8

b[÷r;} y;' VytIt;y;' p[buõe pµs'.ve

brahmarA tr?yAM vyatItAyAM prabuddhe padmasaMbhave

brahmarAtr! yAM vyatItAyAM prabuddhe padmasaMbhave

ब्रह्मरा त्र्?यां व्यतीतायां प्रबुद्धे पद्मसंभवे

ब्रह्मरात्र्! यां व्यतीतायां प्रबुद्धे पद्मसंभवे


13

jl£¡@;¨Éc x(u.' kLp;É/Wu yq; pur;

jalakrIDAruci f?bhaM kalpAdhiSu yathA purA

jalakrIDAruci fbhuM kalpAdhiSu yathA purA

जलक्रीडारुचि श्?भं कल्पाधिषु यथा पुरा

जलक्रीडारुचि श्भुं कल्पाधिषु यथा पुरा


30

p[;yɒÿmh;`o," px(uj;numRh;Õit" 5

prAyafcittamahAghoNaH paf?jAnurmahAkqtiH 5

prAyafcittamahAghoNaH pafjuA!nurmahAkqtiH 5

प्रायश्चित्तमहाघोणः पश्?जानुर्महाकृतिः ५

प्रायश्चित्तमहाघोणः पश्जुआ!नुर्महाकृतिः ५


73

s;mu{ ä’ smu{ eWu n;deyI’ ndIWu c

sAmudra ?fca samudre Su nAdeyIfca nadISu ca

sAmudra yfca samudre Su nAdeyIfca nadISu ca

सामुद्र ?श्च समुद्रे षु नादेयीश्च नदीषु च

सामुद्र य्श्च समुद्रे षु नादेयीश्च नदीषु च


90

px(up²=mOg;´;'’ .Utg[;m' ctuivR/m(

paf?pakSimqgAdyAMfca bhUtagrAmaM caturvidham

pafpukSimqgAdyAMfca bhUtagrAmaM caturvidham

पश्?पक्षिमृगाद्यांश्च भूतग्रामं चतुर्विधम्

पश्पुक्षिमृगाद्यांश्च भूतग्रामं चतुर्विधम्


116

a²ls'`;lk;' x(u.[;' bN/ujIv;/r;' x(u.;m( 22

alisaMghAlakAM f?bhrAM bandhujIvAdharAM f?bhAm 22

alisaMghAlakAM fbhruAM! bandhujIvAdharAM fbhuA!m 22

अलिसंघालकां श्?भ्रां बन्धुजीवाधरां श्?भाम् २२

अलिसंघालकां श्भ्रुआं! बन्धुजीवाधरां श्भुआ!म् २२


146

susU+mx(uKlvsn;' rˆoÿmiv.UiWt;' 28

susUkSmaf?klavasanAM ratnottamavibhUSitAM 28

susUkSmafkluvasanAM ratnottamavibhUSitAM 28

सुसूक्ष्मश्?क्लवसनां रत्नोत्तमविभूषितां २८

सुसूक्ष्मश्क्लुवसनां रत्नोत्तमविभूषितां २८


164

=Irode vsitStSy my; D;t; x(u.;nne

kSIrode vasatistasya mayA jxAtA f?bhAnane

kSIrode vasatistasya mayA jxAtA fbhuA!nane

क्षीरोदे वसतिस्तस्य मया ज्ञाता श्?भानने

क्षीरोदे वसतिस्तस्य मया ज्ञाता श्भुआ!नने


184

twrev x(uKlt;' cN{ e ivd/;nÉmv;inxm(

taireva f?klatAM candre vidadhAnamivAnifam

taireva fklutAM candre vidadhAnamivAnifam

तैरेव श्?क्लतां चन्द्रे विदधानमिवानिशम्

तैरेव श्क्लुतां चन्द्रे विदधानमिवानिशम्


189

ySm;ÿSm;õ;ryNt' sux(uKl;' tnumUÉjRt;m(

yasmAttasmAddhArayantaM suf?klAM tanumUrjitAm

yasmAttasmAddhArayantaM sufkluAM! tanumUrjitAm

यस्मात्तस्माद्धारयन्तं सुश्?क्लां तनुमूर्जिताम्

यस्मात्तस्माद्धारयन्तं सुश्क्लुआं! तनुमूर्जिताम्


209

xeW;ihf,rˆ;'x(uduivR.;Vymu%;Mbujm(

feSAhiphaNaratnAMf?durvibhAvyamukhAmbujam

feSAhiphaNaratnAMfdurvibhAvyamukhAmbujam

शेषाहिफणरत्नांश्?दुर्विभाव्यमुखाम्बुजम्

शेषाहिफणरत्नांश्दुर्विभाव्यमुखाम्बुजम्


219

s'v;çm;n;Éì[yug' l+My; krtlw" x(u.w"

saMvAhyamAnAzghriyugaM lakSmyA karatalaiH f?bhaiH

saMvAhyamAnAzghriyugaM lakSmyA karatalaiH fbhuaiH!

संवाह्यमानाङ्घ्रियुगं लक्ष्म्या करतलैः श्?भैः

संवाह्यमानाङ्घ्रियुगं लक्ष्म्या करतलैः श्भुऐः!


331

x(uÅuve vwã,v;N/m;RNsu%;sIn; /r; td; 65

f?fruve vaiSNavAndharmAnsukhAsInA dharA tadA 65

ffruve vaiSNavAndharmAnsukhAsInA dharA tadA 65

श्?श्रुवे वैष्णवान्धर्मान्सुखासीना धरा तदा ६५

श्श्रुवे वैष्णवान्धर्मान्सुखासीना धरा तदा ६५


336

aom( b[;÷," =i]yo vwXy" xU{ ’eit v,;R’Tv;r" 1 teW;m;´; iÃj;tyS]y" 2 teW;' inWek;´" Xmx;n;Nto mN]v²T£y;smUh" 3 teW;' c /m;R" 4 b[;÷,Sy;?y;pnm( 5 =i]ySy xS]inTyt; 6 vwXySy px(up;lnm( 7 xU{ Sy iÃj;itx(uÅUW; 8 iÃj;n;' yjn;?yyne 9 aqwteW;' vOÿy" 10 b[;÷,Sy y;jnp[itg[h* 11 =i]ySy ²=it];,m( 12 ÕiWgor=v;É,JykÚsIdyoinpoW,;in vwXySy 13 xU{ Sy svR²xLp;in 14 a;p´nNtr; vOáÿ" 15

om brAhmaNaH kSatriyo vaifyaH fUdra fceti varNAfcatvAraH 1 teSAmAdyA dvijAtayastrayaH 2 teSAM niSekAdyaH fmafAnAnto mantravatkriyAsamUhaH 3 teSAM ca dharmAH 4 brAhmaNasyAdhyApanam 5 kSatriyasya fastranityatA 6 vaifyasya paf?pAlanam 7 fUdra sya dvijAtif?frUSA 8 dvijAnAM yajanAdhyayane 9 athaiteSAM vqttayaH 10 brAhmaNasya yAjanapratigrahau 11 kSatriyasya kSititrANam 12 kqSigorakSavANijyakusIdayonipoSaNAni vaifyasya 13 fUdra sya sarvafilpAni 14 ApadyanantarA vqttiH 15

om brAhmaNaH kSatriyo vaifyaH fUdra fceti varNAfcatvAraH 1 teSAmAdyA dvijAtayastrayaH 2 teSAM niSekAdyaH fmafAnAnto mantravatkriyAsamUhaH 3 teSAM ca dharmAH 4 brAhmaNasyAdhyApanam 5 kSatriyasya fastranityatA 6 vaifyasya pafpuA!lanam 7 fUdra sya dvijAtiffruU!SA 8 dvijAnAM yajanAdhyayane 9 athaiteSAM vqttayaH 10 brAhmaNasya yAjanapratigrahau 11 kSatriyasya kSititrANam 12 kqSigorakSavANijyakusIdayonipoSaNAni vaifyasya 13 fUdra sya sarvafilpAni 14 ApadyanantarA vqttiH 15

ओम् ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यः शूद्र श्चेति वर्णाश्चत्वारः १ तेषामाद्या द्विजातयस्त्रयः २ तेषां निषेकाद्यः श्मशानान्तो मन्त्रवत्क्रियासमूहः ३ तेषां च धर्माः ४ ब्राह्मणस्याध्यापनम् ५ क्षत्रियस्य शस्त्रनित्यता ६ वैश्यस्य पश्?पालनम् ७ शूद्र स्य द्विजातिश्?श्रूषा ८ द्विजानां यजनाध्ययने ९ अथैतेषां वृत्तयः १० ब्राह्मणस्य याजनप्रतिग्रहौ ११ क्षत्रियस्य क्षितित्राणम् १२ कृषिगोरक्षवाणिज्यकुसीदयोनिपोषणानि वैश्यस्य १३ शूद्र स्य सर्वशिल्पानि १४ आपद्यनन्तरा वृत्तिः १५

ओम् ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यः शूद्र श्चेति वर्णाश्चत्वारः १ तेषामाद्या द्विजातयस्त्रयः २ तेषां निषेकाद्यः श्मशानान्तो मन्त्रवत्क्रियासमूहः ३ तेषां च धर्माः ४ ब्राह्मणस्याध्यापनम् ५ क्षत्रियस्य शस्त्रनित्यता ६ वैश्यस्य पश्पुआ!लनम् ७ शूद्र स्य द्विजातिश्श्रुऊ!षा ८ द्विजानां यजनाध्ययने ९ अथैतेषां वृत्तयः १० ब्राह्मणस्य याजनप्रतिग्रहौ ११ क्षत्रियस्य क्षितित्राणम् १२ कृषिगोरक्षवाणिज्यकुसीदयोनिपोषणानि वैश्यस्य १३ शूद्र स्य सर्वशिल्पानि १४ आपद्यनन्तरा वृत्तिः १५


339

aih's; gu¨x(uÅUW; tIq;Rnusr,' dy; 16

ahiMsA guruf?frUSA tIrthAnusaraNaM dayA 16

ahiMsA guruffruU!SA tIrthAnusaraNaM dayA 16

अहिंसा गुरुश्?श्रूषा तीर्थानुसरणं दया १६

अहिंसा गुरुश्श्रुऊ!षा तीर्थानुसरणं दया १६


349

aq r;j/m;R" 1 p[j;párp;lnm( 2 v,;RÅm;,;' Sve Sve /meR VyvSq;pnm( 3 r;j; c j;©l' pxVy' sSyopet' dexm;Åyet( 4 vwXyxU{ p[;y' c 5 t] /NvnOmhIv;árvO=Égárdug;R,;mNytm' dugRm;Åyet( 6 t]Sq’ SvSv-g[;m;É/p;NkÚy;Rt( 7 dx;?y=;n( 8 xt;?y=;n( 9 dex;?y=;'’ 10 g[;mdoW;,;' g[;m;?y=" párh;r' kÚy;Rt( 11 axÿ_o dxg[;m;?y=;y invedyet( 12 soŒPyxÿ_" xt;?y=;y 13 soŒPyxÿ_o dex;?y=;y 14 dex;?y=oŒip sv;RTmn; doWmu¾CzN´;t( 15 a;krx(uLktr-n;gvne;¢;É¥yuïIt 16 /ÉmRÏ;N/mRk;yeRWu 17 inpu,;nqRk;yeRWu 18 xUr;Ns'g[;mkmRsu 19 ¬g[;nug[eWu 20 Wyo bLyq| s'vTsre, /;Nyt" WÏm'xm;d´;t( 22 svRsSye>y’ 23 iÃkù xt' px(uihryo vS]e>y’ 24 m;'sm/u`Ot*WÉ/gN/puãpmUlflrsd;¨-p];ÉjnmOº;<@;Xm.;<@vwdle>y" W;Ï.;g' r;j; 25 b[;÷,e>y" kr;-d;n' n kÚy;Rt( 26 te ih r;Do /mRkr;" 27 r;j; c p[j;>y" suÕtduãÕte>y" WÏ;'x.;kª 28 Svdexpy" svRm;d´;t( 55 inÉ/' lB?v; td/| b[;÷,e>yo d´;t( 56 iÃtIy(m/| koxe p[vexyet( 57 inÉ/' b[;÷,o lB?v; svRm;d´;t( 58 =i]y’tuqRm'x' r;De d´;°tuqRm'x' b[;÷,e>yoŒ/Rm;-d´;t( 59 vwãyStu ctuqRm'x' r;De d´;d(b[;÷,e>yoŒ/| ctuqRm'xm;d´;t( 60 xU{ ’;v;¢' Ã;dx/; iv.Jy p;'x;n[;De d´;Tp;'x;Nb[;÷,e>yo'Œx-Ãym;d´;t( 61 ainveidtivD;tSy svRmphret( 62 Sviniht;{ ;De b[;÷,vj| Ã;dxm'x' d´u" 63 priniht' SvinihtÉmit b[uv'StTsm' d<@-m;vhet( 64 b;l;n;qS]I/n;in r;j; párp;lyet( 65 c*rút' /nmv;Py svRmev svRv,Re>yo d´;t( 66 anv;Py c Svkox;dev d´;t( 67 x;²NtSvSTyynop;ywdRwvop`;t;Np[xmyet( 68 prc£op`;t;'’ xS]-inTyty; 69 vedeith;s/mRx;S];qRkÚxl' kÚlInmVy©Ö tp¾Svn' puroiht' c vryet( 70 x(ucInluB/;nviht;Nxáÿ_s'p¥;Nsv;RqeRWu c sh;y;n( 71 Svymev Vyvh;r;NpXyeiÃòºb[;R÷,w" s;/Rm( 72 Vyvh;rdxRne b[;÷,' v; inyuïä;t( 73 jNmkmRv[topet;’ r;D; s.;sd" k;y;R árp* Ém]e c ye sm;" k;m£o/.ylo.;idÉ." k;y;RqRÉ.rn;h;y;Ü" 74 r;j; c svRk;yeRWu s;'vTsr;/In" Sy;t( 75 devb[;÷,;Nsttmev pUjyet( 76 vOõsevI .vet( 77 yDy;jI c 78 n c;Sy ivWye b[;÷," =u/;-toRŒvsIdet( 79 n c;NyoŒip sTkmRinrt" 80 b[;÷,e>y’ .uv' p[it-p;dyet( 81 yeW;' c p[itp;dyeÿeW;' Svv'Xy;N.uv" párm;,' d;nCz¹dopv,Rn' c p$e t;m[p¯¹ v; ²l²%t' Svmu{ ;iût' c;g;ÉmnOpitivD;pn;q| d´;t( 82 prdÿ;' c .uv' n;phret( 83 b[;÷,e>y" svRd;y;Np[yCz¹t( 84 svRt-STv;Tm;n' gop;yet( 85 sudxRn’ Sy;t( 86 ivWß;gdmN]/;rI c 87 n;prI²=tmupyuïä;t( 88 âSmtpUv;RÉ..;WI Sy;t( 89 v?yeãvip n .[u'kÚ$Im;cret( 90 apr;/;nuåp' c d<@Ö d<@äeWu d;pyet( 91 sMyGd<@p[,yn' kÚy;Rt( 92 iÃtIympr;/' n s kSyÉcT=met 93 Sv/mRmp;ly¥;d<@äo n;m;âSt r;D;m( 94

atha rAjadharmAH 1 prajAparipAlanam 2 varNAframANAM sve sve dharme vyavasthApanam 3 rAjA ca jAzgalaM pafavyaM sasyopetaM defamAfrayet 4 vaifyafUdra prAyaM ca 5 tatra dhanvanqmahIvArivqkSagiridurgANAmanyatamaM durgamAfrayet 6 tatrasthafca svasva-grAmAdhipAnkuryAt 7 dafAdhyakSAn 8 fatAdhyakSAn 9 defAdhyakSAMfca 10 grAmadoSANAM grAmAdhyakSaH parihAraM kuryAt 11 afakto dafagrAmAdhyakSAya nivedayet 12 so'pyafaktaH fatAdhyakSAya 13 so'pyafakto defAdhyakSAya 14 defAdhyakSo'pi sarvAtmanA doSamucchindyAt 15 Akaraf?lkatara-nAgavanefvAptAnniyuxjIta 16 dharmiSThAndharmakAryeSu 17 nipuNAnarthakAryeSu 18 fUrAnsaMgrAmakarmasu 19 ugrAnugreSu 20 SaNDhAnstrISu 21 prajAbhyo balyarthaM saMvatsareNa dhAnyataH SaSThamaMfamAdadyAt 22 sarvasasyebhyafca 23 dvikaM fataM paf?hiraNyebhyo vastrebhyafca 24 mAMsamadhughqtauSadhigandhapuSpamUlaphalarasadAru-patrAjinamqdbhANDAfmabhANDavaidalebhyaH SASThabhAgaM rAjA 25 brAhmaNebhyaH karA-dAnaM na kuryAt 26 te hi rAjxo dharmakarAH 27 rAjA ca prajAbhyaH sukqtaduSkqtebhyaH SaSThAMfabhAk 28 svadefapaNyAcca f?lkAMfaM dafamamAdadyAt 29 paradefapaNyAcca viMfatitamam 30 f?lkasthAnAdapAkrAmansarvApahAramApnuyAt 31 filpinaH karmajIvinafca mAsenaikaM rAjxaH karma kuryuH 32 svAmyamAtya-durgakofadaNDarASTramitrANi prakqtayaH 33 taddUSakAMfca hanyAt 34 svarASTrapara-rASTrayofca cAracakSuH syAt 35 sAdhUnAM pUjanaM kuryAt 36 duSTAMfca hanyAt 37 fatrumitrodAsInamadhyameSu sAmabhedadAnadaNDAnyathArhaM yathAkAlaM prayuxjIta 38 saMdhivigrahayAnAsanasaMfrayadvaidhIbhAvAMfca yathAkAlamAfrayet 39 caitre mArgafIrSe vA yAtrAM yAyAt 40 parasya vyasane vA 41 paradefAvAptau taddefadharmAnno-cchindyAt 42 pareNAbhiyuktafca sarvAtmanA svarASTraM gopAyet 43 nAsti rAjxAM samare tanutyAgasadqfo dharmaH 44 gobrAhmaNanqpamitradhanadArajIvitarakSaNAdye hatAste svargalokabhAjaH 45 varNasaMkararakSaNArthaM ca 46 rAjA parapurAvAptau tatra tatkulInamabhiSixcet 47 na rAjakulamucchindyAt 48 anyatrAkulIna-rAjakulAt 49 mqgayAkSastrIpAnAbhiratiM pariharet 50 vAkpAruSyadaNDapAruSye ca 51 nArthadUSaNaM kuryAt 52 AdyadvArANi nocchindyAt 53 nApAtravarSI syAt 54 AkarebhyaH sarvamAdadyAt 55 nidhiM labdhvA tadardhaM brAhmaNebhyo dadyAt 56 dvitIymardhaM kofe pravefayet 57 nidhiM brAhmaNo labdhvA sarvamAdadyAt 58 kSatriyafcaturthamaMfaM rAjxe dadyAccaturthamaMfaM brAhmaNebhyo'rdhamA-dadyAt 59 vaiSyastu caturthamaMfaM rAjxe dadyAdbrAhmaNebhyo'rdhaM caturthamaMfamAdadyAt 60 fUdra fcAvAptaM dvAdafadhA vibhajya paxcAMfAnrAjxe dadyAtpaxcAMfAnbrAhmaNebhyoM'fa-dvayamAdadyAt 61 aniveditavijxAtasya sarvamapaharet 62 svanihitAdra ?Ajxe brAhmaNavarjaM dvAdafamaMfaM dadyuH 63 paranihitaM svanihitamiti bruvaMstatsamaM daNDa-mAvahet 64 bAlAnAthastrIdhanAni rAjA paripAlayet 65 caurahqtaM dhanamavApya sarvameva sarvavarNebhyo dadyAt 66 anavApya ca svakofAdeva dadyAt 67 fAntisvastyayanopAyairdaivopaghAtAnprafamayet 68 paracakropaghAtAMfca fastra-nityatayA 69 vedetihAsadharmafAstrArthakufalaM kulInamavyazgaM tapasvinaM purohitaM ca varayet 70 f?cInalubdhAnavahitAnfaktisaMpannAnsarvArtheSu ca sahAyAn 71 svayameva vyavahArAnpafyedvidvadbhirbrAhmaNaiH sArdham 72 vyavahAradarfane brAhmaNaM vA niyuxjyAt 73 janmakarmavratopetAfca rAjxA sabhAsadaH kAryA ripau mitre ca ye samAH kAmakrodhabhayalobhAdibhiH kAryArthabhiranAhAryAH 74 rAjA ca sarvakAryeSu sAMvatsarAdhInaH syAt 75 devabrAhmaNAnsatatameva pUjayet 76 vqddhasevI bhavet 77 yajxayAjI ca 78 na cAsya viSaye brAhmaNaH kSudhA-rto'vasIdet 79 na cAnyo'pi satkarmanirataH 80 brAhmaNebhyafca bhuvaM prati-pAdayet 81 yeSAM ca pratipAdayetteSAM svavaMfyAnbhuvaH parimANaM dAnacchedopavarNanaM ca paTe tAmrapaTTe vA likhitaM svamudra ?AzkitaM cAgAminqpativijxApanArthaM dadyAt 82 paradattAM ca bhuvaM nApaharet 83 brAhmaNebhyaH sarvadAyAnprayacchet 84 sarvata-stvAtmAnaM gopAyet 85 sudarfanafca syAt 86 viSaghnAgadamantradhArI ca 87 nAparIkSitamupayuxjyAt 88 smitapUrvAbhibhASI syAt 89 vadhyeSvapi na bhruMkuTImAcaret 90 aparAdhAnurUpaM ca daNDaM daNDyeSu dApayet 91 samyagdaNDapraNayanaM kuryAt 92 dvitIyamaparAdhaM na sa kasyacitkSameta 93 svadharmamapAlayannAdaNDyo nAmAsti rAjxAm 94

atha rAjadharmAH 1 prajAparipAlanam 2 varNAframANAM sve sve dharme vyavasthApanam 3 rAjA ca jAzgalaM pafavyaM sasyopetaM defamAfrayet 4 vaifyafUdra prAyaM ca 5 tatra dhanvanqmahIvArivqkSagiridurgANAmanyatamaM durgamAfrayet 6 tatrasthafca svasva-grAmAdhipAnkuryAt 7 dafAdhyakSAn 8 fatAdhyakSAn 9 defAdhyakSAMfca 10 grAmadoSANAM grAmAdhyakSaH parihAraM kuryAt 11 afakto dafagrAmAdhyakSAya nivedayet 12 so'pyafaktaH fatAdhyakSAya 13 so'pyafakto defAdhyakSAya 14 defAdhyakSo'pi sarvAtmanA doSamucchindyAt 15 Akaraflkutara-nAgavanefvAptAnniyuxjIta 16 dharmiSThAndharmakAryeSu 17 nipuNAnarthakAryeSu 18 fUrAnsaMgrAmakarmasu 19 ugrAnugreSu 20 SaNDhAnstrISu 21 prajAbhyo balyarthaM saMvatsareNa dhAnyataH SaSThamaMfamAdadyAt 22 sarvasasyebhyafca 23 dvikaM fataM pafuhiraNyebhyo vastrebhyafca 24 mAMsamadhughqtauSadhigandhapuSpamUlaphalarasadAru-patrAjinamqdbhANDAfmabhANDavaidalebhyaH SASThabhAgaM rAjA 25 brAhmaNebhyaH karA-dAnaM na kuryAt 26 te hi rAjxo dharmakarAH 27 rAjA ca prajAbhyaH sukqtaduSkqtebhyaH SaSThAMfabhAk 28 svadefapaNyAcca flkuAM!faM dafamamAdadyAt 29 paradefapaNyAcca viMfatitamam 30 flkusthAnAdapAkrAmansarvApahAramApnuyAt 31 filpinaH karmajIvinafca mAsenaikaM rAjxaH karma kuryuH 32 svAmyamAtya-durgakofadaNDarASTramitrANi prakqtayaH 33 taddUSakAMfca hanyAt 34 svarASTrapara-rASTrayofca cAracakSuH syAt 35 sAdhUnAM pUjanaM kuryAt 36 duSTAMfca hanyAt 37 fatrumitrodAsInamadhyameSu sAmabhedadAnadaNDAnyathArhaM yathAkAlaM prayuxjIta 38 saMdhivigrahayAnAsanasaMfrayadvaidhIbhAvAMfca yathAkAlamAfrayet 39 caitre mArgafIrSe vA yAtrAM yAyAt 40 parasya vyasane vA 41 paradefAvAptau taddefadharmAnno-cchindyAt 42 pareNAbhiyuktafca sarvAtmanA svarASTraM gopAyet 43 nAsti rAjxAM samare tanutyAgasadqfo dharmaH 44 gobrAhmaNanqpamitradhanadArajIvitarakSaNAdye hatAste svargalokabhAjaH 45 varNasaMkararakSaNArthaM ca 46 rAjA parapurAvAptau tatra tatkulInamabhiSixcet 47 na rAjakulamucchindyAt 48 anyatrAkulIna-rAjakulAt 49 mqgayAkSastrIpAnAbhiratiM pariharet 50 vAkpAruSyadaNDapAruSye ca 51 nArthadUSaNaM kuryAt 52 AdyadvArANi nocchindyAt 53 nApAtravarSI syAt 54 AkarebhyaH sarvamAdadyAt 55 nidhiM labdhvA tadardhaM brAhmaNebhyo dadyAt 56 dvitIymardhaM kofe pravefayet 57 nidhiM brAhmaNo labdhvA sarvamAdadyAt 58 kSatriyafcaturthamaMfaM rAjxe dadyAccaturthamaMfaM brAhmaNebhyo'rdhamA-dadyAt 59 vaiSyastu caturthamaMfaM rAjxe dadyAdbrAhmaNebhyo'rdhaM caturthamaMfamAdadyAt 60 fUdra fcAvAptaM dvAdafadhA vibhajya paxcAMfAnrAjxe dadyAtpaxcAMfAnbrAhmaNebhyO'fa-dvayamAdadyAt 61 aniveditavijxAtasya sarvamapaharet 62 svanihitAdrA jxe brAhmaNavarjaM dvAdafamaMfaM dadyuH 63 paranihitaM svanihitamiti bruvaMstatsamaM daNDa-mAvahet 64 bAlAnAthastrIdhanAni rAjA paripAlayet 65 caurahqtaM dhanamavApya sarvameva sarvavarNebhyo dadyAt 66 anavApya ca svakofAdeva dadyAt 67 fAntisvastyayanopAyairdaivopaghAtAnprafamayet 68 paracakropaghAtAMfca fastra-nityatayA 69 vedetihAsadharmafAstrArthakufalaM kulInamavyazgaM tapasvinaM purohitaM ca varayet 70 fcuI!nalubdhAnavahitAnfaktisaMpannAnsarvArtheSu ca sahAyAn 71 svayameva vyavahArAnpafyedvidvadbhirbrAhmaNaiH sArdham 72 vyavahAradarfane brAhmaNaM vA niyuxjyAt 73 janmakarmavratopetAfca rAjxA sabhAsadaH kAryA ripau mitre ca ye samAH kAmakrodhabhayalobhAdibhiH kAryArthabhiranAhAryAH 74 rAjA ca sarvakAryeSu sAMvatsarAdhInaH syAt 75 devabrAhmaNAnsatatameva pUjayet 76 vqddhasevI bhavet 77 yajxayAjI ca 78 na cAsya viSaye brAhmaNaH kSudhA-rto'vasIdet 79 na cAnyo'pi satkarmanirataH 80 brAhmaNebhyafca bhuvaM prati-pAdayet 81 yeSAM ca pratipAdayetteSAM svavaMfyAnbhuvaH parimANaM dAnacchedopavarNanaM ca paTe tAmrapaTTe vA likhitaM svamudrA zkitaM cAgAminqpativijxApanArthaM dadyAt 82 paradattAM ca bhuvaM nApaharet 83 brAhmaNebhyaH sarvadAyAnprayacchet 84 sarvata-stvAtmAnaM gopAyet 85 sudarfanafca syAt 86 viSaghnAgadamantradhArI ca 87 nAparIkSitamupayuxjyAt 88 smitapUrvAbhibhASI syAt 89 vadhyeSvapi na bhruMkuTImAcaret 90 aparAdhAnurUpaM ca daNDaM daNDyeSu dApayet 91 samyagdaNDapraNayanaM kuryAt 92 dvitIyamaparAdhaM na sa kasyacitkSameta 93 svadharmamapAlayannAdaNDyo nAmAsti rAjxAm 94

अथ राजधर्माः १ प्रजापरिपालनम् २ वर्णाश्रमाणां स्वे स्वे धर्मे व्यवस्थापनम् ३ राजा च जाङ्गलं पशव्यं सस्योपेतं देशमाश्रयेत् ४ वैश्यशूद्र प्रायं च ५ तत्र धन्वनृमहीवारिवृक्षगिरिदुर्गाणामन्यतमं दुर्गमाश्रयेत् ६ तत्रस्थश्च स्वस्व-ग्रामाधिपान्कुर्यात् ७ दशाध्यक्षान् ८ शताध्यक्षान् ९ देशाध्यक्षांश्च १० ग्रामदोषाणां ग्रामाध्यक्षः परिहारं कुर्यात् ११ अशक्तो दशग्रामाध्यक्षाय निवेदयेत् १२ सोऽप्यशक्तः शताध्यक्षाय १३ सोऽप्यशक्तो देशाध्यक्षाय १४ देशाध्यक्षोऽपि सर्वात्मना दोषमुच्छिन्द्यात् १५ आकरश्?ल्कतर-नागवनेश्वाप्तान्नियुञ्जीत १६ धर्मिष्ठान्धर्मकार्येषु १७ निपुणानर्थकार्येषु १८ शूरान्संग्रामकर्मसु १९ उग्रानुग्रेषु २० षण्ढान्स्त्रीषु २१ प्रजाभ्यो बल्यर्थं संवत्सरेण धान्यतः षष्ठमंशमादद्यात् २२ सर्वसस्येभ्यश्च २३ द्विकं शतं पश्?हिरण्येभ्यो वस्त्रेभ्यश्च २४ मांसमधुघृतौषधिगन्धपुष्पमूलफलरसदारु-पत्राजिनमृद्भाण्डाश्मभाण्डवैदलेभ्यः षाष्ठभागं राजा २५ ब्राह्मणेभ्यः करा-दानं न कुर्यात् २६ ते हि राज्ञो धर्मकराः २७ राजा च प्रजाभ्यः सुकृतदुष्कृतेभ्यः षष्ठांशभाक् २८ स्वदेशपण्याच्च श्?ल्कांशं दशममादद्यात् २९ परदेशपण्याच्च विंशतितमम् ३० श्?ल्कस्थानादपाक्रामन्सर्वापहारमाप्नुयात् ३१ शिल्पिनः कर्मजीविनश्च मासेनैकं राज्ञः कर्म कुर्युः ३२ स्वाम्यमात्य-दुर्गकोशदण्डराष्ट्रमित्राणि प्रकृतयः ३३ तद्दूषकांश्च हन्यात् ३४ स्वराष्ट्रपर-राष्ट्रयोश्च चारचक्षुः स्यात् ३५ साधूनां पूजनं कुर्यात् ३६ दुष्टांश्च हन्यात् ३७ शत्रुमित्रोदासीनमध्यमेषु सामभेददानदण्डान्यथार्हं यथाकालं प्रयुञ्जीत ३८ संधिविग्रहयानासनसंश्रयद्वैधीभावांश्च यथाकालमाश्रयेत् ३९ चैत्रे मार्गशीर्षे वा यात्रां यायात् ४० परस्य व्यसने वा ४१ परदेशावाप्तौ तद्देशधर्मान्नो-च्छिन्द्यात् ४२ परेणाभियुक्तश्च सर्वात्मना स्वराष्ट्रं गोपायेत् ४३ नास्ति राज्ञां समरे तनुत्यागसदृशो धर्मः ४४ गोब्राह्मणनृपमित्रधनदारजीवितरक्षणाद्ये हतास्ते स्वर्गलोकभाजः ४५ वर्णसंकररक्षणार्थं च ४६ राजा परपुरावाप्तौ तत्र तत्कुलीनमभिषिञ्चेत् ४७ न राजकुलमुच्छिन्द्यात् ४८ अन्यत्राकुलीन-राजकुलात् ४९ मृगयाक्षस्त्रीपानाभिरतिं परिहरेत् ५० वाक्पारुष्यदण्डपारुष्ये च ५१ नार्थदूषणं कुर्यात् ५२ आद्यद्वाराणि नोच्छिन्द्यात् ५३ नापात्रवर्षी स्यात् ५४ आकरेभ्यः सर्वमादद्यात् ५५ निधिं लब्ध्वा तदर्धं ब्राह्मणेभ्यो दद्यात् ५६ द्वितीय्मर्धं कोशे प्रवेशयेत् ५७ निधिं ब्राह्मणो लब्ध्वा सर्वमादद्यात् ५८ क्षत्रियश्चतुर्थमंशं राज्ञे दद्याच्चतुर्थमंशं ब्राह्मणेभ्योऽर्धमा-दद्यात् ५९ वैष्यस्तु चतुर्थमंशं राज्ञे दद्याद्ब्राह्मणेभ्योऽर्धं चतुर्थमंशमादद्यात् ६० शूद्र श्चावाप्तं द्वादशधा विभज्य पञ्चांशान्राज्ञे दद्यात्पञ्चांशान्ब्राह्मणेभ्योंऽश-द्वयमादद्यात् ६१ अनिवेदितविज्ञातस्य सर्वमपहरेत् ६२ स्वनिहिताद्र ?ाज्ञे ब्राह्मणवर्जं द्वादशमंशं दद्युः ६३ परनिहितं स्वनिहितमिति ब्रुवंस्तत्समं दण्ड-मावहेत् ६४ बालानाथस्त्रीधनानि राजा परिपालयेत् ६५ चौरहृतं धनमवाप्य सर्वमेव सर्ववर्णेभ्यो दद्यात् ६६ अनवाप्य च स्वकोशादेव दद्यात् ६७ शान्तिस्वस्त्ययनोपायैर्दैवोपघातान्प्रशमयेत् ६८ परचक्रोपघातांश्च शस्त्र-नित्यतया ६९ वेदेतिहासधर्मशास्त्रार्थकुशलं कुलीनमव्यङ्गं तपस्विनं पुरोहितं च वरयेत् ७० श्?चीनलुब्धानवहितान्शक्तिसंपन्नान्सर्वार्थेषु च सहायान् ७१ स्वयमेव व्यवहारान्पश्येद्विद्वद्भिर्ब्राह्मणैः सार्धम् ७२ व्यवहारदर्शने ब्राह्मणं वा नियुञ्ज्यात् ७३ जन्मकर्मव्रतोपेताश्च राज्ञा सभासदः कार्या रिपौ मित्रे च ये समाः कामक्रोधभयलोभादिभिः कार्यार्थभिरनाहार्याः ७४ राजा च सर्वकार्येषु सांवत्सराधीनः स्यात् ७५ देवब्राह्मणान्सततमेव पूजयेत् ७६ वृद्धसेवी भवेत् ७७ यज्ञयाजी च ७८ न चास्य विषये ब्राह्मणः क्षुधा-र्तोऽवसीदेत् ७९ न चान्योऽपि सत्कर्मनिरतः ८० ब्राह्मणेभ्यश्च भुवं प्रति-पादयेत् ८१ येषां च प्रतिपादयेत्तेषां स्ववंश्यान्भुवः परिमाणं दानच्छेदोपवर्णनं च पटे ताम्रपट्टे वा लिखितं स्वमुद्र ?ाङ्कितं चागामिनृपतिविज्ञापनार्थं दद्यात् ८२ परदत्तां च भुवं नापहरेत् ८३ ब्राह्मणेभ्यः सर्वदायान्प्रयच्छेत् ८४ सर्वत-स्त्वात्मानं गोपायेत् ८५ सुदर्शनश्च स्यात् ८६ विषघ्नागदमन्त्रधारी च ८७ नापरीक्षितमुपयुञ्ज्यात् ८८ स्मितपूर्वाभिभाषी स्यात् ८९ वध्येष्वपि न भ्रुंकुटीमाचरेत् ९० अपराधानुरूपं च दण्डं दण्ड्येषु दापयेत् ९१ सम्यग्दण्डप्रणयनं कुर्यात् ९२ द्वितीयमपराधं न स कस्यचित्क्षमेत ९३ स्वधर्ममपालयन्नादण्ड्यो नामास्ति राज्ञाम् ९४

अथ राजधर्माः १ प्रजापरिपालनम् २ वर्णाश्रमाणां स्वे स्वे धर्मे व्यवस्थापनम् ३ राजा च जाङ्गलं पशव्यं सस्योपेतं देशमाश्रयेत् ४ वैश्यशूद्र प्रायं च ५ तत्र धन्वनृमहीवारिवृक्षगिरिदुर्गाणामन्यतमं दुर्गमाश्रयेत् ६ तत्रस्थश्च स्वस्व-ग्रामाधिपान्कुर्यात् ७ दशाध्यक्षान् ८ शताध्यक्षान् ९ देशाध्यक्षांश्च १० ग्रामदोषाणां ग्रामाध्यक्षः परिहारं कुर्यात् ११ अशक्तो दशग्रामाध्यक्षाय निवेदयेत् १२ सोऽप्यशक्तः शताध्यक्षाय १३ सोऽप्यशक्तो देशाध्यक्षाय १४ देशाध्यक्षोऽपि सर्वात्मना दोषमुच्छिन्द्यात् १५ आकरश्ल्कुतर-नागवनेश्वाप्तान्नियुञ्जीत १६ धर्मिष्ठान्धर्मकार्येषु १७ निपुणानर्थकार्येषु १८ शूरान्संग्रामकर्मसु १९ उग्रानुग्रेषु २० षण्ढान्स्त्रीषु २१ प्रजाभ्यो बल्यर्थं संवत्सरेण धान्यतः षष्ठमंशमादद्यात् २२ सर्वसस्येभ्यश्च २३ द्विकं शतं पशुहिरण्येभ्यो वस्त्रेभ्यश्च २४ मांसमधुघृतौषधिगन्धपुष्पमूलफलरसदारु-पत्राजिनमृद्भाण्डाश्मभाण्डवैदलेभ्यः षाष्ठभागं राजा २५ ब्राह्मणेभ्यः करा-दानं न कुर्यात् २६ ते हि राज्ञो धर्मकराः २७ राजा च प्रजाभ्यः सुकृतदुष्कृतेभ्यः षष्ठांशभाक् २८ स्वदेशपण्याच्च श्ल्कुआं!शं दशममादद्यात् २९ परदेशपण्याच्च विंशतितमम् ३० श्ल्कुस्थानादपाक्रामन्सर्वापहारमाप्नुयात् ३१ शिल्पिनः कर्मजीविनश्च मासेनैकं राज्ञः कर्म कुर्युः ३२ स्वाम्यमात्य-दुर्गकोशदण्डराष्ट्रमित्राणि प्रकृतयः ३३ तद्दूषकांश्च हन्यात् ३४ स्वराष्ट्रपर-राष्ट्रयोश्च चारचक्षुः स्यात् ३५ साधूनां पूजनं कुर्यात् ३६ दुष्टांश्च हन्यात् ३७ शत्रुमित्रोदासीनमध्यमेषु सामभेददानदण्डान्यथार्हं यथाकालं प्रयुञ्जीत ३८ संधिविग्रहयानासनसंश्रयद्वैधीभावांश्च यथाकालमाश्रयेत् ३९ चैत्रे मार्गशीर्षे वा यात्रां यायात् ४० परस्य व्यसने वा ४१ परदेशावाप्तौ तद्देशधर्मान्नो-च्छिन्द्यात् ४२ परेणाभियुक्तश्च सर्वात्मना स्वराष्ट्रं गोपायेत् ४३ नास्ति राज्ञां समरे तनुत्यागसदृशो धर्मः ४४ गोब्राह्मणनृपमित्रधनदारजीवितरक्षणाद्ये हतास्ते स्वर्गलोकभाजः ४५ वर्णसंकररक्षणार्थं च ४६ राजा परपुरावाप्तौ तत्र तत्कुलीनमभिषिञ्चेत् ४७ न राजकुलमुच्छिन्द्यात् ४८ अन्यत्राकुलीन-राजकुलात् ४९ मृगयाक्षस्त्रीपानाभिरतिं परिहरेत् ५० वाक्पारुष्यदण्डपारुष्ये च ५१ नार्थदूषणं कुर्यात् ५२ आद्यद्वाराणि नोच्छिन्द्यात् ५३ नापात्रवर्षी स्यात् ५४ आकरेभ्यः सर्वमादद्यात् ५५ निधिं लब्ध्वा तदर्धं ब्राह्मणेभ्यो दद्यात् ५६ द्वितीय्मर्धं कोशे प्रवेशयेत् ५७ निधिं ब्राह्मणो लब्ध्वा सर्वमादद्यात् ५८ क्षत्रियश्चतुर्थमंशं राज्ञे दद्याच्चतुर्थमंशं ब्राह्मणेभ्योऽर्धमा-दद्यात् ५९ वैष्यस्तु चतुर्थमंशं राज्ञे दद्याद्ब्राह्मणेभ्योऽर्धं चतुर्थमंशमादद्यात् ६० शूद्र श्चावाप्तं द्वादशधा विभज्य पञ्चांशान्राज्ञे दद्यात्पञ्चांशान्ब्राह्मणेभ्यॐऽश-द्वयमादद्यात् ६१ अनिवेदितविज्ञातस्य सर्वमपहरेत् ६२ स्वनिहिताद्रा ज्ञे ब्राह्मणवर्जं द्वादशमंशं दद्युः ६३ परनिहितं स्वनिहितमिति ब्रुवंस्तत्समं दण्ड-मावहेत् ६४ बालानाथस्त्रीधनानि राजा परिपालयेत् ६५ चौरहृतं धनमवाप्य सर्वमेव सर्ववर्णेभ्यो दद्यात् ६६ अनवाप्य च स्वकोशादेव दद्यात् ६७ शान्तिस्वस्त्ययनोपायैर्दैवोपघातान्प्रशमयेत् ६८ परचक्रोपघातांश्च शस्त्र-नित्यतया ६९ वेदेतिहासधर्मशास्त्रार्थकुशलं कुलीनमव्यङ्गं तपस्विनं पुरोहितं च वरयेत् ७० श्चुई!नलुब्धानवहितान्शक्तिसंपन्नान्सर्वार्थेषु च सहायान् ७१ स्वयमेव व्यवहारान्पश्येद्विद्वद्भिर्ब्राह्मणैः सार्धम् ७२ व्यवहारदर्शने ब्राह्मणं वा नियुञ्ज्यात् ७३ जन्मकर्मव्रतोपेताश्च राज्ञा सभासदः कार्या रिपौ मित्रे च ये समाः कामक्रोधभयलोभादिभिः कार्यार्थभिरनाहार्याः ७४ राजा च सर्वकार्येषु सांवत्सराधीनः स्यात् ७५ देवब्राह्मणान्सततमेव पूजयेत् ७६ वृद्धसेवी भवेत् ७७ यज्ञयाजी च ७८ न चास्य विषये ब्राह्मणः क्षुधा-र्तोऽवसीदेत् ७९ न चान्योऽपि सत्कर्मनिरतः ८० ब्राह्मणेभ्यश्च भुवं प्रति-पादयेत् ८१ येषां च प्रतिपादयेत्तेषां स्ववंश्यान्भुवः परिमाणं दानच्छेदोपवर्णनं च पटे ताम्रपट्टे वा लिखितं स्वमुद्रा ङ्कितं चागामिनृपतिविज्ञापनार्थं दद्यात् ८२ परदत्तां च भुवं नापहरेत् ८३ ब्राह्मणेभ्यः सर्वदायान्प्रयच्छेत् ८४ सर्वत-स्त्वात्मानं गोपायेत् ८५ सुदर्शनश्च स्यात् ८६ विषघ्नागदमन्त्रधारी च ८७ नापरीक्षितमुपयुञ्ज्यात् ८८ स्मितपूर्वाभिभाषी स्यात् ८९ वध्येष्वपि न भ्रुंकुटीमाचरेत् ९० अपराधानुरूपं च दण्डं दण्ड्येषु दापयेत् ९१ सम्यग्दण्डप्रणयनं कुर्यात् ९२ द्वितीयमपराधं न स कस्यचित्क्षमेत ९३ स्वधर्ममपालयन्नादण्ड्यो नामास्ति राज्ञाम् ९४


383

aq mh;p;tikno b[;÷,vj| sveR v?y;" 1 n x;rIro b[;÷,Sy d<@" 2 Svdex;d(b[;÷,' Õt;ûÖ ivv;syet( 3 tSy c b[÷hTy;y;m²xrSkù pu¨W' ll;$e kÚy;Rt( 4 sur;?vj' sur;p;ne 5 pd' Steye 6 .g' gu¨tLpgmne 7 aNy];ip v?ykmRÉ, itÏNt' smg[/nm=t' ivv;syet( 8 kË$x;snkt|¿’ r;j; hNy;t( 9 kË$le:yk;r;'’ 10 grd;ɦ-dp[sçtSkr;Ns(]Ib;lpu¨W`;itn’ 11 ye c /;Ny' dx>y" kÚM.e->yoŒÉ/kmphreyu" 12 /ármmey;n;' xt;d>yÉ/km( 13 ye c;kÚlIn; r;JymÉ.k;myeyu" 14 setu.edk;'’ 15 p[sç tSkr;,;' c;vk;x-.ÿ_p[d;'’ 16 aNy] r;j;xÿ_ƒ" 17 ²S]ymxÿ_.tORk;' tdit£m,I' c 18 hInv,oRŒÉ/kv,RSy yen;©¹n;pr;/' kÚy;Rÿdev;Sy x;tyet( 19 Ek;snopvexI k$ä;' Õt;ûo inv;RSy" 20 inÏIVy*ÏÃyivhIn" k;yR" 21 avx/RÉyt; c gudhIn" 22 a;£oxÉyt; c ivÉj×" 23 dpeR, /moRpdexk;ár,;' r;j; t¢m;secyeÿwlm;Sye 24 { ohe, c n;mj;itg[h,e dx;©‘loŒSy x•inR%ey" 25 Åutdexj;itkmR,;mNyq;v;dI k;x;Rp,-xtÃy' d<@ä" 26 k;,%ï;dIn;' tQyv;´ip k;x;Rp,Ãym( 27 guån;²=pNk;x;Rp,xtÃym( 28 prSy ptnIy;=epe Õte tUÿms;hsm( 29 ¬pp;tkyuÿ_ƒ m?ymm( 30 ]wiv´vOõ;n;' =epe j;itpUg;n;' c 31 g[;mdexyo’ p[qms;hsm( 32 Ny©t;yuÿ_ƒ =epe k;x;Rp,xtm( 33 m;tOyuÿ_ƒ tUÿmm( 34 smv,;R£oxne Ã;dx p,;Nd<@ä" 35 hInv,;RÕ aoxne W$( 36 yq;k;lmuÿmv,;R=epe tTp[m;,o d<@" 37 ]yo v; k;W;Rp,;" 38 x(uÿ_v;Ky;É./;ne Tvevmev 39 p;rj;yI sv,;Rgmne tUÿms;hs' d<@ä" 40 hInv,;Rgmne m?ymm( 41 gogmne c 42 aNTy;gmne v?y" 43 px(ugmne k;W;Rp,xt' d<@ä" 44 doWmn;:y;y kNy;' p[yCz֒ 45 t;' c Éb.Oy;t( 46 adu·;' du·;Émit b[uv¥uÿms;hsm( 47 gj;o·^go`;tI Tvekkrp;d" k;yR" 48 ivm;'siv£yI c 49 g[;Mypx(u`;tI k;W;Rp,xt' d<@ä" 50 px(uSv;Émne tNmULy' d´;t( 51 a;ryÉ/kmphriNvkr" 81 tdUnmek;dxgu,' d<@ä" 82 sU]k;p;Rsgomygu@dÉ/=Irt£tO,-lv,mOºSmp²=mTSy`Ottwlm;'sm/uvwdlve,umONmyloh.;<@;n;mpht;R mULy;²T]gu,' d<@ä" 83 pKv;¥;n;' c 84 puãphártguLmvLlIlt;-p,;Rn;mphr,e pÕã,lm( 85 x;kmUlfl;n;' c 86 rˆ;ph;yuRÿm-s;hsm( 87 anuÿ_{ Vy;,;mpht;R mULysmm( 88 Sten;" svRmpút' /inkSy d;Py;" 89 ttSteW;mÉ.ihtd<@p[yog" 90 yeW;' dey" pNq;-SteW;mpqd;yI k;W;Rp,pÉv'xit' d<@ä" 91 a;sn;hRSy;snmdd° 92 pUj;hRmpUjy'’ 93 p[;itveXyb[;÷,inmN],;it£m,e c 94 inm-N]ÉyTv; .ojn;d;Éyn’ 95 inm²N]tStqeTyuKTv; c;.uï;n" suv,Rm;-Wkm( 96 inkƒtÉytu’ iÃgu,m¥m( 97 a.+ye, b[;÷,Sy dUWÉyt; Wo@x suv,;Rn( 98 j;Typh;ár,; xtm( 99 sury; v?y" 100 =i]y' dUWÉytuStd/Rm( 101 vwXy' dUWÉytuStd/Rmip 102 xU{ ' dUWÉytu" p[qm-s;hsm( 103 aSpOXy" k;mk;re, SpOxNSpOXy' ]wvÉ,Rkù v?y" 104 rjovl;' ²xf;É.St;@yet( 105 pQyu´;nodksmIpeŒPyx(uÉck;rI p,xtm( 106 t°;p;Sy;t( 107 gOh.UkÚ@ä;´up.eÿ; m?yms;hsm( 108 t° yojyet( 109 gOhe pI@;kr' { Vy' p[²=pNp,xtm( 110 s;/;r,;-pl;pI c 111 p[eiWtSy;p[d;t; c 112 iptOpu];c;yRy;JyâTvRj;-mNyoNy;pittTy;gI c 113 n c t;ïç;t( 114 xU{ p[v[Éjt;n;' dwve ip} ye .ojk;’ 115 ayoGykmRk;rI c 116 smu{ gOh.edk’ 117 ainyuÿ_" xpqk;rI 118 pxUn;' pu'STvop`;tk;rI 119 ipt;pu]ivro/e s;²=,;' dxp,o d<@" 120 yStyo’;Ntre Sy;ÿSyoÿms;hs" 121 tul;m;nkË$ktuR’ 122 tdkË$e kË$v;idn’ 123 { Vy;,;' p[itåp-iv£ÉykSy c 124 s'.Uy vÉ,j;' py;n;' c 181 gocmRm;];É/k;' .uvmNySy;/IÕt;' tSm;dinmoRCy;-NySy y" p[yCz¹Ts v?y" 182 èn;' ceTWo@x suv,;RNd<@ä" 183

atha mahApAtakino brAhmaNavarjaM sarve vadhyAH 1 na fArIro brAhmaNasya daNDaH 2 svadefAdbrAhmaNaM kqtAzkaM vivAsayet 3 tasya ca brahmahatyAyAmafiraskaM puruSaM lalATe kuryAt 4 surAdhvajaM surApAne 5 fvapadaM steye 6 bhagaM gurutalpagamane 7 anyatrApi vadhyakarmaNi tiSThantaM samagradhanamakSataM vivAsayet 8 kUTafAsanakartQMfca rAjA hanyAt 9 kUTalekhyakArAMfca 10 garadAgni-daprasahyataskarAnstrIbAlapuruSaghAtinafca 11 ye ca dhAnyaM dafabhyaH kumbhe-bhyo'dhikamapahareyuH 12 dharimameyAnAM fatAdabhyadhikam 13 ye cAkulInA rAjyamabhikAmayeyuH 14 setubhedakAMfca 15 prasahya taskarANAM cAvakAfa-bhaktapradAMfca 16 anyatra rAjAfakteH 17 striyamafaktabhartqkAM tadatikramaNIM ca 18 hInavarNo'dhikavarNasya yenAzgenAparAdhaM kuryAttadevAsya fAtayet 19 ekAsanopavefI kaTyAM kqtAzko nirvAsyaH 20 niSThIvyauSThadvayavihInaH kAryaH 21 avafardhayitA ca gudahInaH 22 AkrofayitA ca vijihvaH 23 darpeNa dharmopadefakAriNAM rAjA taptamAsecayettailamAsye 24 dra ?oheNa ca nAmajAtigrahaNe dafAzgulo'sya fazkurnikheyaH 25 frutadefajAtikarmaNAmanyathAvAdI kArfApaNa-fatadvayaM daNDyaH 26 kANakhaxjAdInAM tathyavAdyapi kArfApaNadvayam 27 gurUnAkSipankArfApaNafatadvayam 28 parasya patanIyAkSepe kqte tUttamasAhasam 29 upapAtakayukte madhyamam 30 traividyavqddhAnAM kSepe jAtipUgAnAM ca 31 grAmadefayofca prathamasAhasam 32 nyazgatAyukte kSepe kArfApaNafatam 33 mAtqyukte tUttamam 34 samavarNAkrofane dvAdafa paNAndaNDyaH 35 hInavarNAkq ofane SaT 36 yathAkAlamuttamavarNAkSepe tatpramANo daNDaH 37 trayo vA kArSApaNAH 38 f?ktavAkyAbhidhAne tvevameva 39 pArajAyI savarNAgamane tUttamasAhasaM daNDyaH 40 hInavarNAgamane madhyamam 41 gogamane ca 42 antyAgamane vadhyaH 43 paf?gamane kArSApaNafataM daNDyaH 44 doSamanAkhyAya kanyAM prayacchaMfca 45 tAM ca bibhqyAt 46 aduSTAM duSTAmiti bruvannuttamasAhasam 47 gajAfvoSTragoghAtI tvekakarapAdaH kAryaH 48 vimAMsavikrayI ca 49 grAmyapaf?ghAtI kArSApaNafataM daNDyaH 50 paf?svAmine tanmUlyaM dadyAt 51 AraNyapaf?ghAtI paxcAfataM kArSApaNAn 52 pakSighAtI matsyaghAtI ca dafa kArSApaNAn 53 kITopaghAtI ca kArSApaNam 54 phalopagamadrumacchedI tUttamasAhasam 55 puSpopagamadrumacchedI madhyamam 56 vallIgulmalatAcchedI kArSApaNafatam 57 tqNacchedyekam 58 sarve ca tatsvAminAM tadutpattim 59 hastenodgUrayitA dafakArSApaNam 60 pAdena viMfatim 61 kASThena prathama-sAhasam 62 pASANena madhyamam 63 fastreNottamam 64 pAdakefAMf?kakaraluxcane dafa paNAn 65 foNitena vinA duHkhamutpAdayitA dvAtriMfatpaNAn 66 saha foNitena catuHSaSTim 67 karapAdadantabhazge karNanAsAvikartane madhyamam 68 ceSTAbhojanavAgrodhe prahAradAne ca 69 netrakaMdharAbAhusakthyaMsabhazge cottamam 70 ubhayanetrabhedinaM rAjA yAvajjIvaM bandhanAnna muxcet 71 tAdqfameva vA kuryAt 72 ekaM bahUnAM nighnatAM pratyekamuktAddaNDAddviguNaH 73 utkrofantamanabhi-dhAvatAM tatsamIpavartinAM saMsaratAM ca 74 sarve ca puruSapIDAkarAstadutthAnavyayaM dadyuH 75 grAmyapaf?pIDAkarAfca 76 go'fvoSTragajApahAryekakarapAdaH kAryaH 77 ajAvyapahAryekakarafca 78 dhAnyApahAryekAdafaguNaM daNDyaH 79 sasyApahArI ca 80 suvarNarajatavastrANAM paxcAfatastvabhyadhikamapaharanvikaraH 81 tadUnamekAdafaguNaM daNDyaH 82 sUtrakArpAsagomayaguDadadhikSIratakratqNa-lavaNamqdbhasmapakSimatsyaghqtatailamAMsamadhuvaidalaveNumqnmayalohabhANDAnAmapahartA mUlyAttriguNaM daNDyaH 83 pakvAnnAnAM ca 84 puSpaharitagulmavallIlatA-parNAnAmapaharaNe paxcakqSNalam 85 fAkamUlaphalAnAM ca 86 ratnApahAryuttama-sAhasam 87 anuktadra vyANAmapahartA mUlyasamam 88 stenAH sarvamapahqtaM dhanikasya dApyAH 89 tatasteSAmabhihitadaNDaprayogaH 90 yeSAM deyaH panthA-steSAmapathadAyI kArSApaNapaxcaviMfatiM daNDyaH 91 AsanArhasyAsanamadadacca 92 pUjArhamapUjayaMfca 93 prAtivefyabrAhmaNanimantraNAtikramaNe ca 94 nima-ntrayitvA bhojanAdAyinafca 95 nimantritastathetyuktvA cAbhuxjAnaH suvarNamA-Sakam 96 niketayitufca dviguNamannam 97 abhakSyeNa brAhmaNasya dUSayitA SoDafa suvarNAn 98 jAtyapahAriNA fatam 99 surayA vadhyaH 100 kSatriyaM dUSayitustadardham 101 vaifyaM dUSayitustadardhamapi 102 fUdraM dUSayituH prathama-sAhasam 103 aspqfyaH kAmakAreNa spqfanspqfyaM traivarNikaM vadhyaH 104 rajovalAM fiphAbhistADayet 105 pathyudyAnodakasamIpe'pyaf?cikArI paNafatam 106 taccApAsyAt 107 gqhabhUkuDyAdyupabhettA madhyamasAhasam 108 tacca yojayet 109 gqhe pIDAkaraM dra vyaM prakSipanpaNafatam 110 sAdhAraNA-palApI ca 111 preSitasyApradAtA ca 112 pitqputrAcAryayAjyartvijA-manyonyApatitatyAgI ca 113 na ca tAxjahyAt 114 fUdra pravrajitAnAM daive pi tr?ye bhojakAfca 115 ayogyakarmakArI ca 116 samudra gqhabhedakafca 117 aniyuktaH fapathakArI 118 pafUnAM puMstvopaghAtakArI 119 pitAputravirodhe sAkSiNAM dafapaNo daNDaH 120 yastayofcAntare syAttasyottamasAhasaH 121 tulAmAnakUTakartufca 122 tadakUTe kUTavAdinafca 123 dra vyANAM pratirUpa-vikrayikasya ca 124 saMbhUya vaNijAM paNyamanargheNAvarundhatAm 125 pratyekaM vikrINatAM ca 126 gqhItamUlyaM yaH paNyaM kreturnaiva dadyAttasyAsau sodayaM dApyaH 127 rAjxA ca paNafataM daNDyaH 128 krItamakrINato yA hAniH sA kretureva syAt 129 rAjaniSiddhaM vikrINatastadapahAraH 130 tarikaH sthalajaM f?lkaM gqhNandafapaNAndaNDyaH 131 brahmacArivAnaprasthabhikSugurviNItIrthAnusAriNAM nAvikaH faulkikaH f?lkamAdadAnafca 132 tacca teSAM dadyAt 133 dyUte kUTAkSadevinAM karacchedaH 134 upadhidevinAM saMdaMfacchedaH 135 granthi-bhedakAnAM ca 136 utkSepakAnAM ca karacchedaH 137 divA pafUnAM vqkAdyupaghAte pAle tvanAyati pAladoSaH 138 vinaSTapaf?mUlyaM ca svAmine dadyAt 139 ananujxAtAM duhanpaxcaviMfatiM kArSApaNAn 140 mahiSI cetsasyanAfaM kuryA-ttatpAlastvaSTau mASAndaNDyaH 141 apAlAyAH svAmI 142 afvastUSTro gardabho vA 143 gaufcettadardham 144 tadardhamajAvikam 145 bhakSayitvopaviSTeSu dviguNam 146 sarvatra svAmine vinaSTasasyamUlyaM ca 147 pathi grAme vivItAnte na doSaH 148 anAvqte ca 149 alpakAlam 150 utsqSTa-vqSabhasUtikAnAM ca 151 yastUttamavarNAndAsye niyojayettasyottamasAhaso daNDaH 152 tyaktapravrajyo rAjxo dAsyaM kuryAt 153 bhqtakafcApUrNe kAle bhqtiM tyajansakalameva mUlyaM dadyAt 154 jAjxe ca paNafataM dadyAt 155 taddoSeNa yadvinafyettatsvAmine 156 anyatra daivopaghAtAt 157 svAmI cedbhqtakamapUrNe kAle jahyAttasya sarvameva mUlyaM dadyAt 158 paNafataM ca rAjani 159 anyatra bhqtakadofAt 160 yaH kanyAM pUrvadattAmanyasmai dadyAtsa cauravacchAsyaH 161 varadoSaM vinA 162 nirdoSAM parityajan 163 patnIM ca 164 ajAnAnaH prakAfaM yaH paradra vyaM krINIyAttatra tasya na doSaH 165 svAmI dra vyamApnuyAt 166 yadyaprakAfaM hInamUlyaM ca krINIyAttadA kretA vikretA ca cauravacchAsyau 167 gaNadra vyApahartA vivAsyaH 168 tatsaMvidaM yafca lazghayet 169 nikSepApahAryarthavqddhisahitaM dhanaM dhanikasya dApyaH 170 rAjxA cauravacchAsyaH 171 yafcAnikSiptaM nikSiptamiti brUyAt 172 sImAbhettAramuttamasAhasaM daNDayitvA punaH sImAM kArayet 173 jAtibhraMfakarasyAbhakSyasya bhakSayitA vivAsyaH 174 abhakSyasyAvikreyasya vikrayI devapratimAbhedakafcottamasAhasaM daNDanIyaH 175 bhiSazmithyAcarannuttameSu puruSeSu 176 madhyameSu madhyamam 177 tiryakSu prathamam 178 pratifrutasyApradAyI taddApayitvA prathamasAhasaM daNDyaH 179 kUTasAkSiNAM sarvasvApahAraH kAryaH 180 utkocopajIvinAM sabhyAnAM ca 181 gocarmamAtrAdhikAM bhuvamanyasyAdhIkqtAM tasmAdanirmocyA-nyasya yaH prayacchetsa vadhyaH 182 UnAM cetSoDafa suvarNAndaNDyaH 183

atha mahApAtakino brAhmaNavarjaM sarve vadhyAH 1 na fArIro brAhmaNasya daNDaH 2 svadefAdbrAhmaNaM kqtAzkaM vivAsayet 3 tasya ca brahmahatyAyAmafiraskaM puruSaM lalATe kuryAt 4 surAdhvajaM surApAne 5 fvapadaM steye 6 bhagaM gurutalpagamane 7 anyatrApi vadhyakarmaNi tiSThantaM samagradhanamakSataM vivAsayet 8 kUTafAsanakartQMfca rAjA hanyAt 9 kUTalekhyakArAMfca 10 garadAgni-daprasahyataskarAnstrIbAlapuruSaghAtinafca 11 ye ca dhAnyaM dafabhyaH kumbhe-bhyo'dhikamapahareyuH 12 dharimameyAnAM fatAdabhyadhikam 13 ye cAkulInA rAjyamabhikAmayeyuH 14 setubhedakAMfca 15 prasahya taskarANAM cAvakAfa-bhaktapradAMfca 16 anyatra rAjAfakteH 17 striyamafaktabhartqkAM tadatikramaNIM ca 18 hInavarNo'dhikavarNasya yenAzgenAparAdhaM kuryAttadevAsya fAtayet 19 ekAsanopavefI kaTyAM kqtAzko nirvAsyaH 20 niSThIvyauSThadvayavihInaH kAryaH 21 avafardhayitA ca gudahInaH 22 AkrofayitA ca vijihvaH 23 darpeNa dharmopadefakAriNAM rAjA taptamAsecayettailamAsye 24 dro heNa ca nAmajAtigrahaNe dafAzgulo'sya fazkurnikheyaH 25 frutadefajAtikarmaNAmanyathAvAdI kArfApaNa-fatadvayaM daNDyaH 26 kANakhaxjAdInAM tathyavAdyapi kArfApaNadvayam 27 gurUnAkSipankArfApaNafatadvayam 28 parasya patanIyAkSepe kqte tUttamasAhasam 29 upapAtakayukte madhyamam 30 traividyavqddhAnAM kSepe jAtipUgAnAM ca 31 grAmadefayofca prathamasAhasam 32 nyazgatAyukte kSepe kArfApaNafatam 33 mAtqyukte tUttamam 34 samavarNAkrofane dvAdafa paNAndaNDyaH 35 hInavarNAkq ofane SaT 36 yathAkAlamuttamavarNAkSepe tatpramANo daNDaH 37 trayo vA kArSApaNAH 38 fktuvAkyAbhidhAne tvevameva 39 pArajAyI savarNAgamane tUttamasAhasaM daNDyaH 40 hInavarNAgamane madhyamam 41 gogamane ca 42 antyAgamane vadhyaH 43 pafgumane kArSApaNafataM daNDyaH 44 doSamanAkhyAya kanyAM prayacchaMfca 45 tAM ca bibhqyAt 46 aduSTAM duSTAmiti bruvannuttamasAhasam 47 gajAfvoSTragoghAtI tvekakarapAdaH kAryaH 48 vimAMsavikrayI ca 49 grAmyapafghuA!tI kArSApaNafataM daNDyaH 50 pafsvuA!mine tanmUlyaM dadyAt 51 AraNyapafghuA!tI paxcAfataM kArSApaNAn 52 pakSighAtI matsyaghAtI ca dafa kArSApaNAn 53 kITopaghAtI ca kArSApaNam 54 phalopagamadrumacchedI tUttamasAhasam 55 puSpopagamadrumacchedI madhyamam 56 vallIgulmalatAcchedI kArSApaNafatam 57 tqNacchedyekam 58 sarve ca tatsvAminAM tadutpattim 59 hastenodgUrayitA dafakArSApaNam 60 pAdena viMfatim 61 kASThena prathama-sAhasam 62 pASANena madhyamam 63 fastreNottamam 64 pAdakefAMfkukaraluxcane dafa paNAn 65 foNitena vinA duHkhamutpAdayitA dvAtriMfatpaNAn 66 saha foNitena catuHSaSTim 67 karapAdadantabhazge karNanAsAvikartane madhyamam 68 ceSTAbhojanavAgrodhe prahAradAne ca 69 netrakaMdharAbAhusakthyaMsabhazge cottamam 70 ubhayanetrabhedinaM rAjA yAvajjIvaM bandhanAnna muxcet 71 tAdqfameva vA kuryAt 72 ekaM bahUnAM nighnatAM pratyekamuktAddaNDAddviguNaH 73 utkrofantamanabhi-dhAvatAM tatsamIpavartinAM saMsaratAM ca 74 sarve ca puruSapIDAkarAstadutthAnavyayaM dadyuH 75 grAmyapafpuI!DAkarAfca 76 go'fvoSTragajApahAryekakarapAdaH kAryaH 77 ajAvyapahAryekakarafca 78 dhAnyApahAryekAdafaguNaM daNDyaH 79 sasyApahArI ca 80 suvarNarajatavastrANAM paxcAfatastvabhyadhikamapaharanvikaraH 81 tadUnamekAdafaguNaM daNDyaH 82 sUtrakArpAsagomayaguDadadhikSIratakratqNa-lavaNamqdbhasmapakSimatsyaghqtatailamAMsamadhuvaidalaveNumqnmayalohabhANDAnAmapahartA mUlyAttriguNaM daNDyaH 83 pakvAnnAnAM ca 84 puSpaharitagulmavallIlatA-parNAnAmapaharaNe paxcakqSNalam 85 fAkamUlaphalAnAM ca 86 ratnApahAryuttama-sAhasam 87 anuktadra vyANAmapahartA mUlyasamam 88 stenAH sarvamapahqtaM dhanikasya dApyAH 89 tatasteSAmabhihitadaNDaprayogaH 90 yeSAM deyaH panthA-steSAmapathadAyI kArSApaNapaxcaviMfatiM daNDyaH 91 AsanArhasyAsanamadadacca 92 pUjArhamapUjayaMfca 93 prAtivefyabrAhmaNanimantraNAtikramaNe ca 94 nima-ntrayitvA bhojanAdAyinafca 95 nimantritastathetyuktvA cAbhuxjAnaH suvarNamA-Sakam 96 niketayitufca dviguNamannam 97 abhakSyeNa brAhmaNasya dUSayitA SoDafa suvarNAn 98 jAtyapahAriNA fatam 99 surayA vadhyaH 100 kSatriyaM dUSayitustadardham 101 vaifyaM dUSayitustadardhamapi 102 fUdraM dUSayituH prathama-sAhasam 103 aspqfyaH kAmakAreNa spqfanspqfyaM traivarNikaM vadhyaH 104 rajovalAM fiphAbhistADayet 105 pathyudyAnodakasamIpe'pyafucikArI paNafatam 106 taccApAsyAt 107 gqhabhUkuDyAdyupabhettA madhyamasAhasam 108 tacca yojayet 109 gqhe pIDAkaraM dra vyaM prakSipanpaNafatam 110 sAdhAraNA-palApI ca 111 preSitasyApradAtA ca 112 pitqputrAcAryayAjyartvijA-manyonyApatitatyAgI ca 113 na ca tAxjahyAt 114 fUdra pravrajitAnAM daive pitr! ye bhojakAfca 115 ayogyakarmakArI ca 116 samudra gqhabhedakafca 117 aniyuktaH fapathakArI 118 pafUnAM puMstvopaghAtakArI 119 pitAputravirodhe sAkSiNAM dafapaNo daNDaH 120 yastayofcAntare syAttasyottamasAhasaH 121 tulAmAnakUTakartufca 122 tadakUTe kUTavAdinafca 123 dra vyANAM pratirUpa-vikrayikasya ca 124 saMbhUya vaNijAM paNyamanargheNAvarundhatAm 125 pratyekaM vikrINatAM ca 126 gqhItamUlyaM yaH paNyaM kreturnaiva dadyAttasyAsau sodayaM dApyaH 127 rAjxA ca paNafataM daNDyaH 128 krItamakrINato yA hAniH sA kretureva syAt 129 rAjaniSiddhaM vikrINatastadapahAraH 130 tarikaH sthalajaM flkuM gqhNandafapaNAndaNDyaH 131 brahmacArivAnaprasthabhikSugurviNItIrthAnusAriNAM nAvikaH faulkikaH flkumAdadAnafca 132 tacca teSAM dadyAt 133 dyUte kUTAkSadevinAM karacchedaH 134 upadhidevinAM saMdaMfacchedaH 135 granthi-bhedakAnAM ca 136 utkSepakAnAM ca karacchedaH 137 divA pafUnAM vqkAdyupaghAte pAle tvanAyati pAladoSaH 138 vinaSTapafmuU!lyaM ca svAmine dadyAt 139 ananujxAtAM duhanpaxcaviMfatiM kArSApaNAn 140 mahiSI cetsasyanAfaM kuryA-ttatpAlastvaSTau mASAndaNDyaH 141 apAlAyAH svAmI 142 afvastUSTro gardabho vA 143 gaufcettadardham 144 tadardhamajAvikam 145 bhakSayitvopaviSTeSu dviguNam 146 sarvatra svAmine vinaSTasasyamUlyaM ca 147 pathi grAme vivItAnte na doSaH 148 anAvqte ca 149 alpakAlam 150 utsqSTa-vqSabhasUtikAnAM ca 151 yastUttamavarNAndAsye niyojayettasyottamasAhaso daNDaH 152 tyaktapravrajyo rAjxo dAsyaM kuryAt 153 bhqtakafcApUrNe kAle bhqtiM tyajansakalameva mUlyaM dadyAt 154 jAjxe ca paNafataM dadyAt 155 taddoSeNa yadvinafyettatsvAmine 156 anyatra daivopaghAtAt 157 svAmI cedbhqtakamapUrNe kAle jahyAttasya sarvameva mUlyaM dadyAt 158 paNafataM ca rAjani 159 anyatra bhqtakadofAt 160 yaH kanyAM pUrvadattAmanyasmai dadyAtsa cauravacchAsyaH 161 varadoSaM vinA 162 nirdoSAM parityajan 163 patnIM ca 164 ajAnAnaH prakAfaM yaH paradra vyaM krINIyAttatra tasya na doSaH 165 svAmI dra vyamApnuyAt 166 yadyaprakAfaM hInamUlyaM ca krINIyAttadA kretA vikretA ca cauravacchAsyau 167 gaNadra vyApahartA vivAsyaH 168 tatsaMvidaM yafca lazghayet 169 nikSepApahAryarthavqddhisahitaM dhanaM dhanikasya dApyaH 170 rAjxA cauravacchAsyaH 171 yafcAnikSiptaM nikSiptamiti brUyAt 172 sImAbhettAramuttamasAhasaM daNDayitvA punaH sImAM kArayet 173 jAtibhraMfakarasyAbhakSyasya bhakSayitA vivAsyaH 174 abhakSyasyAvikreyasya vikrayI devapratimAbhedakafcottamasAhasaM daNDanIyaH 175 bhiSazmithyAcarannuttameSu puruSeSu 176 madhyameSu madhyamam 177 tiryakSu prathamam 178 pratifrutasyApradAyI taddApayitvA prathamasAhasaM daNDyaH 179 kUTasAkSiNAM sarvasvApahAraH kAryaH 180 utkocopajIvinAM sabhyAnAM ca 181 gocarmamAtrAdhikAM bhuvamanyasyAdhIkqtAM tasmAdanirmocyA-nyasya yaH prayacchetsa vadhyaH 182 UnAM cetSoDafa suvarNAndaNDyaH 183

