSvAcAryapradhAnaH syAt 3 nilayArthI yUnabaddhaM na pravifet 4 anilayaH syAt 5 anyatra vqkSAdvAlmIkAdvA 6 nistAntavamityeke 7 yathoktamekaM tu vAsaH fANI ku-tapaM vA 8 parimitamuraH pramANamuparijAnu 9 caturthakAlapAnabhakSaH 10 asa-xcayavAn 11 aharaharvA bhaikSamafnIyAt 12 ahastiSThedrA trAvAsIta 13 ubhayaM munivrataH syAt 14 strIfUdra patitarabhasarajasvalairvA na saMbhASeteti cyavano bhqguH 15 dvAdafarAtraM vobhayatra 16 amAvasyAM paurNamAsIM ca 17 pAlAfyaH samidho nityAH paridhivqkSANAM vA 18 medhAM mahyamiti pANimArgaM dattvA triSa-vaNamahorAtramudakopasparfanam 19 namo hamAya mohamAyeti cAnusavanam , namo hamAya mohamAyAgnaye vaifvAnarAya tapAya tApasAya tapantAya vindave vindAya vasuvindAya sarvavindAya namaH pArAya supArAya pArayantAya nama UrmyAya sUrmyAya namafcyavanAya bhArgavAyetyetA eva devatAstarpayannudakena 20 eSa saMvatsaraM cari-tvA vimalo vipApo bhavati 21 sarveSAM vedAnAM caritabrahmacaryo yadi nAnyatkurute 22 sa tu khalu caritabrahmacaryo dafa dafa puruSAnpunAti pUrvA-parAnAtmAnaM caikaviMfaM paMktiM ca yAvadanupafyati yasyAmupavifati 23 samApta
अथातोऽष्टाचत्वारिंशत्संमितम् १ तत्र विधिविशेषः २ नियमेष्वाचार्यप्रधानः स्यात् ३ निलयार्थी यूनबद्धं न प्रविशेत् ४ अनिलयः स्यात् ५ अन्यत्र वृक्षाद्वाल्मीकाद्वा ६ निस्तान्तवमित्येके ७ यथोक्तमेकं तु वासः शाणी कु-तपं वा ८ परिमितमुरः प्रमाणमुपरिजानु ९ चतुर्थकालपानभक्षः १० अस-ञ्चयवान् ११ अहरहर्वा भैक्षमश्नीयात् १२ अहस्तिष्ठेद्र ?ात्रावासीत १३ उभयं मुनिव्रतः स्यात् १४ स्त्रीशूद्र पतितरभसरजस्वलैर्वा न संभाषेतेति च्यवनो भृगुः १५ द्वादशरात्रं वोभयत्र १६ अमावस्यां पौर्णमासीं च १७ पालाश्यः समिधो नित्याः परिधिवृक्षाणां वा १८ मेधां मह्यमिति पाणिमार्गं दत्त्वा त्रिष-वणमहोरात्रमुदकोपस्पर्शनम् १९ नमो हमाय मोहमायेति चानुसवनम् । नमो हमाय मोहमायाग्नये वैश्वानराय तपाय तापसाय तपन्ताय विन्दवे विन्दाय वसुविन्दाय सर्वविन्दाय नमः पाराय सुपाराय पारयन्ताय नम ऊर्म्याय सूर्म्याय नमश्च्यवनाय भार्गवायेत्येता एव देवतास्तर्पयन्नुदकेन २० एष संवत्सरं चरि-त्वा विमलो विपापो भवति २१ सर्वेषां वेदानां चरितब्रह्मचर्यो यदि नान्यत्कुरुते २२ स तु खलु चरितब्रह्मचर्यो दश दश पुरुषान्पुनाति पूर्वा-परानात्मानं चैकविंशं पंक्तिं च यावदनुपश्यति यस्यामुपविशति २३ समाप्त
अथातोऽष्टाचत्वारिंशत्संमितम् १ तत्र विधिविशेषः २ नियमेष्वाचार्यप्रधानः स्यात् ३ निलयार्थी यूनबद्धं न प्रविशेत् ४ अनिलयः स्यात् ५ अन्यत्र वृक्षाद्वाल्मीकाद्वा ६ निस्तान्तवमित्येके ७ यथोक्तमेकं तु वासः शाणी कु-तपं वा ८ परिमितमुरः प्रमाणमुपरिजानु ९ चतुर्थकालपानभक्षः १० अस-ञ्चयवान् ११ अहरहर्वा भैक्षमश्नीयात् १२ अहस्तिष्ठेद्रा त्रावासीत १३ उभयं मुनिव्रतः स्यात् १४ स्त्रीशूद्र पतितरभसरजस्वलैर्वा न संभाषेतेति च्यवनो भृगुः १५ द्वादशरात्रं वोभयत्र १६ अमावस्यां पौर्णमासीं च १७ पालाश्यः समिधो नित्याः परिधिवृक्षाणां वा १८ मेधां मह्यमिति पाणिमार्गं दत्त्वा त्रिष-वणमहोरात्रमुदकोपस्पर्शनम् १९ नमो हमाय मोहमायेति चानुसवनम् । नमो हमाय मोहमायाग्नये वैश्वानराय तपाय तापसाय तपन्ताय विन्दवे विन्दाय वसुविन्दाय सर्वविन्दाय नमः पाराय सुपाराय पारयन्ताय नम ऊर्म्याय सूर्म्याय नमश्च्यवनाय भार्गवायेत्येता एव देवतास्तर्पयन्नुदकेन २० एष संवत्सरं चरि-त्वा विमलो विपापो भवति २१ सर्वेषां वेदानां चरितब्रह्मचर्यो यदि नान्यत्कुरुते २२ स तु खलु चरितब्रह्मचर्यो दश दश पुरुषान्पुनाति पूर्वा-परानात्मानं चैकविंशं पंक्तिं च यावदनुपश्यति यस्यामुपविशति २३ समाप्त
kCz^ivÉ/' Vy;:y;Sy;m" 1 dev;so yq;crNvsvo ¨{ ; a;idTy; m¨-di©rs" pur; 2 S]IxU{ ' n;É..;Wet 3 nÿ_m;sIt s'ÉÅt" 4 sv;R kqcchravidhiM vyAkhyAsyAmaH 1 devAso yathAcaranvasavo rudra ?A AdityA maru-dazgirasaH purA 2 strIfUdraM nAbhibhASeta 3 naktamAsIta saMfritaH 4 sarvANyahAni tiSThet 5 brahmacArI 6 kSapAfayaH 7 madhumAMsalavaNafrAddhAni varjayedavi-cArayan 8 gavAjinaM fANIcIraM kutapaM mArgaM vA vAsa ucyate 9 sarvAkufa-lamokSAya maruto'pyAcaraMstathA 10 tr?yahaM sAyaM tr?yahaM prAta str?yahaM bhuxjItA-yAcitam , tr?yahaM naiva tu bhuxjItaitadvasubhI rudrai rAdityaifcaritaM vratam 11 eSa evAtikqcchrasya vidhirevaM vidhIyate 12 eteSveva tu kAleSvekaikaM piNDaM kqcchravidhiM vyAkhyAsyAmaH 1 devAso yathAcaranvasavo rudrA AdityA maru-dazgirasaH purA 2 strIfUdraM nAbhibhASeta 3 naktamAsIta saMfritaH 4 sarvANyahAni tiSThet 5 brahmacArI 6 kSapAfayaH 7 madhumAMsalavaNafrAddhAni varjayedavi-cArayan 8 gavAjinaM fANIcIraM kutapaM mArgaM vA vAsa ucyate 9 sarvAkufa-lamokSAya maruto'pyAcaraMstathA 10 tr! yahaM sAyaM tr! yahaM prAtastr! yahaM bhuxjItA-yAcitam , tr! yahaM naiva tu bhuxjItaitadvasubhI rudrai rAdityaifcaritaM vratam 11 eSa evAtikqcchrasya vidhirevaM vidhIyate 12 eteSveva tu kAleSvekaikaM piNDaM कृच्छ्रविधिं व्याख्यास्यामः १ देवासो यथाचरन्वसवो रुद्र ?ा आदित्या मरु-दङ्गिरसः पुरा २ स्त्रीशूद्रं नाभिभाषेत ३ नक्तमासीत संश्रितः ४ सर्वाण्यहानि तिष्ठेत् ५ ब्रह्मचारी ६ क्षपाशयः ७ मधुमांसलवणश्राद्धानि वर्जयेदवि-चारयन् ८ गवाजिनं शाणीचीरं कुतपं मार्गं वा वास उच्यते ९ सर्वाकुश-लमोक्षाय मरुतोऽप्याचरंस्तथा १० त्र्?यहं सायं त्र्?यहं प्रात स्त्र्?यहं भुञ्जीता-याचितम् । त्र्?यहं नैव तु भुञ्जीतैतद्वसुभी रुद्रै रादित्यैश्चरितं व्रतम् ११ एष एवातिकृच्छ्रस्य विधिरेवं विधीयते १२ एतेष्वेव तु कालेष्वेकैकं पिण्डं कृच्छ्रविधिं व्याख्यास्यामः १ देवासो यथाचरन्वसवो रुद्रा आदित्या मरु-दङ्गिरसः पुरा २ स्त्रीशूद्रं नाभिभाषेत ३ नक्तमासीत संश्रितः ४ सर्वाण्यहानि तिष्ठेत् ५ ब्रह्मचारी ६ क्षपाशयः ७ मधुमांसलवणश्राद्धानि वर्जयेदवि-चारयन् ८ गवाजिनं शाणीचीरं कुतपं मार्गं वा वास उच्यते ९ सर्वाकुश-लमोक्षाय मरुतोऽप्याचरंस्तथा १० त्र्! यहं सायं त्र्! यहं प्रातस्त्र्! यहं भुञ्जीता-याचितम् । त्र्! यहं नैव तु भुञ्जीतैतद्वसुभी रुद्रै रादित्यैश्चरितं व्रतम् ११ एष एवातिकृच्छ्रस्य विधिरेवं विधीयते १२ एतेष्वेव तु कालेष्वेकैकं पिण्डं t¢kCz^' Vy;:y;Sy;m" 1 } yhmuã,;" ipbed;pS} yhmuã,' py" ipbet( ) } yhmuã,' ipbeTsipRv;Ryu.=" pr' } yhm( 2 bOhSpteStu kËcRSy EW Ev ivÉ/" SmOt" 3 yv;gU' y;vkù x;kù py" sipR" kÚxodkm( ) } yh' } yh' taptakqcchraM vyAkhyAsyAmaH 1 tr?yahamuSNAH pibedApa str?yahamuSNaM payaH pibet , tr?yahamuSNaM pibetsarpirvAyubhakSaH paraM tr?yaham 2 bqhaspatestu kUrcasya eSa eva vidhiH smqtaH 3 yavAgUM yAvakaM fAkaM payaH sarpiH kufodakam , tr?yahaM tr?yahaM taptakqcchraM vyAkhyAsyAmaH 1 tr! yahamuSNAH pibedApastr! yahamuSNaM payaH pibet , tr! yahamuSNaM pibetsarpirvAyubhakSaH paraM tr! yaham 2 bqhaspatestu kUrcasya eSa eva vidhiH smqtaH 3 yavAgUM yAvakaM fAkaM payaH sarpiH kufodakam , tr! yahaM tr! yahaM तप्तकृच्छ्रं व्याख्यास्यामः १ त्र्?यहमुष्णाः पिबेदाप स्त्र्?यहमुष्णं पयः पिबेत् । त्र्?यहमुष्णं पिबेत्सर्पिर्वायुभक्षः परं त्र्?यहम् २ बृहस्पतेस्तु कूर्चस्य एष एव विधिः स्मृतः ३ यवागूं यावकं शाकं पयः सर्पिः कुशोदकम् । त्र्?यहं त्र्?यहं तप्तकृच्छ्रं व्याख्यास्यामः १ त्र्! यहमुष्णाः पिबेदापस्त्र्! यहमुष्णं पयः पिबेत् । त्र्! यहमुष्णं पिबेत्सर्पिर्वायुभक्षः परं त्र्! यहम् २ बृहस्पतेस्तु कूर्चस्य एष एव विधिः स्मृतः ३ यवागूं यावकं शाकं पयः सर्पिः कुशोदकम् । त्र्! यहं त्र्! यहं tu p[;XnIy;Ã;yu.=" pr' } yhm( 4 6 tu prAfnIyAdvAyubhakSaH paraM tr?yaham 4 6 tu prAfnIyAdvAyubhakSaH paraM tr! yaham 4 6 तु प्राश्नीयाद्वायुभक्षः परं त्र्?यहम् ४ ६ तु प्राश्नीयाद्वायुभक्षः परं त्र्! यहम् ४ ६ aq;] v[top;ynm( 1 vsvo v[tptyo ¨{ ; v[tpty a;idTy; v[tptyo m¨di©rso v[tpty it v[tm;l>y vsUn²ºStpRyeTp[qmâSm'²S]r;]e ¨{ ;²NÃtIy a;idTy;'StOtIye m¨di©rstuqeR 2 a; me gOh; it Ã;>y;' vsUn;' Sq;lIp;kSy juhoit 3 asÄä;teit dx.I ¨{ ;,;m( 4 kd; cn StrIrsIit pÉ.r;idTy;n;m( 5 s;Ntpn; it W²@±.mR¨í,;n;' Tv;- athAtra vratopAyanam 1 vasavo vratapatayo rudra ?A vratapataya AdityA vratapatayo marudazgiraso vratapataya iti vratamAlabhya vasUnadbhistarpayetprathamasmiMstrirAtre rudra ?AndvitIya AdityAMstqtIye marudazgirasafcaturthe 2 A me gqhA iti dvAbhyAM vasUnAM sthAlIpAkasya juhoti 3 asazkhyAteti dafabhI rudra ?ANAm 4 kadA cana starIrasIti paxcabhirAdityAnAm 5 sAntapanA iti SaDbhirmarudgaNAnAM tvA- athAtra vratopAyanam 1 vasavo vratapatayo rudrA vratapataya AdityA vratapatayo marudazgiraso vratapataya iti vratamAlabhya vasUnadbhistarpayetprathamasmiMstrirAtre rudrA ndvitIya AdityAMstqtIye marudazgirasafcaturthe 2 A me gqhA iti dvAbhyAM vasUnAM sthAlIpAkasya juhoti 3 asazkhyAteti dafabhI rudrA NAm 4 kadA cana starIrasIti paxcabhirAdityAnAm 5 sAntapanA iti SaDbhirmarudgaNAnAM tvA- अथात्र व्रतोपायनम् १ वसवो व्रतपतयो रुद्र ?ा व्रतपतय आदित्या व्रतपतयो मरुदङ्गिरसो व्रतपतय इति व्रतमालभ्य वसूनद्भिस्तर्पयेत्प्रथमस्मिंस्त्रिरात्रे रुद्र ?ान्द्वितीय आदित्यांस्तृतीये मरुदङ्गिरसश्चतुर्थे २ आ मे गृहा इति द्वाभ्यां वसूनां स्थालीपाकस्य जुहोति ३ असङ्ख्यातेति दशभी रुद्र ?ाणाम् ४ कदा चन स्तरीरसीति पञ्चभिरादित्यानाम् ५ सान्तपना इति षड्भिर्मरुद्गणानां त्वा- अथात्र व्रतोपायनम् १ वसवो व्रतपतयो रुद्रा व्रतपतय आदित्या व्रतपतयो मरुदङ्गिरसो व्रतपतय इति व्रतमालभ्य वसूनद्भिस्तर्पयेत्प्रथमस्मिंस्त्रिरात्रे रुद्रा न्द्वितीय आदित्यांस्तृतीये मरुदङ्गिरसश्चतुर्थे २ आ मे गृहा इति द्वाभ्यां वसूनां स्थालीपाकस्य जुहोति ३ असङ्ख्यातेति दशभी रुद्रा णाम् ४ कदा चन स्तरीरसीति पञ्चभिरादित्यानाम् ५ सान्तपना इति षड्भिर्मरुद्गणानां त्वा- aq b[÷dey;y;" p[d;nivÉ/' v+y;m" 1 x(uõp=Sy pu atha brahmadeyAyAH pradAnavidhiM vakSyAmaH 1 f?ddhapakSasya puNyAhe parvaNi vodagagrAndarbhAnAstIrya teSUpavifataH prAzmukhaH pratigrahItA sAmAtyaH pratyazmukhaH pradAtA 2 madhye prAgagrodagagrAndarbhAnAstIrya teSUdakaM saMnidhAya vrIhiyavAnopya dakSiNata udazzAsIna qtvigupayamanaM kArayet 3 sameteSvAha dadAnIti pratigqhNAmIti trirAvedayate 4 etadvaH satyamityuktvA samAnA vaH saM vo atha brahmadeyAyAH pradAnavidhiM vakSyAmaH 1 fddhupakSasya puNyAhe parvaNi vodagagrAndarbhAnAstIrya teSUpavifataH prAzmukhaH pratigrahItA sAmAtyaH pratyazmukhaH pradAtA 2 madhye prAgagrodagagrAndarbhAnAstIrya teSUdakaM saMnidhAya vrIhiyavAnopya dakSiNata udazzAsIna qtvigupayamanaM kArayet 3 sameteSvAha dadAnIti pratigqhNAmIti trirAvedayate 4 etadvaH satyamityuktvA samAnA vaH saM vo अथ ब्रह्मदेयायाः प्रदानविधिं वक्ष्यामः १ श्?द्धपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वोदगग्रान्दर्भानास्तीर्य तेषूपविशतः प्राङ्मुखः प्रतिग्रहीता सामात्यः प्रत्यङ्मुखः प्रदाता २ मध्ये प्रागग्रोदगग्रान्दर्भानास्तीर्य तेषूदकं संनिधाय व्रीहियवानोप्य दक्षिणत उदङ्ङासीन ऋत्विगुपयमनं कारयेत् ३ समेतेष्वाह ददानीति प्रतिगृह्णामीति त्रिरावेदयते ४ एतद्वः सत्यमित्युक्त्वा समाना वः सं वो अथ ब्रह्मदेयायाः प्रदानविधिं वक्ष्यामः १ श्द्धुपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वोदगग्रान्दर्भानास्तीर्य तेषूपविशतः प्राङ्मुखः प्रतिग्रहीता सामात्यः प्रत्यङ्मुखः प्रदाता २ मध्ये प्रागग्रोदगग्रान्दर्भानास्तीर्य तेषूदकं संनिधाय व्रीहियवानोप्य दक्षिणत उदङ्ङासीन ऋत्विगुपयमनं कारयेत् ३ समेतेष्वाह ददानीति प्रतिगृह्णामीति त्रिरावेदयते ४ एतद्वः सत्यमित्युक्त्वा समाना वः सं वो aq x(uLkdey;y;" 1 ihr atha f?lkadeyAyAH 1 hiraNyaM vyatiharataH 2 prajAbhyastveti pradadAti 3 rAyaspoSAya tveti pratigqhNAti 4 kaMse hiraNyaM samupya hiraNyavarNA iti atha flkudeyAyAH 1 hiraNyaM vyatiharataH 2 prajAbhyastveti pradadAti 3 rAyaspoSAya tveti pratigqhNAti 4 kaMse hiraNyaM samupya hiraNyavarNA iti अथ श्?ल्कदेयायाः १ हिरण्यं व्यतिहरतः २ प्रजाभ्यस्त्वेति प्रददाति ३ रायस्पोषाय त्वेति प्रतिगृह्णाति ४ कंसे हिरण्यं समुप्य हिरण्यवर्णा इति अथ श्ल्कुदेयायाः १ हिरण्यं व्यतिहरतः २ प्रजाभ्यस्त्वेति प्रददाति ३ रायस्पोषाय त्वेति प्रतिगृह्णाति ४ कंसे हिरण्यं समुप्य हिरण्यवर्णा इति g*d;inkmRN]w" kNy;ml'kTy ctuãp;de .{ pI#¹ p[;;sIn;y;t-§oiv/v; m;t; ipt; c gu¨" s¢mSt;' sh§¾Cz{ e, piv]e, ;p-ÉyTv;hten v;ss; p[Cz;´ Sq;lIp;kSy juhotIN{ ;y Sv;heN{ ; gaudAnikairmantraiH kanyAmalaMkqtya catuSpAde bhadra pIThe prAzAsInAyAfcata-sro'vidhavA mAtA pitA ca guruH saptamastAM sahasracchidre Na pavitreNa snApa-yitvAhatena vAsasA pracchAdya sthAlIpAkasya juhotIndra ?Aya svAhendra ?ANyai svAhA kAmAya svAhA bhagAya svAhA hriyai svAhA friyai svAhA lakSmyai svAhA puSTyai svAhA vifvAvasave gandharvarAjAya svAheti 1 nADIM tUNavaM mqdazgaM paNavaM sarvANi ca vAditrANi gandhodakena samupalipya kanyA pravAdayate f?naM vada dundubhe suprajAstvAya gomukha prakrIDayantu kanyAH sumanasyamAnAH sahendra ?ANyA kqta- gaudAnikairmantraiH kanyAmalaMkqtya catuSpAde bhadra pIThe prAzAsInAyAfcata-sro'vidhavA mAtA pitA ca guruH saptamastAM sahasracchidre Na pavitreNa snApa-yitvAhatena vAsasA pracchAdya sthAlIpAkasya juhotIndrA ya svAhendrA Nyai svAhA kAmAya svAhA bhagAya svAhA hriyai svAhA friyai svAhA lakSmyai svAhA puSTyai svAhA vifvAvasave gandharvarAjAya svAheti 1 nADIM tUNavaM mqdazgaM paNavaM sarvANi ca vAditrANi gandhodakena samupalipya kanyA pravAdayate fnuM vada dundubhe suprajAstvAya gomukha prakrIDayantu kanyAH sumanasyamAnAH sahendrA NyA kqta- गौदानिकैर्मन्त्रैः कन्यामलंकृत्य चतुष्पादे भद्र पीठे प्राङासीनायाश्चत-स्रोऽविधवा माता पिता च गुरुः सप्तमस्तां सहस्रच्छिद्रे ण पवित्रेण स्नाप-यित्वाहतेन वाससा प्रच्छाद्य स्थालीपाकस्य जुहोतीन्द्र ?ाय स्वाहेन्द्र ?ाण्यै स्वाहा कामाय स्वाहा भगाय स्वाहा ह्रियै स्वाहा श्रियै स्वाहा लक्ष्म्यै स्वाहा पुष्ट्यै स्वाहा विश्वावसवे गन्धर्वराजाय स्वाहेति १ नाडीं तूणवं मृदङ्गं पणवं सर्वाणि च वादित्राणि गन्धोदकेन समुपलिप्य कन्या प्रवादयते श्?नं वद दुन्दुभे सुप्रजास्त्वाय गोमुख प्रक्रीडयन्तु कन्याः सुमनस्यमानाः सहेन्द्र ?ाण्या कृत- गौदानिकैर्मन्त्रैः कन्यामलंकृत्य चतुष्पादे भद्र पीठे प्राङासीनायाश्चत-स्रोऽविधवा माता पिता च गुरुः सप्तमस्तां सहस्रच्छिद्रे ण पवित्रेण स्नाप-यित्वाहतेन वाससा प्रच्छाद्य स्थालीपाकस्य जुहोतीन्द्रा य स्वाहेन्द्रा ण्यै स्वाहा कामाय स्वाहा भगाय स्वाहा ह्रियै स्वाहा श्रियै स्वाहा लक्ष्म्यै स्वाहा पुष्ट्यै स्वाहा विश्वावसवे गन्धर्वराजाय स्वाहेति १ नाडीं तूणवं मृदङ्गं पणवं सर्वाणि च वादित्राणि गन्धोदकेन समुपलिप्य कन्या प्रवादयते श्नुं वद दुन्दुभे सुप्रजास्त्वाय गोमुख प्रक्रीडयन्तु कन्याः सुमनस्यमानाः सहेन्द्रा ण्या कृत- x(uc* v; devt;ytne 3 18 f?cau vA devatAyatane 3 18 fcuau! vA devatAyatane 3 18 श्?चौ वा देवतायतने ३ १८ श्चुऔ! वा देवतायतने ३ १८ aq;to hivãykLp' Vy;:y;Sy;m" 1 dxv;iWRkù b[÷cy| kÚm;rI,;' Ã;dxv;iWRkù v; 2 b[÷cy;RNte gN/veR devkÚle v; Ã;v¦I p[Jv;Ly Ã* pxU ¬p;kroTyyRM,e d²=,' p[;j;pTymuÿrm( 3 as'.ve Tvekpx" 4 t-<@lwv;R kÚy;Rt( 5 yq;Sq;n' px(uyRq;Sq;nmvd;n;in tq; hÉv" 6 aɦ' som' v¨,' Ém]ÉmN{ ' bOhSpit' SkNd' ¨{ ' v;TsIpu]' .g' .gn=];É, k;lI' athAto haviSyakalpaM vyAkhyAsyAmaH 1 dafavArSikaM brahmacaryaM kumArINAM dvAdafavArSikaM vA 2 brahmacaryAnte gandharve devakule vA dvAvagnI prajvAlya dvau pafU upAkarotyaryamNe dakSiNaM prAjApatyamuttaram 3 asaMbhave tvekapafuH 4 ta-NDulairvA kuryAt 5 yathAsthAnaM paf?ryathAsthAnamavadAnAni tathA haviH 6 agniM somaM varuNaM mitramindraM bqhaspatiM skandaM rudraM vAtsIputraM bhagaM bhaganakSatrANi kAlIM athAto haviSyakalpaM vyAkhyAsyAmaH 1 dafavArSikaM brahmacaryaM kumArINAM dvAdafavArSikaM vA 2 brahmacaryAnte gandharve devakule vA dvAvagnI prajvAlya dvau pafU upAkarotyaryamNe dakSiNaM prAjApatyamuttaram 3 asaMbhave tvekapafuH 4 ta-NDulairvA kuryAt 5 yathAsthAnaM parfyuthAsthAnamavadAnAni tathA haviH 6 agniM somaM varuNaM mitramindraM bqhaspatiM skandaM rudraM vAtsIputraM bhagaM bhaganakSatrANi kAlIM अथातो हविष्यकल्पं व्याख्यास्यामः १ दशवार्षिकं ब्रह्मचर्यं कुमारीणां द्वादशवार्षिकं वा २ ब्रह्मचर्यान्ते गन्धर्वे देवकुले वा द्वावग्नी प्रज्वाल्य द्वौ पशू उपाकरोत्यर्यम्णे दक्षिणं प्राजापत्यमुत्तरम् ३ असंभवे त्वेकपशुः ४ त-ण्डुलैर्वा कुर्यात् ५ यथास्थानं पश्?र्यथास्थानमवदानानि तथा हविः ६ अग्निं सोमं वरुणं मित्रमिन्द्रं बृहस्पतिं स्कन्दं रुद्रं वात्सीपुत्रं भगं भगनक्षत्राणि कालीं अथातो हविष्यकल्पं व्याख्यास्यामः १ दशवार्षिकं ब्रह्मचर्यं कुमारीणां द्वादशवार्षिकं वा २ ब्रह्मचर्यान्ते गन्धर्वे देवकुले वा द्वावग्नी प्रज्वाल्य द्वौ पशू उपाकरोत्यर्यम्णे दक्षिणं प्राजापत्यमुत्तरम् ३ असंभवे त्वेकपशुः ४ त-ण्डुलैर्वा कुर्यात् ५ यथास्थानं पर्श्युथास्थानमवदानानि तथा हविः ६ अग्निं सोमं वरुणं मित्रमिन्द्रं बृहस्पतिं स्कन्दं रुद्रं वात्सीपुत्रं भगं भगनक्षत्राणि कालीं aq;to hivãypu athAto haviSyapuNyAhaH 1 udakAntaM gatvA yathopapatti vA payasi sthAlIpAkaM frapayitvA sarvagandhaiH phalottaraiH safiraskAM snApayitvAhatena vAsasA pracchAdya sthAlIpAkasya juhotIndra ?ANI varuNAnI gandharvANyudakAnyagnirjIvaputraH prajA- athAto haviSyapuNyAhaH 1 udakAntaM gatvA yathopapatti vA payasi sthAlIpAkaM frapayitvA sarvagandhaiH phalottaraiH safiraskAM snApayitvAhatena vAsasA pracchAdya sthAlIpAkasya juhotIndrA NI varuNAnI gandharvANyudakAnyagnirjIvaputraH prajA- अथातो हविष्यपुण्याहः १ उदकान्तं गत्वा यथोपपत्ति वा पयसि स्थालीपाकं श्रपयित्वा सर्वगन्धैः फलोत्तरैः सशिरस्कां स्नापयित्वाहतेन वाससा प्रच्छाद्य स्थालीपाकस्य जुहोतीन्द्र ?ाणी वरुणानी गन्धर्वाण्युदकान्यग्निर्जीवपुत्रः प्रजा- अथातो हविष्यपुण्याहः १ उदकान्तं गत्वा यथोपपत्ति वा पयसि स्थालीपाकं श्रपयित्वा सर्वगन्धैः फलोत्तरैः सशिरस्कां स्नापयित्वाहतेन वाससा प्रच्छाद्य स्थालीपाकस्य जुहोतीन्द्रा णी वरुणानी गन्धर्वाण्युदकान्यग्निर्जीवपुत्रः प्रजा- y;mev iÃtIy;' r;i]' kNy;' ivv;hÉyãyNSy;ÿSy;' r;} y;mtIte inx;k;le nv;' Sq;lIm;úTy pyÉs Sq;lIp;kù ÅpÉyTv; svRgN/w" floÿrw" s²xrSk;' ;pÉyTv;hten v;ss; p[Cz;´ Sq;lIp;kSy juhoTy¦ye som;y Ém];y v¨,;yeN{ ;yodk;y .g;y;yRM,e pUã,e Tv·^e r;De p[j;pty yAmeva dvitIyAM rAtriM kanyAM vivAhayiSyansyAttasyAM rA tr?yAmatIte nifAkAle navAM sthAlImAhqtya payasi sthAlIpAkaM frapayitvA sarvagandhaiH phalottaraiH safiraskAM snApayitvAhatena vAsasA pracchAdya sthAlIpAkasya juhotyagnaye somAya mitrAya varuNAyendra ?AyodakAya bhagAyAryamNe pUSNe tvaSTre rAjxe prajApataya yAmeva dvitIyAM rAtriM kanyAM vivAhayiSyansyAttasyAM rAtr! yAmatIte nifAkAle navAM sthAlImAhqtya payasi sthAlIpAkaM frapayitvA sarvagandhaiH phalottaraiH safiraskAM snApayitvAhatena vAsasA pracchAdya sthAlIpAkasya juhotyagnaye somAya mitrAya varuNAyendrA yodakAya bhagAyAryamNe pUSNe tvaSTre rAjxe prajApataya यामेव द्वितीयां रात्रिं कन्यां विवाहयिष्यन्स्यात्तस्यां रा त्र्?यामतीते निशाकाले नवां स्थालीमाहृत्य पयसि स्थालीपाकं श्रपयित्वा सर्वगन्धैः फलोत्तरैः सशिरस्कां स्नापयित्वाहतेन वाससा प्रच्छाद्य स्थालीपाकस्य जुहोत्यग्नये सोमाय मित्राय वरुणायेन्द्र ?ायोदकाय भगायार्यम्णे पूष्णे त्वष्ट्रे राज्ञे प्रजापतय यामेव द्वितीयां रात्रिं कन्यां विवाहयिष्यन्स्यात्तस्यां रात्र्! यामतीते निशाकाले नवां स्थालीमाहृत्य पयसि स्थालीपाकं श्रपयित्वा सर्वगन्धैः फलोत्तरैः सशिरस्कां स्नापयित्वाहतेन वाससा प्रच्छाद्य स्थालीपाकस्य जुहोत्यग्नये सोमाय मित्राय वरुणायेन्द्रा योदकाय भगायार्यम्णे पूष्णे त्वष्ट्रे राज्ञे प्रजापतय ct§o·* v;iv/v;" x;kip<@ÇÉ." ²S]yo¥en c b[;÷,;N.ojÉyTv; vI,;g;ÉyÉ." sh s'g;yeyurip v; cturo ntRn' kÚy;Rt( ) £¡@Ö v" x/oR m;¨tmnv;R,' rqex(u.' k catasro'STau vAvidhavAH fAkapiNDIbhiH striyo'nnena ca brAhmaNAnbhojayitvA vINAgAyibhiH saha saMgAyeyurapi vA caturo nartanaM kuryAt , krIDaM vaH fardho mArutamanarvANaM rathef?bhaM kaNvA abhipragAyateti 1 akSatasaktUnAmagniM puSTipatiM prajApatiM ca yajeta agninA rayimafnavatpoSameva dive dive yafasaM vIravattamam , prajApate na hi tvadanya iti ca 2 sarvatrodvAhakarmasvanAdiSTadevateSvagniM catasro'STau vAvidhavAH fAkapiNDIbhiH striyo'nnena ca brAhmaNAnbhojayitvA vINAgAyibhiH saha saMgAyeyurapi vA caturo nartanaM kuryAt , krIDaM vaH fardho mArutamanarvANaM rathefbhuM kaNvA abhipragAyateti 1 akSatasaktUnAmagniM puSTipatiM prajApatiM ca yajeta agninA rayimafnavatpoSameva dive dive yafasaM vIravattamam , prajApate na hi tvadanya iti ca 2 sarvatrodvAhakarmasvanAdiSTadevateSvagniM चतस्रोऽष्टौ वाविधवाः शाकपिण्डीभिः स्त्रियोऽन्नेन च ब्राह्मणान्भोजयित्वा वीणागायिभिः सह संगायेयुरपि वा चतुरो नर्तनं कुर्यात् । क्रीडं वः शर्धो मारुतमनर्वाणं रथेश्?