अथ महापातकिनो ब्राह्मणवर्जं सर्वे वध्याः १ न शारीरो ब्राह्मणस्य दण्डः २ स्वदेशाद्ब्राह्मणं कृताङ्कं विवासयेत् ३ तस्य च ब्रह्महत्यायामशिरस्कं पुरुषं ललाटे कुर्यात् ४ सुराध्वजं सुरापाने ५ श्वपदं स्तेये ६ भगं गुरुतल्पगमने ७ अन्यत्रापि वध्यकर्मणि तिष्ठन्तं समग्रधनमक्षतं विवासयेत् ८ कूटशासनकर्तॄंश्च राजा हन्यात् ९ कूटलेख्यकारांश्च १० गरदाग्नि-दप्रसह्यतस्करान्स्त्रीबालपुरुषघातिनश्च ११ ये च धान्यं दशभ्यः कुम्भे-भ्योऽधिकमपहरेयुः १२ धरिममेयानां शतादभ्यधिकम् १३ ये चाकुलीना राज्यमभिकामयेयुः १४ सेतुभेदकांश्च १५ प्रसह्य तस्कराणां चावकाश-भक्तप्रदांश्च १६ अन्यत्र राजाशक्तेः १७ स्त्रियमशक्तभर्तृकां तदतिक्रमणीं च १८ हीनवर्णोऽधिकवर्णस्य येनाङ्गेनापराधं कुर्यात्तदेवास्य शातयेत् १९ एकासनोपवेशी कट्यां कृताङ्को निर्वास्यः २० निष्ठीव्यौष्ठद्वयविहीनः कार्यः २१ अवशर्धयिता च गुदहीनः २२ आक्रोशयिता च विजिह्वः २३ दर्पेण धर्मोपदेशकारिणां राजा तप्तमासेचयेत्तैलमास्ये २४ द्र ?ोहेण च नामजातिग्रहणे दशाङ्गुलोऽस्य शङ्कुर्निखेयः २५ श्रुतदेशजातिकर्मणामन्यथावादी कार्शापण-शतद्वयं दण्ड्यः २६ काणखञ्जादीनां तथ्यवाद्यपि कार्शापणद्वयम् २७ गुरूनाक्षिपन्कार्शापणशतद्वयम् २८ परस्य पतनीयाक्षेपे कृते तूत्तमसाहसम् २९ उपपातकयुक्ते मध्यमम् ३० त्रैविद्यवृद्धानां क्षेपे जातिपूगानां च ३१ ग्रामदेशयोश्च प्रथमसाहसम् ३२ न्यङ्गतायुक्ते क्षेपे कार्शापणशतम् ३३ मातृयुक्ते तूत्तमम् ३४ समवर्णाक्रोशने द्वादश पणान्दण्ड्यः ३५ हीनवर्णाकृ ओशने षट् ३६ यथाकालमुत्तमवर्णाक्षेपे तत्प्रमाणो दण्डः ३७ त्रयो वा कार्षापणाः ३८ श्?क्तवाक्याभिधाने त्वेवमेव ३९ पारजायी सवर्णागमने तूत्तमसाहसं दण्ड्यः ४० हीनवर्णागमने मध्यमम् ४१ गोगमने च ४२ अन्त्यागमने वध्यः ४३ पश्?गमने कार्षापणशतं दण्ड्यः ४४ दोषमनाख्याय कन्यां प्रयच्छंश्च ४५ तां च बिभृयात् ४६ अदुष्टां दुष्टामिति ब्रुवन्नुत्तमसाहसम् ४७ गजाश्वोष्ट्रगोघाती त्वेककरपादः कार्यः ४८ विमांसविक्रयी च ४९ ग्राम्यपश्?घाती कार्षापणशतं दण्ड्यः ५० पश्?स्वामिने तन्मूल्यं दद्यात् ५१ आरण्यपश्?घाती पञ्चाशतं कार्षापणान् ५२ पक्षिघाती मत्स्यघाती च दश कार्षापणान् ५३ कीटोपघाती च कार्षापणम् ५४ फलोपगमद्रुमच्छेदी तूत्तमसाहसम् ५५ पुष्पोपगमद्रुमच्छेदी मध्यमम् ५६ वल्लीगुल्मलताच्छेदी कार्षापणशतम् ५७ तृणच्छेद्येकम् ५८ सर्वे च तत्स्वामिनां तदुत्पत्तिम् ५९ हस्तेनोद्गूरयिता दशकार्षापणम् ६० पादेन विंशतिम् ६१ काष्ठेन प्रथम-साहसम् ६२ पाषाणेन मध्यमम् ६३ शस्त्रेणोत्तमम् ६४ पादकेशांश्?ककरलुञ्चने दश पणान् ६५ शोणितेन विना दुःखमुत्पादयिता द्वात्रिंशत्पणान् ६६ सह शोणितेन चतुःषष्टिम् ६७ करपाददन्तभङ्गे कर्णनासाविकर्तने मध्यमम् ६८ चेष्टाभोजनवाग्रोधे प्रहारदाने च ६९ नेत्रकंधराबाहुसक्थ्यंसभङ्गे चोत्तमम् ७० उभयनेत्रभेदिनं राजा यावज्जीवं बन्धनान्न मुञ्चेत् ७१ तादृशमेव वा कुर्यात् ७२ एकं बहूनां निघ्नतां प्रत्येकमुक्ताद्दण्डाद्द्विगुणः ७३ उत्क्रोशन्तमनभि-धावतां तत्समीपवर्तिनां संसरतां च ७४ सर्वे च पुरुषपीडाकरास्तदुत्थानव्ययं दद्युः ७५ ग्राम्यपश्?पीडाकराश्च ७६ गोऽश्वोष्ट्रगजापहार्येककरपादः कार्यः ७७ अजाव्यपहार्येककरश्च ७८ धान्यापहार्येकादशगुणं दण्ड्यः ७९ सस्यापहारी च ८० सुवर्णरजतवस्त्राणां पञ्चाशतस्त्वभ्यधिकमपहरन्विकरः ८१ तदूनमेकादशगुणं दण्ड्यः ८२ सूत्रकार्पासगोमयगुडदधिक्षीरतक्रतृण-लवणमृद्भस्मपक्षिमत्स्यघृततैलमांसमधुवैदलवेणुमृन्मयलोहभाण्डानामपहर्ता मूल्यात्त्रिगुणं दण्ड्यः ८३ पक्वान्नानां च ८४ पुष्पहरितगुल्मवल्लीलता-पर्णानामपहरणे पञ्चकृष्णलम् ८५ शाकमूलफलानां च ८६ रत्नापहार्युत्तम-साहसम् ८७ अनुक्तद्र व्याणामपहर्ता मूल्यसमम् ८८ स्तेनाः सर्वमपहृतं धनिकस्य दाप्याः ८९ ततस्तेषामभिहितदण्डप्रयोगः ९० येषां देयः पन्था-स्तेषामपथदायी कार्षापणपञ्चविंशतिं दण्ड्यः ९१ आसनार्हस्यासनमददच्च ९२ पूजार्हमपूजयंश्च ९३ प्रातिवेश्यब्राह्मणनिमन्त्रणातिक्रमणे च ९४ निम-न्त्रयित्वा भोजनादायिनश्च ९५ निमन्त्रितस्तथेत्युक्त्वा चाभुञ्जानः सुवर्णमा-षकम् ९६ निकेतयितुश्च द्विगुणमन्नम् ९७ अभक्ष्येण ब्राह्मणस्य दूषयिता षोडश सुवर्णान् ९८ जात्यपहारिणा शतम् ९९ सुरया वध्यः १०० क्षत्रियं दूषयितुस्तदर्धम् १०१ वैश्यं दूषयितुस्तदर्धमपि १०२ शूद्रं दूषयितुः प्रथम-साहसम् १०३ अस्पृश्यः कामकारेण स्पृशन्स्पृश्यं त्रैवर्णिकं वध्यः १०४ रजोवलां शिफाभिस्ताडयेत् १०५ पथ्युद्यानोदकसमीपेऽप्यश्?चिकारी पणशतम् १०६ तच्चापास्यात् १०७ गृहभूकुड्याद्युपभेत्ता मध्यमसाहसम् १०८ तच्च योजयेत् १०९ गृहे पीडाकरं द्र व्यं प्रक्षिपन्पणशतम् ११० साधारणा-पलापी च १११ प्रेषितस्याप्रदाता च ११२ पितृपुत्राचार्ययाज्यर्त्विजा-मन्योन्यापतितत्यागी च ११३ न च ताञ्जह्यात् ११४ शूद्र प्रव्रजितानां दैवे पि त्र्?ये भोजकाश्च ११५ अयोग्यकर्मकारी च ११६ समुद्र गृहभेदकश्च ११७ अनियुक्तः शपथकारी ११८ पशूनां पुंस्त्वोपघातकारी ११९ पितापुत्रविरोधे साक्षिणां दशपणो दण्डः १२० यस्तयोश्चान्तरे स्यात्तस्योत्तमसाहसः १२१ तुलामानकूटकर्तुश्च १२२ तदकूटे कूटवादिनश्च १२३ द्र व्याणां प्रतिरूप-विक्रयिकस्य च १२४ संभूय वणिजां पण्यमनर्घेणावरुन्धताम् १२५ प्रत्येकं विक्रीणतां च १२६ गृहीतमूल्यं यः पण्यं क्रेतुर्नैव दद्यात्तस्यासौ सोदयं दाप्यः १२७ राज्ञा च पणशतं दण्ड्यः १२८ क्रीतमक्रीणतो या हानिः सा क्रेतुरेव स्यात् १२९ राजनिषिद्धं विक्रीणतस्तदपहारः १३० तरिकः स्थलजं श्?ल्कं गृह्णन्दशपणान्दण्ड्यः १३१ ब्रह्मचारिवानप्रस्थभिक्षुगुर्विणीतीर्थानुसारिणां नाविकः शौल्किकः श्?ल्कमाददानश्च १३२ तच्च तेषां दद्यात् १३३ द्यूते कूटाक्षदेविनां करच्छेदः १३४ उपधिदेविनां संदंशच्छेदः १३५ ग्रन्थि-भेदकानां च १३६ उत्क्षेपकानां च करच्छेदः १३७ दिवा पशूनां वृकाद्युपघाते पाले त्वनायति पालदोषः १३८ विनष्टपश्?मूल्यं च स्वामिने दद्यात् १३९ अननुज्ञातां दुहन्पञ्चविंशतिं कार्षापणान् १४० महिषी चेत्सस्यनाशं कुर्या-त्तत्पालस्त्वष्टौ माषान्दण्ड्यः १४१ अपालायाः स्वामी १४२ अश्वस्तूष्ट्रो गर्दभो वा १४३ गौश्चेत्तदर्धम् १४४ तदर्धमजाविकम् १४५ भक्षयित्वोपविष्टेषु द्विगुणम् १४६ सर्वत्र स्वामिने विनष्टसस्यमूल्यं च १४७ पथि ग्रामे विवीतान्ते न दोषः १४८ अनावृते च १४९ अल्पकालम् १५० उत्सृष्ट-वृषभसूतिकानां च १५१ यस्तूत्तमवर्णान्दास्ये नियोजयेत्तस्योत्तमसाहसो दण्डः १५२ त्यक्तप्रव्रज्यो राज्ञो दास्यं कुर्यात् १५३ भृतकश्चापूर्णे काले भृतिं त्यजन्सकलमेव मूल्यं दद्यात् १५४ जाज्ञे च पणशतं दद्यात् १५५ तद्दोषेण यद्विनश्येत्तत्स्वामिने १५६ अन्यत्र दैवोपघातात् १५७ स्वामी चेद्भृतकमपूर्णे काले जह्यात्तस्य सर्वमेव मूल्यं दद्यात् १५८ पणशतं च राजनि १५९ अन्यत्र भृतकदोशात् १६० यः कन्यां पूर्वदत्तामन्यस्मै दद्यात्स चौरवच्छास्यः १६१ वरदोषं विना १६२ निर्दोषां परित्यजन् १६३ पत्नीं च १६४ अजानानः प्रकाशं यः परद्र व्यं क्रीणीयात्तत्र तस्य न दोषः १६५ स्वामी द्र व्यमाप्नुयात् १६६ यद्यप्रकाशं हीनमूल्यं च क्रीणीयात्तदा क्रेता विक्रेता च चौरवच्छास्यौ १६७ गणद्र व्यापहर्ता विवास्यः १६८ तत्संविदं यश्च लङ्घयेत् १६९ निक्षेपापहार्यर्थवृद्धिसहितं धनं धनिकस्य दाप्यः १७० राज्ञा चौरवच्छास्यः १७१ यश्चानिक्षिप्तं निक्षिप्तमिति ब्रूयात् १७२ सीमाभेत्तारमुत्तमसाहसं दण्डयित्वा पुनः सीमां कारयेत् १७३ जातिभ्रंशकरस्याभक्ष्यस्य भक्षयिता विवास्यः १७४ अभक्ष्यस्याविक्रेयस्य विक्रयी देवप्रतिमाभेदकश्चोत्तमसाहसं दण्डनीयः १७५ भिषङ्मिथ्याचरन्नुत्तमेषु पुरुषेषु १७६ मध्यमेषु मध्यमम् १७७ तिर्यक्षु प्रथमम् १७८ प्रतिश्रुतस्याप्रदायी तद्दापयित्वा प्रथमसाहसं दण्ड्यः १७९ कूटसाक्षिणां सर्वस्वापहारः कार्यः १८० उत्कोचोपजीविनां सभ्यानां च १८१ गोचर्ममात्राधिकां भुवमन्यस्याधीकृतां तस्मादनिर्मोच्या-न्यस्य यः प्रयच्छेत्स वध्यः १८२ ऊनां चेत्षोडश सुवर्णान्दण्ड्यः १८३

अथ महापातकिनो ब्राह्मणवर्जं सर्वे वध्याः १ न शारीरो ब्राह्मणस्य दण्डः २ स्वदेशाद्ब्राह्मणं कृताङ्कं विवासयेत् ३ तस्य च ब्रह्महत्यायामशिरस्कं पुरुषं ललाटे कुर्यात् ४ सुराध्वजं सुरापाने ५ श्वपदं स्तेये ६ भगं गुरुतल्पगमने ७ अन्यत्रापि वध्यकर्मणि तिष्ठन्तं समग्रधनमक्षतं विवासयेत् ८ कूटशासनकर्तॄंश्च राजा हन्यात् ९ कूटलेख्यकारांश्च १० गरदाग्नि-दप्रसह्यतस्करान्स्त्रीबालपुरुषघातिनश्च ११ ये च धान्यं दशभ्यः कुम्भे-भ्योऽधिकमपहरेयुः १२ धरिममेयानां शतादभ्यधिकम् १३ ये चाकुलीना राज्यमभिकामयेयुः १४ सेतुभेदकांश्च १५ प्रसह्य तस्कराणां चावकाश-भक्तप्रदांश्च १६ अन्यत्र राजाशक्तेः १७ स्त्रियमशक्तभर्तृकां तदतिक्रमणीं च १८ हीनवर्णोऽधिकवर्णस्य येनाङ्गेनापराधं कुर्यात्तदेवास्य शातयेत् १९ एकासनोपवेशी कट्यां कृताङ्को निर्वास्यः २० निष्ठीव्यौष्ठद्वयविहीनः कार्यः २१ अवशर्धयिता च गुदहीनः २२ आक्रोशयिता च विजिह्वः २३ दर्पेण धर्मोपदेशकारिणां राजा तप्तमासेचयेत्तैलमास्ये २४ द्रो हेण च नामजातिग्रहणे दशाङ्गुलोऽस्य शङ्कुर्निखेयः २५ श्रुतदेशजातिकर्मणामन्यथावादी कार्शापण-शतद्वयं दण्ड्यः २६ काणखञ्जादीनां तथ्यवाद्यपि कार्शापणद्वयम् २७ गुरूनाक्षिपन्कार्शापणशतद्वयम् २८ परस्य पतनीयाक्षेपे कृते तूत्तमसाहसम् २९ उपपातकयुक्ते मध्यमम् ३० त्रैविद्यवृद्धानां क्षेपे जातिपूगानां च ३१ ग्रामदेशयोश्च प्रथमसाहसम् ३२ न्यङ्गतायुक्ते क्षेपे कार्शापणशतम् ३३ मातृयुक्ते तूत्तमम् ३४ समवर्णाक्रोशने द्वादश पणान्दण्ड्यः ३५ हीनवर्णाकृ ओशने षट् ३६ यथाकालमुत्तमवर्णाक्षेपे तत्प्रमाणो दण्डः ३७ त्रयो वा कार्षापणाः ३८ श्क्तुवाक्याभिधाने त्वेवमेव ३९ पारजायी सवर्णागमने तूत्तमसाहसं दण्ड्यः ४० हीनवर्णागमने मध्यमम् ४१ गोगमने च ४२ अन्त्यागमने वध्यः ४३ पश्गुमने कार्षापणशतं दण्ड्यः ४४ दोषमनाख्याय कन्यां प्रयच्छंश्च ४५ तां च बिभृयात् ४६ अदुष्टां दुष्टामिति ब्रुवन्नुत्तमसाहसम् ४७ गजाश्वोष्ट्रगोघाती त्वेककरपादः कार्यः ४८ विमांसविक्रयी च ४९ ग्राम्यपश्घुआ!ती कार्षापणशतं दण्ड्यः ५० पश्स्वुआ!मिने तन्मूल्यं दद्यात् ५१ आरण्यपश्घुआ!ती पञ्चाशतं कार्षापणान् ५२ पक्षिघाती मत्स्यघाती च दश कार्षापणान् ५३ कीटोपघाती च कार्षापणम् ५४ फलोपगमद्रुमच्छेदी तूत्तमसाहसम् ५५ पुष्पोपगमद्रुमच्छेदी मध्यमम् ५६ वल्लीगुल्मलताच्छेदी कार्षापणशतम् ५७ तृणच्छेद्येकम् ५८ सर्वे च तत्स्वामिनां तदुत्पत्तिम् ५९ हस्तेनोद्गूरयिता दशकार्षापणम् ६० पादेन विंशतिम् ६१ काष्ठेन प्रथम-साहसम् ६२ पाषाणेन मध्यमम् ६३ शस्त्रेणोत्तमम् ६४ पादकेशांश्कुकरलुञ्चने दश पणान् ६५ शोणितेन विना दुःखमुत्पादयिता द्वात्रिंशत्पणान् ६६ सह शोणितेन चतुःषष्टिम् ६७ करपाददन्तभङ्गे कर्णनासाविकर्तने मध्यमम् ६८ चेष्टाभोजनवाग्रोधे प्रहारदाने च ६९ नेत्रकंधराबाहुसक्थ्यंसभङ्गे चोत्तमम् ७० उभयनेत्रभेदिनं राजा यावज्जीवं बन्धनान्न मुञ्चेत् ७१ तादृशमेव वा कुर्यात् ७२ एकं बहूनां निघ्नतां प्रत्येकमुक्ताद्दण्डाद्द्विगुणः ७३ उत्क्रोशन्तमनभि-धावतां तत्समीपवर्तिनां संसरतां च ७४ सर्वे च पुरुषपीडाकरास्तदुत्थानव्ययं दद्युः ७५ ग्राम्यपश्पुई!डाकराश्च ७६ गोऽश्वोष्ट्रगजापहार्येककरपादः कार्यः ७७ अजाव्यपहार्येककरश्च ७८ धान्यापहार्येकादशगुणं दण्ड्यः ७९ सस्यापहारी च ८० सुवर्णरजतवस्त्राणां पञ्चाशतस्त्वभ्यधिकमपहरन्विकरः ८१ तदूनमेकादशगुणं दण्ड्यः ८२ सूत्रकार्पासगोमयगुडदधिक्षीरतक्रतृण-लवणमृद्भस्मपक्षिमत्स्यघृततैलमांसमधुवैदलवेणुमृन्मयलोहभाण्डानामपहर्ता मूल्यात्त्रिगुणं दण्ड्यः ८३ पक्वान्नानां च ८४ पुष्पहरितगुल्मवल्लीलता-पर्णानामपहरणे पञ्चकृष्णलम् ८५ शाकमूलफलानां च ८६ रत्नापहार्युत्तम-साहसम् ८७ अनुक्तद्र व्याणामपहर्ता मूल्यसमम् ८८ स्तेनाः सर्वमपहृतं धनिकस्य दाप्याः ८९ ततस्तेषामभिहितदण्डप्रयोगः ९० येषां देयः पन्था-स्तेषामपथदायी कार्षापणपञ्चविंशतिं दण्ड्यः ९१ आसनार्हस्यासनमददच्च ९२ पूजार्हमपूजयंश्च ९३ प्रातिवेश्यब्राह्मणनिमन्त्रणातिक्रमणे च ९४ निम-न्त्रयित्वा भोजनादायिनश्च ९५ निमन्त्रितस्तथेत्युक्त्वा चाभुञ्जानः सुवर्णमा-षकम् ९६ निकेतयितुश्च द्विगुणमन्नम् ९७ अभक्ष्येण ब्राह्मणस्य दूषयिता षोडश सुवर्णान् ९८ जात्यपहारिणा शतम् ९९ सुरया वध्यः १०० क्षत्रियं दूषयितुस्तदर्धम् १०१ वैश्यं दूषयितुस्तदर्धमपि १०२ शूद्रं दूषयितुः प्रथम-साहसम् १०३ अस्पृश्यः कामकारेण स्पृशन्स्पृश्यं त्रैवर्णिकं वध्यः १०४ रजोवलां शिफाभिस्ताडयेत् १०५ पथ्युद्यानोदकसमीपेऽप्यशुचिकारी पणशतम् १०६ तच्चापास्यात् १०७ गृहभूकुड्याद्युपभेत्ता मध्यमसाहसम् १०८ तच्च योजयेत् १०९ गृहे पीडाकरं द्र व्यं प्रक्षिपन्पणशतम् ११० साधारणा-पलापी च १११ प्रेषितस्याप्रदाता च ११२ पितृपुत्राचार्ययाज्यर्त्विजा-मन्योन्यापतितत्यागी च ११३ न च ताञ्जह्यात् ११४ शूद्र प्रव्रजितानां दैवे पित्र्! ये भोजकाश्च ११५ अयोग्यकर्मकारी च ११६ समुद्र गृहभेदकश्च ११७ अनियुक्तः शपथकारी ११८ पशूनां पुंस्त्वोपघातकारी ११९ पितापुत्रविरोधे साक्षिणां दशपणो दण्डः १२० यस्तयोश्चान्तरे स्यात्तस्योत्तमसाहसः १२१ तुलामानकूटकर्तुश्च १२२ तदकूटे कूटवादिनश्च १२३ द्र व्याणां प्रतिरूप-विक्रयिकस्य च १२४ संभूय वणिजां पण्यमनर्घेणावरुन्धताम् १२५ प्रत्येकं विक्रीणतां च १२६ गृहीतमूल्यं यः पण्यं क्रेतुर्नैव दद्यात्तस्यासौ सोदयं दाप्यः १२७ राज्ञा च पणशतं दण्ड्यः १२८ क्रीतमक्रीणतो या हानिः सा क्रेतुरेव स्यात् १२९ राजनिषिद्धं विक्रीणतस्तदपहारः १३० तरिकः स्थलजं श्ल्कुं गृह्णन्दशपणान्दण्ड्यः १३१ ब्रह्मचारिवानप्रस्थभिक्षुगुर्विणीतीर्थानुसारिणां नाविकः शौल्किकः श्ल्कुमाददानश्च १३२ तच्च तेषां दद्यात् १३३ द्यूते कूटाक्षदेविनां करच्छेदः १३४ उपधिदेविनां संदंशच्छेदः १३५ ग्रन्थि-भेदकानां च १३६ उत्क्षेपकानां च करच्छेदः १३७ दिवा पशूनां वृकाद्युपघाते पाले त्वनायति पालदोषः १३८ विनष्टपश्मुऊ!ल्यं च स्वामिने दद्यात् १३९ अननुज्ञातां दुहन्पञ्चविंशतिं कार्षापणान् १४० महिषी चेत्सस्यनाशं कुर्या-त्तत्पालस्त्वष्टौ माषान्दण्ड्यः १४१ अपालायाः स्वामी १४२ अश्वस्तूष्ट्रो गर्दभो वा १४३ गौश्चेत्तदर्धम् १४४ तदर्धमजाविकम् १४५ भक्षयित्वोपविष्टेषु द्विगुणम् १४६ सर्वत्र स्वामिने विनष्टसस्यमूल्यं च १४७ पथि ग्रामे विवीतान्ते न दोषः १४८ अनावृते च १४९ अल्पकालम् १५० उत्सृष्ट-वृषभसूतिकानां च १५१ यस्तूत्तमवर्णान्दास्ये नियोजयेत्तस्योत्तमसाहसो दण्डः १५२ त्यक्तप्रव्रज्यो राज्ञो दास्यं कुर्यात् १५३ भृतकश्चापूर्णे काले भृतिं त्यजन्सकलमेव मूल्यं दद्यात् १५४ जाज्ञे च पणशतं दद्यात् १५५ तद्दोषेण यद्विनश्येत्तत्स्वामिने १५६ अन्यत्र दैवोपघातात् १५७ स्वामी चेद्भृतकमपूर्णे काले जह्यात्तस्य सर्वमेव मूल्यं दद्यात् १५८ पणशतं च राजनि १५९ अन्यत्र भृतकदोशात् १६० यः कन्यां पूर्वदत्तामन्यस्मै दद्यात्स चौरवच्छास्यः १६१ वरदोषं विना १६२ निर्दोषां परित्यजन् १६३ पत्नीं च १६४ अजानानः प्रकाशं यः परद्र व्यं क्रीणीयात्तत्र तस्य न दोषः १६५ स्वामी द्र व्यमाप्नुयात् १६६ यद्यप्रकाशं हीनमूल्यं च क्रीणीयात्तदा क्रेता विक्रेता च चौरवच्छास्यौ १६७ गणद्र व्यापहर्ता विवास्यः १६८ तत्संविदं यश्च लङ्घयेत् १६९ निक्षेपापहार्यर्थवृद्धिसहितं धनं धनिकस्य दाप्यः १७० राज्ञा चौरवच्छास्यः १७१ यश्चानिक्षिप्तं निक्षिप्तमिति ब्रूयात् १७२ सीमाभेत्तारमुत्तमसाहसं दण्डयित्वा पुनः सीमां कारयेत् १७३ जातिभ्रंशकरस्याभक्ष्यस्य भक्षयिता विवास्यः १७४ अभक्ष्यस्याविक्रेयस्य विक्रयी देवप्रतिमाभेदकश्चोत्तमसाहसं दण्डनीयः १७५ भिषङ्मिथ्याचरन्नुत्तमेषु पुरुषेषु १७६ मध्यमेषु मध्यमम् १७७ तिर्यक्षु प्रथमम् १७८ प्रतिश्रुतस्याप्रदायी तद्दापयित्वा प्रथमसाहसं दण्ड्यः १७९ कूटसाक्षिणां सर्वस्वापहारः कार्यः १८० उत्कोचोपजीविनां सभ्यानां च १८१ गोचर्ममात्राधिकां भुवमन्यस्याधीकृतां तस्मादनिर्मोच्या-न्यस्य यः प्रयच्छेत्स वध्यः १८२ ऊनां चेत्षोडश सुवर्णान्दण्ड्यः १८३


428

a;qvR,en hNt;r' ipx(un' cwv r;jsu 192

AtharvaNena hantAraM pif?naM caiva rAjasu 192

AtharvaNena hantAraM pifnuM caiva rAjasu 192

आथर्वणेन हन्तारं पिश्?नं चैव राजसु १९२

आथर्वणेन हन्तारं पिश्नुं चैव राजसु १९२


443

d<@Ö p[kLpye{ ;j; s'mN} y b[;÷,w" sh 195

daNDaM prakalpayedra ?AjA saMma ntr?ya brAhmaNaiH saha 195

daNDaM prakalpayedrA jA saMmantr! ya brAhmaNaiH saha 195

दण्डं प्रकल्पयेद्र ?ाजा संम न्त्र्?य ब्राह्मणैः सह १९५

दण्डं प्रकल्पयेद्रा जा संमन्त्र्! य ब्राह्मणैः सह १९५


458

aqoÿm,oRŒ/m,;R´q;dÿmq| gOðIy;t( 1 iÃkù i]kù ctuãkù pkù c xt' v,;Rnu£me, p[itm;sm( 2 sveR v,;R v; Svp[itp¥;' vO²õ' d´u" 3 aÕt;mip vTsr;it£me, yq;ivihtm( 4 a;?yup.oge vOõä.;v" 5 dwvr;jop`;t;dOte ivn·m;É/muÿm,oR d´;t( 6 aNtvOõ* p[iv·;y;mip 7 n Sq;vrm;É/mOte vcn;t( 8 gOhIt/np[vex;qRmev yTSq;vr' dÿ' tíÈhIt/np[vexe d´;t( 9 dIym;n' p[yuÿ_mqRmuÿm,RSy;gOðtStt" pr' n v/Rte 10 ihr

athottamarNo'dhamarNAdyathAdattamarthaM gqhNIyAt 1 dvikaM trikaM catuSkaM paxcakaM ca fataM varNAnukrameNa pratimAsam 2 sarve varNA vA svapratipannAM vqddhiM dadyuH 3 akqtAmapi vatsarAtikrameNa yathAvihitam 4 Adhyupabhoge vqddhyabhAvaH 5 daivarAjopaghAtAdqte vinaSTamAdhimuttamarNo dadyAt 6 antavqddhau praviSTAyAmapi 7 na sthAvaramAdhimqte vacanAt 8 gqhItadhanapravefArthameva yatsthAvaraM dattaM tadgqhItadhanapravefe dadyAt 9 dIyamAnaM prayuktamarthamuttamarNasyAgqhNatastataH paraM na vardhate 10 hiraNyasya parA vqddhirdviguNA 11 dhAnyasya triguNA 12 vastrasya caturguNA 13 rasasyASTaguNA 14 saMtatiH strIpafUnAm 15 kiNvakArpAsasUtra-carmAyudheSTakAzgarANAmakSayA 16 anuktAnAM dviguNA 17 prayuktamarthaM yathA kathaMcitsAdhayanna rAjxo vAcyaH syAt 18 sAdhyamAnafcedra ?AjAnamabhigacchettatsamaM daNDyaH 19 uttamarNafcedra ?AjAnamiyAttadvibhAvito'dhamarNo rAjxe dhanadafabhAga-saMmitaM daNDaM dadyAt 20 prAptArthafcottamarNo viMfatitamamaMfam 21 sarvApalA-pyekadefavibhAavito'pi sarvaM dadyAt 22 tasya ca bhAvanAstisro bhavanti likhitaM sAkSiNaH samayakriyA ca 23 sasAkSikamAptaM sasAkSikameva dadyAt 24 likhtArthe praviSTe likhitaM pATayet 25 asamagradAne lekhyAsaMnidhAne cottamarNaH svalikhitaM dadyAt 26 dhanagrAhiNi prete prevrajite dvidafAH samAH pravasite vA tatputrapautrairdhanaM deyam 27 nAtaH paramanicchubhiH 28 saputrasya vApyaputrasya vA rikthagrAhI qNaM dadyAt 29 nirdhanasya strIgrAhI 30 na strI patiputrakqtam 31 na strIkqtaM patiputrau 32 na pitA putrakqtam 33 avibhaktaiH kqtamqNaM yastiSThetsa dadyAt 34 paitqkamqNamavibhaktAnAM bhrAtQNAM ca 35 vi-bhaktAfca dAyAnurUpamaMfam 36 gopafauNDikafailUSarajakavyAdhastrINAM pati-rdadyAt 37 vAkpratipannaM nAdeyaM kasyacit 38 kuTumbArthe kqtaM ca 39

athottamarNo'dhamarNAdyathAdattamarthaM gqhNIyAt 1 dvikaM trikaM catuSkaM paxcakaM ca fataM varNAnukrameNa pratimAsam 2 sarve varNA vA svapratipannAM vqddhiM dadyuH 3 akqtAmapi vatsarAtikrameNa yathAvihitam 4 Adhyupabhoge vqddhyabhAvaH 5 daivarAjopaghAtAdqte vinaSTamAdhimuttamarNo dadyAt 6 antavqddhau praviSTAyAmapi 7 na sthAvaramAdhimqte vacanAt 8 gqhItadhanapravefArthameva yatsthAvaraM dattaM tadgqhItadhanapravefe dadyAt 9 dIyamAnaM prayuktamarthamuttamarNasyAgqhNatastataH paraM na vardhate 10 hiraNyasya parA vqddhirdviguNA 11 dhAnyasya triguNA 12 vastrasya caturguNA 13 rasasyASTaguNA 14 saMtatiH strIpafUnAm 15 kiNvakArpAsasUtra-carmAyudheSTakAzgarANAmakSayA 16 anuktAnAM dviguNA 17 prayuktamarthaM yathA kathaMcitsAdhayanna rAjxo vAcyaH syAt 18 sAdhyamAnafcedrA jAnamabhigacchettatsamaM daNDyaH 19 uttamarNafcedrA jAnamiyAttadvibhAvito'dhamarNo rAjxe dhanadafabhAga-saMmitaM daNDaM dadyAt 20 prAptArthafcottamarNo viMfatitamamaMfam 21 sarvApalA-pyekadefavibhAavito'pi sarvaM dadyAt 22 tasya ca bhAvanAstisro bhavanti likhitaM sAkSiNaH samayakriyA ca 23 sasAkSikamAptaM sasAkSikameva dadyAt 24 likhtArthe praviSTe likhitaM pATayet 25 asamagradAne lekhyAsaMnidhAne cottamarNaH svalikhitaM dadyAt 26 dhanagrAhiNi prete prevrajite dvidafAH samAH pravasite vA tatputrapautrairdhanaM deyam 27 nAtaH paramanicchubhiH 28 saputrasya vApyaputrasya vA rikthagrAhI qNaM dadyAt 29 nirdhanasya strIgrAhI 30 na strI patiputrakqtam 31 na strIkqtaM patiputrau 32 na pitA putrakqtam 33 avibhaktaiH kqtamqNaM yastiSThetsa dadyAt 34 paitqkamqNamavibhaktAnAM bhrAtQNAM ca 35 vi-bhaktAfca dAyAnurUpamaMfam 36 gopafauNDikafailUSarajakavyAdhastrINAM pati-rdadyAt 37 vAkpratipannaM nAdeyaM kasyacit 38 kuTumbArthe kqtaM ca 39

अथोत्तमर्णोऽधमर्णाद्यथादत्तमर्थं गृह्णीयात् १ द्विकं त्रिकं चतुष्कं पञ्चकं च शतं वर्णानुक्रमेण प्रतिमासम् २ सर्वे वर्णा वा स्वप्रतिपन्नां वृद्धिं दद्युः ३ अकृतामपि वत्सरातिक्रमेण यथाविहितम् ४ आध्युपभोगे वृद्ध्यभावः ५ दैवराजोपघातादृते विनष्टमाधिमुत्तमर्णो दद्यात् ६ अन्तवृद्धौ प्रविष्टायामपि ७ न स्थावरमाधिमृते वचनात् ८ गृहीतधनप्रवेशार्थमेव यत्स्थावरं दत्तं तद्गृहीतधनप्रवेशे दद्यात् ९ दीयमानं प्रयुक्तमर्थमुत्तमर्णस्यागृह्णतस्ततः परं न वर्धते १० हिरण्यस्य परा वृद्धिर्द्विगुणा ११ धान्यस्य त्रिगुणा १२ वस्त्रस्य चतुर्गुणा १३ रसस्याष्टगुणा १४ संततिः स्त्रीपशूनाम् १५ किण्वकार्पाससूत्र-चर्मायुधेष्टकाङ्गराणामक्षया १६ अनुक्तानां द्विगुणा १७ प्रयुक्तमर्थं यथा कथंचित्साधयन्न राज्ञो वाच्यः स्यात् १८ साध्यमानश्चेद्र ?ाजानमभिगच्छेत्तत्समं दण्ड्यः १९ उत्तमर्णश्चेद्र ?ाजानमियात्तद्विभावितोऽधमर्णो राज्ञे धनदशभाग-संमितं दण्डं दद्यात् २० प्राप्तार्थश्चोत्तमर्णो विंशतितममंशम् २१ सर्वापला-प्येकदेशविभाअवितोऽपि सर्वं दद्यात् २२ तस्य च भावनास्तिस्रो भवन्ति लिखितं साक्षिणः समयक्रिया च २३ ससाक्षिकमाप्तं ससाक्षिकमेव दद्यात् २४ लिख्तार्थे प्रविष्टे लिखितं पाटयेत् २५ असमग्रदाने लेख्यासंनिधाने चोत्तमर्णः स्वलिखितं दद्यात् २६ धनग्राहिणि प्रेते प्रेव्रजिते द्विदशाः समाः प्रवसिते वा तत्पुत्रपौत्रैर्धनं देयम् २७ नातः परमनिच्छुभिः २८ सपुत्रस्य वाप्यपुत्रस्य वा रिक्थग्राही ऋणं दद्यात् २९ निर्धनस्य स्त्रीग्राही ३० न स्त्री पतिपुत्रकृतम् ३१ न स्त्रीकृतं पतिपुत्रौ ३२ न पिता पुत्रकृतम् ३३ अविभक्तैः कृतमृणं यस्तिष्ठेत्स दद्यात् ३४ पैतृकमृणमविभक्तानां भ्रातॄणां च ३५ वि-भक्ताश्च दायानुरूपमंशम् ३६ गोपशौण्डिकशैलूषरजकव्याधस्त्रीणां पति-र्दद्यात् ३७ वाक्प्रतिपन्नं नादेयं कस्यचित् ३८ कुटुम्बार्थे कृतं च ३९

अथोत्तमर्णोऽधमर्णाद्यथादत्तमर्थं गृह्णीयात् १ द्विकं त्रिकं चतुष्कं पञ्चकं च शतं वर्णानुक्रमेण प्रतिमासम् २ सर्वे वर्णा वा स्वप्रतिपन्नां वृद्धिं दद्युः ३ अकृतामपि वत्सरातिक्रमेण यथाविहितम् ४ आध्युपभोगे वृद्ध्यभावः ५ दैवराजोपघातादृते विनष्टमाधिमुत्तमर्णो दद्यात् ६ अन्तवृद्धौ प्रविष्टायामपि ७ न स्थावरमाधिमृते वचनात् ८ गृहीतधनप्रवेशार्थमेव यत्स्थावरं दत्तं तद्गृहीतधनप्रवेशे दद्यात् ९ दीयमानं प्रयुक्तमर्थमुत्तमर्णस्यागृह्णतस्ततः परं न वर्धते १० हिरण्यस्य परा वृद्धिर्द्विगुणा ११ धान्यस्य त्रिगुणा १२ वस्त्रस्य चतुर्गुणा १३ रसस्याष्टगुणा १४ संततिः स्त्रीपशूनाम् १५ किण्वकार्पाससूत्र-चर्मायुधेष्टकाङ्गराणामक्षया १६ अनुक्तानां द्विगुणा १७ प्रयुक्तमर्थं यथा कथंचित्साधयन्न राज्ञो वाच्यः स्यात् १८ साध्यमानश्चेद्रा जानमभिगच्छेत्तत्समं दण्ड्यः १९ उत्तमर्णश्चेद्रा जानमियात्तद्विभावितोऽधमर्णो राज्ञे धनदशभाग-संमितं दण्डं दद्यात् २० प्राप्तार्थश्चोत्तमर्णो विंशतितममंशम् २१ सर्वापला-प्येकदेशविभाअवितोऽपि सर्वं दद्यात् २२ तस्य च भावनास्तिस्रो भवन्ति लिखितं साक्षिणः समयक्रिया च २३ ससाक्षिकमाप्तं ससाक्षिकमेव दद्यात् २४ लिख्तार्थे प्रविष्टे लिखितं पाटयेत् २५ असमग्रदाने लेख्यासंनिधाने चोत्तमर्णः स्वलिखितं दद्यात् २६ धनग्राहिणि प्रेते प्रेव्रजिते द्विदशाः समाः प्रवसिते वा तत्पुत्रपौत्रैर्धनं देयम् २७ नातः परमनिच्छुभिः २८ सपुत्रस्य वाप्यपुत्रस्य वा रिक्थग्राही ऋणं दद्यात् २९ निर्धनस्य स्त्रीग्राही ३० न स्त्री पतिपुत्रकृतम् ३१ न स्त्रीकृतं पतिपुत्रौ ३२ न पिता पुत्रकृतम् ३३ अविभक्तैः कृतमृणं यस्तिष्ठेत्स दद्यात् ३४ पैतृकमृणमविभक्तानां भ्रातॄणां च ३५ वि-भक्ताश्च दायानुरूपमंशम् ३६ गोपशौण्डिकशैलूषरजकव्याधस्त्रीणां पति-र्दद्यात् ३७ वाक्प्रतिपन्नं नादेयं कस्यचित् ३८ कुटुम्बार्थे कृतं च ३९


531

aq smyi£y; 1 r;j{ ohs;hseWu yq;k;mm( 2 in=epSteyeãvqRp[m;,' 3 sveRãvev;qRj;teWu mULy' knkù kLpyet( 4 t] Õã,lone xU{ ' dUv;Rkr' x;pyet( 5 iÃÕã,lone itlkrm( 6 i]Õã,lone rjtkrm( 7 ctu"-Õã,lone suv,Rkrm( 8 pÕã,lone sIroõÈtmhIkrm( 9 suv,;R/oRne koxo dey" xU{ Sy 10 tt" pr' yq;h| /$;¦äudkivW;,;mNytmm( 11 iÃgu,eŒqeR yq;É.iht;" smyi£y; vwXySy 12 i]gu,e r;jNySy 13 koxvj| ctuguR,e b[;÷,Sy 14 n b[;÷,Sy kox' d´;t( 15 aNy];-g;Émk;lsmyinbN/ni£y;t" 16 koxSq;ne b[;÷,' sItoõÈtmhI-krmev x;pyet( 17 p[;GdÈ·doWe SvLpeŒPyqeR idVy;n;mNytmmev k;ryet( 18 sTsu ividt' s°árt' n mhTyqeRŒip 19 aÉ.yoÿ_; vtRyeCzÇWRm( 20 aÉ.yuÿ_’ idVy' kÚy;Rt( 21 r;j{ ohs;hseWu ivn;ip xIWRvtRn;t( 22 S]Ib[;÷,ivkl;smqRroÉg,;' tul; dey; 23 s; c n v;it v;y* 24 n kÚÏäsmqRlohk;r;,;mɦdeRy" 25 xrí[Iãmyo’ 26 n kÚiÏpwáÿkb[;÷,;n;' ivW' deym( 27 p[;vOiW c 28 n XleãmVy;?yidRt;n;' .Iå,;' ;sk;Ésn;mMbujIivn;' codkm( 29 hemNt²x²xryo’ 30 n n;âStkƒ>y" koxo dey" 31 n dexe Vy;É/mrkopsO·e ce 32

atha samayakriyA 1 rAjadra ?ohasAhaseSu yathAkAmam 2 nikSepasteyeSvarthapramANaM 3 sarveSvevArthajAteSu mUlyaM kanakaM kalpayet 4 tatra kqSNalone fUdraM dUrvAkaraM fApayet 5 dvikqSNalone tilakaram 6 trikqSNalone rajatakaram 7 catuH-kqSNalone suvarNakaram 8 paxcakqSNalone sIroddhqtamahIkaram 9 suvarNArdhone kofo deyaH fUdra sya 10 tataH paraM yathArhaM dhaTAgnyudakaviSANAmanyatamam 11 dviguNe'rthe yathAbhihitAH samayakriyA vaifyasya 12 triguNe rAjanyasya 13 kofavarjaM caturguNe brAhmaNasya 14 na brAhmaNasya kofaM dadyAt 15 anyatrA-gAmikAlasamayanibandhanakriyAtaH 16 kofasthAne brAhmaNaM sItoddhqtamahI-karameva fApayet 17 prAgdqSTadoSe svalpe'pyarthe divyAnAmanyatamameva kArayet 18 satsu viditaM saccaritaM na mahatyarthe'pi 19 abhiyoktA vartayecchIrSam 20 abhiyuktafca divyaM kuryAt 21 rAjadra ?ohasAhaseSu vinApi fIrSavartanAt 22 strIbrAhmaNavikalAsamartharogiNAM tulA deyA 23 sA ca na vAti vAyau 24 na kuSThyasamarthalohakArANAmagnirdeyaH 25 faradgrISmayofca 26 na kuSThipaittikabrAhmaNAnAM viSaM deyam 27 prAvqSi ca 28 na fleSmavyAdhyarditAnAM bhIrUNAM fvAsakAsinAmambujIvinAM codakam 29 hemantafifirayofca 30 na nAstikebhyaH kofo deyaH 31 na defe vyAdhimarakopasqSTe ce 32

atha samayakriyA 1 rAjadro hasAhaseSu yathAkAmam 2 nikSepasteyeSvarthapramANaM 3 sarveSvevArthajAteSu mUlyaM kanakaM kalpayet 4 tatra kqSNalone fUdraM dUrvAkaraM fApayet 5 dvikqSNalone tilakaram 6 trikqSNalone rajatakaram 7 catuH-kqSNalone suvarNakaram 8 paxcakqSNalone sIroddhqtamahIkaram 9 suvarNArdhone kofo deyaH fUdra sya 10 tataH paraM yathArhaM dhaTAgnyudakaviSANAmanyatamam 11 dviguNe'rthe yathAbhihitAH samayakriyA vaifyasya 12 triguNe rAjanyasya 13 kofavarjaM caturguNe brAhmaNasya 14 na brAhmaNasya kofaM dadyAt 15 anyatrA-gAmikAlasamayanibandhanakriyAtaH 16 kofasthAne brAhmaNaM sItoddhqtamahI-karameva fApayet 17 prAgdqSTadoSe svalpe'pyarthe divyAnAmanyatamameva kArayet 18 satsu viditaM saccaritaM na mahatyarthe'pi 19 abhiyoktA vartayecchIrSam 20 abhiyuktafca divyaM kuryAt 21 rAjadro hasAhaseSu vinApi fIrSavartanAt 22 strIbrAhmaNavikalAsamartharogiNAM tulA deyA 23 sA ca na vAti vAyau 24 na kuSThyasamarthalohakArANAmagnirdeyaH 25 faradgrISmayofca 26 na kuSThipaittikabrAhmaNAnAM viSaM deyam 27 prAvqSi ca 28 na fleSmavyAdhyarditAnAM bhIrUNAM fvAsakAsinAmambujIvinAM codakam 29 hemantafifirayofca 30 na nAstikebhyaH kofo deyaH 31 na defe vyAdhimarakopasqSTe ce 32

अथ समयक्रिया १ राजद्र ?ोहसाहसेषु यथाकामम् २ निक्षेपस्तेयेष्वर्थप्रमाणं ३ सर्वेष्वेवार्थजातेषु मूल्यं कनकं कल्पयेत् ४ तत्र कृष्णलोने शूद्रं दूर्वाकरं शापयेत् ५ द्विकृष्णलोने तिलकरम् ६ त्रिकृष्णलोने रजतकरम् ७ चतुः-कृष्णलोने सुवर्णकरम् ८ पञ्चकृष्णलोने सीरोद्धृतमहीकरम् ९ सुवर्णार्धोने कोशो देयः शूद्र स्य १० ततः परं यथार्हं धटाग्न्युदकविषाणामन्यतमम् ११ द्विगुणेऽर्थे यथाभिहिताः समयक्रिया वैश्यस्य १२ त्रिगुणे राजन्यस्य १३ कोशवर्जं चतुर्गुणे ब्राह्मणस्य १४ न ब्राह्मणस्य कोशं दद्यात् १५ अन्यत्रा-गामिकालसमयनिबन्धनक्रियातः १६ कोशस्थाने ब्राह्मणं सीतोद्धृतमही-करमेव शापयेत् १७ प्राग्दृष्टदोषे स्वल्पेऽप्यर्थे दिव्यानामन्यतममेव कारयेत् १८ सत्सु विदितं सच्चरितं न महत्यर्थेऽपि १९ अभियोक्ता वर्तयेच्छीर्षम् २० अभियुक्तश्च दिव्यं कुर्यात् २१ राजद्र ?ोहसाहसेषु विनापि शीर्षवर्तनात् २२ स्त्रीब्राह्मणविकलासमर्थरोगिणां तुला देया २३ सा च न वाति वायौ २४ न कुष्ठ्यसमर्थलोहकाराणामग्निर्देयः २५ शरद्ग्रीष्मयोश्च २६ न कुष्ठिपैत्तिकब्राह्मणानां विषं देयम् २७ प्रावृषि च २८ न श्लेष्मव्याध्यर्दितानां भीरूणां श्वासकासिनामम्बुजीविनां चोदकम् २९ हेमन्तशिशिरयोश्च ३० न नास्तिकेभ्यः कोशो देयः ३१ न देशे व्याधिमरकोपसृष्टे चे ३२

अथ समयक्रिया १ राजद्रो हसाहसेषु यथाकामम् २ निक्षेपस्तेयेष्वर्थप्रमाणं ३ सर्वेष्वेवार्थजातेषु मूल्यं कनकं कल्पयेत् ४ तत्र कृष्णलोने शूद्रं दूर्वाकरं शापयेत् ५ द्विकृष्णलोने तिलकरम् ६ त्रिकृष्णलोने रजतकरम् ७ चतुः-कृष्णलोने सुवर्णकरम् ८ पञ्चकृष्णलोने सीरोद्धृतमहीकरम् ९ सुवर्णार्धोने कोशो देयः शूद्र स्य १० ततः परं यथार्हं धटाग्न्युदकविषाणामन्यतमम् ११ द्विगुणेऽर्थे यथाभिहिताः समयक्रिया वैश्यस्य १२ त्रिगुणे राजन्यस्य १३ कोशवर्जं चतुर्गुणे ब्राह्मणस्य १४ न ब्राह्मणस्य कोशं दद्यात् १५ अन्यत्रा-गामिकालसमयनिबन्धनक्रियातः १६ कोशस्थाने ब्राह्मणं सीतोद्धृतमही-करमेव शापयेत् १७ प्राग्दृष्टदोषे स्वल्पेऽप्यर्थे दिव्यानामन्यतममेव कारयेत् १८ सत्सु विदितं सच्चरितं न महत्यर्थेऽपि १९ अभियोक्ता वर्तयेच्छीर्षम् २० अभियुक्तश्च दिव्यं कुर्यात् २१ राजद्रो हसाहसेषु विनापि शीर्षवर्तनात् २२ स्त्रीब्राह्मणविकलासमर्थरोगिणां तुला देया २३ सा च न वाति वायौ २४ न कुष्ठ्यसमर्थलोहकाराणामग्निर्देयः २५ शरद्ग्रीष्मयोश्च २६ न कुष्ठिपैत्तिकब्राह्मणानां विषं देयम् २७ प्रावृषि च २८ न श्लेष्मव्याध्यर्दितानां भीरूणां श्वासकासिनामम्बुजीविनां चोदकम् २९ हेमन्तशिशिरयोश्च ३० न नास्तिकेभ्यः कोशो देयः ३१ न देशे व्याधिमरकोपसृष्टे चे ३२


561

tu²lto yid v/eRt tt" x(uõ" s /mRt" 12

tulito yadi vardheta tataH f?ddhaH sa dharmataH 12

tulito yadi vardheta tataH fddhuH sa dharmataH 12

तुलितो यदि वर्धेत ततः श्?द्धः स धर्मतः १२

तुलितो यदि वर्धेत ततः श्द्धुः स धर्मतः १२


573

yo hStyo" KvÉc¶G/Stmx(uõ' ivinidRWet(

yo hastayoH kvaciddagdhastamaf?ddhaM vinirdiSet

yo hastayoH kvaciddagdhastamafddhuM vinirdiSet

यो हस्तयोः क्वचिद्दग्धस्तमश्?द्धं विनिर्दिषेत्

यो हस्तयोः क्वचिद्दग्धस्तमश्द्धुं विनिर्दिषेत्


575

n dG/" svRq; yStu s ivx(uõo .ve¥r" 8

na dagdhaH sarvathA yastu sa vif?ddho bhavennaraH 8

na dagdhaH sarvathA yastu sa vifddhuo! bhavennaraH 8

न दग्धः सर्वथा यस्तु स विश्?द्धो भवेन्नरः ८

न दग्धः सर्वथा यस्तु स विश्द्धुओ! भवेन्नरः ८


585

aÉ.mN} y;Sy kryoloRhip<@Ö tto Nyset( 10

abhima ntr?yAsya karayorlohapiNDaM tato nyaset 10

abhimantr! yAsya karayorlohapiNDaM tato nyaset 10

अभिम न्त्र्?यास्य करयोर्लोहपिण्डं ततो न्यसेत् १०

अभिमन्त्र्! यास्य करयोर्लोहपिण्डं ततो न्यसेत् १०


593

Vyvh;r;É.xStoŒy' m;nuW" x(u²õÉmCzit

vyavahArAbhifasto'yaM mAnuSaH f?ddhimicchati

vyavahArAbhifasto'yaM mAnuSaH fuddhimicchati

व्यवहाराभिशस्तोऽयं मानुषः श्?द्धिमिच्छति

व्यवहाराभिशस्तोऽयं मानुषः शुद्धिमिच्छति


603

tNm?ye yo n dOXyet s x(uõ" párk¡itRt"

tanmadhye yo na dqfyeta sa f?ddhaH parikIrtitaH

tanmadhye yo na dqfyeta sa fddhuH parikIrtitaH

तन्मध्ये यो न दृश्येत स श्?द्धः परिकीर्तितः

तन्मध्ये यो न दृश्येत स श्द्धुः परिकीर्तितः


605

aNyq; çivx(uõ" Sy;dek;©Sy;ip dxRne 6

anyathA hyavif?ddhaH syAdekAzgasyApi darfane 6

anyathA hyavifddhuH syAdekAzgasyApi darfane 6

अन्यथा ह्यविश्?द्धः स्यादेकाङ्गस्यापि दर्शने ६

अन्यथा ह्यविश्द्धुः स्यादेकाङ्गस्यापि दर्शने ६


627

ivx(uõ' tÉmit D;Tv; idvs;Nte ivsjRyet( 5

vif?ddhaM tamiti jxAtvA divasAnte visarjayet 5

vifddhuM tamiti jxAtvA divasAnte visarjayet 5

विश्?द्धं तमिति ज्ञात्वा दिवसान्ते विसर्जयेत् ५

विश्द्धुं तमिति ज्ञात्वा दिवसान्ते विसर्जयेत् ५


635

Vyvh;r;É.xStoŒy' m;nuW" x(u²õÉmCzit

vyavahArAbhifasto'yaM mAnuSaH f?ddhimicchati

vyavahArAbhifasto'yaM mAnuSaH fuddhimicchati

व्यवहाराभिशस्तोऽयं मानुषः श्?द्धिमिच्छति

व्यवहाराभिशस्तोऽयं मानुषः शुद्धिमिच्छति


650

tmx(uõ' ivj;nIy;ÿq; x(uõ' ivpyRye

tamaf?ddhaM vijAnIyAttathA f?ddhaM viparyaye

tamafddhuM vijAnIyAttathA fddhuM viparyaye

तमश्?द्धं विजानीयात्तथा श्?द्धं विपर्यये

तमश्द्धुं विजानीयात्तथा श्द्धुं विपर्यये


652

idVye c x(uõ' pu¨W' sTkÚy;Rõ;ÉmRko nOp" 5

divye ca f?ddhaM puruSaM satkuryAddhArmiko nqpaH 5

divye ca fddhuM puruSaM satkuryAddhArmiko nqpaH 5

दिव्ये च श्?द्धं पुरुषं सत्कुर्याद्धार्मिको नृपः ५

दिव्ये च श्द्धुं पुरुषं सत्कुर्याद्धार्मिको नृपः ५


682

sm;nv,;Rsu pu];" sv,;R .v²Nt 1 anulom;su m;tOsv,;R" 2 p[it-lom;Sv;yRivgihRt;" 3 t] vwXy;pu]" xU{ e,;yogv" 4 puLksm;g/* =i]y;pu]* vwXyxU{ ;>y;m( 5 c<@;lvwdehksUt;’ b[;÷,Ipu];" xU{ -iv$(=i]yw" 6 s'krs'kr;x;s':yey;" 7 r©;vtr,m;yogv;n;m( 8 Vy;/t; puLks;n;m( 9 Stuiti£y; m;g/;n;m( 10 v?y`;itTv' c<@;-l;n;m( 11 S]IrKs; tÆIvn' c vwdehk;n;m( 12 as;rQy' sUt;n;m( 13 c<@;l;n;' bihg[;Rminvsn' mOtcwl/;r,Émit ivxeW" 14 sveRW;' c sm;nj;itÉ.ivRv;h" 15 SviptOivÿ;nuhr,' c 16

samAnavarNAsu putrAH savarNA bhavanti 1 anulomAsu mAtqsavarNAH 2 prati-lomAsvAryavigarhitAH 3 tatra vaifyAputraH fUdre NAyogavaH 4 pulkasamAgadhau kSatriyAputrau vaifyafUdra ?AbhyAm 5 caNDAlavaidehakasUtAfca brAhmaNIputrAH fUdra -viTkSatriyaiH 6 saMkarasaMkarAfAsaMkhyeyAH 7 razgAvataraNamAyogavAnAm 8 vyAdhatA pulkasAnAm 9 stutikriyA mAgadhAnAm 10 vadhyaghAtitvaM caNDA-lAnAm 11 strIraksA tajjIvanaM ca vaidehakAnAm 12 afvasArathyaM sUtAnAm 13 caNDAlAnAM bahirgrAmanivasanaM mqtacailadhAraNamiti vifeSaH 14 sarveSAM ca samAnajAtibhirvivAhaH 15 svapitqvittAnuharaNaM ca 16

samAnavarNAsu putrAH savarNA bhavanti 1 anulomAsu mAtqsavarNAH 2 prati-lomAsvAryavigarhitAH 3 tatra vaifyAputraH fUdre NAyogavaH 4 pulkasamAgadhau kSatriyAputrau vaifyafUdrA bhyAm 5 caNDAlavaidehakasUtAfca brAhmaNIputrAH fUdra -viTkSatriyaiH 6 saMkarasaMkarAfAsaMkhyeyAH 7 razgAvataraNamAyogavAnAm 8 vyAdhatA pulkasAnAm 9 stutikriyA mAgadhAnAm 10 vadhyaghAtitvaM caNDA-lAnAm 11 strIraksA tajjIvanaM ca vaidehakAnAm 12 afvasArathyaM sUtAnAm 13 caNDAlAnAM bahirgrAmanivasanaM mqtacailadhAraNamiti vifeSaH 14 sarveSAM ca samAnajAtibhirvivAhaH 15 svapitqvittAnuharaNaM ca 16