भं कण्वा अभिप्रगायतेति १ अक्षतसक्तूनामग्निं पुष्टिपतिं प्रजापतिं च यजेत अग्निना रयिमश्नवत्पोषमेव दिवे दिवे यशसं वीरवत्तमम् । प्रजापते न हि त्वदन्य इति च २ सर्वत्रोद्वाहकर्मस्वनादिष्टदेवतेष्वग्निं चतस्रोऽष्टौ वाविधवाः शाकपिण्डीभिः स्त्रियोऽन्नेन च ब्राह्मणान्भोजयित्वा वीणागायिभिः सह संगायेयुरपि वा चतुरो नर्तनं कुर्यात् । क्रीडं वः शर्धो मारुतमनर्वाणं रथेश्भुं कण्वा अभिप्रगायतेति १ अक्षतसक्तूनामग्निं पुष्टिपतिं प्रजापतिं च यजेत अग्निना रयिमश्नवत्पोषमेव दिवे दिवे यशसं वीरवत्तमम् । प्रजापते न हि त्वदन्य इति च २ सर्वत्रोद्वाहकर्मस्वनादिष्टदेवतेष्वग्निं W@~y;Rh;R .vNTy;c;yR AâTvg[;j; ivv;ç" ip[y" ;tk it 1 aqwnmhRy²Nt 2 a;d* c kmR," 3 a~yRmudkù s*W/' d.;R it 4 kùse cmse v; d?y;ÉsCy m/u c vWIRys;ip/;y iv·r;>y;' párgOç p;´p[qmw" p[itp´Nte 5 mÉy dohoÉs ivr;jo doh" p;´;yw ivr;jo doh-mxIyeTy;iîym;,mnumN]yte 6 iv·roÉs m;tár sIdeit iv·rm;StIyR tâSm¥upivxit 7 iv·r a;sIn;ywkkù i]" p[;h 8 nwv .o Ty;h n m;WeRit 9 x' no devIárTypoÉ.mN} y p;´;É." p[=;lyte d²=,' p;dm-vneinj dmhmâSmNkÚle b[÷vcRs' d/;Myuÿr' p;dmvneinj dmh' mÉy tejo vIyRm¥;´' p[j;' pxUNb[÷vcRs' d/;mIit 10 a;poihÏIy;É.r~y| párgOç s;iv]e, m/upk| iv·roSyNtár=mÉ/ivÅySveit iv·rmv-kãyo¨ TveTyvs;yR t°=uárTyve+y pOÉqVy;STveit iv·re in/;y m/u v;t At;yt it itsOÉ." p[de²xNy; p[d²=,m;lo@yit 11 vsvSTv;-ɦr;j;no .=yNtu iptrSTv; ymr;j;no .=yNtu ¨{ ;STv; somr;j;no .=yNTv;idTy;STv; v¨,r;j;no .=yNtu ive Tv; dev; bOhSpitr;j;no .=y®NTvit p[d²=,' p[itidx' p[itmN]' p;]Sy;NteWu lep;É¥m;i·R 12 yNm/uno m/VySy prmSy;¥;´Sy prmm¥;´' åp' ten;h' m/uno m/VySy prmSy;¥;´Sy prmo¥;do m/Vyo .Uy;s' ) ]Yyw iv´;yw yxoÉs ÉÅyw yxoÉs yxse b[÷,o dIi¢rÉs sTyÅIyRx" ÅImRÉy ÅI" ÅI" Åyt;Émit m/upkSy ctuãp[;Xn;Ty©ÏiÃtIy;É." kinÏy; p[qmmevmnupUv| s-v;RÉ.Stdv²x·' suúde p[yCzit 13 a;c;mTymOtopStr,msIit 14 tSm; aÉsp;É,g;| p[;h 15 t;' x;âSt mm c;muãy c p;Pm;n' jih hto me p;Pm; p;Pm;n' me hto' kÚ¨teit 16 cturo n;n;go];Nb[;÷,;N.ojyet( 17 EW a;´ ¬p;y" 18 y´uTsOjeNm;t; ¨{ ;,;Émit jpet( ) m;t; ¨{ ;,;' duiht; vsUn;' Svs;idTy;n;mmOtSy n;É." ) p[ ,u voc' ÉciktuWe jn;y m; g;mn;g;midit' vÉ/· ) sUyvs;ºgvtI ih .Uy; aqo vy' .gvNt" Sy;m ) a²õtO,mßäe ivd;nI' ipb x(uõmudkm;crNtI ao3muTsOjt tO,;Ny¾ævTyuKTv; t;muTsO·;' px(um©Ö v; 19 n;m;'so m/upk" SaDarghyArhA bhavantyAcArya qtvigrAjA vivAhyaH priyaH snAtaka iti 1 athainamarhayanti 2 Adau ca karmaNaH 3 arghyamudakaM sauSadhaM darbhA iti 4 kaMse camase vA dadhyAsicya madhu ca varSIyasApidhAya viSTarAbhyAM parigqhya pAdyaprathamaiH pratipadyante 5 mayi doho'si virAjo dohaH pAdyAyai virAjo doha-mafIyetyAhriyamANamanumantrayate 6 viSTaro'si mAtari sIdeti viSTaramAstIrya tasminnupavifati 7 viSTara AsInAyaikaikaM triH prAha 8 naiva bho ityAha na mArSeti 9 faM no devIrityapo'bhima ntr?ya pAdyAbhiH prakSAlayate dakSiNaM pAdama-vanenija idamahamasminkule brahmavarcasaM dadhAmyuttaraM pAdamavanenija idamahaM mayi tejo vIryamannAdyaM prajAM pafUnbrahmavarcasaM dadhAmIti 10 ApohiSThIyAbhirarghyaM parigqhya sAvitreNa madhuparkaM viSTaro'syantarikSamadhivifrayasveti viSTaramava-kqSyoru tvetyavasArya taccakSurityavekSya pqthivyAstveti viSTare nidhAya madhu vAta qtAyata iti tisqbhiH pradefinyA pradakSiNamAloDayati 11 vasavastvA-gnirAjAno bhakSayantu pitarastvA yamarAjAno bhakSayantu rudra ?AstvA somarAjAno bhakSayantvAdityAstvA varuNarAjAno bhakSayantu vifve tvA devA bqhaspatirAjAno bhakSayantviti pradakSiNaM pratidifaM pratimantraM pAtrasyAnteSu lepAnnimArSTi 12 yanmadhuno madhavyasya paramasyAnnAdyasya paramamannAdyaM rUpaM tenAhaM madhuno madhavyasya paramasyAnnAdyasya paramo'nnAdo madhavyo bhUyAsaM , trayyai vidyAyai yafo'si friyai yafo'si yafase brahmaNo dIptirasi satyafrIryafaH frIrmayi frIH frIH frayatAmiti madhuparkasya catuSprAfnAtyazguSThadvitIyAbhiH kaniSThayA prathamamevamanupUrvaM sa-rvAbhistadavafiSTaM suhqde prayacchati 13 AcAmatyamqtopastaraNamasIti 14 tasmA asipANirgAM prAha 15 tAM fAsti mama cAmuSya ca pApmAnaM jahi hato me pApmA pApmAnaM me hatoM kuruteti 16 caturo nAnAgotrAnbrAhmaNAnbhojayet 17 eSa Adya upAyaH 18 yadyutsqjenmAtA rudra ?ANAmiti japet , mAtA rudra ?ANAM duhitA vasUnAM svasAdityAnAmamqtasya nAbhiH , pra Nu vocaM cikituSe janAya mA gAmanAgAmaditiM vadhiSTa , sUyavasAdbhagavatI hi bhUyA atho vayaM bhagavantaH syAma , addhitqNamaghnye vifvadAnIM piba f?ddhamudakamAcarantI o3mutsqjata tqNAnyattvityuktvA tAmutsqSTAM paf?mazgaM vA 19 nAmAMso madhuparkaH SaDarghyArhA bhavantyAcArya qtvigrAjA vivAhyaH priyaH snAtaka iti 1 athainamarhayanti 2 Adau ca karmaNaH 3 arghyamudakaM sauSadhaM darbhA iti 4 kaMse camase vA dadhyAsicya madhu ca varSIyasApidhAya viSTarAbhyAM parigqhya pAdyaprathamaiH pratipadyante 5 mayi doho'si virAjo dohaH pAdyAyai virAjo doha-mafIyetyAhriyamANamanumantrayate 6 viSTaro'si mAtari sIdeti viSTaramAstIrya tasminnupavifati 7 viSTara AsInAyaikaikaM triH prAha 8 naiva bho ityAha na mArSeti 9 faM no devIrityapo'bhimantr! ya pAdyAbhiH prakSAlayate dakSiNaM pAdama-vanenija idamahamasminkule brahmavarcasaM dadhAmyuttaraM pAdamavanenija idamahaM mayi tejo vIryamannAdyaM prajAM pafUnbrahmavarcasaM dadhAmIti 10 ApohiSThIyAbhirarghyaM parigqhya sAvitreNa madhuparkaM viSTaro'syantarikSamadhivifrayasveti viSTaramava-kqSyoru tvetyavasArya taccakSurityavekSya pqthivyAstveti viSTare nidhAya madhu vAta qtAyata iti tisqbhiH pradefinyA pradakSiNamAloDayati 11 vasavastvA-gnirAjAno bhakSayantu pitarastvA yamarAjAno bhakSayantu rudrA stvA somarAjAno bhakSayantvAdityAstvA varuNarAjAno bhakSayantu vifve tvA devA bqhaspatirAjAno bhakSayantviti pradakSiNaM pratidifaM pratimantraM pAtrasyAnteSu lepAnnimArSTi 12 yanmadhuno madhavyasya paramasyAnnAdyasya paramamannAdyaM rUpaM tenAhaM madhuno madhavyasya paramasyAnnAdyasya paramo'nnAdo madhavyo bhUyAsaM , trayyai vidyAyai yafo'si friyai yafo'si yafase brahmaNo dIptirasi satyafrIryafaH frIrmayi frIH frIH frayatAmiti madhuparkasya catuSprAfnAtyazguSThadvitIyAbhiH kaniSThayA prathamamevamanupUrvaM sa-rvAbhistadavafiSTaM suhqde prayacchati 13 AcAmatyamqtopastaraNamasIti 14 tasmA asipANirgAM prAha 15 tAM fAsti mama cAmuSya ca pApmAnaM jahi hato me pApmA pApmAnaM me hatO kuruteti 16 caturo nAnAgotrAnbrAhmaNAnbhojayet 17 eSa Adya upAyaH 18 yadyutsqjenmAtA rudrA NAmiti japet , mAtA rudrA NAM duhitA vasUnAM svasAdityAnAmamqtasya nAbhiH , pra Nu vocaM cikituSe janAya mA gAmanAgAmaditiM vadhiSTa , sUyavasAdbhagavatI hi bhUyA atho vayaM bhagavantaH syAma , addhitqNamaghnye vifvadAnIM piba fddhumudakamAcarantI o3mutsqjata tqNAnyattvityuktvA tAmutsqSTAM pafmuzgaM vA 19 nAmAMso madhuparkaH षडर्घ्यार्हा भवन्त्याचार्य ऋत्विग्राजा विवाह्यः प्रियः स्नातक इति १ अथैनमर्हयन्ति २ आदौ च कर्मणः ३ अर्घ्यमुदकं सौषधं दर्भा इति ४ कंसे चमसे वा दध्यासिच्य मधु च वर्षीयसापिधाय विष्टराभ्यां परिगृह्य पाद्यप्रथमैः प्रतिपद्यन्ते ५ मयि दोहोऽसि विराजो दोहः पाद्यायै विराजो दोह-मशीयेत्याह्रियमाणमनुमन्त्रयते ६ विष्टरोऽसि मातरि सीदेति विष्टरमास्तीर्य तस्मिन्नुपविशति ७ विष्टर आसीनायैकैकं त्रिः प्राह ८ नैव भो इत्याह न मार्षेति ९ शं नो देवीरित्यपोऽभिम न्त्र्?य पाद्याभिः प्रक्षालयते दक्षिणं पादम-वनेनिज इदमहमस्मिन्कुले ब्रह्मवर्चसं दधाम्युत्तरं पादमवनेनिज इदमहं मयि तेजो वीर्यमन्नाद्यं प्रजां पशून्ब्रह्मवर्चसं दधामीति १० आपोहिष्ठीयाभिरर्घ्यं परिगृह्य सावित्रेण मधुपर्कं विष्टरोऽस्यन्तरिक्षमधिविश्रयस्वेति विष्टरमव-कृष्योरु त्वेत्यवसार्य तच्चक्षुरित्यवेक्ष्य पृथिव्यास्त्वेति विष्टरे निधाय मधु वात ऋतायत इति तिसृभिः प्रदेशिन्या प्रदक्षिणमालोडयति ११ वसवस्त्वा-ग्निराजानो भक्षयन्तु पितरस्त्वा यमराजानो भक्षयन्तु रुद्र ?ास्त्वा सोमराजानो भक्षयन्त्वादित्यास्त्वा वरुणराजानो भक्षयन्तु विश्वे त्वा देवा बृहस्पतिराजानो भक्षयन्त्विति प्रदक्षिणं प्रतिदिशं प्रतिमन्त्रं पात्रस्यान्तेषु लेपान्निमार्ष्टि १२ यन्मधुनो मधव्यस्य परमस्यान्नाद्यस्य परममन्नाद्यं रूपं तेनाहं मधुनो मधव्यस्य परमस्यान्नाद्यस्य परमोऽन्नादो मधव्यो भूयासं । त्रय्यै विद्यायै यशोऽसि श्रियै यशोऽसि यशसे ब्रह्मणो दीप्तिरसि सत्यश्रीर्यशः श्रीर्मयि श्रीः श्रीः श्रयतामिति मधुपर्कस्य चतुष्प्राश्नात्यङ्गुष्ठद्वितीयाभिः कनिष्ठया प्रथममेवमनुपूर्वं स-र्वाभिस्तदवशिष्टं सुहृदे प्रयच्छति १३ आचामत्यमृतोपस्तरणमसीति १४ तस्मा असिपाणिर्गां प्राह १५ तां शास्ति मम चामुष्य च पाप्मानं जहि हतो मे पाप्मा पाप्मानं मे हतों कुरुतेति १६ चतुरो नानागोत्रान्ब्राह्मणान्भोजयेत् १७ एष आद्य उपायः १८ यद्युत्सृजेन्माता रुद्र ?ाणामिति जपेत् । माता रुद्र ?ाणां दुहिता वसूनां स्वसादित्यानाममृतस्य नाभिः । प्र णु वोचं चिकितुषे जनाय मा गामनागामदितिं वधिष्ट । सूयवसाद्भगवती हि भूया अथो वयं भगवन्तः स्याम । अद्धितृणमघ्न्ये विश्वदानीं पिब श्?द्धमुदकमाचरन्ती ओ३मुत्सृजत तृणान्यत्त्वित्युक्त्वा तामुत्सृष्टां पश्?मङ्गं वा १९ नामांसो मधुपर्कः षडर्घ्यार्हा भवन्त्याचार्य ऋत्विग्राजा विवाह्यः प्रियः स्नातक इति १ अथैनमर्हयन्ति २ आदौ च कर्मणः ३ अर्घ्यमुदकं सौषधं दर्भा इति ४ कंसे चमसे वा दध्यासिच्य मधु च वर्षीयसापिधाय विष्टराभ्यां परिगृह्य पाद्यप्रथमैः प्रतिपद्यन्ते ५ मयि दोहोऽसि विराजो दोहः पाद्यायै विराजो दोह-मशीयेत्याह्रियमाणमनुमन्त्रयते ६ विष्टरोऽसि मातरि सीदेति विष्टरमास्तीर्य तस्मिन्नुपविशति ७ विष्टर आसीनायैकैकं त्रिः प्राह ८ नैव भो इत्याह न मार्षेति ९ शं नो देवीरित्यपोऽभिमन्त्र्! य पाद्याभिः प्रक्षालयते दक्षिणं पादम-वनेनिज इदमहमस्मिन्कुले ब्रह्मवर्चसं दधाम्युत्तरं पादमवनेनिज इदमहं मयि तेजो वीर्यमन्नाद्यं प्रजां पशून्ब्रह्मवर्चसं दधामीति १० आपोहिष्ठीयाभिरर्घ्यं परिगृह्य सावित्रेण मधुपर्कं विष्टरोऽस्यन्तरिक्षमधिविश्रयस्वेति विष्टरमव-कृष्योरु त्वेत्यवसार्य तच्चक्षुरित्यवेक्ष्य पृथिव्यास्त्वेति विष्टरे निधाय मधु वात ऋतायत इति तिसृभिः प्रदेशिन्या प्रदक्षिणमालोडयति ११ वसवस्त्वा-ग्निराजानो भक्षयन्तु पितरस्त्वा यमराजानो भक्षयन्तु रुद्रा स्त्वा सोमराजानो भक्षयन्त्वादित्यास्त्वा वरुणराजानो भक्षयन्तु विश्वे त्वा देवा बृहस्पतिराजानो भक्षयन्त्विति प्रदक्षिणं प्रतिदिशं प्रतिमन्त्रं पात्रस्यान्तेषु लेपान्निमार्ष्टि १२ यन्मधुनो मधव्यस्य परमस्यान्नाद्यस्य परममन्नाद्यं रूपं तेनाहं मधुनो मधव्यस्य परमस्यान्नाद्यस्य परमोऽन्नादो मधव्यो भूयासं । त्रय्यै विद्यायै यशोऽसि श्रियै यशोऽसि यशसे ब्रह्मणो दीप्तिरसि सत्यश्रीर्यशः श्रीर्मयि श्रीः श्रीः श्रयतामिति मधुपर्कस्य चतुष्प्राश्नात्यङ्गुष्ठद्वितीयाभिः कनिष्ठया प्रथममेवमनुपूर्वं स-र्वाभिस्तदवशिष्टं सुहृदे प्रयच्छति १३ आचामत्यमृतोपस्तरणमसीति १४ तस्मा असिपाणिर्गां प्राह १५ तां शास्ति मम चामुष्य च पाप्मानं जहि हतो मे पाप्मा पाप्मानं मे हतॐ कुरुतेति १६ चतुरो नानागोत्रान्ब्राह्मणान्भोजयेत् १७ एष आद्य उपायः १८ यद्युत्सृजेन्माता रुद्रा णामिति जपेत् । माता रुद्रा णां दुहिता वसूनां स्वसादित्यानाममृतस्य नाभिः । प्र णु वोचं चिकितुषे जनाय मा गामनागामदितिं वधिष्ट । सूयवसाद्भगवती हि भूया अथो वयं भगवन्तः स्याम । अद्धितृणमघ्न्ये विश्वदानीं पिब श्द्धुमुदकमाचरन्ती ओ३मुत्सृजत तृणान्यत्त्वित्युक्त्वा तामुत्सृष्टां पश्मुङ्गं वा १९ नामांसो मधुपर्कः anO=r; Ajv" sNtu pNq; yeÉ." s%;yo y²Nt no vreym( ) smyRm; s' .go no innIy;Ts' j;SpTy' suymmStu dev; Tyud;h;r' p[ih,oit 1 xmIx;%y; spl;xy;ip/;y;hret( 2 Et;s;mev;p;mudk;q;RNkÚvIRt 3 x' n a;po /NvNy;" x' n" sNTvnUPy;" ) x' n" smui{ y; a;p" xmu n" sNtu y; m; Tykvl;É.r²º" ;t;' y; akNtNy; avyNy; atNvt y; devIrNt;\ aÉ.toddNt ) t;STv; devIjRrs; s'VyyNTv;yuãmtId' pár/TSv v;s Tyht' v;s" pár/;Py;x;s;neTyNtrto m*ïen d;.eR, yoK]e, v; s'nçit ) a;x;s;n; s*mns' p[j;' s*.;Gy' rÉym( ) a¦ernuv[t; .UTv; s'nç¼ sukt;y km( 4 p[eto mu;Ém n;mut" subõ;-mmutSkrm( ) yqeyÉmN{ mI!(v" supu]; su.g;sit ) pUW; Tvet; nytu hStgOç;Én* Tv; p[vht;' rqen ) gOh;NgCz gOhpI yq;so v²xnI Tv' ivdqm;vd;És ) m; ivdNpárpâNqno y a;sId²Nt dMptI sugeÉ.duRgRm-tIt;mp{ ;NTvr;ty it ¬d;nIy 5 ¬ÿ_' v;ss" kmR 6 a;c;árk;É, 7 tUã,I' inmRNQy' .[;·^;Ts;Ntpn' y]dIPym;n' v; bihrɦmupsm;/;y pársmUç pyuR+y párStIy;RJy' ivlInoTpUt' kTv;`;r;d;Jy.;g;Nt' üTv;pre,;ɦmno rq' v;vSq;Py yoge yog it yunáÿ_ d²=,Émtrmuÿr;Émtr;m( 8 tUã,I' ivmuCy %e rqSy %ens" %e yugSy xt£to ap;l;ÉmN{ ²S]ãpUTv; krotu sUyRvcRsimit ihr anqkSarA qjavaH santu panthA yebhiH sakhAyo yanti no vareyam , samaryamA saM bhago no ninIyAtsaM jAspatyaM suyamamastu devA ityudAhAraM prahiNoti 1 famIfAkhayA sapalAfayApidhAyAharet 2 etAsAmevApAmudakArthAnkurvIta 3 faM na Apo dhanvanyAH faM naH santvanUpyAH , faM naH samudri yA ApaH famu naH santu yA imA ityakevalAbhiradbhiH snAtAM yA akqntanyA avayanyA atanvata yAfca devIrantAMM abhito'dadanta , tAstvA devIrjarasA saMvyayantvAyuSmatIdaM paridhatsva vAsa ityahataM vAsaH paridhApyAfAsAnetyantarato mauxjena dArbheNa yoktreNa vA saMnahyati , AfAsAnA saumanasaM prajAM saubhAgyaM rayim , agneranuvratA bhUtvA saMnahye sukqtAya kam 4 preto muxcAmi nAmutaH subaddhA-mamutaskaram , yatheyamindra mIDhvaH suputrA subhagAsati , pUSA tvetA nayatu hastagqhyAfvinau tvA pravahatAM rathena , gqhAngaccha gqhapatnI yathAso vafinI tvaM vidathamAvadAsi , mA vidanparipanthino ya AsIdanti dampatI sugebhirdurgama-tItAmapadra ?AntvarAtaya iti udAnIya 5 uktaM vAsasaH karma 6 AcArikANi 7 tUSNIM nirmanthyaM bhrASTrAtsAntapanaM yatradIpyamAnaM vA bahiragnimupasamAdhAya parisamUhya paryukSya paristIryAjyaM vilInotpUtaM kqtvAghArAdAjyabhAgAntaM hutvApareNAgnimano rathaM vAvasthApya yoge yoga iti yunakti dakSiNamitaramuttarAmitarAm 8 tUSNIM vimucya khe rathasya khe'nasaH khe yugasya fatakrato apAlAmindra striSpUtvA karotu sUryavarcasamiti hiraNyaM niSTarkyaM baddhvAdhyadhi mUrdhani dakSiNasminyugatardmanyadbhiravakSArayate faM te hiraNyamiti , faM te hiraNyaM famu santyApaH faM te methI bhavatu faM yugasya tardma , faM ta ApaH fatapavitrA bhavantvenA patyA tanvA saMsqjasveti 9 dakSiNataH pumAnbhavati 10 atha juho-tyagnaye janivide svAhA somAya janivide svAhA gandharvAya janivide svAhA 11 AyuSaH prANamiti santanIrjuhoti 12 jayAbhyAtAnAnrASTrabhqtafca 13 tAni yathoktam 14 AdhipatyAni juhoti 15 AkUtyA iti tribhistvetyantaiH 16 hiraNyagarbha ityaSTAbhiH pratyqcam 17 bhUH svAheti mahAvyAhqtibhifcatasqbhiH 18 agna AyUMSItyAgnipAvamAnIbhifca tisqbhiH 19 hutvA hutvA kanyAyA mUrdhani saMpAtAnavanayedyA te patighnI tanUrapatighnIM te tAM karomi svAhA , yA te'putriyA tanUH putriyAM te tAM karomi svAhA , yA te'pafavyA tanUH pafavyAM te tAM karomi svAheti tribhiH 20 udagagnerdarbheSu prAcImavasthApya f?ciH pura-stAtpratyazzupayantA devasya te savituH prasave'fvinorbAhubhyAM pUSNo hastAbhyAM hastaM gqhNAmIti hastaM gqhNAti dakSiNamuttAnaM sAzguSThaM nIcAriktamariktenaivaM savyaM savyena 21 gqbhNAmIti catasro varaM vAcayati gqbhNAmi te suprajAstvAya hastau mayA patyA jaradaSTiryathAsaH , bhago aryamA savitA purandhirmahyaM tvAdurgArhapatyAya devAH , tAM pUSaxfivatamAmerayasva yasyAM bIjaM manuSyA vapanti , yA na UrU ufatI vifrayAte yasyAmufantaH praharAma fepam , somo dadadgandharvAya gandharvo dadadagnaye , rayiM ca putrAMfcAdAdagnirmahyamatho imAm , somaH prathamo vivide gandharvo vivida uttaraH , tqtIyo agniSTe patisturIyo'haM manuSyaja iti 22 tato gAthA vAcayati sarasvati predamavetyanuvAkam , ubhAvityeke 23 yadi pqthaktantraM pradakSiNamagnimAnIya tatraivopavefya saMsthApayet 24 ekakarmaNi tantra uttareNAgniM pratyetya tato vivAhaH 25 ya ime dyAvApqthivI ityAdaya udvAhe homA jayaprabhqtayafca naikakarmaNi tantre sviSTakqdAjyabhAgau ca 26 pafcAdagnerdarbheSu sA tvamasIti vAcayati , sA tvamasyamo'hamamo'hamasmi sA tvaM tA ehi vivahAvahai puMse putrAya kartave rAyaspoSAya suprajAstvAya suvIryAyeti 27 agnimabhidakSiNamAnIyehyafmAnamiti varaM dakSiNena padA-fmAnamAsthApayati , ehyafmAnamAtiSThAfmeva tvaM sthiro bhava , kqNvantu vifve devA AyuSTe faradaH fatamiti , AtiSThemamiti vadhUm , AtiSThemama-fmAnamafmeva tvaM sthirA bhava , pramqNIhi duvasyavaH sahasva pqtanyata iti 28 AjyasyAxjalAvupastIryedaM havirityabhimqfyAthAsyai famIlAjAnAvapati bhrAtA brahmacArI vA 29 tAnavicchindatI juhotyaryamaNaM nu devamiti aryamaNaM nu devaM kanyA agnimayakSata , so'smAndevo aryamA preto muxcAtu mAmuSya gqhebhyaH svAhA 30 agnirmA janimAniti vAcayati , agnirmA janimAnanayA janimantaM karotu jIvapatnirbhUyAsam 31 iyaM nArIti sarvatrAnuSajati , iyaM nAryupabrUte tokmAnyAvapantikA , dIrghAyurastu me patiredhantAM jxAtayo mameti 32 evaM dviruttaram 33 paryayaNe paryayaNe lAjahomo yAjamAnaM cAfmAnaM cAsthApayati 34 gandharvaM pativedanamiti gandharvaM pativedanaM kanyA agnimayakSata , so'smAndevo gandharvaH preto muxcAtu mAmuSya gqhebhyaH svAhA 35 somo mA jxAtimAniti vAcayati , somo mA jxAtimAnanayA jxAtimantaM karotu jIva-patnirbhUyAsam 36 tr?yambakaM yajAmaha iti , tr?yambakaM yajAmahe sugandhiM patipoSaNam , urvArukamiva bandhanAnmqtyormukSIya mAmuSya gqhebhyaH svAhA 37 pUSA mA paf?mAniti vAcayati , pUSA mA paf?mAnanayA paf?mantaM karotu jIvapatnirbhUyAsam 38 fiSTAnsviSTakqte juhoti fUrpeNa kartA 39 varo dakSiNA 40 tUSNIM hastau vimucya vi te muxcAmIti saMnahanam 41 uttarato'gnerdarbheSu prAcIM prakrAmayatyekamiSe dve Urje trINi rAyaspoSAya catvAri mayobhavAya paxca prajAbhyaH SaDqtubhyo dIrghAyutvAya saptamaM sakhA saptapadA bhava sumqDIkA savasvati mA te vyoma saMdqfe viSNustvAnvetvityanuSazgaH 42 taccakSurityAdityamupa-sthApayati 43 astamite'gnim 44 jIvantIM dhruvaM svastyAtreyaM darfayatyarundhatIM ca , eteSAmekaikaM pafyasItyAha pafyAmIti pratyAha 45 sumazgalIriyaM vadhUrimAM sameta pafyata , saubhAgyamasyai dattvAyAthAstaM viparetaneti vIkSi-tAnanumantrayate 46 uduttamamiti prAgudIcImAvasathaM yatImanumantrayate yato vA syAt , uduttamamArohantI vyasyantI pqtanyataH , mUrdhAnaM patyurAroha prajayA ca virAD bhava , imAM tvamindra mIDhvaH suputrAM subhagAM kqNu , dafAsyAM putrAnAdhehi patimekAdafaM kqdhi , samrAjxI fvaf?re bhava samrAjxI fvafvAM bhava , nanAndari samrAjxI bhava samrAjxI adhi devqSu snuSANAM fvaf?rANAM ca prajAyAfca anqkSarA qjavaH santu panthA yebhiH sakhAyo yanti no vareyam , samaryamA saM bhago no ninIyAtsaM jAspatyaM suyamamastu devA ityudAhAraM prahiNoti 1 famIfAkhayA sapalAfayApidhAyAharet 2 etAsAmevApAmudakArthAnkurvIta 3 faM na Apo dhanvanyAH faM naH santvanUpyAH , faM naH samudri yA ApaH famu naH santu yA imA ityakevalAbhiradbhiH snAtAM yA akqntanyA avayanyA atanvata yAfca devIrantAMM abhito'dadanta , tAstvA devIrjarasA saMvyayantvAyuSmatIdaM paridhatsva vAsa ityahataM vAsaH paridhApyAfAsAnetyantarato mauxjena dArbheNa yoktreNa vA saMnahyati , AfAsAnA saumanasaM prajAM saubhAgyaM rayim , agneranuvratA bhUtvA saMnahye sukqtAya kam 4 preto muxcAmi nAmutaH subaddhA-mamutaskaram , yatheyamindra mIDhvaH suputrA subhagAsati , pUSA tvetA nayatu hastagqhyAfvinau tvA pravahatAM rathena , gqhAngaccha gqhapatnI yathAso vafinI tvaM vidathamAvadAsi , mA vidanparipanthino ya AsIdanti dampatI sugebhirdurgama-tItAmapadrA ntvarAtaya iti udAnIya 5 uktaM vAsasaH karma 6 AcArikANi 7 tUSNIM nirmanthyaM bhrASTrAtsAntapanaM yatradIpyamAnaM vA bahiragnimupasamAdhAya parisamUhya paryukSya paristIryAjyaM vilInotpUtaM kqtvAghArAdAjyabhAgAntaM hutvApareNAgnimano rathaM vAvasthApya yoge yoga iti yunakti dakSiNamitaramuttarAmitarAm 8 tUSNIM vimucya khe rathasya khe'nasaH khe yugasya fatakrato apAlAmindra striSpUtvA karotu sUryavarcasamiti hiraNyaM niSTarkyaM baddhvAdhyadhi mUrdhani dakSiNasminyugatardmanyadbhiravakSArayate faM te hiraNyamiti , faM te hiraNyaM famu santyApaH faM te methI bhavatu faM yugasya tardma , faM ta ApaH fatapavitrA bhavantvenA patyA tanvA saMsqjasveti 9 dakSiNataH pumAnbhavati 10 atha juho-tyagnaye janivide svAhA somAya janivide svAhA gandharvAya janivide svAhA 11 AyuSaH prANamiti santanIrjuhoti 12 jayAbhyAtAnAnrASTrabhqtafca 13 tAni yathoktam 14 AdhipatyAni juhoti 15 AkUtyA iti tribhistvetyantaiH 16 hiraNyagarbha ityaSTAbhiH pratyqcam 17 bhUH svAheti mahAvyAhqtibhifcatasqbhiH 18 agna AyUMSItyAgnipAvamAnIbhifca tisqbhiH 19 hutvA hutvA kanyAyA mUrdhani saMpAtAnavanayedyA te patighnI tanUrapatighnIM te tAM karomi svAhA , yA te'putriyA tanUH putriyAM te tAM karomi svAhA , yA te'pafavyA tanUH pafavyAM te tAM karomi svAheti tribhiH 20 udagagnerdarbheSu prAcImavasthApya fuciH pura-stAtpratyazzupayantA devasya te savituH prasave'fvinorbAhubhyAM pUSNo hastAbhyAM hastaM gqhNAmIti hastaM gqhNAti dakSiNamuttAnaM sAzguSThaM nIcAriktamariktenaivaM savyaM savyena 21 gqbhNAmIti catasro varaM vAcayati gqbhNAmi te suprajAstvAya hastau mayA patyA jaradaSTiryathAsaH , bhago aryamA savitA purandhirmahyaM tvAdurgArhapatyAya devAH , tAM pUSaxfivatamAmerayasva yasyAM bIjaM manuSyA vapanti , yA na UrU ufatI vifrayAte yasyAmufantaH praharAma fepam , somo dadadgandharvAya gandharvo dadadagnaye , rayiM ca putrAMfcAdAdagnirmahyamatho imAm , somaH prathamo vivide gandharvo vivida uttaraH , tqtIyo agniSTe patisturIyo'haM manuSyaja iti 22 tato gAthA vAcayati sarasvati predamavetyanuvAkam , ubhAvityeke 23 yadi pqthaktantraM pradakSiNamagnimAnIya tatraivopavefya saMsthApayet 24 ekakarmaNi tantra uttareNAgniM pratyetya tato vivAhaH 25 ya ime dyAvApqthivI ityAdaya udvAhe homA jayaprabhqtayafca naikakarmaNi tantre sviSTakqdAjyabhAgau ca 26 pafcAdagnerdarbheSu sA tvamasIti vAcayati , sA tvamasyamo'hamamo'hamasmi sA tvaM tA ehi vivahAvahai puMse putrAya kartave rAyaspoSAya suprajAstvAya suvIryAyeti 27 agnimabhidakSiNamAnIyehyafmAnamiti varaM dakSiNena padA-fmAnamAsthApayati , ehyafmAnamAtiSThAfmeva tvaM sthiro bhava , kqNvantu vifve devA AyuSTe faradaH fatamiti , AtiSThemamiti vadhUm , AtiSThemama-fmAnamafmeva tvaM sthirA bhava , pramqNIhi duvasyavaH sahasva pqtanyata iti 28 AjyasyAxjalAvupastIryedaM havirityabhimqfyAthAsyai famIlAjAnAvapati bhrAtA brahmacArI vA 29 tAnavicchindatI juhotyaryamaNaM nu devamiti aryamaNaM nu devaM kanyA agnimayakSata , so'smAndevo aryamA preto muxcAtu mAmuSya gqhebhyaH svAhA 30 agnirmA janimAniti vAcayati , agnirmA janimAnanayA janimantaM karotu jIvapatnirbhUyAsam 31 iyaM nArIti sarvatrAnuSajati , iyaM nAryupabrUte tokmAnyAvapantikA , dIrghAyurastu me patiredhantAM jxAtayo mameti 32 evaM dviruttaram 33 paryayaNe paryayaNe lAjahomo yAjamAnaM cAfmAnaM cAsthApayati 34 gandharvaM pativedanamiti gandharvaM pativedanaM kanyA agnimayakSata , so'smAndevo gandharvaH preto muxcAtu mAmuSya gqhebhyaH svAhA 35 somo mA jxAtimAniti vAcayati , somo mA jxAtimAnanayA jxAtimantaM karotu jIva-patnirbhUyAsam 36 tr! yambakaM yajAmaha iti , tr! yambakaM yajAmahe sugandhiM patipoSaNam , urvArukamiva bandhanAnmqtyormukSIya mAmuSya gqhebhyaH svAhA 37 pUSA mA pafmuA!niti vAcayati , pUSA mA pafmuA!nanayA pafmuntaM karotu jIvapatnirbhUyAsam 38 fiSTAnsviSTakqte juhoti fUrpeNa kartA 39 varo dakSiNA 40 tUSNIM hastau vimucya vi te muxcAmIti saMnahanam 41 uttarato'gnerdarbheSu prAcIM prakrAmayatyekamiSe dve Urje trINi rAyaspoSAya catvAri mayobhavAya paxca prajAbhyaH SaDqtubhyo dIrghAyutvAya saptamaM sakhA saptapadA bhava sumqDIkA savasvati mA te vyoma saMdqfe viSNustvAnvetvityanuSazgaH 42 taccakSurityAdityamupa-sthApayati 43 astamite'gnim 44 jIvantIM dhruvaM svastyAtreyaM darfayatyarundhatIM ca , eteSAmekaikaM pafyasItyAha pafyAmIti pratyAha 45 sumazgalIriyaM vadhUrimAM sameta pafyata , saubhAgyamasyai dattvAyAthAstaM viparetaneti vIkSi-tAnanumantrayate 46 uduttamamiti prAgudIcImAvasathaM yatImanumantrayate yato vA syAt , uduttamamArohantI vyasyantI pqtanyataH , mUrdhAnaM patyurAroha prajayA ca virAD bhava , imAM tvamindra mIDhvaH suputrAM subhagAM kqNu , dafAsyAM putrAnAdhehi patimekAdafaM kqdhi , samrAjxI fvafrue! bhava samrAjxI fvafvAM bhava , nanAndari samrAjxI bhava samrAjxI adhi devqSu snuSANAM fvafruA!NAM ca prajAyAfca अनृक्षरा ऋजवः सन्तु पन्था येभिः सखायो यन्ति नो वरेयम् । समर्यमा सं भगो नो निनीयात्सं जास्पत्यं सुयममस्तु देवा इत्युदाहारं प्रहिणोति १ शमीशाखया सपलाशयापिधायाहरेत् २ एतासामेवापामुदकार्थान्कुर्वीत ३ शं न आपो धन्वन्याः शं नः सन्त्वनूप्याः । शं नः समुद्रि या आपः शमु नः सन्तु या इमा इत्यकेवलाभिरद्भिः स्नातां या अकृन्तन्या अवयन्या अतन्वत याश्च देवीरन्ताँ अभितोऽददन्त । तास्त्वा देवीर्जरसा संव्ययन्त्वायुष्मतीदं परिधत्स्व वास इत्यहतं वासः परिधाप्याशासानेत्यन्तरतो मौञ्जेन दार्भेण योक्त्रेण वा संनह्यति । आशासाना सौमनसं प्रजां सौभाग्यं रयिम् । अग्नेरनुव्रता भूत्वा संनह्ये सुकृताय कम् ४ प्रेतो मुञ्चामि नामुतः सुबद्धा-ममुतस्करम् । यथेयमिन्द्र मीढ्वः सुपुत्रा सुभगासति । पूषा त्वेता नयतु हस्तगृह्याश्विनौ त्वा प्रवहतां रथेन । गृहान्गच्छ गृहपत्नी यथासो वशिनी त्वं विदथमावदासि । मा विदन्परिपन्थिनो य आसीदन्ति दम्पती सुगेभिर्दुर्गम-तीतामपद्र ?ान्त्वरातय इति उदानीय ५ उक्तं वाससः कर्म ६ आचारिकाणि ७ तूष्णीं निर्मन्थ्यं भ्राष्ट्रात्सान्तपनं यत्रदीप्यमानं वा बहिरग्निमुपसमाधाय परिसमूह्य पर्युक्ष्य परिस्तीर्याज्यं विलीनोत्पूतं कृत्वाघारादाज्यभागान्तं हुत्वापरेणाग्निमनो रथं वावस्थाप्य योगे योग इति युनक्ति दक्षिणमितरमुत्तरामितराम् ८ तूष्णीं विमुच्य खे रथस्य खेऽनसः खे युगस्य शतक्रतो अपालामिन्द्र स्त्रिष्पूत्वा करोतु सूर्यवर्चसमिति हिरण्यं निष्टर्क्यं बद्ध्वाध्यधि मूर्धनि दक्षिणस्मिन्युगतर्द्मन्यद्भिरवक्षारयते शं ते हिरण्यमिति । शं ते हिरण्यं शमु सन्त्यापः शं ते मेथी भवतु शं युगस्य तर्द्म । शं त आपः शतपवित्रा भवन्त्वेना पत्या तन्वा संसृजस्वेति ९ दक्षिणतः पुमान्भवति १० अथ जुहो-त्यग्नये जनिविदे स्वाहा सोमाय जनिविदे स्वाहा गन्धर्वाय जनिविदे स्वाहा ११ आयुषः प्राणमिति सन्तनीर्जुहोति १२ जयाभ्यातानान्राष्ट्रभृतश्च १३ तानि यथोक्तम् १४ आधिपत्यानि जुहोति १५ आकूत्या इति त्रिभिस्त्वेत्यन्तैः १६ हिरण्यगर्भ इत्यष्टाभिः प्रत्यृचम् १७ भूः स्वाहेति महाव्याहृतिभिश्चतसृभिः १८ अग्न आयूंषीत्याग्निपावमानीभिश्च तिसृभिः १९ हुत्वा हुत्वा कन्याया मूर्धनि संपातानवनयेद्या ते पतिघ्नी तनूरपतिघ्नीं ते तां करोमि स्वाहा । या तेऽपुत्रिया तनूः पुत्रियां ते तां करोमि स्वाहा । या तेऽपशव्या तनूः पशव्यां ते तां करोमि स्वाहेति त्रिभिः २० उदगग्नेर्दर्भेषु प्राचीमवस्थाप्य श्?चिः पुर-स्तात्प्रत्यङ्ङुपयन्ता देवस्य ते सवितुः प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां हस्तं गृह्णामीति हस्तं गृह्णाति दक्षिणमुत्तानं साङ्गुष्ठं नीचारिक्तमरिक्तेनैवं सव्यं सव्येन २१ गृभ्णामीति चतस्रो वरं वाचयति गृभ्णामि ते सुप्रजास्त्वाय हस्तौ मया पत्या जरदष्टिर्यथासः । भगो अर्यमा सविता पुरन्धिर्मह्यं त्वादुर्गार्हपत्याय देवाः । तां पूषञ्शिवतमामेरयस्व यस्यां बीजं मनुष्या वपन्ति । या न ऊरू उशती विश्रयाते यस्यामुशन्तः प्रहराम शेपम् । सोमो ददद्गन्धर्वाय गन्धर्वो दददग्नये । रयिं च पुत्रांश्चादादग्निर्मह्यमथो इमाम् । सोमः प्रथमो विविदे गन्धर्वो विविद उत्तरः । तृतीयो अग्निष्टे पतिस्तुरीयोऽहं मनुष्यज इति २२ ततो गाथा वाचयति सरस्वति प्रेदमवेत्यनुवाकम् । उभावित्येके २३ यदि पृथक्तन्त्रं प्रदक्षिणमग्निमानीय तत्रैवोपवेश्य संस्थापयेत् २४ एककर्मणि तन्त्र उत्तरेणाग्निं प्रत्येत्य ततो विवाहः २५ य इमे द्यावापृथिवी इत्यादय उद्वाहे होमा जयप्रभृतयश्च नैककर्मणि तन्त्रे स्विष्टकृदाज्यभागौ च २६ पश्चादग्नेर्दर्भेषु सा त्वमसीति वाचयति । सा त्वमस्यमोऽहममोऽहमस्मि सा त्वं ता एहि विवहावहै पुंसे पुत्राय कर्तवे रायस्पोषाय सुप्रजास्त्वाय सुवीर्यायेति २७ अग्निमभिदक्षिणमानीयेह्यश्मानमिति वरं दक्षिणेन पदा-श्मानमास्थापयति । एह्यश्मानमातिष्ठाश्मेव त्वं स्थिरो भव । कृण्वन्तु विश्वे देवा आयुष्टे शरदः शतमिति । आतिष्ठेममिति वधूम् । आतिष्ठेमम-श्मानमश्मेव त्वं स्थिरा भव । प्रमृणीहि दुवस्यवः सहस्व पृतन्यत इति २८ आज्यस्याञ्जलावुपस्तीर्येदं हविरित्यभिमृश्याथास्यै शमीलाजानावपति भ्राता ब्रह्मचारी वा २९ तानविच्छिन्दती जुहोत्यर्यमणं नु देवमिति अर्यमणं नु देवं कन्या अग्निमयक्षत । सोऽस्मान्देवो अर्यमा प्रेतो मुञ्चातु मामुष्य गृहेभ्यः स्वाहा ३० अग्निर्मा जनिमानिति वाचयति । अग्निर्मा जनिमाननया जनिमन्तं करोतु जीवपत्निर्भूयासम् ३१ इयं नारीति सर्वत्रानुषजति । इयं नार्युपब्रूते तोक्मान्यावपन्तिका । दीर्घायुरस्तु मे पतिरेधन्तां ज्ञातयो ममेति ३२ एवं द्विरुत्तरम् ३३ पर्ययणे पर्ययणे लाजहोमो याजमानं चाश्मानं चास्थापयति ३४ गन्धर्वं पतिवेदनमिति गन्धर्वं पतिवेदनं कन्या अग्निमयक्षत । सोऽस्मान्देवो गन्धर्वः प्रेतो मुञ्चातु मामुष्य गृहेभ्यः स्वाहा ३५ सोमो मा ज्ञातिमानिति वाचयति । सोमो मा ज्ञातिमाननया ज्ञातिमन्तं करोतु जीव-पत्निर्भूयासम् ३६ त्र्?यम्बकं यजामह इति । त्र्?यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पतिपोषणम् । उर्वारुकमिव बन्धनान्मृत्योर्मुक्षीय मामुष्य गृहेभ्यः स्वाहा ३७ पूषा मा पश्?मानिति वाचयति । पूषा मा पश्?माननया पश्?मन्तं करोतु जीवपत्निर्भूयासम् ३८ शिष्टान्स्विष्टकृते जुहोति शूर्पेण कर्ता ३९ वरो दक्षिणा ४० तूष्णीं हस्तौ विमुच्य वि ते मुञ्चामीति संनहनम् ४१ उत्तरतोऽग्नेर्दर्भेषु प्राचीं प्रक्रामयत्येकमिषे द्वे ऊर्जे त्रीणि रायस्पोषाय चत्वारि मयोभवाय पञ्च प्रजाभ्यः षडृतुभ्यो दीर्घायुत्वाय सप्तमं सखा सप्तपदा भव सुमृडीका सवस्वति मा ते व्योम संदृशे विष्णुस्त्वान्वेत्वित्यनुषङ्गः ४२ तच्चक्षुरित्यादित्यमुप-स्थापयति ४३ अस्तमितेऽग्निम् ४४ जीवन्तीं ध्रुवं स्वस्त्यात्रेयं दर्शयत्यरुन्धतीं च । एतेषामेकैकं पश्यसीत्याह पश्यामीति प्रत्याह ४५ सुमङ्गलीरियं वधूरिमां समेत पश्यत । सौभाग्यमस्यै दत्त्वायाथास्तं विपरेतनेति वीक्षि-ताननुमन्त्रयते ४६ उदुत्तममिति प्रागुदीचीमावसथं यतीमनुमन्त्रयते यतो वा स्यात् । उदुत्तममारोहन्ती व्यस्यन्ती पृतन्यतः । मूर्धानं पत्युरारोह प्रजया च विराड् भव । इमां त्वमिन्द्र मीढ्वः सुपुत्रां सुभगां कृणु । दशास्यां पुत्रानाधेहि पतिमेकादशं कृधि । सम्राज्ञी श्वश्?रे भव सम्राज्ञी श्वश्वां भव । ननान्दरि सम्राज्ञी भव सम्राज्ञी अधि देवृषु स्नुषाणां श्वश्?राणां च प्रजायाश्च अनृक्षरा ऋजवः सन्तु पन्था येभिः सखायो यन्ति नो वरेयम् । समर्यमा सं भगो नो निनीयात्सं जास्पत्यं सुयममस्तु देवा इत्युदाहारं प्रहिणोति १ शमीशाखया सपलाशयापिधायाहरेत् २ एतासामेवापामुदकार्थान्कुर्वीत ३ शं न आपो धन्वन्याः शं नः सन्त्वनूप्याः । शं नः समुद्रि या आपः शमु नः सन्तु या इमा इत्यकेवलाभिरद्भिः स्नातां या अकृन्तन्या अवयन्या अतन्वत याश्च देवीरन्ताँ अभितोऽददन्त । तास्त्वा देवीर्जरसा संव्ययन्त्वायुष्मतीदं परिधत्स्व वास इत्यहतं वासः परिधाप्याशासानेत्यन्तरतो मौञ्जेन दार्भेण योक्त्रेण वा संनह्यति । आशासाना सौमनसं प्रजां सौभाग्यं रयिम् । अग्नेरनुव्रता भूत्वा संनह्ये सुकृताय कम् ४ प्रेतो मुञ्चामि नामुतः सुबद्धा-ममुतस्करम् । यथेयमिन्द्र मीढ्वः सुपुत्रा सुभगासति । पूषा त्वेता नयतु हस्तगृह्याश्विनौ त्वा प्रवहतां रथेन । गृहान्गच्छ गृहपत्नी यथासो वशिनी त्वं विदथमावदासि । मा विदन्परिपन्थिनो य आसीदन्ति दम्पती सुगेभिर्दुर्गम-तीतामपद्रा न्त्वरातय इति उदानीय ५ उक्तं वाससः कर्म ६ आचारिकाणि ७ तूष्णीं निर्मन्थ्यं भ्राष्ट्रात्सान्तपनं यत्रदीप्यमानं वा बहिरग्निमुपसमाधाय परिसमूह्य पर्युक्ष्य परिस्तीर्याज्यं विलीनोत्पूतं कृत्वाघारादाज्यभागान्तं हुत्वापरेणाग्निमनो रथं वावस्थाप्य योगे योग इति युनक्ति दक्षिणमितरमुत्तरामितराम् ८ तूष्णीं विमुच्य खे रथस्य खेऽनसः खे युगस्य शतक्रतो अपालामिन्द्र स्त्रिष्पूत्वा करोतु सूर्यवर्चसमिति हिरण्यं निष्टर्क्यं बद्ध्वाध्यधि मूर्धनि दक्षिणस्मिन्युगतर्द्मन्यद्भिरवक्षारयते शं ते हिरण्यमिति । शं ते हिरण्यं शमु सन्त्यापः शं ते मेथी भवतु शं युगस्य तर्द्म । शं त आपः शतपवित्रा भवन्त्वेना पत्या तन्वा संसृजस्वेति ९ दक्षिणतः पुमान्भवति १० अथ जुहो-त्यग्नये जनिविदे स्वाहा सोमाय जनिविदे स्वाहा गन्धर्वाय जनिविदे स्वाहा ११ आयुषः प्राणमिति सन्तनीर्जुहोति १२ जयाभ्यातानान्राष्ट्रभृतश्च १३ तानि यथोक्तम् १४ आधिपत्यानि जुहोति १५ आकूत्या इति त्रिभिस्त्वेत्यन्तैः १६ हिरण्यगर्भ इत्यष्टाभिः प्रत्यृचम् १७ भूः स्वाहेति महाव्याहृतिभिश्चतसृभिः १८ अग्न आयूंषीत्याग्निपावमानीभिश्च तिसृभिः १९ हुत्वा हुत्वा कन्याया मूर्धनि संपातानवनयेद्या ते पतिघ्नी तनूरपतिघ्नीं ते तां करोमि स्वाहा । या तेऽपुत्रिया तनूः पुत्रियां ते तां करोमि स्वाहा । या तेऽपशव्या तनूः पशव्यां ते तां करोमि स्वाहेति त्रिभिः २० उदगग्नेर्दर्भेषु प्राचीमवस्थाप्य शुचिः पुर-स्तात्प्रत्यङ्ङुपयन्ता देवस्य ते सवितुः प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां हस्तं गृह्णामीति हस्तं गृह्णाति दक्षिणमुत्तानं साङ्गुष्ठं नीचारिक्तमरिक्तेनैवं सव्यं सव्येन २१ गृभ्णामीति चतस्रो वरं वाचयति गृभ्णामि ते सुप्रजास्त्वाय हस्तौ मया पत्या जरदष्टिर्यथासः । भगो अर्यमा सविता पुरन्धिर्मह्यं त्वादुर्गार्हपत्याय देवाः । तां पूषञ्शिवतमामेरयस्व यस्यां बीजं मनुष्या वपन्ति । या न ऊरू उशती विश्रयाते यस्यामुशन्तः प्रहराम शेपम् । सोमो ददद्गन्धर्वाय गन्धर्वो दददग्नये । रयिं च पुत्रांश्चादादग्निर्मह्यमथो इमाम् । सोमः प्रथमो विविदे गन्धर्वो विविद उत्तरः । तृतीयो अग्निष्टे पतिस्तुरीयोऽहं मनुष्यज इति २२ ततो गाथा वाचयति सरस्वति प्रेदमवेत्यनुवाकम् । उभावित्येके २३ यदि पृथक्तन्त्रं प्रदक्षिणमग्निमानीय तत्रैवोपवेश्य संस्थापयेत् २४ एककर्मणि तन्त्र उत्तरेणाग्निं प्रत्येत्य ततो विवाहः २५ य इमे द्यावापृथिवी इत्यादय उद्वाहे होमा जयप्रभृतयश्च नैककर्मणि तन्त्रे स्विष्टकृदाज्यभागौ च २६ पश्चादग्नेर्दर्भेषु सा त्वमसीति वाचयति । सा त्वमस्यमोऽहममोऽहमस्मि सा त्वं ता एहि विवहावहै पुंसे पुत्राय कर्तवे रायस्पोषाय सुप्रजास्त्वाय सुवीर्यायेति २७ अग्निमभिदक्षिणमानीयेह्यश्मानमिति वरं दक्षिणेन पदा-श्मानमास्थापयति । एह्यश्मानमातिष्ठाश्मेव त्वं स्थिरो भव । कृण्वन्तु विश्वे देवा आयुष्टे शरदः शतमिति । आतिष्ठेममिति वधूम् । आतिष्ठेमम-श्मानमश्मेव त्वं स्थिरा भव । प्रमृणीहि दुवस्यवः सहस्व पृतन्यत इति २८ आज्यस्याञ्जलावुपस्तीर्येदं हविरित्यभिमृश्याथास्यै शमीलाजानावपति भ्राता ब्रह्मचारी वा २९ तानविच्छिन्दती जुहोत्यर्यमणं नु देवमिति अर्यमणं नु देवं कन्या अग्निमयक्षत । सोऽस्मान्देवो अर्यमा प्रेतो मुञ्चातु मामुष्य गृहेभ्यः स्वाहा ३० अग्निर्मा जनिमानिति वाचयति । अग्निर्मा जनिमाननया जनिमन्तं करोतु जीवपत्निर्भूयासम् ३१ इयं नारीति सर्वत्रानुषजति । इयं नार्युपब्रूते तोक्मान्यावपन्तिका । दीर्घायुरस्तु मे पतिरेधन्तां ज्ञातयो ममेति ३२ एवं द्विरुत्तरम् ३३ पर्ययणे पर्ययणे लाजहोमो याजमानं चाश्मानं चास्थापयति ३४ गन्धर्वं पतिवेदनमिति गन्धर्वं पतिवेदनं कन्या अग्निमयक्षत । सोऽस्मान्देवो गन्धर्वः प्रेतो मुञ्चातु मामुष्य गृहेभ्यः स्वाहा ३५ सोमो मा ज्ञातिमानिति वाचयति । सोमो मा ज्ञातिमाननया ज्ञातिमन्तं करोतु जीव-पत्निर्भूयासम् ३६ त्र्! यम्बकं यजामह इति । त्र्! यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पतिपोषणम् । उर्वारुकमिव बन्धनान्मृत्योर्मुक्षीय मामुष्य गृहेभ्यः स्वाहा ३७ पूषा मा पश्मुआ!निति वाचयति । पूषा मा पश्मुआ!ननया पश्मुन्तं करोतु जीवपत्निर्भूयासम् ३८ शिष्टान्स्विष्टकृते जुहोति शूर्पेण कर्ता ३९ वरो दक्षिणा ४० तूष्णीं हस्तौ विमुच्य वि ते मुञ्चामीति संनहनम् ४१ उत्तरतोऽग्नेर्दर्भेषु प्राचीं प्रक्रामयत्येकमिषे द्वे ऊर्जे त्रीणि रायस्पोषाय चत्वारि मयोभवाय पञ्च प्रजाभ्यः षडृतुभ्यो दीर्घायुत्वाय सप्तमं सखा सप्तपदा भव सुमृडीका सवस्वति मा ते व्योम संदृशे विष्णुस्त्वान्वेत्वित्यनुषङ्गः ४२ तच्चक्षुरित्यादित्यमुप-स्थापयति ४३ अस्तमितेऽग्निम् ४४ जीवन्तीं ध्रुवं स्वस्त्यात्रेयं दर्शयत्यरुन्धतीं च । एतेषामेकैकं पश्यसीत्याह पश्यामीति प्रत्याह ४५ सुमङ्गलीरियं वधूरिमां समेत पश्यत । सौभाग्यमस्यै दत्त्वायाथास्तं विपरेतनेति वीक्षि-ताननुमन्त्रयते ४६ उदुत्तममिति प्रागुदीचीमावसथं यतीमनुमन्त्रयते यतो वा स्यात् । उदुत्तममारोहन्ती व्यस्यन्ती पृतन्यतः । मूर्धानं पत्युरारोह प्रजया च विराड् भव । इमां त्वमिन्द्र मीढ्वः सुपुत्रां सुभगां कृणु । दशास्यां पुत्रानाधेहि पतिमेकादशं कृधि । सम्राज्ञी श्वश्रुए! भव सम्राज्ञी श्वश्वां भव । ननान्दरि सम्राज्ञी भव सम्राज्ञी अधि देवृषु स्नुषाणां श्वश्रुआ!णां च प्रजायाश्च pu puNyAhe yuzkte , yoge yoga iti yunakti 1 azkanyazkA abhito rathaM ye dhvAntA vAtAgramabhi ye saMpatanti , dUrehetiH patatriNI vAjinIvAMste no'gnayaH praprayaH pArayantviti cakre anumantrayate 2 khe rathasya khe'nasaH khe yugasya ca tardmasu khe akSasya khe avadadhAmIti yugatardmasu famIfAkhAmavadadhAti 3 sukiMf?kaM falmaliM vifvarUpaM hiraNyavarNaM suvqtaM sucakram , Aroha sUrye amqtasya yoniM syonaM patye vahatuM kqNuSvetyAropayate 4 mA vidanparipanthinaH sumazgalIriti ca pravAhayate 5 saMkAfayA vivahataM brahmaNA gqhairaghoreNa cakSuSA maitreNa , paryANaddhaM vifvarUpaM yadasyAH syonaM patibhyaH savitA kqNotu taditi vadhUsaMgame 6 ye pathInAmiti catuSpatheSu japatIme catvAra iti ca 7 ye fmafAneSviti fmafAneSu , ye fmafAneSu puNyajanAH fAvAsteSu ferate , atraiva te ramantAM mA vadhUranvavekSateti 8 ye vaneSviti mahAvanaM mahAvqkSaM dqSTvA 9 iha raDiriti krUraM dqSTvA 10 namo astu sarpebhya iti sarpAn 11 ye tIrthAnIti tIrthe tA mandasAneti ca , tA mandasAnA manuSo duroNa A dhattaM rayiM sahavIraM vacasyave , kqtaM tIrthaM supramANaM f?bhaspatI sthANuM patheSThAmapa durmatiM hatam , ayaM no mahyAH pAraM svasti neSadvanaspatiH , sIrA naH sutarA bhava dIrghAyutvAya varcase , afmanvatI rIyate saMrabhadhvamuttiSThata pracaratA sakhAyaH , atrA jahAma ye puNyAhe yuzkte , yoge yoga iti yunakti 1 azkanyazkA abhito rathaM ye dhvAntA vAtAgramabhi ye saMpatanti , dUrehetiH patatriNI vAjinIvAMste no'gnayaH praprayaH pArayantviti cakre anumantrayate 2 khe rathasya khe'nasaH khe yugasya ca tardmasu khe akSasya khe avadadhAmIti yugatardmasu famIfAkhAmavadadhAti 3 sukiMfkuM falmaliM vifvarUpaM hiraNyavarNaM suvqtaM sucakram , Aroha sUrye amqtasya yoniM syonaM patye vahatuM kqNuSvetyAropayate 4 mA vidanparipanthinaH sumazgalIriti ca pravAhayate 5 saMkAfayA vivahataM brahmaNA gqhairaghoreNa cakSuSA maitreNa , paryANaddhaM vifvarUpaM yadasyAH syonaM patibhyaH savitA kqNotu taditi vadhUsaMgame 6 ye pathInAmiti catuSpatheSu japatIme catvAra iti ca 7 ye fmafAneSviti fmafAneSu , ye fmafAneSu puNyajanAH fAvAsteSu ferate , atraiva te ramantAM mA vadhUranvavekSateti 8 ye vaneSviti mahAvanaM mahAvqkSaM dqSTvA 9 iha raDiriti krUraM dqSTvA 10 namo astu sarpebhya iti sarpAn 11 ye tIrthAnIti tIrthe tA mandasAneti ca , tA mandasAnA manuSo duroNa A dhattaM rayiM sahavIraM vacasyave , kqtaM tIrthaM supramANaM fbhuspatI sthANuM patheSThAmapa durmatiM hatam , ayaM no mahyAH pAraM svasti neSadvanaspatiH , sIrA naH sutarA bhava dIrghAyutvAya varcase , afmanvatI rIyate saMrabhadhvamuttiSThata pracaratA sakhAyaH , atrA jahAma ye पुण्याहे युङ्क्ते । योगे योग इति युनक्ति १ अङ्कन्यङ्का अभितो रथं ये ध्वान्ता वाताग्रमभि ये संपतन्ति । दूरेहेतिः पतत्रिणी वाजिनीवांस्ते नोऽग्नयः प्रप्रयः पारयन्त्विति चक्रे अनुमन्त्रयते २ खे रथस्य खेऽनसः खे युगस्य च तर्द्मसु खे अक्षस्य खे अवदधामीति युगतर्द्मसु शमीशाखामवदधाति ३ सुकिंश्?कं शल्मलिं विश्वरूपं हिरण्यवर्णं सुवृतं सुचक्रम् । आरोह सूर्ये अमृतस्य योनिं स्योनं पत्ये वहतुं कृणुष्वेत्यारोपयते ४ मा विदन्परिपन्थिनः सुमङ्गलीरिति च प्रवाहयते ५ संकाशया विवहतं ब्रह्मणा गृहैरघोरेण चक्षुषा मैत्रेण । पर्याणद्धं विश्वरूपं यदस्याः स्योनं पतिभ्यः सविता कृणोतु तदिति वधूसंगमे ६ ये पथीनामिति चतुष्पथेषु जपतीमे चत्वार इति च ७ ये श्मशानेष्विति श्मशानेषु । ये श्मशानेषु पुण्यजनाः शावास्तेषु शेरते । अत्रैव ते रमन्तां मा वधूरन्ववेक्षतेति ८ ये वनेष्विति महावनं महावृक्षं दृष्ट्वा ९ इह रडिरिति क्रूरं दृष्ट्वा १० नमो अस्तु सर्पेभ्य इति सर्पान् ११ ये तीर्थानीति तीर्थे ता मन्दसानेति च । ता मन्दसाना मनुषो दुरोण आ धत्तं रयिं सहवीरं वचस्यवे । कृतं तीर्थं सुप्रमाणं श्?