समानवर्णासु पुत्राः सवर्णा भवन्ति १ अनुलोमासु मातृसवर्णाः २ प्रति-लोमास्वार्यविगर्हिताः ३ तत्र वैश्यापुत्रः शूद्रे णायोगवः ४ पुल्कसमागधौ क्षत्रियापुत्रौ वैश्यशूद्र ?ाभ्याम् ५ चण्डालवैदेहकसूताश्च ब्राह्मणीपुत्राः शूद्र -विट्क्षत्रियैः ६ संकरसंकराशासंख्येयाः ७ रङ्गावतरणमायोगवानाम् ८ व्याधता पुल्कसानाम् ९ स्तुतिक्रिया मागधानाम् १० वध्यघातित्वं चण्डा-लानाम् ११ स्त्रीरक्सा तज्जीवनं च वैदेहकानाम् १२ अश्वसारथ्यं सूतानाम् १३ चण्डालानां बहिर्ग्रामनिवसनं मृतचैलधारणमिति विशेषः १४ सर्वेषां च समानजातिभिर्विवाहः १५ स्वपितृवित्तानुहरणं च १६

समानवर्णासु पुत्राः सवर्णा भवन्ति १ अनुलोमासु मातृसवर्णाः २ प्रति-लोमास्वार्यविगर्हिताः ३ तत्र वैश्यापुत्रः शूद्रे णायोगवः ४ पुल्कसमागधौ क्षत्रियापुत्रौ वैश्यशूद्रा भ्याम् ५ चण्डालवैदेहकसूताश्च ब्राह्मणीपुत्राः शूद्र -विट्क्षत्रियैः ६ संकरसंकराशासंख्येयाः ७ रङ्गावतरणमायोगवानाम् ८ व्याधता पुल्कसानाम् ९ स्तुतिक्रिया मागधानाम् १० वध्यघातित्वं चण्डा-लानाम् ११ स्त्रीरक्सा तज्जीवनं च वैदेहकानाम् १२ अश्वसारथ्यं सूतानाम् १३ चण्डालानां बहिर्ग्रामनिवसनं मृतचैलधारणमिति विशेषः १४ सर्वेषां च समानजातिभिर्विवाहः १५ स्वपितृवित्तानुहरणं च १६


705

iptOm;tOsut.[;tOdÿm?y¦äup;gtm;É/vedinkù bN/udÿ' x(uLkmNv;/ey-kÉmit S]I/nm( 18 b[;÷;idWu ctuWuR ivv;heãvp[j;y;mtIt;y;' tºtuR" 19 xeWeWu c ipt; hret( 20 sveRãvev p[sUt;y;' yõn' t¶uihtOg;Ém 21

pitqmAtqsutabhrAtqdattamadhyagnyupAgatamAdhivedanikaM bandhudattaM f?lkamanvAdheya-kamiti strIdhanam 18 brAhmAdiSu caturSu vivAheSvaprajAyAmatItAyAM tadbhartuH 19 feSeSu ca pitA haret 20 sarveSveva prasUtAyAM yaddhanaM tadduhitqgAmi 21

pitqmAtqsutabhrAtqdattamadhyagnyupAgatamAdhivedanikaM bandhudattaM flkumanvAdheya-kamiti strIdhanam 18 brAhmAdiSu caturSu vivAheSvaprajAyAmatItAyAM tadbhartuH 19 feSeSu ca pitA haret 20 sarveSveva prasUtAyAM yaddhanaM tadduhitqgAmi 21

पितृमातृसुतभ्रातृदत्तमध्यग्न्युपागतमाधिवेदनिकं बन्धुदत्तं श्?ल्कमन्वाधेय-कमिति स्त्रीधनम् १८ ब्राह्मादिषु चतुर्षु विवाहेष्वप्रजायामतीतायां तद्भर्तुः १९ शेषेषु च पिता हरेत् २० सर्वेष्वेव प्रसूतायां यद्धनं तद्दुहितृगामि २१

पितृमातृसुतभ्रातृदत्तमध्यग्न्युपागतमाधिवेदनिकं बन्धुदत्तं श्ल्कुमन्वाधेय-कमिति स्त्रीधनम् १८ ब्राह्मादिषु चतुर्षु विवाहेष्वप्रजायामतीतायां तद्भर्तुः १९ शेषेषु च पिता हरेत् २० सर्वेष्वेव प्रसूतायां यद्धनं तद्दुहितृगामि २१


712

anekiptOk;,;' tu iptOto'Œxp[kLpn;

anekapitqkANAM tu pitqtoM'faprakalpanA

anekapitqkANAM tu pitqtO'faprakalpanA

अनेकपितृकाणां तु पितृतोंऽशप्रकल्पना

अनेकपितृकाणां तु पितृतॐऽशप्रकल्पना


719

b[;÷,Sy ctuWuR v,ReWu ceTpu]; .veyuSte pwtOkù árKq' dx/; iv.jeyu" 1 t] b[;÷,Ipu]’turo'Œx;n;d´;t( 2 =i]y;pu]S]In( 3 Ã;v'x* vwXy;pu]" 4 xU{ ;pu]STvekm( 5 aq ceCzË{ vj| b[;÷,Sy pu]]y' .veÿd; tõn' nv/; iv.jeyu" 6 vn;Rnu£me, ctu²S]iÃ.;gIÕt;n'x;n;d´u" 7 vwXyvjRm-·/; Õt' cturS]Inekù c;d´u" 8 =i]yvj| s¢/; Õt' cturo Ã;vekù c 9 b[;÷,vj| W@±/; Õt' ]INÃ;vekù c 10 =i]ySy =i]y;vwXy;xU{ ;-pu]eãvymev iv.;g" 11 aq b[;÷,Sy b[;÷,=i]y* pu]* Sy;t;' td; s¢/; Õt;õn;d(b[;÷,’turo'Œx;n;d´;t( 12 ]In[;jNy" 13 aq b[;÷-,Sy b[;÷,vwXy* td; W@±/; iv.ÿ_Sy cturo'Œx;Nb[;÷,STv;d´;t( 14 Ã;v'x* vwXy" 15 aq b[;÷,Sy b[;÷,xU{ * pu]* Sy;t;' td; tõnMp/; iv.jey;t;m( 16 cturo'Œx;Nb[;÷,STv;d´;t( 17 Ekù xU{ " 18 aq b[;÷,Sy =i]ySy v; =i]yvwXy* pu]* Sy;t;' td; tõn' p/; iv.jey;t;m( 19 ]In'x;N=i]ySTv;d´;t( 20 Ã;v'x* vwXy" 21 aq b[;÷,Sy =i]ySy v; =i]yxU{ * pu]* Sy;t;' td; tõn' ctu/;R iv.jey;t;m( 22 ]In'x;N=i]ySTv;d´;t( 23 Ekù xU{ " 24 aq b[;÷,Sy =i]ySy vwXySy v; vwXyxU{ * pu]* Sy;t;' td; tõn' i]/; iv.jey;t;m( 25 Ã;v'x* vwXySTv;d´;t( 26 Ekù xU{ " 27 aqwkpu]; b[;÷,Sy b[;÷,=i]yvwXy;" svRhr;" 28 =i]ySy r;jNyvwXy* 29 vwXySy vwXy" 30 xU{ " xU{ Sy 31 iÃj;tIn;' xU{ STvek" pu]oŒ/Rhr" 32 apu]árKqSy y; git" s;];/RSy iÃtIySy 33 m;tr" pu].;g;nus;re, .;g;ph;ár

brAhmaNasya caturSu varNeSu cetputrA bhaveyuste paitqkaM rikthaM dafadhA vibhajeyuH 1 tatra brAhmaNIputrafcaturoM'fAnAdadyAt 2 kSatriyAputrastrIn 3 dvAvaMfau vaifyAputraH 4 fUdra ?Aputrastvekam 5 atha cecchUdra varjaM brAhmaNasya putratrayaM bhavettadA taddhanaM navadhA vibhajeyuH 6 varnAnukrameNa catustridvibhAgIkqtAnaMfAnAdadyuH 7 vaifyavarjama-STadhA kqtaM caturastrInekaM cAdadyuH 8 kSatriyavarjaM saptadhA kqtaM caturo dvAvekaM ca 9 brAhmaNavarjaM SaDdhA kqtaM trIndvAvekaM ca 10 kSatriyasya kSatriyAvaifyAfUdra ?A-putreSvayameva vibhAgaH 11 atha brAhmaNasya brAhmaNakSatriyau putrau syAtAM tadA saptadhA kqtAddhanAdbrAhmaNafcaturoM'fAnAdadyAt 12 trInrAjanyaH 13 atha brAhma-Nasya brAhmaNavaifyau tadA SaDdhA vibhaktasya caturoM'fAnbrAhmaNastvAdadyAt 14 dvAvaMfau vaifyaH 15 atha brAhmaNasya brAhmaNafUdra ?au putrau syAtAM tadA taddhanampaxcadhA vibhajeyAtAm 16 caturoM'fAnbrAhmaNastvAdadyAt 17 ekaM fUdra ?H 18 atha brAhmaNasya kSatriyasya vA kSatriyavaifyau putrau syAtAM tadA taddhanaM paxcadhA vibhajeyAtAm 19 trInaMfAnkSatriyastvAdadyAt 20 dvAvaMfau vaifyaH 21 atha brAhmaNasya kSatriyasya vA kSatriyafUdra ?au putrau syAtAM tadA taddhanaM caturdhA vibhajeyAtAm 22 trInaMfAnkSatriyastvAdadyAt 23 ekaM fUdra ?H 24 atha brAhmaNasya kSatriyasya vaifyasya vA vaifyafUdra ?au putrau syAtAM tadA taddhanaM tridhA vibhajeyAtAm 25 dvAvaMfau vaifyastvAdadyAt 26 ekaM fUdra ?H 27 athaikaputrA brAhmaNasya brAhmaNakSatriyavaifyAH sarvaharAH 28 kSatriyasya rAjanyavaifyau 29 vaifyasya vaifyaH 30 fUdra ?H fUdra sya 31 dvijAtInAM fUdra stvekaH putro'rdhaharaH 32 aputrarikthasya yA gatiH sAtrArdhasya dvitIyasya 33 mAtaraH putrabhAgAnusAreNa bhAgApahAriNyaH 34 anUDhAfca duhitaraH 35 samAnavarNAH putrAH samAnaMfA-nAdadyuH 36 jyeSThAya freSThamuddhAraM dadyuH 37 yadi dvau brAhmaNIputrau syAtAmekaH fUdra ?AputraH tadA navadhA vibhaktasyArthasya brAhmaNIputrAvaSTau bhAgAnAdadyAtAmekaM fUdra ?AputraH 38 atha fUdra ?AputrAvubhau syAtAmeko brAhmaNIputraH tadA SaDdhA vibhakta-syArthasya caturoM'fAnbrAhmaNastvAdadyAddvAvaMfau fUdra ?Aputrau 39 anena krameNA-nyatrApyaMfakalpanA bhavati 40

brAhmaNasya caturSu varNeSu cetputrA bhaveyuste paitqkaM rikthaM dafadhA vibhajeyuH 1 tatra brAhmaNIputrafcaturO'fAnAdadyAt 2 kSatriyAputrastrIn 3 dvAvaMfau vaifyAputraH 4 fUdrA putrastvekam 5 atha cecchUdra varjaM brAhmaNasya putratrayaM bhavettadA taddhanaM navadhA vibhajeyuH 6 varnAnukrameNa catustridvibhAgIkqtAnaMfAnAdadyuH 7 vaifyavarjama-STadhA kqtaM caturastrInekaM cAdadyuH 8 kSatriyavarjaM saptadhA kqtaM caturo dvAvekaM ca 9 brAhmaNavarjaM SaDdhA kqtaM trIndvAvekaM ca 10 kSatriyasya kSatriyAvaifyAfUdrA -putreSvayameva vibhAgaH 11 atha brAhmaNasya brAhmaNakSatriyau putrau syAtAM tadA saptadhA kqtAddhanAdbrAhmaNafcaturO'fAnAdadyAt 12 trInrAjanyaH 13 atha brAhma-Nasya brAhmaNavaifyau tadA SaDdhA vibhaktasya caturO'fAnbrAhmaNastvAdadyAt 14 dvAvaMfau vaifyaH 15 atha brAhmaNasya brAhmaNafUdrau putrau syAtAM tadA taddhanampaxcadhA vibhajeyAtAm 16 caturO'fAnbrAhmaNastvAdadyAt 17 ekaM fUdra H! 18 atha brAhmaNasya kSatriyasya vA kSatriyavaifyau putrau syAtAM tadA taddhanaM paxcadhA vibhajeyAtAm 19 trInaMfAnkSatriyastvAdadyAt 20 dvAvaMfau vaifyaH 21 atha brAhmaNasya kSatriyasya vA kSatriyafUdrau putrau syAtAM tadA taddhanaM caturdhA vibhajeyAtAm 22 trInaMfAnkSatriyastvAdadyAt 23 ekaM fUdra H! 24 atha brAhmaNasya kSatriyasya vaifyasya vA vaifyafUdrau putrau syAtAM tadA taddhanaM tridhA vibhajeyAtAm 25 dvAvaMfau vaifyastvAdadyAt 26 ekaM fUdra H! 27 athaikaputrA brAhmaNasya brAhmaNakSatriyavaifyAH sarvaharAH 28 kSatriyasya rAjanyavaifyau 29 vaifyasya vaifyaH 30 fUdra H! fUdra sya 31 dvijAtInAM fUdra stvekaH putro'rdhaharaH 32 aputrarikthasya yA gatiH sAtrArdhasya dvitIyasya 33 mAtaraH putrabhAgAnusAreNa bhAgApahAriNyaH 34 anUDhAfca duhitaraH 35 samAnavarNAH putrAH samAnaMfA-nAdadyuH 36 jyeSThAya freSThamuddhAraM dadyuH 37 yadi dvau brAhmaNIputrau syAtAmekaH fUdrA putraH tadA navadhA vibhaktasyArthasya brAhmaNIputrAvaSTau bhAgAnAdadyAtAmekaM fUdrA putraH 38 atha fUdrA putrAvubhau syAtAmeko brAhmaNIputraH tadA SaDdhA vibhakta-syArthasya caturO'fAnbrAhmaNastvAdadyAddvAvaMfau fUdrA putrau 39 anena krameNA-nyatrApyaMfakalpanA bhavati 40

ब्राह्मणस्य चतुर्षु वर्णेषु चेत्पुत्रा भवेयुस्ते पैतृकं रिक्थं दशधा विभजेयुः १ तत्र ब्राह्मणीपुत्रश्चतुरोंऽशानादद्यात् २ क्षत्रियापुत्रस्त्रीन् ३ द्वावंशौ वैश्यापुत्रः ४ शूद्र ?ापुत्रस्त्वेकम् ५ अथ चेच्छूद्र वर्जं ब्राह्मणस्य पुत्रत्रयं भवेत्तदा तद्धनं नवधा विभजेयुः ६ वर्नानुक्रमेण चतुस्त्रिद्विभागीकृतानंशानादद्युः ७ वैश्यवर्जम-ष्टधा कृतं चतुरस्त्रीनेकं चादद्युः ८ क्षत्रियवर्जं सप्तधा कृतं चतुरो द्वावेकं च ९ ब्राह्मणवर्जं षड्धा कृतं त्रीन्द्वावेकं च १० क्षत्रियस्य क्षत्रियावैश्याशूद्र ?ा-पुत्रेष्वयमेव विभागः ११ अथ ब्राह्मणस्य ब्राह्मणक्षत्रियौ पुत्रौ स्यातां तदा सप्तधा कृताद्धनाद्ब्राह्मणश्चतुरोंऽशानादद्यात् १२ त्रीन्राजन्यः १३ अथ ब्राह्म-णस्य ब्राह्मणवैश्यौ तदा षड्धा विभक्तस्य चतुरोंऽशान्ब्राह्मणस्त्वादद्यात् १४ द्वावंशौ वैश्यः १५ अथ ब्राह्मणस्य ब्राह्मणशूद्र ?ौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनम्पञ्चधा विभजेयाताम् १६ चतुरोंऽशान्ब्राह्मणस्त्वादद्यात् १७ एकं शूद्र ?ः १८ अथ ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य वा क्षत्रियवैश्यौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनं पञ्चधा विभजेयाताम् १९ त्रीनंशान्क्षत्रियस्त्वादद्यात् २० द्वावंशौ वैश्यः २१ अथ ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य वा क्षत्रियशूद्र ?ौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनं चतुर्धा विभजेयाताम् २२ त्रीनंशान्क्षत्रियस्त्वादद्यात् २३ एकं शूद्र ?ः २४ अथ ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य वैश्यस्य वा वैश्यशूद्र ?ौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनं त्रिधा विभजेयाताम् २५ द्वावंशौ वैश्यस्त्वादद्यात् २६ एकं शूद्र ?ः २७ अथैकपुत्रा ब्राह्मणस्य ब्राह्मणक्षत्रियवैश्याः सर्वहराः २८ क्षत्रियस्य राजन्यवैश्यौ २९ वैश्यस्य वैश्यः ३० शूद्र ?ः शूद्र स्य ३१ द्विजातीनां शूद्र स्त्वेकः पुत्रोऽर्धहरः ३२ अपुत्ररिक्थस्य या गतिः सात्रार्धस्य द्वितीयस्य ३३ मातरः पुत्रभागानुसारेण भागापहारिण्यः ३४ अनूढाश्च दुहितरः ३५ समानवर्णाः पुत्राः समानंशा-नादद्युः ३६ ज्येष्ठाय श्रेष्ठमुद्धारं दद्युः ३७ यदि द्वौ ब्राह्मणीपुत्रौ स्यातामेकः शूद्र ?ापुत्रः तदा नवधा विभक्तस्यार्थस्य ब्राह्मणीपुत्रावष्टौ भागानादद्यातामेकं शूद्र ?ापुत्रः ३८ अथ शूद्र ?ापुत्रावुभौ स्यातामेको ब्राह्मणीपुत्रः तदा षड्धा विभक्त-स्यार्थस्य चतुरोंऽशान्ब्राह्मणस्त्वादद्याद्द्वावंशौ शूद्र ?ापुत्रौ ३९ अनेन क्रमेणा-न्यत्राप्यंशकल्पना भवति ४०

ब्राह्मणस्य चतुर्षु वर्णेषु चेत्पुत्रा भवेयुस्ते पैतृकं रिक्थं दशधा विभजेयुः १ तत्र ब्राह्मणीपुत्रश्चतुरॐऽशानादद्यात् २ क्षत्रियापुत्रस्त्रीन् ३ द्वावंशौ वैश्यापुत्रः ४ शूद्रा पुत्रस्त्वेकम् ५ अथ चेच्छूद्र वर्जं ब्राह्मणस्य पुत्रत्रयं भवेत्तदा तद्धनं नवधा विभजेयुः ६ वर्नानुक्रमेण चतुस्त्रिद्विभागीकृतानंशानादद्युः ७ वैश्यवर्जम-ष्टधा कृतं चतुरस्त्रीनेकं चादद्युः ८ क्षत्रियवर्जं सप्तधा कृतं चतुरो द्वावेकं च ९ ब्राह्मणवर्जं षड्धा कृतं त्रीन्द्वावेकं च १० क्षत्रियस्य क्षत्रियावैश्याशूद्रा -पुत्रेष्वयमेव विभागः ११ अथ ब्राह्मणस्य ब्राह्मणक्षत्रियौ पुत्रौ स्यातां तदा सप्तधा कृताद्धनाद्ब्राह्मणश्चतुरॐऽशानादद्यात् १२ त्रीन्राजन्यः १३ अथ ब्राह्म-णस्य ब्राह्मणवैश्यौ तदा षड्धा विभक्तस्य चतुरॐऽशान्ब्राह्मणस्त्वादद्यात् १४ द्वावंशौ वैश्यः १५ अथ ब्राह्मणस्य ब्राह्मणशूद्रौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनम्पञ्चधा विभजेयाताम् १६ चतुरॐऽशान्ब्राह्मणस्त्वादद्यात् १७ एकं शूद्र ः! १८ अथ ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य वा क्षत्रियवैश्यौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनं पञ्चधा विभजेयाताम् १९ त्रीनंशान्क्षत्रियस्त्वादद्यात् २० द्वावंशौ वैश्यः २१ अथ ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य वा क्षत्रियशूद्रौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनं चतुर्धा विभजेयाताम् २२ त्रीनंशान्क्षत्रियस्त्वादद्यात् २३ एकं शूद्र ः! २४ अथ ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य वैश्यस्य वा वैश्यशूद्रौ पुत्रौ स्यातां तदा तद्धनं त्रिधा विभजेयाताम् २५ द्वावंशौ वैश्यस्त्वादद्यात् २६ एकं शूद्र ः! २७ अथैकपुत्रा ब्राह्मणस्य ब्राह्मणक्षत्रियवैश्याः सर्वहराः २८ क्षत्रियस्य राजन्यवैश्यौ २९ वैश्यस्य वैश्यः ३० शूद्र ः! शूद्र स्य ३१ द्विजातीनां शूद्र स्त्वेकः पुत्रोऽर्धहरः ३२ अपुत्ररिक्थस्य या गतिः सात्रार्धस्य द्वितीयस्य ३३ मातरः पुत्रभागानुसारेण भागापहारिण्यः ३४ अनूढाश्च दुहितरः ३५ समानवर्णाः पुत्राः समानंशा-नादद्युः ३६ ज्येष्ठाय श्रेष्ठमुद्धारं दद्युः ३७ यदि द्वौ ब्राह्मणीपुत्रौ स्यातामेकः शूद्रा पुत्रः तदा नवधा विभक्तस्यार्थस्य ब्राह्मणीपुत्रावष्टौ भागानादद्यातामेकं शूद्रा पुत्रः ३८ अथ शूद्रा पुत्रावुभौ स्यातामेको ब्राह्मणीपुत्रः तदा षड्धा विभक्त-स्यार्थस्य चतुरॐऽशान्ब्राह्मणस्त्वादद्याद्द्वावंशौ शूद्रा पुत्रौ ३९ अनेन क्रमेणा-न्यत्राप्यंशकल्पना भवति ४०


743

mOt' iÃj' n xU{ e, inh;Rryet( 1 n xU{ ' iÃjen 2 iptr' m;tr' c pu]; inhRreyu" 3 n iÃj' iptrmip xU{ ;" 4 b[;÷,mn;q' ye b[;÷,; inhRr²Nt te SvgRlok.;j" 5 inú³Ty c b;N/v' p[et' s'ãÕTy;p[d²=,en Éct;mÉ.-gMy;Psu sv;sso inmÆn' kÚyuR" 6 p[etSyodkinvRp,' ÕTvwkù ip<@Ö kÚxeWu d´u" 7 ip[vitRtv;ss’ inMbp];É, ivdXy Ã;yRXmin pdNy;s' ÕTv; gOh' p[ivxeyu" 8 a=t;'’;¦* ²=peyu" 9 ctuqeR idvseŒiSqs'cyn' kÚyuR" 10 teW;' g©;M.És p[=ep" 11 y;vt( s':ymiSq pu¨WSy g©;M.És itÏit t;vÃWRsh§;É, SvgRlokmÉ/itÏit 12 y;vd;x*c' t;vt( p[etSyodkù ip<@mekù c d´u" 13 £¡tlB/;xn;’ .veyu" 14 am;'s;x-n;’ 15 Sqi<@lx;Éyn" 16 pOqKx;Éyn’ 17 g[;m;É¥ã£My;x*c;Nte ÕtXmÅukm;R,âStlkLk“" sWRpkLk“v;R ˜;t;" párvitRtv;sso gOh' p[ivxeyu" 18 t] x;²Nt' ÕTv; b[;÷,;n;' c pUjn' kÚyuR" 19 dev;" pro=-dev;" p[Ty=dev; b[;÷;,;" 20 b[;÷,wloRk; /;yRNte 21

mqtaM dvijaM na fUdre Na nirhArayet 1 na fUdraM dvijena 2 pitaraM mAtaraM ca putrA nirhareyuH 3 na dvijaM pitaramapi fUdra ?AH 4 brAhmaNamanAthaM ye brAhmaNA nirharanti te svargalokabhAjaH 5 nirhqtya ca bAndhavaM pretaM saMSkqtyApradakSiNena citAmabhi-gamyApsu savAsaso nimajjanaM kuryuH 6 pretasyodakanirvapaNaM kqtvaikaM piNDaM kufeSu dadyuH 7 privartitavAsasafca nimbapatrANi vidafya dvAryafmani padanyAsaM kqtvA gqhaM pravifeyuH 8 akSatAMfcAgnau kSipeyuH 9 caturthe divase'sthisaMcayanaM kuryuH 10 teSAM gazgAmbhasi prakSepaH 11 yAvat saMkhyamasthi puruSasya gazgAmbhasi tiSThati tAvadvarSasahasrANi svargalokamadhitiSThati 12 yAvadAfaucaM tAvat pretasyodakaM piNDamekaM ca dadyuH 13 krItalabdhAfanAfca bhaveyuH 14 amAMsAfa-nAfca 15 sthaNDilafAyinaH 16 pqthakfAyinafca 17 grAmAnniSkramyAfaucAnte kqtafmafrukarmANastilakalkaiH sarSapakalkairvA snAtAH parivartitavAsaso gqhaM pravifeyuH 18 tatra fAntiM kqtvA brAhmaNAnAM ca pUjanaM kuryuH 19 devAH parokSa-devAH pratyakSadevA brAhmANAH 20 brAhmaNairlokA dhAryante 21

mqtaM dvijaM na fUdre Na nirhArayet 1 na fUdraM dvijena 2 pitaraM mAtaraM ca putrA nirhareyuH 3 na dvijaM pitaramapi fUdrA H! 4 brAhmaNamanAthaM ye brAhmaNA nirharanti te svargalokabhAjaH 5 nirhqtya ca bAndhavaM pretaM saMSkqtyApradakSiNena citAmabhi-gamyApsu savAsaso nimajjanaM kuryuH 6 pretasyodakanirvapaNaM kqtvaikaM piNDaM kufeSu dadyuH 7 privartitavAsasafca nimbapatrANi vidafya dvAryafmani padanyAsaM kqtvA gqhaM pravifeyuH 8 akSatAMfcAgnau kSipeyuH 9 caturthe divase'sthisaMcayanaM kuryuH 10 teSAM gazgAmbhasi prakSepaH 11 yAvat saMkhyamasthi puruSasya gazgAmbhasi tiSThati tAvadvarSasahasrANi svargalokamadhitiSThati 12 yAvadAfaucaM tAvat pretasyodakaM piNDamekaM ca dadyuH 13 krItalabdhAfanAfca bhaveyuH 14 amAMsAfa-nAfca 15 sthaNDilafAyinaH 16 pqthakfAyinafca 17 grAmAnniSkramyAfaucAnte kqtafmafrukarmANastilakalkaiH sarSapakalkairvA snAtAH parivartitavAsaso gqhaM pravifeyuH 18 tatra fAntiM kqtvA brAhmaNAnAM ca pUjanaM kuryuH 19 devAH parokSa-devAH pratyakSadevA brAhmANAH 20 brAhmaNairlokA dhAryante 21

मृतं द्विजं न शूद्रे ण निर्हारयेत् १ न शूद्रं द्विजेन २ पितरं मातरं च पुत्रा निर्हरेयुः ३ न द्विजं पितरमपि शूद्र ?ाः ४ ब्राह्मणमनाथं ये ब्राह्मणा निर्हरन्ति ते स्वर्गलोकभाजः ५ निर्हृत्य च बान्धवं प्रेतं संष्कृत्याप्रदक्षिणेन चितामभि-गम्याप्सु सवाससो निमज्जनं कुर्युः ६ प्रेतस्योदकनिर्वपणं कृत्वैकं पिण्डं कुशेषु दद्युः ७ प्रिवर्तितवाससश्च निम्बपत्राणि विदश्य द्वार्यश्मनि पदन्यासं कृत्वा गृहं प्रविशेयुः ८ अक्षतांश्चाग्नौ क्षिपेयुः ९ चतुर्थे दिवसेऽस्थिसंचयनं कुर्युः १० तेषां गङ्गाम्भसि प्रक्षेपः ११ यावत् संख्यमस्थि पुरुषस्य गङ्गाम्भसि तिष्ठति तावद्वर्षसहस्राणि स्वर्गलोकमधितिष्ठति १२ यावदाशौचं तावत् प्रेतस्योदकं पिण्डमेकं च दद्युः १३ क्रीतलब्धाशनाश्च भवेयुः १४ अमांसाश-नाश्च १५ स्थण्डिलशायिनः १६ पृथक्शायिनश्च १७ ग्रामान्निष्क्रम्याशौचान्ते कृतश्मश्रुकर्माणस्तिलकल्कैः सर्षपकल्कैर्वा स्नाताः परिवर्तितवाससो गृहं प्रविशेयुः १८ तत्र शान्तिं कृत्वा ब्राह्मणानां च पूजनं कुर्युः १९ देवाः परोक्ष-देवाः प्रत्यक्षदेवा ब्राह्माणाः २० ब्राह्मणैर्लोका धार्यन्ते २१

मृतं द्विजं न शूद्रे ण निर्हारयेत् १ न शूद्रं द्विजेन २ पितरं मातरं च पुत्रा निर्हरेयुः ३ न द्विजं पितरमपि शूद्रा ः! ४ ब्राह्मणमनाथं ये ब्राह्मणा निर्हरन्ति ते स्वर्गलोकभाजः ५ निर्हृत्य च बान्धवं प्रेतं संष्कृत्याप्रदक्षिणेन चितामभि-गम्याप्सु सवाससो निमज्जनं कुर्युः ६ प्रेतस्योदकनिर्वपणं कृत्वैकं पिण्डं कुशेषु दद्युः ७ प्रिवर्तितवाससश्च निम्बपत्राणि विदश्य द्वार्यश्मनि पदन्यासं कृत्वा गृहं प्रविशेयुः ८ अक्षतांश्चाग्नौ क्षिपेयुः ९ चतुर्थे दिवसेऽस्थिसंचयनं कुर्युः १० तेषां गङ्गाम्भसि प्रक्षेपः ११ यावत् संख्यमस्थि पुरुषस्य गङ्गाम्भसि तिष्ठति तावद्वर्षसहस्राणि स्वर्गलोकमधितिष्ठति १२ यावदाशौचं तावत् प्रेतस्योदकं पिण्डमेकं च दद्युः १३ क्रीतलब्धाशनाश्च भवेयुः १४ अमांसाश-नाश्च १५ स्थण्डिलशायिनः १६ पृथक्शायिनश्च १७ ग्रामान्निष्क्रम्याशौचान्ते कृतश्मश्रुकर्माणस्तिलकल्कैः सर्षपकल्कैर्वा स्नाताः परिवर्तितवाससो गृहं प्रविशेयुः १८ तत्र शान्तिं कृत्वा ब्राह्मणानां च पूजनं कुर्युः १९ देवाः परोक्ष-देवाः प्रत्यक्षदेवा ब्राह्माणाः २० ब्राह्मणैर्लोका धार्यन्ते २१


928

aq;x*cVypgme su˜;t" sup[=;²ltp;É,p;d" Sv;c;NtSTvev'iv/;nev b[;÷,;Nyq;xáÿ_ ¬d„Ÿ%;NgN/m;LyvS];l'k;r;idÉ." pUÉjt;N.ojyet( 1 EkvNmN];nUhedekoi¶·e 2 ¬¾Cz·s'in/;vekmev t¥;mgo];>y;' ip<@Ö invRpet( 3 .uÿ_vTsu b[;÷,eWu d²=,y;É.pUÉjteWu p[etn;mgo];>y;' dÿ;=-Yyodk" ctur©‘lpOQvI" t;vdNtr;" t;vd/"%;t;" ivtSTy;yt;" it§" kWRU" kÚy;Rt( 4 kWRUsmIpe c;ɦ]ymupsm;/;y párStIyR t]wk“kâSm-n;üit]y' juüy;t( 5 som;y iptOmte Sv/; nm" 6 a¦ye kVyv;hn;y Svq; nm" 7 ym;y;i©rse Sv/; nm" 8 Sq;n]ye c p[;Gv²Tp<@invRp,' kÚy;Rt( 9 a¥dÉ/`Otm/um;'sw" kWUR]y' pUrÉyTv; Etÿ ”it jpet( 10 Ev' mOt;he p[itm;s' kÚy;Rt( 11 s'vTsr;Nte p[et;y t²Tp]e t²Tpt;mh;y tTp[ip-t;mh;y c b[;÷,;NdevpUv;RN.ojyet( 12 a];¦*kr,m;v;hn' p;´' c kÚy;Rt( 13 s'sOjtu Tv; pOÉqvI sm;nI c ”it c p[etp;´p;]e iptOp;´-p;]]ye yojyet( 14 ¬¾Cz·s'in/* ip<@ctu·y' kÚy;Rt( 15 b[;÷,;'’ Sv;c;Nt;Ndÿd²=,;'’;nuv[Jy ivsjRyet( 16 tt" p[etip<@Ö p;´p;]od-kv²Tp<@]ye ind?y;t( 17 kWUR]ys'in£ªWeŒPyevmev 18 sip<@Çkr,' m;Ésk;qRvd(Ã;dx;h' Å;õ' ÕTv; ]yodxeŒiö v; kÚy;Rt( 19 mN]vj| ih xU{ ;,;' Ã;dxeŒiö 20 s'vTsr;>yNtre y´É/m;so .veÿd; m;Ésk;qeR idnmekù v/Ryet( 21

athAfaucavyapagame susnAtaH suprakSAlitapANipAdaH svAcAntastvevaMvidhAneva brAhmaNAnyathAfakti udazmukhAngandhamAlyavastrAlaMkArAdibhiH pUjitAnbhojayet 1 ekavanmantrAnUhedekoddiSTe 2 ucchiSTasaMnidhAvekameva tannAmagotrAbhyAM piNDaM nirvapet 3 bhuktavatsu brAhmaNeSu dakSiNayAbhipUjiteSu pretanAmagotrAbhyAM dattAkSa-yyodakaH caturazgulapqthvIH tAvadantarAH tAvadadhaHkhAtAH vitastyAyatAH tisraH karSUH kuryAt 4 karSUsamIpe cAgnitrayamupasamAdhAya paristIrya tatraikaikasmi-nAhutitrayaM juhuyAt 5 somAya pitqmate svadhA namaH 6 agnaye kavyavAhanAya svathA namaH 7 yamAyAzgirase svadhA namaH 8 sthAnatraye ca prAgvatpiNDanirvapaNaM kuryAt 9 annadadhighqtamadhumAMsaiH karSUtrayaM pUrayitvA etatta iti japet 10 evaM mqtAhe pratimAsaM kuryAt 11 saMvatsarAnte pretAya tatpitre tatpitAmahAya tatprapi-tAmahAya ca brAhmaNAndevapUrvAnbhojayet 12 atrAgnaukaraNamAvAhanaM pAdyaM ca kuryAt 13 saMsqjatu tvA pqthivI samAnI ca iti ca pretapAdyapAtre pitqpAdya-pAtratraye yojayet 14 ucchiSTasaMnidhau piNDacatuSTayaM kuryAt 15 brAhmaNAMfca svAcAntAndattadakSiNAMfcAnuvrajya visarjayet 16 tataH pretapiNDaM pAdyapAtroda-kavatpiNDatraye nidadhyAt 17 karSUtrayasaMnikrSe'pyevameva 18 sapiNDIkaraNaM mAsikArthavaddvAdafAhaM frAddhaM kqtvA trayodafe'hni vA kuryAt 19 mantravarjaM hi fUdra ?ANAM dvAdafe'hni 20 saMvatsarAbhyantare yadyadhimAso bhavettadA mAsikArthe dinamekaM vardhayet 21

athAfaucavyapagame susnAtaH suprakSAlitapANipAdaH svAcAntastvevaMvidhAneva brAhmaNAnyathAfakti udazmukhAngandhamAlyavastrAlaMkArAdibhiH pUjitAnbhojayet 1 ekavanmantrAnUhedekoddiSTe 2 ucchiSTasaMnidhAvekameva tannAmagotrAbhyAM piNDaM nirvapet 3 bhuktavatsu brAhmaNeSu dakSiNayAbhipUjiteSu pretanAmagotrAbhyAM dattAkSa-yyodakaH caturazgulapqthvIH tAvadantarAH tAvadadhaHkhAtAH vitastyAyatAH tisraH karSUH kuryAt 4 karSUsamIpe cAgnitrayamupasamAdhAya paristIrya tatraikaikasmi-nAhutitrayaM juhuyAt 5 somAya pitqmate svadhA namaH 6 agnaye kavyavAhanAya svathA namaH 7 yamAyAzgirase svadhA namaH 8 sthAnatraye ca prAgvatpiNDanirvapaNaM kuryAt 9 annadadhighqtamadhumAMsaiH karSUtrayaM pUrayitvA etatta iti japet 10 evaM mqtAhe pratimAsaM kuryAt 11 saMvatsarAnte pretAya tatpitre tatpitAmahAya tatprapi-tAmahAya ca brAhmaNAndevapUrvAnbhojayet 12 atrAgnaukaraNamAvAhanaM pAdyaM ca kuryAt 13 saMsqjatu tvA pqthivI samAnI ca iti ca pretapAdyapAtre pitqpAdya-pAtratraye yojayet 14 ucchiSTasaMnidhau piNDacatuSTayaM kuryAt 15 brAhmaNAMfca svAcAntAndattadakSiNAMfcAnuvrajya visarjayet 16 tataH pretapiNDaM pAdyapAtroda-kavatpiNDatraye nidadhyAt 17 karSUtrayasaMnikrSe'pyevameva 18 sapiNDIkaraNaM mAsikArthavaddvAdafAhaM frAddhaM kqtvA trayodafe'hni vA kuryAt 19 mantravarjaM hi fUdrA NAM dvAdafe'hni 20 saMvatsarAbhyantare yadyadhimAso bhavettadA mAsikArthe dinamekaM vardhayet 21

अथाशौचव्यपगमे सुस्नातः सुप्रक्षालितपाणिपादः स्वाचान्तस्त्वेवंविधानेव ब्राह्मणान्यथाशक्ति उदङ्मुखान्गन्धमाल्यवस्त्रालंकारादिभिः पूजितान्भोजयेत् १ एकवन्मन्त्रानूहेदेकोद्दिष्टे २ उच्छिष्टसंनिधावेकमेव तन्नामगोत्राभ्यां पिण्डं निर्वपेत् ३ भुक्तवत्सु ब्राह्मणेषु दक्षिणयाभिपूजितेषु प्रेतनामगोत्राभ्यां दत्ताक्ष-य्योदकः चतुरङ्गुलपृथ्वीः तावदन्तराः तावदधःखाताः वितस्त्यायताः तिस्रः कर्षूः कुर्यात् ४ कर्षूसमीपे चाग्नित्रयमुपसमाधाय परिस्तीर्य तत्रैकैकस्मि-नाहुतित्रयं जुहुयात् ५ सोमाय पितृमते स्वधा नमः ६ अग्नये कव्यवाहनाय स्वथा नमः ७ यमायाङ्गिरसे स्वधा नमः ८ स्थानत्रये च प्राग्वत्पिण्डनिर्वपणं कुर्यात् ९ अन्नदधिघृतमधुमांसैः कर्षूत्रयं पूरयित्वा एतत्त इति जपेत् १० एवं मृताहे प्रतिमासं कुर्यात् ११ संवत्सरान्ते प्रेताय तत्पित्रे तत्पितामहाय तत्प्रपि-तामहाय च ब्राह्मणान्देवपूर्वान्भोजयेत् १२ अत्राग्नौकरणमावाहनं पाद्यं च कुर्यात् १३ संसृजतु त्वा पृथिवी समानी च इति च प्रेतपाद्यपात्रे पितृपाद्य-पात्रत्रये योजयेत् १४ उच्छिष्टसंनिधौ पिण्डचतुष्टयं कुर्यात् १५ ब्राह्मणांश्च स्वाचान्तान्दत्तदक्षिणांश्चानुव्रज्य विसर्जयेत् १६ ततः प्रेतपिण्डं पाद्यपात्रोद-कवत्पिण्डत्रये निदध्यात् १७ कर्षूत्रयसंनिक्र्षेऽप्येवमेव १८ सपिण्डीकरणं मासिकार्थवद्द्वादशाहं श्राद्धं कृत्वा त्रयोदशेऽह्नि वा कुर्यात् १९ मन्त्रवर्जं हि शूद्र ?ाणां द्वादशेऽह्नि २० संवत्सराभ्यन्तरे यद्यधिमासो भवेत्तदा मासिकार्थे दिनमेकं वर्धयेत् २१

अथाशौचव्यपगमे सुस्नातः सुप्रक्षालितपाणिपादः स्वाचान्तस्त्वेवंविधानेव ब्राह्मणान्यथाशक्ति उदङ्मुखान्गन्धमाल्यवस्त्रालंकारादिभिः पूजितान्भोजयेत् १ एकवन्मन्त्रानूहेदेकोद्दिष्टे २ उच्छिष्टसंनिधावेकमेव तन्नामगोत्राभ्यां पिण्डं निर्वपेत् ३ भुक्तवत्सु ब्राह्मणेषु दक्षिणयाभिपूजितेषु प्रेतनामगोत्राभ्यां दत्ताक्ष-य्योदकः चतुरङ्गुलपृथ्वीः तावदन्तराः तावदधःखाताः वितस्त्यायताः तिस्रः कर्षूः कुर्यात् ४ कर्षूसमीपे चाग्नित्रयमुपसमाधाय परिस्तीर्य तत्रैकैकस्मि-नाहुतित्रयं जुहुयात् ५ सोमाय पितृमते स्वधा नमः ६ अग्नये कव्यवाहनाय स्वथा नमः ७ यमायाङ्गिरसे स्वधा नमः ८ स्थानत्रये च प्राग्वत्पिण्डनिर्वपणं कुर्यात् ९ अन्नदधिघृतमधुमांसैः कर्षूत्रयं पूरयित्वा एतत्त इति जपेत् १० एवं मृताहे प्रतिमासं कुर्यात् ११ संवत्सरान्ते प्रेताय तत्पित्रे तत्पितामहाय तत्प्रपि-तामहाय च ब्राह्मणान्देवपूर्वान्भोजयेत् १२ अत्राग्नौकरणमावाहनं पाद्यं च कुर्यात् १३ संसृजतु त्वा पृथिवी समानी च इति च प्रेतपाद्यपात्रे पितृपाद्य-पात्रत्रये योजयेत् १४ उच्छिष्टसंनिधौ पिण्डचतुष्टयं कुर्यात् १५ ब्राह्मणांश्च स्वाचान्तान्दत्तदक्षिणांश्चानुव्रज्य विसर्जयेत् १६ ततः प्रेतपिण्डं पाद्यपात्रोद-कवत्पिण्डत्रये निदध्यात् १७ कर्षूत्रयसंनिक्र्षेऽप्येवमेव १८ सपिण्डीकरणं मासिकार्थवद्द्वादशाहं श्राद्धं कृत्वा त्रयोदशेऽह्नि वा कुर्यात् १९ मन्त्रवर्जं हि शूद्रा णां द्वादशेऽह्नि २० संवत्सराभ्यन्तरे यद्यधिमासो भवेत्तदा मासिकार्थे दिनमेकं वर्धयेत् २१


943

b[;÷,Sy sip<@;n;' jnnmr,yodRx;hm;x*cm( 1 Ã;dx;h' r;jNySy 2 pdx;h' vwXySy 3 m;s' xU{ Sy 4 sip<@t; c pu¨We s¢me ivin-vtRte 5 a;x*ce homd;np[itg[hSv;?y;y; invtRNte 6 n;x*ce kSy-Écd¥mXnIy;t( 7 b[;÷,;dIn;mx*ce y" sÕdev;¥máÿ tSy t;vd;x*c' y;vÿeW;m( 8 a;x*x;pgme p[;yɒÿ' kÚy;Rt( 9 sv,RSy;x*ce iÃjo .uKTv; §vNtIm;s;´ tÉ¥m¦²S]r`mWR,' jPTvoÿIyR g;y} y·sh§' jpet( 10 =i]y;x*ce b[;÷,STvetdevopoiWt" ÕTv; x(u?yit 11 vwXy;x*ce r;jNy’ 12 vwXy;x*ce b[;÷,²S]r;]opoiWt’ 13 b[;÷,;x*ce r;jNy" =i]y;x*ce vwXy’ §vNtIm;s;´ g;y]Ixtpkù jpet( 14 vwXy’ b[;÷,;x*ce g;y} y·xt' jpet( 15 xU{ ;x*ce iÃjo .uKTv; p[;j;pTy' cret( 16 xU{ ’ iÃj;x*ce ˜;nm;cret( 17 xU{ " xU{ ;x*ce ˜;t" pgVy' ipbet( 18 pˆIn;' d;s;n;m;nuloMyen Sv;ÉmnStuLym;x*cm( 19 mOte Sv;ÉmNy;TmIym( 20 hInv,;Rn;mÉ/kv,ReWu sip<@¼Wu tdx*cVypgme x(u²õ" 21 b[;÷,Sy =i]iv$(xU{ eWu sip<@¼Wu W@^;]i]r;]wkr;]w" 22 =i]ySy iv$(xU{ yo" W@^;]i]r;];>y;m( 23 vwXySy xU{ eWu W@^;]e, 24 m;stuLywrhor;]wgR.R§;ve 25 j;tmOte mOtj;te v; kÚlSy s´" x*cm( 26 adNtj;te b;le p[ete s´ Ev 27 n;Sy;ɦs'Sk;ro nodki£y; 28 dNtj;te TvÕtcU@¼ Tvhor;]e, 29 ÕtcU@¼ Tvs'SÕte i]r;]e, 30 tt" pr' yqoÿ_k;len 31 S]I,;' ivv;h" s'Sk;r" 32 s'SÕt;su S]IWu n;x(uc' iptOp=e 33 tTp[svmr,e ce²TptOgOhe Sy;t;' td; Ekr;]' i]r;]' c 34 jnn;x*cm?ye y´pr' jnn;x*c' Sy;ÿd; pUv;Rx*cVypgme x(u²õ" 35 r;i]xeWe idnÃyen 36 p[.;te idn]ye, 37 mr,;x*cm?ye D;itmr,e-ŒPyevm( 38 ÅuTv; dex;NtrSqo jnnmr,e a;x*cxeWe, x(u?yet( 39 VytIteŒx*ce s'vTsr;NtSTvekr;]e, 40 tt" pr' ˜;nen 41 a;c;yeR m;t;mhe c VytIte i]r;]e, 42

brAhmaNasya sapiNDAnAM jananamaraNayordafAhamAfaucam 1 dvAdafAhaM rAjanyasya 2 paxcadafAhaM vaifyasya 3 mAsaM fUdra sya 4 sapiNDatA ca puruSe saptame vini-vartate 5 Afauce homadAnapratigrahasvAdhyAyA nivartante 6 nAfauce kasya-cidannamafnIyAt 7 brAhmaNAdInAmafauce yaH sakqdevAnnamatti tasya tAvadAfaucaM yAvatteSAm 8 AfaufApagame prAyafcittaM kuryAt 9 savarNasyAfauce dvijo bhuktvA sravantImAsAdya tannimagnastriraghamarSaNaM japtvottIrya gAya tr?yaSTasahasraM japet 10 kSatriyAfauce brAhmaNastvetadevopoSitaH kqtvA f?dhyati 11 vaifyAfauce rAjanyafca 12 vaifyAfauce brAhmaNastrirAtropoSitafca 13 brAhmaNAfauce rAjanyaH kSatriyAfauce vaifyafca sravantImAsAdya gAyatrIfatapaxcakaM japet 14 vaifyafca brAhmaNAfauce gAya tr?yaSTafataM japet 15 fUdra ?Afauce dvijo bhuktvA prAjApatyaM caret 16 fUdra fca dvijAfauce snAnamAcaret 17 fUdra ?H fUdra ?Afauce snAtaH paxcagavyaM pibet 18 patnInAM dAsAnAmAnulomyena svAminastulyamAfaucam 19 mqte svAminyAtmIyam 20 hInavarNAnAmadhikavarNeSu sapiNDeSu tadafaucavyapagame f?ddhiH 21 brAhmaNasya kSatriviTfUdre Su sapiNDeSu SaDrAtratrirAtraikarAtraiH 22 kSatriyasya viTfUdra yoH SaDrAtratrirAtrAbhyAm 23 vaifyasya fUdre Su SaDrAtreNa 24 mAsatulyairahorAtrairgarbhasrAve 25 jAtamqte mqtajAte vA kulasya sadyaH faucam 26 adantajAte bAle prete sadya eva 27 nAsyAgnisaMskAro nodakakriyA 28 dantajAte tvakqtacUDe tvahorAtreNa 29 kqtacUDe tvasaMskqte trirAtreNa 30 tataH paraM yathoktakAlena 31 strINAM vivAhaH saMskAraH 32 saMskqtAsu strISu nAf?caM pitqpakSe 33 tatprasavamaraNe cetpitqgqhe syAtAM tadA ekarAtraM trirAtraM ca 34 jananAfaucamadhye yadyaparaM jananAfaucaM syAttadA pUrvAfaucavyapagame f?ddhiH 35 rAtrifeSe dinadvayena 36 prabhAte dinatrayeNa 37 maraNAfaucamadhye jxAtimaraNe-'pyevam 38 frutvA defAntarastho jananamaraNe AfaucafeSeNa f?dhyet 39 vyatIte'fauce saMvatsarAntastvekarAtreNa 40 tataH paraM snAnena 41 AcArye mAtAmahe ca vyatIte trirAtreNa 42

brAhmaNasya sapiNDAnAM jananamaraNayordafAhamAfaucam 1 dvAdafAhaM rAjanyasya 2 paxcadafAhaM vaifyasya 3 mAsaM fUdra sya 4 sapiNDatA ca puruSe saptame vini-vartate 5 Afauce homadAnapratigrahasvAdhyAyA nivartante 6 nAfauce kasya-cidannamafnIyAt 7 brAhmaNAdInAmafauce yaH sakqdevAnnamatti tasya tAvadAfaucaM yAvatteSAm 8 AfaufApagame prAyafcittaM kuryAt 9 savarNasyAfauce dvijo bhuktvA sravantImAsAdya tannimagnastriraghamarSaNaM japtvottIrya gAyatr! yaSTasahasraM japet 10 kSatriyAfauce brAhmaNastvetadevopoSitaH kqtvA fdhyuti 11 vaifyAfauce rAjanyafca 12 vaifyAfauce brAhmaNastrirAtropoSitafca 13 brAhmaNAfauce rAjanyaH kSatriyAfauce vaifyafca sravantImAsAdya gAyatrIfatapaxcakaM japet 14 vaifyafca brAhmaNAfauce gAyatr! yaSTafataM japet 15 fUdrA fauce dvijo bhuktvA prAjApatyaM caret 16 fUdra fca dvijAfauce snAnamAcaret 17 fUdra H! fUdrA fauce snAtaH paxcagavyaM pibet 18 patnInAM dAsAnAmAnulomyena svAminastulyamAfaucam 19 mqte svAminyAtmIyam 20 hInavarNAnAmadhikavarNeSu sapiNDeSu tadafaucavyapagame fuddhiH 21 brAhmaNasya kSatriviTfUdre Su sapiNDeSu SaDrAtratrirAtraikarAtraiH 22 kSatriyasya viTfUdra yoH SaDrAtratrirAtrAbhyAm 23 vaifyasya fUdre Su SaDrAtreNa 24 mAsatulyairahorAtrairgarbhasrAve 25 jAtamqte mqtajAte vA kulasya sadyaH faucam 26 adantajAte bAle prete sadya eva 27 nAsyAgnisaMskAro nodakakriyA 28 dantajAte tvakqtacUDe tvahorAtreNa 29 kqtacUDe tvasaMskqte trirAtreNa 30 tataH paraM yathoktakAlena 31 strINAM vivAhaH saMskAraH 32 saMskqtAsu strISu nAfcuM pitqpakSe 33 tatprasavamaraNe cetpitqgqhe syAtAM tadA ekarAtraM trirAtraM ca 34 jananAfaucamadhye yadyaparaM jananAfaucaM syAttadA pUrvAfaucavyapagame fuddhiH 35 rAtrifeSe dinadvayena 36 prabhAte dinatrayeNa 37 maraNAfaucamadhye jxAtimaraNe-'pyevam 38 frutvA defAntarastho jananamaraNe AfaucafeSeNa fdhyue!t 39 vyatIte'fauce saMvatsarAntastvekarAtreNa 40 tataH paraM snAnena 41 AcArye mAtAmahe ca vyatIte trirAtreNa 42

ब्राह्मणस्य सपिण्डानां जननमरणयोर्दशाहमाशौचम् १ द्वादशाहं राजन्यस्य २ पञ्चदशाहं वैश्यस्य ३ मासं शूद्र स्य ४ सपिण्डता च पुरुषे सप्तमे विनि-वर्तते ५ आशौचे होमदानप्रतिग्रहस्वाध्याया निवर्तन्ते ६ नाशौचे कस्य-चिदन्नमश्नीयात् ७ ब्राह्मणादीनामशौचे यः सकृदेवान्नमत्ति तस्य तावदाशौचं यावत्तेषाम् ८ आशौशापगमे प्रायश्चित्तं कुर्यात् ९ सवर्णस्याशौचे द्विजो भुक्त्वा स्रवन्तीमासाद्य तन्निमग्नस्त्रिरघमर्षणं जप्त्वोत्तीर्य गाय त्र्?यष्टसहस्रं जपेत् १० क्षत्रियाशौचे ब्राह्मणस्त्वेतदेवोपोषितः कृत्वा श्?ध्यति ११ वैश्याशौचे राजन्यश्च १२ वैश्याशौचे ब्राह्मणस्त्रिरात्रोपोषितश्च १३ ब्राह्मणाशौचे राजन्यः क्षत्रियाशौचे वैश्यश्च स्रवन्तीमासाद्य गायत्रीशतपञ्चकं जपेत् १४ वैश्यश्च ब्राह्मणाशौचे गाय त्र्?यष्टशतं जपेत् १५ शूद्र ?ाशौचे द्विजो भुक्त्वा प्राजापत्यं चरेत् १६ शूद्र श्च द्विजाशौचे स्नानमाचरेत् १७ शूद्र ?ः शूद्र ?ाशौचे स्नातः पञ्चगव्यं पिबेत् १८ पत्नीनां दासानामानुलोम्येन स्वामिनस्तुल्यमाशौचम् १९ मृते स्वामिन्यात्मीयम् २० हीनवर्णानामधिकवर्णेषु सपिण्डेषु तदशौचव्यपगमे श्?द्धिः २१ ब्राह्मणस्य क्षत्रिविट्शूद्रे षु सपिण्डेषु षड्रात्रत्रिरात्रैकरात्रैः २२ क्षत्रियस्य विट्शूद्र योः षड्रात्रत्रिरात्राभ्याम् २३ वैश्यस्य शूद्रे षु षड्रात्रेण २४ मासतुल्यैरहोरात्रैर्गर्भस्रावे २५ जातमृते मृतजाते वा कुलस्य सद्यः शौचम् २६ अदन्तजाते बाले प्रेते सद्य एव २७ नास्याग्निसंस्कारो नोदकक्रिया २८ दन्तजाते त्वकृतचूडे त्वहोरात्रेण २९ कृतचूडे त्वसंस्कृते त्रिरात्रेण ३० ततः परं यथोक्तकालेन ३१ स्त्रीणां विवाहः संस्कारः ३२ संस्कृतासु स्त्रीषु नाश्?चं पितृपक्षे ३३ तत्प्रसवमरणे चेत्पितृगृहे स्यातां तदा एकरात्रं त्रिरात्रं च ३४ जननाशौचमध्ये यद्यपरं जननाशौचं स्यात्तदा पूर्वाशौचव्यपगमे श्?द्धिः ३५ रात्रिशेषे दिनद्वयेन ३६ प्रभाते दिनत्रयेण ३७ मरणाशौचमध्ये ज्ञातिमरणे-ऽप्येवम् ३८ श्रुत्वा देशान्तरस्थो जननमरणे आशौचशेषेण श्?ध्येत् ३९ व्यतीतेऽशौचे संवत्सरान्तस्त्वेकरात्रेण ४० ततः परं स्नानेन ४१ आचार्ये मातामहे च व्यतीते त्रिरात्रेण ४२

ब्राह्मणस्य सपिण्डानां जननमरणयोर्दशाहमाशौचम् १ द्वादशाहं राजन्यस्य २ पञ्चदशाहं वैश्यस्य ३ मासं शूद्र स्य ४ सपिण्डता च पुरुषे सप्तमे विनि-वर्तते ५ आशौचे होमदानप्रतिग्रहस्वाध्याया निवर्तन्ते ६ नाशौचे कस्य-चिदन्नमश्नीयात् ७ ब्राह्मणादीनामशौचे यः सकृदेवान्नमत्ति तस्य तावदाशौचं यावत्तेषाम् ८ आशौशापगमे प्रायश्चित्तं कुर्यात् ९ सवर्णस्याशौचे द्विजो भुक्त्वा स्रवन्तीमासाद्य तन्निमग्नस्त्रिरघमर्षणं जप्त्वोत्तीर्य गायत्र्! यष्टसहस्रं जपेत् १० क्षत्रियाशौचे ब्राह्मणस्त्वेतदेवोपोषितः कृत्वा श्ध्युति ११ वैश्याशौचे राजन्यश्च १२ वैश्याशौचे ब्राह्मणस्त्रिरात्रोपोषितश्च १३ ब्राह्मणाशौचे राजन्यः क्षत्रियाशौचे वैश्यश्च स्रवन्तीमासाद्य गायत्रीशतपञ्चकं जपेत् १४ वैश्यश्च ब्राह्मणाशौचे गायत्र्! यष्टशतं जपेत् १५ शूद्रा शौचे द्विजो भुक्त्वा प्राजापत्यं चरेत् १६ शूद्र श्च द्विजाशौचे स्नानमाचरेत् १७ शूद्र ः! शूद्रा शौचे स्नातः पञ्चगव्यं पिबेत् १८ पत्नीनां दासानामानुलोम्येन स्वामिनस्तुल्यमाशौचम् १९ मृते स्वामिन्यात्मीयम् २० हीनवर्णानामधिकवर्णेषु सपिण्डेषु तदशौचव्यपगमे शुद्धिः २१ ब्राह्मणस्य क्षत्रिविट्शूद्रे षु सपिण्डेषु षड्रात्रत्रिरात्रैकरात्रैः २२ क्षत्रियस्य विट्शूद्र योः षड्रात्रत्रिरात्राभ्याम् २३ वैश्यस्य शूद्रे षु षड्रात्रेण २४ मासतुल्यैरहोरात्रैर्गर्भस्रावे २५ जातमृते मृतजाते वा कुलस्य सद्यः शौचम् २६ अदन्तजाते बाले प्रेते सद्य एव २७ नास्याग्निसंस्कारो नोदकक्रिया २८ दन्तजाते त्वकृतचूडे त्वहोरात्रेण २९ कृतचूडे त्वसंस्कृते त्रिरात्रेण ३० ततः परं यथोक्तकालेन ३१ स्त्रीणां विवाहः संस्कारः ३२ संस्कृतासु स्त्रीषु नाश्चुं पितृपक्षे ३३ तत्प्रसवमरणे चेत्पितृगृहे स्यातां तदा एकरात्रं त्रिरात्रं च ३४ जननाशौचमध्ये यद्यपरं जननाशौचं स्यात्तदा पूर्वाशौचव्यपगमे शुद्धिः ३५ रात्रिशेषे दिनद्वयेन ३६ प्रभाते दिनत्रयेण ३७ मरणाशौचमध्ये ज्ञातिमरणे-ऽप्येवम् ३८ श्रुत्वा देशान्तरस्थो जननमरणे आशौचशेषेण श्ध्युए!त् ३९ व्यतीतेऽशौचे संवत्सरान्तस्त्वेकरात्रेण ४० ततः परं स्नानेन ४१ आचार्ये मातामहे च व्यतीते त्रिरात्रेण ४२


951

a;c;yRpˆIpu]op;?y;ym;tulx(urx(uyRsh;?y;Éy²xãyeãvtIteãvekr;]e, 44 Svdexr;jin c 45 asip<@¼ SvveXmin mOte c 46 .OGv¦än;x-k;Mbus'g[;miv´u¥Opht;n;' n;x*cm( 47 n r;D;' rjkmRÉ, 48 n v[itn;' v[te 49 n si],;' s]e 50 n k;å,;' k;¨kmRÉ, 51 n r;j;D;k;ár,;' tidCzy; 52 n devp[itÏ;ivv;hyo" pUvRs'.Otyo" 53 n dexiv.[me 54 a;p´ip c k·;y;m( 55 a;TmTy;Égn" pitt;’ n;x*codk.;j" 56 pittSy d;sI mOteŒiö pd; ap;' `$mpvjRyet( 57 ¬ŠN/nmOtSy y" p;x' ÉzN´;Ts t¢ÕCz^¹, x(u?yit 58 a;TmTy;Égn;' s'Skt;R c 59 tdÅup;tk;rI c 60 svRSywv p[etSy b;N/vw" sh;Åup;t' ÕTv; ˜;nen 61 aÕteŒiSqs'cye scwl˜;nen 62 iÃj" xU{ p[et;nugmn' ÕTv; §v-NtIm;s;´ tÉ¥m¦" i]r`mWR,' jPTvoÿIyR g;y} y·sh§' jpet( 63 iÃjp[etSy;·xtm( 64 xU{ " p[et;nugmn' ÕTv; ˜;nm;cret( 65 Éct;-/Umsevne sveR v,;R" ˜;nm;creyu" 66 mwqune du"SvÒe ¨É/ropgtk<#¹ vmnivrekyo’ 67 XmÅukmRÉ, Õte c 68 xvSpOx' c SpO‚; rj-Svl;c<@;lyUp;'’ 69 .+yvj| pn%xv' tdiSq˜eh' c 70 sveRãve-teWu ˜;neWu vS]' n;p[=;²lt' Éb.Oy;t( 71 rjSvl; ctuqeRŒiö ˜;-n;CzÚ?yit 72 rjSvl; hInv,;| rjSvl;' SpO‚; n t;vdXnIy;´;v¥ x(uõ; 73 sv,;RmÉ/kv,;| v; SpO‚; s´" ˜;Tv; x(u?yit 74 =uTv; suPTv; .uKTv; .ojn;?yynePsu" pITv; ˜;Tv; inÏIVy v;s" pár/;y rQy;m;£My mU]purIW' ÕTv; pn%;iSq a˜eh' SpO‚; c;cmet( 75 c<@;lMleCzs'.;W,e c 76 n;.er/St;Tp[b;üWu c k;Éyk“mRlw" sur;É.-mR´w’ophto mOÿoywStd©Ö p[=;Ly x(u?yet( 77 aNy]ophto mOÿoywStd©Ö p[=;Ly ˜;nen 78 vK]ophtSTvupoãy ˜;Tv; pgVyen 79 dxn-Czdopht’ 80

AcAryapatnIputropAdhyAyamAtulafvaf?rafvaf?ryasahAdhyAyifiSyeSvatIteSvekarAtreNa 44 svadefarAjani ca 45 asapiNDe svavefmani mqte ca 46 bhqgvagnyanAfa-kAmbusaMgrAmavidyunnqpahatAnAM nAfaucam 47 na rAjxAM rajakarmaNi 48 na vratinAM vrate 49 na satriNAM satre 50 na kArUNAM kArukarmaNi 51 na rAjAjxAkAriNAM tadicchayA 52 na devapratiSThAvivAhayoH pUrvasaMbhqtayoH 53 na defavibhrame 54 Apadyapi ca kaSTAyAm 55 AtmatyAginaH patitAfca nAfaucodakabhAjaH 56 patitasya dAsI mqte'hni padA apAM ghaTamapavarjayet 57 udbandhanamqtasya yaH pAfaM chindyAtsa taptakqcchreNa f?dhyati 58 AtmatyAginAM saMskartA ca 59 tadafrupAtakArI ca 60 sarvasyaiva pretasya bAndhavaiH sahAfrupAtaM kqtvA snAnena 61 akqte'sthisaMcaye sacailasnAnena 62 dvijaH fUdra pretAnugamanaM kqtvA srava-ntImAsAdya tannimagnaH triraghamarSaNaM japtvottIrya gAya tr?yaSTasahasraM japet 63 dvijapretasyASTafatam 64 fUdra ?H pretAnugamanaM kqtvA snAnamAcaret 65 citA-dhUmasevane sarve varNAH snAnamAcareyuH 66 maithune duHsvapne rudhiropagatakaNThe vamanavirekayofca 67 fmafrukarmaNi kqte ca 68 favaspqfaM ca spqSTvA raja-svalAcaNDAlayUpAMfca 69 bhakSyavarjaM paxcanakhafavaM tadasthisnehaM ca 70 sarveSve-teSu snAneSu vastraM nAprakSAlitaM bibhqyAt 71 rajasvalA caturthe'hni snA-nAcchudhyati 72 rajasvalA hInavarNAM rajasvalAM spqSTvA na tAvadafnIyAdyAvanna f?ddhA 73 savarNAmadhikavarNAM vA spqSTvA sadyaH snAtvA f?dhyati 74 kSutvA suptvA bhuktvA bhojanAdhyayanepsuH pItvA snAtvA niSThIvya vAsaH paridhAya rathyAmAkramya mUtrapurISaM kqtvA paxcanakhAsthi asnehaM spqSTvA cAcamet 75 caNDAlamlecchasaMbhASaNe ca 76 nAbheradhastAtprabAhuSu ca kAyikairmalaiH surAbhi-rmadyaifcopahato mqttoyaistadazgaM prakSAlya f?dhyet 77 anyatropahato mqttoyaistadazgaM prakSAlya snAnena 78 vaktropahatastvupoSya snAtvA paxcagavyena 79 dafana-cchadopahatafca 80

AcAryapatnIputropAdhyAyamAtulafvafrufvarfyusahAdhyAyifiSyeSvatIteSvekarAtreNa 44 svadefarAjani ca 45 asapiNDe svavefmani mqte ca 46 bhqgvagnyanAfa-kAmbusaMgrAmavidyunnqpahatAnAM nAfaucam 47 na rAjxAM rajakarmaNi 48 na vratinAM vrate 49 na satriNAM satre 50 na kArUNAM kArukarmaNi 51 na rAjAjxAkAriNAM tadicchayA 52 na devapratiSThAvivAhayoH pUrvasaMbhqtayoH 53 na defavibhrame 54 Apadyapi ca kaSTAyAm 55 AtmatyAginaH patitAfca nAfaucodakabhAjaH 56 patitasya dAsI mqte'hni padA apAM ghaTamapavarjayet 57 udbandhanamqtasya yaH pAfaM chindyAtsa taptakqcchreNa fdhyuti 58 AtmatyAginAM saMskartA ca 59 tadafrupAtakArI ca 60 sarvasyaiva pretasya bAndhavaiH sahAfrupAtaM kqtvA snAnena 61 akqte'sthisaMcaye sacailasnAnena 62 dvijaH fUdra pretAnugamanaM kqtvA srava-ntImAsAdya tannimagnaH triraghamarSaNaM japtvottIrya gAyatr! yaSTasahasraM japet 63 dvijapretasyASTafatam 64 fUdra H! pretAnugamanaM kqtvA snAnamAcaret 65 citA-dhUmasevane sarve varNAH snAnamAcareyuH 66 maithune duHsvapne rudhiropagatakaNThe vamanavirekayofca 67 fmafrukarmaNi kqte ca 68 favaspqfaM ca spqSTvA raja-svalAcaNDAlayUpAMfca 69 bhakSyavarjaM paxcanakhafavaM tadasthisnehaM ca 70 sarveSve-teSu snAneSu vastraM nAprakSAlitaM bibhqyAt 71 rajasvalA caturthe'hni snA-nAcchudhyati 72 rajasvalA hInavarNAM rajasvalAM spqSTvA na tAvadafnIyAdyAvanna fddhuA! 73 savarNAmadhikavarNAM vA spqSTvA sadyaH snAtvA fdhyuti 74 kSutvA suptvA bhuktvA bhojanAdhyayanepsuH pItvA snAtvA niSThIvya vAsaH paridhAya rathyAmAkramya mUtrapurISaM kqtvA paxcanakhAsthi asnehaM spqSTvA cAcamet 75 caNDAlamlecchasaMbhASaNe ca 76 nAbheradhastAtprabAhuSu ca kAyikairmalaiH surAbhi-rmadyaifcopahato mqttoyaistadazgaM prakSAlya fdhyue!t 77 anyatropahato mqttoyaistadazgaM prakSAlya snAnena 78 vaktropahatastvupoSya snAtvA paxcagavyena 79 dafana-cchadopahatafca 80

आचार्यपत्नीपुत्रोपाध्यायमातुलश्वश्?रश्वश्?र्यसहाध्यायिशिष्येष्वतीतेष्वेकरात्रेण ४४ स्वदेशराजनि च ४५ असपिण्डे स्ववेश्मनि मृते च ४६ भृग्वग्न्यनाश-काम्बुसंग्रामविद्युन्नृपहतानां नाशौचम् ४७ न राज्ञां रजकर्मणि ४८ न व्रतिनां व्रते ४९ न सत्रिणां सत्रे ५० न कारूणां कारुकर्मणि ५१ न राजाज्ञाकारिणां तदिच्छया ५२ न देवप्रतिष्ठाविवाहयोः पूर्वसंभृतयोः ५३ न देशविभ्रमे ५४ आपद्यपि च कष्टायाम् ५५ आत्मत्यागिनः पतिताश्च नाशौचोदकभाजः ५६ पतितस्य दासी मृतेऽह्नि पदा अपां घटमपवर्जयेत् ५७ उद्बन्धनमृतस्य यः पाशं छिन्द्यात्स तप्तकृच्छ्रेण श्?ध्यति ५८ आत्मत्यागिनां संस्कर्ता च ५९ तदश्रुपातकारी च ६० सर्वस्यैव प्रेतस्य बान्धवैः सहाश्रुपातं कृत्वा स्नानेन ६१ अकृतेऽस्थिसंचये सचैलस्नानेन ६२ द्विजः शूद्र प्रेतानुगमनं कृत्वा स्रव-न्तीमासाद्य तन्निमग्नः त्रिरघमर्षणं जप्त्वोत्तीर्य गाय त्र्?यष्टसहस्रं जपेत् ६३ द्विजप्रेतस्याष्टशतम् ६४ शूद्र ?ः प्रेतानुगमनं कृत्वा स्नानमाचरेत् ६५ चिता-धूमसेवने सर्वे वर्णाः स्नानमाचरेयुः ६६ मैथुने दुःस्वप्ने रुधिरोपगतकण्ठे वमनविरेकयोश्च ६७ श्मश्रुकर्मणि कृते च ६८ शवस्पृशं च स्पृष्ट्वा रज-स्वलाचण्डालयूपांश्च ६९ भक्ष्यवर्जं पञ्चनखशवं तदस्थिस्नेहं च ७० सर्वेष्वे-तेषु स्नानेषु वस्त्रं नाप्रक्षालितं बिभृयात् ७१ रजस्वला चतुर्थेऽह्नि स्ना-नाच्छुध्यति ७२ रजस्वला हीनवर्णां रजस्वलां स्पृष्ट्वा न तावदश्नीयाद्यावन्न श्?द्धा ७३ सवर्णामधिकवर्णां वा स्पृष्ट्वा सद्यः स्नात्वा श्?ध्यति ७४ क्षुत्वा सुप्त्वा भुक्त्वा भोजनाध्ययनेप्सुः पीत्वा स्नात्वा निष्ठीव्य वासः परिधाय रथ्यामाक्रम्य मूत्रपुरीषं कृत्वा पञ्चनखास्थि अस्नेहं स्पृष्ट्वा चाचमेत् ७५ चण्डालम्लेच्छसंभाषणे च ७६ नाभेरधस्तात्प्रबाहुषु च कायिकैर्मलैः सुराभि-र्मद्यैश्चोपहतो मृत्तोयैस्तदङ्गं प्रक्षाल्य श्?ध्येत् ७७ अन्यत्रोपहतो मृत्तोयैस्तदङ्गं प्रक्षाल्य स्नानेन ७८ वक्त्रोपहतस्त्वुपोष्य स्नात्वा पञ्चगव्येन ७९ दशन-च्छदोपहतश्च ८०

आचार्यपत्नीपुत्रोपाध्यायमातुलश्वश्रुश्वर्श्युसहाध्यायिशिष्येष्वतीतेष्वेकरात्रेण ४४ स्वदेशराजनि च ४५ असपिण्डे स्ववेश्मनि मृते च ४६ भृग्वग्न्यनाश-काम्बुसंग्रामविद्युन्नृपहतानां नाशौचम् ४७ न राज्ञां रजकर्मणि ४८ न व्रतिनां व्रते ४९ न सत्रिणां सत्रे ५० न कारूणां कारुकर्मणि ५१ न राजाज्ञाकारिणां तदिच्छया ५२ न देवप्रतिष्ठाविवाहयोः पूर्वसंभृतयोः ५३ न देशविभ्रमे ५४ आपद्यपि च कष्टायाम् ५५ आत्मत्यागिनः पतिताश्च नाशौचोदकभाजः ५६ पतितस्य दासी मृतेऽह्नि पदा अपां घटमपवर्जयेत् ५७ उद्बन्धनमृतस्य यः पाशं छिन्द्यात्स तप्तकृच्छ्रेण श्ध्युति ५८ आत्मत्यागिनां संस्कर्ता च ५९ तदश्रुपातकारी च ६० सर्वस्यैव प्रेतस्य बान्धवैः सहाश्रुपातं कृत्वा स्नानेन ६१ अकृतेऽस्थिसंचये सचैलस्नानेन ६२ द्विजः शूद्र प्रेतानुगमनं कृत्वा स्रव-न्तीमासाद्य तन्निमग्नः त्रिरघमर्षणं जप्त्वोत्तीर्य गायत्र्! यष्टसहस्रं जपेत् ६३ द्विजप्रेतस्याष्टशतम् ६४ शूद्र ः! प्रेतानुगमनं कृत्वा स्नानमाचरेत् ६५ चिता-धूमसेवने सर्वे वर्णाः स्नानमाचरेयुः ६६ मैथुने दुःस्वप्ने रुधिरोपगतकण्ठे वमनविरेकयोश्च ६७ श्मश्रुकर्मणि कृते च ६८ शवस्पृशं च स्पृष्ट्वा रज-स्वलाचण्डालयूपांश्च ६९ भक्ष्यवर्जं पञ्चनखशवं तदस्थिस्नेहं च ७० सर्वेष्वे-तेषु स्नानेषु वस्त्रं नाप्रक्षालितं बिभृयात् ७१ रजस्वला चतुर्थेऽह्नि स्ना-नाच्छुध्यति ७२ रजस्वला हीनवर्णां रजस्वलां स्पृष्ट्वा न तावदश्नीयाद्यावन्न श्द्धुआ! ७३ सवर्णामधिकवर्णां वा स्पृष्ट्वा सद्यः स्नात्वा श्ध्युति ७४ क्षुत्वा सुप्त्वा भुक्त्वा भोजनाध्ययनेप्सुः पीत्वा स्नात्वा निष्ठीव्य वासः परिधाय रथ्यामाक्रम्य मूत्रपुरीषं कृत्वा पञ्चनखास्थि अस्नेहं स्पृष्ट्वा चाचमेत् ७५ चण्डालम्लेच्छसंभाषणे च ७६ नाभेरधस्तात्प्रबाहुषु च कायिकैर्मलैः सुराभि-र्मद्यैश्चोपहतो मृत्तोयैस्तदङ्गं प्रक्षाल्य श्ध्युए!त् ७७ अन्यत्रोपहतो मृत्तोयैस्तदङ्गं प्रक्षाल्य स्नानेन ७८ वक्त्रोपहतस्त्वुपोष्य स्नात्वा पञ्चगव्येन ७९ दशन-च्छदोपहतश्च ८०


954

vs; x(u£msO„Æ; mU]' iv$(k,Riv

vasA f?kramasqzmajjA mUtraM viTkarNaviNnakhAH

vasA fkrumasqzmajjA mUtraM viTkarNaviNnakhAH

वसा श्?क्रमसृङ्मज्जा मूत्रं विट्कर्णविण्नखाः

वसा श्क्रुमसृङ्मज्जा मूत्रं विट्कर्णविण्नखाः


976

p[et;h;rw" sm' t] dxr;]e, x(u?yit 85

pretAhAraiH samaM tatra dafarAtreNa f?dhyati 85

pretAhAraiH samaM tatra dafarAtreNa fdhyuti 85

प्रेताहारैः समं तत्र दशरात्रेण श्?ध्यति ८५

प्रेताहारैः समं तत्र दशरात्रेण श्ध्युति ८५


986

sm;¢e tUdkù ÕTv; i]r;]e,wv x(u?yit 87

samApte tUdakaM kqtvA trirAtreNaiva f?dhyati 87

samApte tUdakaM kqtvA trirAtreNaiva fdhyuti 87

समाप्ते तूदकं कृत्वा त्रिरात्रेणैव श्?ध्यति ८७

समाप्ते तूदकं कृत्वा त्रिरात्रेणैव श्ध्युति ८७


991

v;yu" km;Rkœk;l* c x(u²õkt¿RÉ, deihn;m( 88

vAyuH karmArkakAlau ca f?ddhikartQNi dehinAm 88

vAyuH karmArkakAlau ca fuddhikartQNi dehinAm 88

वायुः कर्मार्ककालौ च श्?द्धिकर्तॄणि देहिनाम् ८८

वायुः कर्मार्ककालौ च शुद्धिकर्तॄणि देहिनाम् ८८


996

yoŒ¥e x(uÉc" s ih x(uÉcnR mOÃ;árx(uÉc" x(uÉc" 89

yo'nne f?ciH sa hi f?cirna mqdvArif?ciH f?ciH 89

yo'nne fuciH sa hi fucirna mqdvArifuciH fuciH 89

योऽन्ने श्?चिः स हि श्?चिर्न मृद्वारिश्?चिः श्?चिः ८९

योऽन्ने शुचिः स हि शुचिर्न मृद्वारिशुचिः शुचिः ८९


999

=;NTy; x(u?y²Nt ivÃ;'so d;nen;k;yRk;ár,"

kSAntyA f?dhyanti vidvAMso dAnenAkAryakAriNaH

kSAntyA fdhyunti vidvAMso dAnenAkAryakAriNaH

क्षान्त्या श्?ध्यन्ति विद्वांसो दानेनाकार्यकारिणः

क्षान्त्या श्ध्युन्ति विद्वांसो दानेनाकार्यकारिणः


1004

mOÿoyw" x(u?yte xo?y' ndI vegen x(u?yit

mqttoyaiH f?dhyate fodhyaM nadI vegena f?dhyati

mqttoyaiH fdhyute fodhyaM nadI vegena fdhyuti

मृत्तोयैः श्?ध्यते शोध्यं नदी वेगेन श्?ध्यति

मृत्तोयैः श्ध्युते शोध्यं नदी वेगेन श्ध्युति


1009

a²ºg;R];É, x(u?y²Nt mn" sTyen x(u?yit

adbhirgAtrANi f?dhyanti manaH satyena f?dhyati

adbhirgAtrANi fdhyunti manaH satyena fdhyuti

अद्भिर्गात्राणि श्?ध्यन्ति मनः सत्येन श्?ध्यति

अद्भिर्गात्राणि श्ध्युन्ति मनः सत्येन श्ध्युति


1011

iv´;tpo>y;' .Ut;Tm; bu²õD;Rnen x(u?yit 92

vidyAtapobhyAM bhUtAtmA buddhirjxAnena f?dhyati 92

vidyAtapobhyAM bhUtAtmA buddhirjxAnena fdhyuti 92

विद्यातपोभ्यां भूतात्मा बुद्धिर्ज्ञानेन श्?ध्यति ९२

विद्यातपोभ्यां भूतात्मा बुद्धिर्ज्ञानेन श्ध्युति ९२


1016

n;n;iv/;n;' { Vy;,;' x(uõe" ê,u ivin,Rym( 93

nAnAvidhAnAM dra vyANAM f?ddheH fqNu vinirNayam 93

nAnAvidhAnAM dra vyANAM fddhueH! fqNu vinirNayam 93

नानाविधानां द्र व्याणां श्?द्धेः शृणु विनिर्णयम् ९३

नानाविधानां द्र व्याणां श्द्धुएः! शृणु विनिर्णयम् ९३


1021

x;rIrwmRlw" sur;É.mR´wv;R ydupht' tdTyNtophtm( 1 aTyNtopht' sv| loh.;<@m¦* p[²=¢' x(u?yet( 2 mÉ,mymXmmymBj' c s¢r;]' mhIin-%nnen 3 ê©dNt;iSqmy' t=,en 4 d;rv' mONmy' c jç;t( 5 aTy-NtophtSy vS]Sy yTp[=;²lt' siÃrJyte t¾CzN´;t( 6 s*v,Rr;j-t;BjmÉ,my;n;' inleRp;n;m²º" x(u²õ" 7 aXmmy;n;' cms;n;' g[h;,;' c 8 c¨§uK§uv;,;muã,en;M.s; 9 yDkmRÉ, yDp;];,;' p;É,n; s'm;-jRnen 10 SFyxUpRxk$muslolU%l;n;' p[o=,en 11 xyny;n;sn;n;' c 12 bôn;' c 13 /;Ny;ÉjnrÆut;NtvvwdlsU]k;p;Rsv;ss;' c 14 x;kmUlflpuãp;,;' c 15 tO,k;Ïx(uãkpl;x;n;' c 16 EteW;' p[=;-lnen 17 aLp;n;' c 18 èWw" k*xey;ivkyo" 19 aár·k“" kÚtp;n;m( 20 ÅIflwr'x(up¯;n;m( 21 g*rsWRpw" =*m;,;m( 22 ê©;iSqdNtmy;n;' c 23 pµ;=wmORgloÉmk;n;m( 24 t;m[rIit]pusIsmy;n;mMlodkƒn 25 .Smn; k;'Sylohyo" 26 t=,en d;rv;,;m( 27 gov;lw" fl-s'.v;n;m( 28 p[o=,en s'ht;n;m( 29 ¬Tpvnen { v;,;m( 30 gu@;dI-n;Ém=uivk;r;,;' p[.Ut;n;' gOhiniht;n;' v;yRɦd;nen 31 svRlv,;n;' c 32 pun" p;kƒn mONmy;n;m( 33 { VyvTÕtx*c;n;' devt;c;Rn;' .Uy" p[itÏ;pnen 34 aÉsõSy;¥Sy yNm;]mupht' tNm;]' párTyJy xeWSy k<@np[=;lne kÚy;Rt( 35 { o,;>yÉ/kù Ésõm¥mupht' n duãyit 36 tSyophtm;]mp;Sy g;y} y;É.m²N]t' suv,;RM." p[²=peŠStSy c p[dxRyed¦e’ 37

fArIrairmalaiH surAbhirmadyairvA yadupahataM tadatyantopahatam 1 atyantopahataM sarvaM lohabhANDamagnau prakSiptaM f?dhyet 2 maNimayamafmamayamabjaM ca saptarAtraM mahIni-khananena 3 fqzgadantAsthimayaM takSaNena 4 dAravaM mqnmayaM ca jahyAt 5 atya-ntopahatasya vastrasya yatprakSAlitaM sadvirajyate tacchindyAt 6 sauvarNarAja-tAbjamaNimayAnAM nirlepAnAmadbhiH f?ddhiH 7 afmamayAnAM camasAnAM grahANAM ca 8 carusruksruvANAmuSNenAmbhasA 9 yajxakarmaNi yajxapAtrANAM pANinA saMmA-rjanena 10 sphyafUrpafakaTamusalolUkhalAnAM prokSaNena 11 fayanayAnAsanAnAM ca 12 bahUnAM ca 13 dhAnyAjinarajjutAntavavaidalasUtrakArpAsavAsasAM ca 14 fAkamUlaphalapuSpANAM ca 15 tqNakASThaf?SkapalAfAnAM ca 16 eteSAM prakSA-lanena 17 alpAnAM ca 18 USaiH kaufeyAvikayoH 19 ariSTakaiH kutapAnAm 20 frIphalairaMf?paTTAnAm 21 gaurasarSapaiH kSaumANAm 22 fqzgAsthidantamayAnAM ca 23 padmAkSairmqgalomikAnAm 24 tAmrarItitrapusIsamayAnAmamlodakena 25 bhasmanA kAMsyalohayoH 26 takSaNena dAravANAm 27 govAlaiH phala-saMbhavAnAm 28 prokSaNena saMhatAnAm 29 utpavanena dra vANAm 30 guDAdI-nAmikSuvikArANAM prabhUtAnAM gqhanihitAnAM vAryagnidAnena 31 sarvalavaNAnAM ca 32 punaH pAkena mqnmayAnAm 33 dra vyavatkqtafaucAnAM devatArcAnAM bhUyaH pratiSThApanena 34 asiddhasyAnnasya yanmAtramupahataM tanmAtraM parityajya feSasya kaNDanaprakSAlane kuryAt 35 dra ?oNAbhyadhikaM siddhamannamupahataM na duSyati 36 tasyopahatamAtramapAsya gAya tr?yAbhimantritaM suvarNAmbhaH prakSipedbastasya ca pradarfayedagnefca 37

fArIrairmalaiH surAbhirmadyairvA yadupahataM tadatyantopahatam 1 atyantopahataM sarvaM lohabhANDamagnau prakSiptaM fdhyue!t 2 maNimayamafmamayamabjaM ca saptarAtraM mahIni-khananena 3 fqzgadantAsthimayaM takSaNena 4 dAravaM mqnmayaM ca jahyAt 5 atya-ntopahatasya vastrasya yatprakSAlitaM sadvirajyate tacchindyAt 6 sauvarNarAja-tAbjamaNimayAnAM nirlepAnAmadbhiH fuddhiH 7 afmamayAnAM camasAnAM grahANAM ca 8 carusruksruvANAmuSNenAmbhasA 9 yajxakarmaNi yajxapAtrANAM pANinA saMmA-rjanena 10 sphyafUrpafakaTamusalolUkhalAnAM prokSaNena 11 fayanayAnAsanAnAM ca 12 bahUnAM ca 13 dhAnyAjinarajjutAntavavaidalasUtrakArpAsavAsasAM ca 14 fAkamUlaphalapuSpANAM ca 15 tqNakASThafSkupalAfAnAM ca 16 eteSAM prakSA-lanena 17 alpAnAM ca 18 USaiH kaufeyAvikayoH 19 ariSTakaiH kutapAnAm 20 frIphalairaMfpuTTAnAm 21 gaurasarSapaiH kSaumANAm 22 fqzgAsthidantamayAnAM ca 23 padmAkSairmqgalomikAnAm 24 tAmrarItitrapusIsamayAnAmamlodakena 25 bhasmanA kAMsyalohayoH 26 takSaNena dAravANAm 27 govAlaiH phala-saMbhavAnAm 28 prokSaNena saMhatAnAm 29 utpavanena dra vANAm 30 guDAdI-nAmikSuvikArANAM prabhUtAnAM gqhanihitAnAM vAryagnidAnena 31 sarvalavaNAnAM ca 32 punaH pAkena mqnmayAnAm 33 dra vyavatkqtafaucAnAM devatArcAnAM bhUyaH pratiSThApanena 34 asiddhasyAnnasya yanmAtramupahataM tanmAtraM parityajya feSasya kaNDanaprakSAlane kuryAt 35 dro NAbhyadhikaM siddhamannamupahataM na duSyati 36 tasyopahatamAtramapAsya gAyatr! yAbhimantritaM suvarNAmbhaH prakSipedbastasya ca pradarfayedagnefca 37

शारीरैर्मलैः सुराभिर्मद्यैर्वा यदुपहतं तदत्यन्तोपहतम् १ अत्यन्तोपहतं सर्वं लोहभाण्डमग्नौ प्रक्षिप्तं श्?ध्येत् २ मणिमयमश्ममयमब्जं च सप्तरात्रं महीनि-खननेन ३ शृङ्गदन्तास्थिमयं तक्षणेन ४ दारवं मृन्मयं च जह्यात् ५ अत्य-न्तोपहतस्य वस्त्रस्य यत्प्रक्षालितं सद्विरज्यते तच्छिन्द्यात् ६ सौवर्णराज-ताब्जमणिमयानां निर्लेपानामद्भिः श्?द्धिः ७ अश्ममयानां चमसानां ग्रहाणां च ८ चरुस्रुक्स्रुवाणामुष्णेनाम्भसा ९ यज्ञकर्मणि यज्ञपात्राणां पाणिना संमा-र्जनेन १० स्फ्यशूर्पशकटमुसलोलूखलानां प्रोक्षणेन ११ शयनयानासनानां च १२ बहूनां च १३ धान्याजिनरज्जुतान्तववैदलसूत्रकार्पासवाससां च १४ शाकमूलफलपुष्पाणां च १५ तृणकाष्ठश्?ष्कपलाशानां च १६ एतेषां प्रक्षा-लनेन १७ अल्पानां च १८ ऊषैः कौशेयाविकयोः १९ अरिष्टकैः कुतपानाम् २० श्रीफलैरंश्?पट्टानाम् २१ गौरसर्षपैः क्षौमाणाम् २२ शृङ्गास्थिदन्तमयानां च २३ पद्माक्षैर्मृगलोमिकानाम् २४ ताम्ररीतित्रपुसीसमयानामम्लोदकेन २५ भस्मना कांस्यलोहयोः २६ तक्षणेन दारवाणाम् २७ गोवालैः फल-संभवानाम् २८ प्रोक्षणेन संहतानाम् २९ उत्पवनेन द्र वाणाम् ३० गुडादी-नामिक्षुविकाराणां प्रभूतानां गृहनिहितानां वार्यग्निदानेन ३१ सर्वलवणानां च ३२ पुनः पाकेन मृन्मयानाम् ३३ द्र व्यवत्कृतशौचानां देवतार्चानां भूयः प्रतिष्ठापनेन ३४ असिद्धस्यान्नस्य यन्मात्रमुपहतं तन्मात्रं परित्यज्य शेषस्य कण्डनप्रक्षालने कुर्यात् ३५ द्र ?ोणाभ्यधिकं सिद्धमन्नमुपहतं न दुष्यति ३६ तस्योपहतमात्रमपास्य गाय त्र्?याभिमन्त्रितं सुवर्णाम्भः प्रक्षिपेद्बस्तस्य च प्रदर्शयेदग्नेश्च ३७

शारीरैर्मलैः सुराभिर्मद्यैर्वा यदुपहतं तदत्यन्तोपहतम् १ अत्यन्तोपहतं सर्वं लोहभाण्डमग्नौ प्रक्षिप्तं श्ध्युए!त् २ मणिमयमश्ममयमब्जं च सप्तरात्रं महीनि-खननेन ३ शृङ्गदन्तास्थिमयं तक्षणेन ४ दारवं मृन्मयं च जह्यात् ५ अत्य-न्तोपहतस्य वस्त्रस्य यत्प्रक्षालितं सद्विरज्यते तच्छिन्द्यात् ६ सौवर्णराज-ताब्जमणिमयानां निर्लेपानामद्भिः शुद्धिः ७ अश्ममयानां चमसानां ग्रहाणां च ८ चरुस्रुक्स्रुवाणामुष्णेनाम्भसा ९ यज्ञकर्मणि यज्ञपात्राणां पाणिना संमा-र्जनेन १० स्फ्यशूर्पशकटमुसलोलूखलानां प्रोक्षणेन ११ शयनयानासनानां च १२ बहूनां च १३ धान्याजिनरज्जुतान्तववैदलसूत्रकार्पासवाससां च १४ शाकमूलफलपुष्पाणां च १५ तृणकाष्ठश्ष्कुपलाशानां च १६ एतेषां प्रक्षा-लनेन १७ अल्पानां च १८ ऊषैः कौशेयाविकयोः १९ अरिष्टकैः कुतपानाम् २० श्रीफलैरंश्पुट्टानाम् २१ गौरसर्षपैः क्षौमाणाम् २२ शृङ्गास्थिदन्तमयानां च २३ पद्माक्षैर्मृगलोमिकानाम् २४ ताम्ररीतित्रपुसीसमयानामम्लोदकेन २५ भस्मना कांस्यलोहयोः २६ तक्षणेन दारवाणाम् २७ गोवालैः फल-संभवानाम् २८ प्रोक्षणेन संहतानाम् २९ उत्पवनेन द्र वाणाम् ३० गुडादी-नामिक्षुविकाराणां प्रभूतानां गृहनिहितानां वार्यग्निदानेन ३१ सर्वलवणानां च ३२ पुनः पाकेन मृन्मयानाम् ३३ द्र व्यवत्कृतशौचानां देवतार्चानां भूयः प्रतिष्ठापनेन ३४ असिद्धस्यान्नस्य यन्मात्रमुपहतं तन्मात्रं परित्यज्य शेषस्य कण्डनप्रक्षालने कुर्यात् ३५ द्रो णाभ्यधिकं सिद्धमन्नमुपहतं न दुष्यति ३६ तस्योपहतमात्रमपास्य गायत्र्! याभिमन्त्रितं सुवर्णाम्भः प्रक्षिपेद्बस्तस्य च प्रदर्शयेदग्नेश्च ३७


1026

dUiWt' kƒxk¡$w’ mOTp[=epe, x(u?yit 38

dUSitaM kefakITaifca mqtprakSepeNa f?dhyati 38

dUSitaM kefakITaifca mqtprakSepeNa fdhyuti 38

दूषितं केशकीटैश्च मृत्प्रक्षेपेण श्?ध्यति ३८

दूषितं केशकीटैश्च मृत्प्रक्षेपेण श्ध्युति ३८


1031

t;vNmOÃ;ár dey' Sy;Tsv;Rsu { Vyx(u²õWu 39

tAvanmqdvAri deyaM syAtsarvAsu dra vyaf?ddhiSu 39

tAvanmqdvAri deyaM syAtsarvAsu dra vyafuddhiSu 39

तावन्मृद्वारि देयं स्यात्सर्वासु द्र व्यश्?द्धिषु ३९

तावन्मृद्वारि देयं स्यात्सर्वासु द्र व्यशुद्धिषु ३९


1036

pNq;n’ ivx(u?y²Nt somsUy;|x(um;¨tw" 40

panthAnafca vif?dhyanti somasUryAMf?mArutaiH 40

panthAnafca vifdhyunti somasUryAMfmuA!rutaiH 40

पन्थानश्च विश्?ध्यन्ति सोमसूर्यांश्?मारुतैः ४०

पन्थानश्च विश्ध्युन्ति सोमसूर्यांश्मुआ!रुतैः ४०


1041

m;¨tenwv x(u?y²Nt pKve·kÉct;in c 41

mArutenaiva f?dhyanti pakveSTakacitAni ca 41

mArutenaiva fdhyunti pakveSTakacitAni ca 41

मारुतेनैव श्?ध्यन्ति पक्वेष्टकचितानि च ४१

मारुतेनैव श्ध्युन्ति पक्वेष्टकचितानि च ४१


1066

kËpvTkÉqt; x(u²õmRhTsu c n dUW,m( 46

kUpavatkathitA f?ddhirmahatsu ca na dUSaNam 46

kUpavatkathitA fuddhirmahatsu ca na dUSaNam 46

कूपवत्कथिता श्?द्धिर्महत्सु च न दूषणम् ४६

कूपवत्कथिता शुद्धिर्महत्सु च न दूषणम् ४६


1074

inTy' x(uõ" k;¨hSt" p

nityaM f?ddhaH kAruhastaH paNyaM yacca prasAritam

nityaM fddhuH kAruhastaH paNyaM yacca prasAritam

नित्यं श्?द्धः कारुहस्तः पण्यं यच्च प्रसारितम्

नित्यं श्द्धुः कारुहस्तः पण्यं यच्च प्रसारितम्


1079

inTym;Sy' x(uÉc S]I,;' xkÚin" flp;tne

nityamAsyaM f?ci strINAM fakuniH phalapAtane

nityamAsyaM fuci strINAM fakuniH phalapAtane

नित्यमास्यं श्?चि स्त्रीणां शकुनिः फलपातने

नित्यमास्यं शुचि स्त्रीणां शकुनिः फलपातने


1081

p[§ve c x(uÉcvRTs" ; mOgg[h,e x(uÉc" 49

prasrave ca f?cirvatsaH fvA mqgagrahaNe f?ciH 49

prasrave ca fucirvatsaH fvA mqgagrahaNe fuciH 49

प्रस्रवे च श्?चिर्वत्सः श्वा मृगग्रहणे श्?चिः ४९

प्रस्रवे च शुचिर्वत्सः श्वा मृगग्रहणे शुचिः ४९


1084

É.hRtSy yNm;'s' x(uÉc tTpárk¡itRtm(

fvabhirhatasya yanmAMsaM f?ci tatparikIrtitam

fvabhirhatasya yanmAMsaM fuci tatparikIrtitam

श्वभिर्हतस्य यन्मांसं श्?चि तत्परिकीर्तितम्

श्वभिर्हतस्य यन्मांसं शुचि तत्परिकीर्तितम्


1096

rjo .Uv;Ryurɦ’ m;j;Rr’ sd; x(uÉc" 52

rajo bhUrvAyuragnifca mArjArafca sadA f?ciH 52

rajo bhUrvAyuragnifca mArjArafca sadA fuciH 52

रजो भूर्वायुरग्निश्च मार्जारश्च सदा श्?चिः ५२

रजो भूर्वायुरग्निश्च मार्जारश्च सदा शुचिः ५२


1111

ain/;ywv t¶^Vym;c;Nt" x(uÉct;Émy;t( 55

anidhAyaiva taddravyamAcAntaH f?citAmiyAt 55

anidhAyaiva taddravyamAcAntaH fucitAmiyAt 55

अनिधायैव तद्द्रव्यमाचान्तः श्?चितामियात् ५५

अनिधायैव तद्द्रव्यमाचान्तः शुचितामियात् ५५


1119

d;hen c .uv" x(u²õv;Rsen;Pyq v; gv;m(

dAhena ca bhuvaH f?ddhirvAsenApyatha vA gavAm

dAhena ca bhuvaH fuddhirvAsenApyatha vA gavAm

दाहेन च भुवः श्?द्धिर्वासेनाप्यथ वा गवाम्

दाहेन च भुवः शुद्धिर्वासेनाप्यथ वा गवाम्


1161

aq S]I,;' /m;R" 1 .tuR" sm;nv[tc;árTvm( 2 ÅUx(urgu¨devt;itÉq-pUjnm( 3 sus'SÕtopSkrt; 4 amuÿ_hStt; 5 sugu¢.;<@t; 6 mUli£y;SvnÉ.rit" 7 m©l;c;rtTprt; 8 .tRár p[vÉsteŒp[it-kmRi£y; 9 prgOheãvnÉ.gmnm( 10 Ã;rdexgv;=eãvnvSq;nm( 11 svRkmRSvSvtN]t; 12 b;Lyy*vnv;/Rkƒãvip iptO.tORpu];/Int; 13 mOte .tRár b[÷cy| tdNv;roh,' v; 14

atha strINAM dharmAH 1 bhartuH samAnavratacAritvam 2 fvafrUfvaf?ragurudevatAtithi-pUjanam 3 susaMskqtopaskaratA 4 amuktahastatA 5 suguptabhANDatA 6 mUlakriyAsvanabhiratiH 7 mazgalAcAratatparatA 8 bhartari pravasite'prati-karmakriyA 9 paragqheSvanabhigamanam 10 dvAradefagavAkSeSvanavasthAnam 11 sarvakarmasvasvatantratA 12 bAlyayauvanavArdhakeSvapi pitqbhartqputrAdhInatA 13 mqte bhartari brahmacaryaM tadanvArohaNaM vA 14

atha strINAM dharmAH 1 bhartuH samAnavratacAritvam 2 fvafrUfvafrugurudevatAtithi-pUjanam 3 susaMskqtopaskaratA 4 amuktahastatA 5 suguptabhANDatA 6 mUlakriyAsvanabhiratiH 7 mazgalAcAratatparatA 8 bhartari pravasite'prati-karmakriyA 9 paragqheSvanabhigamanam 10 dvAradefagavAkSeSvanavasthAnam 11 sarvakarmasvasvatantratA 12 bAlyayauvanavArdhakeSvapi pitqbhartqputrAdhInatA 13 mqte bhartari brahmacaryaM tadanvArohaNaM vA 14

अथ स्त्रीणां धर्माः १ भर्तुः समानव्रतचारित्वम् २ श्वश्रूश्वश्?रगुरुदेवतातिथि-पूजनम् ३ सुसंस्कृतोपस्करता ४ अमुक्तहस्तता ५ सुगुप्तभाण्डता ६ मूलक्रियास्वनभिरतिः ७ मङ्गलाचारतत्परता ८ भर्तरि प्रवसितेऽप्रति-कर्मक्रिया ९ परगृहेष्वनभिगमनम् १० द्वारदेशगवाक्षेष्वनवस्थानम् ११ सर्वकर्मस्वस्वतन्त्रता १२ बाल्ययौवनवार्धकेष्वपि पितृभर्तृपुत्राधीनता १३ मृते भर्तरि ब्रह्मचर्यं तदन्वारोहणं वा १४

अथ स्त्रीणां धर्माः १ भर्तुः समानव्रतचारित्वम् २ श्वश्रूश्वश्रुगुरुदेवतातिथि-पूजनम् ३ सुसंस्कृतोपस्करता ४ अमुक्तहस्तता ५ सुगुप्तभाण्डता ६ मूलक्रियास्वनभिरतिः ७ मङ्गलाचारतत्परता ८ भर्तरि प्रवसितेऽप्रति-कर्मक्रिया ९ परगृहेष्वनभिगमनम् १० द्वारदेशगवाक्षेष्वनवस्थानम् ११ सर्वकर्मस्वस्वतन्त्रता १२ बाल्ययौवनवार्धकेष्वपि पितृभर्तृपुत्राधीनता १३ मृते भर्तरि ब्रह्मचर्यं तदन्वारोहणं वा १४


1166

pit' x(uÅUWte yÿu ten SvgeR mhIyte 15

patiM f?frUSate yattu tena svarge mahIyate 15

patiM ffruU!Sate yattu tena svarge mahIyate 15

पतिं श्?श्रूषते यत्तु तेन स्वर्गे महीयते १५

पतिं श्श्रुऊ!षते यत्तु तेन स्वर्गे महीयते १५


1184

iÃjSy .;y;R xU{ ; tu /m;Rq| n KvÉcºvet(

dvijasya bhAryA fUdra ?A tu dharmArthaM na kvacidbhavet

dvijasya bhAryA fUdrA tu dharmArthaM na kvacidbhavet

द्विजस्य भार्या शूद्र ?ा तु धर्मार्थं न क्वचिद्भवेत्

द्विजस्य भार्या शूद्रा तु धर्मार्थं न क्वचिद्भवेत्


1191

kÚl;Nyev nyNTy;x(u ss't;n;in xU{ t;' 6

kulAnyeva nayantyAf? sasaMtAnAni fUdra tAM 6

kulAnyeva nayantyAfu sasaMtAnAni fUdra tAM 6

कुलान्येव नयन्त्याश्? ससंतानानि शूद्र तां ६

कुलान्येव नयन्त्याशु ससंतानानि शूद्र तां ६


1194

dwvip} y;Éqtey;in tTp[/;n;in ySy tu

daivapi tr?yAthiteyAni tatpradhAnAni yasya tu

daivapitr! yAthiteyAni tatpradhAnAni yasya tu

ैवपि त्र्?याथितेयानि तत्प्रधानानि यस्य तु

ैवपित्र्! याथितेयानि तत्प्रधानानि यस्य तु


1226

aq b[÷cár,;' gu¨kÚlv;s" 1 s'?y;Ãyop;snm( 2 pUv;| s'?y;' jpeáÿÏ-Npɒm;m;sIn" 3 k;lÃymÉ.Wek;ɦkmRkr,m( 4 aPsu d<@vNmÆnm( 5 a;ôt;?yynm( 6 guro" ip[yiht;cr,m( 7 me%l;d<@;ÉjnopvIt-/;r,m( 8 gu¨kÚlvj| gu,vTsu .w+ycr,m( 9 guvRnuD;t' .w+y;>yvhr,m( 10 Å;õÕtlv,x(uÿ_pyuRiWtnOTygItS]Im/um;'s;ï-no¾Cz·p[;É,ih's;XlIlpárvjRnm( 11 a/" xYy; 12 guro" pUvoRTq;n' crm' s'vexnm( 13 Õts'?yop;sn’ guvRÉ.v;dn' kÚy;Rt( 14 tSy c VyTyStkr" p;d;vupSpOxet( 15 d²=,' d²=,enetrÉmtre, 16 Sv' c n;m;Sy;É.v;dn;Nte .o"xBd;Nt' invedyet( 17 itÏ¥;sIn" xy;no .uï;-n" pr;„Ÿ%’ n;Sy;É..;W,' kÚy;Rt( 18 a;sInSy iSqt" kÚy;RdÉ.gCzÖStu gCzt" a;gCzt" p[TyuíMy p’;õ;v'Stu /;vt" 19 pr;„Ÿ%Sy;É.mu%" 20 dUrSqSy;²NtkmupeTy 21 xy;nSy p[,My 22 tSy c c=uivRWye n yqe·;sn" Sy;t( 23 n c;Sy kƒvl' n;m b[Uy;t( 24 gitce·;.;iWt;´' n;Sy;nukÚy;Rt( 25 y];Sy inNd;párv;d* Sy;t;' n t] itϼt( 26 n;Sywk;sno .vet( 27 Ate ²xl;flkn*y;ne>y" 28 guroguRr* s'inihte gu¨vÃteRt 29 ainidR·’ gu¨,; Sv;Ngu¨¥;É.v;dyet( 30 b;le sm;nvyÉs v;?y;pkƒ gu¨pu]e gu¨vÃteRt 31 n;Sy p;d* p[=;lyet( 32 no¾Cz·mXnIy;t( 33 Ev' ved' ved* ved;Nv; SvIkÚy;Rt( 34 tto ved;©;in 35 ySTvn/ItvedoŒNy] Åm' kÚy;Rds* ss't;n" xU{ Tvmeit 36 m;turg[e ivjnn' iÃtIy' m*²ïbN/nm( 37 t];Sy m;t; s;iv]I .vit ipt; Tv;c;yR" 38 Etenwv teW;' iÃjTvm( 39 p[;„*ïIbN/n;âd(Ãj" xU{ smo .vit 40 b[÷c;ár,; mu<@¼n ji$len v; .;Vym( 41 vedSvIkr,;dU?v| guvRnuD;tStSmw vr' dæv; ˜;y;t( 42 tto gu¨kÚl Ev v; jNmn" xeW' nyet( 43 t];c;yeR p[ete gu¨víu¨pu]e vteRt 44 gu¨d;reWu sv,ReWu v; 45 td.;veŒÉ¦x(uÅUWunwRiÏko b[÷c;rI Sy;t( 46

atha brahmacariNAM gurukulavAsaH 1 saMdhyAdvayopAsanam 2 pUrvAM saMdhyAM japettiSTha-npafcimAmAsInaH 3 kAladvayamabhiSekAgnikarmakaraNam 4 apsu daNDavanmajjanam 5 AhUtAdhyayanam 6 guroH priyahitAcaraNam 7 mekhalAdaNDAjinopavIta-dhAraNam 8 gurukulavarjaM guNavatsu bhaikSyacaraNam 9 gurvanujxAtaM bhaikSyAbhyavaharaNam 10 frAddhakqtalavaNaf?ktaparyuSitanqtyagItastrImadhumAMsAxja-nocchiSTaprANihiMsAflIlaparivarjanam 11 adhaH fayyA 12 guroH pUrvotthAnaM caramaM saMvefanam 13 kqtasaMdhyopAsanafca gurvabhivAdanaM kuryAt 14 tasya ca vyatyastakaraH pAdAvupaspqfet 15 dakSiNaM dakSiNenetaramitareNa 16 svaM ca nAmAsyAbhivAdanAnte bhoHfabdAntaM nivedayet 17 tiSThannAsInaH fayAno bhuxjA-naH parAzmukhafca nAsyAbhibhASaNaM kuryAt 18 AsInasya sthitaH kuryAdabhigacchaMstu gacchataH AgacchataH pratyudgamya pafcAddhAvaMstu dhAvataH 19 parAzmukhasyAbhimukhaH 20 dUrasthasyAntikamupetya 21 fayAnasya praNamya 22 tasya ca cakSurviSaye na yatheSTAsanaH syAt 23 na cAsya kevalaM nAma brUyAt 24 gaticeSTAbhASitAdyaM nAsyAnukuryAt 25 yatrAsya nindAparivAdau syAtAM na tatra tiSThet 26 nAsyaikAsano bhavet 27 qte filAphalakanauyAnebhyaH 28 gurorgurau saMnihite guruvadvarteta 29 anirdiSTafca guruNA svAngurunnAbhivAdayet 30 bAle samAnavayasi vAdhyApake guruputre guruvadvarteta 31 nAsya pAdau prakSAlayet 32 nocchiSTamafnIyAt 33 evaM vedaM vedau vedAnvA svIkuryAt 34 tato vedAzgAni 35 yastvanadhItavedo'nyatra framaM kuryAdasau sasaMtAnaH fUdra tvameti 36 mAturagre vijananaM dvitIyaM mauxjibandhanam 37 tatrAsya mAtA sAvitrI bhavati pitA tvAcAryaH 38 etenaiva teSAM dvijatvam 39 prAzmauxjIbandhanAddvijaH fUdra samo bhavati 40 brahmacAriNA muNDena jaTilena vA bhAvyam 41 vedasvIkaraNAdUrdhvaM gurvanujxAtastasmai varaM dattvA snAyAt 42 tato gurukula eva vA janmanaH feSaM nayet 43 tatrAcArye prete guruvadguruputre varteta 44 gurudAreSu savarNeSu vA 45 tadabhAve'gnif?frUSurnaiSThiko brahmacArI syAt 46

atha brahmacariNAM gurukulavAsaH 1 saMdhyAdvayopAsanam 2 pUrvAM saMdhyAM japettiSTha-npafcimAmAsInaH 3 kAladvayamabhiSekAgnikarmakaraNam 4 apsu daNDavanmajjanam 5 AhUtAdhyayanam 6 guroH priyahitAcaraNam 7 mekhalAdaNDAjinopavIta-dhAraNam 8 gurukulavarjaM guNavatsu bhaikSyacaraNam 9 gurvanujxAtaM bhaikSyAbhyavaharaNam 10 frAddhakqtalavaNafktuparyuSitanqtyagItastrImadhumAMsAxja-nocchiSTaprANihiMsAflIlaparivarjanam 11 adhaH fayyA 12 guroH pUrvotthAnaM caramaM saMvefanam 13 kqtasaMdhyopAsanafca gurvabhivAdanaM kuryAt 14 tasya ca vyatyastakaraH pAdAvupaspqfet 15 dakSiNaM dakSiNenetaramitareNa 16 svaM ca nAmAsyAbhivAdanAnte bhoHfabdAntaM nivedayet 17 tiSThannAsInaH fayAno bhuxjA-naH parAzmukhafca nAsyAbhibhASaNaM kuryAt 18 AsInasya sthitaH kuryAdabhigacchaMstu gacchataH AgacchataH pratyudgamya pafcAddhAvaMstu dhAvataH 19 parAzmukhasyAbhimukhaH 20 dUrasthasyAntikamupetya 21 fayAnasya praNamya 22 tasya ca cakSurviSaye na yatheSTAsanaH syAt 23 na cAsya kevalaM nAma brUyAt 24 gaticeSTAbhASitAdyaM nAsyAnukuryAt 25 yatrAsya nindAparivAdau syAtAM na tatra tiSThet 26 nAsyaikAsano bhavet 27 qte filAphalakanauyAnebhyaH 28 gurorgurau saMnihite guruvadvarteta 29 anirdiSTafca guruNA svAngurunnAbhivAdayet 30 bAle samAnavayasi vAdhyApake guruputre guruvadvarteta 31 nAsya pAdau prakSAlayet 32 nocchiSTamafnIyAt 33 evaM vedaM vedau vedAnvA svIkuryAt 34 tato vedAzgAni 35 yastvanadhItavedo'nyatra framaM kuryAdasau sasaMtAnaH fUdra tvameti 36 mAturagre vijananaM dvitIyaM mauxjibandhanam 37 tatrAsya mAtA sAvitrI bhavati pitA tvAcAryaH 38 etenaiva teSAM dvijatvam 39 prAzmauxjIbandhanAddvijaH fUdra samo bhavati 40 brahmacAriNA muNDena jaTilena vA bhAvyam 41 vedasvIkaraNAdUrdhvaM gurvanujxAtastasmai varaM dattvA snAyAt 42 tato gurukula eva vA janmanaH feSaM nayet 43 tatrAcArye prete guruvadguruputre varteta 44 gurudAreSu savarNeSu vA 45 tadabhAve'gniffruU!SurnaiSThiko brahmacArI syAt 46

अथ ब्रह्मचरिणां गुरुकुलवासः १ संध्याद्वयोपासनम् २ पूर्वां संध्यां जपेत्तिष्ठ-न्पश्चिमामासीनः ३ कालद्वयमभिषेकाग्निकर्मकरणम् ४ अप्सु दण्डवन्मज्जनम् ५ आहूताध्ययनम् ६ गुरोः प्रियहिताचरणम् ७ मेखलादण्डाजिनोपवीत-धारणम् ८ गुरुकुलवर्जं गुणवत्सु भैक्ष्यचरणम् ९ गुर्वनुज्ञातं भैक्ष्याभ्यवहरणम् १० श्राद्धकृतलवणश्?क्तपर्युषितनृत्यगीतस्त्रीमधुमांसाञ्ज-नोच्छिष्टप्राणिहिंसाश्लीलपरिवर्जनम् ११ अधः शय्या १२ गुरोः पूर्वोत्थानं चरमं संवेशनम् १३ कृतसंध्योपासनश्च गुर्वभिवादनं कुर्यात् १४ तस्य च व्यत्यस्तकरः पादावुपस्पृशेत् १५ दक्षिणं दक्षिणेनेतरमितरेण १६ स्वं च नामास्याभिवादनान्ते भोःशब्दान्तं निवेदयेत् १७ तिष्ठन्नासीनः शयानो भुञ्जा-नः पराङ्मुखश्च नास्याभिभाषणं कुर्यात् १८ आसीनस्य स्थितः कुर्यादभिगच्छंस्तु गच्छतः आगच्छतः प्रत्युद्गम्य पश्चाद्धावंस्तु धावतः १९ पराङ्मुखस्याभिमुखः २० दूरस्थस्यान्तिकमुपेत्य २१ शयानस्य प्रणम्य २२ तस्य च चक्षुर्विषये न यथेष्टासनः स्यात् २३ न चास्य केवलं नाम ब्रूयात् २४ गतिचेष्टाभाषिताद्यं नास्यानुकुर्यात् २५ यत्रास्य निन्दापरिवादौ स्यातां न तत्र तिष्ठेत् २६ नास्यैकासनो भवेत् २७ ऋते शिलाफलकनौयानेभ्यः २८ गुरोर्गुरौ संनिहिते गुरुवद्वर्तेत २९ अनिर्दिष्टश्च गुरुणा स्वान्गुरुन्नाभिवादयेत् ३० बाले समानवयसि वाध्यापके गुरुपुत्रे गुरुवद्वर्तेत ३१ नास्य पादौ प्रक्षालयेत् ३२ नोच्छिष्टमश्नीयात् ३३ एवं वेदं वेदौ वेदान्वा स्वीकुर्यात् ३४ ततो वेदाङ्गानि ३५ यस्त्वनधीतवेदोऽन्यत्र श्रमं कुर्यादसौ ससंतानः शूद्र त्वमेति ३६ मातुरग्रे विजननं द्वितीयं मौञ्जिबन्धनम् ३७ तत्रास्य माता सावित्री भवति पिता त्वाचार्यः ३८ एतेनैव तेषां द्विजत्वम् ३९ प्राङ्मौञ्जीबन्धनाद्द्विजः शूद्र समो भवति ४० ब्रह्मचारिणा मुण्डेन जटिलेन वा भाव्यम् ४१ वेदस्वीकरणादूर्ध्वं गुर्वनुज्ञातस्तस्मै वरं दत्त्वा स्नायात् ४२ ततो गुरुकुल एव वा जन्मनः शेषं नयेत् ४३ तत्राचार्ये प्रेते गुरुवद्गुरुपुत्रे वर्तेत ४४ गुरुदारेषु सवर्णेषु वा ४५ तदभावेऽग्निश्?श्रूषुर्नैष्ठिको ब्रह्मचारी स्यात् ४६

अथ ब्रह्मचरिणां गुरुकुलवासः १ संध्याद्वयोपासनम् २ पूर्वां संध्यां जपेत्तिष्ठ-न्पश्चिमामासीनः ३ कालद्वयमभिषेकाग्निकर्मकरणम् ४ अप्सु दण्डवन्मज्जनम् ५ आहूताध्ययनम् ६ गुरोः प्रियहिताचरणम् ७ मेखलादण्डाजिनोपवीत-धारणम् ८ गुरुकुलवर्जं गुणवत्सु भैक्ष्यचरणम् ९ गुर्वनुज्ञातं भैक्ष्याभ्यवहरणम् १० श्राद्धकृतलवणश्क्तुपर्युषितनृत्यगीतस्त्रीमधुमांसाञ्ज-नोच्छिष्टप्राणिहिंसाश्लीलपरिवर्जनम् ११ अधः शय्या १२ गुरोः पूर्वोत्थानं चरमं संवेशनम् १३ कृतसंध्योपासनश्च गुर्वभिवादनं कुर्यात् १४ तस्य च व्यत्यस्तकरः पादावुपस्पृशेत् १५ दक्षिणं दक्षिणेनेतरमितरेण १६ स्वं च नामास्याभिवादनान्ते भोःशब्दान्तं निवेदयेत् १७ तिष्ठन्नासीनः शयानो भुञ्जा-नः पराङ्मुखश्च नास्याभिभाषणं कुर्यात् १८ आसीनस्य स्थितः कुर्यादभिगच्छंस्तु गच्छतः आगच्छतः प्रत्युद्गम्य पश्चाद्धावंस्तु धावतः १९ पराङ्मुखस्याभिमुखः २० दूरस्थस्यान्तिकमुपेत्य २१ शयानस्य प्रणम्य २२ तस्य च चक्षुर्विषये न यथेष्टासनः स्यात् २३ न चास्य केवलं नाम ब्रूयात् २४ गतिचेष्टाभाषिताद्यं नास्यानुकुर्यात् २५ यत्रास्य निन्दापरिवादौ स्यातां न तत्र तिष्ठेत् २६ नास्यैकासनो भवेत् २७ ऋते शिलाफलकनौयानेभ्यः २८ गुरोर्गुरौ संनिहिते गुरुवद्वर्तेत २९ अनिर्दिष्टश्च गुरुणा स्वान्गुरुन्नाभिवादयेत् ३० बाले समानवयसि वाध्यापके गुरुपुत्रे गुरुवद्वर्तेत ३१ नास्य पादौ प्रक्षालयेत् ३२ नोच्छिष्टमश्नीयात् ३३ एवं वेदं वेदौ वेदान्वा स्वीकुर्यात् ३४ ततो वेदाङ्गानि ३५ यस्त्वनधीतवेदोऽन्यत्र श्रमं कुर्यादसौ ससंतानः शूद्र त्वमेति ३६ मातुरग्रे विजननं द्वितीयं मौञ्जिबन्धनम् ३७ तत्रास्य माता सावित्री भवति पिता त्वाचार्यः ३८ एतेनैव तेषां द्विजत्वम् ३९ प्राङ्मौञ्जीबन्धनाद्द्विजः शूद्र समो भवति ४० ब्रह्मचारिणा मुण्डेन जटिलेन वा भाव्यम् ४१ वेदस्वीकरणादूर्ध्वं गुर्वनुज्ञातस्तस्मै वरं दत्त्वा स्नायात् ४२ ततो गुरुकुल एव वा जन्मनः शेषं नयेत् ४३ तत्राचार्ये प्रेते गुरुवद्गुरुपुत्रे वर्तेत ४४ गुरुदारेषु सवर्णेषु वा ४५ तदभावेऽग्निश्श्रुऊ!षुर्नैष्ठिको ब्रह्मचारी स्यात् ४६


1246

¬pSpOx'²S]Wv,mBden s ivx(u?yit 50

upaspqfaMstriSavaNamabdena sa vif?dhyati 50

upaspqfaMstriSavaNamabdena sa vifdhyuti 50

उपस्पृशंस्त्रिषवणमब्देन स विश्?ध्यति ५०

उपस्पृशंस्त्रिषवणमब्देन स विश्ध्युति ५०


1249

SvÒe ÉsKTv; b[÷c;rI iÃj" x(u£mk;mt"

svapne siktvA brahmacArI dvijaH f?kramakAmataH

svapne siktvA brahmacArI dvijaH fkrumakAmataH

स्वप्ने सिक्त्वा ब्रह्मचारी द्विजः श्?क्रमकामतः

स्वप्ने सिक्त्वा ब्रह्मचारी द्विजः श्क्रुमकामतः


1274

/m;Rq*R y] n Sy;t;' x(uÅUW; v;ip tiÃ/;

dharmArthau yatra na syAtAM f?frUSA vApi tadvidhA

dharmArthau yatra na syAtAM ffruU!SA vApi tadvidhA

धर्मार्थौ यत्र न स्यातां श्?श्रूषा वापि तद्विधा

धर्मार्थौ यत्र न स्यातां श्श्रुऊ!षा वापि तद्विधा


1276

t] iv´; n vÿ_Vy; x(u.' bIjÉmvoWre 8

tatra vidyA na vaktavyA f?bhaM bIjamivoSare 8

tatra vidyA na vaktavyA fbhuM bIjamivoSare 8

तत्र विद्या न वक्तव्या श्?भं बीजमिवोषरे ८

तत्र विद्या न वक्तव्या श्भुं बीजमिवोषरे ८


1284

ymev iv´;" x(uÉcmp[mÿ' me/;ivn' b[÷cyoRpp¥m(

yameva vidyAH f?cimapramattaM medhAvinaM brahmacaryopapannam

yameva vidyAH fucimapramattaM medhAvinaM brahmacaryopapannam

यमेव विद्याः श्?चिमप्रमत्तं मेधाविनं ब्रह्मचर्योपपन्नम्

यमेव विद्याः शुचिमप्रमत्तं मेधाविनं ब्रह्मचर्योपपन्नम्


1311

¬Tp;dyit s;iv} y; s; sTy; s;jr;mr; 46

utpAdayati sAvi tr?yA sA satyA sAjarAmarA 46

utpAdayati sAvitr! yA sA satyA sAjarAmarA 46

उत्पादयति सावि त्र्?या सा सत्या साजरामरा ४६

उत्पादयति सावित्र्! या सा सत्या साजरामरा ४६


1321

]y" pu¨WSy;itgurvo .v²Nt 1 m;t; ipt; a;c;yR’ 2 teW;' inTymev x(uÅUWu,; .ivtVym( 3 yÿe b[UyuStTkÚy;Rt( 4 teW;' ip[yihtm;cret( 5 n twrnnuD;t" ikùÉcdip kÚy;Rt( 6

trayaH puruSasyAtiguravo bhavanti 1 mAtA pitA AcAryafca 2 teSAM nityameva f?frUSuNA bhavitavyam 3 yatte brUyustatkuryAt 4 teSAM priyahitamAcaret 5 na tairananujxAtaH kiMcidapi kuryAt 6

trayaH puruSasyAtiguravo bhavanti 1 mAtA pitA AcAryafca 2 teSAM nityameva ffruU!SuNA bhavitavyam 3 yatte brUyustatkuryAt 4 teSAM priyahitamAcaret 5 na tairananujxAtaH kiMcidapi kuryAt 6

त्रयः पुरुषस्यातिगुरवो भवन्ति १ माता पिता आचार्यश्च २ तेषां नित्यमेव श्?श्रूषुणा भवितव्यम् ३ यत्ते ब्रूयुस्तत्कुर्यात् ४ तेषां प्रियहितमाचरेत् ५ न तैरननुज्ञातः किंचिदपि कुर्यात् ६

त्रयः पुरुषस्यातिगुरवो भवन्ति १ माता पिता आचार्यश्च २ तेषां नित्यमेव श्श्रुऊ!षुणा भवितव्यम् ३ यत्ते ब्रूयुस्तत्कुर्यात् ४ तेषां प्रियहितमाचरेत् ५ न तैरननुज्ञातः किंचिदपि कुर्यात् ६