भस्पती स्थाणुं पथेष्ठामप दुर्मतिं हतम् । अयं नो मह्याः पारं स्वस्ति नेषद्वनस्पतिः । सीरा नः सुतरा भव दीर्घायुत्वाय वर्चसे । अश्मन्वती रीयते संरभध्वमुत्तिष्ठत प्रचरता सखायः । अत्रा जहाम ये पुण्याहे युङ्क्ते । योगे योग इति युनक्ति १ अङ्कन्यङ्का अभितो रथं ये ध्वान्ता वाताग्रमभि ये संपतन्ति । दूरेहेतिः पतत्रिणी वाजिनीवांस्ते नोऽग्नयः प्रप्रयः पारयन्त्विति चक्रे अनुमन्त्रयते २ खे रथस्य खेऽनसः खे युगस्य च तर्द्मसु खे अक्षस्य खे अवदधामीति युगतर्द्मसु शमीशाखामवदधाति ३ सुकिंश्कुं शल्मलिं विश्वरूपं हिरण्यवर्णं सुवृतं सुचक्रम् । आरोह सूर्ये अमृतस्य योनिं स्योनं पत्ये वहतुं कृणुष्वेत्यारोपयते ४ मा विदन्परिपन्थिनः सुमङ्गलीरिति च प्रवाहयते ५ संकाशया विवहतं ब्रह्मणा गृहैरघोरेण चक्षुषा मैत्रेण । पर्याणद्धं विश्वरूपं यदस्याः स्योनं पतिभ्यः सविता कृणोतु तदिति वधूसंगमे ६ ये पथीनामिति चतुष्पथेषु जपतीमे चत्वार इति च ७ ये श्मशानेष्विति श्मशानेषु । ये श्मशानेषु पुण्यजनाः शावास्तेषु शेरते । अत्रैव ते रमन्तां मा वधूरन्ववेक्षतेति ८ ये वनेष्विति महावनं महावृक्षं दृष्ट्वा ९ इह रडिरिति क्रूरं दृष्ट्वा १० नमो अस्तु सर्पेभ्य इति सर्पान् ११ ये तीर्थानीति तीर्थे ता मन्दसानेति च । ता मन्दसाना मनुषो दुरोण आ धत्तं रयिं सहवीरं वचस्यवे । कृतं तीर्थं सुप्रमाणं श्भुस्पती स्थाणुं पथेष्ठामप दुर्मतिं हतम् । अयं नो मह्याः पारं स्वस्ति नेषद्वनस्पतिः । सीरा नः सुतरा भव दीर्घायुत्वाय वर्चसे । अश्मन्वती रीयते संरभध्वमुत्तिष्ठत प्रचरता सखायः । अत्रा जहाम ये ¬lpr;jI' StO,;Ty; xynIy;t( 1 ty; p[ivxit 2 a?y;iht;ɦ' sodkù s*W/m;vsq' p[itp´te 3 roih ulaparAjIM stqNAtyA fayanIyAt 1 tayA pravifati 2 adhyAhitAgniM sodakaM sauSadhamAvasathaM pratipadyate 3 rohiNyA mUlena vA yadvA puNyoktamapareNA-gnimAnaDuhe rohite carmaNyupavifyApi vA darbheSveva jayaprabhqtibhirhutvAgniraitu prathama iti ca , agniraitu prathamo devatAnAM so'syAH prajAM nayatu sarvamAyuH , tadayaM rAjA varuNo'numanyatAM yatheyaM strI pautramaghaM nirundhyAtsvAhA , agnirimAM trAyatAM gArhapatyaH so'syAH prajAM muxcatu mqtyupAfAt , ariktopasthA jIvatAmastu mAtA pautramAnandamabhivibudhyatAmiyaM svAhA , mA te gqhe nifi ghora utthAdanyatra tvadrudatyaH saMvifantu , jIvaputrA patiloke virAja pafyantI prajAM sumanasyamAnAM svAhA , mA te kumAraH stanadhaH pramAyi mA tvaM vikefyura AvadhiSThAH , stanaM dhayantaM savitAbhirakSatvA vAsasaH paridhAnAdbqhaspatirvifve devA abhirakSantu nityaM svAhA , agne prAyafcitte tvaM devAnAM prAyafcittirasi yAsyAM bhqfA tanUstAmasyA nAfaya svAhA , vAyo prAyafcitte , sUrya prAyafcitte , candra prAyafcitte , viSNo prAyafcitte , viSNo prAyafcitte , candra prAyafcitte , sUrya prAyafcitte , vAyo prAyafcitte , agne prAyafcitte tvaM devAnAM prAyafcittirasi yAsyAM bhqfA tanUstAmasyA nAfaya svAhA , tr?yAyuSaM jamadagneH kafyapasya tr?yAyuSam , yaddevAnAM tr?yAyuSaM tanme astu tr?yAyuSamiti 4 Ajyasyaikadefe dadhyAsicya dadhikrAvNa iti trirdadhi bhakSayitvA mANavakAyotsazga iDAmagna ulaparAjIM stqNAtyA fayanIyAt 1 tayA pravifati 2 adhyAhitAgniM sodakaM sauSadhamAvasathaM pratipadyate 3 rohiNyA mUlena vA yadvA puNyoktamapareNA-gnimAnaDuhe rohite carmaNyupavifyApi vA darbheSveva jayaprabhqtibhirhutvAgniraitu prathama iti ca , agniraitu prathamo devatAnAM so'syAH prajAM nayatu sarvamAyuH , tadayaM rAjA varuNo'numanyatAM yatheyaM strI pautramaghaM nirundhyAtsvAhA , agnirimAM trAyatAM gArhapatyaH so'syAH prajAM muxcatu mqtyupAfAt , ariktopasthA jIvatAmastu mAtA pautramAnandamabhivibudhyatAmiyaM svAhA , mA te gqhe nifi ghora utthAdanyatra tvadrudatyaH saMvifantu , jIvaputrA patiloke virAja pafyantI prajAM sumanasyamAnAM svAhA , mA te kumAraH stanadhaH pramAyi mA tvaM vikefyura AvadhiSThAH , stanaM dhayantaM savitAbhirakSatvA vAsasaH paridhAnAdbqhaspatirvifve devA abhirakSantu nityaM svAhA , agne prAyafcitte tvaM devAnAM prAyafcittirasi yAsyAM bhqfA tanUstAmasyA nAfaya svAhA , vAyo prAyafcitte , sUrya prAyafcitte , candra prAyafcitte , viSNo prAyafcitte , viSNo prAyafcitte , candra prAyafcitte , sUrya prAyafcitte , vAyo prAyafcitte , agne prAyafcitte tvaM devAnAM prAyafcittirasi yAsyAM bhqfA tanUstAmasyA nAfaya svAhA , tr! yAyuSaM jamadagneH kafyapasya tr! yAyuSam , yaddevAnAM tr! yAyuSaM tanme astu tr! yAyuSamiti 4 Ajyasyaikadefe dadhyAsicya dadhikrAvNa iti trirdadhi bhakSayitvA mANavakAyotsazga iDAmagna उलपराजीं स्तृणात्या शयनीयात् १ तया प्रविशति २ अध्याहिताग्निं सोदकं सौषधमावसथं प्रतिपद्यते ३ रोहिण्या मूलेन वा यद्वा पुण्योक्तमपरेणा-ग्निमानडुहे रोहिते चर्मण्युपविश्यापि वा दर्भेष्वेव जयप्रभृतिभिर्हुत्वाग्निरैतु प्रथम इति च । अग्निरैतु प्रथमो देवतानां सोऽस्याः प्रजां नयतु सर्वमायुः । तदयं राजा वरुणोऽनुमन्यतां यथेयं स्त्री पौत्रमघं निरुन्ध्यात्स्वाहा । अग्निरिमां त्रायतां गार्हपत्यः सोऽस्याः प्रजां मुञ्चतु मृत्युपाशात् । अरिक्तोपस्था जीवतामस्तु माता पौत्रमानन्दमभिविबुध्यतामियं स्वाहा । मा ते गृहे निशि घोर उत्थादन्यत्र त्वद्रुदत्यः संविशन्तु । जीवपुत्रा पतिलोके विराज पश्यन्ती प्रजां सुमनस्यमानां स्वाहा । मा ते कुमारः स्तनधः प्रमायि मा त्वं विकेश्युर आवधिष्ठाः । स्तनं धयन्तं सविताभिरक्षत्वा वाससः परिधानाद्बृहस्पतिर्विश्वे देवा अभिरक्षन्तु नित्यं स्वाहा । अग्ने प्रायश्चित्ते त्वं देवानां प्रायश्चित्तिरसि यास्यां भृशा तनूस्तामस्या नाशय स्वाहा । वायो प्रायश्चित्ते । सूर्य प्रायश्चित्ते । चन्द्र प्रायश्चित्ते । विष्णो प्रायश्चित्ते । विष्णो प्रायश्चित्ते । चन्द्र प्रायश्चित्ते । सूर्य प्रायश्चित्ते । वायो प्रायश्चित्ते । अग्ने प्रायश्चित्ते त्वं देवानां प्रायश्चित्तिरसि यास्यां भृशा तनूस्तामस्या नाशय स्वाहा । त्र्?यायुषं जमदग्नेः कश्यपस्य त्र्?यायुषम् । यद्देवानां त्र्?यायुषं तन्मे अस्तु त्र्?यायुषमिति ४ आज्यस्यैकदेशे दध्यासिच्य दधिक्राव्ण इति त्रिर्दधि भक्षयित्वा माणवकायोत्सङ्ग इडामग्न उलपराजीं स्तृणात्या शयनीयात् १ तया प्रविशति २ अध्याहिताग्निं सोदकं सौषधमावसथं प्रतिपद्यते ३ रोहिण्या मूलेन वा यद्वा पुण्योक्तमपरेणा-ग्निमानडुहे रोहिते चर्मण्युपविश्यापि वा दर्भेष्वेव जयप्रभृतिभिर्हुत्वाग्निरैतु प्रथम इति च । अग्निरैतु प्रथमो देवतानां सोऽस्याः प्रजां नयतु सर्वमायुः । तदयं राजा वरुणोऽनुमन्यतां यथेयं स्त्री पौत्रमघं निरुन्ध्यात्स्वाहा । अग्निरिमां त्रायतां गार्हपत्यः सोऽस्याः प्रजां मुञ्चतु मृत्युपाशात् । अरिक्तोपस्था जीवतामस्तु माता पौत्रमानन्दमभिविबुध्यतामियं स्वाहा । मा ते गृहे निशि घोर उत्थादन्यत्र त्वद्रुदत्यः संविशन्तु । जीवपुत्रा पतिलोके विराज पश्यन्ती प्रजां सुमनस्यमानां स्वाहा । मा ते कुमारः स्तनधः प्रमायि मा त्वं विकेश्युर आवधिष्ठाः । स्तनं धयन्तं सविताभिरक्षत्वा वाससः परिधानाद्बृहस्पतिर्विश्वे देवा अभिरक्षन्तु नित्यं स्वाहा । अग्ने प्रायश्चित्ते त्वं देवानां प्रायश्चित्तिरसि यास्यां भृशा तनूस्तामस्या नाशय स्वाहा । वायो प्रायश्चित्ते । सूर्य प्रायश्चित्ते । चन्द्र प्रायश्चित्ते । विष्णो प्रायश्चित्ते । विष्णो प्रायश्चित्ते । चन्द्र प्रायश्चित्ते । सूर्य प्रायश्चित्ते । वायो प्रायश्चित्ते । अग्ने प्रायश्चित्ते त्वं देवानां प्रायश्चित्तिरसि यास्यां भृशा तनूस्तामस्या नाशय स्वाहा । त्र्! यायुषं जमदग्नेः कश्यपस्य त्र्! यायुषम् । यद्देवानां त्र्! यायुषं तन्मे अस्तु त्र्! यायुषमिति ४ आज्यस्यैकदेशे दध्यासिच्य दधिक्राव्ण इति त्रिर्दधि भक्षयित्वा माणवकायोत्सङ्ग इडामग्न s'vTsr' b[÷cy| crto Ã;dx r;]I" W$( it§ Ek;' v; 1 t* s'ivxt" 2 apXy' Tv; mns; ceikt;n' tpso j;t' tpso iv.Utm( ) h p[j;Émh rÉy' rr;," p[j;ySv p[jy; pu]k;m ) apXy' Tv; mns; dI?y;n;' Sv;y;' tnU Aõäw n;/m;n;m( ) ¬p m;mu°; yuvitbR.Uy;" p[j;ySv p[jy; pu]k;me ) p[j;pte tNv' me juWSv Tv·deRveÉ." shs; n N{ " ) ivwdeRvwyRÉDyw" s'ivd;n" pu's;' bôn;' m;tr" Sy;m ) ah' g.Rm;d/;MyoW/Iãvh' iveWu .uvneãvNt" ) ah' p[j; ajny' pOÉqVy;mh' jin>yo avrIWu pu];init S} y;idVyTy;s' jpt" 3 Evmevt*R p[j;k;m* s'ivxt" 4 kridit .sdmÉ.mOxit 5 .sidTyupárjnnm( 6 bOhidit j;tm( 7 it saMvatsaraM brahmacaryaM carato dvAdafa rAtrIH SaT tisra ekAM vA 1 tau saMvifataH 2 apafyaM tvA manasA cekitAnaM tapaso jAtaM tapaso vibhUtam , iha prajAmiha rayiM rarANaH prajAyasva prajayA putrakAma , apafyaM tvA manasA dIdhyAnAM svAyAM tanU qddhyai nAdhamAnAm , upa mAmuccA yuvatirbabhUyAH prajAyasva prajayA putrakAme , prajApate tanvaM me juSasva tvaSTardevebhiH sahasA na indra ?H , vifvairdevairyajxiyaiH saMvidAnaH puMsAM bahUnAM mAtaraH syAma , ahaM garbhamAdadhAmyoSadhISvahaM vifveSu bhuvaneSvantaH , ahaM prajA ajanayaM pqthivyAmahaM janibhyo avarISu putrAniti str?yAdivyatyAsaM japataH 3 evamevartau prajAkAmau saMvifataH 4 karaditi bhasadamabhimqfati 5 bhasadityuparijananam 6 bqhaditi jAtam 7 iti saMvatsaraM brahmacaryaM carato dvAdafa rAtrIH SaT tisra ekAM vA 1 tau saMvifataH 2 apafyaM tvA manasA cekitAnaM tapaso jAtaM tapaso vibhUtam , iha prajAmiha rayiM rarANaH prajAyasva prajayA putrakAma , apafyaM tvA manasA dIdhyAnAM svAyAM tanU qddhyai nAdhamAnAm , upa mAmuccA yuvatirbabhUyAH prajAyasva prajayA putrakAme , prajApate tanvaM me juSasva tvaSTardevebhiH sahasA na indra H! , vifvairdevairyajxiyaiH saMvidAnaH puMsAM bahUnAM mAtaraH syAma , ahaM garbhamAdadhAmyoSadhISvahaM vifveSu bhuvaneSvantaH , ahaM prajA ajanayaM pqthivyAmahaM janibhyo avarISu putrAniti str! yAdivyatyAsaM japataH 3 evamevartau prajAkAmau saMvifataH 4 karaditi bhasadamabhimqfati 5 bhasadityuparijananam 6 bqhaditi jAtam 7 iti संवत्सरं ब्रह्मचर्यं चरतो द्वादश रात्रीः षट् तिस्र एकां वा १ तौ संविशतः २ अपश्यं त्वा मनसा चेकितानं तपसो जातं तपसो विभूतम् । इह प्रजामिह रयिं रराणः प्रजायस्व प्रजया पुत्रकाम । अपश्यं त्वा मनसा दीध्यानां स्वायां तनू ऋद्ध्यै नाधमानाम् । उप मामुच्चा युवतिर्बभूयाः प्रजायस्व प्रजया पुत्रकामे । प्रजापते तन्वं मे जुषस्व त्वष्टर्देवेभिः सहसा न इन्द्र ?ः । विश्वैर्देवैर्यज्ञियैः संविदानः पुंसां बहूनां मातरः स्याम । अहं गर्भमादधाम्योषधीष्वहं विश्वेषु भुवनेष्वन्तः । अहं प्रजा अजनयं पृथिव्यामहं जनिभ्यो अवरीषु पुत्रानिति स्त्र्?यादिव्यत्यासं जपतः ३ एवमेवर्तौ प्रजाकामौ संविशतः ४ करदिति भसदमभिमृशति ५ भसदित्युपरिजननम् ६ बृहदिति जातम् ७ इति संवत्सरं ब्रह्मचर्यं चरतो द्वादश रात्रीः षट् तिस्र एकां वा १ तौ संविशतः २ अपश्यं त्वा मनसा चेकितानं तपसो जातं तपसो विभूतम् । इह प्रजामिह रयिं रराणः प्रजायस्व प्रजया पुत्रकाम । अपश्यं त्वा मनसा दीध्यानां स्वायां तनू ऋद्ध्यै नाधमानाम् । उप मामुच्चा युवतिर्बभूयाः प्रजायस्व प्रजया पुत्रकामे । प्रजापते तन्वं मे जुषस्व त्वष्टर्देवेभिः सहसा न इन्द्र ः! । विश्वैर्देवैर्यज्ञियैः संविदानः पुंसां बहूनां मातरः स्याम । अहं गर्भमादधाम्योषधीष्वहं विश्वेषु भुवनेष्वन्तः । अहं प्रजा अजनयं पृथिव्यामहं जनिभ्यो अवरीषु पुत्रानिति स्त्र्! यादिव्यत्यासं जपतः ३ एवमेवर्तौ प्रजाकामौ संविशतः ४ करदिति भसदमभिमृशति ५ भसदित्युपरिजननम् ६ बृहदिति जातम् ७ इति tOtIye g.Rm;se sImNt' k;ryte 1 x(uõp=Sy pu tqtIye garbhamAse sImantaM kArayate 1 f?ddhapakSasya puNyAhe parvaNi vA yathokta-mupasamAdhAya jayaprabhqtibhirhutvA pafcAdagnerdarbheSu prAzAsInAyAH sarvAnkefA-nsaMpramucya prasAdhayate yaM sImantamiti , yaM sImantaM kazkataste cakAra yadvA kSuraH parivavarja vapaMste , strISu rUpamafvinau taM nidhattaM pauMsyenemaM saMsqjataM vIryeNa , indra ?ANI cakre kazkataM sa sImantaM visarpatu , punaH patibhyo jAyAM dA agne prajayA saha , punaH patnImagniradAdAyuSA saha varcasA , dIrghAyurasyA yaH patirjIvAti faradaH fatamiti 2 triHfyetayA falalyA famIfAkhayA sapalAfayA vA sImantaM vicinoti yAste rAka iti 3 athAsyAH pqthakkefapakSau saMnahyati nIlalohitena sUtreNa nIlalohitaM bhavati kqtyAsaktirvyajyate , edhante asyA jxAtayaH pati-rbandheSu badhyatAmiti 4 yo gurustamarhayet 5 etadeva kumArINAM saToddharaNa- tqtIye garbhamAse sImantaM kArayate 1 fddhupakSasya puNyAhe parvaNi vA yathokta-mupasamAdhAya jayaprabhqtibhirhutvA pafcAdagnerdarbheSu prAzAsInAyAH sarvAnkefA-nsaMpramucya prasAdhayate yaM sImantamiti , yaM sImantaM kazkataste cakAra yadvA kSuraH parivavarja vapaMste , strISu rUpamafvinau taM nidhattaM pauMsyenemaM saMsqjataM vIryeNa , indrA NI cakre kazkataM sa sImantaM visarpatu , punaH patibhyo jAyAM dA agne prajayA saha , punaH patnImagniradAdAyuSA saha varcasA , dIrghAyurasyA yaH patirjIvAti faradaH fatamiti 2 triHfyetayA falalyA famIfAkhayA sapalAfayA vA sImantaM vicinoti yAste rAka iti 3 athAsyAH pqthakkefapakSau saMnahyati nIlalohitena sUtreNa nIlalohitaM bhavati kqtyAsaktirvyajyate , edhante asyA jxAtayaH pati-rbandheSu badhyatAmiti 4 yo gurustamarhayet 5 etadeva kumArINAM saToddharaNa- तृतीये गर्भमासे सीमन्तं कारयते १ श्?द्धपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वा यथोक्त-मुपसमाधाय जयप्रभृतिभिर्हुत्वा पश्चादग्नेर्दर्भेषु प्राङासीनायाः सर्वान्केशा-न्संप्रमुच्य प्रसाधयते यं सीमन्तमिति । यं सीमन्तं कङ्कतस्ते चकार यद्वा क्षुरः परिववर्ज वपंस्ते । स्त्रीषु रूपमश्विनौ तं निधत्तं पौंस्येनेमं संसृजतं वीर्येण । इन्द्र ?ाणी चक्रे कङ्कतं स सीमन्तं विसर्पतु । पुनः पतिभ्यो जायां दा अग्ने प्रजया सह । पुनः पत्नीमग्निरदादायुषा सह वर्चसा । दीर्घायुरस्या यः पतिर्जीवाति शरदः शतमिति २ त्रिःश्येतया शलल्या शमीशाखया सपलाशया वा सीमन्तं विचिनोति यास्ते राक इति ३ अथास्याः पृथक्केशपक्षौ संनह्यति नीललोहितेन सूत्रेण नीललोहितं भवति कृत्यासक्तिर्व्यज्यते । एधन्ते अस्या ज्ञातयः पति-र्बन्धेषु बध्यतामिति ४ यो गुरुस्तमर्हयेत् ५ एतदेव कुमारीणां सटोद्धरण- तृतीये गर्भमासे सीमन्तं कारयते १ श्द्धुपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वा यथोक्त-मुपसमाधाय जयप्रभृतिभिर्हुत्वा पश्चादग्नेर्दर्भेषु प्राङासीनायाः सर्वान्केशा-न्संप्रमुच्य प्रसाधयते यं सीमन्तमिति । यं सीमन्तं कङ्कतस्ते चकार यद्वा क्षुरः परिववर्ज वपंस्ते । स्त्रीषु रूपमश्विनौ तं निधत्तं पौंस्येनेमं संसृजतं वीर्येण । इन्द्रा णी चक्रे कङ्कतं स सीमन्तं विसर्पतु । पुनः पतिभ्यो जायां दा अग्ने प्रजया सह । पुनः पत्नीमग्निरदादायुषा सह वर्चसा । दीर्घायुरस्या यः पतिर्जीवाति शरदः शतमिति २ त्रिःश्येतया शलल्या शमीशाखया सपलाशया वा सीमन्तं विचिनोति यास्ते राक इति ३ अथास्याः पृथक्केशपक्षौ संनह्यति नीललोहितेन सूत्रेण नीललोहितं भवति कृत्यासक्तिर्व्यज्यते । एधन्ते अस्या ज्ञातयः पति-र्बन्धेषु बध्यतामिति ४ यो गुरुस्तमर्हयेत् ५ एतदेव कुमारीणां सटोद्धरण- aq pu'svnm( 1 .UÉyÏgteWu g.Rm;seWu ]INSq;lIp;k;HÅpyed;¦eymwN{ ' vwã,v' c 2 teW;' yq;devt' juhoit ) aɦStuivÅvStmÉmN{ =]' p[ tiÃã,u" ) pum;inTyÉ.juhoit ) pum;nɦ" pum;inN{ " pum;iNvã,urj;yt pum;'s' jnyeTpu]' dxme m;És sUtve ) yen j;ten iv.un; jIvem xrd" xt' pXyem xrd" xtimit t' no m'hSv xitn' sh²§,' gosinmsin' atha puMsavanam 1 bhUyiSThagateSu garbhamAseSu trInsthAlIpAkAxfrapayedAgneyamaindraM vaiSNavaM ca 2 teSAM yathAdevataM juhoti , agnistuvifravastamamindra kSatraM pra tadviSNuH , pumAnityabhijuhoti , pumAnagniH pumAnindra ?H pumAnviSNurajAyata pumAMsaM janayetputraM dafame mAsi sUtave , yena jAtena vibhunA jIvema faradaH fataM pafyema faradaH fatamiti taM no maMhasva fatinaM sahasriNaM gosanimafvasaniM atha puMsavanam 1 bhUyiSThagateSu garbhamAseSu trInsthAlIpAkAxfrapayedAgneyamaindraM vaiSNavaM ca 2 teSAM yathAdevataM juhoti , agnistuvifravastamamindra kSatraM pra tadviSNuH , pumAnityabhijuhoti , pumAnagniH pumAnindra H! pumAnviSNurajAyata pumAMsaM janayetputraM dafame mAsi sUtave , yena jAtena vibhunA jIvema faradaH fataM pafyema faradaH fatamiti taM no maMhasva fatinaM sahasriNaM gosanimafvasaniM अथ पुंसवनम् १ भूयिष्ठगतेषु गर्भमासेषु त्रीन्स्थालीपाकाञ्श्रपयेदाग्नेयमैन्द्रं वैष्णवं च २ तेषां यथादेवतं जुहोति । अग्निस्तुविश्रवस्तममिन्द्र क्षत्रं प्र तद्विष्णुः । पुमानित्यभिजुहोति । पुमानग्निः पुमानिन्द्र ?ः पुमान्विष्णुरजायत पुमांसं जनयेत्पुत्रं दशमे मासि सूतवे । येन जातेन विभुना जीवेम शरदः शतं पश्येम शरदः शतमिति तं नो मंहस्व शतिनं सहस्रिणं गोसनिमश्वसनिं अथ पुंसवनम् १ भूयिष्ठगतेषु गर्भमासेषु त्रीन्स्थालीपाकाञ्श्रपयेदाग्नेयमैन्द्रं वैष्णवं च २ तेषां यथादेवतं जुहोति । अग्निस्तुविश्रवस्तममिन्द्र क्षत्रं प्र तद्विष्णुः । पुमानित्यभिजुहोति । पुमानग्निः पुमानिन्द्र ः! पुमान्विष्णुरजायत पुमांसं जनयेत्पुत्रं दशमे मासि सूतवे । येन जातेन विभुना जीवेम शरदः शतं पश्येम शरदः शतमिति तं नो मंहस्व शतिनं सहस्रिणं गोसनिमश्वसनिं tOtIySy vWRSy .UÉyÏgte cU@;" k;ryte 1 d²=,t" kpUj; vÉsÏ;n;m( 2 ¬.ytoi]kXyp;n;m( 3 mu<@; .Ogv" 4 pcU@; ai©rs" 5 v;Éjmek 6 m©l;q| ²x²%noNye 7 yq;kÚl/m| v; 8 x(uõp=Sy pu tqtIyasya varSasya bhUyiSThagate cUDAH kArayate 1 dakSiNataH kapUjA vasiSThAnAm 2 ubhayato'trikafyapAnAm 3 muNDA bhqgavaH 4 paxcacUDA azgirasaH 5 vAjimeke 6 mazgalArthaM fikhino'nye 7 yathAkuladharmaM vA 8 f?ddhapakSasya puNyAhe parvaNi vA yathoktamupasamAdhAya jayaprabhqtibhirhutvA , AyamagAtsa-vitA kSureNoSNena vAya udakena ehi , AdityA rudra ?A vasavaH sacetasaH somasya rAjxo vapata pracetasa ityuSNA apo'bhimantrayate 9 uSNAfca fItAfca sametya sarvA bqhaspatiH savitA satyadharmA tadanumanyatAm , ArdadAnava ityabhyundet , Ardra dAnavaH stha jIvadAnavaH sthondatIrihainamavatApa undantu jIvase dIrghAyutvAya varcasa iti 10 dakSiNe kefAnta oSadhe trAyasveti darbhamantardhAya svadhita iti kSureNA-bhinidhAya yenAvapatsavitA kSureNa somasya rAjxo varuNasya vidvAn , tena brahmANo vapatedamadyAyuSmAxjaradaSTiryathAsadayamasau , yena dhAtA bqhaspateragnerindra sya cAyuSe'vapat , tenAsyAyuSe vapa suflokyAya svastaye , yena pUSA prajApateragneH sUryasya cAyuSe'vapat , tenAsyAyuSe vapa suflokyAya svastaye , yena bhUyafca rAtrI jyokpafyA ca sUryam , tenAsyAyuSe vapa suflokyAya svastaya iti pradakSiNaM pratidifaM pratimantraM darbhakSurakarma 11 yatkSureNa vartayatA supefasA vaptarvapasi kefAn , f?ndhi firo mAsyAyuH pramoSIriti lauhAyasaM kSuraM kefavApAya prayacchati 12 mA te kefAnanugAtteja etattathA dhAtA dadhAtu te , tubhyamindra ?o bqhaspatiH savitA varca Adadhuriti prapatato'numantrayate 13 suhqtparigrAhyAnupyamAnAnharitagomaye samavacinoti 14 uptvAya rAjxo varuNasya kefAnsomo dhAtA savitA viSNuragniH , tebhyo nidhAnaM bahudhAnvavi-ndannantarA dyAvApqthivI avasyuriti prAgudIcIM hriyamANAnanumantrayate 15 arikte paryAfreSayata iti frutiH 16 kartre varaM dadAti 17 pakSmaguNaM tilapefalaM tqtIyasya varSasya bhUyiSThagate cUDAH kArayate 1 dakSiNataH kapUjA vasiSThAnAm 2 ubhayato'trikafyapAnAm 3 muNDA bhqgavaH 4 paxcacUDA azgirasaH 5 vAjimeke 6 mazgalArthaM fikhino'nye 7 yathAkuladharmaM vA 8 fddhupakSasya puNyAhe parvaNi vA yathoktamupasamAdhAya jayaprabhqtibhirhutvA , AyamagAtsa-vitA kSureNoSNena vAya udakena ehi , AdityA rudrA vasavaH sacetasaH somasya rAjxo vapata pracetasa ityuSNA apo'bhimantrayate 9 uSNAfca fItAfca sametya sarvA bqhaspatiH savitA satyadharmA tadanumanyatAm , ArdadAnava ityabhyundet , Ardra dAnavaH stha jIvadAnavaH sthondatIrihainamavatApa undantu jIvase dIrghAyutvAya varcasa iti 10 dakSiNe kefAnta oSadhe trAyasveti darbhamantardhAya svadhita iti kSureNA-bhinidhAya yenAvapatsavitA kSureNa somasya rAjxo varuNasya vidvAn , tena brahmANo vapatedamadyAyuSmAxjaradaSTiryathAsadayamasau , yena dhAtA bqhaspateragnerindra sya cAyuSe'vapat , tenAsyAyuSe vapa suflokyAya svastaye , yena pUSA prajApateragneH sUryasya cAyuSe'vapat , tenAsyAyuSe vapa suflokyAya svastaye , yena bhUyafca rAtrI jyokpafyA ca sUryam , tenAsyAyuSe vapa suflokyAya svastaya iti pradakSiNaM pratidifaM pratimantraM darbhakSurakarma 11 yatkSureNa vartayatA supefasA vaptarvapasi kefAn , fundhi firo mAsyAyuH pramoSIriti lauhAyasaM kSuraM kefavApAya prayacchati 12 mA te kefAnanugAtteja etattathA dhAtA dadhAtu te , tubhyamindro bqhaspatiH savitA varca Adadhuriti prapatato'numantrayate 13 suhqtparigrAhyAnupyamAnAnharitagomaye samavacinoti 14 uptvAya rAjxo varuNasya kefAnsomo dhAtA savitA viSNuragniH , tebhyo nidhAnaM bahudhAnvavi-ndannantarA dyAvApqthivI avasyuriti prAgudIcIM hriyamANAnanumantrayate 15 arikte paryAfreSayata iti frutiH 16 kartre varaM dadAti 17 pakSmaguNaM tilapefalaM तृतीयस्य वर्षस्य भूयिष्ठगते चूडाः कारयते १ दक्षिणतः कपूजा वसिष्ठानाम् २ उभयतोऽत्रिकश्यपानाम् ३ मुण्डा भृगवः ४ पञ्चचूडा अङ्गिरसः ५ वाजिमेके ६ मङ्गलार्थं शिखिनोऽन्ये ७ यथाकुलधर्मं वा ८ श्?