1339

gu¨x(uÅUWy; Tvev b[÷lokù sm;Xnute 10

guruf?frUSayA tveva brahmalokaM samAfnute 10

guruffruU!SayA tveva brahmalokaM samAfnute 10

गुरुश्?श्रूषया त्वेव ब्रह्मलोकं समाश्नुते १०

गुरुश्श्रुऊ!षया त्वेव ब्रह्मलोकं समाश्नुते १०


1344

r;jâTvRKÅoi]y;/mRp[itWe?yup;?y;yiptOVym;t;mhm;tulx(urJyeÏ.[;tOs'bâN/n’;c;yRvt( 1 pˆä EteW;' sv,;R" 2 m;tOãvs; iptOãvs; JyeÏ; Svs; c 3 x(uriptOVym;tulâTvRj;' knIys;' p[TyuTq;nmev;É.v;dnm( 4 hInv,;Rn;' gu¨pˆIn;' dUr;dÉ.v;dn' n p;dopSpxRnm( 5 gu¨pˆIn;' go]oTs;dn;ïnkƒxs'ymnp;dp[=;ln;dIin n kÚy;Rt( 6 as'Stut;ip prpˆI .ÉgnIit v;Cy; pu]Iit m;teit v; 7 n c guå,;' TvÉmit b[Uy;t( 8 tdit£me inr;h;ro idvs;Nte t' p[s;´;XnIy;t( 9 n c gu¨,; sh ivgOç kq;" kÚy;Rt( 10 n cwv;Sy prIv;dm( 11 n c;nÉ.p[etm( 12

rAjartvikfrotriyAdharmapratiSedhyupAdhyAyapitqvyamAtAmahamAtulafvaf?rajyeSThabhrAtqsaMbandhinafcAcAryavat 1 patnya eteSAM savarNAH 2 mAtqSvasA pitqSvasA jyeSThA svasA ca 3 fvaf?rapitqvyamAtulartvijAM kanIyasAM pratyutthAnamevAbhivAdanam 4 hInavarNAnAM gurupatnInAM dUrAdabhivAdanaM na pAdopasparfanam 5 gurupatnInAM gotrotsAdanAxjanakefasaMyamanapAdaprakSAlanAdIni na kuryAt 6 asaMstutApi parapatnI bhaginIti vAcyA putrIti mAteti vA 7 na ca gurUNAM tvamiti brUyAt 8 tadatikrame nirAhAro divasAnte taM prasAdyAfnIyAt 9 na ca guruNA saha vigqhya kathAH kuryAt 10 na caivAsya parIvAdam 11 na cAnabhipretam 12

rAjartvikfrotriyAdharmapratiSedhyupAdhyAyapitqvyamAtAmahamAtulafvafrujyeSThabhrAtqsaMbandhinafcAcAryavat 1 patnya eteSAM savarNAH 2 mAtqSvasA pitqSvasA jyeSThA svasA ca 3 fvafrupitqvyamAtulartvijAM kanIyasAM pratyutthAnamevAbhivAdanam 4 hInavarNAnAM gurupatnInAM dUrAdabhivAdanaM na pAdopasparfanam 5 gurupatnInAM gotrotsAdanAxjanakefasaMyamanapAdaprakSAlanAdIni na kuryAt 6 asaMstutApi parapatnI bhaginIti vAcyA putrIti mAteti vA 7 na ca gurUNAM tvamiti brUyAt 8 tadatikrame nirAhAro divasAnte taM prasAdyAfnIyAt 9 na ca guruNA saha vigqhya kathAH kuryAt 10 na caivAsya parIvAdam 11 na cAnabhipretam 12

राजर्त्विक्श्रोत्रियाधर्मप्रतिषेध्युपाध्यायपितृव्यमातामहमातुलश्वश्?रज्येष्ठभ्रातृसंबन्धिनश्चाचार्यवत् १ पत्न्य एतेषां सवर्णाः २ मातृष्वसा पितृष्वसा ज्येष्ठा स्वसा च ३ श्वश्?रपितृव्यमातुलर्त्विजां कनीयसां प्रत्युत्थानमेवाभिवादनम् ४ हीनवर्णानां गुरुपत्नीनां दूरादभिवादनं न पादोपस्पर्शनम् ५ गुरुपत्नीनां गोत्रोत्सादनाञ्जनकेशसंयमनपादप्रक्षालनादीनि न कुर्यात् ६ असंस्तुतापि परपत्नी भगिनीति वाच्या पुत्रीति मातेति वा ७ न च गुरूणां त्वमिति ब्रूयात् ८ तदतिक्रमे निराहारो दिवसान्ते तं प्रसाद्याश्नीयात् ९ न च गुरुणा सह विगृह्य कथाः कुर्यात् १० न चैवास्य परीवादम् ११ न चानभिप्रेतम् १२

राजर्त्विक्श्रोत्रियाधर्मप्रतिषेध्युपाध्यायपितृव्यमातामहमातुलश्वश्रुज्येष्ठभ्रातृसंबन्धिनश्चाचार्यवत् १ पत्न्य एतेषां सवर्णाः २ मातृष्वसा पितृष्वसा ज्येष्ठा स्वसा च ३ श्वश्रुपितृव्यमातुलर्त्विजां कनीयसां प्रत्युत्थानमेवाभिवादनम् ४ हीनवर्णानां गुरुपत्नीनां दूरादभिवादनं न पादोपस्पर्शनम् ५ गुरुपत्नीनां गोत्रोत्सादनाञ्जनकेशसंयमनपादप्रक्षालनादीनि न कुर्यात् ६ असंस्तुतापि परपत्नी भगिनीति वाच्या पुत्रीति मातेति वा ७ न च गुरूणां त्वमिति ब्रूयात् ८ तदतिक्रमे निराहारो दिवसान्ते तं प्रसाद्याश्नीयात् ९ न च गुरुणा सह विगृह्य कथाः कुर्यात् १० न चैवास्य परीवादम् ११ न चानभिप्रेतम् १२


1374

vwXy;n;' /;Ny/nt" xU{ ;,;mev jNmt" 18

vaifyAnAM dhAnyadhanataH fUdra ?ANAmeva janmataH 18

vaifyAnAM dhAnyadhanataH fUdrA NAmeva janmataH 18

वैश्यानां धान्यधनतः शूद्र ?ाणामेव जन्मतः १८

वैश्यानां धान्यधनतः शूद्रा णामेव जन्मतः १८


1408

ame/en x(uõäeyumRh;p;itk®STvme

afvamedhena f?ddhyeyurmahApAtikastvime

afvamedhena fddhyue!yurmahApAtikastvime

अश्वमेधेन श्?द्ध्येयुर्महापातिकस्त्विमे

अश्वमेधेन श्द्ध्युए!युर्महापातिकस्त्विमे


1415

y;gSqSy =i]ySy vwXySy c rjSvl;y;’;NtvRˆä;’;i]go];y;’;-ivD;tSy g.RSy xr,;gtSy c `;tn' b[÷hTy;sm;nIit 1 k*$s;+y' suúÃ/ ”Tyet* sur;p;nsm* 2 b[;÷,Sy .UMyphr,' in=ep;phr,' suv-,RSteysmm( 3 iptOVym;t;mhm;tulx(urnOppˆäÉ.gmn' gu¨d;rgmnsmm( 4 iptOãvsOm;tOãvsOSvsOgmn' c 5 Åoi]yâTvRgup;?y;yÉm]-pˆäÉ.gmn' c 6 Svsu" s:y;" sgo];y ¬ÿmv,;Ry;" kÚm;y;R aNTy-j;y; rjSvl;y;" xr,;gt;y;" p[v[Éjt;y; in²=¢;y;’ 7

yAgasthasya kSatriyasya vaifyasya ca rajasvalAyAfcAntarvatnyAfcAtrigotrAyAfcA-vijxAtasya garbhasya faraNAgatasya ca ghAtanaM brahmahatyAsamAnIti 1 kauTasAkSyaM suhqdvadha ityetau surApAnasamau 2 brAhmaNasya bhUmyapaharaNaM nikSepApaharaNaM suva-rNasteyasamam 3 pitqvyamAtAmahamAtulafvaf?ranqpapatnyabhigamanaM gurudAragamanasamam 4 pitqSvasqmAtqSvasqsvasqgamanaM ca 5 frotriyartvigupAdhyAyamitra-patnyabhigamanaM ca 6 svasuH sakhyAH sagotrAya uttamavarNAyAH kumAryA antya-jAyA rajasvalAyAH faraNAgatAyAH pravrajitAyA nikSiptAyAfca 7

yAgasthasya kSatriyasya vaifyasya ca rajasvalAyAfcAntarvatnyAfcAtrigotrAyAfcA-vijxAtasya garbhasya faraNAgatasya ca ghAtanaM brahmahatyAsamAnIti 1 kauTasAkSyaM suhqdvadha ityetau surApAnasamau 2 brAhmaNasya bhUmyapaharaNaM nikSepApaharaNaM suva-rNasteyasamam 3 pitqvyamAtAmahamAtulafvafrunqpapatnyabhigamanaM gurudAragamanasamam 4 pitqSvasqmAtqSvasqsvasqgamanaM ca 5 frotriyartvigupAdhyAyamitra-patnyabhigamanaM ca 6 svasuH sakhyAH sagotrAya uttamavarNAyAH kumAryA antya-jAyA rajasvalAyAH faraNAgatAyAH pravrajitAyA nikSiptAyAfca 7

यागस्थस्य क्षत्रियस्य वैश्यस्य च रजस्वलायाश्चान्तर्वत्न्याश्चात्रिगोत्रायाश्चा-विज्ञातस्य गर्भस्य शरणागतस्य च घातनं ब्रह्महत्यासमानीति १ कौटसाक्ष्यं सुहृद्वध इत्येतौ सुरापानसमौ २ ब्राह्मणस्य भूम्यपहरणं निक्षेपापहरणं सुव-र्णस्तेयसमम् ३ पितृव्यमातामहमातुलश्वश्?रनृपपत्न्यभिगमनं गुरुदारगमनसमम् ४ पितृष्वसृमातृष्वसृस्वसृगमनं च ५ श्रोत्रियर्त्विगुपाध्यायमित्र-पत्न्यभिगमनं च ६ स्वसुः सख्याः सगोत्राय उत्तमवर्णायाः कुमार्या अन्त्य-जाया रजस्वलायाः शरणागतायाः प्रव्रजिताया निक्षिप्तायाश्च ७

यागस्थस्य क्षत्रियस्य वैश्यस्य च रजस्वलायाश्चान्तर्वत्न्याश्चात्रिगोत्रायाश्चा-विज्ञातस्य गर्भस्य शरणागतस्य च घातनं ब्रह्महत्यासमानीति १ कौटसाक्ष्यं सुहृद्वध इत्येतौ सुरापानसमौ २ ब्राह्मणस्य भूम्यपहरणं निक्षेपापहरणं सुव-र्णस्तेयसमम् ३ पितृव्यमातामहमातुलश्वश्रुनृपपत्न्यभिगमनं गुरुदारगमनसमम् ४ पितृष्वसृमातृष्वसृस्वसृगमनं च ५ श्रोत्रियर्त्विगुपाध्यायमित्र-पत्न्यभिगमनं च ६ स्वसुः सख्याः सगोत्राय उत्तमवर्णायाः कुमार्या अन्त्य-जाया रजस्वलायाः शरणागतायाः प्रव्रजिताया निक्षिप्तायाश्च ७


1420

ame/en x(u?y²Nt tIq;Rnusr,en v; 8

afvamedhena f?dhyanti tIrthAnusaraNena vA 8

afvamedhena fdhyunti tIrthAnusaraNena vA 8

अश्वमेधेन श्?ध्यन्ति तीर्थानुसरणेन वा ८

अश्वमेधेन श्ध्युन्ति तीर्थानुसरणेन वा ८


1425

anOtvcnmuTkWeR 1 r;jg;Ém pwx(uNym( 2 guro’;lIkinbRN/" 3 vedinNd; 4 a/ItSy c Ty;g" 5 aɦiptOm;tOsutd;r;,;' c 6 a.oJy;¥;-.+y.=,m( 7 prSv;phr,m( 8 prd;r;É.gmnm( 9 ay;Jyy;jnm( 10 ivkmRjIvnm( 11 asTp[itg[h’ 12 =]iv$(xU{ gov/" 13 aiv-£ƒyiv£y" 14 páriváÿt;nujen JyeÏSy 15 párvednm( 16 tSy c kNy;d;nm( 17 y;jn' c 18 v[;Tyt; 19 .Otk;?y;pnm( 20 .Otk;-°;?yyn;d;nm( 21 sv;Rkreãv/Ik;r" 22 mh;yN]p[vtRnm( 23 &m-guLmvLlIlt*W/In;' ih's; 24 S} y; jIvnm( 25 aÉ.c;rblkmRsu c p[vOáÿ" 26 a;Tm;qeR i£y;rM." 27 an;iht;ɦt; 28 deviWRip-t¿,;n;mnpi£y; 29 ast(x;S];É.gmnm( 30 n;âStkt; 31 kÚxI-lvt; 32 m´pS]IinWev,m( 33 ”Tyupp;tk;in 34

anqtavacanamutkarSe 1 rAjagAmi paif?nyam 2 gurofcAlIkanirbandhaH 3 vedanindA 4 adhItasya ca tyAgaH 5 agnipitqmAtqsutadArANAM ca 6 abhojyAnnA-bhakSyabhakSaNam 7 parasvApaharaNam 8 paradArAbhigamanam 9 ayAjyayAjanam 10 vikarmajIvanam 11 asatpratigrahafca 12 kSatraviTfUdra govadhaH 13 avi-kreyavikrayaH 14 parivittitAnujena jyeSThasya 15 parivedanam 16 tasya ca kanyAdAnam 17 yAjanaM ca 18 vrAtyatA 19 bhqtakAdhyApanam 20 bhqtakA-ccAdhyayanAdAnam 21 sarvAkareSvadhIkAraH 22 mahAyantrapravartanam 23 druma-gulmavallIlatauSadhInAM hiMsA 24 str?yA jIvanam 25 abhicArabalakarmasu ca pravqttiH 26 AtmArthe kriyArambhaH 27 anAhitAgnitA 28 devarSipi-tQNAnAmanapakriyA 29 asatfAstrAbhigamanam 30 nAstikatA 31 kufI-lavatA 32 madyapastrIniSevaNam 33 ityupapAtakAni 34

anqtavacanamutkarSe 1 rAjagAmi paifnyum 2 gurofcAlIkanirbandhaH 3 vedanindA 4 adhItasya ca tyAgaH 5 agnipitqmAtqsutadArANAM ca 6 abhojyAnnA-bhakSyabhakSaNam 7 parasvApaharaNam 8 paradArAbhigamanam 9 ayAjyayAjanam 10 vikarmajIvanam 11 asatpratigrahafca 12 kSatraviTfUdra govadhaH 13 avi-kreyavikrayaH 14 parivittitAnujena jyeSThasya 15 parivedanam 16 tasya ca kanyAdAnam 17 yAjanaM ca 18 vrAtyatA 19 bhqtakAdhyApanam 20 bhqtakA-ccAdhyayanAdAnam 21 sarvAkareSvadhIkAraH 22 mahAyantrapravartanam 23 druma-gulmavallIlatauSadhInAM hiMsA 24 str! yA jIvanam 25 abhicArabalakarmasu ca pravqttiH 26 AtmArthe kriyArambhaH 27 anAhitAgnitA 28 devarSipi-tQNAnAmanapakriyA 29 asatfAstrAbhigamanam 30 nAstikatA 31 kufI-lavatA 32 madyapastrIniSevaNam 33 ityupapAtakAni 34

अनृतवचनमुत्कर्षे १ राजगामि पैश्?न्यम् २ गुरोश्चालीकनिर्बन्धः ३ वेदनिन्दा ४ अधीतस्य च त्यागः ५ अग्निपितृमातृसुतदाराणां च ६ अभोज्यान्ना-भक्ष्यभक्षणम् ७ परस्वापहरणम् ८ परदाराभिगमनम् ९ अयाज्ययाजनम् १० विकर्मजीवनम् ११ असत्प्रतिग्रहश्च १२ क्षत्रविट्शूद्र गोवधः १३ अवि-क्रेयविक्रयः १४ परिवित्तितानुजेन ज्येष्ठस्य १५ परिवेदनम् १६ तस्य च कन्यादानम् १७ याजनं च १८ व्रात्यता १९ भृतकाध्यापनम् २० भृतका-च्चाध्ययनादानम् २१ सर्वाकरेष्वधीकारः २२ महायन्त्रप्रवर्तनम् २३ द्रुम-गुल्मवल्लीलतौषधीनां हिंसा २४ स्त्र्?या जीवनम् २५ अभिचारबलकर्मसु च प्रवृत्तिः २६ आत्मार्थे क्रियारम्भः २७ अनाहिताग्निता २८ देवर्षिपि-तॄणानामनपक्रिया २९ असत्शास्त्राभिगमनम् ३० नास्तिकता ३१ कुशी-लवता ३२ मद्यपस्त्रीनिषेवणम् ३३ इत्युपपातकानि ३४

अनृतवचनमुत्कर्षे १ राजगामि पैश्न्युम् २ गुरोश्चालीकनिर्बन्धः ३ वेदनिन्दा ४ अधीतस्य च त्यागः ५ अग्निपितृमातृसुतदाराणां च ६ अभोज्यान्ना-भक्ष्यभक्षणम् ७ परस्वापहरणम् ८ परदाराभिगमनम् ९ अयाज्ययाजनम् १० विकर्मजीवनम् ११ असत्प्रतिग्रहश्च १२ क्षत्रविट्शूद्र गोवधः १३ अवि-क्रेयविक्रयः १४ परिवित्तितानुजेन ज्येष्ठस्य १५ परिवेदनम् १६ तस्य च कन्यादानम् १७ याजनं च १८ व्रात्यता १९ भृतकाध्यापनम् २० भृतका-च्चाध्ययनादानम् २१ सर्वाकरेष्वधीकारः २२ महायन्त्रप्रवर्तनम् २३ द्रुम-गुल्मवल्लीलतौषधीनां हिंसा २४ स्त्र्! या जीवनम् २५ अभिचारबलकर्मसु च प्रवृत्तिः २६ आत्मार्थे क्रियारम्भः २७ अनाहिताग्निता २८ देवर्षिपि-तॄणानामनपक्रिया २९ असत्शास्त्राभिगमनम् ३० नास्तिकता ३१ कुशी-लवता ३२ मद्यपस्त्रीनिषेवणम् ३३ इत्युपपातकानि ३४


1428

¬pp;tiknSTvete kÚyuR’;N{ ;y,' nr;" 35

upapAtakinastvete kuryufcAndra ?AyaNaM narAH 35

upapAtakinastvete kuryufcAndrA yaNaM narAH 35

उपपातकिनस्त्वेते कुर्युश्चान्द्र ?ायणं नराः ३५

उपपातकिनस्त्वेते कुर्युश्चान्द्रा यणं नराः ३५


1436

b[;÷,Sy ¨j" kr,m( 1 a`[eym´yo`[;Rit" 2 jw÷äm( 3 px(uWu mwqun;cr,m( 4 pu'És c 5 ”it j;it.['xkr;É, 6

brAhmaNasya rujaH karaNam 1 aghreyamadyayorghrAtiH 2 jaihmyam 3 paf?Su maithunAcaraNam 4 puMsi ca 5 iti jAtibhraMfakarANi 6

brAhmaNasya rujaH karaNam 1 aghreyamadyayorghrAtiH 2 jaihmyam 3 pafSu maithunAcaraNam 4 puMsi ca 5 iti jAtibhraMfakarANi 6

ब्राह्मणस्य रुजः करणम् १ अघ्रेयमद्ययोर्घ्रातिः २ जैह्म्यम् ३ पश्?षु मैथुनाचरणम् ४ पुंसि च ५ इति जातिभ्रंशकराणि ६

ब्राह्मणस्य रुजः करणम् १ अघ्रेयमद्ययोर्घ्रातिः २ जैह्म्यम् ३ पश्षु मैथुनाचरणम् ४ पुंसि च ५ इति जातिभ्रंशकराणि ६


1459

ap;]Ikr,' ÕTv; t¢ÕCz^¹, x(u?yit

apAtrIkaraNaM kqtvA taptakqcchreNa f?dhyati

apAtrIkaraNaM kqtvA taptakqcchreNa fdhyuti

अपात्रीकरणं कृत्वा तप्तकृच्छ्रेण श्?ध्यति

अपात्रीकरणं कृत्वा तप्तकृच्छ्रेण श्ध्युति


1561

aq p;p;Tmn;' nrkƒãvnu.Utdu"%;n;' ityRGyonyo .v²Nt 1 aitp;tikn;' py;Rye, sv;R" Sq;vryony" 2 mh;p;tikn;' c i£Émyony" 3 anup;-tikn;' p²=yony" 4 ¬pp;tikn;' jljyony" 5 Õtj;it.['xkr;,;' jlcryony" 6 Õts'krIkr,kmR,;' mOgyony" 7 Õt;p;]Ikr,-kmR,;' px(uyony" 8 Õtm²lnIkr,kmR,;' mnuãyeãvSpOXyyony" 9 p[k¡,RkƒWu p[k¡,;R ih'§;" £Vy;d; .v²Nt 10 a.oJy;¥;.+y;xI i£Ém" 11 Sten" Xyen" 12 p[Õ·vTm;Rph;rI Éblexy" 13 a;%u/;RNyh;rI 14 h's" k;'Sy;ph;rI 15 jlúÆl;É.Plv" 16 m/u d'x" 17 py" k;k" 18 rs' ; 19 `Ot' nkÚl" 20 m;'s' gO/[" 21 vs;' míu" 22 twl' twlp;Éyk" 23 lv,' cIivv;kª 24 dÉ/ bl;k; 25 k*xey' úTv; .vit itáÿár" 26 =*m' dduRr" 27 k;p;Rst;Ntv' £*" 28 go/; g;m( 29 v;Lgudo gu@m( 30 zÚzÚNdárgRN/;n( 31 p]x;kù bhIR 32 Õt;¥' se/; 33 aÕt;¥' xLyk" 34 aɦ' bk" 35 gOhk;-yuRpSkrm( 36 rÿ_v;s;'És jIvjIvk" 37 gj' kËmR" 38 a' Vy;`[" 39 fl' puãp' v; mkœ$" 40 A=" ²S]ym( 41 y;nmu·^" 42 pxUNgO/[" 43

atha pApAtmanAM narakeSvanubhUtaduHkhAnAM tiryagyonayo bhavanti 1 atipAtakinAM paryAyeNa sarvAH sthAvarayonayaH 2 mahApAtakinAM ca krimiyonayaH 3 anupA-takinAM pakSiyonayaH 4 upapAtakinAM jalajayonayaH 5 kqtajAtibhraMfakarANAM jalacarayonayaH 6 kqtasaMkarIkaraNakarmaNAM mqgayonayaH 7 kqtApAtrIkaraNa-karmaNAM paf?yonayaH 8 kqtamalinIkaraNakarmaNAM manuSyeSvaspqfyayonayaH 9 prakIrNakeSu prakIrNA hiMsrAH kravyAdA bhavanti 10 abhojyAnnAbhakSyAfI krimiH 11 stenaH fyenaH 12 prakqSTavartmApahArI bilefayaH 13 AkhurdhAnyahArI 14 haMsaH kAMsyApahArI 15 jalahqjjalAbhiplavaH 16 madhu daMfaH 17 payaH kAkaH 18 rasaM fvA 19 ghqtaM nakulaH 20 mAMsaM gqdhraH 21 vasAM madguH 22 tailaM tailapAyikaH 23 lavaNaM cIvivAk 24 dadhi balAkA 25 kaufeyaM hqtvA bhavati tittiriH 26 kSaumaM darduraH 27 kArpAsatAntavaM krauxcaH 28 godhA gAm 29 vAlgudo guDam 30 chuchundarirgandhAn 31 patrafAkaM barhI 32 kqtAnnaM sedhA 33 akqtAnnaM falyakaH 34 agniM bakaH 35 gqhakA-ryupaskaram 36 raktavAsAMsi jIvajIvakaH 37 gajaM kUrmaH 38 afvaM vyAghraH 39 phalaM puSpaM vA markaTaH 40 qkSaH striyam 41 yAnamuSTraH 42 pafUngqdhraH 43

atha pApAtmanAM narakeSvanubhUtaduHkhAnAM tiryagyonayo bhavanti 1 atipAtakinAM paryAyeNa sarvAH sthAvarayonayaH 2 mahApAtakinAM ca krimiyonayaH 3 anupA-takinAM pakSiyonayaH 4 upapAtakinAM jalajayonayaH 5 kqtajAtibhraMfakarANAM jalacarayonayaH 6 kqtasaMkarIkaraNakarmaNAM mqgayonayaH 7 kqtApAtrIkaraNa-karmaNAM pafyuo!nayaH 8 kqtamalinIkaraNakarmaNAM manuSyeSvaspqfyayonayaH 9 prakIrNakeSu prakIrNA hiMsrAH kravyAdA bhavanti 10 abhojyAnnAbhakSyAfI krimiH 11 stenaH fyenaH 12 prakqSTavartmApahArI bilefayaH 13 AkhurdhAnyahArI 14 haMsaH kAMsyApahArI 15 jalahqjjalAbhiplavaH 16 madhu daMfaH 17 payaH kAkaH 18 rasaM fvA 19 ghqtaM nakulaH 20 mAMsaM gqdhraH 21 vasAM madguH 22 tailaM tailapAyikaH 23 lavaNaM cIvivAk 24 dadhi balAkA 25 kaufeyaM hqtvA bhavati tittiriH 26 kSaumaM darduraH 27 kArpAsatAntavaM krauxcaH 28 godhA gAm 29 vAlgudo guDam 30 chuchundarirgandhAn 31 patrafAkaM barhI 32 kqtAnnaM sedhA 33 akqtAnnaM falyakaH 34 agniM bakaH 35 gqhakA-ryupaskaram 36 raktavAsAMsi jIvajIvakaH 37 gajaM kUrmaH 38 afvaM vyAghraH 39 phalaM puSpaM vA markaTaH 40 qkSaH striyam 41 yAnamuSTraH 42 pafUngqdhraH 43

अथ पापात्मनां नरकेष्वनुभूतदुःखानां तिर्यग्योनयो भवन्ति १ अतिपातकिनां पर्यायेण सर्वाः स्थावरयोनयः २ महापातकिनां च क्रिमियोनयः ३ अनुपा-तकिनां पक्षियोनयः ४ उपपातकिनां जलजयोनयः ५ कृतजातिभ्रंशकराणां जलचरयोनयः ६ कृतसंकरीकरणकर्मणां मृगयोनयः ७ कृतापात्रीकरण-कर्मणां पश्?योनयः ८ कृतमलिनीकरणकर्मणां मनुष्येष्वस्पृश्ययोनयः ९ प्रकीर्णकेषु प्रकीर्णा हिंस्राः क्रव्यादा भवन्ति १० अभोज्यान्नाभक्ष्याशी क्रिमिः ११ स्तेनः श्येनः १२ प्रकृष्टवर्त्मापहारी बिलेशयः १३ आखुर्धान्यहारी १४ हंसः कांस्यापहारी १५ जलहृज्जलाभिप्लवः १६ मधु दंशः १७ पयः काकः १८ रसं श्वा १९ घृतं नकुलः २० मांसं गृध्रः २१ वसां मद्गुः २२ तैलं तैलपायिकः २३ लवणं चीविवाक् २४ दधि बलाका २५ कौशेयं हृत्वा भवति तित्तिरिः २६ क्षौमं दर्दुरः २७ कार्पासतान्तवं क्रौञ्चः २८ गोधा गाम् २९ वाल्गुदो गुडम् ३० छुछुन्दरिर्गन्धान् ३१ पत्रशाकं बर्ही ३२ कृतान्नं सेधा ३३ अकृतान्नं शल्यकः ३४ अग्निं बकः ३५ गृहका-र्युपस्करम् ३६ रक्तवासांसि जीवजीवकः ३७ गजं कूर्मः ३८ अश्वं व्याघ्रः ३९ फलं पुष्पं वा मर्कटः ४० ऋक्षः स्त्रियम् ४१ यानमुष्ट्रः ४२ पशून्गृध्रः ४३

अथ पापात्मनां नरकेष्वनुभूतदुःखानां तिर्यग्योनयो भवन्ति १ अतिपातकिनां पर्यायेण सर्वाः स्थावरयोनयः २ महापातकिनां च क्रिमियोनयः ३ अनुपा-तकिनां पक्षियोनयः ४ उपपातकिनां जलजयोनयः ५ कृतजातिभ्रंशकराणां जलचरयोनयः ६ कृतसंकरीकरणकर्मणां मृगयोनयः ७ कृतापात्रीकरण-कर्मणां पश्युओ!नयः ८ कृतमलिनीकरणकर्मणां मनुष्येष्वस्पृश्ययोनयः ९ प्रकीर्णकेषु प्रकीर्णा हिंस्राः क्रव्यादा भवन्ति १० अभोज्यान्नाभक्ष्याशी क्रिमिः ११ स्तेनः श्येनः १२ प्रकृष्टवर्त्मापहारी बिलेशयः १३ आखुर्धान्यहारी १४ हंसः कांस्यापहारी १५ जलहृज्जलाभिप्लवः १६ मधु दंशः १७ पयः काकः १८ रसं श्वा १९ घृतं नकुलः २० मांसं गृध्रः २१ वसां मद्गुः २२ तैलं तैलपायिकः २३ लवणं चीविवाक् २४ दधि बलाका २५ कौशेयं हृत्वा भवति तित्तिरिः २६ क्षौमं दर्दुरः २७ कार्पासतान्तवं क्रौञ्चः २८ गोधा गाम् २९ वाल्गुदो गुडम् ३० छुछुन्दरिर्गन्धान् ३१ पत्रशाकं बर्ही ३२ कृतान्नं सेधा ३३ अकृतान्नं शल्यकः ३४ अग्निं बकः ३५ गृहका-र्युपस्करम् ३६ रक्तवासांसि जीवजीवकः ३७ गजं कूर्मः ३८ अश्वं व्याघ्रः ३९ फलं पुष्पं वा मर्कटः ४० ऋक्षः स्त्रियम् ४१ यानमुष्ट्रः ४२ पशून्गृध्रः ४३


1576

nrk;É..Utdu"%;n;' ityRKTvmuÿI,;Rn;' m;nuãyeWu l=,;in .v²Nt 1 kÚÏäitp;tk¡ 2 b[÷h; y+mI 3 sur;p" Xy;vdNtk" 4 suv,Rh;rI kÚn%I 5 gu¨tLpRgo du’m;R 6 pUitn;s" ipx(un" 7 pUitvK]" sUck" 8 /;NycoroŒ©hIn" 9 ÉmÅcoroŒitárÿ_;©" 10 a¥;ph;rkSTv;my;vI 11 v;gph;rko mUk" 12 vS];ph;rk" ɐ]I 13 a;ph;rk" p©‘" 14 devb[;÷,;£oxko mUk" 15 lolÉj×o grd" 16 ¬NmÿoŒÉ¦d" 17 guro" p[itkËloŒpSm;rI 18 goßSTvN/" 19 dIp;ph;rk’ 20 k;,’ dIpinv;Rpk" 21 ]puc;mrsIskiv£yI rjk" 22 Ekxfiv-£yI mOgVy;/" 23 kÚ<@;xI .g;Sy" 24 `;â<$k" Sten" 25 v;/RuiWko .[;mrI 26 mO·;Xyek;k¡ v;tguLmI 27 smy.eÿ; %Lv;$" 28 XlIp´vk¡,IR 29 prvOáÿßo dár{ " 30 prpI@;kro dI`RrogI 31

narakAbhibhUtaduHkhAnAM tiryaktvamuttIrNAnAM mAnuSyeSu lakSaNAni bhavanti 1 kuSThyatipAtakI 2 brahmahA yakSmI 3 surApaH fyAvadantakaH 4 suvarNahArI kunakhI 5 gurutarlpago dufcarmA 6 pUtinAsaH pif?naH 7 pUtivaktraH sUcakaH 8 dhAnyacoro'zgahInaH 9 mifracoro'tiriktAzgaH 10 annApahArakastvAmayAvI 11 vAgapahArako mUkaH 12 vastrApahArakaH fvitrI 13 afvApahArakaH pazguH 14 devabrAhmaNAkrofako mUkaH 15 lolajihvo garadaH 16 unmatto'gnidaH 17 guroH pratikUlo'pasmArI 18 goghnastvandhaH 19 dIpApahArakafca 20 kANafca dIpanirvApakaH 21 trapucAmarasIsakavikrayI rajakaH 22 ekafaphavi-krayI mqgavyAdhaH 23 kuNDAfI bhagAsyaH 24 ghANTikaH stenaH 25 vArdhuSiko bhrAmarI 26 mqSTAfyekAkI vAtagulmI 27 samayabhettA khalvATaH 28 flIpadyavakIrNI 29 paravqttighno daridra ?H 30 parapIDAkaro dIrgharogI 31

narakAbhibhUtaduHkhAnAM tiryaktvamuttIrNAnAM mAnuSyeSu lakSaNAni bhavanti 1 kuSThyatipAtakI 2 brahmahA yakSmI 3 surApaH fyAvadantakaH 4 suvarNahArI kunakhI 5 gurutarlpago dufcarmA 6 pUtinAsaH pifnuH 7 pUtivaktraH sUcakaH 8 dhAnyacoro'zgahInaH 9 mifracoro'tiriktAzgaH 10 annApahArakastvAmayAvI 11 vAgapahArako mUkaH 12 vastrApahArakaH fvitrI 13 afvApahArakaH pazguH 14 devabrAhmaNAkrofako mUkaH 15 lolajihvo garadaH 16 unmatto'gnidaH 17 guroH pratikUlo'pasmArI 18 goghnastvandhaH 19 dIpApahArakafca 20 kANafca dIpanirvApakaH 21 trapucAmarasIsakavikrayI rajakaH 22 ekafaphavi-krayI mqgavyAdhaH 23 kuNDAfI bhagAsyaH 24 ghANTikaH stenaH 25 vArdhuSiko bhrAmarI 26 mqSTAfyekAkI vAtagulmI 27 samayabhettA khalvATaH 28 flIpadyavakIrNI 29 paravqttighno daridra H! 30 parapIDAkaro dIrgharogI 31

नरकाभिभूतदुःखानां तिर्यक्त्वमुत्तीर्णानां मानुष्येषु लक्षणानि भवन्ति १ कुष्ठ्यतिपातकी २ ब्रह्महा यक्ष्मी ३ सुरापः श्यावदन्तकः ४ सुवर्णहारी कुनखी ५ गुरुतर्ल्पगो दुश्चर्मा ६ पूतिनासः पिश्?नः ७ पूतिवक्त्रः सूचकः ८ धान्यचोरोऽङ्गहीनः ९ मिश्रचोरोऽतिरिक्ताङ्गः १० अन्नापहारकस्त्वामयावी ११ वागपहारको मूकः १२ वस्त्रापहारकः श्वित्री १३ अश्वापहारकः पङ्गुः १४ देवब्राह्मणाक्रोशको मूकः १५ लोलजिह्वो गरदः १६ उन्मत्तोऽग्निदः १७ गुरोः प्रतिकूलोऽपस्मारी १८ गोघ्नस्त्वन्धः १९ दीपापहारकश्च २० काणश्च दीपनिर्वापकः २१ त्रपुचामरसीसकविक्रयी रजकः २२ एकशफवि-क्रयी मृगव्याधः २३ कुण्डाशी भगास्यः २४ घाण्टिकः स्तेनः २५ वार्धुषिको भ्रामरी २६ मृष्टाश्येकाकी वातगुल्मी २७ समयभेत्ता खल्वाटः २८ श्लीपद्यवकीर्णी २९ परवृत्तिघ्नो दरिद्र ?ः ३० परपीडाकरो दीर्घरोगी ३१

नरकाभिभूतदुःखानां तिर्यक्त्वमुत्तीर्णानां मानुष्येषु लक्षणानि भवन्ति १ कुष्ठ्यतिपातकी २ ब्रह्महा यक्ष्मी ३ सुरापः श्यावदन्तकः ४ सुवर्णहारी कुनखी ५ गुरुतर्ल्पगो दुश्चर्मा ६ पूतिनासः पिश्नुः ७ पूतिवक्त्रः सूचकः ८ धान्यचोरोऽङ्गहीनः ९ मिश्रचोरोऽतिरिक्ताङ्गः १० अन्नापहारकस्त्वामयावी ११ वागपहारको मूकः १२ वस्त्रापहारकः श्वित्री १३ अश्वापहारकः पङ्गुः १४ देवब्राह्मणाक्रोशको मूकः १५ लोलजिह्वो गरदः १६ उन्मत्तोऽग्निदः १७ गुरोः प्रतिकूलोऽपस्मारी १८ गोघ्नस्त्वन्धः १९ दीपापहारकश्च २० काणश्च दीपनिर्वापकः २१ त्रपुचामरसीसकविक्रयी रजकः २२ एकशफवि-क्रयी मृगव्याधः २३ कुण्डाशी भगास्यः २४ घाण्टिकः स्तेनः २५ वार्धुषिको भ्रामरी २६ मृष्टाश्येकाकी वातगुल्मी २७ समयभेत्ता खल्वाटः २८ श्लीपद्यवकीर्णी २९ परवृत्तिघ्नो दरिद्र ः! ३० परपीडाकरो दीर्घरोगी ३१


1591

aq ÕCz^;É, .v²Nt 1 } yh' n;XnIy;t( 2 p[Tyh' c i]Wv,' ˜;nm;cret( 3 i]" p[it˜;nmPsu mÆnm( 4 m¦²S]r`mWR,' jpet( 5 idv; iSqtâStϼt( 6 r;];v;sIn" 7 kmR,oŒNte py¾SvnI' d´;t( 8 ”Ty~mWR,m( 9 } yh' s;y' } yh' p[;tS} yhmy;ÉctmXnIy;deW p[;j;pTy" 10 } yhmuã,;" ipbed-pS} yhmuã,' `Ot' } yhmuã,' pyS} yh' c n;XnIy;deW t¢ÕCz^" 11 Etwrev xItw" xItÕCz^" 12 ÕCz^;itÕCz^" pys; idvswkÉv'xit=p,m( 13 ¬dksÿ_Un;' m;s;>yvh;re,odkÕCz^" 14 Ébs;>yvh;re, mUlÕCz^" 15 ÉbLv;>yvh;re, ÅIflÕCz^" 16 pµ;=wv;R 17 inr;h;rSy Ã;dx;hen pr;k" 18 gomU]' gomy' =Ir' dÉ/ sipR" kÚxodk;Nyekid-vsmXnIy;t( iÃtIymupvsedetTs;'tpnm( 19 gomU];idÉ." p[Tyhm>y-StwmRh;s;'tpnm( 20 } yh;>yStw’;its;'tpnm( 21 ipyvh;rStul;pu¨W" 22 kÚxpl;xoduMbr-pµxÄpuãpIv$b[;÷IsuvcRl;p]w" KvÉqtSy;M.s" p[Tyekù p;nen p,R-ÕCz^" 23

atha kqcchrANi bhavanti 1 tr?yahaM nAfnIyAt 2 pratyahaM ca triSavaNaM snAnamAcaret 3 triH pratisnAnamapsu majjanam 4 magnastriraghamarSaNaM japet 5 divA sthitastiSThet 6 rAtrAvAsInaH 7 karmaNo'nte payasvinIM dadyAt 8 ityaghmarSaNam 9 tr?yahaM sAyaM tr?yahaM prAta str?yahamayAcitamafnIyAdeSa prAjApatyaH 10 tr?yahamuSNAH pibeda-pa str?yahamuSNaM ghqtaM tr?yahamuSNaM paya str?yahaM ca nAfnIyAdeSa taptakqcchraH 11 etaireva fItaiH fItakqcchraH 12 kqcchrAtikqcchraH payasA divasaikaviMfatikSapaNam 13 udakasaktUnAM mAsAbhyavahAreNodakakqcchraH 14 bisAbhyavahAreNa mUlakqcchraH 15 bilvAbhyavahAreNa frIphalakqcchraH 16 padmAkSairvA 17 nirAhArasya dvAdafAhena parAkaH 18 gomUtraM gomayaM kSIraM dadhi sarpiH kufodakAnyekadi-vasamafnIyAt dvitIyamupavasedetatsAMtapanam 19 gomUtrAdibhiH pratyahamabhya-stairmahAsAMtapanam 20 tr?yahAbhyastaifcAtisAMtapanam 21 piNyAkAcAmatakra-?odakasaktUnAmupavAsAntarito'bhyavahArastulApuruSaH 22 kufapalAfodumbara-padmafazkhapuSpIvaTabrAhmIsuvarcalApatraiH kvathitasyAmbhasaH pratyekaM pAnena parNa-kqcchraH 23

atha kqcchrANi bhavanti 1 tr! yahaM nAfnIyAt 2 pratyahaM ca triSavaNaM snAnamAcaret 3 triH pratisnAnamapsu majjanam 4 magnastriraghamarSaNaM japet 5 divA sthitastiSThet 6 rAtrAvAsInaH 7 karmaNo'nte payasvinIM dadyAt 8 ityaghmarSaNam 9 tr! yahaM sAyaM tr! yahaM prAtastr! yahamayAcitamafnIyAdeSa prAjApatyaH 10 tr! yahamuSNAH pibeda-pastr! yahamuSNaM ghqtaM tr! yahamuSNaM payastr! yahaM ca nAfnIyAdeSa taptakqcchraH 11 etaireva fItaiH fItakqcchraH 12 kqcchrAtikqcchraH payasA divasaikaviMfatikSapaNam 13 udakasaktUnAM mAsAbhyavahAreNodakakqcchraH 14 bisAbhyavahAreNa mUlakqcchraH 15 bilvAbhyavahAreNa frIphalakqcchraH 16 padmAkSairvA 17 nirAhArasya dvAdafAhena parAkaH 18 gomUtraM gomayaM kSIraM dadhi sarpiH kufodakAnyekadi-vasamafnIyAt dvitIyamupavasedetatsAMtapanam 19 gomUtrAdibhiH pratyahamabhya-stairmahAsAMtapanam 20 tr! yahAbhyastaifcAtisAMtapanam 21 piNyAkAcAmatakra-do!kasaktUnAmupavAsAntarito'bhyavahArastulApuruSaH 22 kufapalAfodumbara-padmafazkhapuSpIvaTabrAhmIsuvarcalApatraiH kvathitasyAmbhasaH pratyekaM pAnena parNa-kqcchraH 23

अथ कृच्छ्राणि भवन्ति १ त्र्?यहं नाश्नीयात् २ प्रत्यहं च त्रिषवणं स्नानमाचरेत् ३ त्रिः प्रतिस्नानमप्सु मज्जनम् ४ मग्नस्त्रिरघमर्षणं जपेत् ५ दिवा स्थितस्तिष्ठेत् ६ रात्रावासीनः ७ कर्मणोऽन्ते पयस्विनीं दद्यात् ८ इत्यघ्मर्षणम् ९ त्र्?यहं सायं त्र्?यहं प्रात स्त्र्?यहमयाचितमश्नीयादेष प्राजापत्यः १० त्र्?यहमुष्णाः पिबेद-प स्त्र्?यहमुष्णं घृतं त्र्?यहमुष्णं पय स्त्र्?यहं च नाश्नीयादेष तप्तकृच्छ्रः ११ एतैरेव शीतैः शीतकृच्छ्रः १२ कृच्छ्रातिकृच्छ्रः पयसा दिवसैकविंशतिक्षपणम् १३ उदकसक्तूनां मासाभ्यवहारेणोदककृच्छ्रः १४ बिसाभ्यवहारेण मूलकृच्छ्रः १५ बिल्वाभ्यवहारेण श्रीफलकृच्छ्रः १६ पद्माक्षैर्वा १७ निराहारस्य द्वादशाहेन पराकः १८ गोमूत्रं गोमयं क्षीरं दधि सर्पिः कुशोदकान्येकदि-वसमश्नीयात् द्वितीयमुपवसेदेतत्सांतपनम् १९ गोमूत्रादिभिः प्रत्यहमभ्य-स्तैर्महासांतपनम् २० त्र्?यहाभ्यस्तैश्चातिसांतपनम् २१ पिण्याकाचामतक्र-?ोदकसक्तूनामुपवासान्तरितोऽभ्यवहारस्तुलापुरुषः २२ कुशपलाशोदुम्बर-पद्मशङ्खपुष्पीवटब्राह्मीसुवर्चलापत्रैः क्वथितस्याम्भसः प्रत्येकं पानेन पर्ण-कृच्छ्रः २३

अथ कृच्छ्राणि भवन्ति १ त्र्! यहं नाश्नीयात् २ प्रत्यहं च त्रिषवणं स्नानमाचरेत् ३ त्रिः प्रतिस्नानमप्सु मज्जनम् ४ मग्नस्त्रिरघमर्षणं जपेत् ५ दिवा स्थितस्तिष्ठेत् ६ रात्रावासीनः ७ कर्मणोऽन्ते पयस्विनीं दद्यात् ८ इत्यघ्मर्षणम् ९ त्र्! यहं सायं त्र्! यहं प्रातस्त्र्! यहमयाचितमश्नीयादेष प्राजापत्यः १० त्र्! यहमुष्णाः पिबेद-पस्त्र्! यहमुष्णं घृतं त्र्! यहमुष्णं पयस्त्र्! यहं च नाश्नीयादेष तप्तकृच्छ्रः ११ एतैरेव शीतैः शीतकृच्छ्रः १२ कृच्छ्रातिकृच्छ्रः पयसा दिवसैकविंशतिक्षपणम् १३ उदकसक्तूनां मासाभ्यवहारेणोदककृच्छ्रः १४ बिसाभ्यवहारेण मूलकृच्छ्रः १५ बिल्वाभ्यवहारेण श्रीफलकृच्छ्रः १६ पद्माक्षैर्वा १७ निराहारस्य द्वादशाहेन पराकः १८ गोमूत्रं गोमयं क्षीरं दधि सर्पिः कुशोदकान्येकदि-वसमश्नीयात् द्वितीयमुपवसेदेतत्सांतपनम् १९ गोमूत्रादिभिः प्रत्यहमभ्य-स्तैर्महासांतपनम् २० त्र्! यहाभ्यस्तैश्चातिसांतपनम् २१ पिण्याकाचामतक्र-दो!कसक्तूनामुपवासान्तरितोऽभ्यवहारस्तुलापुरुषः २२ कुशपलाशोदुम्बर-पद्मशङ्खपुष्पीवटब्राह्मीसुवर्चलापत्रैः क्वथितस्याम्भसः प्रत्येकं पानेन पर्ण-कृच्छ्रः २३


1606

aq c;N{ ;y,m( 1 g[;s;nivk;r;nXnIy;t( 2 t;'’N{ kl;É.vOõ* v/R-yeõ;n* î;syedm;v;Sy;y;' n;XnIy;deW c;N{ ;y,o yvm?y" 3 ippI-²lk;m?yo v; 4 ySy;m;v;Sy; m?ye .vit s ippI²lk;m?y" 5 ySy p*,Rm;sI s yvm?y" 6 a·* g[;s;Np[itidvs' m;smXnIy;Ts yitc;N{ ;y," 7 s;y' p[;t’tur’tur" s ²xx(uc;N{ ;y," 8 yq; kq'Éc-TW·äon;' i]xtI' m;sen;XnIy;Ts s;m;Nyc;N{ ;y," 9

atha cAndra ?AyaNam 1 grAsAnavikArAnafnIyAt 2 tAMfcandra kalAbhivqddhau vardha-yeddhAnau hrAsayedamAvAsyAyAM nAfnIyAdeSa cAndra ?AyaNo yavamadhyaH 3 pipI-likAmadhyo vA 4 yasyAmAvAsyA madhye bhavati sa pipIlikAmadhyaH 5 yasya paurNamAsI sa yavamadhyaH 6 aSTau grAsAnpratidivasaM mAsamafnIyAtsa yaticAndra ?AyaNaH 7 sAyaM prAtafcaturafcaturaH sa fif?cAndra ?AyaNaH 8 yathA kathaMci-tSaSTyonAM trifatIM mAsenAfnIyAtsa sAmAnyacAndra ?AyaNaH 9

atha cAndrA yaNam 1 grAsAnavikArAnafnIyAt 2 tAMfcandra kalAbhivqddhau vardha-yeddhAnau hrAsayedamAvAsyAyAM nAfnIyAdeSa cAndrA yaNo yavamadhyaH 3 pipI-likAmadhyo vA 4 yasyAmAvAsyA madhye bhavati sa pipIlikAmadhyaH 5 yasya paurNamAsI sa yavamadhyaH 6 aSTau grAsAnpratidivasaM mAsamafnIyAtsa yaticAndrA yaNaH 7 sAyaM prAtafcaturafcaturaH sa fifcuA!ndrA yaNaH 8 yathA kathaMci-tSaSTyonAM trifatIM mAsenAfnIyAtsa sAmAnyacAndrA yaNaH 9

अथ चान्द्र ?ायणम् १ ग्रासानविकारानश्नीयात् २ तांश्चन्द्र कलाभिवृद्धौ वर्ध-येद्धानौ ह्रासयेदमावास्यायां नाश्नीयादेष चान्द्र ?ायणो यवमध्यः ३ पिपी-लिकामध्यो वा ४ यस्यामावास्या मध्ये भवति स पिपीलिकामध्यः ५ यस्य पौर्णमासी स यवमध्यः ६ अष्टौ ग्रासान्प्रतिदिवसं मासमश्नीयात्स यतिचान्द्र ?ायणः ७ सायं प्रातश्चतुरश्चतुरः स शिश्?चान्द्र ?ायणः ८ यथा कथंचि-त्षष्ट्योनां त्रिशतीं मासेनाश्नीयात्स सामान्यचान्द्र ?ायणः ९

अथ चान्द्रा यणम् १ ग्रासानविकारानश्नीयात् २ तांश्चन्द्र कलाभिवृद्धौ वर्ध-येद्धानौ ह्रासयेदमावास्यायां नाश्नीयादेष चान्द्रा यणो यवमध्यः ३ पिपी-लिकामध्यो वा ४ यस्यामावास्या मध्ये भवति स पिपीलिकामध्यः ५ यस्य पौर्णमासी स यवमध्यः ६ अष्टौ ग्रासान्प्रतिदिवसं मासमश्नीयात्स यतिचान्द्रा यणः ७ सायं प्रातश्चतुरश्चतुरः स शिश्चुआ!न्द्रा यणः ८ यथा कथंचि-त्षष्ट्योनां त्रिशतीं मासेनाश्नीयात्स सामान्यचान्द्रा यणः ९


1645

m;t;ip]orx(uÅUW;' tTpunI?v' yv; mm 20

mAtApitroraf?frUSAM tatpunIdhvaM yavA mama 20

mAtApitroraffruU!SAM tatpunIdhvaM yavA mama 20

मातापित्रोरश्?श्रूषां तत्पुनीध्वं यवा मम २०

मातापित्रोरश्श्रुऊ!षां तत्पुनीध्वं यवा मम २०


1648

g,;¥' gÉ,k;¥' c xU{ ;¥' Å;õsUtkm(

gaNAnnaM gaNikAnnaM ca fUdra ?AnnaM frAddhasUtakam

gaNAnnaM gaNikAnnaM ca fUdrA nnaM frAddhasUtakam

गणान्नं गणिकान्नं च शूद्र ?ान्नं श्राद्धसूतकम्

गणान्नं गणिकान्नं च शूद्रा न्नं श्राद्धसूतकम्


1662

m;gRxIWRx(uKlwk;dXy;mupoiWto Ã;dXy;' .gvNt' ÅIv;sudevmcRyet( 1 puãp/Up;nulepndIpnwve´w" viöb[;÷,tpR,w’ 2 v[tmetTs'vTsr' ÕTv; p;pe>y" pUto .vit 3 y;vÆIv' ÕTv; etÃÇpm;Òoit 4 ¬.yp=Ã;-dxIãvev' s'vTsre, SvgRlokm;Òoit 5 y;vÆIv' ÕTv; ivã,ulokm( 6 Evmev pdxIãvip 7

mArgafIrSaf?klaikAdafyAmupoSito dvAdafyAM bhagavantaM frIvAsudevamarcayet 1 puSpadhUpAnulepanadIpanaivedyaiH vahnibrAhmaNatarpaNaifca 2 vratametatsaMvatsaraM kqtvA pApebhyaH pUto bhavati 3 yAvajjIvaM kqtvA fvetadvIpamApnoti 4 ubhayapakSadvA-dafISvevaM saMvatsareNa svargalokamApnoti 5 yAvajjIvaM kqtvA viSNulokam 6 evameva paxcadafISvapi 7

mArgafIrSafkluai!kAdafyAmupoSito dvAdafyAM bhagavantaM frIvAsudevamarcayet 1 puSpadhUpAnulepanadIpanaivedyaiH vahnibrAhmaNatarpaNaifca 2 vratametatsaMvatsaraM kqtvA pApebhyaH pUto bhavati 3 yAvajjIvaM kqtvA fvetadvIpamApnoti 4 ubhayapakSadvA-dafISvevaM saMvatsareNa svargalokamApnoti 5 yAvajjIvaM kqtvA viSNulokam 6 evameva paxcadafISvapi 7

मार्गशीर्षश्?क्लैकादश्यामुपोषितो द्वादश्यां भगवन्तं श्रीवासुदेवमर्चयेत् १ पुष्पधूपानुलेपनदीपनैवेद्यैः वह्निब्राह्मणतर्पणैश्च २ व्रतमेतत्संवत्सरं कृत्वा पापेभ्यः पूतो भवति ३ यावज्जीवं कृत्वा श्वेतद्वीपमाप्नोति ४ उभयपक्षद्वा-दशीष्वेवं संवत्सरेण स्वर्गलोकमाप्नोति ५ यावज्जीवं कृत्वा विष्णुलोकम् ६ एवमेव पञ्चदशीष्वपि ७

मार्गशीर्षश्क्लुऐ!कादश्यामुपोषितो द्वादश्यां भगवन्तं श्रीवासुदेवमर्चयेत् १ पुष्पधूपानुलेपनदीपनैवेद्यैः वह्निब्राह्मणतर्पणैश्च २ व्रतमेतत्संवत्सरं कृत्वा पापेभ्यः पूतो भवति ३ यावज्जीवं कृत्वा श्वेतद्वीपमाप्नोति ४ उभयपक्षद्वा-दशीष्वेवं संवत्सरेण स्वर्गलोकमाप्नोति ५ यावज्जीवं कृत्वा विष्णुलोकम् ६ एवमेव पञ्चदशीष्वपि ७


1677

tqwv Ã;dxI x(uKl; y; Sy;Cz^v,s'yut; 10

tathaiva dvAdafI f?klA yA syAcchravaNasaMyutA 10

tathaiva dvAdafI fkluA! yA syAcchravaNasaMyutA 10

तथैव द्वादशी श्?क्ला या स्याच्छ्रवणसंयुता १०

तथैव द्वादशी श्क्लुआ! या स्याच्छ्रवणसंयुता १०


1682

vne p,RkÚ$I' ÕTv; vset( 1 i]Wv,' ˜;y;t( 2 SvkmR c;c=;,o g[;me g[;me .w+ym;cret( 3 tO,x;yI c Sy;t( 4 EtNmh;v[tm( 5 b[;÷,' hTv; Ã;dxs'vTsr' kÚy;Rt( 6 y;gSq' =i]y' vwXy' v; 7 guivR,I' rjSvl;' v; 8 ai]go];' v; n;rIm( 9 Ém]' v; 10 nOpitv/e mh;v[tmev iÃgu,' kÚy;Rt( 11 p;don' =i]yv/e 12 a/| vwXyv/e 13 td/| xU{ v/e 14 sveRWu xv²xro?vjI Sy;t( 15 m;smekù Õtv;pno gv;mnugmn' kÚy;Rt( 16 t;Sv;sIn;Sv;sIt 17 iSqt;su iSqt’ Sy;t( 18 s¥;' coõret( 19 .ye>y’ r=et( 20 t;s;' xIt;id];,mÕTv; n;Tmn" kÚy;Rt( 21 gomU]e, ˜;y;t( 22 gorsw’ vteRt 23 Etíov[t' gov/e kÚy;Rt( 24 gj' hTv; p nIlvOW.;Nd´;t( 25 turg' v;s" 26 Ekh;ynmn@±v;h' %rv/e 27 meW;jv/e c 28 suv,RÕã,lmu·^v/e 29 ;n' hTv; i]r;]mupvset( 30 hTv; mUWkm;j;RrnkÚlm<@†k@‘<@‘.;jgr;,;mNy-tmmupoiWt" Õsr' b[;÷,' .ojÉyTv; lohd<@Ö d²=,;' d´;t( 31 go/olUkk;kZWv/e i]r;]mupvset( 32 h'sbkbl;k;míuv;nrXye-n.;sc£v;k;n;mNytm' hTv; b[;÷,;y g;' d´;t( 33 sp| hTv;.[I' k;-ã,;RysI' d´;t( 34 W

vane parNakuTIM kqtvA vaset 1 triSavaNaM snAyAt 2 svakarma cAcakSANo grAme grAme bhaikSyamAcaret 3 tqNafAyI ca syAt 4 etanmahAvratam 5 brAhmaNaM hatvA dvAdafasaMvatsaraM kuryAt 6 yAgasthaM kSatriyaM vaifyaM vA 7 gurviNIM rajasvalAM vA 8 atrigotrAM vA nArIm 9 mitraM vA 10 nqpativadhe mahAvratameva dviguNaM kuryAt 11 pAdonaM kSatriyavadhe 12 ardhaM vaifyavadhe 13 tadardhaM fUdra vadhe 14 sarveSu favafirodhvajI syAt 15 mAsamekaM kqtavApano gavAmanugamanaM kuryAt 16 tAsvAsInAsvAsIta 17 sthitAsu sthitafca syAt 18 sannAM coddharet 19 bhayebhyafca rakSet 20 tAsAM fItAditrANamakqtvA nAtmanaH kuryAt 21 gomUtreNa snAyAt 22 gorasaifca varteta 23 etadgovrataM govadhe kuryAt 24 gajaM hatvA paxca nIlavqSabhAndadyAt 25 turagaM vAsaH 26 ekahAyanamanaDvAhaM kharavadhe 27 meSAjavadhe ca 28 suvarNakqSNalamuSTravadhe 29 fvAnaM hatvA trirAtramupavaset 30 hatvA mUSakamArjAranakulamaNDUkaDuNDubhAjagarANAmanya-tamamupoSitaH kqsaraM brAhmaNaM bhojayitvA lohadaNDaM dakSiNAM dadyAt 31 godholUkakAkajhaSavadhe trirAtramupavaset 32 haMsabakabalAkAmadguvAnarafye-nabhAsacakravAkAnAmanyatamaM hatvA brAhmaNAya gAM dadyAt 33 sarpaM hatvAbhrIM kA-rSNAyasIM dadyAt 34 SaNDhaM hatvA palAlabhArakam 35 varAhaM hatvA ghqtakumbham 36 tittiriM tiladra ?oNam 37 f?kaM dvihAyanavatsam 38 krauxcaM trihAyanam 39 kravyAdamqgavadhe payasvinIM gAM dadyAt 40 akravyAdamqgavadhe vatsatarIm 41 anuktamqgavadhe trirAtraM payasA varteta 42 pakSivadhe naktAfI syAt 43 rUpyamASaM vA dadyAt 44 hatvA jalacaramupavaset 45

vane parNakuTIM kqtvA vaset 1 triSavaNaM snAyAt 2 svakarma cAcakSANo grAme grAme bhaikSyamAcaret 3 tqNafAyI ca syAt 4 etanmahAvratam 5 brAhmaNaM hatvA dvAdafasaMvatsaraM kuryAt 6 yAgasthaM kSatriyaM vaifyaM vA 7 gurviNIM rajasvalAM vA 8 atrigotrAM vA nArIm 9 mitraM vA 10 nqpativadhe mahAvratameva dviguNaM kuryAt 11 pAdonaM kSatriyavadhe 12 ardhaM vaifyavadhe 13 tadardhaM fUdra vadhe 14 sarveSu favafirodhvajI syAt 15 mAsamekaM kqtavApano gavAmanugamanaM kuryAt 16 tAsvAsInAsvAsIta 17 sthitAsu sthitafca syAt 18 sannAM coddharet 19 bhayebhyafca rakSet 20 tAsAM fItAditrANamakqtvA nAtmanaH kuryAt 21 gomUtreNa snAyAt 22 gorasaifca varteta 23 etadgovrataM govadhe kuryAt 24 gajaM hatvA paxca nIlavqSabhAndadyAt 25 turagaM vAsaH 26 ekahAyanamanaDvAhaM kharavadhe 27 meSAjavadhe ca 28 suvarNakqSNalamuSTravadhe 29 fvAnaM hatvA trirAtramupavaset 30 hatvA mUSakamArjAranakulamaNDUkaDuNDubhAjagarANAmanya-tamamupoSitaH kqsaraM brAhmaNaM bhojayitvA lohadaNDaM dakSiNAM dadyAt 31 godholUkakAkajhaSavadhe trirAtramupavaset 32 haMsabakabalAkAmadguvAnarafye-nabhAsacakravAkAnAmanyatamaM hatvA brAhmaNAya gAM dadyAt 33 sarpaM hatvAbhrIM kA-rSNAyasIM dadyAt 34 SaNDhaM hatvA palAlabhArakam 35 varAhaM hatvA ghqtakumbham 36 tittiriM tiladro Nam 37 fkuM dvihAyanavatsam 38 krauxcaM trihAyanam 39 kravyAdamqgavadhe payasvinIM gAM dadyAt 40 akravyAdamqgavadhe vatsatarIm 41 anuktamqgavadhe trirAtraM payasA varteta 42 pakSivadhe naktAfI syAt 43 rUpyamASaM vA dadyAt 44 hatvA jalacaramupavaset 45

वने पर्णकुटीं कृत्वा वसेत् १ त्रिषवणं स्नायात् २ स्वकर्म चाचक्षाणो ग्रामे ग्रामे भैक्ष्यमाचरेत् ३ तृणशायी च स्यात् ४ एतन्महाव्रतम् ५ ब्राह्मणं हत्वा द्वादशसंवत्सरं कुर्यात् ६ यागस्थं क्षत्रियं वैश्यं वा ७ गुर्विणीं रजस्वलां वा ८ अत्रिगोत्रां वा नारीम् ९ मित्रं वा १० नृपतिवधे महाव्रतमेव द्विगुणं कुर्यात् ११ पादोनं क्षत्रियवधे १२ अर्धं वैश्यवधे १३ तदर्धं शूद्र वधे १४ सर्वेषु शवशिरोध्वजी स्यात् १५ मासमेकं कृतवापनो गवामनुगमनं कुर्यात् १६ तास्वासीनास्वासीत १७ स्थितासु स्थितश्च स्यात् १८ सन्नां चोद्धरेत् १९ भयेभ्यश्च रक्षेत् २० तासां शीतादित्राणमकृत्वा नात्मनः कुर्यात् २१ गोमूत्रेण स्नायात् २२ गोरसैश्च वर्तेत २३ एतद्गोव्रतं गोवधे कुर्यात् २४ गजं हत्वा पञ्च नीलवृषभान्दद्यात् २५ तुरगं वासः २६ एकहायनमनड्वाहं खरवधे २७ मेषाजवधे च २८ सुवर्णकृष्णलमुष्ट्रवधे २९ श्वानं हत्वा त्रिरात्रमुपवसेत् ३० हत्वा मूषकमार्जारनकुलमण्डूकडुण्डुभाजगराणामन्य-तममुपोषितः कृसरं ब्राह्मणं भोजयित्वा लोहदण्डं दक्षिणां दद्यात् ३१ गोधोलूककाकझषवधे त्रिरात्रमुपवसेत् ३२ हंसबकबलाकामद्गुवानरश्ये-नभासचक्रवाकानामन्यतमं हत्वा ब्राह्मणाय गां दद्यात् ३३ सर्पं हत्वाभ्रीं का-र्ष्णायसीं दद्यात् ३४ षण्ढं हत्वा पलालभारकम् ३५ वराहं हत्वा घृतकुम्भम् ३६ तित्तिरिं तिलद्र ?ोणम् ३७ श्?कं द्विहायनवत्सम् ३८ क्रौञ्चं त्रिहायनम् ३९ क्रव्यादमृगवधे पयस्विनीं गां दद्यात् ४० अक्रव्यादमृगवधे वत्सतरीम् ४१ अनुक्तमृगवधे त्रिरात्रं पयसा वर्तेत ४२ पक्षिवधे नक्ताशी स्यात् ४३ रूप्यमाषं वा दद्यात् ४४ हत्वा जलचरमुपवसेत् ४५

वने पर्णकुटीं कृत्वा वसेत् १ त्रिषवणं स्नायात् २ स्वकर्म चाचक्षाणो ग्रामे ग्रामे भैक्ष्यमाचरेत् ३ तृणशायी च स्यात् ४ एतन्महाव्रतम् ५ ब्राह्मणं हत्वा द्वादशसंवत्सरं कुर्यात् ६ यागस्थं क्षत्रियं वैश्यं वा ७ गुर्विणीं रजस्वलां वा ८ अत्रिगोत्रां वा नारीम् ९ मित्रं वा १० नृपतिवधे महाव्रतमेव द्विगुणं कुर्यात् ११ पादोनं क्षत्रियवधे १२ अर्धं वैश्यवधे १३ तदर्धं शूद्र वधे १४ सर्वेषु शवशिरोध्वजी स्यात् १५ मासमेकं कृतवापनो गवामनुगमनं कुर्यात् १६ तास्वासीनास्वासीत १७ स्थितासु स्थितश्च स्यात् १८ सन्नां चोद्धरेत् १९ भयेभ्यश्च रक्षेत् २० तासां शीतादित्राणमकृत्वा नात्मनः कुर्यात् २१ गोमूत्रेण स्नायात् २२ गोरसैश्च वर्तेत २३ एतद्गोव्रतं गोवधे कुर्यात् २४ गजं हत्वा पञ्च नीलवृषभान्दद्यात् २५ तुरगं वासः २६ एकहायनमनड्वाहं खरवधे २७ मेषाजवधे च २८ सुवर्णकृष्णलमुष्ट्रवधे २९ श्वानं हत्वा त्रिरात्रमुपवसेत् ३० हत्वा मूषकमार्जारनकुलमण्डूकडुण्डुभाजगराणामन्य-तममुपोषितः कृसरं ब्राह्मणं भोजयित्वा लोहदण्डं दक्षिणां दद्यात् ३१ गोधोलूककाकझषवधे त्रिरात्रमुपवसेत् ३२ हंसबकबलाकामद्गुवानरश्ये-नभासचक्रवाकानामन्यतमं हत्वा ब्राह्मणाय गां दद्यात् ३३ सर्पं हत्वाभ्रीं का-र्ष्णायसीं दद्यात् ३४ षण्ढं हत्वा पलालभारकम् ३५ वराहं हत्वा घृतकुम्भम् ३६ तित्तिरिं तिलद्रो णम् ३७ श्कुं द्विहायनवत्सम् ३८ क्रौञ्चं त्रिहायनम् ३९ क्रव्यादमृगवधे पयस्विनीं गां दद्यात् ४० अक्रव्यादमृगवधे वत्सतरीम् ४१ अनुक्तमृगवधे त्रिरात्रं पयसा वर्तेत ४२ पक्षिवधे नक्ताशी स्यात् ४३ रूप्यमाषं वा दद्यात् ४४ हत्वा जलचरमुपवसेत् ४५