द्धपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वा यथोक्तमुपसमाधाय जयप्रभृतिभिर्हुत्वा । आयमगात्स-विता क्षुरेणोष्णेन वाय उदकेन एहि । आदित्या रुद्र ?ा वसवः सचेतसः सोमस्य राज्ञो वपत प्रचेतस इत्युष्णा अपोऽभिमन्त्रयते ९ उष्णाश्च शीताश्च समेत्य सर्वा बृहस्पतिः सविता सत्यधर्मा तदनुमन्यताम् । आर्ददानव इत्यभ्युन्देत् । आर्द्र दानवः स्थ जीवदानवः स्थोन्दतीरिहैनमवताप उन्दन्तु जीवसे दीर्घायुत्वाय वर्चस इति १० दक्षिणे केशान्त ओषधे त्रायस्वेति दर्भमन्तर्धाय स्वधित इति क्षुरेणा-भिनिधाय येनावपत्सविता क्षुरेण सोमस्य राज्ञो वरुणस्य विद्वान् । तेन ब्रह्माणो वपतेदमद्यायुष्माञ्जरदष्टिर्यथासदयमसौ । येन धाता बृहस्पतेरग्नेरिन्द्र स्य चायुषेऽवपत् । तेनास्यायुषे वप सुश्लोक्याय स्वस्तये । येन पूषा प्रजापतेरग्नेः सूर्यस्य चायुषेऽवपत् । तेनास्यायुषे वप सुश्लोक्याय स्वस्तये । येन भूयश्च रात्री ज्योक्पश्या च सूर्यम् । तेनास्यायुषे वप सुश्लोक्याय स्वस्तय इति प्रदक्षिणं प्रतिदिशं प्रतिमन्त्रं दर्भक्षुरकर्म ११ यत्क्षुरेण वर्तयता सुपेशसा वप्तर्वपसि केशान् । श्?न्धि शिरो मास्यायुः प्रमोषीरिति लौहायसं क्षुरं केशवापाय प्रयच्छति १२ मा ते केशाननुगात्तेज एतत्तथा धाता दधातु ते । तुभ्यमिन्द्र ?ो बृहस्पतिः सविता वर्च आदधुरिति प्रपततोऽनुमन्त्रयते १३ सुहृत्परिग्राह्यानुप्यमानान्हरितगोमये समवचिनोति १४ उप्त्वाय राज्ञो वरुणस्य केशान्सोमो धाता सविता विष्णुरग्निः । तेभ्यो निधानं बहुधान्ववि-न्दन्नन्तरा द्यावापृथिवी अवस्युरिति प्रागुदीचीं ह्रियमाणाननुमन्त्रयते १५ अरिक्ते पर्याश्रेषयत इति श्रुतिः १६ कर्त्रे वरं ददाति १७ पक्ष्मगुणं तिलपेशलं तृतीयस्य वर्षस्य भूयिष्ठगते चूडाः कारयते १ दक्षिणतः कपूजा वसिष्ठानाम् २ उभयतोऽत्रिकश्यपानाम् ३ मुण्डा भृगवः ४ पञ्चचूडा अङ्गिरसः ५ वाजिमेके ६ मङ्गलार्थं शिखिनोऽन्ये ७ यथाकुलधर्मं वा ८ श्द्धुपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वा यथोक्तमुपसमाधाय जयप्रभृतिभिर्हुत्वा । आयमगात्स-विता क्षुरेणोष्णेन वाय उदकेन एहि । आदित्या रुद्रा वसवः सचेतसः सोमस्य राज्ञो वपत प्रचेतस इत्युष्णा अपोऽभिमन्त्रयते ९ उष्णाश्च शीताश्च समेत्य सर्वा बृहस्पतिः सविता सत्यधर्मा तदनुमन्यताम् । आर्ददानव इत्यभ्युन्देत् । आर्द्र दानवः स्थ जीवदानवः स्थोन्दतीरिहैनमवताप उन्दन्तु जीवसे दीर्घायुत्वाय वर्चस इति १० दक्षिणे केशान्त ओषधे त्रायस्वेति दर्भमन्तर्धाय स्वधित इति क्षुरेणा-भिनिधाय येनावपत्सविता क्षुरेण सोमस्य राज्ञो वरुणस्य विद्वान् । तेन ब्रह्माणो वपतेदमद्यायुष्माञ्जरदष्टिर्यथासदयमसौ । येन धाता बृहस्पतेरग्नेरिन्द्र स्य चायुषेऽवपत् । तेनास्यायुषे वप सुश्लोक्याय स्वस्तये । येन पूषा प्रजापतेरग्नेः सूर्यस्य चायुषेऽवपत् । तेनास्यायुषे वप सुश्लोक्याय स्वस्तये । येन भूयश्च रात्री ज्योक्पश्या च सूर्यम् । तेनास्यायुषे वप सुश्लोक्याय स्वस्तय इति प्रदक्षिणं प्रतिदिशं प्रतिमन्त्रं दर्भक्षुरकर्म ११ यत्क्षुरेण वर्तयता सुपेशसा वप्तर्वपसि केशान् । शुन्धि शिरो मास्यायुः प्रमोषीरिति लौहायसं क्षुरं केशवापाय प्रयच्छति १२ मा ते केशाननुगात्तेज एतत्तथा धाता दधातु ते । तुभ्यमिन्द्रो बृहस्पतिः सविता वर्च आदधुरिति प्रपततोऽनुमन्त्रयते १३ सुहृत्परिग्राह्यानुप्यमानान्हरितगोमये समवचिनोति १४ उप्त्वाय राज्ञो वरुणस्य केशान्सोमो धाता सविता विष्णुरग्निः । तेभ्यो निधानं बहुधान्ववि-न्दन्नन्तरा द्यावापृथिवी अवस्युरिति प्रागुदीचीं ह्रियमाणाननुमन्त्रयते १५ अरिक्ते पर्याश्रेषयत इति श्रुतिः १६ कर्त्रे वरं ददाति १७ पक्ष्मगुणं तिलपेशलं s¢me vWeR b[;÷,Syop;ynm( 1 nvme r;jNySy 2 Ek;dxe vwXySy 3 a; Wo@x;d(b[;÷,Sy;nit£m a; Ã;Év'x;{ ;jNySy; ctuÉv|x;ÃwXySy 4 ;to¢kxe yqoÿ_mupsm;/;y jyp[.OitÉ.óRTv; revtISTv; Vy+,NÕ-áÿk;£tuSTv;psSTv; VytNvt É/yovy¥v ¦; amOjn( ) sh§mNt;\ aÉ.toddNt;xItImR?ymvy¥u n;rIárTyht' v;soÉ.mN]yte 5 devI-deRv;y pár/e siv]e pár/ÿ vcRs m' xt;yuW' k,ut jIvse kimit pár/;pyit 6 jr;' gCz pár/TSv v;so.Ur;pIv;nÉ.xâStp;v; ) xt' c jIv xrd" puåcI r;y poWmups'VyySv ) prIm' som' tejse mhe Åo];y d?mÉs ) yqwn' jrs' nyJJyoKz^o];y j;grJJyoKz^o]eÉ/ j;g-ridit b[;÷,Sy ) prImÉmN{ mojse mhe =];y d?mÉs ) yqwn' jrs' nyJJyoK=];y j;grJJyoK=]eÉ/ j;gridit r;jNySy ) prIm' mnum;-yuWe mhe poW;y d?mÉs ) yqwn' jrs' nyJJyoKpoW;y j;grJJyoKpoWe-É/ j;gridit vwXySy ) prId' v;soÉ/q;" SvStye .v;pIv;nÉ.x-âStp;v; ) xt' c jIv xrd" suvIro vsUin cog[o iv.jSv jIvi¥it párihtv;ssmnumN]yte yoge yoge yuv; suv;s; it cwt;>y;m( 7 aɦmÉ.d²=,m;nIy EçXm;nm;itÏ;Xmev Tv' iSqro .v ) k saptame varSe brAhmaNasyopAyanam 1 navame rAjanyasya 2 ekAdafe vaifyasya 3 A SoDafAdbrAhmaNasyAnatikrama A dvAviMfAdra ?AjanyasyA caturviMfAdvaifyasya 4 snAtoptakefe yathoktamupasamAdhAya jayaprabhqtibhirhutvA revatIstvA vyakSNankq-ttikAfcakratustvApasastvA vyatanvata dhiyo'vayannava gnA amqjan , sahasramantAMM abhito'dadantAfItIrmadhyamavayannu nArIrityahataM vAso'bhimantrayate 5 devI-rdevAya paridhe savitre paridhatta varcasa imaM fatAyuSaM kqNuta jIvase kamiti paridhApayati 6 jarAM gaccha paridhatsva vAso'bhUrApIvAnabhifastipAvA , fataM ca jIva faradaH purUcI rAyafca poSamupasaMvyayasva , parImaM somaM tejase mahe frotrAya dadhmasi , yathainaM jarasaM nayajjyokchrotrAya jAgarajjyokchrotre'dhi jAga-raditi brAhmaNasya , parImamindra mojase mahe kSatrAya dadhmasi , yathainaM jarasaM nayajjyokkSatrAya jAgarajjyokkSatre'dhi jAgaraditi rAjanyasya , parImaM manumA-yuSe mahe poSAya dadhmasi , yathainaM jarasaM nayajjyokpoSAya jAgarajjyokpoSe-'dhi jAgaraditi vaifyasya , parIdaM vAso'dhithAH svastaye bhavApIvAnabhifa-stipAvA , fataM ca jIva faradaH suvIro vasUni cogro vibhajasva jIvanniti parihitavAsasamanumantrayate yoge yoge yuvA suvAsA iti caitAbhyAm 7 agnimabhidakSiNamAnIya ehyafmAnamAtiSThAfmeva tvaM sthiro bhava , kqNvantu vifve devA AyuSTe faradaH fatamiti dakSiNena padAfmAnamAsthApayati 8 mama vrate hqdayaM te dadAmi mama cittamanu cittaM te astu , mama vAcamekavrato juSasva bqhaspatistvA niyunaktu mahyamiti nAbhidefAdUrdhvaM pANinonmArSTi 9 dadhikrAvNa iti trirdadhi bhakSayitvA brahmacaryamAgAmupa mA nayasvoM bhUrbhuvaH svariti vAcayati 10 iyaM duruktAtparibAdhamAnA varNaM pavitraM punatI ma AgAt , prANApAnAbhyAM balamAbhajantI sukhA devI subhagA mekhaleyam , qtasya goptrI tapastarutrI ghnatI rakSaH sahamAnA arAtim , sA naH samantamanuparehi bhadre bhartAraste mekhale mA riSAma , fraddhAyA duhitA tapaso'dhi jAtA svasarSINAM mantrakqtAM babhUva , sA mA mekhale parirerihasva mayi dhehi tapa indri yaM ceti vAcayanmekhalA-mAbadhnIte 11 mauxjIM trivqtaM brAhmaNAya prayacchati maurvIM dhanurjyAM rAjanyAya sautrIM vaifyAya 12 cittasya samo'si daivyo granthirasi mA visraMsa iti granthiM kqtvA mitrasya cakSurdharuNaM balAya tejo yafasvi sthaviraM samqddham , anAhanasyaM vasanaM cariSNu parIdaM vAjyajinaM dadhe'yamiti vAcayannaiNeyaM carma brAhmaNAya prayacchati vaiyAghraM rAjanyAya rauravaM vaifyAya 13 taccakSurityAdityamupasthApayati 14 ko nAmAsItyukte'bhivAdane prokte'sA ahaM bho iti pratyAha 15 devasya te savitu prasave'fvinorbAhubhyAM pUSNo hastAbhyAM hastaM gqhNAmyasA upanaye'sau , savitA te hastamagrahIdagnirAcAryastava , kastvA kamupanaye'sau kAya tvA paridadAmi , kasya brahmacAryasi , prANasya brahmacAryasmIti pratyAha 16 prajApataye tvA paridadAmi , devAya tvA savitre paridadAmi , bqhaspataye tvA paridadAmyasau , deva savitareSa te brahmacArI taM gopAyasva dIrghAyuH sa mA mqta , agniputraiSa te , vAyuputraiSa te , sUryaputraiSa te , viSNuputraiSa te , brahmaputraiSa te brahmacArI taM gopAyasva dIrghAyuH sa mA mqta , brahmacAryasi , apo'fAna , karma kuru , divA mA suSupsIH , vAcaM yaccha 17 medhAM mahyamiti vAcayati , medhAM mahyamazgiraso medhAM saptarSayo daduH , medhAmagnifca vAyufca medhAM dhAtA dadAtu me , medhAM me varuNo rAjA medhAmagnirdadAtu me , medhAmindra fca sUryafca medhAM devI sarasvatI , yA medhA apsaraHsu gandharveSu ca yanmanaH , daivI manuSye yA medhA sA mAmAvifatAdiha , farIraM me vicakSaNaM vAzme madhumadduhe , nifAmitaM nifAmaye mayi frutam , yanme'nUktaM tadra matAM fakeyaM yadanubruve , priyAH frutasya bhUyAsma medhayA saMvidhImahi , avqdhamahamavqdhastvamasau somya prANastvaM me gopAya brahmaNa ANI stha frutaM me mA prahAsIditi 18 etAbhireva catasqbhiranupravacanIyAxjuhuyAdyajuSottamAM chandobhyaH svAheti kratunAmadheyena yathopAcaritaH kraturbhavatyevaM sarvANi vedoktAni 19 pafcAdagnerdarbheSu prAzAsInaH pratyazzAsInAya tatsavituriti sAvitrIM triranvAha paccho'rdharcafaH sarvAmantato yafca medhAkAmaH syAt 20 pAlAfamekasaraM daNDaM navanItenAbhyajya tasya chAyAyAM vAcayati sufravaH sufravA asi yathA tvaM sufravA asyevaM mA sufravaH saufravasaM kuru , yathA tvaM sufravo devAnAM vedasya nidhigopo'syevamahaM brAhmaNAnAM brahmaNo vedasya nidhigopo bhUyAsamiti 21 pAlAfaM daNDaM brAhmaNAya prayachatyAfvatthaM rAjanyAya naiyagrodhaM saptame varSe brAhmaNasyopAyanam 1 navame rAjanyasya 2 ekAdafe vaifyasya 3 A SoDafAdbrAhmaNasyAnatikrama A dvAviMfAdrA janyasyA caturviMfAdvaifyasya 4 snAtoptakefe yathoktamupasamAdhAya jayaprabhqtibhirhutvA revatIstvA vyakSNankq-ttikAfcakratustvApasastvA vyatanvata dhiyo'vayannava gnA amqjan , sahasramantAMM abhito'dadantAfItIrmadhyamavayannu nArIrityahataM vAso'bhimantrayate 5 devI-rdevAya paridhe savitre paridhatta varcasa imaM fatAyuSaM kqNuta jIvase kamiti paridhApayati 6 jarAM gaccha paridhatsva vAso'bhUrApIvAnabhifastipAvA , fataM ca jIva faradaH purUcI rAyafca poSamupasaMvyayasva , parImaM somaM tejase mahe frotrAya dadhmasi , yathainaM jarasaM nayajjyokchrotrAya jAgarajjyokchrotre'dhi jAga-raditi brAhmaNasya , parImamindra mojase mahe kSatrAya dadhmasi , yathainaM jarasaM nayajjyokkSatrAya jAgarajjyokkSatre'dhi jAgaraditi rAjanyasya , parImaM manumA-yuSe mahe poSAya dadhmasi , yathainaM jarasaM nayajjyokpoSAya jAgarajjyokpoSe-'dhi jAgaraditi vaifyasya , parIdaM vAso'dhithAH svastaye bhavApIvAnabhifa-stipAvA , fataM ca jIva faradaH suvIro vasUni cogro vibhajasva jIvanniti parihitavAsasamanumantrayate yoge yoge yuvA suvAsA iti caitAbhyAm 7 agnimabhidakSiNamAnIya ehyafmAnamAtiSThAfmeva tvaM sthiro bhava , kqNvantu vifve devA AyuSTe faradaH fatamiti dakSiNena padAfmAnamAsthApayati 8 mama vrate hqdayaM te dadAmi mama cittamanu cittaM te astu , mama vAcamekavrato juSasva bqhaspatistvA niyunaktu mahyamiti nAbhidefAdUrdhvaM pANinonmArSTi 9 dadhikrAvNa iti trirdadhi bhakSayitvA brahmacaryamAgAmupa mA nayasvO bhUrbhuvaH svariti vAcayati 10 iyaM duruktAtparibAdhamAnA varNaM pavitraM punatI ma AgAt , prANApAnAbhyAM balamAbhajantI sukhA devI subhagA mekhaleyam , qtasya goptrI tapastarutrI ghnatI rakSaH sahamAnA arAtim , sA naH samantamanuparehi bhadre bhartAraste mekhale mA riSAma , fraddhAyA duhitA tapaso'dhi jAtA svasarSINAM mantrakqtAM babhUva , sA mA mekhale parirerihasva mayi dhehi tapa indri yaM ceti vAcayanmekhalA-mAbadhnIte 11 mauxjIM trivqtaM brAhmaNAya prayacchati maurvIM dhanurjyAM rAjanyAya sautrIM vaifyAya 12 cittasya samo'si daivyo granthirasi mA visraMsa iti granthiM kqtvA mitrasya cakSurdharuNaM balAya tejo yafasvi sthaviraM samqddham , anAhanasyaM vasanaM cariSNu parIdaM vAjyajinaM dadhe'yamiti vAcayannaiNeyaM carma brAhmaNAya prayacchati vaiyAghraM rAjanyAya rauravaM vaifyAya 13 taccakSurityAdityamupasthApayati 14 ko nAmAsItyukte'bhivAdane prokte'sA ahaM bho iti pratyAha 15 devasya te savitu prasave'fvinorbAhubhyAM pUSNo hastAbhyAM hastaM gqhNAmyasA upanaye'sau , savitA te hastamagrahIdagnirAcAryastava , kastvA kamupanaye'sau kAya tvA paridadAmi , kasya brahmacAryasi , prANasya brahmacAryasmIti pratyAha 16 prajApataye tvA paridadAmi , devAya tvA savitre paridadAmi , bqhaspataye tvA paridadAmyasau , deva savitareSa te brahmacArI taM gopAyasva dIrghAyuH sa mA mqta , agniputraiSa te , vAyuputraiSa te , sUryaputraiSa te , viSNuputraiSa te , brahmaputraiSa te brahmacArI taM gopAyasva dIrghAyuH sa mA mqta , brahmacAryasi , apo'fAna , karma kuru , divA mA suSupsIH , vAcaM yaccha 17 medhAM mahyamiti vAcayati , medhAM mahyamazgiraso medhAM saptarSayo daduH , medhAmagnifca vAyufca medhAM dhAtA dadAtu me , medhAM me varuNo rAjA medhAmagnirdadAtu me , medhAmindra fca sUryafca medhAM devI sarasvatI , yA medhA apsaraHsu gandharveSu ca yanmanaH , daivI manuSye yA medhA sA mAmAvifatAdiha , farIraM me vicakSaNaM vAzme madhumadduhe , nifAmitaM nifAmaye mayi frutam , yanme'nUktaM tadra matAM fakeyaM yadanubruve , priyAH frutasya bhUyAsma medhayA saMvidhImahi , avqdhamahamavqdhastvamasau somya prANastvaM me gopAya brahmaNa ANI stha frutaM me mA prahAsIditi 18 etAbhireva catasqbhiranupravacanIyAxjuhuyAdyajuSottamAM chandobhyaH svAheti kratunAmadheyena yathopAcaritaH kraturbhavatyevaM sarvANi vedoktAni 19 pafcAdagnerdarbheSu prAzAsInaH pratyazzAsInAya tatsavituriti sAvitrIM triranvAha paccho'rdharcafaH sarvAmantato yafca medhAkAmaH syAt 20 pAlAfamekasaraM daNDaM navanItenAbhyajya tasya chAyAyAM vAcayati sufravaH sufravA asi yathA tvaM sufravA asyevaM mA sufravaH saufravasaM kuru , yathA tvaM sufravo devAnAM vedasya nidhigopo'syevamahaM brAhmaNAnAM brahmaNo vedasya nidhigopo bhUyAsamiti 21 pAlAfaM daNDaM brAhmaNAya prayachatyAfvatthaM rAjanyAya naiyagrodhaM सप्तमे वर्षे ब्राह्मणस्योपायनम् १ नवमे राजन्यस्य २ एकादशे वैश्यस्य ३ आ षोडशाद्ब्राह्मणस्यानतिक्रम आ द्वाविंशाद्र ?ाजन्यस्या चतुर्विंशाद्वैश्यस्य ४ स्नातोप्तकेशे यथोक्तमुपसमाधाय जयप्रभृतिभिर्हुत्वा रेवतीस्त्वा व्यक्ष्णन्कृ-त्तिकाश्चक्रतुस्त्वापसस्त्वा व्यतन्वत धियोऽवयन्नव ग्ना अमृजन् । सहस्रमन्ताँ अभितोऽददन्ताशीतीर्मध्यमवयन्नु नारीरित्यहतं वासोऽभिमन्त्रयते ५ देवी-र्देवाय परिधे सवित्रे परिधत्त वर्चस इमं शतायुषं कृणुत जीवसे कमिति परिधापयति ६ जरां गच्छ परिधत्स्व वासोऽभूरापीवानभिशस्तिपावा । शतं च जीव शरदः पुरूची रायश्च पोषमुपसंव्ययस्व । परीमं सोमं तेजसे महे श्रोत्राय दध्मसि । यथैनं जरसं नयज्ज्योक्छ्रोत्राय जागरज्ज्योक्छ्रोत्रेऽधि जाग-रदिति ब्राह्मणस्य । परीममिन्द्र मोजसे महे क्षत्राय दध्मसि । यथैनं जरसं नयज्ज्योक्क्षत्राय जागरज्ज्योक्क्षत्रेऽधि जागरदिति राजन्यस्य । परीमं मनुमा-युषे महे पोषाय दध्मसि । यथैनं जरसं नयज्ज्योक्पोषाय जागरज्ज्योक्पोषे-ऽधि जागरदिति वैश्यस्य । परीदं वासोऽधिथाः स्वस्तये भवापीवानभिश-स्तिपावा । शतं च जीव शरदः सुवीरो वसूनि चोग्रो विभजस्व जीवन्निति परिहितवाससमनुमन्त्रयते योगे योगे युवा सुवासा इति चैताभ्याम् ७ अग्निमभिदक्षिणमानीय एह्यश्मानमातिष्ठाश्मेव त्वं स्थिरो भव । कृण्वन्तु विश्वे देवा आयुष्टे शरदः शतमिति दक्षिणेन पदाश्मानमास्थापयति ८ मम व्रते हृदयं ते ददामि मम चित्तमनु चित्तं ते अस्तु । मम वाचमेकव्रतो जुषस्व बृहस्पतिस्त्वा नियुनक्तु मह्यमिति नाभिदेशादूर्ध्वं पाणिनोन्मार्ष्टि ९ दधिक्राव्ण इति त्रिर्दधि भक्षयित्वा ब्रह्मचर्यमागामुप मा नयस्वों भूर्भुवः स्वरिति वाचयति १० इयं दुरुक्तात्परिबाधमाना वर्णं पवित्रं पुनती म आगात् । प्राणापानाभ्यां बलमाभजन्ती सुखा देवी सुभगा मेखलेयम् । ऋतस्य गोप्त्री तपस्तरुत्री घ्नती रक्षः सहमाना अरातिम् । सा नः समन्तमनुपरेहि भद्रे भर्तारस्ते मेखले मा रिषाम । श्रद्धाया दुहिता तपसोऽधि जाता स्वसर्षीणां मन्त्रकृतां बभूव । सा मा मेखले परिरेरिहस्व मयि धेहि तप इन्द्रि यं चेति वाचयन्मेखला-माबध्नीते ११ मौञ्जीं त्रिवृतं ब्राह्मणाय प्रयच्छति मौर्वीं धनुर्ज्यां राजन्याय सौत्रीं वैश्याय १२ चित्तस्य समोऽसि दैव्यो ग्रन्थिरसि मा विस्रंस इति ग्रन्थिं कृत्वा मित्रस्य चक्षुर्धरुणं बलाय तेजो यशस्वि स्थविरं समृद्धम् । अनाहनस्यं वसनं चरिष्णु परीदं वाज्यजिनं दधेऽयमिति वाचयन्नैणेयं चर्म ब्राह्मणाय प्रयच्छति वैयाघ्रं राजन्याय रौरवं वैश्याय १३ तच्चक्षुरित्यादित्यमुपस्थापयति १४ को नामासीत्युक्तेऽभिवादने प्रोक्तेऽसा अहं भो इति प्रत्याह १५ देवस्य ते सवितु प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां हस्तं गृह्णाम्यसा उपनयेऽसौ । सविता ते हस्तमग्रहीदग्निराचार्यस्तव । कस्त्वा कमुपनयेऽसौ काय त्वा परिददामि । कस्य ब्रह्मचार्यसि । प्राणस्य ब्रह्मचार्यस्मीति प्रत्याह १६ प्रजापतये त्वा परिददामि । देवाय त्वा सवित्रे परिददामि । बृहस्पतये त्वा परिददाम्यसौ । देव सवितरेष ते ब्रह्मचारी तं गोपायस्व दीर्घायुः स मा मृत । अग्निपुत्रैष ते । वायुपुत्रैष ते । सूर्यपुत्रैष ते । विष्णुपुत्रैष ते । ब्रह्मपुत्रैष ते ब्रह्मचारी तं गोपायस्व दीर्घायुः स मा मृत । ब्रह्मचार्यसि । अपोऽशान । कर्म कुरु । दिवा मा सुषुप्सीः । वाचं यच्छ १७ मेधां मह्यमिति वाचयति । मेधां मह्यमङ्गिरसो मेधां सप्तर्षयो ददुः । मेधामग्निश्च वायुश्च मेधां धाता ददातु मे । मेधां मे वरुणो राजा मेधामग्निर्ददातु मे । मेधामिन्द्र श्च सूर्यश्च मेधां देवी सरस्वती । या मेधा अप्सरःसु गन्धर्वेषु च यन्मनः । दैवी मनुष्ये या मेधा सा मामाविशतादिह । शरीरं मे विचक्षणं वाङ्मे मधुमद्दुहे । निशामितं निशामये मयि श्रुतम् । यन्मेऽनूक्तं तद्र मतां शकेयं यदनुब्रुवे । प्रियाः श्रुतस्य भूयास्म मेधया संविधीमहि । अवृधमहमवृधस्त्वमसौ सोम्य प्राणस्त्वं मे गोपाय ब्रह्मण आणी स्थ श्रुतं मे मा प्रहासीदिति १८ एताभिरेव चतसृभिरनुप्रवचनीयाञ्जुहुयाद्यजुषोत्तमां छन्दोभ्यः स्वाहेति क्रतुनामधेयेन यथोपाचरितः क्रतुर्भवत्येवं सर्वाणि वेदोक्तानि १९ पश्चादग्नेर्दर्भेषु प्राङासीनः प्रत्यङ्ङासीनाय तत्सवितुरिति सावित्रीं त्रिरन्वाह पच्छोऽर्धर्चशः सर्वामन्ततो यश्च मेधाकामः स्यात् २० पालाशमेकसरं दण्डं नवनीतेनाभ्यज्य तस्य छायायां वाचयति सुश्रवः सुश्रवा असि यथा त्वं सुश्रवा अस्येवं मा सुश्रवः सौश्रवसं कुरु । यथा त्वं सुश्रवो देवानां वेदस्य निधिगोपोऽस्येवमहं ब्राह्मणानां ब्रह्मणो वेदस्य निधिगोपो भूयासमिति २१ पालाशं दण्डं ब्राह्मणाय प्रयछत्याश्वत्थं राजन्याय नैयग्रोधं सप्तमे वर्षे ब्राह्मणस्योपायनम् १ नवमे राजन्यस्य २ एकादशे वैश्यस्य ३ आ षोडशाद्ब्राह्मणस्यानतिक्रम आ द्वाविंशाद्रा जन्यस्या चतुर्विंशाद्वैश्यस्य ४ स्नातोप्तकेशे यथोक्तमुपसमाधाय जयप्रभृतिभिर्हुत्वा रेवतीस्त्वा व्यक्ष्णन्कृ-त्तिकाश्चक्रतुस्त्वापसस्त्वा व्यतन्वत धियोऽवयन्नव ग्ना अमृजन् । सहस्रमन्ताँ अभितोऽददन्ताशीतीर्मध्यमवयन्नु नारीरित्यहतं वासोऽभिमन्त्रयते ५ देवी-र्देवाय परिधे सवित्रे परिधत्त वर्चस इमं शतायुषं कृणुत जीवसे कमिति परिधापयति ६ जरां गच्छ परिधत्स्व वासोऽभूरापीवानभिशस्तिपावा । शतं च जीव शरदः पुरूची रायश्च पोषमुपसंव्ययस्व । परीमं सोमं तेजसे महे श्रोत्राय दध्मसि । यथैनं जरसं नयज्ज्योक्छ्रोत्राय जागरज्ज्योक्छ्रोत्रेऽधि जाग-रदिति ब्राह्मणस्य । परीममिन्द्र मोजसे महे क्षत्राय दध्मसि । यथैनं जरसं नयज्ज्योक्क्षत्राय जागरज्ज्योक्क्षत्रेऽधि जागरदिति राजन्यस्य । परीमं मनुमा-युषे महे पोषाय दध्मसि । यथैनं जरसं नयज्ज्योक्पोषाय जागरज्ज्योक्पोषे-ऽधि जागरदिति वैश्यस्य । परीदं वासोऽधिथाः स्वस्तये भवापीवानभिश-स्तिपावा । शतं च जीव शरदः सुवीरो वसूनि चोग्रो विभजस्व जीवन्निति परिहितवाससमनुमन्त्रयते योगे योगे युवा सुवासा इति चैताभ्याम् ७ अग्निमभिदक्षिणमानीय एह्यश्मानमातिष्ठाश्मेव त्वं स्थिरो भव । कृण्वन्तु विश्वे देवा आयुष्टे शरदः शतमिति दक्षिणेन पदाश्मानमास्थापयति ८ मम व्रते हृदयं ते ददामि मम चित्तमनु चित्तं ते अस्तु । मम वाचमेकव्रतो जुषस्व बृहस्पतिस्त्वा नियुनक्तु मह्यमिति नाभिदेशादूर्ध्वं पाणिनोन्मार्ष्टि ९ दधिक्राव्ण इति त्रिर्दधि भक्षयित्वा ब्रह्मचर्यमागामुप मा नयस्वॐ भूर्भुवः स्वरिति वाचयति १० इयं दुरुक्तात्परिबाधमाना वर्णं पवित्रं पुनती म आगात् । प्राणापानाभ्यां बलमाभजन्ती सुखा देवी सुभगा मेखलेयम् । ऋतस्य गोप्त्री तपस्तरुत्री घ्नती रक्षः सहमाना अरातिम् । सा नः समन्तमनुपरेहि भद्रे भर्तारस्ते मेखले मा रिषाम । श्रद्धाया दुहिता तपसोऽधि जाता स्वसर्षीणां मन्त्रकृतां बभूव । सा मा मेखले परिरेरिहस्व मयि धेहि तप इन्द्रि यं चेति वाचयन्मेखला-माबध्नीते ११ मौञ्जीं त्रिवृतं ब्राह्मणाय प्रयच्छति मौर्वीं धनुर्ज्यां राजन्याय सौत्रीं वैश्याय १२ चित्तस्य समोऽसि दैव्यो ग्रन्थिरसि मा विस्रंस इति ग्रन्थिं कृत्वा मित्रस्य चक्षुर्धरुणं बलाय तेजो यशस्वि स्थविरं समृद्धम् । अनाहनस्यं वसनं चरिष्णु परीदं वाज्यजिनं दधेऽयमिति वाचयन्नैणेयं चर्म ब्राह्मणाय प्रयच्छति वैयाघ्रं राजन्याय रौरवं वैश्याय १३ तच्चक्षुरित्यादित्यमुपस्थापयति १४ को नामासीत्युक्तेऽभिवादने प्रोक्तेऽसा अहं भो इति प्रत्याह १५ देवस्य ते सवितु प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां हस्तं गृह्णाम्यसा उपनयेऽसौ । सविता ते हस्तमग्रहीदग्निराचार्यस्तव । कस्त्वा कमुपनयेऽसौ काय त्वा परिददामि । कस्य ब्रह्मचार्यसि । प्राणस्य ब्रह्मचार्यस्मीति प्रत्याह १६ प्रजापतये त्वा परिददामि । देवाय त्वा सवित्रे परिददामि । बृहस्पतये त्वा परिददाम्यसौ । देव सवितरेष ते ब्रह्मचारी तं गोपायस्व दीर्घायुः स मा मृत । अग्निपुत्रैष ते । वायुपुत्रैष ते । सूर्यपुत्रैष ते । विष्णुपुत्रैष ते । ब्रह्मपुत्रैष ते ब्रह्मचारी तं गोपायस्व दीर्घायुः स मा मृत । ब्रह्मचार्यसि । अपोऽशान । कर्म कुरु । दिवा मा सुषुप्सीः । वाचं यच्छ १७ मेधां मह्यमिति वाचयति । मेधां मह्यमङ्गिरसो मेधां सप्तर्षयो ददुः । मेधामग्निश्च वायुश्च मेधां धाता ददातु मे । मेधां मे वरुणो राजा मेधामग्निर्ददातु मे । मेधामिन्द्र श्च सूर्यश्च मेधां देवी सरस्वती । या मेधा अप्सरःसु गन्धर्वेषु च यन्मनः । दैवी मनुष्ये या मेधा सा मामाविशतादिह । शरीरं मे विचक्षणं वाङ्मे मधुमद्दुहे । निशामितं निशामये मयि श्रुतम् । यन्मेऽनूक्तं तद्र मतां शकेयं यदनुब्रुवे । प्रियाः श्रुतस्य भूयास्म मेधया संविधीमहि । अवृधमहमवृधस्त्वमसौ सोम्य प्राणस्त्वं मे गोपाय ब्रह्मण आणी स्थ श्रुतं मे मा प्रहासीदिति १८ एताभिरेव चतसृभिरनुप्रवचनीयाञ्जुहुयाद्यजुषोत्तमां छन्दोभ्यः स्वाहेति क्रतुनामधेयेन यथोपाचरितः क्रतुर्भवत्येवं सर्वाणि वेदोक्तानि १९ पश्चादग्नेर्दर्भेषु प्राङासीनः प्रत्यङ्ङासीनाय तत्सवितुरिति सावित्रीं त्रिरन्वाह पच्छोऽर्धर्चशः सर्वामन्ततो यश्च मेधाकामः स्यात् २० पालाशमेकसरं दण्डं नवनीतेनाभ्यज्य तस्य छायायां वाचयति सुश्रवः सुश्रवा असि यथा त्वं सुश्रवा अस्येवं मा सुश्रवः सौश्रवसं कुरु । यथा त्वं सुश्रवो देवानां वेदस्य निधिगोपोऽस्येवमहं ब्राह्मणानां ब्रह्मणो वेदस्य निधिगोपो भूयासमिति २१ पालाशं दण्डं ब्राह्मणाय प्रयछत्याश्वत्थं राजन्याय नैयग्रोधं inNd; c me ainNd; c me tNme ¬.yv[tm( ) iv´; c me aiv´; c me tNme ¬.yv[tm( ) Åõ; c me aÅõ; c me tNme ¬.yv[tm( ) sTy' c me anOt' c me tNme ¬.yv[tm( ) mOt' c me amOt' c me tNme ¬.yv[tm( ) Åut' c me aÅut' c me tNme ¬.yv[tm( ) v[t' c me av[t' c me tNme ¬.yv[tm( ) yd(b[;÷,Sy b[÷É, v[t' yd¦e" seN{ Sy sp[j;pitkSy siWRkSy sip-tOkSy smnuãySy smnuãyr;jNySy sgN/v;RPsrojnSkSy ss-peRtrjnSkSy s*WÉ/vnSpitkSy sh g[;Myw" px(uÉ.r;r nindA ca me anindA ca me tanme ubhayavratam , vidyA ca me avidyA ca me tanme ubhayavratam , fraddhA ca me afraddhA ca me tanme ubhayavratam , satyaM ca me anqtaM ca me tanme ubhayavratam , mqtaM ca me amqtaM ca me tanme ubhayavratam , frutaM ca me afrutaM ca me tanme ubhayavratam , vrataM ca me avrataM ca me tanme ubhayavratam , yadbrAhmaNasya brahmaNi vrataM yadagneH sendra sya saprajApatikasya sarSikasya sapi-tqkasya samanuSyasya samanuSyarAjanyasya sagandharvApsarojanaskasya sasa-rpetarajanaskasya sauSadhivanaspatikasya saha grAmyaiH paf?bhirAraNyaifca sAkAfasya saprakAfasya sAtIkAfasya sAnUkAfasya saha yanma Atmana Atmani vrataM tanme sarvavratam , idamahamagnau samidhamabhyAdadhAmyagne sarvavrato bhavAmi 23 adhIte haiteSAM vedAnAmekaM dvau trInsarvAnvA yamevaM vidvAnupanayata iti frutiH 24 kartre nindA ca me anindA ca me tanme ubhayavratam , vidyA ca me avidyA ca me tanme ubhayavratam , fraddhA ca me afraddhA ca me tanme ubhayavratam , satyaM ca me anqtaM ca me tanme ubhayavratam , mqtaM ca me amqtaM ca me tanme ubhayavratam , frutaM ca me afrutaM ca me tanme ubhayavratam , vrataM ca me avrataM ca me tanme ubhayavratam , yadbrAhmaNasya brahmaNi vrataM yadagneH sendra sya saprajApatikasya sarSikasya sapi-tqkasya samanuSyasya samanuSyarAjanyasya sagandharvApsarojanaskasya sasa-rpetarajanaskasya sauSadhivanaspatikasya saha grAmyaiH pafubhirAraNyaifca sAkAfasya saprakAfasya sAtIkAfasya sAnUkAfasya saha yanma Atmana Atmani vrataM tanme sarvavratam , idamahamagnau samidhamabhyAdadhAmyagne sarvavrato bhavAmi 23 adhIte haiteSAM vedAnAmekaM dvau trInsarvAnvA yamevaM vidvAnupanayata iti frutiH 24 kartre निन्दा च मे अनिन्दा च मे तन्मे उभयव्रतम् । विद्या च मे अविद्या च मे तन्मे उभयव्रतम् । श्रद्धा च मे अश्रद्धा च मे तन्मे उभयव्रतम् । सत्यं च मे अनृतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । मृतं च मे अमृतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । श्रुतं च मे अश्रुतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । व्रतं च मे अव्रतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । यद्ब्राह्मणस्य ब्रह्मणि व्रतं यदग्नेः सेन्द्र स्य सप्रजापतिकस्य सर्षिकस्य सपि-तृकस्य समनुष्यस्य समनुष्यराजन्यस्य सगन्धर्वाप्सरोजनस्कस्य सस-र्पेतरजनस्कस्य सौषधिवनस्पतिकस्य सह ग्राम्यैः पश्?भिरारण्यैश्च साकाशस्य सप्रकाशस्य सातीकाशस्य सानूकाशस्य सह यन्म आत्मन आत्मनि व्रतं तन्मे सर्वव्रतम् । इदमहमग्नौ समिधमभ्यादधाम्यग्ने सर्वव्रतो भवामि २३ अधीते हैतेषां वेदानामेकं द्वौ त्रीन्सर्वान्वा यमेवं विद्वानुपनयत इति श्रुतिः २४ कर्त्रे निन्दा च मे अनिन्दा च मे तन्मे उभयव्रतम् । विद्या च मे अविद्या च मे तन्मे उभयव्रतम् । श्रद्धा च मे अश्रद्धा च मे तन्मे उभयव्रतम् । सत्यं च मे अनृतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । मृतं च मे अमृतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । श्रुतं च मे अश्रुतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । व्रतं च मे अव्रतं च मे तन्मे उभयव्रतम् । यद्ब्राह्मणस्य ब्रह्मणि व्रतं यदग्नेः सेन्द्र स्य सप्रजापतिकस्य सर्षिकस्य सपि-तृकस्य समनुष्यस्य समनुष्यराजन्यस्य सगन्धर्वाप्सरोजनस्कस्य सस-र्पेतरजनस्कस्य सौषधिवनस्पतिकस्य सह ग्राम्यैः पशुभिरारण्यैश्च साकाशस्य सप्रकाशस्य सातीकाशस्य सानूकाशस्य सह यन्म आत्मन आत्मनि व्रतं तन्मे सर्वव्रतम् । इदमहमग्नौ समिधमभ्यादधाम्यग्ने सर्वव्रतो भवामि २३ अधीते हैतेषां वेदानामेकं द्वौ त्रीन्सर्वान्वा यमेवं विद्वानुपनयत इति श्रुतिः २४ कर्त्रे aq;t;tuh*RtOkm( 1 b[÷c;árkLpen v[tmupwit 2 s'vTsrm·* m;s;'-turo m;s;Nv; 3 x(uõp=Sy pu athAtafcAturhautqkam 1 brahmacArikalpena vratamupaiti 2 saMvatsaramaSTau mAsAMfca-turo mAsAnvA 3 f?ddhapakSasya puNyAhe parvaNi vA yathoktamupasamAdhAya jaya-prabhqtibhirhutvA pUrveNAgniM darbhastambhaM nihatya brAhmaNaM dakSiNata upavefya hira-NyavarNA iti catasqbhiH samidho'bhyAdadhyAt 4 nitye vratopAyane brAhmaNA vratapataya iti caturtham 5 atha vratahomAMfcaturgqhItaifcaturhotqbhirAjyena tejaskAmo yAvakena paf?kAmo'nnAdyena vIryakAmaH payasi sthAlIpAkaM frapayitvA brahmavarcasakAmaH 6 manasaikaikaM hutamanumantrayate 7 yadvedavrataM tadatra vratam 8 vikArAnanukramiSyAmo na caturbhiH sahAsIta na caturNAM samakSaM bhuxjIta na caturbhiH saha bhuxjItaikatamo vA 9 evamapavarge 10 vAsa AcAryAya dadAti varaM dakSiNata athAtafcAturhautqkam 1 brahmacArikalpena vratamupaiti 2 saMvatsaramaSTau mAsAMfca-turo mAsAnvA 3 fddhupakSasya puNyAhe parvaNi vA yathoktamupasamAdhAya jaya-prabhqtibhirhutvA pUrveNAgniM darbhastambhaM nihatya brAhmaNaM dakSiNata upavefya hira-NyavarNA iti catasqbhiH samidho'bhyAdadhyAt 4 nitye vratopAyane brAhmaNA vratapataya iti caturtham 5 atha vratahomAMfcaturgqhItaifcaturhotqbhirAjyena tejaskAmo yAvakena pafkuA!mo'nnAdyena vIryakAmaH payasi sthAlIpAkaM frapayitvA brahmavarcasakAmaH 6 manasaikaikaM hutamanumantrayate 7 yadvedavrataM tadatra vratam 8 vikArAnanukramiSyAmo na caturbhiH sahAsIta na caturNAM samakSaM bhuxjIta na caturbhiH saha bhuxjItaikatamo vA 9 evamapavarge 10 vAsa AcAryAya dadAti varaM dakSiNata अथातश्चातुर्हौतृकम् १ ब्रह्मचारिकल्पेन व्रतमुपैति २ संवत्सरमष्टौ मासांश्च-तुरो मासान्वा ३ श्?द्धपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वा यथोक्तमुपसमाधाय जय-प्रभृतिभिर्हुत्वा पूर्वेणाग्निं दर्भस्तम्भं निहत्य ब्राह्मणं दक्षिणत उपवेश्य हिर-ण्यवर्णा इति चतसृभिः समिधोऽभ्यादध्यात् ४ नित्ये व्रतोपायने ब्राह्मणा व्रतपतय इति चतुर्थम् ५ अथ व्रतहोमांश्चतुर्गृहीतैश्चतुर्होतृभिराज्येन तेजस्कामो यावकेन पश्?कामोऽन्नाद्येन वीर्यकामः पयसि स्थालीपाकं श्रपयित्वा ब्रह्मवर्चसकामः ६ मनसैकैकं हुतमनुमन्त्रयते ७ यद्वेदव्रतं तदत्र व्रतम् ८ विकाराननुक्रमिष्यामो न चतुर्भिः सहासीत न चतुर्णां समक्षं भुञ्जीत न चतुर्भिः सह भुञ्जीतैकतमो वा ९ एवमपवर्गे १० वास आचार्याय ददाति वरं दक्षिणत अथातश्चातुर्हौतृकम् १ ब्रह्मचारिकल्पेन व्रतमुपैति २ संवत्सरमष्टौ मासांश्च-तुरो मासान्वा ३ श्द्धुपक्षस्य पुण्याहे पर्वणि वा यथोक्तमुपसमाधाय जय-प्रभृतिभिर्हुत्वा पूर्वेणाग्निं दर्भस्तम्भं निहत्य ब्राह्मणं दक्षिणत उपवेश्य हिर-ण्यवर्णा इति चतसृभिः समिधोऽभ्यादध्यात् ४ नित्ये व्रतोपायने ब्राह्मणा व्रतपतय इति चतुर्थम् ५ अथ व्रतहोमांश्चतुर्गृहीतैश्चतुर्होतृभिराज्येन तेजस्कामो यावकेन पश्कुआ!मोऽन्नाद्येन वीर्यकामः पयसि स्थालीपाकं श्रपयित्वा ब्रह्मवर्चसकामः ६ मनसैकैकं हुतमनुमन्त्रयते ७ यद्वेदव्रतं तदत्र व्रतम् ८ विकाराननुक्रमिष्यामो न चतुर्भिः सहासीत न चतुर्णां समक्षं भुञ्जीत न चतुर्भिः सह भुञ्जीतैकतमो वा ९ एवमपवर्गे १० वास आचार्याय ददाति वरं दक्षिणत aqwk;¦e" sm;/;nm( 1 prmeiÏmr,e pu]Sy;ɦsm;/;nm( 2 sv;Rnup-v;syet( 3 tmɦ' p[Jv;lyed;k;lmupVyuWm( 4 m;Wk,mNqen*duMbre, kùsen;ɦ' xmye²õr athaikAgneH samAdhAnam 1 parameSThimaraNe putrasyAgnisamAdhAnam 2 sarvAnupa-vAsayet 3 tamagniM prajvAlayedAkAlamupavyuSam 4 mASakaNamanthenaudumbareNa kaMsenAgniM famayeddhiraNyapANiM savitAraM vAyumindraM prajApatim , devAMM azgiraso havAmaha imaM kravyAdaM famayantvagnimiti 5 kAfAnAmUte kaTe bhasma samopya prasthApayet kravyAdamagniM prahiNomi dUraM yamarAjxo gacchatu ripravAhaH , ihaivAyamitaro jAtavedA devebhyo havyaM vahatu prajAnanniti 6 nirdagdhamiti dakSiNAparasyAM difi catuSpathe nidhAyopadhAnaM sIsaM ca tasminnadhyadhimArjayante sIse malimlucAmahe fIrSNA copabarhaNe , kravyAdaH samayA mqSTvA taM preta sudAnava iti 7 apAsmadetviti catasqbhirupasthAya faM no devIrityupaspqfya pratIpamAyantaH padAni lobhayante naDairvetasafAkhayA vA mqtyoH padaM lobhayanta iti , mqtyoH padaM lobhayanto yadImo dra ?AghIya AyuH prataraM dadhAnAH , ApyAyamAnAH prajayA dhanena f?ddhAH pUtA bhavata yajxiyAsa iti 8 atraiva fAkhAM nidadhyuH 9 anaDvAhaM puraskqtya vrajantyanaDvAhaM plavamiti , anaDvAhaM plavamanvArabhadhvaM sa vo nirvakSadduritAni vifvA , Arohata saviturnAvaM hiraNmayIM SaDbhirUrmi-bhiramqtatvaM taremeti 10 pratyAgatAnakSatadhUmamupasparfya gavAgninA ca pradakSiNa-magniM triH pariyanti parIme gAmaneSateti , parIme gAmaneSata paryagnimahqSata , deveSvakrata fravaH ka imAMM AdadharSatIti 11 udapAtre'fmAnaM hiraNyaM cAvadhAyA-thainAnabhimarfayante'fmanvatIriti , afmanvatI rIyate saMrabhadhvamuttiSThata pracaratA sakhAyaH , atrA jahAma ye asannafevAH fivAnvayamuttaremAbhi vAjAniti 12 athaikAgneH samAdhAnam 1 parameSThimaraNe putrasyAgnisamAdhAnam 2 sarvAnupa-vAsayet 3 tamagniM prajvAlayedAkAlamupavyuSam 4 mASakaNamanthenaudumbareNa kaMsenAgniM famayeddhiraNyapANiM savitAraM vAyumindraM prajApatim , devAMM azgiraso havAmaha imaM kravyAdaM famayantvagnimiti 5 kAfAnAmUte kaTe bhasma samopya prasthApayet kravyAdamagniM prahiNomi dUraM yamarAjxo gacchatu ripravAhaH , ihaivAyamitaro jAtavedA devebhyo havyaM vahatu prajAnanniti 6 nirdagdhamiti dakSiNAparasyAM difi catuSpathe nidhAyopadhAnaM sIsaM ca tasminnadhyadhimArjayante sIse malimlucAmahe fIrSNA copabarhaNe , kravyAdaH samayA mqSTvA taM preta sudAnava iti 7 apAsmadetviti catasqbhirupasthAya faM no devIrityupaspqfya pratIpamAyantaH padAni lobhayante naDairvetasafAkhayA vA mqtyoH padaM lobhayanta iti , mqtyoH padaM lobhayanto yadImo drA ghIya AyuH prataraM dadhAnAH , ApyAyamAnAH prajayA dhanena fddhuAH! pUtA bhavata yajxiyAsa iti 8 atraiva fAkhAM nidadhyuH 9 anaDvAhaM puraskqtya vrajantyanaDvAhaM plavamiti , anaDvAhaM plavamanvArabhadhvaM sa vo nirvakSadduritAni vifvA , Arohata saviturnAvaM hiraNmayIM SaDbhirUrmi-bhiramqtatvaM taremeti 10 pratyAgatAnakSatadhUmamupasparfya gavAgninA ca pradakSiNa-magniM triH pariyanti parIme gAmaneSateti , parIme gAmaneSata paryagnimahqSata , deveSvakrata fravaH ka imAMM AdadharSatIti 11 udapAtre'fmAnaM hiraNyaM cAvadhAyA-thainAnabhimarfayante'fmanvatIriti , afmanvatI rIyate saMrabhadhvamuttiSThata pracaratA sakhAyaH , atrA jahAma ye asannafevAH fivAnvayamuttaremAbhi vAjAniti 12 अथैकाग्नेः समाधानम् १ परमेष्ठिमरणे पुत्रस्याग्निसमाधानम् २ सर्वानुप-वासयेत् ३ तमग्निं प्रज्वालयेदाकालमुपव्युषम् ४ माषकणमन्थेनौदुम्बरेण कंसेनाग्निं शमयेद्धिरण्यपाणिं सवितारं वायुमिन्द्रं प्रजापतिम् । देवाँ अङ्गिरसो हवामह इमं क्रव्यादं शमयन्त्वग्निमिति ५ काशानामूते कटे भस्म समोप्य प्रस्थापयेत् क्रव्यादमग्निं प्रहिणोमि दूरं यमराज्ञो गच्छतु रिप्रवाहः । इहैवायमितरो जातवेदा देवेभ्यो हव्यं वहतु प्रजानन्निति ६ निर्दग्धमिति दक्षिणापरस्यां दिशि चतुष्पथे निधायोपधानं सीसं च तस्मिन्नध्यधिमार्जयन्ते सीसे मलिम्लुचामहे शीर्ष्णा चोपबर्हणे । क्रव्यादः समया मृष्ट्वा तं प्रेत सुदानव इति ७ अपास्मदेत्विति चतसृभिरुपस्थाय शं नो देवीरित्युपस्पृश्य प्रतीपमायन्तः पदानि लोभयन्ते नडैर्वेतसशाखया वा मृत्योः पदं लोभयन्त इति । मृत्योः पदं लोभयन्तो यदीमो द्र ?ाघीय आयुः प्रतरं दधानाः । आप्यायमानाः प्रजया धनेन श्?द्धाः पूता भवत यज्ञियास इति ८ अत्रैव शाखां निदध्युः ९ अनड्वाहं पुरस्कृत्य व्रजन्त्यनड्वाहं प्लवमिति । अनड्वाहं प्लवमन्वारभध्वं स वो निर्वक्षद्दुरितानि विश्वा । आरोहत सवितुर्नावं हिरण्मयीं षड्भिरूर्मि-भिरमृतत्वं तरेमेति १० प्रत्यागतानक्षतधूममुपस्पर्श्य गवाग्निना च प्रदक्षिण-मग्निं त्रिः परियन्ति परीमे गामनेषतेति । परीमे गामनेषत पर्यग्निमहृषत । देवेष्वक्रत श्रवः क इमाँ आदधर्षतीति ११ उदपात्रेऽश्मानं हिरण्यं चावधाया-थैनानभिमर्शयन्तेऽश्मन्वतीरिति । अश्मन्वती रीयते संरभध्वमुत्तिष्ठत प्रचरता सखायः । अत्रा जहाम ये असन्नशेवाः शिवान्वयमुत्तरेमाभि वाजानिति १२ अथैकाग्नेः समाधानम् १ परमेष्ठिमरणे पुत्रस्याग्निसमाधानम् २ सर्वानुप-वासयेत् ३ तमग्निं प्रज्वालयेदाकालमुपव्युषम् ४ माषकणमन्थेनौदुम्बरेण कंसेनाग्निं शमयेद्धिरण्यपाणिं सवितारं वायुमिन्द्रं प्रजापतिम् । देवाँ अङ्गिरसो हवामह इमं क्रव्यादं शमयन्त्वग्निमिति ५ काशानामूते कटे भस्म समोप्य प्रस्थापयेत् क्रव्यादमग्निं प्रहिणोमि दूरं यमराज्ञो गच्छतु रिप्रवाहः । इहैवायमितरो जातवेदा देवेभ्यो हव्यं वहतु प्रजानन्निति ६ निर्दग्धमिति दक्षिणापरस्यां दिशि चतुष्पथे निधायोपधानं सीसं च तस्मिन्नध्यधिमार्जयन्ते सीसे मलिम्लुचामहे शीर्ष्णा चोपबर्हणे । क्रव्यादः समया मृष्ट्वा तं प्रेत सुदानव इति ७ अपास्मदेत्विति चतसृभिरुपस्थाय शं नो देवीरित्युपस्पृश्य प्रतीपमायन्तः पदानि लोभयन्ते नडैर्वेतसशाखया वा मृत्योः पदं लोभयन्त इति । मृत्योः पदं लोभयन्तो यदीमो द्रा घीय आयुः प्रतरं दधानाः । आप्यायमानाः प्रजया धनेन श्द्धुआः! पूता भवत यज्ञियास इति ८ अत्रैव शाखां निदध्युः ९ अनड्वाहं पुरस्कृत्य व्रजन्त्यनड्वाहं प्लवमिति । अनड्वाहं प्लवमन्वारभध्वं स वो निर्वक्षद्दुरितानि विश्वा । आरोहत सवितुर्नावं हिरण्मयीं षड्भिरूर्मि-भिरमृतत्वं तरेमेति १० प्रत्यागतानक्षतधूममुपस्पर्श्य गवाग्निना च प्रदक्षिण-मग्निं त्रिः परियन्ति परीमे गामनेषतेति । परीमे गामनेषत पर्यग्निमहृषत । देवेष्वक्रत श्रवः क इमाँ आदधर्षतीति ११ उदपात्रेऽश्मानं हिरण्यं चावधाया-थैनानभिमर्शयन्तेऽश्मन्वतीरिति । अश्मन्वती रीयते संरभध्वमुत्तिष्ठत प्रचरता सखायः । अत्रा जहाम ये असन्नशेवाः शिवान्वयमुत्तरेमाभि वाजानिति १२ x(uÉc.URt" iptO>yo d´;t( 1 a*pvS]' .uKTv; kÚtÉdɦm;nIy t' j;gryI-topxyIt c 2 ¬pk;x ¬px;Nte .SmoõÈTy 3 p;ÉqRv;Ns'.;r;NpUvRy; NyuPy 4 ¬ÿry; VyUç 5 tmpre, yqoTp;idtmuTp;´ 6 j;nudß' /;rÉy-Tv;d/;it .U.uRvri©rs;Émit pUveR, sug;hRpTy it c ) sug;hRpTyo ivnud¥r;tI¨W;muW;' ÅeysI' ÅeysI' n" ) dI`;RyuTv;y xtx;rd;y;/IySv mhte s*.g;yeit 7 sihr f?cirbhUtaH pitqbhyo dadyAt 1 aupavastraM bhuktvA kutafcidagnimAnIya taM jAgarayI-topafayIta ca 2 upakAfa upafAnte bhasmoddhqtya 3 pArthivAnsaMbhArAnpUrvayA nyupya 4 uttarayA vyUhya 5 tamapareNa yathotpAditamutpAdya 6 jAnudaghnaM dhArayi-tvAdadhAti bhUrbhuvarazgirasAmiti pUrveNa sugArhapatya iti ca , sugArhapatyo vinudannarAtIruSAmuSAM freyasIM freyasIM naH , dIrghAyutvAya fatafAradAyAdhIyasva mahate saubhagAyeti 7 sahiraNyA vAnaspatyAH samidha AdhAya 8 tulyena pUrNAhutI hutvAgneyena sthAlIpAkena paf?nA vA yajeta 9 gaurvAsaH kaMso hiraNyaM fucirbhUtaH pitqbhyo dadyAt 1 aupavastraM bhuktvA kutafcidagnimAnIya taM jAgarayI-topafayIta ca 2 upakAfa upafAnte bhasmoddhqtya 3 pArthivAnsaMbhArAnpUrvayA nyupya 4 uttarayA vyUhya 5 tamapareNa yathotpAditamutpAdya 6 jAnudaghnaM dhArayi-tvAdadhAti bhUrbhuvarazgirasAmiti pUrveNa sugArhapatya iti ca , sugArhapatyo vinudannarAtIruSAmuSAM freyasIM freyasIM naH , dIrghAyutvAya fatafAradAyAdhIyasva mahate saubhagAyeti 7 sahiraNyA vAnaspatyAH samidha AdhAya 8 tulyena pUrNAhutI hutvAgneyena sthAlIpAkena pafnuA! vA yajeta 9 gaurvAsaH kaMso hiraNyaM श्?चिर्भूतः पितृभ्यो दद्यात् १ औपवस्त्रं भुक्त्वा कुतश्चिदग्निमानीय तं जागरयी-तोपशयीत च २ उपकाश उपशान्ते भस्मोद्धृत्य ३ पार्थिवान्संभारान्पूर्वया न्युप्य ४ उत्तरया व्यूह्य ५ तमपरेण यथोत्पादितमुत्पाद्य ६ जानुदघ्नं धारयि-त्वादधाति भूर्भुवरङ्गिरसामिति पूर्वेण सुगार्हपत्य इति च । सुगार्हपत्यो विनुदन्नरातीरुषामुषां श्रेयसीं श्रेयसीं नः । दीर्घायुत्वाय शतशारदायाधीयस्व महते सौभगायेति ७ सहिरण्या वानस्पत्याः समिध आधाय ८ तुल्येन पूर्णाहुती हुत्वाग्नेयेन स्थालीपाकेन पश्?