1692

ans(h(Qn;' cwv ih's;y;' p[;,;y;men x(u?yit 47

anashthnAM caiva hiMsAyAM prANAyAmena f?dhyati 47

anashthnAM caiva hiMsAyAM prANAyAmena fdhyuti 47

अनस्ह्थ्नां चैव हिंसायां प्राणायामेन श्?ध्यति ४७

अनस्ह्थ्नां चैव हिंसायां प्राणायामेन श्ध्युति ४७


1712

sur;p" svRkmRvÉjRt" k,;NvWRmXnIy;t( 1 ml;n;' m´;n;' c;NytmSy p[;xne c;N{ ;y,' kÚy;Rt( 2 lx(unpl;<@‘gOïnwtíâN/iv@±vr;hg[;mkÚ-ÔÚ$v;nrgom;'s.=,e c 3 sveRãveteWu iÃj;n;' p[;yɒÿ;Nte .Uy" s'Sk;r' kÚy;Rt( 4 vpnme%l;d<@.w+ycy;Rv[t;in pun"s'Sk;rkmRÉ, vjRnIy;in 5 xxkxLykgo/;%@±gkËmRvj| pn%m;'s;xne s¢r;]mupvset( 6 g,gÉ,k;Steng;yn;¥;in .uKTv; s¢r;]' pys; vteRt 7 t=k;¥' cmR-ktuR’ 8 v;/RuiWkkdyRdI²=tbõing@;É.xStW

surApaH sarvakarmavarjitaH kaNAnvarSamafnIyAt 1 malAnAM madyAnAM cAnyatamasya prAfane cAndra ?AyaNaM kuryAt 2 laf?napalANDugqxjanaitadgandhiviDvarAhagrAmaku-kkuTavAnaragomAMsabhakSaNe ca 3 sarveSveteSu dvijAnAM prAyafcittAnte bhUyaH saMskAraM kuryAt 4 vapanamekhalAdaNDabhaikSyacaryAvratAni punaHsaMskArakarmaNi varjanIyAni 5 fafakafalyakagodhAkhaDgakUrmavarjaM paxcanakhamAMsAfane saptarAtramupavaset 6 gaNagaNikAstenagAyanAnnAni bhuktvA saptarAtraM payasA varteta 7 takSakAnnaM carma-kartufca 8 vArdhuSikakadaryadIkSitabaddhanigaDAbhifastaSaNDhAnAM ca 9 puMfcalIdA-mbhikacikitsakalubdhakakrUrogrocchiSTabhojinAM ca 10 avIrastrI suvarNakAra-sapatnapatitAnAM ca 11 pif?nAnqtavAdikSatadharmAtmarasavikrayiNAM ca 12 failUSatantuvAyakqtaghnarajakAnAM ca 13 karmakAraniSAdarazgAvatArivaiNafastra-vikrayiNAM ca 14 fvajIvifauNDikatailikacailanirNejakAnAM ca 15 rajasva-lAsahopapativefmAnAM ca 16 bhrUNaghnAvekSitamudakyAsaMspqSTaM patatriNAvalIDhaM f?nA saMspqSTaM gavAghrAtaM ca 17 kAmataH padA spqSTamavakSutam 18 mattakru-ddhAturANAM ca 19 anarcitaM vqthA mAMsaM ca 20 pAThInarohitarAjIvasiMha-tuNDafakulavarjaM sarvamatsyamAMsAfane trirAtramupavaset 21 sarvajalajamAMsAfane ca 22 ApaH surAbhANDasthAH pItvA saptarAtraM fazkhapuSpIfqtaM payaH pibet 23 madyabhANDasthAfca paxcarAtram 24 somapaH surApasyAghrAya gandhamudakamagnastri-raghamarSaNaM japtvA ghqtaprAfanamAcaret 25 kharoSTrakAkamAMsAfane cAndra ?AyaNaM kuryAt 26 prAfyAjxAtaM sUnAsthaM f?SkamAMsaM ca 27 kravyAdamqgapakSimAMsAfane taptakqcchram 28 kalavizkaplavacakravAkahaMsarajjudAlasArasadAtyUhaf?kasAri-kAbakabalAkAkokilakhaxjarITAfane trirAtramupavaset 29 ekafapho-bhayadantAfane ca 30 tittirikapixjalalAvakavartikAmayUravarjaM sarvapakSimAM-sAfane cAhorAtram 31 kITAfane dinamekaM brahmasuvarcalAM pibet 32 f?nAM mAMsAfane ca 33 chatrAkakavakAfane sAMtapanam 34 yavagodhUmapayovikAraM snehAktaM f?ktaM khANDavaM ca varjayitvA yatparyuSitaM tatprAfyopavaset 35 vrafcanAmedhyaprabhavAM lohitAMfca vqkSaniryAsAn 36 fAlUkavqthAkqsarasaMyAva-pAyasApUpafaSkulIdevAnnAni havIMSi ca 37 go'jAmahiSIvarjaM sarvapayAMsi ca 38 anirdafAhAni tAnyapi 39 syandinIsandhinIvivatsAkSIraM ca 40 amedhyabhujafca 41 dadhivarjaM kevalAni ca f?ktAni 42 brahmacaryAframI frAddhabhojane trirAtramupavaset 43 dinamekaM codake vaset 44 madhumAMsAfane prAjApatyam 45 biDAlakAkanakulAkhUcchiSTabhakSaNe brahmasuvarcalAM pibet 46 fvocchiSTAfane dinamekamupoSitaH paxcagavyaM pibet 47 paxcanakhaviNmUtrAfane saptarAtram 48 AmafrAddhAfane trirAtraM payasA varteta 49 brAhmaNaH fUdra ?occhi-STAfane saptarAtram 50 vaifyocchiSTAfane paxcarAtram 51 rAjanyocchiSTAfane trirAtram 52 brAhmaNocchiSTAfane tvekAham 53 rAjanyaH fUdra ?occhiSTAfI paxcarAtram 54 vaifyocchiSTAfI trirAtram 55 vaifyaH fUdra ?occhiSTAfI ca 56 caNDAlAnnaM bhuktvA trirAtramupavaset 57 siddhaM bhuktvA parAkaH 58

surApaH sarvakarmavarjitaH kaNAnvarSamafnIyAt 1 malAnAM madyAnAM cAnyatamasya prAfane cAndrA yaNaM kuryAt 2 lafnupalANDugqxjanaitadgandhiviDvarAhagrAmaku-kkuTavAnaragomAMsabhakSaNe ca 3 sarveSveteSu dvijAnAM prAyafcittAnte bhUyaH saMskAraM kuryAt 4 vapanamekhalAdaNDabhaikSyacaryAvratAni punaHsaMskArakarmaNi varjanIyAni 5 fafakafalyakagodhAkhaDgakUrmavarjaM paxcanakhamAMsAfane saptarAtramupavaset 6 gaNagaNikAstenagAyanAnnAni bhuktvA saptarAtraM payasA varteta 7 takSakAnnaM carma-kartufca 8 vArdhuSikakadaryadIkSitabaddhanigaDAbhifastaSaNDhAnAM ca 9 puMfcalIdA-mbhikacikitsakalubdhakakrUrogrocchiSTabhojinAM ca 10 avIrastrI suvarNakAra-sapatnapatitAnAM ca 11 pifnuA!nqtavAdikSatadharmAtmarasavikrayiNAM ca 12 failUSatantuvAyakqtaghnarajakAnAM ca 13 karmakAraniSAdarazgAvatArivaiNafastra-vikrayiNAM ca 14 fvajIvifauNDikatailikacailanirNejakAnAM ca 15 rajasva-lAsahopapativefmAnAM ca 16 bhrUNaghnAvekSitamudakyAsaMspqSTaM patatriNAvalIDhaM fnuA! saMspqSTaM gavAghrAtaM ca 17 kAmataH padA spqSTamavakSutam 18 mattakru-ddhAturANAM ca 19 anarcitaM vqthA mAMsaM ca 20 pAThInarohitarAjIvasiMha-tuNDafakulavarjaM sarvamatsyamAMsAfane trirAtramupavaset 21 sarvajalajamAMsAfane ca 22 ApaH surAbhANDasthAH pItvA saptarAtraM fazkhapuSpIfqtaM payaH pibet 23 madyabhANDasthAfca paxcarAtram 24 somapaH surApasyAghrAya gandhamudakamagnastri-raghamarSaNaM japtvA ghqtaprAfanamAcaret 25 kharoSTrakAkamAMsAfane cAndrA yaNaM kuryAt 26 prAfyAjxAtaM sUnAsthaM fSkumAMsaM ca 27 kravyAdamqgapakSimAMsAfane taptakqcchram 28 kalavizkaplavacakravAkahaMsarajjudAlasArasadAtyUhafkusAri-kAbakabalAkAkokilakhaxjarITAfane trirAtramupavaset 29 ekafapho-bhayadantAfane ca 30 tittirikapixjalalAvakavartikAmayUravarjaM sarvapakSimAM-sAfane cAhorAtram 31 kITAfane dinamekaM brahmasuvarcalAM pibet 32 fnuAM! mAMsAfane ca 33 chatrAkakavakAfane sAMtapanam 34 yavagodhUmapayovikAraM snehAktaM fktuM khANDavaM ca varjayitvA yatparyuSitaM tatprAfyopavaset 35 vrafcanAmedhyaprabhavAM lohitAMfca vqkSaniryAsAn 36 fAlUkavqthAkqsarasaMyAva-pAyasApUpafaSkulIdevAnnAni havIMSi ca 37 go'jAmahiSIvarjaM sarvapayAMsi ca 38 anirdafAhAni tAnyapi 39 syandinIsandhinIvivatsAkSIraM ca 40 amedhyabhujafca 41 dadhivarjaM kevalAni ca fktuAni 42 brahmacaryAframI frAddhabhojane trirAtramupavaset 43 dinamekaM codake vaset 44 madhumAMsAfane prAjApatyam 45 biDAlakAkanakulAkhUcchiSTabhakSaNe brahmasuvarcalAM pibet 46 fvocchiSTAfane dinamekamupoSitaH paxcagavyaM pibet 47 paxcanakhaviNmUtrAfane saptarAtram 48 AmafrAddhAfane trirAtraM payasA varteta 49 brAhmaNaH fUdro cchi-STAfane saptarAtram 50 vaifyocchiSTAfane paxcarAtram 51 rAjanyocchiSTAfane trirAtram 52 brAhmaNocchiSTAfane tvekAham 53 rAjanyaH fUdro cchiSTAfI paxcarAtram 54 vaifyocchiSTAfI trirAtram 55 vaifyaH fUdro cchiSTAfI ca 56 caNDAlAnnaM bhuktvA trirAtramupavaset 57 siddhaM bhuktvA parAkaH 58

सुरापः सर्वकर्मवर्जितः कणान्वर्षमश्नीयात् १ मलानां मद्यानां चान्यतमस्य प्राशने चान्द्र ?ायणं कुर्यात् २ लश्?नपलाण्डुगृञ्जनैतद्गन्धिविड्वराहग्रामकु-क्कुटवानरगोमांसभक्षणे च ३ सर्वेष्वेतेषु द्विजानां प्रायश्चित्तान्ते भूयः संस्कारं कुर्यात् ४ वपनमेखलादण्डभैक्ष्यचर्याव्रतानि पुनःसंस्कारकर्मणि वर्जनीयानि ५ शशकशल्यकगोधाखड्गकूर्मवर्जं पञ्चनखमांसाशने सप्तरात्रमुपवसेत् ६ गणगणिकास्तेनगायनान्नानि भुक्त्वा सप्तरात्रं पयसा वर्तेत ७ तक्षकान्नं चर्म-कर्तुश्च ८ वार्धुषिककदर्यदीक्षितबद्धनिगडाभिशस्तषण्ढानां च ९ पुंश्चलीदा-म्भिकचिकित्सकलुब्धकक्रूरोग्रोच्छिष्टभोजिनां च १० अवीरस्त्री सुवर्णकार-सपत्नपतितानां च ११ पिश्?नानृतवादिक्षतधर्मात्मरसविक्रयिणां च १२ शैलूषतन्तुवायकृतघ्नरजकानां च १३ कर्मकारनिषादरङ्गावतारिवैणशस्त्र-विक्रयिणां च १४ श्वजीविशौण्डिकतैलिकचैलनिर्णेजकानां च १५ रजस्व-लासहोपपतिवेश्मानां च १६ भ्रूणघ्नावेक्षितमुदक्यासंस्पृष्टं पतत्रिणावलीढं श्?ना संस्पृष्टं गवाघ्रातं च १७ कामतः पदा स्पृष्टमवक्षुतम् १८ मत्तक्रु-द्धातुराणां च १९ अनर्चितं वृथा मांसं च २० पाठीनरोहितराजीवसिंह-तुण्डशकुलवर्जं सर्वमत्स्यमांसाशने त्रिरात्रमुपवसेत् २१ सर्वजलजमांसाशने च २२ आपः सुराभाण्डस्थाः पीत्वा सप्तरात्रं शङ्खपुष्पीशृतं पयः पिबेत् २३ मद्यभाण्डस्थाश्च पञ्चरात्रम् २४ सोमपः सुरापस्याघ्राय गन्धमुदकमग्नस्त्रि-रघमर्षणं जप्त्वा घृतप्राशनमाचरेत् २५ खरोष्ट्रकाकमांसाशने चान्द्र ?ायणं कुर्यात् २६ प्राश्याज्ञातं सूनास्थं श्?ष्कमांसं च २७ क्रव्यादमृगपक्षिमांसाशने तप्तकृच्छ्रम् २८ कलविङ्कप्लवचक्रवाकहंसरज्जुदालसारसदात्यूहश्?कसारि-काबकबलाकाकोकिलखञ्जरीटाशने त्रिरात्रमुपवसेत् २९ एकशफो-भयदन्ताशने च ३० तित्तिरिकपिञ्जललावकवर्तिकामयूरवर्जं सर्वपक्षिमां-साशने चाहोरात्रम् ३१ कीटाशने दिनमेकं ब्रह्मसुवर्चलां पिबेत् ३२ श्?नां मांसाशने च ३३ छत्राककवकाशने सांतपनम् ३४ यवगोधूमपयोविकारं स्नेहाक्तं श्?क्तं खाण्डवं च वर्जयित्वा यत्पर्युषितं तत्प्राश्योपवसेत् ३५ व्रश्चनामेध्यप्रभवां लोहितांश्च वृक्षनिर्यासान् ३६ शालूकवृथाकृसरसंयाव-पायसापूपशष्कुलीदेवान्नानि हवींषि च ३७ गोऽजामहिषीवर्जं सर्वपयांसि च ३८ अनिर्दशाहानि तान्यपि ३९ स्यन्दिनीसन्धिनीविवत्साक्षीरं च ४० अमेध्यभुजश्च ४१ दधिवर्जं केवलानि च श्?क्तानि ४२ ब्रह्मचर्याश्रमी श्राद्धभोजने त्रिरात्रमुपवसेत् ४३ दिनमेकं चोदके वसेत् ४४ मधुमांसाशने प्राजापत्यम् ४५ बिडालकाकनकुलाखूच्छिष्टभक्षणे ब्रह्मसुवर्चलां पिबेत् ४६ श्वोच्छिष्टाशने दिनमेकमुपोषितः पञ्चगव्यं पिबेत् ४७ पञ्चनखविण्मूत्राशने सप्तरात्रम् ४८ आमश्राद्धाशने त्रिरात्रं पयसा वर्तेत ४९ ब्राह्मणः शूद्र ?ोच्छि-ष्टाशने सप्तरात्रम् ५० वैश्योच्छिष्टाशने पञ्चरात्रम् ५१ राजन्योच्छिष्टाशने त्रिरात्रम् ५२ ब्राह्मणोच्छिष्टाशने त्वेकाहम् ५३ राजन्यः शूद्र ?ोच्छिष्टाशी पञ्चरात्रम् ५४ वैश्योच्छिष्टाशी त्रिरात्रम् ५५ वैश्यः शूद्र ?ोच्छिष्टाशी च ५६ चण्डालान्नं भुक्त्वा त्रिरात्रमुपवसेत् ५७ सिद्धं भुक्त्वा पराकः ५८

सुरापः सर्वकर्मवर्जितः कणान्वर्षमश्नीयात् १ मलानां मद्यानां चान्यतमस्य प्राशने चान्द्रा यणं कुर्यात् २ लश्नुपलाण्डुगृञ्जनैतद्गन्धिविड्वराहग्रामकु-क्कुटवानरगोमांसभक्षणे च ३ सर्वेष्वेतेषु द्विजानां प्रायश्चित्तान्ते भूयः संस्कारं कुर्यात् ४ वपनमेखलादण्डभैक्ष्यचर्याव्रतानि पुनःसंस्कारकर्मणि वर्जनीयानि ५ शशकशल्यकगोधाखड्गकूर्मवर्जं पञ्चनखमांसाशने सप्तरात्रमुपवसेत् ६ गणगणिकास्तेनगायनान्नानि भुक्त्वा सप्तरात्रं पयसा वर्तेत ७ तक्षकान्नं चर्म-कर्तुश्च ८ वार्धुषिककदर्यदीक्षितबद्धनिगडाभिशस्तषण्ढानां च ९ पुंश्चलीदा-म्भिकचिकित्सकलुब्धकक्रूरोग्रोच्छिष्टभोजिनां च १० अवीरस्त्री सुवर्णकार-सपत्नपतितानां च ११ पिश्नुआ!नृतवादिक्षतधर्मात्मरसविक्रयिणां च १२ शैलूषतन्तुवायकृतघ्नरजकानां च १३ कर्मकारनिषादरङ्गावतारिवैणशस्त्र-विक्रयिणां च १४ श्वजीविशौण्डिकतैलिकचैलनिर्णेजकानां च १५ रजस्व-लासहोपपतिवेश्मानां च १६ भ्रूणघ्नावेक्षितमुदक्यासंस्पृष्टं पतत्रिणावलीढं श्नुआ! संस्पृष्टं गवाघ्रातं च १७ कामतः पदा स्पृष्टमवक्षुतम् १८ मत्तक्रु-द्धातुराणां च १९ अनर्चितं वृथा मांसं च २० पाठीनरोहितराजीवसिंह-तुण्डशकुलवर्जं सर्वमत्स्यमांसाशने त्रिरात्रमुपवसेत् २१ सर्वजलजमांसाशने च २२ आपः सुराभाण्डस्थाः पीत्वा सप्तरात्रं शङ्खपुष्पीशृतं पयः पिबेत् २३ मद्यभाण्डस्थाश्च पञ्चरात्रम् २४ सोमपः सुरापस्याघ्राय गन्धमुदकमग्नस्त्रि-रघमर्षणं जप्त्वा घृतप्राशनमाचरेत् २५ खरोष्ट्रकाकमांसाशने चान्द्रा यणं कुर्यात् २६ प्राश्याज्ञातं सूनास्थं श्ष्कुमांसं च २७ क्रव्यादमृगपक्षिमांसाशने तप्तकृच्छ्रम् २८ कलविङ्कप्लवचक्रवाकहंसरज्जुदालसारसदात्यूहश्कुसारि-काबकबलाकाकोकिलखञ्जरीटाशने त्रिरात्रमुपवसेत् २९ एकशफो-भयदन्ताशने च ३० तित्तिरिकपिञ्जललावकवर्तिकामयूरवर्जं सर्वपक्षिमां-साशने चाहोरात्रम् ३१ कीटाशने दिनमेकं ब्रह्मसुवर्चलां पिबेत् ३२ श्नुआं! मांसाशने च ३३ छत्राककवकाशने सांतपनम् ३४ यवगोधूमपयोविकारं स्नेहाक्तं श्क्तुं खाण्डवं च वर्जयित्वा यत्पर्युषितं तत्प्राश्योपवसेत् ३५ व्रश्चनामेध्यप्रभवां लोहितांश्च वृक्षनिर्यासान् ३६ शालूकवृथाकृसरसंयाव-पायसापूपशष्कुलीदेवान्नानि हवींषि च ३७ गोऽजामहिषीवर्जं सर्वपयांसि च ३८ अनिर्दशाहानि तान्यपि ३९ स्यन्दिनीसन्धिनीविवत्साक्षीरं च ४० अमेध्यभुजश्च ४१ दधिवर्जं केवलानि च श्क्तुआनि ४२ ब्रह्मचर्याश्रमी श्राद्धभोजने त्रिरात्रमुपवसेत् ४३ दिनमेकं चोदके वसेत् ४४ मधुमांसाशने प्राजापत्यम् ४५ बिडालकाकनकुलाखूच्छिष्टभक्षणे ब्रह्मसुवर्चलां पिबेत् ४६ श्वोच्छिष्टाशने दिनमेकमुपोषितः पञ्चगव्यं पिबेत् ४७ पञ्चनखविण्मूत्राशने सप्तरात्रम् ४८ आमश्राद्धाशने त्रिरात्रं पयसा वर्तेत ४९ ब्राह्मणः शूद्रो च्छि-ष्टाशने सप्तरात्रम् ५० वैश्योच्छिष्टाशने पञ्चरात्रम् ५१ राजन्योच्छिष्टाशने त्रिरात्रम् ५२ ब्राह्मणोच्छिष्टाशने त्वेकाहम् ५३ राजन्यः शूद्रो च्छिष्टाशी पञ्चरात्रम् ५४ वैश्योच्छिष्टाशी त्रिरात्रम् ५५ वैश्यः शूद्रो च्छिष्टाशी च ५६ चण्डालान्नं भुक्त्वा त्रिरात्रमुपवसेत् ५७ सिद्धं भुक्त्वा पराकः ५८


1720

y;v²Nt px(urom;É, t;vTÕTveh m;r,m(

yAvanti paf?romANi tAvatkqtveha mAraNam

yAvanti pafruo!mANi tAvatkqtveha mAraNam

यावन्ति पश्?रोमाणि तावत्कृत्वेह मारणम्

यावन्ति पश्रुओ!माणि तावत्कृत्वेह मारणम्


1722

vOq; px(uß" p[;Òoit p[eTy ceh c inãÕitm( 60

vqthA paf?ghnaH prApnoti pretya ceha ca niSkqtim 60

vqthA pafghnuH prApnoti pretya ceha ca niSkqtim 60

वृथा पश्?घ्नः प्राप्नोति प्रेत्य चेह च निष्कृतिम् ६०

वृथा पश्घ्नुः प्राप्नोति प्रेत्य चेह च निष्कृतिम् ६०


1818

suv,RSteyÕ{ ;De km;Rc=;,o muslmpRyet( 1 v/;æy;g;Ã; p[yto .vit 2 mh;v[t' Ã;dx;Bd;in v; kÚy;Rt( 3 in=ep;ph;rI c 4 /;Ny/n;ph;rI c ÕCz^mBdm( 5 mnuãyS]IkËp=e]v;pIn;mph;re c;N{ ;y,m( 6 { Vy;-,;mLps;r;,;' s;'tpnm( 7 .+y.oÆäy;nxYy;snpuãpmUlfl;n;' pgVyp;nm( 8 tO,k;Ï&mx(uãk;¥gu@vS]cm;RÉmW;,;' i]r;]mupvset( 9 mÉ,muÿ_;p[v;lt;m[rjt;y"k;'Sy;n;' Ã;dx;h' k,;nXnIy;t( 10 k;p;Rsk¡$jo,;R´phr,e i]r;]' pys; vteRt 11 iÃxf“kxf;phr,e iÃr;]mupvset( 12 p²=gN/*WÉ/rÆuvwdl;n;mphr,e idnmupvset( 13

suvarNasteyakqdra ?Ajxe karmAcakSANo musalamarpayet 1 vadhAttyAgAdvA prayato bhavati 2 mahAvrataM dvAdafAbdAni vA kuryAt 3 nikSepApahArI ca 4 dhAnyadhanApahArI ca kqcchramabdam 5 manuSyastrIkUpakSetravApInAmapahAre cAndra ?AyaNam 6 dra vyA-NAmalpasArANAM sAMtapanam 7 bhakSyabhojjyayAnafayyAsanapuSpamUlaphalAnAM paxcagavyapAnam 8 tqNakASThadrumaf?SkAnnaguDavastracarmAmiSANAM trirAtramupavaset 9 maNimuktApravAlatAmrarajatAyaHkAMsyAnAM dvAdafAhaM kaNAnafnIyAt 10 kArpAsakITajorNAdyapaharaNe trirAtraM payasA varteta 11 dvifaphaikafaphApaharaNe dvirAtramupavaset 12 pakSigandhauSadhirajjuvaidalAnAmapaharaNe dinamupavaset 13

suvarNasteyakqdrA jxe karmAcakSANo musalamarpayet 1 vadhAttyAgAdvA prayato bhavati 2 mahAvrataM dvAdafAbdAni vA kuryAt 3 nikSepApahArI ca 4 dhAnyadhanApahArI ca kqcchramabdam 5 manuSyastrIkUpakSetravApInAmapahAre cAndrA yaNam 6 dra vyA-NAmalpasArANAM sAMtapanam 7 bhakSyabhojjyayAnafayyAsanapuSpamUlaphalAnAM paxcagavyapAnam 8 tqNakASThadrumafSkuA!nnaguDavastracarmAmiSANAM trirAtramupavaset 9 maNimuktApravAlatAmrarajatAyaHkAMsyAnAM dvAdafAhaM kaNAnafnIyAt 10 kArpAsakITajorNAdyapaharaNe trirAtraM payasA varteta 11 dvifaphaikafaphApaharaNe dvirAtramupavaset 12 pakSigandhauSadhirajjuvaidalAnAmapaharaNe dinamupavaset 13

सुवर्णस्तेयकृद्र ?ाज्ञे कर्माचक्षाणो मुसलमर्पयेत् १ वधात्त्यागाद्वा प्रयतो भवति २ महाव्रतं द्वादशाब्दानि वा कुर्यात् ३ निक्षेपापहारी च ४ धान्यधनापहारी च कृच्छ्रमब्दम् ५ मनुष्यस्त्रीकूपक्षेत्रवापीनामपहारे चान्द्र ?ायणम् ६ द्र व्या-णामल्पसाराणां सांतपनम् ७ भक्ष्यभोज्ज्ययानशय्यासनपुष्पमूलफलानां पञ्चगव्यपानम् ८ तृणकाष्ठद्रुमश्?ष्कान्नगुडवस्त्रचर्मामिषाणां त्रिरात्रमुपवसेत् ९ मणिमुक्ताप्रवालताम्ररजतायःकांस्यानां द्वादशाहं कणानश्नीयात् १० कार्पासकीटजोर्णाद्यपहरणे त्रिरात्रं पयसा वर्तेत ११ द्विशफैकशफापहरणे द्विरात्रमुपवसेत् १२ पक्षिगन्धौषधिरज्जुवैदलानामपहरणे दिनमुपवसेत् १३

सुवर्णस्तेयकृद्रा ज्ञे कर्माचक्षाणो मुसलमर्पयेत् १ वधात्त्यागाद्वा प्रयतो भवति २ महाव्रतं द्वादशाब्दानि वा कुर्यात् ३ निक्षेपापहारी च ४ धान्यधनापहारी च कृच्छ्रमब्दम् ५ मनुष्यस्त्रीकूपक्षेत्रवापीनामपहारे चान्द्रा यणम् ६ द्र व्या-णामल्पसाराणां सांतपनम् ७ भक्ष्यभोज्ज्ययानशय्यासनपुष्पमूलफलानां पञ्चगव्यपानम् ८ तृणकाष्ठद्रुमश्ष्कुआ!न्नगुडवस्त्रचर्मामिषाणां त्रिरात्रमुपवसेत् ९ मणिमुक्ताप्रवालताम्ररजतायःकांस्यानां द्वादशाहं कणानश्नीयात् १० कार्पासकीटजोर्णाद्यपहरणे त्रिरात्रं पयसा वर्तेत ११ द्विशफैकशफापहरणे द्विरात्रमुपवसेत् १२ पक्षिगन्धौषधिरज्जुवैदलानामपहरणे दिनमुपवसेत् १३


1843

aq;gMy;gmne mh;v[tiv/;nen;Bd' cIrv;s; vne p[;j;pTy' kÚy;Rt( 1 prd;rgmne c 2 gov[t' gogmne c 3 pu'Syyon;v;k;xeŒPsu idv; goy;ne c sv;s;" ˜;nm;cret( 4 c<@;lIgmne tTs;Mym;Òuy;t( 5 aD;-nt’;N{ ;y,Ãy' kÚy;Rt( 6 px(uveXy;gmne c p[;j;pTym( 7 sÕ¶u·; c S]I yTpu¨WSy prd;re td(v[t' kÚy;Rt( 8

athAgamyAgamane mahAvratavidhAnenAbdaM cIravAsA vane prAjApatyaM kuryAt 1 paradAragamane ca 2 govrataM gogamane ca 3 puMsyayonAvAkAfe'psu divA goyAne ca savAsAH snAnamAcaret 4 caNDAlIgamane tatsAmyamApnuyAt 5 ajxA-natafcAndra ?AyaNadvayaM kuryAt 6 paf?vefyAgamane ca prAjApatyam 7 sakqdduSTA ca strI yatpuruSasya paradAre tadvrataM kuryAt 8

athAgamyAgamane mahAvratavidhAnenAbdaM cIravAsA vane prAjApatyaM kuryAt 1 paradAragamane ca 2 govrataM gogamane ca 3 puMsyayonAvAkAfe'psu divA goyAne ca savAsAH snAnamAcaret 4 caNDAlIgamane tatsAmyamApnuyAt 5 ajxA-natafcAndrA yaNadvayaM kuryAt 6 pafvue!fyAgamane ca prAjApatyam 7 sakqdduSTA ca strI yatpuruSasya paradAre tadvrataM kuryAt 8

अथागम्यागमने महाव्रतविधानेनाब्दं चीरवासा वने प्राजापत्यं कुर्यात् १ परदारगमने च २ गोव्रतं गोगमने च ३ पुंस्ययोनावाकाशेऽप्सु दिवा गोयाने च सवासाः स्नानमाचरेत् ४ चण्डालीगमने तत्साम्यमाप्नुयात् ५ अज्ञा-नतश्चान्द्र ?ायणद्वयं कुर्यात् ६ पश्?वेश्यागमने च प्राजापत्यम् ७ सकृद्दुष्टा च स्त्री यत्पुरुषस्य परदारे तद्व्रतं कुर्यात् ८

अथागम्यागमने महाव्रतविधानेनाब्दं चीरवासा वने प्राजापत्यं कुर्यात् १ परदारगमने च २ गोव्रतं गोगमने च ३ पुंस्ययोनावाकाशेऽप्सु दिवा गोयाने च सवासाः स्नानमाचरेत् ४ चण्डालीगमने तत्साम्यमाप्नुयात् ५ अज्ञा-नतश्चान्द्रा यणद्वयं कुर्यात् ६ पश्वुए!श्यागमने च प्राजापत्यम् ७ सकृद्दुष्टा च स्त्री यत्पुरुषस्य परदारे तद्व्रतं कुर्यात् ८


1853

y" p;p;Tm; yen sh s'yuJyte s tSywv p[;yɒÿ' kÚy;Rt( 1 mOt-pn%;TkËp;dTyNtopht;°odkù pITv; b[;hm,²S]r;]mupvset( 2 Ãäh' r;jNy" 3 Ek;h' vwXy" 4 xU{ o nÿ_m( 5 sveR c;Nte v[tSy pgVy' ipbeyu" 6

yaH pApAtmA yena saha saMyujyate sa tasyaiva prAyafcittaM kuryAt 1 mqta-paxcanakhAtkUpAdatyantopahatAccodakaM pItvA brAhamaNastrirAtramupavaset 2 dvyahaM rAjanyaH 3 ekAhaM vaifyaH 4 fUdra ?o naktam 5 sarve cAnte vratasya paxcagavyaM pibeyuH 6

yaH pApAtmA yena saha saMyujyate sa tasyaiva prAyafcittaM kuryAt 1 mqta-paxcanakhAtkUpAdatyantopahatAccodakaM pItvA brAhamaNastrirAtramupavaset 2 dvyahaM rAjanyaH 3 ekAhaM vaifyaH 4 fUdro naktam 5 sarve cAnte vratasya paxcagavyaM pibeyuH 6

यः पापात्मा येन सह संयुज्यते स तस्यैव प्रायश्चित्तं कुर्यात् १ मृत-पञ्चनखात्कूपादत्यन्तोपहताच्चोदकं पीत्वा ब्राहमणस्त्रिरात्रमुपवसेत् २ द्व्यहं राजन्यः ३ एकाहं वैश्यः ४ शूद्र ?ो नक्तम् ५ सर्वे चान्ते व्रतस्य पञ्चगव्यं पिबेयुः ६

यः पापात्मा येन सह संयुज्यते स तस्यैव प्रायश्चित्तं कुर्यात् १ मृत-पञ्चनखात्कूपादत्यन्तोपहताच्चोदकं पीत्वा ब्राहमणस्त्रिरात्रमुपवसेत् २ द्व्यहं राजन्यः ३ एकाहं वैश्यः ४ शूद्रो नक्तम् ५ सर्वे चान्ते व्रतस्य पञ्चगव्यं पिबेयुः ६


1856

pgVy' ipbeCzË{ o b[;÷,Stu sur;' ipbet(

paxcagavyaM pibecchUdra ?o brAhmaNastu surAM pibet

paxcagavyaM pibecchUdro brAhmaNastu surAM pibet

पञ्चगव्यं पिबेच्छूद्र ?ो ब्राह्मणस्तु सुरां पिबेत्

पञ्चगव्यं पिबेच्छूद्रो ब्राह्मणस्तु सुरां पिबेत्


1861

pv;Rn;roGyvjRmOt;vvgCzNpˆI' i]r;]mupvset( 8 kË$s;=I b[÷hTy;v[t' cret( 9 anudkmU]purIWkr,e scwl' ˜;n' mh;Vy;úithom’ 10 sUy;R->yuidtinmRuÿ_" scwl˜;t" s;iv} y·xtm;vtRyet( 11 sOg;liv@±vr;-h%rv;nrv;yspu'’lIÉ.dR·" §vNtIm;s;´ Wo@x p[;,;y;m;NkÚy;Rt( 12 ved;¦äuTs;dI i]Wv,˜;Yy/"x;yI s'vTsr' sÕºÙ+ye, vteRt 13 smuTkW;RnOte guro’;lIkinbRN/e td;=ep,e c m;s' pys; vteRt 14 n;-âStko n;âStkvOáÿ" Õtß" kË$Vyvh;rI b[;÷,vOáÿߒwte s'vTsr' .w+ye, vteRrn( 15 páriváÿ" párveÿ; c yy; c páriv´te d;t; y;jk’ c;N{ ;-y,' kÚy;Rt( 16 p[;É,.Upu

parvAnArogyavarjamqtAvavagacchanpatnIM trirAtramupavaset 8 kUTasAkSI brahmahatyAvrataM caret 9 anudakamUtrapurISakaraNe sacailaM snAnaM mahAvyAhqtihomafca 10 sUryA-bhyuditanirmuktaH sacailasnAtaH sAvi tr?yaSTafatamAvartayet 11 fvasqgAlaviDvarA-hakharavAnaravAyasapuMfcalIbhirdaSTaH sravantImAsAdya SoDafa prANAyAmAnkuryAt 12 vedAgnyutsAdI triSavaNasnAyyadhaHfAyI saMvatsaraM sakqdbhaikSyeNa varteta 13 samutkarSAnqte gurofcAlIkanirbandhe tadAkSepaNe ca mAsaM payasA varteta 14 nA-stiko nAstikavqttiH kqtaghnaH kUTavyavahArI brAhmaNavqttighnafcaite saMvatsaraM bhaikSyeNa varteran 15 parivittiH parivettA ca yayA ca parividyate dAtA yAjakafca cAndra ?A-yaNaM kuryAt 16 prANibhUpuNyasomavikrayI taptakqcchram 17 Adra ?au?Sadhigandha-puSpaphalamUlacarmavetravidalatuSakapAlakefabhasmAsthigorasapiNyAkatilatailavikrayI prAjApatyam 18 flaiSmajatumadhUcchiSTafazkhaf?ktitrapusIsakqSNalohA udumbarakhaDgapAtravikrayI cAndra ?AyaNaM kuryAt 19 raktavastrarazgaratnagandhaguDa-madhurasorNAvikrayI trirAtramupavaset 20 mAMsalavaNalAkSAkSIravikrayI cA-ndra ?AyaNaM kuryAt 21 taM ca bhUyafcopanayet 22 uSTreNa khareNa vA gatvA nagnaH snAtvA suptvA bhuktvA prANAyAmatrayaM kuryAt 23

parvAnArogyavarjamqtAvavagacchanpatnIM trirAtramupavaset 8 kUTasAkSI brahmahatyAvrataM caret 9 anudakamUtrapurISakaraNe sacailaM snAnaM mahAvyAhqtihomafca 10 sUryA-bhyuditanirmuktaH sacailasnAtaH sAvitr! yaSTafatamAvartayet 11 fvasqgAlaviDvarA-hakharavAnaravAyasapuMfcalIbhirdaSTaH sravantImAsAdya SoDafa prANAyAmAnkuryAt 12 vedAgnyutsAdI triSavaNasnAyyadhaHfAyI saMvatsaraM sakqdbhaikSyeNa varteta 13 samutkarSAnqte gurofcAlIkanirbandhe tadAkSepaNe ca mAsaM payasA varteta 14 nA-stiko nAstikavqttiH kqtaghnaH kUTavyavahArI brAhmaNavqttighnafcaite saMvatsaraM bhaikSyeNa varteran 15 parivittiH parivettA ca yayA ca parividyate dAtA yAjakafca cAndrA -yaNaM kuryAt 16 prANibhUpuNyasomavikrayI taptakqcchram 17 Adrau rSa!dhigandha-puSpaphalamUlacarmavetravidalatuSakapAlakefabhasmAsthigorasapiNyAkatilatailavikrayI prAjApatyam 18 flaiSmajatumadhUcchiSTafazkhafuktitrapusIsakqSNalohA udumbarakhaDgapAtravikrayI cAndrA yaNaM kuryAt 19 raktavastrarazgaratnagandhaguDa-madhurasorNAvikrayI trirAtramupavaset 20 mAMsalavaNalAkSAkSIravikrayI cA-ndrA yaNaM kuryAt 21 taM ca bhUyafcopanayet 22 uSTreNa khareNa vA gatvA nagnaH snAtvA suptvA bhuktvA prANAyAmatrayaM kuryAt 23

पर्वानारोग्यवर्जमृताववगच्छन्पत्नीं त्रिरात्रमुपवसेत् ८ कूटसाक्षी ब्रह्महत्याव्रतं चरेत् ९ अनुदकमूत्रपुरीषकरणे सचैलं स्नानं महाव्याहृतिहोमश्च १० सूर्या-भ्युदितनिर्मुक्तः सचैलस्नातः सावि त्र्?यष्टशतमावर्तयेत् ११ श्वसृगालविड्वरा-हखरवानरवायसपुंश्चलीभिर्दष्टः स्रवन्तीमासाद्य षोडश प्राणायामान्कुर्यात् १२ वेदाग्न्युत्सादी त्रिषवणस्नाय्यधःशायी संवत्सरं सकृद्भैक्ष्येण वर्तेत १३ समुत्कर्षानृते गुरोश्चालीकनिर्बन्धे तदाक्षेपणे च मासं पयसा वर्तेत १४ ना-स्तिको नास्तिकवृत्तिः कृतघ्नः कूटव्यवहारी ब्राह्मणवृत्तिघ्नश्चैते संवत्सरं भैक्ष्येण वर्तेरन् १५ परिवित्तिः परिवेत्ता च यया च परिविद्यते दाता याजकश्च चान्द्र ?ा-यणं कुर्यात् १६ प्राणिभूपुण्यसोमविक्रयी तप्तकृच्छ्रम् १७ आद्र ?ौ?षधिगन्ध-पुष्पफलमूलचर्मवेत्रविदलतुषकपालकेशभस्मास्थिगोरसपिण्याकतिलतैलविक्रयी प्राजापत्यम् १८ श्लैष्मजतुमधूच्छिष्टशङ्खश्?क्तित्रपुसीसकृष्णलोहा उदुम्बरखड्गपात्रविक्रयी चान्द्र ?ायणं कुर्यात् १९ रक्तवस्त्ररङ्गरत्नगन्धगुड-मधुरसोर्णाविक्रयी त्रिरात्रमुपवसेत् २० मांसलवणलाक्षाक्षीरविक्रयी चा-न्द्र ?ायणं कुर्यात् २१ तं च भूयश्चोपनयेत् २२ उष्ट्रेण खरेण वा गत्वा नग्नः स्नात्वा सुप्त्वा भुक्त्वा प्राणायामत्रयं कुर्यात् २३

पर्वानारोग्यवर्जमृताववगच्छन्पत्नीं त्रिरात्रमुपवसेत् ८ कूटसाक्षी ब्रह्महत्याव्रतं चरेत् ९ अनुदकमूत्रपुरीषकरणे सचैलं स्नानं महाव्याहृतिहोमश्च १० सूर्या-भ्युदितनिर्मुक्तः सचैलस्नातः सावित्र्! यष्टशतमावर्तयेत् ११ श्वसृगालविड्वरा-हखरवानरवायसपुंश्चलीभिर्दष्टः स्रवन्तीमासाद्य षोडश प्राणायामान्कुर्यात् १२ वेदाग्न्युत्सादी त्रिषवणस्नाय्यधःशायी संवत्सरं सकृद्भैक्ष्येण वर्तेत १३ समुत्कर्षानृते गुरोश्चालीकनिर्बन्धे तदाक्षेपणे च मासं पयसा वर्तेत १४ ना-स्तिको नास्तिकवृत्तिः कृतघ्नः कूटव्यवहारी ब्राह्मणवृत्तिघ्नश्चैते संवत्सरं भैक्ष्येण वर्तेरन् १५ परिवित्तिः परिवेत्ता च यया च परिविद्यते दाता याजकश्च चान्द्रा -यणं कुर्यात् १६ प्राणिभूपुण्यसोमविक्रयी तप्तकृच्छ्रम् १७ आद्रौ र्ष!धिगन्ध-पुष्पफलमूलचर्मवेत्रविदलतुषकपालकेशभस्मास्थिगोरसपिण्याकतिलतैलविक्रयी प्राजापत्यम् १८ श्लैष्मजतुमधूच्छिष्टशङ्खशुक्तित्रपुसीसकृष्णलोहा उदुम्बरखड्गपात्रविक्रयी चान्द्रा यणं कुर्यात् १९ रक्तवस्त्ररङ्गरत्नगन्धगुड-मधुरसोर्णाविक्रयी त्रिरात्रमुपवसेत् २० मांसलवणलाक्षाक्षीरविक्रयी चा-न्द्रा यणं कुर्यात् २१ तं च भूयश्चोपनयेत् २२ उष्ट्रेण खरेण वा गत्वा नग्नः स्नात्वा सुप्त्वा भुक्त्वा प्राणायामत्रयं कुर्यात् २३


1864

jipTv; ]IÉ, s;iv} y;" sh§;É, sm;iht"

japitvA trINi sAvi tr?yAH sahasrANi samAhitaH

japitvA trINi sAvitr! yAH sahasrANi samAhitaH

जपित्वा त्रीणि सावि त्र्?याः सहस्राणि समाहितः

जपित्वा त्रीणि सावित्र्! याः सहस्राणि समाहितः


1886

tSyoTsgeR, x(u?y²Nt jPyen tps; tq; 28

tasyotsargeNa f?dhyanti japyena tapasA tathA 28

tasyotsargeNa fdhyunti japyena tapasA tathA 28

तस्योत्सर्गेण श्?ध्यन्ति जप्येन तपसा तथा २८

तस्योत्सर्गेण श्ध्युन्ति जप्येन तपसा तथा २८


1904

b;lß;'’ Õtß;'’ ivx(uõ;nip /mRt"

bAlaghnAMfca kqtaghnAMfca vif?ddhAnapi dharmataH

bAlaghnAMfca kqtaghnAMfca vifddhuA!napi dharmataH

बालघ्नांश्च कृतघ्नांश्च विश्?द्धानपि धर्मतः

बालघ्नांश्च कृतघ्नांश्च विश्द्धुआ!नपि धर्मतः


1946

tidTyOcoŒSy;" s;iv} y;" prmeÏI p[j;pit" 11

tadityqco'syAH sAvi tr?yAH parameSThI prajApatiH 11

tadityqco'syAH sAvitr! yAH parameSThI prajApatiH 11

तदित्यृचोऽस्याः सावि त्र्?याः परमेष्ठी प्रजापतिः ११

तदित्यृचोऽस्याः सावित्र्! याः परमेष्ठी प्रजापतिः ११


1963

ao'k;rpUivRk;âSt§o mh;Vy;útyoŒVyy;"

oMkArapUrvikAstisro mahAvyAhqtayo'vyayAH

OkArapUrvikAstisro mahAvyAhqtayo'vyayAH

ओंकारपूर्विकास्तिस्रो महाव्याहृतयोऽव्ययाः

कारपूर्विकास्तिस्रो महाव्याहृतयोऽव्ययाः


1975

s;iv} y;Stu pr' n;NyNm*n;TsTy' iv²xãyte 17

sAvi tr?yAstu paraM nAnyanmaunAtsatyaM vifiSyate 17

sAvitr! yAstu paraM nAnyanmaunAtsatyaM vifiSyate 17

सावि त्र्?यास्तु परं नान्यन्मौनात्सत्यं विशिष्यते १७

सावित्र्! यास्तु परं नान्यन्मौनात्सत्यं विशिष्यते १७


2000

aq;q" svRvedpiv];É, .v²Nt 1 yeW;' jPyw’ homw’ iÃj;ty" p;pe>y" pUyNte 2 a`mWR,m( 3 devÕtm( 4 x(uõvTy" 5 trTsmNdIym( 6 kËXm;<@ä" 7 p;vm;Ny" 8 dug;Rs;iv]I 9 atIW©;" 10 pdStom;" 11 sm;in Vy;úty" 12 .;¨<@;É, 13 cN{ s;m 14 pu¨Wv[te s;mnI 15 ab(²l©m( 16 b;hRSpTym( 17 gosUÿ_m( 18 asUÿ_m( 19 s;mnI cN{ sUÿ_ƒ c 20 xt¨i{ ym( 21 aqvR²xr" 22 i]sup,Rm( 23 mh;v[tm( 24 n;r;y,Iym( 25 pu¨WsUÿ_' c 26

athAthaH sarvavedapavitrANi bhavanti 1 yeSAM japyaifca homaifca dvijAtayaH pApebhyaH pUyante 2 aghamarSaNam 3 devakqtam 4 f?ddhavatyaH 5 taratsamandIyam 6 kUfmANDyaH 7 pAvamAnyaH 8 durgAsAvitrI 9 atISazgAH 10 padastomAH 11 samAni vyAhqtayaH 12 bhAruNDANi 13 candra sAma 14 puruSavrate sAmanI 15 ablizgam 16 bArhaspatyam 17 gosUktam 18 afvasUktam 19 sAmanI candra sUkte ca 20 fatarudri yam 21 atharvafiraH 22 trisuparNam 23 mahAvratam 24 nArAyaNIyam 25 puruSasUktaM ca 26

athAthaH sarvavedapavitrANi bhavanti 1 yeSAM japyaifca homaifca dvijAtayaH pApebhyaH pUyante 2 aghamarSaNam 3 devakqtam 4 fddhuvatyaH 5 taratsamandIyam 6 kUfmANDyaH 7 pAvamAnyaH 8 durgAsAvitrI 9 atISazgAH 10 padastomAH 11 samAni vyAhqtayaH 12 bhAruNDANi 13 candra sAma 14 puruSavrate sAmanI 15 ablizgam 16 bArhaspatyam 17 gosUktam 18 afvasUktam 19 sAmanI candra sUkte ca 20 fatarudri yam 21 atharvafiraH 22 trisuparNam 23 mahAvratam 24 nArAyaNIyam 25 puruSasUktaM ca 26

अथाथः सर्ववेदपवित्राणि भवन्ति १ येषां जप्यैश्च होमैश्च द्विजातयः पापेभ्यः पूयन्ते २ अघमर्षणम् ३ देवकृतम् ४ श्?द्धवत्यः ५ तरत्समन्दीयम् ६ कूश्माण्ड्यः ७ पावमान्यः ८ दुर्गासावित्री ९ अतीषङ्गाः १० पदस्तोमाः ११ समानि व्याहृतयः १२ भारुण्डाणि १३ चन्द्र साम १४ पुरुषव्रते सामनी १५ अब्लिङ्गम् १६ बार्हस्पत्यम् १७ गोसूक्तम् १८ अश्वसूक्तम् १९ सामनी चन्द्र सूक्ते च २० शतरुद्रि यम् २१ अथर्वशिरः २२ त्रिसुपर्णम् २३ महाव्रतम् २४ नारायणीयम् २५ पुरुषसूक्तं च २६

अथाथः सर्ववेदपवित्राणि भवन्ति १ येषां जप्यैश्च होमैश्च द्विजातयः पापेभ्यः पूयन्ते २ अघमर्षणम् ३ देवकृतम् ४ श्द्धुवत्यः ५ तरत्समन्दीयम् ६ कूश्माण्ड्यः ७ पावमान्यः ८ दुर्गासावित्री ९ अतीषङ्गाः १० पदस्तोमाः ११ समानि व्याहृतयः १२ भारुण्डाणि १३ चन्द्र साम १४ पुरुषव्रते सामनी १५ अब्लिङ्गम् १६ बार्हस्पत्यम् १७ गोसूक्तम् १८ अश्वसूक्तम् १९ सामनी चन्द्र सूक्ते च २० शतरुद्रि यम् २१ अथर्वशिरः २२ त्रिसुपर्णम् २३ महाव्रतम् २४ नारायणीयम् २५ पुरुषसूक्तं च २६


2010

aq Ty;Jy;" 1 v[;Ty;" 2 pitt;" 3 i]pu¨W' m;tOt" iptOt’;x(uõ;" 4 svR Ev;.oJy;’;p[itg[;ç;" 5 ap[itg[;ç¼>y’ p[itg[hp[s©Ö vjRyet( 6 p[itg[he, b[;÷,;n;' b[;÷' tej" p[,Xyit 7 { Vy;,;' v;ivD;y p[it-g[hivÉ/' y" p[itg[h' kÚy;RTs d;]; sh inmÆit 8 p[itg[hsmqR’ y" p[itg[h' vjRyeTs d;tOlokmv;Òoit 9 E/odkmUlfl;.y;ÉmWm/ux-Yy;sngOhpuãpdÉ/x;kù’;>yu´t;¥ in,uRdet( 10

atha tyAjyAH 1 vrAtyAH 2 patitAH 3 tripuruSaM mAtqtaH pitqtafcAf?ddhAH 4 sarva evAbhojyAfcApratigrAhyAH 5 apratigrAhyebhyafca pratigrahaprasazgaM varjayet 6 pratigraheNa brAhmaNAnAM brAhmaM tejaH praNafyati 7 dra vyANAM vAvijxAya prati-grahavidhiM yaH pratigrahaM kuryAtsa dAtrA saha nimajjati 8 pratigrahasamarthafca yaH pratigrahaM varjayetsa dAtqlokamavApnoti 9 edhodakamUlaphalAbhayAmiSamadhufa-yyAsanagqhapuSpadadhifAkaMfcAbhyudyatAnna nirNudet 10

atha tyAjyAH 1 vrAtyAH 2 patitAH 3 tripuruSaM mAtqtaH pitqtafcAfddhuAH! 4 sarva evAbhojyAfcApratigrAhyAH 5 apratigrAhyebhyafca pratigrahaprasazgaM varjayet 6 pratigraheNa brAhmaNAnAM brAhmaM tejaH praNafyati 7 dra vyANAM vAvijxAya prati-grahavidhiM yaH pratigrahaM kuryAtsa dAtrA saha nimajjati 8 pratigrahasamarthafca yaH pratigrahaM varjayetsa dAtqlokamavApnoti 9 edhodakamUlaphalAbhayAmiSamadhufa-yyAsanagqhapuSpadadhifAkaMfcAbhyudyatAnna nirNudet 10

अथ त्याज्याः १ व्रात्याः २ पतिताः ३ त्रिपुरुषं मातृतः पितृतश्चाश्?द्धाः ४ सर्व एवाभोज्याश्चाप्रतिग्राह्याः ५ अप्रतिग्राह्येभ्यश्च प्रतिग्रहप्रसङ्गं वर्जयेत् ६ प्रतिग्रहेण ब्राह्मणानां ब्राह्मं तेजः प्रणश्यति ७ द्र व्याणां वाविज्ञाय प्रति-ग्रहविधिं यः प्रतिग्रहं कुर्यात्स दात्रा सह निमज्जति ८ प्रतिग्रहसमर्थश्च यः प्रतिग्रहं वर्जयेत्स दातृलोकमवाप्नोति ९ एधोदकमूलफलाभयामिषमधुश-य्यासनगृहपुष्पदधिशाकंश्चाभ्युद्यतान्न निर्णुदेत् १०

अथ त्याज्याः १ व्रात्याः २ पतिताः ३ त्रिपुरुषं मातृतः पितृतश्चाश्द्धुआः! ४ सर्व एवाभोज्याश्चाप्रतिग्राह्याः ५ अप्रतिग्राह्येभ्यश्च प्रतिग्रहप्रसङ्गं वर्जयेत् ६ प्रतिग्रहेण ब्राह्मणानां ब्राह्मं तेजः प्रणश्यति ७ द्र व्याणां वाविज्ञाय प्रति-ग्रहविधिं यः प्रतिग्रहं कुर्यात्स दात्रा सह निमज्जति ८ प्रतिग्रहसमर्थश्च यः प्रतिग्रहं वर्जयेत्स दातृलोकमवाप्नोति ९ एधोदकमूलफलाभयामिषमधुश-य्यासनगृहपुष्पदधिशाकंश्चाभ्युद्यतान्न निर्णुदेत् १०


2046

aq gOh;ÅÉm,²S]iv/oŒqoR .vit 1 x(uKl" xbloŒÉst’ 2 x(uKle-n;qeRn yd*?vRdeihkù kroit ten;Sy devTvm;s;dyit 3 yCzblen tNm;-nuãym( 4 yTÕã,en táÿyRKTvm( 5 SvvOæyup;ÉjRt' sveRW;' x(uKlm( 6 anNtrvOæyup;ÿ' xblm( 7 Ek;NtártvOæyup;ÿ' c Õã,m( 8

atha gqhAframiNastrividho'rtho bhavati 1 f?klaH fabalo'sitafca 2 f?kle-nArthena yadaurdhvadehikaM karoti tenAsya devatvamAsAdayati 3 yacchabalena tanmA-nuSyam 4 yatkqSNena tattiryaktvam 5 svavqttyupArjitaM sarveSAM f?klam 6 anantaravqttyupAttaM fabalam 7 ekAntaritavqttyupAttaM ca kqSNam 8

atha gqhAframiNastrividho'rtho bhavati 1 fkluH fabalo'sitafca 2 fklue!-nArthena yadaurdhvadehikaM karoti tenAsya devatvamAsAdayati 3 yacchabalena tanmA-nuSyam 4 yatkqSNena tattiryaktvam 5 svavqttyupArjitaM sarveSAM fklum 6 anantaravqttyupAttaM fabalam 7 ekAntaritavqttyupAttaM ca kqSNam 8

अथ गृहाश्रमिणस्त्रिविधोऽर्थो भवति १ श्?क्लः शबलोऽसितश्च २ श्?क्ले-नार्थेन यदौर्ध्वदेहिकं करोति तेनास्य देवत्वमासादयति ३ यच्छबलेन तन्मा-नुष्यम् ४ यत्कृष्णेन तत्तिर्यक्त्वम् ५ स्ववृत्त्युपार्जितं सर्वेषां श्?क्लम् ६ अनन्तरवृत्त्युपात्तं शबलम् ७ एकान्तरितवृत्त्युपात्तं च कृष्णम् ८

अथ गृहाश्रमिणस्त्रिविधोऽर्थो भवति १ श्क्लुः शबलोऽसितश्च २ श्क्लुए!-नार्थेन यदौर्ध्वदेहिकं करोति तेनास्य देवत्वमासादयति ३ यच्छबलेन तन्मा-नुष्यम् ४ यत्कृष्णेन तत्तिर्यक्त्वम् ५ स्ववृत्त्युपार्जितं सर्वेषां श्क्लुम् ६ अनन्तरवृत्त्युपात्तं शबलम् ७ एकान्तरितवृत्त्युपात्तं च कृष्णम् ८


2051

aivxeWe, sveRW;' /n' x(uKlmud;útm( 9

avifeSeNa sarveSAM dhanaM f?klamudAhqtam 9

avifeSeNa sarveSAM dhanaM fklumudAhqtam 9

अविशेषेण सर्वेषां धनं श्?क्लमुदाहृतम् ९

अविशेषेण सर्वेषां धनं श्क्लुमुदाहृतम् ९


2054

¬Tkocx(uLks'p[;¢miv£ƒySy iv£yw"

utkocaf?lkasaMprAptamavikreyasya vikrayaiH

utkocaflkusaMprAptamavikreyasya vikrayaiH

उत्कोचश्?ल्कसंप्राप्तमविक्रेयस्य विक्रयैः

उत्कोचश्ल्कुसंप्राप्तमविक्रेयस्य विक्रयैः


2071

gOh;ÅmI vwv;ihk;¦* p;kyD;NkÚy;Rt( 1 s;y' p[;t’;ɦho]' 2 devt;>yo juüy;t( 3 cN{ ;kœs'inkWRivp[kWRyodRxRpU,Rm;s;>y;' yjet 4 p[Tyyn' px(un; 5 xrí[Iãmyo’ a;g[y,en 6 v[Iihyvyov;R p;kƒ 7 ]wv;iWRk;>yÉ/k;¥" 8 p[TyBd' somen 9 ivÿ;.;ve ”·ä; vw;ny;R 10 yD;q| É.²=tmv;¢mq| sklmev ivtret( 11 s;y' p[;tvwRdev' juüy;t( 12 É.=;' c É.=ve d´;t( 13 aÉcRtÉ.=;d;nen god;nflm;Òoit 14 É.+v.;ve g[;sm;]' gv;' d´;t( 15 vö* v; p[²=pet( 16 .uÿ_ƒŒPy¥e iv´m;ne n É.=ukù p[Ty;c=It 17 k<@nI peW,I cuLlI ¬dkÚM. ¬p-Skr ”it p sUn; gOhSqSy 18 tÉ¥ãÕTyq| c b[÷dev.UtiptOnryD;-NkÚy;Rt( 19 Sv;?y;yo b[÷yD" 20 homo dwv" 21 iptOtpR,' ip} y" 22 b²l.*Rt" 23 nOyD’;itÉqpUjnm( 24

gqhAframI vaivAhikAgnau pAkayajxAnkuryAt 1 sAyaM prAtafcAgnihotraM 2 devatAbhyo juhuyAt 3 candra ?ArkasaMnikarSaviprakarSayordarfapUrNamAsAbhyAM yajeta 4 pratyayanaM paf?nA 5 faradgrISmayofca AgrayaNena 6 vrIhiyavayorvA pAke 7 traivArSikAbhyadhikAnnaH 8 pratyabdaM somena 9 vittAbhAve iSTyA vaifvAnaryA 10 yajxArthaM bhikSitamavAptamarthaM sakalameva vitaret 11 sAyaM prAtarvaifvadevaM juhuyAt 12 bhikSAM ca bhikSave dadyAt 13 arcitabhikSAdAnena godAnaphalamApnoti 14 bhikSvabhAve grAsamAtraM gavAM dadyAt 15 vahnau vA prakSipet 16 bhukte'pyanne vidyamAne na bhikSukaM pratyAcakSIta 17 kaNDanI peSaNI cullI udakumbha upa-skara iti paxca sUnA gqhasthasya 18 tanniSkqtyarthaM ca brahmadevabhUtapitqnarayajxA-nkuryAt 19 svAdhyAyo brahmayajxaH 20 homo daivaH 21 pitqtarpaNaM pi tr?yaH 22 balirbhautaH 23 nqyajxafcAtithipUjanam 24

gqhAframI vaivAhikAgnau pAkayajxAnkuryAt 1 sAyaM prAtafcAgnihotraM 2 devatAbhyo juhuyAt 3 candrA rkasaMnikarSaviprakarSayordarfapUrNamAsAbhyAM yajeta 4 pratyayanaM pafnuA! 5 faradgrISmayofca AgrayaNena 6 vrIhiyavayorvA pAke 7 traivArSikAbhyadhikAnnaH 8 pratyabdaM somena 9 vittAbhAve iSTyA vaifvAnaryA 10 yajxArthaM bhikSitamavAptamarthaM sakalameva vitaret 11 sAyaM prAtarvaifvadevaM juhuyAt 12 bhikSAM ca bhikSave dadyAt 13 arcitabhikSAdAnena godAnaphalamApnoti 14 bhikSvabhAve grAsamAtraM gavAM dadyAt 15 vahnau vA prakSipet 16 bhukte'pyanne vidyamAne na bhikSukaM pratyAcakSIta 17 kaNDanI peSaNI cullI udakumbha upa-skara iti paxca sUnA gqhasthasya 18 tanniSkqtyarthaM ca brahmadevabhUtapitqnarayajxA-nkuryAt 19 svAdhyAyo brahmayajxaH 20 homo daivaH 21 pitqtarpaNaM pitr! yaH 22 balirbhautaH 23 nqyajxafcAtithipUjanam 24

गृहाश्रमी वैवाहिकाग्नौ पाकयज्ञान्कुर्यात् १ सायं प्रातश्चाग्निहोत्रं २ देवताभ्यो जुहुयात् ३ चन्द्र ?ार्कसंनिकर्षविप्रकर्षयोर्दर्शपूर्णमासाभ्यां यजेत ४ प्रत्ययनं पश्?ना ५ शरद्ग्रीष्मयोश्च आग्रयणेन ६ व्रीहियवयोर्वा पाके ७ त्रैवार्षिकाभ्यधिकान्नः ८ प्रत्यब्दं सोमेन ९ वित्ताभावे इष्ट्या वैश्वानर्या १० यज्ञार्थं भिक्षितमवाप्तमर्थं सकलमेव वितरेत् ११ सायं प्रातर्वैश्वदेवं जुहुयात् १२ भिक्षां च भिक्षवे दद्यात् १३ अर्चितभिक्षादानेन गोदानफलमाप्नोति १४ भिक्ष्वभावे ग्रासमात्रं गवां दद्यात् १५ वह्नौ वा प्रक्षिपेत् १६ भुक्तेऽप्यन्ने विद्यमाने न भिक्षुकं प्रत्याचक्षीत १७ कण्डनी पेषणी चुल्ली उदकुम्भ उप-स्कर इति पञ्च सूना गृहस्थस्य १८ तन्निष्कृत्यर्थं च ब्रह्मदेवभूतपितृनरयज्ञा-न्कुर्यात् १९ स्वाध्यायो ब्रह्मयज्ञः २० होमो दैवः २१ पितृतर्पणं पि त्र्?यः २२ बलिर्भौतः २३ नृयज्ञश्चातिथिपूजनम् २४

गृहाश्रमी वैवाहिकाग्नौ पाकयज्ञान्कुर्यात् १ सायं प्रातश्चाग्निहोत्रं २ देवताभ्यो जुहुयात् ३ चन्द्रा र्कसंनिकर्षविप्रकर्षयोर्दर्शपूर्णमासाभ्यां यजेत ४ प्रत्ययनं पश्नुआ! ५ शरद्ग्रीष्मयोश्च आग्रयणेन ६ व्रीहियवयोर्वा पाके ७ त्रैवार्षिकाभ्यधिकान्नः ८ प्रत्यब्दं सोमेन ९ वित्ताभावे इष्ट्या वैश्वानर्या १० यज्ञार्थं भिक्षितमवाप्तमर्थं सकलमेव वितरेत् ११ सायं प्रातर्वैश्वदेवं जुहुयात् १२ भिक्षां च भिक्षवे दद्यात् १३ अर्चितभिक्षादानेन गोदानफलमाप्नोति १४ भिक्ष्वभावे ग्रासमात्रं गवां दद्यात् १५ वह्नौ वा प्रक्षिपेत् १६ भुक्तेऽप्यन्ने विद्यमाने न भिक्षुकं प्रत्याचक्षीत १७ कण्डनी पेषणी चुल्ली उदकुम्भ उप-स्कर इति पञ्च सूना गृहस्थस्य १८ तन्निष्कृत्यर्थं च ब्रह्मदेवभूतपितृनरयज्ञा-न्कुर्यात् १९ स्वाध्यायो ब्रह्मयज्ञः २० होमो दैवः २१ पितृतर्पणं पित्र्! यः २२ बलिर्भौतः २३ नृयज्ञश्चातिथिपूजनम् २४


2100

b[;÷e muôteR ¬Tq;y mU]purIWoTsg| kÚy;Rt( 1 d²=,;É.mu%o r;]* idv; cod„Ÿ%" s'?yyo’ 2 n;p[Cz;idt;y;' .Um* 3 n f;lÕ·;y;m( 4 n z;y;y;m( 5 n coWre 6 n x;Ãle 7 n ssæve 8 n gteR 9 n vLmIkƒ 10 n pÉq 11 n rQy;y;m( 12 n pr;x(uc* 13 no´;ne 14 no´;nod(ksmIpyo" 15 n .Smin 16 n;©;re 17 n gomye 18 n gov[je 19 n;k;xe 20 nodkƒ 21 n p[Tyinl;nleNÃkœS]Igu¨b[;÷,;n;m( 22 nwv;nvguâ<#t²xr;" 23 lo·e·k;pármO·gudo gOhIt²xXn’oTq;y;-²ºmOR²º’oõÈt;É.gRN/lep=ykr' x*c' kÚy;Rt( 24

brAhme muhUrte utthAya mUtrapurISotsargaM kuryAt 1 dakSiNAbhimukho rAtrau divA codazmukhaH saMdhyayofca 2 nApracchAditAyAM bhUmau 3 na phAlakqSTAyAm 4 na chAyAyAm 5 na coSare 6 na fAdvale 7 na sasattve 8 na garte 9 na valmIke 10 na pathi 11 na rathyAyAm 12 na parAf?cau 13 nodyAne 14 nodyAnodkasamIpayoH 15 na bhasmani 16 nAzgAre 17 na gomaye 18 na govraje 19 nAkAfe 20 nodake 21 na pratyanilAnalendvarkastrIgurubrAhmaNAnAm 22 naivAnavaguNThitafirAH 23 loSTeSTakAparimqSTagudo gqhItafifnafcotthAyA-dbhirmqdbhifcoddhqtAbhirgandhalepakSayakaraM faucaM kuryAt 24

brAhme muhUrte utthAya mUtrapurISotsargaM kuryAt 1 dakSiNAbhimukho rAtrau divA codazmukhaH saMdhyayofca 2 nApracchAditAyAM bhUmau 3 na phAlakqSTAyAm 4 na chAyAyAm 5 na coSare 6 na fAdvale 7 na sasattve 8 na garte 9 na valmIke 10 na pathi 11 na rathyAyAm 12 na parAfcuau! 13 nodyAne 14 nodyAnodkasamIpayoH 15 na bhasmani 16 nAzgAre 17 na gomaye 18 na govraje 19 nAkAfe 20 nodake 21 na pratyanilAnalendvarkastrIgurubrAhmaNAnAm 22 naivAnavaguNThitafirAH 23 loSTeSTakAparimqSTagudo gqhItafifnafcotthAyA-dbhirmqdbhifcoddhqtAbhirgandhalepakSayakaraM faucaM kuryAt 24

ब्राह्मे मुहूर्ते उत्थाय मूत्रपुरीषोत्सर्गं कुर्यात् १ दक्षिणाभिमुखो रात्रौ दिवा चोदङ्मुखः संध्ययोश्च २ नाप्रच्छादितायां भूमौ ३ न फालकृष्टायाम् ४ न छायायाम् ५ न चोषरे ६ न शाद्वले ७ न ससत्त्वे ८ न गर्ते ९ न वल्मीके १० न पथि ११ न रथ्यायाम् १२ न पराश्?चौ १३ नोद्याने १४ नोद्यानोद्कसमीपयोः १५ न भस्मनि १६ नाङ्गारे १७ न गोमये १८ न गोव्रजे १९ नाकाशे २० नोदके २१ न प्रत्यनिलानलेन्द्वर्कस्त्रीगुरुब्राह्मणानाम् २२ नैवानवगुण्ठितशिराः २३ लोष्टेष्टकापरिमृष्टगुदो गृहीतशिश्नश्चोत्थाया-द्भिर्मृद्भिश्चोद्धृताभिर्गन्धलेपक्षयकरं शौचं कुर्यात् २४

ब्राह्मे मुहूर्ते उत्थाय मूत्रपुरीषोत्सर्गं कुर्यात् १ दक्षिणाभिमुखो रात्रौ दिवा चोदङ्मुखः संध्ययोश्च २ नाप्रच्छादितायां भूमौ ३ न फालकृष्टायाम् ४ न छायायाम् ५ न चोषरे ६ न शाद्वले ७ न ससत्त्वे ८ न गर्ते ९ न वल्मीके १० न पथि ११ न रथ्यायाम् १२ न पराश्चुऔ! १३ नोद्याने १४ नोद्यानोद्कसमीपयोः १५ न भस्मनि १६ नाङ्गारे १७ न गोमये १८ न गोव्रजे १९ नाकाशे २० नोदके २१ न प्रत्यनिलानलेन्द्वर्कस्त्रीगुरुब्राह्मणानाम् २२ नैवानवगुण्ठितशिराः २३ लोष्टेष्टकापरिमृष्टगुदो गृहीतशिश्नश्चोत्थाया-द्भिर्मृद्भिश्चोद्धृताभिर्गन्धलेपक्षयकरं शौचं कुर्यात् २४


2114

aq p;l;x' dNt/;vn' n;´;t( 1 nwv Xleãm;tk;ár·iv.Itk/v-/Nvnjm( 2 n c bN/UkinguR<@Dzxg[uitLvitNdukjm( 3 n c koiv-d;rxmIpIluipPple©‘dguGgulujm( 4 n p;ár.{ k;®Mlk;mockx;Lm-lIx,jm( 5 n m/urm( 6 n;Mlm( 7 no?vRx(uãkm( 8 n suiWrm( 9 n pUitgâN/ 10 n ip¾Czlm( 11 n d²=,;pr;É.mu%" 12 a´;°od„Ÿ%" p[;„Ÿ%o v; 13 v$;sn;kœ%idrkrïbdrsjRinMb;ármed;p;m;gRm;l-tIkkÚ.ÉbLv;n;mNytmm( 14 kW;y' itÿ_' k$Ÿkù c 15

atha pAlAfaM dantadhAvanaM nAdyAt 1 naiva fleSmAtakAriSTavibhItakadhava-dhanvanajam 2 na ca bandhUkanirguNDIfigrutilvatindukajam 3 na ca kovi-dArafamIpIlupippalezgudaguggulujam 4 na pAribhadra kAmlikAmocakafAlma-lIfaNajam 5 na madhuram 6 nAmlam 7 nordhvaf?Skam 8 na suSiram 9 na pUtigandhi 10 na picchilam 11 na dakSiNAparAbhimukhaH 12 adyAccodazmukhaH prAzmukho vA 13 vaTAsanArkakhadirakaraxjabadarasarjanimbArimedApAmArgamAla-tIkakubhabilvAnAmanyatamam 14 kaSAyaM tiktaM kaTukaM ca 15

atha pAlAfaM dantadhAvanaM nAdyAt 1 naiva fleSmAtakAriSTavibhItakadhava-dhanvanajam 2 na ca bandhUkanirguNDIfigrutilvatindukajam 3 na ca kovi-dArafamIpIlupippalezgudaguggulujam 4 na pAribhadra kAmlikAmocakafAlma-lIfaNajam 5 na madhuram 6 nAmlam 7 nordhvafSkum 8 na suSiram 9 na pUtigandhi 10 na picchilam 11 na dakSiNAparAbhimukhaH 12 adyAccodazmukhaH prAzmukho vA 13 vaTAsanArkakhadirakaraxjabadarasarjanimbArimedApAmArgamAla-tIkakubhabilvAnAmanyatamam 14 kaSAyaM tiktaM kaTukaM ca 15

अथ पालाशं दन्तधावनं नाद्यात् १ नैव श्लेष्मातकारिष्टविभीतकधव-धन्वनजम् २ न च बन्धूकनिर्गुण्डीशिग्रुतिल्वतिन्दुकजम् ३ न च कोवि-दारशमीपीलुपिप्पलेङ्गुदगुग्गुलुजम् ४ न पारिभद्र काम्लिकामोचकशाल्म-लीशणजम् ५ न मधुरम् ६ नाम्लम् ७ नोर्ध्वश्?ष्कम् ८ न सुषिरम् ९ न पूतिगन्धि १० न पिच्छिलम् ११ न दक्षिणापराभिमुखः १२ अद्याच्चोदङ्मुखः प्राङ्मुखो वा १३ वटासनार्कखदिरकरञ्जबदरसर्जनिम्बारिमेदापामार्गमाल-तीककुभबिल्वानामन्यतमम् १४ कषायं तिक्तं कटुकं च १५

अथ पालाशं दन्तधावनं नाद्यात् १ नैव श्लेष्मातकारिष्टविभीतकधव-धन्वनजम् २ न च बन्धूकनिर्गुण्डीशिग्रुतिल्वतिन्दुकजम् ३ न च कोवि-दारशमीपीलुपिप्पलेङ्गुदगुग्गुलुजम् ४ न पारिभद्र काम्लिकामोचकशाल्म-लीशणजम् ५ न मधुरम् ६ नाम्लम् ७ नोर्ध्वश्ष्कुम् ८ न सुषिरम् ९ न पूतिगन्धि १० न पिच्छिलम् ११ न दक्षिणापराभिमुखः १२ अद्याच्चोदङ्मुखः प्राङ्मुखो वा १३ वटासनार्कखदिरकरञ्जबदरसर्जनिम्बारिमेदापामार्गमाल-तीककुभबिल्वानामन्यतमम् १४ कषायं तिक्तं कटुकं च १५


2129

aq iÃj;tIn;' knIink;mUle p[;j;pTy' n;m tIqRm( 1 a©‘ÏmUle b[;÷m( 2 a©‘Lyg[e dwvm( 3 tjRnImUle ip} ym( 4 an¦äuã,;É.rfƒinl;É." axU{ wkkr;vÉjRt;É.r=;r;É.r²º" x(uc* dexe Sv;sInoŒNtj;Rnu p[;„Ÿ%’o-d„Ÿ%o v; tNmn;" sumn;’;c;met( 5 b[;÷e, tIqeRn i]r;c;met( 6 iÃ" p[mOJy;t( 7 %;Ny²ºmUR/;Rn' údy' SpOxet( 8

atha dvijAtInAM kanInikAmUle prAjApatyaM nAma tIrtham 1 azguSThamUle brAhmam 2 azgulyagre daivam 3 tarjanImUle pi tr?yam 4 anagnyuSNAbhiraphenilAbhiH afUdrai kakarAvarjitAbhirakSArAbhiradbhiH f?cau defe svAsIno'ntarjAnu prAzmukhafco-dazmukho vA tanmanAH sumanAfcAcAmet 5 brAhmeNa tIrthena trirAcAmet 6 dviH pramqjyAt 7 khAnyadbhirmUrdhAnaM hqdayaM spqfet 8

atha dvijAtInAM kanInikAmUle prAjApatyaM nAma tIrtham 1 azguSThamUle brAhmam 2 azgulyagre daivam 3 tarjanImUle pitr! yam 4 anagnyuSNAbhiraphenilAbhiH afUdrai kakarAvarjitAbhirakSArAbhiradbhiH fcuau! defe svAsIno'ntarjAnu prAzmukhafco-dazmukho vA tanmanAH sumanAfcAcAmet 5 brAhmeNa tIrthena trirAcAmet 6 dviH pramqjyAt 7 khAnyadbhirmUrdhAnaM hqdayaM spqfet 8

अथ द्विजातीनां कनीनिकामूले प्राजापत्यं नाम तीर्थम् १ अङ्गुष्ठमूले ब्राह्मम् २ अङ्गुल्यग्रे दैवम् ३ तर्जनीमूले पि त्र्?यम् ४ अनग्न्युष्णाभिरफेनिलाभिः अशूद्रै ककरावर्जिताभिरक्षाराभिरद्भिः श्?चौ देशे स्वासीनोऽन्तर्जानु प्राङ्मुखश्चो-दङ्मुखो वा तन्मनाः सुमनाश्चाचामेत् ५ ब्राह्मेण तीर्थेन त्रिराचामेत् ६ द्विः प्रमृज्यात् ७ खान्यद्भिर्मूर्धानं हृदयं स्पृशेत् ८

अथ द्विजातीनां कनीनिकामूले प्राजापत्यं नाम तीर्थम् १ अङ्गुष्ठमूले ब्राह्मम् २ अङ्गुल्यग्रे दैवम् ३ तर्जनीमूले पित्र्! यम् ४ अनग्न्युष्णाभिरफेनिलाभिः अशूद्रै ककरावर्जिताभिरक्षाराभिरद्भिः श्चुऔ! देशे स्वासीनोऽन्तर्जानु प्राङ्मुखश्चो-दङ्मुखो वा तन्मनाः सुमनाश्चाचामेत् ५ ब्राह्मेण तीर्थेन त्रिराचामेत् ६ द्विः प्रमृज्यात् ७ खान्यद्भिर्मूर्धानं हृदयं स्पृशेत् ८


2134

x(u?yerNs(]I c xU{ ’ sÕTSpO·;É.rNtt" 9

f?dhyeranstrI ca fUdra fca sakqtspqSTAbhirantataH 9

fdhyue!ranstrI ca fUdra fca sakqtspqSTAbhirantataH 9

श्?ध्येरन्स्त्री च शूद्र श्च सकृत्स्पृष्टाभिरन्ततः ९

श्ध्युए!रन्स्त्री च शूद्र श्च सकृत्स्पृष्टाभिरन्ततः ९


2139

aq yog=em;qRmIrmÉ.gCz¹t( 1 nwkoŒ?v;n' p[p´et 2 n;/;ÉmRk“" s;/Rm( 3 n vOWlw" 4 n iÃW²º" 5 n;itp[TyUWÉs 6 n;its;ym( 7 n s'?yyo" 8 n m?y;öe 9 n s'inihtp;nIym( 10 n;ittU,Rm( 11 n stt' b;lVy;É/t;twRv;Rhnw" 12 n hIn;©ø" 13 n dInw" 14 n goÉ." 15 n;d;Ntw" 16 yvsodkƒ v;hn;n;mdæv; a;Tmn" =uÿOã,;pnodn' n kÚy;Rt( 17 n ctuãpqmÉ/itϼt( 18 n r;]* vO=mUle 19 n xUNy;lym( 20 n tO,m( 21 n pxUn;' bN/n;g;rm( 22 n kƒxtuWkp;l;iSq-.Sm;©;r;n( 23 n k;p;Rs;iSq 24 ctuãpq' p[k²=,IkÚy;Rt( 25 devt;c;| c 26 p[D;t;'’ vnSp(tIn( 27 aɦb[;÷,gÉ,k;pU,RkÚM.;-dxRCz]?vjpt;k;ÅIvO=v/Rm;nnN´;vt;|’ 28 t;lvONtc;mr;g-j;jgodÉ/=Irm/uÉsõ;qRk;'’ 29 vI,;cNdn;yu/;{ Rgomyflpuãp;-{ Rx;kgorocn;dUv;Rp[roh;'’ 30 ¬ã,IW;l'k;rmÉ,knkrjtvS];sn-y;n;ÉmW;'’ 31 .O©;roõÈtovRr;bõwkpx(ukÚm;rImIn;'’ dO‚; p[y;y;idit 32 aq mÿoNmÿVy©;NdȂ; invteRt 33 v;Ntivárÿ_mu<@ji$lv;mn;'’ 34 k;W;Éyp[v[Éjtm²ln;'’ 35 twlgu@x(uãkgomyeN/ntO,pl;x.-Sm;©;r;'’ 36 lv,KlIb;svnpu'skk;p;RsrÆuing@muÿ_kƒx;'’ 37 vIn;cNdn;{ Rx;koã,IW;l'kr,kÚm;rIStu p[Sq;nk;le aÉ.nNdyeidit 38 devb[;÷,gu¨b.[udI²=t;n;' z;y;' n;£;met( 39 inÏäUtv;Nt¨É/riv-y" iptO>y’odkmp[d;y 44 n b;ü>y;m( 45 n É.¥y; n;v; 46 n kËlmÉ/itϼt( 47 n kËpmvlokyet( 48 n lìyet( 49

atha yogakSemArthamIfvaramabhigacchet 1 naiko'dhvAnaM prapadyeta 2 nAdhArmikaiH sArdham 3 na vqSalaiH 4 na dviSadbhiH 5 nAtipratyUSasi 6 nAtisAyam 7 na saMdhyayoH 8 na madhyAhne 9 na saMnihitapAnIyam 10 nAtitUrNam 11 na satataM bAlavyAdhitArtairvAhanaiH 12 na hInAzgaiH 13 na dInaiH 14 na gobhiH 15 nAdAntaiH 16 yavasodake vAhanAnAmadattvA AtmanaH kSuttqSNApanodanaM na kuryAt 17 na catuSpathamadhitiSThet 18 na rAtrau vqkSamUle 19 na fUnyAlayam 20 na tqNam 21 na pafUnAM bandhanAgAram 22 na kefatuSakapAlAsthi-bhasmAzgArAn 23 na kArpAsAsthi 24 catuSpathaM prakakSiNIkuryAt 25 devatArcAM ca 26 prajxAtAMfca vanasptIn 27 agnibrAhmaNagaNikApUrNakumbhA-darfacchatradhvajapatAkAfrIvqkSavardhamAnanandyAvartAMfca 28 tAlavqntacAmarAfvaga-jAjagodadhikSIramadhusiddhArthakAMfca 29 vINAcandanAyudhArdra gomayaphalapuSpA-rdra fAkagorocanAdUrvAprarohAMfca 30 uSNISAlaMkAramaNikanakarajatavastrAsana-yAnAmiSAMfca 31 bhqzgAroddhqtorvarAbaddhaikapaf?kumArImInAMfca dqSTvA prayAyAditi 32 atha mattonmattavyazgAndqSTvA nivarteta 33 vAntaviriktamuNDajaTilavAmanAMfca 34 kASAyipravrajitamalinAMfca 35 tailaguDaf?SkagomayendhanatqNapalAfabha-smAzgArAMfca 36 lavaNaklIbAsavanapuMsakakArpAsarajjunigaDamuktakefAMfca 37 vInAcandanArdra fAkoSNISAlaMkaraNakumArIstu prasthAnakAle abhinandayediti 38 devabrAhmaNagurubabhrudIkSitAnAM chAyAM nAkrAmet 39 niSThyUtavAntarudhiravi-NmUtrasnAnodakAni ca 40 na vatsatantrIM lazghayet 41 pravarSati na dhAvet 42 na vqthA nadIM taret 43 na devatAbhyaH pitqbhyafcodakamapradAya 44 na bAhubhyAm 45 na bhinnayA nAvA 46 na kUlamadhitiSThet 47 na kUpamavalokayet 48 na lazghayet 49

atha yogakSemArthamIfvaramabhigacchet 1 naiko'dhvAnaM prapadyeta 2 nAdhArmikaiH sArdham 3 na vqSalaiH 4 na dviSadbhiH 5 nAtipratyUSasi 6 nAtisAyam 7 na saMdhyayoH 8 na madhyAhne 9 na saMnihitapAnIyam 10 nAtitUrNam 11 na satataM bAlavyAdhitArtairvAhanaiH 12 na hInAzgaiH 13 na dInaiH 14 na gobhiH 15 nAdAntaiH 16 yavasodake vAhanAnAmadattvA AtmanaH kSuttqSNApanodanaM na kuryAt 17 na catuSpathamadhitiSThet 18 na rAtrau vqkSamUle 19 na fUnyAlayam 20 na tqNam 21 na pafUnAM bandhanAgAram 22 na kefatuSakapAlAsthi-bhasmAzgArAn 23 na kArpAsAsthi 24 catuSpathaM prakakSiNIkuryAt 25 devatArcAM ca 26 prajxAtAMfca vanasptIn 27 agnibrAhmaNagaNikApUrNakumbhA-darfacchatradhvajapatAkAfrIvqkSavardhamAnanandyAvartAMfca 28 tAlavqntacAmarAfvaga-jAjagodadhikSIramadhusiddhArthakAMfca 29 vINAcandanAyudhArdra gomayaphalapuSpA-rdra fAkagorocanAdUrvAprarohAMfca 30 uSNISAlaMkAramaNikanakarajatavastrAsana-yAnAmiSAMfca 31 bhqzgAroddhqtorvarAbaddhaikapafkumArImInAMfca dqSTvA prayAyAditi 32 atha mattonmattavyazgAndqSTvA nivarteta 33 vAntaviriktamuNDajaTilavAmanAMfca 34 kASAyipravrajitamalinAMfca 35 tailaguDafSkugomayendhanatqNapalAfabha-smAzgArAMfca 36 lavaNaklIbAsavanapuMsakakArpAsarajjunigaDamuktakefAMfca 37 vInAcandanArdra fAkoSNISAlaMkaraNakumArIstu prasthAnakAle abhinandayediti 38 devabrAhmaNagurubabhrudIkSitAnAM chAyAM nAkrAmet 39 niSThyUtavAntarudhiravi-NmUtrasnAnodakAni ca 40 na vatsatantrIM lazghayet 41 pravarSati na dhAvet 42 na vqthA nadIM taret 43 na devatAbhyaH pitqbhyafcodakamapradAya 44 na bAhubhyAm 45 na bhinnayA nAvA 46 na kUlamadhitiSThet 47 na kUpamavalokayet 48 na lazghayet 49

अथ योगक्षेमार्थमीश्वरमभिगच्छेत् १ नैकोऽध्वानं प्रपद्येत २ नाधार्मिकैः सार्धम् ३ न वृषलैः ४ न द्विषद्भिः ५ नातिप्रत्यूषसि ६ नातिसायम् ७ न संध्ययोः ८ न मध्याह्ने ९ न संनिहितपानीयम् १० नातितूर्णम् ११ न सततं बालव्याधितार्तैर्वाहनैः १२ न हीनाङ्गैः १३ न दीनैः १४ न गोभिः १५ नादान्तैः १६ यवसोदके वाहनानामदत्त्वा आत्मनः क्षुत्तृष्णापनोदनं न कुर्यात् १७ न चतुष्पथमधितिष्ठेत् १८ न रात्रौ वृक्षमूले १९ न शून्यालयम् २० न तृणम् २१ न पशूनां बन्धनागारम् २२ न केशतुषकपालास्थि-भस्माङ्गारान् २३ न कार्पासास्थि २४ चतुष्पथं प्रकक्षिणीकुर्यात् २५ देवतार्चां च २६ प्रज्ञातांश्च वनस्प्तीन् २७ अग्निब्राह्मणगणिकापूर्णकुम्भा-दर्शच्छत्रध्वजपताकाश्रीवृक्षवर्धमाननन्द्यावर्तांश्च २८ तालवृन्तचामराश्वग-जाजगोदधिक्षीरमधुसिद्धार्थकांश्च २९ वीणाचन्दनायुधार्द्र गोमयफलपुष्पा-र्द्र शाकगोरोचनादूर्वाप्ररोहांश्च ३० उष्णीषालंकारमणिकनकरजतवस्त्रासन-यानामिषांश्च ३१ भृङ्गारोद्धृतोर्वराबद्धैकपश्?कुमारीमीनांश्च दृष्ट्वा प्रयायादिति ३२ अथ मत्तोन्मत्तव्यङ्गान्दृष्ट्वा निवर्तेत ३३ वान्तविरिक्तमुण्डजटिलवामनांश्च ३४ काषायिप्रव्रजितमलिनांश्च ३५ तैलगुडश्?ष्कगोमयेन्धनतृणपलाशभ-स्माङ्गारांश्च ३६ लवणक्लीबासवनपुंसककार्पासरज्जुनिगडमुक्तकेशांश्च ३७ वीनाचन्दनार्द्र शाकोष्णीषालंकरणकुमारीस्तु प्रस्थानकाले अभिनन्दयेदिति ३८ देवब्राह्मणगुरुबभ्रुदीक्षितानां छायां नाक्रामेत् ३९ निष्ठ्यूतवान्तरुधिरवि-ण्मूत्रस्नानोदकानि च ४० न वत्सतन्त्रीं लङ्घयेत् ४१ प्रवर्षति न धावेत् ४२ न वृथा नदीं तरेत् ४३ न देवताभ्यः पितृभ्यश्चोदकमप्रदाय ४४ न बाहुभ्याम् ४५ न भिन्नया नावा ४६ न कूलमधितिष्ठेत् ४७ न कूपमवलोकयेत् ४८ न लङ्घयेत् ४९

अथ योगक्षेमार्थमीश्वरमभिगच्छेत् १ नैकोऽध्वानं प्रपद्येत २ नाधार्मिकैः सार्धम् ३ न वृषलैः ४ न द्विषद्भिः ५ नातिप्रत्यूषसि ६ नातिसायम् ७ न संध्ययोः ८ न मध्याह्ने ९ न संनिहितपानीयम् १० नातितूर्णम् ११ न सततं बालव्याधितार्तैर्वाहनैः १२ न हीनाङ्गैः १३ न दीनैः १४ न गोभिः १५ नादान्तैः १६ यवसोदके वाहनानामदत्त्वा आत्मनः क्षुत्तृष्णापनोदनं न कुर्यात् १७ न चतुष्पथमधितिष्ठेत् १८ न रात्रौ वृक्षमूले १९ न शून्यालयम् २० न तृणम् २१ न पशूनां बन्धनागारम् २२ न केशतुषकपालास्थि-भस्माङ्गारान् २३ न कार्पासास्थि २४ चतुष्पथं प्रकक्षिणीकुर्यात् २५ देवतार्चां च २६ प्रज्ञातांश्च वनस्प्तीन् २७ अग्निब्राह्मणगणिकापूर्णकुम्भा-दर्शच्छत्रध्वजपताकाश्रीवृक्षवर्धमाननन्द्यावर्तांश्च २८ तालवृन्तचामराश्वग-जाजगोदधिक्षीरमधुसिद्धार्थकांश्च २९ वीणाचन्दनायुधार्द्र गोमयफलपुष्पा-र्द्र शाकगोरोचनादूर्वाप्ररोहांश्च ३० उष्णीषालंकारमणिकनकरजतवस्त्रासन-यानामिषांश्च ३१ भृङ्गारोद्धृतोर्वराबद्धैकपश्कुमारीमीनांश्च दृष्ट्वा प्रयायादिति ३२ अथ मत्तोन्मत्तव्यङ्गान्दृष्ट्वा निवर्तेत ३३ वान्तविरिक्तमुण्डजटिलवामनांश्च ३४ काषायिप्रव्रजितमलिनांश्च ३५ तैलगुडश्ष्कुगोमयेन्धनतृणपलाशभ-स्माङ्गारांश्च ३६ लवणक्लीबासवनपुंसककार्पासरज्जुनिगडमुक्तकेशांश्च ३७ वीनाचन्दनार्द्र शाकोष्णीषालंकरणकुमारीस्तु प्रस्थानकाले अभिनन्दयेदिति ३८ देवब्राह्मणगुरुबभ्रुदीक्षितानां छायां नाक्रामेत् ३९ निष्ठ्यूतवान्तरुधिरवि-ण्मूत्रस्नानोदकानि च ४० न वत्सतन्त्रीं लङ्घयेत् ४१ प्रवर्षति न धावेत् ४२ न वृथा नदीं तरेत् ४३ न देवताभ्यः पितृभ्यश्चोदकमप्रदाय ४४ न बाहुभ्याम् ४५ न भिन्नया नावा ४६ न कूलमधितिष्ठेत् ४७ न कूपमवलोकयेत् ४८ न लङ्घयेत् ४९


2149

prinp;neWu n ˜;nm;cret( 1 a;creTp ip<@;nuõÈTy;pStd;pid 2 n;-jI,Re 3 n c;tur" 4 n n¦" 5 n r;]* 6 r;üdxRnvjRm( 7 n s'?yyo" 8 p[;t"˜;nxIloŒ¨,t;m[;' p[;cIm;loKy ˜;y;t( 9 ˜;t" ²xro n;v/unet( 10 n;©¹>yStoymuõret( 11 n twlvTs'SpOxet( 12 n;p[=;-²lt' pUvR/Ot' vsn' Éb.Oy;t( 13 ˜;t Ev soã,IWe /*te v;ssI Éb.Oy;t( 14 n MleCz;NTyjpittw" sh s'.;W,' kÚy;Rt( 15 ˜;y;Tp[§v,-dev%;tsrovreWu 16 ¬õÈt;ºËÉmÏmudkù puy;mÉ/kmâSt 39

paranipAneSu na snAnamAcaret 1 Acaretpaxca piNDAnuddhqtyApastadApadi 2 nA-jIrNe 3 na cAturaH 4 na nagnaH 5 na rAtrau 6 rAhudarfanavarjam 7 na saMdhyayoH 8 prAtaHsnAnafIlo'ruNatAmrAM prAcImAlokya snAyAt 9 snAtaH firo nAvadhunet 10 nAzgebhyastoyamuddharet 11 na tailavatsaMspqfet 12 nAprakSA-litaM pUrvadhqtaM vasanaM bibhqyAt 13 snAta eva soSNISe dhaute vAsasI bibhqyAt 14 na mlecchAntyajapatitaiH saha saMbhASaNaM kuryAt 15 snAyAtprasravaNa-devakhAtasarovareSu 16 uddhqtAdbhUmiSThamudakaM puNyaM sthAvarAtprasravattasmAnnAdeyaM tasmAdapi sAdhuparigqhItaM sarvata eva gAzgam 17 mqttoyaiH kqtamalA-pakaqSo'psu nimajjyopavifyApo hi STheti tisqbhirhiraNyavarNeti catasqbhiri-damApaH pravahateti ca tIrthamabhimantrayet 18 tato'psu nimagnastriraghamarSaNaM japet 19 tadviSNoH paramaM padamiti vA 20 drupadAM sAvitrIM ca 21 yuxjate mana ityanuvAkaM vA 22 puruSasUktaM vA 23 snAtafcArdra vAsA devapitqtarpaNamambhaHstha eva kuryAt 24 parivartitavAsAfcettIrthamuttIrya 25 akqtvA devapitqtarpaNaM snAnafATIM na pIDayet 26 snAtvAcamya vidhivadupaspqfet 27 puruSasUktena pratyqcaM puruSAya puSpAni dadyAt 28 udakAxjalIMfca 29 AdAveva daivena tI-rthena devAnAM tarpaNaM kuryAt 30 tadanantaraM pi tr?yeNa pitQNAm 31 tatrAdau sva-vaMfyAnAM tarpaNaM kuryAt 32 tataH saMbandhibAndhavAnAm 33 tataH suhqdAm 34 evaM nityasnAyI syAt 35 snAtafca pavitrANi yathAfakti japet 36 vifeSataH sAvitrIm 37 puruSasUktaM ca 38 naitAbhyAmadhikamasti 39

paranipAneSu na snAnamAcaret 1 Acaretpaxca piNDAnuddhqtyApastadApadi 2 nA-jIrNe 3 na cAturaH 4 na nagnaH 5 na rAtrau 6 rAhudarfanavarjam 7 na saMdhyayoH 8 prAtaHsnAnafIlo'ruNatAmrAM prAcImAlokya snAyAt 9 snAtaH firo nAvadhunet 10 nAzgebhyastoyamuddharet 11 na tailavatsaMspqfet 12 nAprakSA-litaM pUrvadhqtaM vasanaM bibhqyAt 13 snAta eva soSNISe dhaute vAsasI bibhqyAt 14 na mlecchAntyajapatitaiH saha saMbhASaNaM kuryAt 15 snAyAtprasravaNa-devakhAtasarovareSu 16 uddhqtAdbhUmiSThamudakaM puNyaM sthAvarAtprasravattasmAnnAdeyaM tasmAdapi sAdhuparigqhItaM sarvata eva gAzgam 17 mqttoyaiH kqtamalA-pakaqSo'psu nimajjyopavifyApo hi STheti tisqbhirhiraNyavarNeti catasqbhiri-damApaH pravahateti ca tIrthamabhimantrayet 18 tato'psu nimagnastriraghamarSaNaM japet 19 tadviSNoH paramaM padamiti vA 20 drupadAM sAvitrIM ca 21 yuxjate mana ityanuvAkaM vA 22 puruSasUktaM vA 23 snAtafcArdra vAsA devapitqtarpaNamambhaHstha eva kuryAt 24 parivartitavAsAfcettIrthamuttIrya 25 akqtvA devapitqtarpaNaM snAnafATIM na pIDayet 26 snAtvAcamya vidhivadupaspqfet 27 puruSasUktena pratyqcaM puruSAya puSpAni dadyAt 28 udakAxjalIMfca 29 AdAveva daivena tI-rthena devAnAM tarpaNaM kuryAt 30 tadanantaraM pitr! yeNa pitQNAm 31 tatrAdau sva-vaMfyAnAM tarpaNaM kuryAt 32 tataH saMbandhibAndhavAnAm 33 tataH suhqdAm 34 evaM nityasnAyI syAt 35 snAtafca pavitrANi yathAfakti japet 36 vifeSataH sAvitrIm 37 puruSasUktaM ca 38 naitAbhyAmadhikamasti 39

परनिपानेषु न स्नानमाचरेत् १ आचरेत्पञ्च पिण्डानुद्धृत्यापस्तदापदि २ ना-जीर्णे ३ न चातुरः ४ न नग्नः ५ न रात्रौ ६ राहुदर्शनवर्जम् ७ न संध्ययोः ८ प्रातःस्नानशीलोऽरुणताम्रां प्राचीमालोक्य स्नायात् ९ स्नातः शिरो नावधुनेत् १० नाङ्गेभ्यस्तोयमुद्धरेत् ११ न तैलवत्संस्पृशेत् १२ नाप्रक्षा-लितं पूर्वधृतं वसनं बिभृयात् १३ स्नात एव सोष्णीषे धौते वाससी बिभृयात् १४ न म्लेच्छान्त्यजपतितैः सह संभाषणं कुर्यात् १५ स्नायात्प्रस्रवण-देवखातसरोवरेषु १६ उद्धृताद्भूमिष्ठमुदकं पुण्यं स्थावरात्प्रस्रवत्तस्मान्नादेयं तस्मादपि साधुपरिगृहीतं सर्वत एव गाङ्गम् १७ मृत्तोयैः कृतमला-पकऋषोऽप्सु निमज्ज्योपविश्यापो हि ष्ठेति तिसृभिर्हिरण्यवर्णेति चतसृभिरि-दमापः प्रवहतेति च तीर्थमभिमन्त्रयेत् १८ ततोऽप्सु निमग्नस्त्रिरघमर्षणं जपेत् १९ तद्विष्णोः परमं पदमिति वा २० द्रुपदां सावित्रीं च २१ युञ्जते मन इत्यनुवाकं वा २२ पुरुषसूक्तं वा २३ स्नातश्चार्द्र वासा देवपितृतर्पणमम्भःस्थ एव कुर्यात् २४ परिवर्तितवासाश्चेत्तीर्थमुत्तीर्य २५ अकृत्वा देवपितृतर्पणं स्नानशाटीं न पीडयेत् २६ स्नात्वाचम्य विधिवदुपस्पृशेत् २७ पुरुषसूक्तेन प्रत्यृचं पुरुषाय पुष्पानि दद्यात् २८ उदकाञ्जलींश्च २९ आदावेव दैवेन ती-र्थेन देवानां तर्पणं कुर्यात् ३० तदनन्तरं पि त्र्?येण पितॄणाम् ३१ तत्रादौ स्व-वंश्यानां तर्पणं कुर्यात् ३२ ततः संबन्धिबान्धवानाम् ३३ ततः सुहृदाम् ३४ एवं नित्यस्नायी स्यात् ३५ स्नातश्च पवित्राणि यथाशक्ति जपेत् ३६ विशेषतः सावित्रीम् ३७ पुरुषसूक्तं च ३८ नैताभ्यामधिकमस्ति ३९

परनिपानेषु न स्नानमाचरेत् १ आचरेत्पञ्च पिण्डानुद्धृत्यापस्तदापदि २ ना-जीर्णे ३ न चातुरः ४ न नग्नः ५ न रात्रौ ६ राहुदर्शनवर्जम् ७ न संध्ययोः ८ प्रातःस्नानशीलोऽरुणताम्रां प्राचीमालोक्य स्नायात् ९ स्नातः शिरो नावधुनेत् १० नाङ्गेभ्यस्तोयमुद्धरेत् ११ न तैलवत्संस्पृशेत् १२ नाप्रक्षा-लितं पूर्वधृतं वसनं बिभृयात् १३ स्नात एव सोष्णीषे धौते वाससी बिभृयात् १४ न म्लेच्छान्त्यजपतितैः सह संभाषणं कुर्यात् १५ स्नायात्प्रस्रवण-देवखातसरोवरेषु १६ उद्धृताद्भूमिष्ठमुदकं पुण्यं स्थावरात्प्रस्रवत्तस्मान्नादेयं तस्मादपि साधुपरिगृहीतं सर्वत एव गाङ्गम् १७ मृत्तोयैः कृतमला-पकऋषोऽप्सु निमज्ज्योपविश्यापो हि ष्ठेति तिसृभिर्हिरण्यवर्णेति चतसृभिरि-दमापः प्रवहतेति च तीर्थमभिमन्त्रयेत् १८ ततोऽप्सु निमग्नस्त्रिरघमर्षणं जपेत् १९ तद्विष्णोः परमं पदमिति वा २० द्रुपदां सावित्रीं च २१ युञ्जते मन इत्यनुवाकं वा २२ पुरुषसूक्तं वा २३ स्नातश्चार्द्र वासा देवपितृतर्पणमम्भःस्थ एव कुर्यात् २४ परिवर्तितवासाश्चेत्तीर्थमुत्तीर्य २५ अकृत्वा देवपितृतर्पणं स्नानशाटीं न पीडयेत् २६ स्नात्वाचम्य विधिवदुपस्पृशेत् २७ पुरुषसूक्तेन प्रत्यृचं पुरुषाय पुष्पानि दद्यात् २८ उदकाञ्जलींश्च २९ आदावेव दैवेन ती-र्थेन देवानां तर्पणं कुर्यात् ३० तदनन्तरं पित्र्! येण पितॄणाम् ३१ तत्रादौ स्व-वंश्यानां तर्पणं कुर्यात् ३२ ततः संबन्धिबान्धवानाम् ३३ ततः सुहृदाम् ३४ एवं नित्यस्नायी स्यात् ३५ स्नातश्च पवित्राणि यथाशक्ति जपेत् ३६ विशेषतः सावित्रीम् ३७ पुरुषसूक्तं च ३८ नैताभ्यामधिकमस्ति ३९


2152

˜;toŒÉ/k;rI .vit dwve ip} ye c kmRÉ,

snAto'dhikArI bhavati daive pi tr?ye ca karmaNi

snAto'dhikArI bhavati daive pitr! ye ca karmaNi

स्नातोऽधिकारी भवति दैवे पि त्र्?ये च कर्मणि

स्नातोऽधिकारी भवति दैवे पित्र्! ये च कर्मणि


2169

aq;t" su˜;t" sup[=;²ltp;É,p;d" Sv;c;Nto devt;c;Ry;' Sqle v; .gvNtmn;idin/n' v;sudevm>ycRyet( 1 aɐno" p[;,St* t ”it jIv;d;n' dæv; yuïte mn ”Tynuv;kƒn;v;hn' ÕTv; j;nu>y;' p;É,>y;' ²xrs; c nmSk;r' kÚy;Rt( 2 a;po ih ϼit itsOÉ.r~y| invedyet( 3 ihr

athAtaH susnAtaH suprakSAlitapANipAdaH svAcAnto devatArcAyAM sthale vA bhagavantamanAdinidhanaM vAsudevamabhyarcayet 1 afvinoH prANastau ta iti jIvAdAnaM dattvA yuxjate mana ityanuvAkenAvAhanaM kqtvA jAnubhyAM pANibhyAM firasA ca namaskAraM kuryAt 2 Apo hi STheti tisqbhirarghyaM nivedayet 3 hiraNyavarNA iti catasqbhiH pAdyam 4 faM na Apo dhanvanyA ityAcamanIyam 5 idamApaH pravahateti snAnIyam 6 rathe akSeSu vrSabhasya vAje ityanulepanA-laMkArau 7 yuvA suvAsA iti vAsaH 8 puSpAvatIriti puSpam 9 dhUrasi dhUrveti dhUpam 10 tejo'si f?kramiti dIpam 11 dadhikrAvNa iti madhuparkam 12 hiraNyagarbha ityaSTAbhirnaivedyam 13

athAtaH susnAtaH suprakSAlitapANipAdaH svAcAnto devatArcAyAM sthale vA bhagavantamanAdinidhanaM vAsudevamabhyarcayet 1 afvinoH prANastau ta iti jIvAdAnaM dattvA yuxjate mana ityanuvAkenAvAhanaM kqtvA jAnubhyAM pANibhyAM firasA ca namaskAraM kuryAt 2 Apo hi STheti tisqbhirarghyaM nivedayet 3 hiraNyavarNA iti catasqbhiH pAdyam 4 faM na Apo dhanvanyA ityAcamanIyam 5 idamApaH pravahateti snAnIyam 6 rathe akSeSu vrSabhasya vAje ityanulepanA-laMkArau 7 yuvA suvAsA iti vAsaH 8 puSpAvatIriti puSpam 9 dhUrasi dhUrveti dhUpam 10 tejo'si fkrumiti dIpam 11 dadhikrAvNa iti madhuparkam 12 hiraNyagarbha ityaSTAbhirnaivedyam 13

अथातः सुस्नातः सुप्रक्षालितपाणिपादः स्वाचान्तो देवतार्चायां स्थले वा भगवन्तमनादिनिधनं वासुदेवमभ्यर्चयेत् १ अश्विनोः प्राणस्तौ त इति जीवादानं दत्त्वा युञ्जते मन इत्यनुवाकेनावाहनं कृत्वा जानुभ्यां पाणिभ्यां शिरसा च नमस्कारं कुर्यात् २ आपो हि ष्ठेति तिसृभिरर्घ्यं निवेदयेत् ३ हिरण्यवर्णा इति चतसृभिः पाद्यम् ४ शं न आपो धन्वन्या इत्याचमनीयम् ५ इदमापः प्रवहतेति स्नानीयम् ६ रथे अक्षेषु व्र्षभस्य वाजे इत्यनुलेपना-लंकारौ ७ युवा सुवासा इति वासः ८ पुष्पावतीरिति पुष्पम् ९ धूरसि धूर्वेति धूपम् १० तेजोऽसि श्?क्रमिति दीपम् ११ दधिक्राव्ण इति मधुपर्कम् १२ हिरण्यगर्भ इत्यष्टाभिर्नैवेद्यम् १३

अथातः सुस्नातः सुप्रक्षालितपाणिपादः स्वाचान्तो देवतार्चायां स्थले वा भगवन्तमनादिनिधनं वासुदेवमभ्यर्चयेत् १ अश्विनोः प्राणस्तौ त इति जीवादानं दत्त्वा युञ्जते मन इत्यनुवाकेनावाहनं कृत्वा जानुभ्यां पाणिभ्यां शिरसा च नमस्कारं कुर्यात् २ आपो हि ष्ठेति तिसृभिरर्घ्यं निवेदयेत् ३ हिरण्यवर्णा इति चतसृभिः पाद्यम् ४ शं न आपो धन्वन्या इत्याचमनीयम् ५ इदमापः प्रवहतेति स्नानीयम् ६ रथे अक्षेषु व्र्षभस्य वाजे इत्यनुलेपना-लंकारौ ७ युवा सुवासा इति वासः ८ पुष्पावतीरिति पुष्पम् ९ धूरसि धूर्वेति धूपम् १० तेजोऽसि श्क्रुमिति दीपम् ११ दधिक्राव्ण इति मधुपर्कम् १२ हिरण्यगर्भ इत्यष्टाभिर्नैवेद्यम् १३


2184

n nÿ_' gOhItenodkƒn deviptOkmR kÚy;Rt( 1 cdnmOgmdd;¨kpURrkڕm-j;tIflvjRmnulepn' n d´;t( 2 n v;so nIlIrÿ_m( 3 n mÉ,suv,Ryo" p[itåpml'kr,m( 4 nog[`âN/ 5 n;gâN/ 6 n k<$ikjm( 7 k<$ikjmip x(uKl' sugâN/kù tu d´;t( 8 rÿ_mip kڕm' jlj' c d´;t( 9 n /Up;qeR jIvj;tm( 10 n `Ottwl' ivn; ikùcn dIp;qeR 11 n;.+y' nwve´;qeR 12 n .+ye aPyj;mihWI=Ire 13 pn%mTSyv-r;hm;'s;in c 14

na naktaM gqhItenodakena devapitqkarma kuryAt 1 cadanamqgamadadArukarpUrakuzkuma-jAtIphalavarjamanulepanaM na dadyAt 2 na vAso nIlIraktam 3 na maNisuvarNayoH pratirUpamalaMkaraNam 4 nograghandhi 5 nAgandhi 6 na kaNTakijam 7 kaNTakijamapi f?klaM sugandhikaM tu dadyAt 8 raktamapi kuzkumaM jalajaM ca dadyAt 9 na dhUpArthe jIvajAtam 10 na ghqtatailaM vinA kiMcana dIpArthe 11 nAbhakSyaM naivedyArthe 12 na bhakSye apyajAmahiSIkSIre 13 paxcanakhamatsyava-rAhamAMsAni ca 14

na naktaM gqhItenodakena devapitqkarma kuryAt 1 cadanamqgamadadArukarpUrakuzkuma-jAtIphalavarjamanulepanaM na dadyAt 2 na vAso nIlIraktam 3 na maNisuvarNayoH pratirUpamalaMkaraNam 4 nograghandhi 5 nAgandhi 6 na kaNTakijam 7 kaNTakijamapi fkluM sugandhikaM tu dadyAt 8 raktamapi kuzkumaM jalajaM ca dadyAt 9 na dhUpArthe jIvajAtam 10 na ghqtatailaM vinA kiMcana dIpArthe 11 nAbhakSyaM naivedyArthe 12 na bhakSye apyajAmahiSIkSIre 13 paxcanakhamatsyava-rAhamAMsAni ca 14

न नक्तं गृहीतेनोदकेन देवपितृकर्म कुर्यात् १ चदनमृगमददारुकर्पूरकुङ्कुम-जातीफलवर्जमनुलेपनं न दद्यात् २ न वासो नीलीरक्तम् ३ न मणिसुवर्णयोः प्रतिरूपमलंकरणम् ४ नोग्रघन्धि ५ नागन्धि ६ न कण्टकिजम् ७ कण्टकिजमपि श्?क्लं सुगन्धिकं तु दद्यात् ८ रक्तमपि कुङ्कुमं जलजं च दद्यात् ९ न धूपार्थे जीवजातम् १० न घृततैलं विना किंचन दीपार्थे ११ नाभक्ष्यं नैवेद्यार्थे १२ न भक्ष्ये अप्यजामहिषीक्षीरे १३ पञ्चनखमत्स्यव-राहमांसानि च १४

न नक्तं गृहीतेनोदकेन देवपितृकर्म कुर्यात् १ चदनमृगमददारुकर्पूरकुङ्कुम-जातीफलवर्जमनुलेपनं न दद्यात् २ न वासो नीलीरक्तम् ३ न मणिसुवर्णयोः प्रतिरूपमलंकरणम् ४ नोग्रघन्धि ५ नागन्धि ६ न कण्टकिजम् ७ कण्टकिजमपि श्क्लुं सुगन्धिकं तु दद्यात् ८ रक्तमपि कुङ्कुमं जलजं च दद्यात् ९ न धूपार्थे जीवजातम् १० न घृततैलं विना किंचन दीपार्थे ११ नाभक्ष्यं नैवेद्यार्थे १२ न भक्ष्ये अप्यजामहिषीक्षीरे १३ पञ्चनखमत्स्यव-राहमांसानि च १४


2187

p[yt’ x(uÉc.URTv; svRmev invedyet( 15

prayatafca f?cirbhUtvA sarvameva nivedayet 15

prayatafca fucirbhUtvA sarvameva nivedayet 15

प्रयतश्च श्?चिर्भूत्वा सर्वमेव निवेदयेत् १५

प्रयतश्च शुचिर्भूत्वा सर्वमेव निवेदयेत् १५


2195

aq;ɦ' pársmuç pyuR+y párStIyR páriWCy svRt" p;k;dg[muõÈTy juüy;t( 1 v;sudev;y s'kWR,;y p[´u»;y;in¨õ;y pu¨W;y sTy;y;Cyut;y v;sudev;y 2 aq;¦ye som;y Ém];y v¨,;yeN{ ;yeN{ ;ɦ>y;' ive>yo deve>y" p[j;ptyeŒnumTyw /NvNtrye v;StoãptyeŒ¦ye ¾Sv·Õte c 3 ttoŒ¥xeWe, b²lmuphret( 4 .=op.=;>y;m( 5 aÉ.t" pUveR,;ɦm( 6 aMb; n;m;sIit dul; n;m;sIit intNtI n;m;sIit cupu,Ik; n;m;sIit sv;Rs;m( 7 n²Ndin su.ge sum©²l .{ 'krIit SvÉÅãvÉ.p[d²=,m( 8 SqU,;y;' /[uv;y;' ÉÅyw ihry’ 9 /m;R/mRyoÃ;Rre mOTyve c 10 ¬d/;ne v¨,;y 11 ivã,v ”TyulU%le 12 m¨Î ”it dOWid 13 ¬pár xr,e vwÅv,;y r;De .Ute>y’ 14 ”N{ ;yeN{ pu¨We>y’eit pUv;R/eR 15 ym;y ympu¨We>y ”it d²=n;/eR 16 v¨,;y v¨,pu¨We>y ”it p’;/eR 17 som;y sompu¨We>y ”Tyuÿr;/eR 18 b[÷,e b[÷pu¨We>y ”it m?ye 19 è?vRm;k;x;y 20 Sqi<@le idv;cre>yo .Ute>y ”it idv; 21 nÿ_'-cre>y ”it nÿ_m( 22 tto d²=,;g[eWu d.eRWu ip]e ipt;mh;y p[ipt;mh;y m;]e ipt;mçw p[ipt;mçw n;mgo];>y;' c ip<@inv;Rp,' kÚy;Rt( 23 ip<@;n;' c;nulepnpuãp/Upnwve´;id d´;t( 24 ¬dkklxmupin/;y SvSTyyn' v;cyet( 25 k;kpc;n;' .uiv invRpet( 26 É.=;' c d´;t( 27 aitÉqpUjne c pr' yˆm;itϼt 28 s;ymitÉq' p[;¢' p[yˆe-n;cRyet( 29 an;²xtmitÉq' gOhe n v;syet( 30 yq; v,;Rn;' b[;÷," p[.uyRq; S]I,;' .t;R tq; gOhSqSy;itÉq" 31 tTpUjy; SvgRm;Òoit 32

athAgniM parisamuhya paryukSya paristIrya pariSicya sarvataH pAkAdagramuddhqtya juhuyAt 1 vAsudevAya saMkarSaNAya pradyumnAyAniruddhAya puruSAya satyAyAcyutAya vAsudevAya 2 athAgnaye somAya mitrAya varuNAyendra ?Ayendra ?AgnibhyAM vifvebhyo devebhyaH prajApataye'numatyai dhanvantaraye vAstoSpataye'gnaye sviSTakqte ca 3 tato'nnafeSeNa balimupaharet 4 bhakSopabhakSAbhyAm 5 abhitaH pUrveNAgnim 6 ambA nAmAsIti dulA nAmAsIti nitantI nAmAsIti cupuNIkA nAmAsIti sarvAsAm 7 nandini subhage sumazgali bhadraM karIti svafriSvabhipradakSiNam 8 sthUNAyAM dhruvAyAM friyai hiraNyakefyai vanaspatibhyafca 9 dharmAdharmayordvAre mqtyave ca 10 udadhAne varuNAya 11 viSNava ityulUkhale 12 marudbhya iti dqSadi 13 upari faraNe vaifravaNAya rAjxe bhUtebhyafca 14 indra ?Ayendra puruSebhyafceti pUrvArdhe 15 yamAya yamapuruSebhya iti dakSinArdhe 16 varuNAya varuNapuruSebhya iti pafcArdhe 17 somAya somapuruSebhya ityuttarArdhe 18 brahmaNe brahmapuruSebhya iti madhye 19 UrdhvamAkAfAya 20 sthaNDile divAcarebhyo bhUtebhya iti divA 21 naktaM-carebhya iti naktam 22 tato dakSiNAgreSu darbheSu pitre pitAmahAya prapitAmahAya mAtre pitAmahyai prapitAmahyai nAmagotrAbhyAM ca piNDanirvApaNaM kuryAt 23 piNDAnAM cAnulepanapuSpadhUpanaivedyAdi dadyAt 24 udakakalafamupanidhAya svastyayanaM vAcayet 25 fvakAkafvapacAnAM bhuvi nirvapet 26 bhikSAM ca dadyAt 27 atithipUjane ca paraM yatnamAtiSTheta 28 sAyamatithiM prAptaM prayatne-nArcayet 29 anAfitamatithiM gqhe na vAsayet 30 yathA varNAnAM brAhmaNaH prabhuryathA strINAM bhartA tathA gqhasthasyAtithiH 31 tatpUjayA svargamApnoti 32

athAgniM parisamuhya paryukSya paristIrya pariSicya sarvataH pAkAdagramuddhqtya juhuyAt 1 vAsudevAya saMkarSaNAya pradyumnAyAniruddhAya puruSAya satyAyAcyutAya vAsudevAya 2 athAgnaye somAya mitrAya varuNAyendrA yendrA gnibhyAM vifvebhyo devebhyaH prajApataye'numatyai dhanvantaraye vAstoSpataye'gnaye sviSTakqte ca 3 tato'nnafeSeNa balimupaharet 4 bhakSopabhakSAbhyAm 5 abhitaH pUrveNAgnim 6 ambA nAmAsIti dulA nAmAsIti nitantI nAmAsIti cupuNIkA nAmAsIti sarvAsAm 7 nandini subhage sumazgali bhadraM karIti svafriSvabhipradakSiNam 8 sthUNAyAM dhruvAyAM friyai hiraNyakefyai vanaspatibhyafca 9 dharmAdharmayordvAre mqtyave ca 10 udadhAne varuNAya 11 viSNava ityulUkhale 12 marudbhya iti dqSadi 13 upari faraNe vaifravaNAya rAjxe bhUtebhyafca 14 indrA yendra puruSebhyafceti pUrvArdhe 15 yamAya yamapuruSebhya iti dakSinArdhe 16 varuNAya varuNapuruSebhya iti pafcArdhe 17 somAya somapuruSebhya ityuttarArdhe 18 brahmaNe brahmapuruSebhya iti madhye 19 UrdhvamAkAfAya 20 sthaNDile divAcarebhyo bhUtebhya iti divA 21 naktaM-carebhya iti naktam 22 tato dakSiNAgreSu darbheSu pitre pitAmahAya prapitAmahAya mAtre pitAmahyai prapitAmahyai nAmagotrAbhyAM ca piNDanirvApaNaM kuryAt 23 piNDAnAM cAnulepanapuSpadhUpanaivedyAdi dadyAt 24 udakakalafamupanidhAya svastyayanaM vAcayet 25 fvakAkafvapacAnAM bhuvi nirvapet 26 bhikSAM ca dadyAt 27 atithipUjane ca paraM yatnamAtiSTheta 28 sAyamatithiM prAptaM prayatne-nArcayet 29 anAfitamatithiM gqhe na vAsayet 30 yathA varNAnAM brAhmaNaH prabhuryathA strINAM bhartA tathA gqhasthasyAtithiH 31 tatpUjayA svargamApnoti 32

अथाग्निं परिसमुह्य पर्युक्ष्य परिस्तीर्य परिषिच्य सर्वतः पाकादग्रमुद्धृत्य जुहुयात् १ वासुदेवाय संकर्षणाय प्रद्युम्नायानिरुद्धाय पुरुषाय सत्यायाच्युताय वासुदेवाय २ अथाग्नये सोमाय मित्राय वरुणायेन्द्र ?ायेन्द्र ?ाग्निभ्यां विश्वेभ्यो देवेभ्यः प्रजापतयेऽनुमत्यै धन्वन्तरये वास्तोष्पतयेऽग्नये स्विष्टकृते च ३ ततोऽन्नशेषेण बलिमुपहरेत् ४ भक्षोपभक्षाभ्याम् ५ अभितः पूर्वेणाग्निम् ६ अम्बा नामासीति दुला नामासीति नितन्ती नामासीति चुपुणीका नामासीति सर्वासाम् ७ नन्दिनि सुभगे सुमङ्गलि भद्रं करीति स्वश्रिष्वभिप्रदक्षिणम् ८ स्थूणायां ध्रुवायां श्रियै हिरण्यकेश्यै वनस्पतिभ्यश्च ९ धर्माधर्मयोर्द्वारे मृत्यवे च १० उदधाने वरुणाय ११ विष्णव इत्युलूखले १२ मरुद्भ्य इति दृषदि १३ उपरि शरणे वैश्रवणाय राज्ञे भूतेभ्यश्च १४ इन्द्र ?ायेन्द्र पुरुषेभ्यश्चेति पूर्वार्धे १५ यमाय यमपुरुषेभ्य इति दक्षिनार्धे १६ वरुणाय वरुणपुरुषेभ्य इति पश्चार्धे १७ सोमाय सोमपुरुषेभ्य इत्युत्तरार्धे १८ ब्रह्मणे ब्रह्मपुरुषेभ्य इति मध्ये १९ ऊर्ध्वमाकाशाय २० स्थण्डिले दिवाचरेभ्यो भूतेभ्य इति दिवा २१ नक्तं-चरेभ्य इति नक्तम् २२ ततो दक्षिणाग्रेषु दर्भेषु पित्रे पितामहाय प्रपितामहाय मात्रे पितामह्यै प्रपितामह्यै नामगोत्राभ्यां च पिण्डनिर्वापणं कुर्यात् २३ पिण्डानां चानुलेपनपुष्पधूपनैवेद्यादि दद्यात् २४ उदककलशमुपनिधाय स्वस्त्ययनं वाचयेत् २५ श्वकाकश्वपचानां भुवि निर्वपेत् २६ भिक्षां च दद्यात् २७ अतिथिपूजने च परं यत्नमातिष्ठेत २८ सायमतिथिं प्राप्तं प्रयत्ने-नार्चयेत् २९ अनाशितमतिथिं गृहे न वासयेत् ३० यथा वर्णानां ब्राह्मणः प्रभुर्यथा स्त्रीणां भर्ता तथा गृहस्थस्यातिथिः ३१ तत्पूजया स्वर्गमाप्नोति ३२

अथाग्निं परिसमुह्य पर्युक्ष्य परिस्तीर्य परिषिच्य सर्वतः पाकादग्रमुद्धृत्य जुहुयात् १ वासुदेवाय संकर्षणाय प्रद्युम्नायानिरुद्धाय पुरुषाय सत्यायाच्युताय वासुदेवाय २ अथाग्नये सोमाय मित्राय वरुणायेन्द्रा येन्द्रा ग्निभ्यां विश्वेभ्यो देवेभ्यः प्रजापतयेऽनुमत्यै धन्वन्तरये वास्तोष्पतयेऽग्नये स्विष्टकृते च ३ ततोऽन्नशेषेण बलिमुपहरेत् ४ भक्षोपभक्षाभ्याम् ५ अभितः पूर्वेणाग्निम् ६ अम्बा नामासीति दुला नामासीति नितन्ती नामासीति चुपुणीका नामासीति सर्वासाम् ७ नन्दिनि सुभगे सुमङ्गलि भद्रं करीति स्वश्रिष्वभिप्रदक्षिणम् ८ स्थूणायां ध्रुवायां श्रियै हिरण्यकेश्यै वनस्पतिभ्यश्च ९ धर्माधर्मयोर्द्वारे मृत्यवे च १० उदधाने वरुणाय ११ विष्णव इत्युलूखले १२ मरुद्भ्य इति दृषदि १३ उपरि शरणे वैश्रवणाय राज्ञे भूतेभ्यश्च १४ इन्द्रा येन्द्र पुरुषेभ्यश्चेति पूर्वार्धे १५ यमाय यमपुरुषेभ्य इति दक्षिनार्धे १६ वरुणाय वरुणपुरुषेभ्य इति पश्चार्धे १७ सोमाय सोमपुरुषेभ्य इत्युत्तरार्धे १८ ब्रह्मणे ब्रह्मपुरुषेभ्य इति मध्ये १९ ऊर्ध्वमाकाशाय २० स्थण्डिले दिवाचरेभ्यो भूतेभ्य इति दिवा २१ नक्तं-चरेभ्य इति नक्तम् २२ ततो दक्षिणाग्रेषु दर्भेषु पित्रे पितामहाय प्रपितामहाय मात्रे पितामह्यै प्रपितामह्यै नामगोत्राभ्यां च पिण्डनिर्वापणं कुर्यात् २३ पिण्डानां चानुलेपनपुष्पधूपनैवेद्यादि दद्यात् २४ उदककलशमुपनिधाय स्वस्त्ययनं वाचयेत् २५ श्वकाकश्वपचानां भुवि निर्वपेत् २६ भिक्षां च दद्यात् २७ अतिथिपूजने च परं यत्नमातिष्ठेत २८ सायमतिथिं प्राप्तं प्रयत्ने-नार्चयेत् २९ अनाशितमतिथिं गृहे न वासयेत् ३० यथा वर्णानां ब्राह्मणः प्रभुर्यथा स्त्रीणां भर्ता तथा गृहस्थस्यातिथिः ३१ तत्पूजया स्वर्गमाप्नोति ३२