ना वा यजेत ९ गौर्वासः कंसो हिरण्यं शुचिर्भूतः पितृभ्यो दद्यात् १ औपवस्त्रं भुक्त्वा कुतश्चिदग्निमानीय तं जागरयी-तोपशयीत च २ उपकाश उपशान्ते भस्मोद्धृत्य ३ पार्थिवान्संभारान्पूर्वया न्युप्य ४ उत्तरया व्यूह्य ५ तमपरेण यथोत्पादितमुत्पाद्य ६ जानुदघ्नं धारयि-त्वादधाति भूर्भुवरङ्गिरसामिति पूर्वेण सुगार्हपत्य इति च । सुगार्हपत्यो विनुदन्नरातीरुषामुषां श्रेयसीं श्रेयसीं नः । दीर्घायुत्वाय शतशारदायाधीयस्व महते सौभगायेति ७ सहिरण्या वानस्पत्याः समिध आधाय ८ तुल्येन पूर्णाहुती हुत्वाग्नेयेन स्थालीपाकेन पश्नुआ! वा यजेत ९ गौर्वासः कंसो हिरण्यं EW a*psdoɦvwRv;hno v; 1 tâSmNp;kyD;" 2 teW;muÿ_mupsm;/;nm( 3 yq;cárt' c piv]s'Skr,;JyinvRp,g[h,;É/Åy,oTpvnmve=,' c 4 p[;g;Jy.;g;>y;muÿ_; a;`;r* 5 yuÿ_" purSt;idit pÉ.r;JySy juhoit 6 a;yuW" p[;,Émit sNtnIjuRhoit 7 jy;>y;t;n;n[;·^.Ot 8 v;-];Rß;v;Jy.;g* 9 ¾Sv·kd;Jy.;g; aNtre,;v;p" 10 n;m/eyen devt;' yjet t¶¼vty; vc;R¦eyI' vohed¦IWomIy;mwN{ ;¦I' v; iÃdevteWu vwdevI' büdevteWu 11 AtuitÉqn=]devt; yjet 12 p[;kª ¾Sv·kt ¬phom h g;voy' yD a; n" p[j;' ) /UÉ.R¨p/UÉ.R üTve@;m¦ it ¾Sv·ktm( 13 Tv' no a¦ it Ã;>y;' juüy;dy; .Uárit c svRp[;yÉt;in mno Jyoitárit s¢É." 14 párStr,;Nynup[hre¥;nup[hreidTyek 15 Ev' sv;R eSa aupasado'gnirvaivAhano vA 1 tasminpAkayajxAH 2 teSAmuktamupasamAdhAnam 3 yathAcaritaM ca pavitrasaMskaraNAjyanirvapaNagrahaNAdhifrayaNotpavanamavekSaNaM ca 4 prAgAjyabhAgAbhyAmuktA AghArau 5 yuktaH purastAditi paxcabhirAjyasya juhoti 6 AyuSaH prANamiti santanIrjuhoti 7 jayAbhyAtAnAnrASTrabhqtafca 8 vA-rtrAghnAvAjyabhAgau 9 sviSTakqdAjyabhAgA antareNAvApaH 10 nAmadheyena devatAM yajeta taddevatayA varcAgneyIM vohedagnISomIyAmaindra ?AgnIM vA dvidevateSu vaifvadevIM bahudevateSu 11 qtutithinakSatradevatAfca yajeta 12 prAk sviSTakqta upahoma iha gAvo'yaM yajxa A naH prajAM , dhUrbhirupadhUrbhifca hutveDAmagna iti sviSTakqtam 13 tvaM no agna iti dvAbhyAM juhuyAdayA bhUriti ca sarvaprAyafcitAni mano jyotiriti saptabhiH 14 paristaraNAnyanupraharennAnupraharedityeke 15 evaM sarvA eSa aupasado'gnirvaivAhano vA 1 tasminpAkayajxAH 2 teSAmuktamupasamAdhAnam 3 yathAcaritaM ca pavitrasaMskaraNAjyanirvapaNagrahaNAdhifrayaNotpavanamavekSaNaM ca 4 prAgAjyabhAgAbhyAmuktA AghArau 5 yuktaH purastAditi paxcabhirAjyasya juhoti 6 AyuSaH prANamiti santanIrjuhoti 7 jayAbhyAtAnAnrASTrabhqtafca 8 vA-rtrAghnAvAjyabhAgau 9 sviSTakqdAjyabhAgA antareNAvApaH 10 nAmadheyena devatAM yajeta taddevatayA varcAgneyIM vohedagnISomIyAmaindrA gnIM vA dvidevateSu vaifvadevIM bahudevateSu 11 qtutithinakSatradevatAfca yajeta 12 prAk sviSTakqta upahoma iha gAvo'yaM yajxa A naH prajAM , dhUrbhirupadhUrbhifca hutveDAmagna iti sviSTakqtam 13 tvaM no agna iti dvAbhyAM juhuyAdayA bhUriti ca sarvaprAyafcitAni mano jyotiriti saptabhiH 14 paristaraNAnyanupraharennAnupraharedityeke 15 evaM sarvA एष औपसदोऽग्निर्वैवाहनो वा १ तस्मिन्पाकयज्ञाः २ तेषामुक्तमुपसमाधानम् ३ यथाचरितं च पवित्रसंस्करणाज्यनिर्वपणग्रहणाधिश्रयणोत्पवनमवेक्षणं च ४ प्रागाज्यभागाभ्यामुक्ता आघारौ ५ युक्तः पुरस्तादिति पञ्चभिराज्यस्य जुहोति ६ आयुषः प्राणमिति सन्तनीर्जुहोति ७ जयाभ्यातानान्राष्ट्रभृतश्च ८ वा-र्त्राघ्नावाज्यभागौ ९ स्विष्टकृदाज्यभागा अन्तरेणावापः १० नामधेयेन देवतां यजेत तद्देवतया वर्चाग्नेयीं वोहेदग्नीषोमीयामैन्द्र ?ाग्नीं वा द्विदेवतेषु वैश्वदेवीं बहुदेवतेषु ११ ऋतुतिथिनक्षत्रदेवताश्च यजेत १२ प्राक् स्विष्टकृत उपहोम इह गावोऽयं यज्ञ आ नः प्रजां । धूर्भिरुपधूर्भिश्च हुत्वेडामग्न इति स्विष्टकृतम् १३ त्वं नो अग्न इति द्वाभ्यां जुहुयादया भूरिति च सर्वप्रायश्चितानि मनो ज्योतिरिति सप्तभिः १४ परिस्तरणान्यनुप्रहरेन्नानुप्रहरेदित्येके १५ एवं सर्वा एष औपसदोऽग्निर्वैवाहनो वा १ तस्मिन्पाकयज्ञाः २ तेषामुक्तमुपसमाधानम् ३ यथाचरितं च पवित्रसंस्करणाज्यनिर्वपणग्रहणाधिश्रयणोत्पवनमवेक्षणं च ४ प्रागाज्यभागाभ्यामुक्ता आघारौ ५ युक्तः पुरस्तादिति पञ्चभिराज्यस्य जुहोति ६ आयुषः प्राणमिति सन्तनीर्जुहोति ७ जयाभ्यातानान्राष्ट्रभृतश्च ८ वा-र्त्राघ्नावाज्यभागौ ९ स्विष्टकृदाज्यभागा अन्तरेणावापः १० नामधेयेन देवतां यजेत तद्देवतया वर्चाग्नेयीं वोहेदग्नीषोमीयामैन्द्रा ग्नीं वा द्विदेवतेषु वैश्वदेवीं बहुदेवतेषु ११ ऋतुतिथिनक्षत्रदेवताश्च यजेत १२ प्राक् स्विष्टकृत उपहोम इह गावोऽयं यज्ञ आ नः प्रजां । धूर्भिरुपधूर्भिश्च हुत्वेडामग्न इति स्विष्टकृतम् १३ त्वं नो अग्न इति द्वाभ्यां जुहुयादया भूरिति च सर्वप्रायश्चितानि मनो ज्योतिरिति सप्तभिः १४ परिस्तरणान्यनुप्रहरेन्नानुप्रहरेदित्येके १५ एवं सर्वा n=]yDeWu n=]devt;n;mOcSt;É.yRjet ) aɦmUR/;R ihr nakSatrayajxeSu nakSatradevatAnAmqcastAbhiryajeta , agnirmUrdhA hiraNyagarbho maruto yanmqDA no rudra sutrAmANaM tava friye namo astu sarpebhya AhaM pitQnsadA sugo ye te aryamaMstatsaviturya ime dyAvApqthivI vAyuragregA indra ?AgnI rocanA mitro janAnindra ?H sutrAmA yaM te devI faM no devIrvifve devA brahma jajxAnaM vaSaT te viSNa A me gqhA imaM me varuNopaprAgAdahiriva bhogaiH pUSA gA anvetu naH pra vAM daMsAMsi nakSatrayajxeSu nakSatradevatAnAmqcastAbhiryajeta , agnirmUrdhA hiraNyagarbho maruto yanmqDA no rudra sutrAmANaM tava friye namo astu sarpebhya AhaM pitQnsadA sugo ye te aryamaMstatsaviturya ime dyAvApqthivI vAyuragregA indrA gnI rocanA mitro janAnindra H! sutrAmA yaM te devI faM no devIrvifve devA brahma jajxAnaM vaSaT te viSNa A me gqhA imaM me varuNopaprAgAdahiriva bhogaiH pUSA gA anvetu naH pra vAM daMsAMsi नक्षत्रयज्ञेषु नक्षत्रदेवतानामृचस्ताभिर्यजेत । अग्निर्मूर्धा हिरण्यगर्भो मरुतो यन्मृडा नो रुद्र सुत्रामाणं तव श्रिये नमो अस्तु सर्पेभ्य आहं पितॄन्सदा सुगो ये ते अर्यमंस्तत्सवितुर्य इमे द्यावापृथिवी वायुरग्रेगा इन्द्र ?ाग्नी रोचना मित्रो जनानिन्द्र ?ः सुत्रामा यं ते देवी शं नो देवीर्विश्वे देवा ब्रह्म जज्ञानं वषट् ते विष्ण आ मे गृहा इमं मे वरुणोपप्रागादहिरिव भोगैः पूषा गा अन्वेतु नः प्र वां दंसांसि नक्षत्रयज्ञेषु नक्षत्रदेवतानामृचस्ताभिर्यजेत । अग्निर्मूर्धा हिरण्यगर्भो मरुतो यन्मृडा नो रुद्र सुत्रामाणं तव श्रिये नमो अस्तु सर्पेभ्य आहं पितॄन्सदा सुगो ये ते अर्यमंस्तत्सवितुर्य इमे द्यावापृथिवी वायुरग्रेगा इन्द्रा ग्नी रोचना मित्रो जनानिन्द्र ः! सुत्रामा यं ते देवी शं नो देवीर्विश्वे देवा ब्रह्म जज्ञानं वषट् ते विष्ण आ मे गृहा इमं मे वरुणोपप्रागादहिरिव भोगैः पूषा गा अन्वेतु नः प्र वां दंसांसि aq px(ukLp ¬ÿ_" 1 pUveR, x;%;' inhTy 2 tâSm'StUã,I' sv| y¥ lu¢;qRm( 3 devt;homvjRm( 4 p[;g;Jy.;g;>y;' d.eR, px(umup;kroit p[o=it p;yyit pyRɦ' kroit 5 `Otmv`[;Py;p;Vy; juhoit 6 ¬Lmukù hrit 7 d.Rm;StO,;it 8 tâSmNyqoÿ_' s'D;py²Nt 9 s'D¢e yqoÿ_m²º" p[;,;ytn;in ;pyit 10 ¬®T%´ vp;' x;%;' ivx;%;' c p[Cz;´ crme©;re vp;' ingOç;Ntr; x;%;¦I úTv;É.`;yR Åpyit 11 êt;' d.eRWUdgg[eWu in/;y;Jy.;gpárvPy* üTv; vp;' devt;y; ¬pn;m-yeduPypárvPy* üTv; sd.eR vp;Åp atha paf?kalpa uktaH 1 pUrveNa fAkhAM nihatya 2 tasmiMstUSNIM sarvaM yanna luptArtham 3 devatAhomavarjam 4 prAgAjyabhAgAbhyAM darbheNa paf?mupAkaroti prokSati pAyayati paryagniM karoti 5 ghqtamavaghrApyApAvyA juhoti 6 ulmukaM harati 7 darbhamAstqNAti 8 tasminyathoktaM saMjxApayanti 9 saMjxapte yathoktamadbhiH prANAyatanAni snApayati 10 utkhidya vapAM fAkhAM vifAkhAM ca pracchAdya carame'zgAre vapAM nigqhyAntarA fAkhAgnI hqtvAbhighArya frapayati 11 fqtAM darbheSUdagagreSu nidhAyAjyabhAgaparivapyau hutvA vapAM devatAyA upanAma-yedupyaparivapyau hutvA sadarbhe vapAfrapaNyA agnA anuprahqtyApohiSThIyA-bhirmArjayitvoktAnyavadAnAni prAk sviSTakqto devatAyai baliM haret 12 atha pafkulpa uktaH 1 pUrveNa fAkhAM nihatya 2 tasmiMstUSNIM sarvaM yanna luptArtham 3 devatAhomavarjam 4 prAgAjyabhAgAbhyAM darbheNa pafmupAkaroti prokSati pAyayati paryagniM karoti 5 ghqtamavaghrApyApAvyA juhoti 6 ulmukaM harati 7 darbhamAstqNAti 8 tasminyathoktaM saMjxApayanti 9 saMjxapte yathoktamadbhiH prANAyatanAni snApayati 10 utkhidya vapAM fAkhAM vifAkhAM ca pracchAdya carame'zgAre vapAM nigqhyAntarA fAkhAgnI hqtvAbhighArya frapayati 11 fqtAM darbheSUdagagreSu nidhAyAjyabhAgaparivapyau hutvA vapAM devatAyA upanAma-yedupyaparivapyau hutvA sadarbhe vapAfrapaNyA agnA anuprahqtyApohiSThIyA-bhirmArjayitvoktAnyavadAnAni prAk sviSTakqto devatAyai baliM haret 12 अथ पश्?कल्प उक्तः १ पूर्वेण शाखां निहत्य २ तस्मिंस्तूष्णीं सर्वं यन्न लुप्तार्थम् ३ देवताहोमवर्जम् ४ प्रागाज्यभागाभ्यां दर्भेण पश्?मुपाकरोति प्रोक्षति पाययति पर्यग्निं करोति ५ घृतमवघ्राप्यापाव्या जुहोति ६ उल्मुकं हरति ७ दर्भमास्तृणाति ८ तस्मिन्यथोक्तं संज्ञापयन्ति ९ संज्ञप्ते यथोक्तमद्भिः प्राणायतनानि स्नापयति १० उत्खिद्य वपां शाखां विशाखां च प्रच्छाद्य चरमेऽङ्गारे वपां निगृह्यान्तरा शाखाग्नी हृत्वाभिघार्य श्रपयति ११ शृतां दर्भेषूदगग्रेषु निधायाज्यभागपरिवप्यौ हुत्वा वपां देवताया उपनाम-येदुप्यपरिवप्यौ हुत्वा सदर्भे वपाश्रपण्या अग्ना अनुप्रहृत्यापोहिष्ठीया-भिर्मार्जयित्वोक्तान्यवदानानि प्राक् स्विष्टकृतो देवतायै बलिं हरेत् १२ अथ पश्कुल्प उक्तः १ पूर्वेण शाखां निहत्य २ तस्मिंस्तूष्णीं सर्वं यन्न लुप्तार्थम् ३ देवताहोमवर्जम् ४ प्रागाज्यभागाभ्यां दर्भेण पश्मुपाकरोति प्रोक्षति पाययति पर्यग्निं करोति ५ घृतमवघ्राप्यापाव्या जुहोति ६ उल्मुकं हरति ७ दर्भमास्तृणाति ८ तस्मिन्यथोक्तं संज्ञापयन्ति ९ संज्ञप्ते यथोक्तमद्भिः प्राणायतनानि स्नापयति १० उत्खिद्य वपां शाखां विशाखां च प्रच्छाद्य चरमेऽङ्गारे वपां निगृह्यान्तरा शाखाग्नी हृत्वाभिघार्य श्रपयति ११ शृतां दर्भेषूदगग्रेषु निधायाज्यभागपरिवप्यौ हुत्वा वपां देवताया उपनाम-येदुप्यपरिवप्यौ हुत्वा सदर्भे वपाश्रपण्या अग्ना अनुप्रहृत्यापोहिष्ठीया-भिर्मार्जयित्वोक्तान्यवदानानि प्राक् स्विष्टकृतो देवतायै बलिं हरेत् १२ aq xUlgv" 1 sveR>y" k;me>y" 2 xrid vsNte v; 3 ainym" Sy;idTyek 4 gv;' m?y ¬ÿrto g[;mSy ve´;kit' kTv; x;%;É." párv;y;Rt·' yUp' tUã,ImuCz^y²Nt 5 tmpre, yqoÿ_mupsm;/;y jyp[-.OitÉ.óRTv; .v;y xv;Ryex;n;yer;y px(uptyeÉ/pty it g;mup;kroit px' v; 6 p[itn;m p[it{ Vy' p[Tynuv;kÉmit W$( puro@;x;nekkp;l;'-StUã,Imupcárt;HÅpÉyTv; p[;kª ¾Sv·kt" W@±loihtblINp;]eWu d.eRWu v; kLpÉyTv; nmSte ¨{ mNyv it W²@±.rnuv;k¨pitÏt éx;n' Tv; x(uÅumeit c svR];nuWjit 7 p[.Ut;Nb[;÷,;N.ojy²Nt 8 n;pKv' g[;m' p[vexy²Nt 9 ²x·' .Um;vpRy²Nt scmR 10 anpe=m;,; a;y;²Nt 11 atha fUlagavaH 1 sarvebhyaH kAmebhyaH 2 faradi vasante vA 3 aniyamaH syAdityeke 4 gavAM madhya uttarato grAmasya vedyAkqtiM kqtvA fAkhAbhiH parivAryAtaSTaM yUpaM tUSNImucchrayanti 5 tamapareNa yathoktamupasamAdhAya jayapra-bhqtibhirhutvA bhavAya farvAyefAnAyefvarAya paf?pataye'dhipataya iti gAmupAkaroti pafuM vA 6 pratinAma pratidra vyaM pratyanuvAkamiti SaT puroDAfAnekakapAlAM-stUSNImupacaritAxfrapayitvA prAk sviSTakqtaH SaDlohitabalInpAtreSu darbheSu vA kalpayitvA namaste rudra manyava iti SaDbhiranuvAkairupatiSThata IfAnaM tvA f?frumeti ca sarvatrAnuSajati 7 prabhUtAnbrAhmaNAnbhojayanti 8 nApakvaM grAmaM pravefayanti 9 fiSTaM bhUmAvarpayanti sacarma 10 anapekSamANA AyAnti 11 atha fUlagavaH 1 sarvebhyaH kAmebhyaH 2 faradi vasante vA 3 aniyamaH syAdityeke 4 gavAM madhya uttarato grAmasya vedyAkqtiM kqtvA fAkhAbhiH parivAryAtaSTaM yUpaM tUSNImucchrayanti 5 tamapareNa yathoktamupasamAdhAya jayapra-bhqtibhirhutvA bhavAya farvAyefAnAyefvarAya pafputaye'dhipataya iti gAmupAkaroti pafuM vA 6 pratinAma pratidra vyaM pratyanuvAkamiti SaT puroDAfAnekakapAlAM-stUSNImupacaritAxfrapayitvA prAk sviSTakqtaH SaDlohitabalInpAtreSu darbheSu vA kalpayitvA namaste rudra manyava iti SaDbhiranuvAkairupatiSThata IfAnaM tvA ffrumeti ca sarvatrAnuSajati 7 prabhUtAnbrAhmaNAnbhojayanti 8 nApakvaM grAmaM pravefayanti 9 fiSTaM bhUmAvarpayanti sacarma 10 anapekSamANA AyAnti 11 अथ शूलगवः १ सर्वेभ्यः कामेभ्यः २ शरदि वसन्ते वा ३ अनियमः स्यादित्येके ४ गवां मध्य उत्तरतो ग्रामस्य वेद्याकृतिं कृत्वा शाखाभिः परिवार्यातष्टं यूपं तूष्णीमुच्छ्रयन्ति ५ तमपरेण यथोक्तमुपसमाधाय जयप्र-भृतिभिर्हुत्वा भवाय शर्वायेशानायेश्वराय पश्?पतयेऽधिपतय इति गामुपाकरोति पशुं वा ६ प्रतिनाम प्रतिद्र व्यं प्रत्यनुवाकमिति षट् पुरोडाशानेककपालां-स्तूष्णीमुपचरिताञ्श्रपयित्वा प्राक् स्विष्टकृतः षड्लोहितबलीन्पात्रेषु दर्भेषु वा कल्पयित्वा नमस्ते रुद्र मन्यव इति षड्भिरनुवाकैरुपतिष्ठत ईशानं त्वा श्?श्रुमेति च सर्वत्रानुषजति ७ प्रभूतान्ब्राह्मणान्भोजयन्ति ८ नापक्वं ग्रामं प्रवेशयन्ति ९ शिष्टं भूमावर्पयन्ति सचर्म १० अनपेक्षमाणा आयान्ति ११ अथ शूलगवः १ सर्वेभ्यः कामेभ्यः २ शरदि वसन्ते वा ३ अनियमः स्यादित्येके ४ गवां मध्य उत्तरतो ग्रामस्य वेद्याकृतिं कृत्वा शाखाभिः परिवार्यातष्टं यूपं तूष्णीमुच्छ्रयन्ति ५ तमपरेण यथोक्तमुपसमाधाय जयप्र-भृतिभिर्हुत्वा भवाय शर्वायेशानायेश्वराय पश्पुतयेऽधिपतय इति गामुपाकरोति पशुं वा ६ प्रतिनाम प्रतिद्र व्यं प्रत्यनुवाकमिति षट् पुरोडाशानेककपालां-स्तूष्णीमुपचरिताञ्श्रपयित्वा प्राक् स्विष्टकृतः षड्लोहितबलीन्पात्रेषु दर्भेषु वा कल्पयित्वा नमस्ते रुद्र मन्यव इति षड्भिरनुवाकैरुपतिष्ठत ईशानं त्वा श्श्रुमेति च सर्वत्रानुषजति ७ प्रभूतान्ब्राह्मणान्भोजयन्ति ८ नापक्वं ग्रामं प्रवेशयन्ति ९ शिष्टं भूमावर्पयन्ति सचर्म १० अनपेक्षमाणा आयान्ति ११ vwdevSy ÉsõSy svRtog[äSy juhoTy¦ye som;y Ém];y v¨,;-yeN{ ;yeN{ ;ɦ>y;' ive>yo deve>y" p[j;ptyenumTyw /;NvNtrye v;Stoãp-tye¦ye ¾Sv·kte c 1 t=opt=;>y;ÉmTyÉ.t" 2 pUveR,;ɦmMb; n;m;-sIit s¢ 3 gOç;>yo n²Ndin su.ge sum©²l .{ 'krIit §áÿ_ãv-É.d²=,m( 4 SqU,;y;' /[uv;y;' ÉÅyw ihr vaifvadevasya siddhasya sarvato'gryasya juhotyagnaye somAya mitrAya varuNA-yendra ?Ayendra ?AgnibhyAM vifvebhyo devebhyaH prajApataye'numatyai dhAnvantaraye vAstoSpa-taye'gnaye sviSTakqte ca 1 takSopatakSAbhyAmityabhitaH 2 pUrveNAgnimambA nAmA-sIti sapta 3 gqhyAbhyo nandini subhage sumazgali bhadraM karIti sraktiSva-bhidakSiNam 4 sthUNAyAM dhruvAyAM friyai hiraNyakefyai vanaspatibhyafceti 5 dharmAdharmayordvAre mqtyave ca 6 udadhAne varuNAya 7 viSNava ityulUkhale 8 marudbhya iti dqSadi 9 upari faraNe vaifravaNAya rAjxe bhUtebhyafceti 10 indra ?Ayendra puruSebhya iti pUrvArdhe 11 yamAya yamapuruSebhya iti dakSiNArdhe 12 varuNAya varuNapuruSebhya iti pafcArdhe 13 somAya somapuruSebhya ityuttarArdhe 14 brahmaNe brahmapuruSebhya iti madhye 15 UrdhvamAkAfAya 16 sthaNDile divA-carebhyo bhUtebhya iti divA 17 naktaMcarebhyo bhUtebhya iti naktam 18 feSaM pi-tqbhyaH piNDAnnidadhAti 19 udakalafamupanidhAya svastyayanaM vAcayati 20 vaifvadevasya siddhasya sarvato'gryasya juhotyagnaye somAya mitrAya varuNA-yendrA yendrA gnibhyAM vifvebhyo devebhyaH prajApataye'numatyai dhAnvantaraye vAstoSpa-taye'gnaye sviSTakqte ca 1 takSopatakSAbhyAmityabhitaH 2 pUrveNAgnimambA nAmA-sIti sapta 3 gqhyAbhyo nandini subhage sumazgali bhadraM karIti sraktiSva-bhidakSiNam 4 sthUNAyAM dhruvAyAM friyai hiraNyakefyai vanaspatibhyafceti 5 dharmAdharmayordvAre mqtyave ca 6 udadhAne varuNAya 7 viSNava ityulUkhale 8 marudbhya iti dqSadi 9 upari faraNe vaifravaNAya rAjxe bhUtebhyafceti 10 indrA yendra puruSebhya iti pUrvArdhe 11 yamAya yamapuruSebhya iti dakSiNArdhe 12 varuNAya varuNapuruSebhya iti pafcArdhe 13 somAya somapuruSebhya ityuttarArdhe 14 brahmaNe brahmapuruSebhya iti madhye 15 UrdhvamAkAfAya 16 sthaNDile divA-carebhyo bhUtebhya iti divA 17 naktaMcarebhyo bhUtebhya iti naktam 18 feSaM pi-tqbhyaH piNDAnnidadhAti 19 udakalafamupanidhAya svastyayanaM vAcayati 20 वैश्वदेवस्य सिद्धस्य सर्वतोऽग्र्यस्य जुहोत्यग्नये सोमाय मित्राय वरुणा-येन्द्र ?ायेन्द्र ?ाग्निभ्यां विश्वेभ्यो देवेभ्यः प्रजापतयेऽनुमत्यै धान्वन्तरये वास्तोष्प-तयेऽग्नये स्विष्टकृते च १ तक्षोपतक्षाभ्यामित्यभितः २ पूर्वेणाग्निमम्बा नामा-सीति सप्त ३ गृह्याभ्यो नन्दिनि सुभगे सुमङ्गलि भद्रं करीति स्रक्तिष्व-भिदक्षिणम् ४ स्थूणायां ध्रुवायां श्रियै हिरण्यकेश्यै वनस्पतिभ्यश्चेति ५ धर्माधर्मयोर्द्वारे मृत्यवे च ६ उदधाने वरुणाय ७ विष्णव इत्युलूखले ८ मरुद्भ्य इति दृषदि ९ उपरि शरणे वैश्रवणाय राज्ञे भूतेभ्यश्चेति १० इन्द्र ?ायेन्द्र पुरुषेभ्य इति पूर्वार्धे ११ यमाय यमपुरुषेभ्य इति दक्षिणार्धे १२ वरुणाय वरुणपुरुषेभ्य इति पश्चार्धे १३ सोमाय सोमपुरुषेभ्य इत्युत्तरार्धे १४ ब्रह्मणे ब्रह्मपुरुषेभ्य इति मध्ये १५ ऊर्ध्वमाकाशाय १६ स्थण्डिले दिवा-चरेभ्यो भूतेभ्य इति दिवा १७ नक्तंचरेभ्यो भूतेभ्य इति नक्तम् १८ शेषं पि-तृभ्यः पिण्डान्निदधाति १९ उदकलशमुपनिधाय स्वस्त्ययनं वाचयति २० वैश्वदेवस्य सिद्धस्य सर्वतोऽग्र्यस्य जुहोत्यग्नये सोमाय मित्राय वरुणा-येन्द्रा येन्द्रा ग्निभ्यां विश्वेभ्यो देवेभ्यः प्रजापतयेऽनुमत्यै धान्वन्तरये वास्तोष्प-तयेऽग्नये स्विष्टकृते च १ तक्षोपतक्षाभ्यामित्यभितः २ पूर्वेणाग्निमम्बा नामा-सीति सप्त ३ गृह्याभ्यो नन्दिनि सुभगे सुमङ्गलि भद्रं करीति स्रक्तिष्व-भिदक्षिणम् ४ स्थूणायां ध्रुवायां श्रियै हिरण्यकेश्यै वनस्पतिभ्यश्चेति ५ धर्माधर्मयोर्द्वारे मृत्यवे च ६ उदधाने वरुणाय ७ विष्णव इत्युलूखले ८ मरुद्भ्य इति दृषदि ९ उपरि शरणे वैश्रवणाय राज्ञे भूतेभ्यश्चेति १० इन्द्रा येन्द्र पुरुषेभ्य इति पूर्वार्धे ११ यमाय यमपुरुषेभ्य इति दक्षिणार्धे १२ वरुणाय वरुणपुरुषेभ्य इति पश्चार्धे १३ सोमाय सोमपुरुषेभ्य इत्युत्तरार्धे १४ ब्रह्मणे ब्रह्मपुरुषेभ्य इति मध्ये १५ ऊर्ध्वमाकाशाय १६ स्थण्डिले दिवा-चरेभ्यो भूतेभ्य इति दिवा १७ नक्तंचरेभ्यो भूतेभ्य इति नक्तम् १८ शेषं पि-तृभ्यः पिण्डान्निदधाति १९ उदकलशमुपनिधाय स्वस्त्ययनं वाचयति २० aq gomt;' ivÉ/" 1 h p[j; y;s;mU/" pOWd; `Otp[tIk it pOW;tkSy juhoit 2 aM." Sqeit lv,mÉ.mN} y go>yo d´;t( 3 r*{ I-É.rÉ.juüy;É¥Ty;É. 4 dÉ/£;V, it pOW;tkSy p[;Xn;it 5 ¬psO·; atha gomatAM vidhiH 1 iha prajA yAsAmUdhaH pqSadafvA ghqtapratIka iti pqSAtakasya juhoti 2 ambhaH stheti lavaNamabhima ntr?ya gobhyo dadyAt 3 raudra ?I-bhirabhijuhuyAnnityAbhifca 4 dadhikrAvNa iti pqSAtakasya prAfnAti 5 upasqSTA atha gomatAM vidhiH 1 iha prajA yAsAmUdhaH pqSadafvA ghqtapratIka iti pqSAtakasya juhoti 2 ambhaH stheti lavaNamabhimantr! ya gobhyo dadyAt 3 raudrI -bhirabhijuhuyAnnityAbhifca 4 dadhikrAvNa iti pqSAtakasya prAfnAti 5 upasqSTA अथ गोमतां विधिः १ इह प्रजा यासामूधः पृषदश्वा घृतप्रतीक इति पृषातकस्य जुहोति २ अम्भः स्थेति लवणमभिम न्त्र्?य गोभ्यो दद्यात् ३ रौद्र ?ी-भिरभिजुहुयान्नित्याभिश्च ४ दधिक्राव्ण इति पृषातकस्य प्राश्नाति ५ उपसृष्टा अथ गोमतां विधिः १ इह प्रजा यासामूधः पृषदश्वा घृतप्रतीक इति पृषातकस्य जुहोति २ अम्भः स्थेति लवणमभिमन्त्र्! य गोभ्यो दद्यात् ३ रौद्री -भिरभिजुहुयान्नित्याभिश्च ४ दधिक्राव्ण इति पृषातकस्य प्राश्नाति ५ उपसृष्टा aq vOWoTsgR" 1 k;áÿRKy;' p*,Rm;Sy;' revTy;' v;yuJySy gv;' m?ye suWÉmõmɦ' kTv; p*ã,' c¨ù pyÉs ÅpÉyTv; pUW; g; aNvetu n it p*ã,Sy juhoit 2 h rÉ@árit üTv; 3 ¨{ ;ïipTv; 4 jIvvTs;y;" py¾SvNy;" pu]mekåp' iÃåp' v; yo v; yUq' z;dye´Uqe c tej¾Svtm" Sy;ÿml'kTy ct§o·* v; vTstyRSt;;l'kTywt' yuv;n' pit' vo dd;Mynen £¡@NtIrq ip[ye, ) m; h;Smih p[jy; m; tnUÉ.m;R r;/;m iÃWte som r;ji¥it 5 tSy d²=,e k,Re ipt; vTs;n;Émit jipTvoTsOJy p[;cImudIcI' v; idx' p[k;lÉyTv; sh vTstrIÉ." sipRãmd¥' atha vqSotsargaH 1 kArttikyAM paurNamAsyAM revatyAM vAfvayujyasya gavAM madhye suSamiddhamagniM kqtvA pauSNaM caruM payasi frapayitvA pUSA gA anvetu na iti pauSNasya juhoti 2 iha raDiriti hutvA 3 rudra ?AxjapitvA 4 jIvavatsAyAH payasvinyAH putramekarUpaM dvirUpaM vA yo vA yUthaM chAdayedyUthe ca tejasvitamaH syAttamalaMkqtya catasro'STau vA vatsataryastAfcAlaMkqtyaitaM yuvAnaM patiM vo dadAmyanena krIDantIfcaratha priyeNa , mA hAsmahi prajayA mA tanUbhirmA rAdhAma dviSate soma rAjanniti 5 tasya dakSiNe karNe pitA vatsAnAmiti japitvotsqjya prAcImudIcIM vA difaM prakAlayitvA saha vatsatarIbhiH sarpiSmadannaM atha vqSotsargaH 1 kArttikyAM paurNamAsyAM revatyAM vAfvayujyasya gavAM madhye suSamiddhamagniM kqtvA pauSNaM caruM payasi frapayitvA pUSA gA anvetu na iti pauSNasya juhoti 2 iha raDiriti hutvA 3 rudrA xjapitvA 4 jIvavatsAyAH payasvinyAH putramekarUpaM dvirUpaM vA yo vA yUthaM chAdayedyUthe ca tejasvitamaH syAttamalaMkqtya catasro'STau vA vatsataryastAfcAlaMkqtyaitaM yuvAnaM patiM vo dadAmyanena krIDantIfcaratha priyeNa , mA hAsmahi prajayA mA tanUbhirmA rAdhAma dviSate soma rAjanniti 5 tasya dakSiNe karNe pitA vatsAnAmiti japitvotsqjya prAcImudIcIM vA difaM prakAlayitvA saha vatsatarIbhiH sarpiSmadannaM अथ वृषोत्सर्गः १ कार्त्तिक्यां पौर्णमास्यां रेवत्यां वाश्वयुज्यस्य गवां मध्ये सुषमिद्धमग्निं कृत्वा पौष्णं चरुं पयसि श्रपयित्वा पूषा गा अन्वेतु न इति पौष्णस्य जुहोति २ इह रडिरिति हुत्वा ३ रुद्र ?ाञ्जपित्वा ४ जीववत्सायाः पयस्विन्याः पुत्रमेकरूपं द्विरूपं वा यो वा यूथं छादयेद्यूथे च तेजस्वितमः स्यात्तमलंकृत्य चतस्रोऽष्टौ वा वत्सतर्यस्ताश्चालंकृत्यैतं युवानं पतिं वो ददाम्यनेन क्रीडन्तीश्चरथ प्रियेण । मा हास्महि प्रजया मा तनूभिर्मा राधाम द्विषते सोम राजन्निति ५ तस्य दक्षिणे कर्णे पिता वत्सानामिति जपित्वोत्सृज्य प्राचीमुदीचीं वा दिशं प्रकालयित्वा सह वत्सतरीभिः सर्पिष्मदन्नं अथ वृषोत्सर्गः १ कार्त्तिक्यां पौर्णमास्यां रेवत्यां वाश्वयुज्यस्य गवां मध्ये सुषमिद्धमग्निं कृत्वा पौष्णं चरुं पयसि श्रपयित्वा पूषा गा अन्वेतु न इति पौष्णस्य जुहोति २ इह रडिरिति हुत्वा ३ रुद्रा ञ्जपित्वा ४ जीववत्सायाः पयस्विन्याः पुत्रमेकरूपं द्विरूपं वा यो वा यूथं छादयेद्यूथे च तेजस्वितमः स्यात्तमलंकृत्य चतस्रोऽष्टौ वा वत्सतर्यस्ताश्चालंकृत्यैतं युवानं पतिं वो ददाम्यनेन क्रीडन्तीश्चरथ प्रियेण । मा हास्महि प्रजया मा तनूभिर्मा राधाम द्विषते सोम राजन्निति ५ तस्य दक्षिणे कर्णे पिता वत्सानामिति जपित्वोत्सृज्य प्राचीमुदीचीं वा दिशं प्रकालयित्वा सह वत्सतरीभिः सर्पिष्मदन्नं a;g[h;y AgrahAyaNyAmetAnyeva catvAri havIMSyAsAdayedyAni frAvaNyAM yavamayastvapUpaH 1 evA vandasvetyapUpasya juhoti 2 upa te gA iti sthAlIpAkasya 3 uktaM dhAnAsaktUnAm 4 ava te heDa iti vAruNIbhirabhijuhuyAnnityAbhifca tvAmagne vqSabhaM cekitAnaM saMvatsarasya pratimAmiti ca 5 udagdafamAstaraNamAstIrya firasta udakaM nidhAya vrIhiyavAnopyApohiSThIyAbhiH fayyAmabhyukSya trAtAramindra miti famIfAkhayA fayyAM nirmArSTi 6 aindra ?AgnaM varmetyahataM vAsaH paridhAya syonA pqthivIti dakSiNena pArfveNa saMvifati jyotiSmatItyantena 7 abhyukSaNAdisaMvefanAntamevaM dviruttaram 8 cai tr?yAmudra ?ohaNamuparifayyA nAtra AgrahAyaNyAmetAnyeva catvAri havIMSyAsAdayedyAni frAvaNyAM yavamayastvapUpaH 1 evA vandasvetyapUpasya juhoti 2 upa te gA iti sthAlIpAkasya 3 uktaM dhAnAsaktUnAm 4 ava te heDa iti vAruNIbhirabhijuhuyAnnityAbhifca tvAmagne vqSabhaM cekitAnaM saMvatsarasya pratimAmiti ca 5 udagdafamAstaraNamAstIrya firasta udakaM nidhAya vrIhiyavAnopyApohiSThIyAbhiH fayyAmabhyukSya trAtAramindra miti famIfAkhayA fayyAM nirmArSTi 6 aindrA gnaM varmetyahataM vAsaH paridhAya syonA pqthivIti dakSiNena pArfveNa saMvifati jyotiSmatItyantena 7 abhyukSaNAdisaMvefanAntamevaM dviruttaram 8 caitr! yAmudro haNamuparifayyA nAtra आग्रहायण्यामेतान्येव चत्वारि हवींष्यासादयेद्यानि श्रावण्यां यवमयस्त्वपूपः १ एवा वन्दस्वेत्यपूपस्य जुहोति २ उप ते गा इति स्थालीपाकस्य ३ उक्तं धानासक्तूनाम् ४ अव ते हेड इति वारुणीभिरभिजुहुयान्नित्याभिश्च त्वामग्ने वृषभं चेकितानं संवत्सरस्य प्रतिमामिति च ५ उदग्दशमास्तरणमास्तीर्य शिरस्त उदकं निधाय व्रीहियवानोप्यापोहिष्ठीयाभिः शय्यामभ्युक्ष्य त्रातारमिन्द्र मिति शमीशाखया शय्यां निर्मार्ष्टि ६ ऐन्द्र ?ाग्नं वर्मेत्यहतं वासः परिधाय स्योना पृथिवीति दक्षिणेन पार्श्वेण संविशति ज्योतिष्मतीत्यन्तेन ७ अभ्युक्षणादिसंवेशनान्तमेवं द्विरुत्तरम् ८ चै त्र्?यामुद्र ?ोहणमुपरिशय्या नात्र आग्रहायण्यामेतान्येव चत्वारि हवींष्यासादयेद्यानि श्रावण्यां यवमयस्त्वपूपः १ एवा वन्दस्वेत्यपूपस्य जुहोति २ उप ते गा इति स्थालीपाकस्य ३ उक्तं धानासक्तूनाम् ४ अव ते हेड इति वारुणीभिरभिजुहुयान्नित्याभिश्च त्वामग्ने वृषभं चेकितानं संवत्सरस्य प्रतिमामिति च ५ उदग्दशमास्तरणमास्तीर्य शिरस्त उदकं निधाय व्रीहियवानोप्यापोहिष्ठीयाभिः शय्यामभ्युक्ष्य त्रातारमिन्द्र मिति शमीशाखया शय्यां निर्मार्ष्टि ६ ऐन्द्रा ग्नं वर्मेत्यहतं वासः परिधाय स्योना पृथिवीति दक्षिणेन पार्श्वेण संविशति ज्योतिष्मतीत्यन्तेन ७ अभ्युक्षणादिसंवेशनान्तमेवं द्विरुत्तरम् ८ चैत्र्! यामुद्रो हणमुपरिशय्या नात्र gv; ced·k; Sy;Tpx(un; v; tduÿ_m( 1 vh vp;Émit vp;' juüy;t( 2 peXyovd;nSq;ne©;ár,I" kÚy;Rt( 3 yq;k;m' mÆuk; 4 ye sm;n; it Ã;>y;' Sq;lIp;kSy pexIn;' c juhoit 5 ¾Sv·kõmeR, vh;¥' vh gavA cedaSTakA syAtpaf?nA vA taduktam 1 vaha vapAmiti vapAM juhuyAt 2 pefyo'vadAnasthAne'zgAriNIH kuryAt 3 yathAkAmaM majjukA 4 ye samAnA iti dvAbhyAM sthAlIpAkasya pefInAM ca juhoti 5 sviSTakqddharmeNa vahAnnaM vaha gavA cedaSTakA syAtpafnuA! vA taduktam 1 vaha vapAmiti vapAM juhuyAt 2 pefyo'vadAnasthAne'zgAriNIH kuryAt 3 yathAkAmaM majjukA 4 ye samAnA iti dvAbhyAM sthAlIpAkasya pefInAM ca juhoti 5 sviSTakqddharmeNa vahAnnaM vaha गवा चेदष्टका स्यात्पश्?ना वा तदुक्तम् १ वह वपामिति वपां जुहुयात् २ पेश्योऽवदानस्थानेऽङ्गारिणीः कुर्यात् ३ यथाकामं मज्जुका ४ ये समाना इति द्वाभ्यां स्थालीपाकस्य पेशीनां च जुहोति ५ स्विष्टकृद्धर्मेण वहान्नं वह गवा चेदष्टका स्यात्पश्नुआ! वा तदुक्तम् १ वह वपामिति वपां जुहुयात् २ पेश्योऽवदानस्थानेऽङ्गारिणीः कुर्यात् ३ यथाकामं मज्जुका ४ ये समाना इति द्वाभ्यां स्थालीपाकस्य पेशीनां च जुहोति ५ स्विष्टकृद्धर्मेण वहान्नं वह hivrh;RnupveXy 1 ipt¿n;v;hÉyãy;mITyuKTv; 2 apyNTvsur; it Ã;>y;' itlw" svRtovk¡yR 3 Et iptr a;gCzt iptr a; me yNTvNtdR/e pvRtwárit jipTv; 4 y;âStÏNTymOt; v;GyNme m;teTyyuG>y" p;´m;nIy 5 ¬dk;in c;nyedet;É.rev 6 a;idTy; ¨{ ; vsv Tyet;NsmI+y 7 a¦* krv;,ITyuKTv; 8 aɦ' párStIyR som;y iptOmte Sv/; nmo¦ye kVyv;hn;y Sv/; nm Ty¦* üTv; 9 ye m;mk;" iptr EtÃ" iptroy' yD it itsOÉ." kâLpt;¥mÉ.mOxit 10 EW; v èg;Rm;su pKvÉmit =Ir' `Ot' v;ÉsCy 11 amuãmw Sv/; nmomuãmw Sv/; nm it yq;-²l©mnumN} y .ojyet( 12 p[;XnNtu .vNt TyuKTv; yNme p[k;m;idit .uï;n;NsmI+y;hor;]wyRÃ" £Vy;TSv/;' vh?vÉmit cwt;É." 13 pOÉqvI divRárit inpr,' kÚy;Rt( 14 ye] iptr" p[et; it v;s;'És ind?y;t( 15 èj| vhNtIárTyp" páriWCy 16 m; me =eϼit stO,m¥m>yu+y 17 ivWdm¥m;nIy k²°Ts'p¥' .o it ¬KTv; tOPyNtu .vNt TyuKTv; 18 tO¢;n;c;mÉyTv; yNme r;m it p[d²=,' kTv; 19 p[TyeTy;É.rmNtu .vNt havirarhAnupavefya 1 pitQnAvAhayiSyAmItyuktvA 2 apayantvasurA iti dvAbhyAM tilaiH sarvato'vakIrya 3 eta pitara Agacchata pitara A me yantvantardadhe parvatairiti japitvA 4 yAstiSThantyamqtA vAgyanme mAtetyayugbhyaH pAdyamAnIya 5 udakAni cAnayedetAbhireva 6 AdityA rudra ?A vasava ityetAnsamIkSya 7 agnau karavANItyuktvA 8 agniM paristIrya somAya pitqmate svadhA namo'gnaye kavyavAhanAya svadhA nama ityagnau hutvA 9 ye mAmakAH pitara etadvaH pitaro'yaM yajxa iti tisqbhiH kalpitAnnamabhimqfati 10 eSA va UrgAmAsu pakvamiti kSIraM ghqtaM vAsicya 11 amuSmai svadhA namo'muSmai svadhA nama iti yathA-lizgamanuma ntr?ya bhojayet 12 prAfnantu bhavanta ityuktvA yanme prakAmAditi bhuxjAnAnsamIkSyAhorAtrairyadvaH kravyAtsvadhAM vahadhvamiti caitAbhiH 13 pqthivI darviriti niparaNaM kuryAt 14 ye'tra pitaraH pretA iti vAsAMsi nidadhyAt 15 UrjaM vahantIrityapaH pariSicya 16 mA me kSeSTheti satqNamannamabhyukSya 17 viSadamannamAnIya kaccitsaMpannaM bho iti uktvA tqpyantu bhavanta ityuktvA 18 tqptAnAcAmayitvA yanme rAma iti pradakSiNaM kqtvA 19 pratyetyAbhiramantu bhavanta havirarhAnupavefya 1 pitQnAvAhayiSyAmItyuktvA 2 apayantvasurA iti dvAbhyAM tilaiH sarvato'vakIrya 3 eta pitara Agacchata pitara A me yantvantardadhe parvatairiti japitvA 4 yAstiSThantyamqtA vAgyanme mAtetyayugbhyaH pAdyamAnIya 5 udakAni cAnayedetAbhireva 6 AdityA rudrA vasava ityetAnsamIkSya 7 agnau karavANItyuktvA 8 agniM paristIrya somAya pitqmate svadhA namo'gnaye kavyavAhanAya svadhA nama ityagnau hutvA 9 ye mAmakAH pitara etadvaH pitaro'yaM yajxa iti tisqbhiH kalpitAnnamabhimqfati 10 eSA va UrgAmAsu pakvamiti kSIraM ghqtaM vAsicya 11 amuSmai svadhA namo'muSmai svadhA nama iti yathA-lizgamanumantr! ya bhojayet 12 prAfnantu bhavanta ityuktvA yanme prakAmAditi bhuxjAnAnsamIkSyAhorAtrairyadvaH kravyAtsvadhAM vahadhvamiti caitAbhiH 13 pqthivI darviriti niparaNaM kuryAt 14 ye'tra pitaraH pretA iti vAsAMsi nidadhyAt 15 UrjaM vahantIrityapaH pariSicya 16 mA me kSeSTheti satqNamannamabhyukSya 17 viSadamannamAnIya kaccitsaMpannaM bho iti uktvA tqpyantu bhavanta ityuktvA 18 tqptAnAcAmayitvA yanme rAma iti pradakSiNaM kqtvA 19 pratyetyAbhiramantu bhavanta हविरर्हानुपवेश्य १ पितॄनावाहयिष्यामीत्युक्त्वा २ अपयन्त्वसुरा इति द्वाभ्यां तिलैः सर्वतोऽवकीर्य ३ एत पितर आगच्छत पितर आ मे यन्त्वन्तर्दधे पर्वतैरिति जपित्वा ४ यास्तिष्ठन्त्यमृता वाग्यन्मे मातेत्ययुग्भ्यः पाद्यमानीय ५ उदकानि चानयेदेताभिरेव ६ आदित्या रुद्र ?ा वसव इत्येतान्समीक्ष्य ७ अग्नौ करवाणीत्युक्त्वा ८ अग्निं परिस्तीर्य सोमाय पितृमते स्वधा नमोऽग्नये कव्यवाहनाय स्वधा नम इत्यग्नौ हुत्वा ९ ये मामकाः पितर एतद्वः पितरोऽयं यज्ञ इति तिसृभिः कल्पितान्नमभिमृशति १० एषा व ऊर्गामासु पक्वमिति क्षीरं घृतं वासिच्य ११ अमुष्मै स्वधा नमोऽमुष्मै स्वधा नम इति यथा-लिङ्गमनुम न्त्र्?य भोजयेत् १२ प्राश्नन्तु भवन्त इत्युक्त्वा यन्मे प्रकामादिति भुञ्जानान्समीक्ष्याहोरात्रैर्यद्वः क्रव्यात्स्वधां वहध्वमिति चैताभिः १३ पृथिवी दर्विरिति निपरणं कुर्यात् १४ येऽत्र पितरः प्रेता इति वासांसि निदध्यात् १५ ऊर्जं वहन्तीरित्यपः परिषिच्य १६ मा मे क्षेष्ठेति सतृणमन्नमभ्युक्ष्य १७ विषदमन्नमानीय कच्चित्संपन्नं भो इति उक्त्वा तृप्यन्तु भवन्त इत्युक्त्वा १८ तृप्तानाचामयित्वा यन्मे राम इति प्रदक्षिणं कृत्वा १९ प्रत्येत्याभिरमन्तु भवन्त हविरर्हानुपवेश्य १ पितॄनावाहयिष्यामीत्युक्त्वा २ अपयन्त्वसुरा इति द्वाभ्यां तिलैः सर्वतोऽवकीर्य ३ एत पितर आगच्छत पितर आ मे यन्त्वन्तर्दधे पर्वतैरिति जपित्वा ४ यास्तिष्ठन्त्यमृता वाग्यन्मे मातेत्ययुग्भ्यः पाद्यमानीय ५ उदकानि चानयेदेताभिरेव ६ आदित्या रुद्रा वसव इत्येतान्समीक्ष्य ७ अग्नौ करवाणीत्युक्त्वा ८ अग्निं परिस्तीर्य सोमाय पितृमते स्वधा नमोऽग्नये कव्यवाहनाय स्वधा नम इत्यग्नौ हुत्वा ९ ये मामकाः पितर एतद्वः पितरोऽयं यज्ञ इति तिसृभिः कल्पितान्नमभिमृशति १० एषा व ऊर्गामासु पक्वमिति क्षीरं घृतं वासिच्य ११ अमुष्मै स्वधा नमोऽमुष्मै स्वधा नम इति यथा-लिङ्गमनुमन्त्र्! य भोजयेत् १२ प्राश्नन्तु भवन्त इत्युक्त्वा यन्मे प्रकामादिति भुञ्जानान्समीक्ष्याहोरात्रैर्यद्वः क्रव्यात्स्वधां वहध्वमिति चैताभिः १३ पृथिवी दर्विरिति निपरणं कुर्यात् १४ येऽत्र पितरः प्रेता इति वासांसि निदध्यात् १५ ऊर्जं वहन्तीरित्यपः परिषिच्य १६ मा मे क्षेष्ठेति सतृणमन्नमभ्युक्ष्य १७ विषदमन्नमानीय कच्चित्संपन्नं भो इति उक्त्वा तृप्यन्तु भवन्त इत्युक्त्वा १८ तृप्तानाचामयित्वा यन्मे राम इति प्रदक्षिणं कृत्वा १९ प्रत्येत्याभिरमन्तु भवन्त aqetrSy px(uÅ;õSy;·ky; /moR Vy;:y;t" 1 m?ymen pkn 2 athetarasya paf?frAddhasyASTakayA dharmo vyAkhyAtaH 1 madhyamena paxcakena 2 athetarasya paffruA!ddhasyASTakayA dharmo vyAkhyAtaH 1 madhyamena paxcakena 2 अथेतरस्य पश्?श्राद्धस्याष्टकया धर्मो व्याख्यातः १ मध्यमेन पञ्चकेन २ अथेतरस्य पश्श्रुआ!द्धस्याष्टकया धर्मो व्याख्यातः १ मध्यमेन पञ्चकेन २ aq f;LguNy;' twl;pUpSy juhoit 1 ayRm; devt; ye te ayRmÉ¥it 2 aqeN{ ; atha phAlgunyAM tailApUpasya juhoti 1 aryamA devatA ye te aryamanniti 2 athendra ?ANyAH 3 prasasAhiSa iti tuNDilasya juhoti 4 golakA rudra devatyAH atha phAlgunyAM tailApUpasya juhoti 1 aryamA devatA ye te aryamanniti 2 athendrA NyAH 3 prasasAhiSa iti tuNDilasya juhoti 4 golakA rudra devatyAH अथ फाल्गुन्यां तैलापूपस्य जुहोति १ अर्यमा देवता ये ते अर्यमन्निति २ अथेन्द्र ?ाण्याः ३ प्रससाहिष इति तुण्डिलस्य जुहोति ४ गोलका रुद्र देवत्याः अथ फाल्गुन्यां तैलापूपस्य जुहोति १ अर्यमा देवता ये ते अर्यमन्निति २ अथेन्द्रा ण्याः ३ प्रससाहिष इति तुण्डिलस्य जुहोति ४ गोलका रुद्र देवत्याः 5 aidit´*RriditárN{ ;,I pTyeTyodnyo" x;kpll;ÿ_yo" 6 70 5 aditirdyauraditirindra ?ANI patyetyodanayoH fAkapalalAktayoH 6 70 5 aditirdyauraditirindrA NI patyetyodanayoH fAkapalalAktayoH 6 70 ५ अदितिर्द्यौरदितिरिन्द्र ?ाणी पत्येत्योदनयोः शाकपललाक्तयोः ६ ७० ५ अदितिर्द्यौरदितिरिन्द्रा णी पत्येत्योदनयोः शाकपललाक्तयोः ६ ७० g;vo .g it Ã;>y;' goyDSy 1 sIr; yuïNtIit itsOÉ.r;yojnIySy 2 p[qmoÿm;>y;' yunáÿ_ 3 m?ymy; f;lm( 4 x(un' suf;l; it p[d²=,' ù kWit 5 l;©l' pvIrvÉmTypre ù 6 `Oten sIteit sIt;yDSy 7 y; aoW/y it bIjvpnIySy 8 ivmuCy?vÉmit ivmocnIySy 9 ];t;rÉmN{ Émit ù pyRy,Sy 10 Ev' p[qmoÃpnSy 11 ¬duÿm' mumu-G?yuduÿm' v¨,eit v¨,yDSy 12 s' vr];²Nhr gAvo bhaga iti dvAbhyAM goyajxasya 1 sIrA yuxjantIti tisqbhirAyojanIyasya 2 prathamottamAbhyAM yunakti 3 madhyamayA phAlam 4 f?naM suphAlA iti pradakSiNaM dve kqSati 5 lAzgalaM pavIravamityapare dve 6 ghqtena sIteti sItAyajxasya 7 yA oSadhaya iti bIjavapanIyasya 8 vimucyadhvamiti vimocanIyasya 9 trAtAramindra miti dve paryayaNasya 10 evaM prathamodvapanasya 11 uduttamaM mumu-gdhyuduttamaM varuNeti varuNayajxasya 12 saM varatrAnhiraNyakofamavaTamiti kUpaya-jxasya 13 pra vAM daMsAMsIti maNDapAnAm 14 devebhyo vanaspata iti vanaspa-tiyajxasya 15 vanaspate vIDvazga iti rathayajxasya 16 dhanvanA gA iti dvAbhyAM gAvo bhaga iti dvAbhyAM goyajxasya 1 sIrA yuxjantIti tisqbhirAyojanIyasya 2 prathamottamAbhyAM yunakti 3 madhyamayA phAlam 4 fnuM suphAlA iti pradakSiNaM dve kqSati 5 lAzgalaM pavIravamityapare dve 6 ghqtena sIteti sItAyajxasya 7 yA oSadhaya iti bIjavapanIyasya 8 vimucyadhvamiti vimocanIyasya 9 trAtAramindra miti dve paryayaNasya 10 evaM prathamodvapanasya 11 uduttamaM mumu-gdhyuduttamaM varuNeti varuNayajxasya 12 saM varatrAnhiraNyakofamavaTamiti kUpaya-jxasya 13 pra vAM daMsAMsIti maNDapAnAm 14 devebhyo vanaspata iti vanaspa-tiyajxasya 15 vanaspate vIDvazga iti rathayajxasya 16 dhanvanA gA iti dvAbhyAM गावो भग इति द्वाभ्यां गोयज्ञस्य १ सीरा युञ्जन्तीति तिसृभिरायोजनीयस्य २ प्रथमोत्तमाभ्यां युनक्ति ३ मध्यमया फालम् ४ श्?नं सुफाला इति प्रदक्षिणं द्वे कृषति ५ लाङ्गलं पवीरवमित्यपरे द्वे ६ घृतेन सीतेति सीतायज्ञस्य ७ या ओषधय इति बीजवपनीयस्य ८ विमुच्यध्वमिति विमोचनीयस्य ९ त्रातारमिन्द्र मिति द्वे पर्ययणस्य १० एवं प्रथमोद्वपनस्य ११ उदुत्तमं मुमु-ग्ध्युदुत्तमं वरुणेति वरुणयज्ञस्य १२ सं वरत्रान्हिरण्यकोशमवटमिति कूपय-ज्ञस्य १३ प्र वां दंसांसीति मण्डपानाम् १४ देवेभ्यो वनस्पत इति वनस्प-तियज्ञस्य १५ वनस्पते वीड्वङ्ग इति रथयज्ञस्य १६ धन्वना गा इति द्वाभ्यां गावो भग इति द्वाभ्यां गोयज्ञस्य १ सीरा युञ्जन्तीति तिसृभिरायोजनीयस्य २ प्रथमोत्तमाभ्यां युनक्ति ३ मध्यमया फालम् ४ श्नुं सुफाला इति प्रदक्षिणं द्वे कृषति ५ लाङ्गलं पवीरवमित्यपरे द्वे ६ घृतेन सीतेति सीतायज्ञस्य ७ या ओषधय इति बीजवपनीयस्य ८ विमुच्यध्वमिति विमोचनीयस्य ९ त्रातारमिन्द्र मिति द्वे पर्ययणस्य १० एवं प्रथमोद्वपनस्य ११ उदुत्तमं मुमु-ग्ध्युदुत्तमं वरुणेति वरुणयज्ञस्य १२ सं वरत्रान्हिरण्यकोशमवटमिति कूपय-ज्ञस्य १३ प्र वां दंसांसीति मण्डपानाम् १४ देवेभ्यो वनस्पत इति वनस्प-तियज्ञस्य १५ वनस्पते वीड्वङ्ग इति रथयज्ञस्य १६ धन्वना गा इति द्वाभ्यां smuphteºÚte v; x;NTyw xmI' xmukù x;Myv;kmTqPl=Nyg[o/oduMbr' dUv;| c p[;cInp[sOt;in W@± d.RipïUl;in sumns;p;m;g| svRbIj;in sIt;lo·' gomy' ihr samupahate'dbhute vA fAntyai famIM famukaM fAmyavAkamafvatthaplakSanyagrodhodumbaraM dUrvAM ca prAcInaprasqtAni SaD darbhapixjUlAni sumanasafcApAmArgaM sarvabIjAni sItAloSTaM gomayaM hiraNyaM valmIkavapAM cAdbhiH saMsqjati saM vaH sqjAmIti dvAbhyAm 1 yA oSadhaya ityanuvAkena saMyUyApAsmadetviti catasqbhiH saMpro-kSaNam 2 devAdbhuteSu yanno bhayamityaSTarcena sthAlIpAkasya juhoti yaddevA devaheDanamiti tisqbhirbhadraM karNebhiriti catasqbhiraindra ?AgnaM varmeti ca 3 uktaM samupahate'dbhute vA fAntyai famIM famukaM fAmyavAkamafvatthaplakSanyagrodhodumbaraM dUrvAM ca prAcInaprasqtAni SaD darbhapixjUlAni sumanasafcApAmArgaM sarvabIjAni sItAloSTaM gomayaM hiraNyaM valmIkavapAM cAdbhiH saMsqjati saM vaH sqjAmIti dvAbhyAm 1 yA oSadhaya ityanuvAkena saMyUyApAsmadetviti catasqbhiH saMpro-kSaNam 2 devAdbhuteSu yanno bhayamityaSTarcena sthAlIpAkasya juhoti yaddevA devaheDanamiti tisqbhirbhadraM karNebhiriti catasqbhiraindrA gnaM varmeti ca 3 uktaM समुपहतेऽद्भुते वा शान्त्यै शमीं शमुकं शाम्यवाकमश्वत्थप्लक्षन्यग्रोधोदुम्बरं दूर्वां च प्राचीनप्रसृतानि षड् दर्भपिञ्जूलानि सुमनसश्चापामार्गं सर्वबीजानि सीतालोष्टं गोमयं हिरण्यं वल्मीकवपां चाद्भिः संसृजति सं वः सृजामीति द्वाभ्याम् १ या ओषधय इत्यनुवाकेन संयूयापास्मदेत्विति चतसृभिः संप्रो-क्षणम् २ देवाद्भुतेषु यन्नो भयमित्यष्टर्चेन स्थालीपाकस्य जुहोति यद्देवा देवहेडनमिति तिसृभिर्भद्रं कर्णेभिरिति चतसृभिरैन्द्र ?ाग्नं वर्मेति च ३ उक्तं समुपहतेऽद्भुते वा शान्त्यै शमीं शमुकं शाम्यवाकमश्वत्थप्लक्षन्यग्रोधोदुम्बरं दूर्वां च प्राचीनप्रसृतानि षड् दर्भपिञ्जूलानि सुमनसश्चापामार्गं सर्वबीजानि सीतालोष्टं गोमयं हिरण्यं वल्मीकवपां चाद्भिः संसृजति सं वः सृजामीति द्वाभ्याम् १ या ओषधय इत्यनुवाकेन संयूयापास्मदेत्विति चतसृभिः संप्रो-क्षणम् २ देवाद्भुतेषु यन्नो भयमित्यष्टर्चेन स्थालीपाकस्य जुहोति यद्देवा देवहेडनमिति तिसृभिर्भद्रं कर्णेभिरिति चतसृभिरैन्द्रा ग्नं वर्मेति च ३ उक्तं r;k; hol;k 1 N{ ;,Im;su n;árâãvit kÚm;rI,;' yD' yjet( 2 devt; ap[D;ym;n; a;¦eYy; yjeÃwdeVy; v; 3 SvâStpu rAkA holAke 1 indra ?ANImAsu nAriSviti kumArINAM yajxaM yajet 2 devatA aprajxAyamAnA AgneyyA yajedvaifvadevyA vA 3 svastipuNyeSvanAdefe trikAH 4 mahAvyAhqtayo'STarcaM cAtra kalpayati , agnirmUrdheti catasra upaprayanto rAkA holAke 1 indrA NImAsu nAriSviti kumArINAM yajxaM yajet 2 devatA aprajxAyamAnA AgneyyA yajedvaifvadevyA vA 3 svastipuNyeSvanAdefe trikAH 4 mahAvyAhqtayo'STarcaM cAtra kalpayati , agnirmUrdheti catasra upaprayanto राका होलाके १ इन्द्र ?ाणीमासु नारिष्विति कुमारीणां यज्ञं यजेत् २ देवता अप्रज्ञायमाना आग्नेय्या यजेद्वैश्वदेव्या वा ३ स्वस्तिपुण्येष्वनादेशे त्रिकाः ४ महाव्याहृतयोऽष्टर्चं चात्र कल्पयति । अग्निर्मूर्धेति चतस्र उपप्रयन्तो राका होलाके १ इन्द्रा णीमासु नारिष्विति कुमारीणां यज्ञं यजेत् २ देवता अप्रज्ञायमाना आग्नेय्या यजेद्वैश्वदेव्या वा ३ स्वस्तिपुण्येष्वनादेशे त्रिकाः ४ महाव्याहृतयोऽष्टर्चं चात्र कल्पयति । अग्निर्मूर्धेति चतस्र उपप्रयन्तो Sources: The Kÿhakag¨hyasªtra with extracts from three commentaries, an appendix and indexes, edited for the first time by Dr. Willem Caland, Lahore 1925 se?racesa kh?t\he k?'ttaha\aka\agaruhaya\astara\a?ai tihe fatara\acatasa pharoma tahare comamenata\ara??isaNa ana apapenadafi anada nidefesaNe dati?da phora tahe pharisata tami? baya jxarabha Salilema c?ala\anadaNa l?ahore 1925 srou!cesakh! the k!'ttahaakaagaruhayaastaraaai tihe fataraacatasa pharoma tahare comamenataarasie!Na ana apapenadafi anada nidefesaNe datie!da phora tahe pharisata tamie! baya jxarabha Salilema c!alaanadaNa l!ahore 1925 से?रचेस ख्?त्हे क्?ऽत्तहअकअगरुहयअस्तरअ?ै तिहे शतरअचतस फरोम तहरे चोममेनतअर??िसण अन अपपेनदशि अनद निदेशेसणे दति?द फोर तहे फरिसत तमि? बय ज्ञरभ षलिलेम च्?लअनदण ल्?होरे १९२५ स्रोउ!चेसख्! थे क्!ऽत्तहअकअगरुहयअस्तरअऐ तिहे शतरअचतस फरोम तहरे चोममेनतअरसिए!ण अन अपपेनदशि अनद निदेशेसणे दतिए!द फोर तहे फरिसत तमिए! बय ज्ञरभ षलिलेम च्!अलअनदण ल्!अहोरे १९२५ (same as Daynanda Mahvidylaya Saµsk¨ta Granthaml, 9) ?sa\ame asa jxa\aya'na\anada\a m?aha'vadiya'la\aya\a s?admasakaruta\a gra\anataha\ama'la'Na 9, saame asa jxaaya'naanadaa m!aha'vadiya'laayaa s!admasakarutaa graanatahaama'la'Na 9, ?सअमे अस ज्ञअयऽनअनदअ म्?हऽवदियऽलअयअ स्?द्मसकरुतअ ग्रअनतहअमऽलऽण ९। सअमे अस ज्ञअयऽनअनदअ म्!अहऽवदियऽलअयअ स्!अद्मसकरुतअ ग्रअनतहअमऽलऽण ९। Typescript: Prepared by Konrad Klaus tyapesacarapita kh?prepa\areda baya kenara\ada kla\a?usa tyapesacarapitakh! prepaareda baya knoraada klaausa त्यपेसचरपित ख्?प्रेपअरेद बय केनरअद क्लअ?ुस त्यपेसचरपितख्! प्रेपअरेद बय क्नोरअद क्लऔस Conversion to Devanagari using Vedapad Software by Ralph Bunker cenaverasa??ina to jxeva\ana\aga\ara??i saniga v??da\apa\ada sephataiare barya alapaha b??nakera cnoverasanio! to jxevaanaagaaraiu! saniga vdeapaada sphotaiare barya alapaha bnukera चेनवेरस??िन तो ज्ञेवअनअगअर??ि सनिग व्??दअपअद सेफतैअरे बर्य अलपह ब्??नकेर च्नोवेरसनिओ! तो ज्ञेवअनअगअरैउ! सनिग व्देअपअद स्फोतैअरे बर्य अलपह ब्नुकेर Formatted for Maharishi University of Management Vedic Literature Collection pherama\atateda phora m?aha\arasiha??i navi?rasatiya ?opha m?ana\agemenata v??daci lti?ra\ature celalecata??ina phromaatateda phora m!ahaarasihaiU! navie!rasatiyo pha m!anaagemenata vdeci l!tie!raature clolecatanio! फेरमअततेद फोर म्?हअरसिह??ि नवि?रसतिय ?ोफ म्?नअगेमेनत व्??दचि ल्ति?रअतुरे चेललेचत??िन फ्रोमअततेद फोर म्!अहअरसिहैऊ! नविए!रसतियो फ म्!अनअगेमेनत व्देचि ल्!तिए!रअतुरे च्लोलेचतनिओ!
33
35
43
79
84
89
95
98
103
108
113
122
129
134
144
154
159
164
201
207
213
223
232
237
242
252
262
267
277
299
304
309
319
324
349
359
361
364
369
374
386
388
390
392
395