2218

vwXyxU{ ;vip p[;¢* kÚ$ŸMbeŒitÉq/ÉmR,*

vaifyafUdra ?Avapi prAptau kuTumbe'tithidharmiNau

vaifyafUdrA vapi prAptau kuTumbe'tithidharmiNau

वैश्यशूद्र ?ावपि प्राप्तौ कुटुम्बेऽतिथिधर्मिणौ

वैश्यशूद्रा वपि प्राप्तौ कुटुम्बेऽतिथिधर्मिणौ


2270

cN{ ;koRpr;ge n;XnIy;t( 1 ˜;Tv; muÿ_yorXnIy;t( 2 amuÿ_yorSt' gtyo" ˜;Tv; dO‚; c;preŒiö 3 n gob[;÷,opr;geŒXnIy;t( 4 n r;Do Vysne 5 p[vÉst;ɦho]I yd;ɦho]' Õt' mNyte td;XnIy;t( 6 yd; Õt' mNyet vwdevmip 7 pvRÉ, c yd; Õt' mNyet pvR 8 n;XnI-y;°;jI,Re 9 n;/Rr;]e 10 n m´;öe 11 n s'?yyo" 12 n;{ Rv;s;" 13 nwkv;s;" 14 n n¦" 15 nodkƒ 16 noTkÚ$k" 17 n É.¥;sngt" 18 n c xyngt" 19 n É.¥.ojne 20 noTs©¹ 21 n .uiv 22 n p;,* 23 lv,' c y] d´;ÿ¥;XnIy;t( 24 n b;lk;É¥.RTseyn( 25 nwko mO·m( 26 noõÈt˜ehm( 27 n idv; /;n;" 28 n r;]* itls'bN/m( 29 n dÉ/sÿ_Un( 30 n koivd;rv$ipPplx;,x;km( 31 n;dæv; 32 n;üTv; 33 n;n;{ Rp;d" 34 n;n;{ Rkrmu%’ 35 no¾Cz·’ `Otm;d´;t( 36 n cN{ ;kœt;rk; inrI=et 37 n mU/;Rn' SpOxet( 38 n b[÷ k¡tRyet( 39 p[;„Ÿ%oŒXnIy;t( 40 d²=,;mu%o v; 41 aÉ.pUJy;¥m( 42 sumn;" §GVynu²l¢’ 43 n in"xeWÕTSy;t( 44 aNy] dÉ/m/usipR"py"sÿ_Úplmodkƒ>y" 45

candra ?ArkoparAge nAfnIyAt 1 snAtvA muktayorafnIyAt 2 amuktayorastaM gatayoH snAtvA dqSTvA cApare'hni 3 na gobrAhmaNoparAge'fnIyAt 4 na rAjxo vyasane 5 pravasitAgnihotrI yadAgnihotraM kqtaM manyate tadAfnIyAt 6 yadA kqtaM manyeta vaifvadevamapi 7 parvaNi ca yadA kqtaM manyeta parva 8 nAfnI-yAccAjIrNe 9 nArdharAtre 10 na madyAhne 11 na saMdhyayoH 12 nArdra vAsAH 13 naikavAsAH 14 na nagnaH 15 nodake 16 notkuTakaH 17 na bhinnAsanagataH 18 na ca fayanagataH 19 na bhinnabhojane 20 notsazge 21 na bhuvi 22 na pANau 23 lavaNaM ca yatra dadyAttannAfnIyAt 24 na bAlakAnnirbhatseyan 25 naiko mqSTam 26 noddhqtasneham 27 na divA dhAnAH 28 na rAtrau tilasaMbandham 29 na dadhisaktUn 30 na kovidAravaTapippalafANafAkam 31 nAdattvA 32 nAhutvA 33 nAnArdra pAdaH 34 nAnArdra karamukhafca 35 nocchiSTafca ghqtamAdadyAt 36 na candra ?ArkatArakA nirIkSeta 37 na mUrdhAnaM spqfet 38 na brahma kIrtayet 39 prAzmukho'fnIyAt 40 dakSiNAmukho vA 41 abhipUjyAnnam 42 sumanAH sragvyanuliptafca 43 na niHfeSakqtsyAt 44 anyatra dadhimadhusarpiHpayaHsaktupalamodakebhyaH 45

candrA rkoparAge nAfnIyAt 1 snAtvA muktayorafnIyAt 2 amuktayorastaM gatayoH snAtvA dqSTvA cApare'hni 3 na gobrAhmaNoparAge'fnIyAt 4 na rAjxo vyasane 5 pravasitAgnihotrI yadAgnihotraM kqtaM manyate tadAfnIyAt 6 yadA kqtaM manyeta vaifvadevamapi 7 parvaNi ca yadA kqtaM manyeta parva 8 nAfnI-yAccAjIrNe 9 nArdharAtre 10 na madyAhne 11 na saMdhyayoH 12 nArdra vAsAH 13 naikavAsAH 14 na nagnaH 15 nodake 16 notkuTakaH 17 na bhinnAsanagataH 18 na ca fayanagataH 19 na bhinnabhojane 20 notsazge 21 na bhuvi 22 na pANau 23 lavaNaM ca yatra dadyAttannAfnIyAt 24 na bAlakAnnirbhatseyan 25 naiko mqSTam 26 noddhqtasneham 27 na divA dhAnAH 28 na rAtrau tilasaMbandham 29 na dadhisaktUn 30 na kovidAravaTapippalafANafAkam 31 nAdattvA 32 nAhutvA 33 nAnArdra pAdaH 34 nAnArdra karamukhafca 35 nocchiSTafca ghqtamAdadyAt 36 na candrA rkatArakA nirIkSeta 37 na mUrdhAnaM spqfet 38 na brahma kIrtayet 39 prAzmukho'fnIyAt 40 dakSiNAmukho vA 41 abhipUjyAnnam 42 sumanAH sragvyanuliptafca 43 na niHfeSakqtsyAt 44 anyatra dadhimadhusarpiHpayaHsaktupalamodakebhyaH 45

चन्द्र ?ार्कोपरागे नाश्नीयात् १ स्नात्वा मुक्तयोरश्नीयात् २ अमुक्तयोरस्तं गतयोः स्नात्वा दृष्ट्वा चापरेऽह्नि ३ न गोब्राह्मणोपरागेऽश्नीयात् ४ न राज्ञो व्यसने ५ प्रवसिताग्निहोत्री यदाग्निहोत्रं कृतं मन्यते तदाश्नीयात् ६ यदा कृतं मन्येत वैश्वदेवमपि ७ पर्वणि च यदा कृतं मन्येत पर्व ८ नाश्नी-याच्चाजीर्णे ९ नार्धरात्रे १० न मद्याह्ने ११ न संध्ययोः १२ नार्द्र वासाः १३ नैकवासाः १४ न नग्नः १५ नोदके १६ नोत्कुटकः १७ न भिन्नासनगतः १८ न च शयनगतः १९ न भिन्नभोजने २० नोत्सङ्गे २१ न भुवि २२ न पाणौ २३ लवणं च यत्र दद्यात्तन्नाश्नीयात् २४ न बालकान्निर्भत्सेयन् २५ नैको मृष्टम् २६ नोद्धृतस्नेहम् २७ न दिवा धानाः २८ न रात्रौ तिलसंबन्धम् २९ न दधिसक्तून् ३० न कोविदारवटपिप्पलशाणशाकम् ३१ नादत्त्वा ३२ नाहुत्वा ३३ नानार्द्र पादः ३४ नानार्द्र करमुखश्च ३५ नोच्छिष्टश्च घृतमादद्यात् ३६ न चन्द्र ?ार्कतारका निरीक्षेत ३७ न मूर्धानं स्पृशेत् ३८ न ब्रह्म कीर्तयेत् ३९ प्राङ्मुखोऽश्नीयात् ४० दक्षिणामुखो वा ४१ अभिपूज्यान्नम् ४२ सुमनाः स्रग्व्यनुलिप्तश्च ४३ न निःशेषकृत्स्यात् ४४ अन्यत्र दधिमधुसर्पिःपयःसक्तुपलमोदकेभ्यः ४५

चन्द्रा र्कोपरागे नाश्नीयात् १ स्नात्वा मुक्तयोरश्नीयात् २ अमुक्तयोरस्तं गतयोः स्नात्वा दृष्ट्वा चापरेऽह्नि ३ न गोब्राह्मणोपरागेऽश्नीयात् ४ न राज्ञो व्यसने ५ प्रवसिताग्निहोत्री यदाग्निहोत्रं कृतं मन्यते तदाश्नीयात् ६ यदा कृतं मन्येत वैश्वदेवमपि ७ पर्वणि च यदा कृतं मन्येत पर्व ८ नाश्नी-याच्चाजीर्णे ९ नार्धरात्रे १० न मद्याह्ने ११ न संध्ययोः १२ नार्द्र वासाः १३ नैकवासाः १४ न नग्नः १५ नोदके १६ नोत्कुटकः १७ न भिन्नासनगतः १८ न च शयनगतः १९ न भिन्नभोजने २० नोत्सङ्गे २१ न भुवि २२ न पाणौ २३ लवणं च यत्र दद्यात्तन्नाश्नीयात् २४ न बालकान्निर्भत्सेयन् २५ नैको मृष्टम् २६ नोद्धृतस्नेहम् २७ न दिवा धानाः २८ न रात्रौ तिलसंबन्धम् २९ न दधिसक्तून् ३० न कोविदारवटपिप्पलशाणशाकम् ३१ नादत्त्वा ३२ नाहुत्वा ३३ नानार्द्र पादः ३४ नानार्द्र करमुखश्च ३५ नोच्छिष्टश्च घृतमादद्यात् ३६ न चन्द्रा र्कतारका निरीक्षेत ३७ न मूर्धानं स्पृशेत् ३८ न ब्रह्म कीर्तयेत् ३९ प्राङ्मुखोऽश्नीयात् ४० दक्षिणामुखो वा ४१ अभिपूज्यान्नम् ४२ सुमनाः स्रग्व्यनुलिप्तश्च ४३ न निःशेषकृत्स्यात् ४४ अन्यत्र दधिमधुसर्पिःपयःसक्तुपलमोदकेभ्यः ४५


2310

dexe n c ax(uc* n;{ eR n c pvRtmStkƒ 17

defe na ca af?cau nAdre ? na ca parvatamastake 17

defe na ca afcuau! nAdre r! na ca parvatamastake 17

देशे न च अश्?चौ नाद्रे ? न च पर्वतमस्तके १७

देशे न च अश्चुऔ! नाद्रे र्! न च पर्वतमस्तके १७


2315

aq n kùcn;vmNyet 1 n c hIn;É/k;©;NmU%;RN/nhIn;nvhset( 2 n hIn;Nsevet 3 Sv;?y;yivroÉ/ kmR n;cret( 4 vyoŒnuåp' veW' kÚy;Rt( 5 ÅutSy;É.jnSy /nSy dexSy c 6 noõt" 7 inTy' x;S];´ve=I Sy;t( 8 sit iv.ve n jI,RmlvÃ;s;" Sy;t( 9 n n;StITyÉ..;Wet 10 n ingRN/og[gâN/ rÿ_' c m;Ly' Éb.Oy;t( 11 Éb.Oy;Ælj' rÿ_mip 12 yi·' c vw,vIm( 13 km<@lu' c sodkm( 14 k;p;RsmupvItm( 15 r*Kme c kÚ<@le 16 n;idTymu´NtmI=et 17 n;St' y;Ntm( 18 n v;ss; itroihtm( 19 n c;dxRjlm?ySqm( 20 n m?y;öe 21 n £ÚõSy guromRu%m( 22 n twlodkyo" Sv;' z;y;m( 23 n mlvTy;dxeR 24 n pˆI' .ojnsmye 25 n ²S]y' n¦;m( 26 n kùcn mehm;nm( 27 n c;l;n.[·' kÚïrm( 28 n c ivWmSqo vOW;idyuõm( 29 noNmÿm( 30 n mÿm( 31 n;me?ym¦* p[²=pet( 32 n;sOkª 33 n ivWm( 34 aM.Sy;ip 35 n;ɦ' lìyet( 36 n p;d* p[t;pyet( 37 n kÚxeWu pármOJy;t( 38 n k;'Sy.;jne /;vyet( 39 n p;d' p;den 40 n .uvm;-²l%et( 41 n lo·mdIR Sy;t( 42 n tO,Cz¹dI Sy;t( 43 n dNtwnR%lom;in ÉzN´;t( 44 ´Ut' c vjRyet( 45 b;l;tpsev;' v 46 vS]op;nhm;LyopvIt;NyNy/Ot;in n /;ryet( 47 n xU{ ;y mit' d´;t( 48 no¾Cz·hivWI 49 n itl;n( 50 n c;SyopidxeõmRm( 51 n v[tm( 52 n s'ht;>y;' p;É,>y;' ²xr ¬dr' c k<@†yet( 53 n dÉ/sumnsI p[Ty;c=It 54 n;Tmn" §jmpkWeRt( 55 su¢' n p[bo/yet( 56 n rÿ_' ivr;gyet( 57 nodKy;mÉ..;Wet 58 n MleCz;NTyj;n( 59 aɦdevb[;-÷,s'in/* d²=,' p;É,muõret( 60 n pr=e]e crNtI' g;m;c=It 61 n ipbNt' vTskm( 62 noõt;Np[hWRyet( 63 n xU{ r;Jye invset( 64 n;/;ÉmRkjn;k¡,Re 65 n s'vseÃw´hIne 66 nopsO·e 67 n Écr' pvRte 68 n vOq;ce·;' kÚy;Rt( 69 n nOTygIte 70 n;Sfo$nm( 71 n;XlIl' k¡tRyet( 72 n;nOtm( 73 n;ip[ym( 74 n kùÉcNmmRÉ, SpOxet( 75 n;Tm;nmvj;nIy;¶I`Rm;yuÉjRjIivWu" 76 Écr' s'?yop;sn' kÚy;Rt( 77 n spRxS]w" Õé@¼t( 78 ainÉmÿt" %;in n SpOxet( 79 prSy d<@Ö no´Cz¹t( 80 x;Sy' x;sn;q| t;@yet( 81 t' ve,udlen rJJv; v; pOϼ 82 devb[;÷,x;S]mh;Tmn;' párv;d' párhret( 83 /mRiv¨õ* c;qRk;m* 84 lokivi÷' c /mRmip 85 pvRsu c x;²Nthom;NkÚy;Rt( 86 n tO,mip ÉzN´;t( 87 al'Õt’ itϼt( 88 Evm;c;rsevI Sy;t( 89

atha na kaMcanAvamanyeta 1 na ca hInAdhikAzgAnmUrkhAndhanahInAnavahaset 2 na hInAnseveta 3 svAdhyAyavirodhi karma nAcaret 4 vayo'nurUpaM veSaM kuryAt 5 frutasyAbhijanasya dhanasya defasya ca 6 noddhataH 7 nityaM fAstrAdyavekSI syAt 8 sati vibhave na jIrNamalavadvAsAH syAt 9 na nAstItyabhibhASeta 10 na nirgandhogragandhi raktaM ca mAlyaM bibhqyAt 11 bibhqyAjjalajaM raktamapi 12 yaSTiM ca vaiNavIm 13 kamaNDaluM ca sodakam 14 kArpAsamupavItam 15 raukme ca kuNDale 16 nAdityamudyantamIkSeta 17 nAstaM yAntam 18 na vAsasA tirohitam 19 na cAdarfajalamadhyastham 20 na madhyAhne 21 na kruddhasya gurormukham 22 na tailodakayoH svAM chAyAm 23 na malavatyAdarfe 24 na patnIM bhojanasamaye 25 na striyaM nagnAm 26 na kaMcana mehamAnam 27 na cAlAnabhraSTaM kuxjaram 28 na ca viSamastho vqSAdiyuddham 29 nonmattam 30 na mattam 31 nAmedhyamagnau prakSipet 32 nAsqk 33 na viSam 34 ambhasyApi 35 nAgniM lazghayet 36 na pAdau pratApayet 37 na kufeSu parimqjyAt 38 na kAMsyabhAjane dhAvayet 39 na pAdaM pAdena 40 na bhuvamA-likhet 41 na loSTamardI syAt 42 na tqNacchedI syAt 43 na dantairnakhalomAni chindyAt 44 dyUtaM ca varjayet 45 bAlAtapasevAM va 46 vastropAnahamAlyopavItAnyanyadhqtAni na dhArayet 47 na fUdra ?Aya matiM dadyAt 48 nocchiSTahaviSI 49 na tilAn 50 na cAsyopadifeddharmam 51 na vratam 52 na saMhatAbhyAM pANibhyAM fira udaraM ca kaNDUyet 53 na dadhisumanasI pratyAcakSIta 54 nAtmanaH srajamapakarSet 55 suptaM na prabodhayet 56 na raktaM virAgayet 57 nodakyAmabhibhASeta 58 na mlecchAntyajAn 59 agnidevabrA-hmaNasaMnidhau dakSiNaM pANimuddharet 60 na parakSetre carantIM gAmAcakSIta 61 na pibantaM vatsakam 62 noddhatAnpraharSayet 63 na fUdra rAjye nivaset 64 nAdhArmikajanAkIrNe 65 na saMvasedvaidyahIne 66 nopasqSTe 67 na ciraM parvate 68 na vqthAceSTAM kuryAt 69 na nqtyagIte 70 nAsphoTanam 71 nAflIlaM kIrtayet 72 nAnqtam 73 nApriyam 74 na kaMcinmarmaNi spqfet 75 nAtmAnamavajAnIyAddIrghamAyurjijIviSuH 76 ciraM saMdhyopAsanaM kuryAt 77 na sarpafastraiH kqIDet 78 animittataH khAni na spqfet 79 parasya daNDaM nodyacchet 80 fAsyaM fAsanArthaM tADayet 81 taM veNudalena rajjvA vA pqSThe 82 devabrAhmaNafAstramahAtmanAM parivAdaM pariharet 83 dharmaviruddhau cArthakAmau 84 lokavidviSTaM ca dharmamapi 85 parvasu ca fAntihomAnkuryAt 86 na tqNamapi chindyAt 87 alaMkqtafca tiSThet 88 evamAcArasevI syAt 89

atha na kaMcanAvamanyeta 1 na ca hInAdhikAzgAnmUrkhAndhanahInAnavahaset 2 na hInAnseveta 3 svAdhyAyavirodhi karma nAcaret 4 vayo'nurUpaM veSaM kuryAt 5 frutasyAbhijanasya dhanasya defasya ca 6 noddhataH 7 nityaM fAstrAdyavekSI syAt 8 sati vibhave na jIrNamalavadvAsAH syAt 9 na nAstItyabhibhASeta 10 na nirgandhogragandhi raktaM ca mAlyaM bibhqyAt 11 bibhqyAjjalajaM raktamapi 12 yaSTiM ca vaiNavIm 13 kamaNDaluM ca sodakam 14 kArpAsamupavItam 15 raukme ca kuNDale 16 nAdityamudyantamIkSeta 17 nAstaM yAntam 18 na vAsasA tirohitam 19 na cAdarfajalamadhyastham 20 na madhyAhne 21 na kruddhasya gurormukham 22 na tailodakayoH svAM chAyAm 23 na malavatyAdarfe 24 na patnIM bhojanasamaye 25 na striyaM nagnAm 26 na kaMcana mehamAnam 27 na cAlAnabhraSTaM kuxjaram 28 na ca viSamastho vqSAdiyuddham 29 nonmattam 30 na mattam 31 nAmedhyamagnau prakSipet 32 nAsqk 33 na viSam 34 ambhasyApi 35 nAgniM lazghayet 36 na pAdau pratApayet 37 na kufeSu parimqjyAt 38 na kAMsyabhAjane dhAvayet 39 na pAdaM pAdena 40 na bhuvamA-likhet 41 na loSTamardI syAt 42 na tqNacchedI syAt 43 na dantairnakhalomAni chindyAt 44 dyUtaM ca varjayet 45 bAlAtapasevAM va 46 vastropAnahamAlyopavItAnyanyadhqtAni na dhArayet 47 na fUdrA ya matiM dadyAt 48 nocchiSTahaviSI 49 na tilAn 50 na cAsyopadifeddharmam 51 na vratam 52 na saMhatAbhyAM pANibhyAM fira udaraM ca kaNDUyet 53 na dadhisumanasI pratyAcakSIta 54 nAtmanaH srajamapakarSet 55 suptaM na prabodhayet 56 na raktaM virAgayet 57 nodakyAmabhibhASeta 58 na mlecchAntyajAn 59 agnidevabrA-hmaNasaMnidhau dakSiNaM pANimuddharet 60 na parakSetre carantIM gAmAcakSIta 61 na pibantaM vatsakam 62 noddhatAnpraharSayet 63 na fUdra rAjye nivaset 64 nAdhArmikajanAkIrNe 65 na saMvasedvaidyahIne 66 nopasqSTe 67 na ciraM parvate 68 na vqthAceSTAM kuryAt 69 na nqtyagIte 70 nAsphoTanam 71 nAflIlaM kIrtayet 72 nAnqtam 73 nApriyam 74 na kaMcinmarmaNi spqfet 75 nAtmAnamavajAnIyAddIrghamAyurjijIviSuH 76 ciraM saMdhyopAsanaM kuryAt 77 na sarpafastraiH kqIDet 78 animittataH khAni na spqfet 79 parasya daNDaM nodyacchet 80 fAsyaM fAsanArthaM tADayet 81 taM veNudalena rajjvA vA pqSThe 82 devabrAhmaNafAstramahAtmanAM parivAdaM pariharet 83 dharmaviruddhau cArthakAmau 84 lokavidviSTaM ca dharmamapi 85 parvasu ca fAntihomAnkuryAt 86 na tqNamapi chindyAt 87 alaMkqtafca tiSThet 88 evamAcArasevI syAt 89

अथ न कंचनावमन्येत १ न च हीनाधिकाङ्गान्मूर्खान्धनहीनानवहसेत् २ न हीनान्सेवेत ३ स्वाध्यायविरोधि कर्म नाचरेत् ४ वयोऽनुरूपं वेषं कुर्यात् ५ श्रुतस्याभिजनस्य धनस्य देशस्य च ६ नोद्धतः ७ नित्यं शास्त्राद्यवेक्षी स्यात् ८ सति विभवे न जीर्णमलवद्वासाः स्यात् ९ न नास्तीत्यभिभाषेत १० न निर्गन्धोग्रगन्धि रक्तं च माल्यं बिभृयात् ११ बिभृयाज्जलजं रक्तमपि १२ यष्टिं च वैणवीम् १३ कमण्डलुं च सोदकम् १४ कार्पासमुपवीतम् १५ रौक्मे च कुण्डले १६ नादित्यमुद्यन्तमीक्षेत १७ नास्तं यान्तम् १८ न वाससा तिरोहितम् १९ न चादर्शजलमध्यस्थम् २० न मध्याह्ने २१ न क्रुद्धस्य गुरोर्मुखम् २२ न तैलोदकयोः स्वां छायाम् २३ न मलवत्यादर्शे २४ न पत्नीं भोजनसमये २५ न स्त्रियं नग्नाम् २६ न कंचन मेहमानम् २७ न चालानभ्रष्टं कुञ्जरम् २८ न च विषमस्थो वृषादियुद्धम् २९ नोन्मत्तम् ३० न मत्तम् ३१ नामेध्यमग्नौ प्रक्षिपेत् ३२ नासृक् ३३ न विषम् ३४ अम्भस्यापि ३५ नाग्निं लङ्घयेत् ३६ न पादौ प्रतापयेत् ३७ न कुशेषु परिमृज्यात् ३८ न कांस्यभाजने धावयेत् ३९ न पादं पादेन ४० न भुवमा-लिखेत् ४१ न लोष्टमर्दी स्यात् ४२ न तृणच्छेदी स्यात् ४३ न दन्तैर्नखलोमानि छिन्द्यात् ४४ द्यूतं च वर्जयेत् ४५ बालातपसेवां व ४६ वस्त्रोपानहमाल्योपवीतान्यन्यधृतानि न धारयेत् ४७ न शूद्र ?ाय मतिं दद्यात् ४८ नोच्छिष्टहविषी ४९ न तिलान् ५० न चास्योपदिशेद्धर्मम् ५१ न व्रतम् ५२ न संहताभ्यां पाणिभ्यां शिर उदरं च कण्डूयेत् ५३ न दधिसुमनसी प्रत्याचक्षीत ५४ नात्मनः स्रजमपकर्षेत् ५५ सुप्तं न प्रबोधयेत् ५६ न रक्तं विरागयेत् ५७ नोदक्यामभिभाषेत ५८ न म्लेच्छान्त्यजान् ५९ अग्निदेवब्रा-ह्मणसंनिधौ दक्षिणं पाणिमुद्धरेत् ६० न परक्षेत्रे चरन्तीं गामाचक्षीत ६१ न पिबन्तं वत्सकम् ६२ नोद्धतान्प्रहर्षयेत् ६३ न शूद्र राज्ये निवसेत् ६४ नाधार्मिकजनाकीर्णे ६५ न संवसेद्वैद्यहीने ६६ नोपसृष्टे ६७ न चिरं पर्वते ६८ न वृथाचेष्टां कुर्यात् ६९ न नृत्यगीते ७० नास्फोटनम् ७१ नाश्लीलं कीर्तयेत् ७२ नानृतम् ७३ नाप्रियम् ७४ न कंचिन्मर्मणि स्पृशेत् ७५ नात्मानमवजानीयाद्दीर्घमायुर्जिजीविषुः ७६ चिरं संध्योपासनं कुर्यात् ७७ न सर्पशस्त्रैः कृईडेत् ७८ अनिमित्ततः खानि न स्पृशेत् ७९ परस्य दण्डं नोद्यच्छेत् ८० शास्यं शासनार्थं ताडयेत् ८१ तं वेणुदलेन रज्ज्वा वा पृष्ठे ८२ देवब्राह्मणशास्त्रमहात्मनां परिवादं परिहरेत् ८३ धर्मविरुद्धौ चार्थकामौ ८४ लोकविद्विष्टं च धर्ममपि ८५ पर्वसु च शान्तिहोमान्कुर्यात् ८६ न तृणमपि छिन्द्यात् ८७ अलंकृतश्च तिष्ठेत् ८८ एवमाचारसेवी स्यात् ८९

अथ न कंचनावमन्येत १ न च हीनाधिकाङ्गान्मूर्खान्धनहीनानवहसेत् २ न हीनान्सेवेत ३ स्वाध्यायविरोधि कर्म नाचरेत् ४ वयोऽनुरूपं वेषं कुर्यात् ५ श्रुतस्याभिजनस्य धनस्य देशस्य च ६ नोद्धतः ७ नित्यं शास्त्राद्यवेक्षी स्यात् ८ सति विभवे न जीर्णमलवद्वासाः स्यात् ९ न नास्तीत्यभिभाषेत १० न निर्गन्धोग्रगन्धि रक्तं च माल्यं बिभृयात् ११ बिभृयाज्जलजं रक्तमपि १२ यष्टिं च वैणवीम् १३ कमण्डलुं च सोदकम् १४ कार्पासमुपवीतम् १५ रौक्मे च कुण्डले १६ नादित्यमुद्यन्तमीक्षेत १७ नास्तं यान्तम् १८ न वाससा तिरोहितम् १९ न चादर्शजलमध्यस्थम् २० न मध्याह्ने २१ न क्रुद्धस्य गुरोर्मुखम् २२ न तैलोदकयोः स्वां छायाम् २३ न मलवत्यादर्शे २४ न पत्नीं भोजनसमये २५ न स्त्रियं नग्नाम् २६ न कंचन मेहमानम् २७ न चालानभ्रष्टं कुञ्जरम् २८ न च विषमस्थो वृषादियुद्धम् २९ नोन्मत्तम् ३० न मत्तम् ३१ नामेध्यमग्नौ प्रक्षिपेत् ३२ नासृक् ३३ न विषम् ३४ अम्भस्यापि ३५ नाग्निं लङ्घयेत् ३६ न पादौ प्रतापयेत् ३७ न कुशेषु परिमृज्यात् ३८ न कांस्यभाजने धावयेत् ३९ न पादं पादेन ४० न भुवमा-लिखेत् ४१ न लोष्टमर्दी स्यात् ४२ न तृणच्छेदी स्यात् ४३ न दन्तैर्नखलोमानि छिन्द्यात् ४४ द्यूतं च वर्जयेत् ४५ बालातपसेवां व ४६ वस्त्रोपानहमाल्योपवीतान्यन्यधृतानि न धारयेत् ४७ न शूद्रा य मतिं दद्यात् ४८ नोच्छिष्टहविषी ४९ न तिलान् ५० न चास्योपदिशेद्धर्मम् ५१ न व्रतम् ५२ न संहताभ्यां पाणिभ्यां शिर उदरं च कण्डूयेत् ५३ न दधिसुमनसी प्रत्याचक्षीत ५४ नात्मनः स्रजमपकर्षेत् ५५ सुप्तं न प्रबोधयेत् ५६ न रक्तं विरागयेत् ५७ नोदक्यामभिभाषेत ५८ न म्लेच्छान्त्यजान् ५९ अग्निदेवब्रा-ह्मणसंनिधौ दक्षिणं पाणिमुद्धरेत् ६० न परक्षेत्रे चरन्तीं गामाचक्षीत ६१ न पिबन्तं वत्सकम् ६२ नोद्धतान्प्रहर्षयेत् ६३ न शूद्र राज्ये निवसेत् ६४ नाधार्मिकजनाकीर्णे ६५ न संवसेद्वैद्यहीने ६६ नोपसृष्टे ६७ न चिरं पर्वते ६८ न वृथाचेष्टां कुर्यात् ६९ न नृत्यगीते ७० नास्फोटनम् ७१ नाश्लीलं कीर्तयेत् ७२ नानृतम् ७३ नाप्रियम् ७४ न कंचिन्मर्मणि स्पृशेत् ७५ नात्मानमवजानीयाद्दीर्घमायुर्जिजीविषुः ७६ चिरं संध्योपासनं कुर्यात् ७७ न सर्पशस्त्रैः कृईडेत् ७८ अनिमित्ततः खानि न स्पृशेत् ७९ परस्य दण्डं नोद्यच्छेत् ८० शास्यं शासनार्थं ताडयेत् ८१ तं वेणुदलेन रज्ज्वा वा पृष्ठे ८२ देवब्राह्मणशास्त्रमहात्मनां परिवादं परिहरेत् ८३ धर्मविरुद्धौ चार्थकामौ ८४ लोकविद्विष्टं च धर्ममपि ८५ पर्वसु च शान्तिहोमान्कुर्यात् ८६ न तृणमपि छिन्द्यात् ८७ अलंकृतश्च तिष्ठेत् ८८ एवमाचारसेवी स्यात् ८९


2357

aq Å;õePsu" pUveR´ub[;R÷,;n;mN]yet( 1 iÃtIyeŒiö x(uKlp=Sy pUv;Rð¼ Õã,p=Sy;pr;ð¼ ivp[;Nsu˜;t;NSv;c;Nt;Nyq;.Uyo vy"£me, kÚxoÿreãv;sneWUpvexyet( 2 Ã* dwve p[;„Ÿ%* ]I'’ ip} ye ¬d„Ÿ%;n( 3 Ek“k-mu.y] veit 4 a;mÅ;õeWu k;MyeWu c p[qmpkƒn;ɦ' üTv; 5 px(uÅ;õeWu m?ympkƒn 6 am;v;Sy;sUÿmpkƒn 7 a;g[h;yy;' itlw" y;tu/;n;n;' ivsjRn' ÕTv; 11 Et iptr" sv;|St;ng[ a; me yNTvetÃ" iptr ”Ty;v;hn' ÕTv; kÚxitlÉmÅe, gN/odkƒn y;âStÏNTymOt; v;Égit yNme m;teit c p;´' inve´;~y| ÕTv; inve´ c;nulepn' ÕTv; kÚxitlvS]puãp;l'-k;r/UpdIpwyRq;xKTy; ivp[;Nsm>yCyR `OtPlutm¥m;d;y a;idTy; ¨{ ; vsv ”it vI+y;¦* krv;,ITyuKTv; t° ivp[w" kÚivRTyuÿ_ƒ a;üit]y' d´;t( 12 ye m;mk;" iptr EtÃ" iptroŒy' yD ”it c hivrnumN],' ÕTv; yqopp¥eWu p;]eWu ivxeW;{ jtmyeãv¥' nmo ive>yo deve>y ”Ty¥m;d* p[;„Ÿ%yoinRvedyet( 13 ip]e ipt;mh;y p[ipt;mh;y c n;mgo];>y;mu-d„Ÿ%eWu 14 tddTsu b[;÷,eWu yNme p[k;m;dhor;]wyRÃ" £Vy;idit jpet( 15 ”ith;spur;,/mRx;S];É, ceit 16 ¬¾Cz·s'in/* d²=n;g[eWu kÚxeWu pOÉqvI divRr²=t; ”Tyekù ip<@Ö ip]e ind?y;t( 17 aNtár=' divRr²=t; ”Ty(iÃtIy' ip<@Ö ipt;mh;y 18 ´*dRivRr²=t; ”it tOtIy' p[ipt;mh;y 19 ye a] iptr" p[et; ”it v;so deym( 20 vIr;¥" iptro /ÿ ”Ty¥m( 21 a] iptro m;dy?v' yq;.;gÉmit d.RmUle kr;v`WR,m( 22 èj| vhNtIárTynen sodkƒn p[d²=,' ip<@;n;' ivikr,' ÕTv; a`Rpuãp-/Up;lepn;¥;id.+y.oJy;in invedyet( 23 ¬dkp;]' m/u`Otitlw" s'yuÿ_' c 24 .uÿ_vTsu b[;÷,eWu tOi¢m;gteWu m; me =eW(qeTy¥' stO,m>yu+y;-¥ivikrmu¾Cz·;g[t" ÕTv; tO¢; .vNt" s'p¥Émit c pO‚; ¬d„Ÿ%eãv;-cmnm;d* dæv; tt" p[;„Ÿ%eWu dæv; tt’ sup[o²=tÉmit Å;õdex' s'p[o+y d.Rp;É," sv| kÚy;Rt( 25 tt" p[;„Ÿ%;g[to yNme r;m ”it p[d²=,' ÕTv; p[TyeTy c yq;xáÿ_d²=,;É." sm>yCy;RÉ.rmNtu .vNt ”TyuKTv; tw¨ÿ_ƒ-ŒÉ.rt;" Sm ”it dev;’ iptr’eTyÉ.jpet( 26 a=Yyodkù c n;mgo];>y;' dæv; ive dev;" p[IyNt;Émit p[;„Ÿ%e>yStt" p[;ï²lárd' tNmn;" sumn; y;cet 27

atha frAddhepsuH pUrvedyurbrAhmaNAnAmantrayet 1 dvitIye'hni f?klapakSasya pUrvAhNe kqSNapakSasyAparAhNe viprAnsusnAtAnsvAcAntAnyathAbhUyo vayaHkrameNa kufottareSvAsaneSUpavefayet 2 dvau daive prAzmukhau trIMfca pi tr?ye udazmukhAn 3 ekaika-mubhayatra veti 4 AmafrAddheSu kAmyeSu ca prathamapaxcakenAgniM hutvA 5 paf?frAddheSu madhyamapaxcakena 6 amAvAsyAsUttamapaxcakena 7 AgrahAyaNyA UrdhvaM kqSNASTa-kAsu ca krameNaiva prathamamadhyamottamapaxcakaiH 8 anvaSTakAsu ca 9 tato brAhmaNA-nujxAtaH pitQnAvAhayet 10 apayantvasurA iti dvAbhyAM tilaiH yAtudhAnAnAM visarjanaM kqtvA 11 eta pitaraH sarvAMstAnagra A me yantvetadvaH pitara ityAvAhanaM kqtvA kufatilamifreNa gandhodakena yAstiSThantyamqtA vAgiti yanme mAteti ca pAdyaM nivedyArghyaM kqtvA nivedya cAnulepanaM kqtvA kufatilavastrapuSpAlaM-kAradhUpadIpairyathAfaktyA viprAnsamabhyarcya ghqtaplutamannamAdAya AdityA rudra ?A vasava iti vIkSyAgnau karavANItyuktvA tacca vipraiH kurvityukte AhutitrayaM dadyAt 12 ye mAmakAH pitara etadvaH pitaro'yaM yajxa iti ca haviranumantraNaM kqtvA yathopapanneSu pAtreSu vifeSAdra jatamayeSvannaM namo vifvebhyo devebhya ityannamAdau prAzmukhayornivedayet 13 pitre pitAmahAya prapitAmahAya ca nAmagotrAbhyAmu-dazmukheSu 14 tadadatsu brAhmaNeSu yanme prakAmAdahorAtrairyadvaH kravyAditi japet 15 itihAsapurANadharmafAstrANi ceti 16 ucchiSTasaMnidhau dakSinAgreSu kufeSu pqthivI darvirakSitA ityekaM piNDaM pitre nidadhyAt 17 antarikSaM darvirakSitA itydvitIyaM piNDaM pitAmahAya 18 dyaurdarvirakSitA iti tqtIyaM prapitAmahAya 19 ye atra pitaraH pretA iti vAso deyam 20 vIrAnnaH pitaro dhatta ityannam 21 atra pitaro mAdayadhvaM yathAbhAgamiti darbhamUle karAvagharSaNam 22 UrjaM vahantIrityanena sodakena pradakSiNaM piNDAnAM vikiraNaM kqtvA arghapuSpa-dhUpAlepanAnnAdibhakSyabhojyAni nivedayet 23 udakapAtraM madhughqtatilaiH saMyuktaM ca 24 bhuktavatsu brAhmaNeSu tqptimAgateSu mA me kSeSthetyannaM satqNamabhyukSyA-nnavikiramucchiSTAgrataH kqtvA tqptA bhavantaH saMpannamiti ca pqSTvA udazmukheSvA-camanamAdau dattvA tataH prAzmukheSu dattvA tatafca suprokSitamiti frAddhadefaM saMprokSya darbhapANiH sarvaM kuryAt 25 tataH prAzmukhAgrato yanme rAma iti pradakSiNaM kqtvA pratyetya ca yathAfaktidakSiNAbhiH samabhyarcyAbhiramantu bhavanta ityuktvA tairukte-'bhiratAH sma iti devAfca pitarafcetyabhijapet 26 akSayyodakaM ca nAmagotrAbhyAM dattvA vifve devAH prIyantAmiti prAzmukhebhyastataH prAxjaliridaM tanmanAH sumanA yAceta 27

atha frAddhepsuH pUrvedyurbrAhmaNAnAmantrayet 1 dvitIye'hni fklupakSasya pUrvAhNe kqSNapakSasyAparAhNe viprAnsusnAtAnsvAcAntAnyathAbhUyo vayaHkrameNa kufottareSvAsaneSUpavefayet 2 dvau daive prAzmukhau trIMfca pitr! ye udazmukhAn 3 ekaika-mubhayatra veti 4 AmafrAddheSu kAmyeSu ca prathamapaxcakenAgniM hutvA 5 paffruA!ddheSu madhyamapaxcakena 6 amAvAsyAsUttamapaxcakena 7 AgrahAyaNyA UrdhvaM kqSNASTa-kAsu ca krameNaiva prathamamadhyamottamapaxcakaiH 8 anvaSTakAsu ca 9 tato brAhmaNA-nujxAtaH pitQnAvAhayet 10 apayantvasurA iti dvAbhyAM tilaiH yAtudhAnAnAM visarjanaM kqtvA 11 eta pitaraH sarvAMstAnagra A me yantvetadvaH pitara ityAvAhanaM kqtvA kufatilamifreNa gandhodakena yAstiSThantyamqtA vAgiti yanme mAteti ca pAdyaM nivedyArghyaM kqtvA nivedya cAnulepanaM kqtvA kufatilavastrapuSpAlaM-kAradhUpadIpairyathAfaktyA viprAnsamabhyarcya ghqtaplutamannamAdAya AdityA rudrA vasava iti vIkSyAgnau karavANItyuktvA tacca vipraiH kurvityukte AhutitrayaM dadyAt 12 ye mAmakAH pitara etadvaH pitaro'yaM yajxa iti ca haviranumantraNaM kqtvA yathopapanneSu pAtreSu vifeSAdra jatamayeSvannaM namo vifvebhyo devebhya ityannamAdau prAzmukhayornivedayet 13 pitre pitAmahAya prapitAmahAya ca nAmagotrAbhyAmu-dazmukheSu 14 tadadatsu brAhmaNeSu yanme prakAmAdahorAtrairyadvaH kravyAditi japet 15 itihAsapurANadharmafAstrANi ceti 16 ucchiSTasaMnidhau dakSinAgreSu kufeSu pqthivI darvirakSitA ityekaM piNDaM pitre nidadhyAt 17 antarikSaM darvirakSitA itydvitIyaM piNDaM pitAmahAya 18 dyaurdarvirakSitA iti tqtIyaM prapitAmahAya 19 ye atra pitaraH pretA iti vAso deyam 20 vIrAnnaH pitaro dhatta ityannam 21 atra pitaro mAdayadhvaM yathAbhAgamiti darbhamUle karAvagharSaNam 22 UrjaM vahantIrityanena sodakena pradakSiNaM piNDAnAM vikiraNaM kqtvA arghapuSpa-dhUpAlepanAnnAdibhakSyabhojyAni nivedayet 23 udakapAtraM madhughqtatilaiH saMyuktaM ca 24 bhuktavatsu brAhmaNeSu tqptimAgateSu mA me kSeSthetyannaM satqNamabhyukSyA-nnavikiramucchiSTAgrataH kqtvA tqptA bhavantaH saMpannamiti ca pqSTvA udazmukheSvA-camanamAdau dattvA tataH prAzmukheSu dattvA tatafca suprokSitamiti frAddhadefaM saMprokSya darbhapANiH sarvaM kuryAt 25 tataH prAzmukhAgrato yanme rAma iti pradakSiNaM kqtvA pratyetya ca yathAfaktidakSiNAbhiH samabhyarcyAbhiramantu bhavanta ityuktvA tairukte-'bhiratAH sma iti devAfca pitarafcetyabhijapet 26 akSayyodakaM ca nAmagotrAbhyAM dattvA vifve devAH prIyantAmiti prAzmukhebhyastataH prAxjaliridaM tanmanAH sumanA yAceta 27

अथ श्राद्धेप्सुः पूर्वेद्युर्ब्राह्मणानामन्त्रयेत् १ द्वितीयेऽह्नि श्?क्लपक्षस्य पूर्वाह्णे कृष्णपक्षस्यापराह्णे विप्रान्सुस्नातान्स्वाचान्तान्यथाभूयो वयःक्रमेण कुशोत्तरेष्वासनेषूपवेशयेत् २ द्वौ दैवे प्राङ्मुखौ त्रींश्च पि त्र्?ये उदङ्मुखान् ३ एकैक-मुभयत्र वेति ४ आमश्राद्धेषु काम्येषु च प्रथमपञ्चकेनाग्निं हुत्वा ५ पश्?श्राद्धेषु मध्यमपञ्चकेन ६ अमावास्यासूत्तमपञ्चकेन ७ आग्रहायण्या ऊर्ध्वं कृष्णाष्ट-कासु च क्रमेणैव प्रथममध्यमोत्तमपञ्चकैः ८ अन्वष्टकासु च ९ ततो ब्राह्मणा-नुज्ञातः पितॄनावाहयेत् १० अपयन्त्वसुरा इति द्वाभ्यां तिलैः यातुधानानां विसर्जनं कृत्वा ११ एत पितरः सर्वांस्तानग्र आ मे यन्त्वेतद्वः पितर इत्यावाहनं कृत्वा कुशतिलमिश्रेण गन्धोदकेन यास्तिष्ठन्त्यमृता वागिति यन्मे मातेति च पाद्यं निवेद्यार्घ्यं कृत्वा निवेद्य चानुलेपनं कृत्वा कुशतिलवस्त्रपुष्पालं-कारधूपदीपैर्यथाशक्त्या विप्रान्समभ्यर्च्य घृतप्लुतमन्नमादाय आदित्या रुद्र ?ा वसव इति वीक्ष्याग्नौ करवाणीत्युक्त्वा तच्च विप्रैः कुर्वित्युक्ते आहुतित्रयं दद्यात् १२ ये मामकाः पितर एतद्वः पितरोऽयं यज्ञ इति च हविरनुमन्त्रणं कृत्वा यथोपपन्नेषु पात्रेषु विशेषाद्र जतमयेष्वन्नं नमो विश्वेभ्यो देवेभ्य इत्यन्नमादौ प्राङ्मुखयोर्निवेदयेत् १३ पित्रे पितामहाय प्रपितामहाय च नामगोत्राभ्यामु-दङ्मुखेषु १४ तददत्सु ब्राह्मणेषु यन्मे प्रकामादहोरात्रैर्यद्वः क्रव्यादिति जपेत् १५ इतिहासपुराणधर्मशास्त्राणि चेति १६ उच्छिष्टसंनिधौ दक्षिनाग्रेषु कुशेषु पृथिवी दर्विरक्षिता इत्येकं पिण्डं पित्रे निदध्यात् १७ अन्तरिक्षं दर्विरक्षिता इत्य्द्वितीयं पिण्डं पितामहाय १८ द्यौर्दर्विरक्षिता इति तृतीयं प्रपितामहाय १९ ये अत्र पितरः प्रेता इति वासो देयम् २० वीरान्नः पितरो धत्त इत्यन्नम् २१ अत्र पितरो मादयध्वं यथाभागमिति दर्भमूले करावघर्षणम् २२ ऊर्जं वहन्तीरित्यनेन सोदकेन प्रदक्षिणं पिण्डानां विकिरणं कृत्वा अर्घपुष्प-धूपालेपनान्नादिभक्ष्यभोज्यानि निवेदयेत् २३ उदकपात्रं मधुघृततिलैः संयुक्तं च २४ भुक्तवत्सु ब्राह्मणेषु तृप्तिमागतेषु मा मे क्षेष्थेत्यन्नं सतृणमभ्युक्ष्या-न्नविकिरमुच्छिष्टाग्रतः कृत्वा तृप्ता भवन्तः संपन्नमिति च पृष्ट्वा उदङ्मुखेष्वा-चमनमादौ दत्त्वा ततः प्राङ्मुखेषु दत्त्वा ततश्च सुप्रोक्षितमिति श्राद्धदेशं संप्रोक्ष्य दर्भपाणिः सर्वं कुर्यात् २५ ततः प्राङ्मुखाग्रतो यन्मे राम इति प्रदक्षिणं कृत्वा प्रत्येत्य च यथाशक्तिदक्षिणाभिः समभ्यर्च्याभिरमन्तु भवन्त इत्युक्त्वा तैरुक्ते-ऽभिरताः स्म इति देवाश्च पितरश्चेत्यभिजपेत् २६ अक्षय्योदकं च नामगोत्राभ्यां दत्त्वा विश्वे देवाः प्रीयन्तामिति प्राङ्मुखेभ्यस्ततः प्राञ्जलिरिदं तन्मनाः सुमना याचेत २७

अथ श्राद्धेप्सुः पूर्वेद्युर्ब्राह्मणानामन्त्रयेत् १ द्वितीयेऽह्नि श्क्लुपक्षस्य पूर्वाह्णे कृष्णपक्षस्यापराह्णे विप्रान्सुस्नातान्स्वाचान्तान्यथाभूयो वयःक्रमेण कुशोत्तरेष्वासनेषूपवेशयेत् २ द्वौ दैवे प्राङ्मुखौ त्रींश्च पित्र्! ये उदङ्मुखान् ३ एकैक-मुभयत्र वेति ४ आमश्राद्धेषु काम्येषु च प्रथमपञ्चकेनाग्निं हुत्वा ५ पश्श्रुआ!द्धेषु मध्यमपञ्चकेन ६ अमावास्यासूत्तमपञ्चकेन ७ आग्रहायण्या ऊर्ध्वं कृष्णाष्ट-कासु च क्रमेणैव प्रथममध्यमोत्तमपञ्चकैः ८ अन्वष्टकासु च ९ ततो ब्राह्मणा-नुज्ञातः पितॄनावाहयेत् १० अपयन्त्वसुरा इति द्वाभ्यां तिलैः यातुधानानां विसर्जनं कृत्वा ११ एत पितरः सर्वांस्तानग्र आ मे यन्त्वेतद्वः पितर इत्यावाहनं कृत्वा कुशतिलमिश्रेण गन्धोदकेन यास्तिष्ठन्त्यमृता वागिति यन्मे मातेति च पाद्यं निवेद्यार्घ्यं कृत्वा निवेद्य चानुलेपनं कृत्वा कुशतिलवस्त्रपुष्पालं-कारधूपदीपैर्यथाशक्त्या विप्रान्समभ्यर्च्य घृतप्लुतमन्नमादाय आदित्या रुद्रा वसव इति वीक्ष्याग्नौ करवाणीत्युक्त्वा तच्च विप्रैः कुर्वित्युक्ते आहुतित्रयं दद्यात् १२ ये मामकाः पितर एतद्वः पितरोऽयं यज्ञ इति च हविरनुमन्त्रणं कृत्वा यथोपपन्नेषु पात्रेषु विशेषाद्र जतमयेष्वन्नं नमो विश्वेभ्यो देवेभ्य इत्यन्नमादौ प्राङ्मुखयोर्निवेदयेत् १३ पित्रे पितामहाय प्रपितामहाय च नामगोत्राभ्यामु-दङ्मुखेषु १४ तददत्सु ब्राह्मणेषु यन्मे प्रकामादहोरात्रैर्यद्वः क्रव्यादिति जपेत् १५ इतिहासपुराणधर्मशास्त्राणि चेति १६ उच्छिष्टसंनिधौ दक्षिनाग्रेषु कुशेषु पृथिवी दर्विरक्षिता इत्येकं पिण्डं पित्रे निदध्यात् १७ अन्तरिक्षं दर्विरक्षिता इत्य्द्वितीयं पिण्डं पितामहाय १८ द्यौर्दर्विरक्षिता इति तृतीयं प्रपितामहाय १९ ये अत्र पितरः प्रेता इति वासो देयम् २० वीरान्नः पितरो धत्त इत्यन्नम् २१ अत्र पितरो मादयध्वं यथाभागमिति दर्भमूले करावघर्षणम् २२ ऊर्जं वहन्तीरित्यनेन सोदकेन प्रदक्षिणं पिण्डानां विकिरणं कृत्वा अर्घपुष्प-धूपालेपनान्नादिभक्ष्यभोज्यानि निवेदयेत् २३ उदकपात्रं मधुघृततिलैः संयुक्तं च २४ भुक्तवत्सु ब्राह्मणेषु तृप्तिमागतेषु मा मे क्षेष्थेत्यन्नं सतृणमभ्युक्ष्या-न्नविकिरमुच्छिष्टाग्रतः कृत्वा तृप्ता भवन्तः संपन्नमिति च पृष्ट्वा उदङ्मुखेष्वा-चमनमादौ दत्त्वा ततः प्राङ्मुखेषु दत्त्वा ततश्च सुप्रोक्षितमिति श्राद्धदेशं संप्रोक्ष्य दर्भपाणिः सर्वं कुर्यात् २५ ततः प्राङ्मुखाग्रतो यन्मे राम इति प्रदक्षिणं कृत्वा प्रत्येत्य च यथाशक्तिदक्षिणाभिः समभ्यर्च्याभिरमन्तु भवन्त इत्युक्त्वा तैरुक्ते-ऽभिरताः स्म इति देवाश्च पितरश्चेत्यभिजपेत् २६ अक्षय्योदकं च नामगोत्राभ्यां दत्त्वा विश्वे देवाः प्रीयन्तामिति प्राङ्मुखेभ्यस्ततः प्राञ्जलिरिदं तन्मनाः सुमना याचेत २७


2413

s'?y;r;} yonR ktRVy' Å;õ' %lu ivc=,w"

saMdhyArA tr?yorna kartavyaM frAddhaM khalu vicakSaNaiH

saMdhyArAtr! yorna kartavyaM frAddhaM khalu vicakSaNaiH

संध्यारा त्र्?योर्न कर्तव्यं श्राद्धं खलु विचक्षणैः

संध्यारात्र्! योर्न कर्तव्यं श्राद्धं खलु विचक्षणैः


2415

tyorip c ktRVy' yid Sy;{ ;üdxRnm( 8

tayorapi ca kartavyaM yadi syAdra ?Ahudarfanam 8

tayorapi ca kartavyaM yadi syAdrA hudarfanam 8

तयोरपि च कर्तव्यं यदि स्याद्र ?ाहुदर्शनम् ८

तयोरपि च कर्तव्यं यदि स्याद्रा हुदर्शनम् ८


2425

sttm;idTyeŒiö Å;õ' kÚvR¥;roGym;Òoit 1 s*.;Gy' c;N{ e 2 smrivjy' k*je 3 sv;RNk;m;Nb*/e 4 iv´;m.I·;' jwve 5 /n' x*£ƒ 6 jIivt' xnw’re 7 Svg| Õáÿk;su 8 apTy' roih,IWu 9 b[÷vcRSy' s*Mye 10 kmRÉs²õ' r*{ e 11 .uv' punvRs* 12 pui·' puãye 13 ÉÅy' s;peR 14 sv;RNk;m;Npw} ye 15 s*.;Gy' .;Gye 16 /nm;ym,e 17 D;itÅwÏä' hSte 18 åpvt" sut;'STv;·^e 19 v;É,JyÉs²õ' Sv;t* 20 knkù ivx;%;su 21 Ém];É, mw]e 22 r;Jy' x;£ƒ 23 ÕiW' mUle 24 smu{ y;nÉs²õm;Pye 25 sv;RNk;m;Nvwdeve 26 ÅwÏämÉ.Éjit 27 sv;RNk;m;Hx(rv,e 28 lv,' v;sve 29 a;roGy' v;¨,e 30 kÚPy{ Vy-m;je 31 gOhm;ihbuRÞye 32 g;" p*ã,e 33 tur©m;n;ɐne 34 jIivt' y;Mye 35 gOh' suåp;" ²S]y" p[itpid 36 kNy;' vrd;' iÃtIy;y;m( 37 sv;RNk;m;'StOtIy;y;m( 38 pxU'’tuQy;Rm( 39 suåp;Nsut;NpMy;m( 40 ´Utivjy' WÏä;m( 41 ÕiW' s¢My;m( 42 v;É,Jym·My;m( 43 pxU¥-vMy;m( 44 v;Éjno dxMy;m( 45 pu];Nb[÷vcR¾Svn Ek;dXy;m( 46 knkrjt' Ã;dXy;m( 47 s;¬.;Gy' ]yodXy;m( 48 sv;RNk;m;Np-dXy;m( 49 xS]ht;n;' Å;õkmRÉ, ctudRxI xSt; 50 aip iptOgIte g;qe .vt" 51

satatamAditye'hni frAddhaM kurvannArogyamApnoti 1 saubhAgyaM cAndre 2 samaravijayaM kauje 3 sarvAnkAmAnbaudhe 4 vidyAmabhISTAM jaive 5 dhanaM faukre 6 jIvitaM fanaifcare 7 svargaM kqttikAsu 8 apatyaM rohiNISu 9 brahmavarcasyaM saumye 10 karmasiddhiM raudre 11 bhuvaM punarvasau 12 puSTiM puSye 13 friyaM sArpe 14 sarvAnkAmAnpai tr?ye 15 saubhAgyaM bhAgye 16 dhanamAyamaNe 17 jxAtifraiSThyaM haste 18 rUpavataH sutAMstvASTre 19 vANijyasiddhiM svAtau 20 kanakaM vifAkhAsu 21 mitrANi maitre 22 rAjyaM fAkre 23 kqSiM mUle 24 samudra yAnasiddhimApye 25 sarvAnkAmAnvaifvadeve 26 fraiSThyamabhijiti 27 sarvAnkAmAxfravaNe 28 lavaNaM vAsave 29 ArogyaM vAruNe 30 kupyadra vya-mAje 31 gqhamAhirbudhnye 32 gAH pauSNe 33 turazgamAnAfvine 34 jIvitaM yAmye 35 gqhaM surUpAH striyaH pratipadi 36 kanyAM varadAM dvitIyAyAm 37 sarvAnkAmAMstqtIyAyAm 38 pafUMfcaturthyAm 39 surUpAnsutAnpaxcamyAm 40 dyUtavijayaM SaSThyAm 41 kqSiM saptamyAm 42 vANijyamaSTamyAm 43 pafUnna-vamyAm 44 vAjino dafamyAm 45 putrAnbrahmavarcasvina ekAdafyAm 46 kanakarajataM dvAdafyAm 47 sAubhAgyaM trayodafyAm 48 sarvAnkAmAnpaxca-dafyAm 49 fastrahatAnAM frAddhakarmaNi caturdafI fastA 50 api pitqgIte gAthe bhavataH 51

satatamAditye'hni frAddhaM kurvannArogyamApnoti 1 saubhAgyaM cAndre 2 samaravijayaM kauje 3 sarvAnkAmAnbaudhe 4 vidyAmabhISTAM jaive 5 dhanaM faukre 6 jIvitaM fanaifcare 7 svargaM kqttikAsu 8 apatyaM rohiNISu 9 brahmavarcasyaM saumye 10 karmasiddhiM raudre 11 bhuvaM punarvasau 12 puSTiM puSye 13 friyaM sArpe 14 sarvAnkAmAnpaitr! ye 15 saubhAgyaM bhAgye 16 dhanamAyamaNe 17 jxAtifraiSThyaM haste 18 rUpavataH sutAMstvASTre 19 vANijyasiddhiM svAtau 20 kanakaM vifAkhAsu 21 mitrANi maitre 22 rAjyaM fAkre 23 kqSiM mUle 24 samudra yAnasiddhimApye 25 sarvAnkAmAnvaifvadeve 26 fraiSThyamabhijiti 27 sarvAnkAmAxfravaNe 28 lavaNaM vAsave 29 ArogyaM vAruNe 30 kupyadra vya-mAje 31 gqhamAhirbuÞye 32 gAH pauSNe 33 turazgamAnAfvine 34 jIvitaM yAmye 35 gqhaM surUpAH striyaH pratipadi 36 kanyAM varadAM dvitIyAyAm 37 sarvAnkAmAMstqtIyAyAm 38 pafUMfcaturthyAm 39 surUpAnsutAnpaxcamyAm 40 dyUtavijayaM SaSThyAm 41 kqSiM saptamyAm 42 vANijyamaSTamyAm 43 pafUnna-vamyAm 44 vAjino dafamyAm 45 putrAnbrahmavarcasvina ekAdafyAm 46 kanakarajataM dvAdafyAm 47 sAubhAgyaM trayodafyAm 48 sarvAnkAmAnpaxca-dafyAm 49 fastrahatAnAM frAddhakarmaNi caturdafI fastA 50 api pitqgIte gAthe bhavataH 51

सततमादित्येऽह्नि श्राद्धं कुर्वन्नारोग्यमाप्नोति १ सौभाग्यं चान्द्रे २ समरविजयं कौजे ३ सर्वान्कामान्बौधे ४ विद्यामभीष्टां जैवे ५ धनं शौक्रे ६ जीवितं शनैश्चरे ७ स्वर्गं कृत्तिकासु ८ अपत्यं रोहिणीषु ९ ब्रह्मवर्चस्यं सौम्ये १० कर्मसिद्धिं रौद्रे ११ भुवं पुनर्वसौ १२ पुष्टिं पुष्ये १३ श्रियं सार्पे १४ सर्वान्कामान्पै त्र्?ये १५ सौभाग्यं भाग्ये १६ धनमायमणे १७ ज्ञातिश्रैष्ठ्यं हस्ते १८ रूपवतः सुतांस्त्वाष्ट्रे १९ वाणिज्यसिद्धिं स्वातौ २० कनकं विशाखासु २१ मित्राणि मैत्रे २२ राज्यं शाक्रे २३ कृषिं मूले २४ समुद्र यानसिद्धिमाप्ये २५ सर्वान्कामान्वैश्वदेवे २६ श्रैष्ठ्यमभिजिति २७ सर्वान्कामाञ्श्रवणे २८ लवणं वासवे २९ आरोग्यं वारुणे ३० कुप्यद्र व्य-माजे ३१ गृहमाहिर्बुध्न्ये ३२ गाः पौष्णे ३३ तुरङ्गमानाश्विने ३४ जीवितं याम्ये ३५ गृहं सुरूपाः स्त्रियः प्रतिपदि ३६ कन्यां वरदां द्वितीयायाम् ३७ सर्वान्कामांस्तृतीयायाम् ३८ पशूंश्चतुर्थ्याम् ३९ सुरूपान्सुतान्पञ्चम्याम् ४० द्यूतविजयं षष्ठ्याम् ४१ कृषिं सप्तम्याम् ४२ वाणिज्यमष्टम्याम् ४३ पशून्न-वम्याम् ४४ वाजिनो दशम्याम् ४५ पुत्रान्ब्रह्मवर्चस्विन एकादश्याम् ४६ कनकरजतं द्वादश्याम् ४७ साउभाग्यं त्रयोदश्याम् ४८ सर्वान्कामान्पञ्च-दश्याम् ४९ शस्त्रहतानां श्राद्धकर्मणि चतुर्दशी शस्ता ५० अपि पितृगीते गाथे भवतः ५१

सततमादित्येऽह्नि श्राद्धं कुर्वन्नारोग्यमाप्नोति १ सौभाग्यं चान्द्रे २ समरविजयं कौजे ३ सर्वान्कामान्बौधे ४ विद्यामभीष्टां जैवे ५ धनं शौक्रे ६ जीवितं शनैश्चरे ७ स्वर्गं कृत्तिकासु ८ अपत्यं रोहिणीषु ९ ब्रह्मवर्चस्यं सौम्ये १० कर्मसिद्धिं रौद्रे ११ भुवं पुनर्वसौ १२ पुष्टिं पुष्ये १३ श्रियं सार्पे १४ सर्वान्कामान्पैत्र्! ये १५ सौभाग्यं भाग्ये १६ धनमायमणे १७ ज्ञातिश्रैष्ठ्यं हस्ते १८ रूपवतः सुतांस्त्वाष्ट्रे १९ वाणिज्यसिद्धिं स्वातौ २० कनकं विशाखासु २१ मित्राणि मैत्रे २२ राज्यं शाक्रे २३ कृषिं मूले २४ समुद्र यानसिद्धिमाप्ये २५ सर्वान्कामान्वैश्वदेवे २६ श्रैष्ठ्यमभिजिति २७ सर्वान्कामाञ्श्रवणे २८ लवणं वासवे २९ आरोग्यं वारुणे ३० कुप्यद्र व्य-माजे ३१ गृहमाहिर्बुÞये ३२ गाः पौष्णे ३३ तुरङ्गमानाश्विने ३४ जीवितं याम्ये ३५ गृहं सुरूपाः स्त्रियः प्रतिपदि ३६ कन्यां वरदां द्वितीयायाम् ३७ सर्वान्कामांस्तृतीयायाम् ३८ पशूंश्चतुर्थ्याम् ३९ सुरूपान्सुतान्पञ्चम्याम् ४० द्यूतविजयं षष्ठ्याम् ४१ कृषिं सप्तम्याम् ४२ वाणिज्यमष्टम्याम् ४३ पशून्न-वम्याम् ४४ वाजिनो दशम्याम् ४५ पुत्रान्ब्रह्मवर्चस्विन एकादश्याम् ४६ कनकरजतं द्वादश्याम् ४७ साउभाग्यं त्रयोदश्याम् ४८ सर्वान्कामान्पञ्च-दश्याम् ४९ शस्त्रहतानां श्राद्धकर्मणि चतुर्दशी शस्ता ५० अपि पितृगीते गाथे भवतः ५१


2439

aq n nÿ_' gOhItenodkƒn Å;õ' kÚy;Rt( 1 kÚx;.;ve kÚxSq;ne k;x;NdUv;| v; d´;t( 2 v;soŒqeR k;p;RsoTq' sU]m( 3 dx;' ivsjRye´´PyhtvS]j; Sy;t( 4 ¬g[gN/INygN/Iin k<$ikj;in c puãp;É, 5 x(uKl;in sugN/Iin k<$ikj;Nyip jlj;in rÿ_;Nyip d´;t( 6 vs;' med' c dIp;qeR n d´;t( 7 `Ot' twl' v; d´;t( 8 jIvj' sv| /Up;qeR n d´;t( 9 m/u`Ots'yuÿ_' guGgulu' d´;t( 10 cNdnkڕmkpURr;g¨pµk;Nynulepn;qeR 11 n p[Ty=lv,' d´;t( 12 hSten c `OtVyïn;id 13 twjs;in p;];É, d´;t( 14 ivxeWto r;jt;in 15 %@±gkÚtpÕã,;Éjnitl-Ésõ;qRk;=t;in c piv];É, r=oß;in c ind?y;t( 16 ipPplI-mukÚNdk.UStO,²xg[usWRpsurs;sjRksuvcRlkËXm;<@;l;buv;t;Rkp;lKyopodk¡t<@‘lIykkÚsuM.ip<@;lukmihWI=Ir;É, vjRyet( 17 r;jm;-WmsUrpyuRiWtÕtlv,;in c 18 kop' párhret( 19 n;Åu p;tyet( 20 n Tvr;' kÚy;Rt( 21 `Ot;idd;ne twjs;in p;];É, %@±gp;];É, fLgup;];É, c p[xSt;in 22 a] c Xloko .vit 23

atha na naktaM gqhItenodakena frAddhaM kuryAt 1 kufAbhAve kufasthAne kAfAndUrvAM vA dadyAt 2 vAso'rthe kArpAsotthaM sUtram 3 dafAM visarjayedyadyapyahatavastrajA syAt 4 ugragandhInyagandhIni kaNTakijAni ca puSpANi 5 f?klAni sugandhIni kaNTakijAnyapi jalajAni raktAnyapi dadyAt 6 vasAM medaM ca dIpArthe na dadyAt 7 ghqtaM tailaM vA dadyAt 8 jIvajaM sarvaM dhUpArthe na dadyAt 9 madhughqtasaMyuktaM gugguluM dadyAt 10 candanakuzkumakarpUrAgarupadmakAnyanulepanArthe 11 na pratyakSalavaNaM dadyAt 12 hastena ca ghqtavyaxjanAdi 13 taijasAni pAtrANi dadyAt 14 vifeSato rAjatAni 15 khaDgakutapakqSNAjinatila-siddhArthakAkSatAni ca pavitrANi rakSoghnAni ca nidadhyAt 16 pippalI-mukundakabhUstqNafigrusarSapasurasAsarjakasuvarcalakUfmANDAlAbuvArtAkapAlakyopodakItaNDulIyakakusumbhapiNDAlukamahiSIkSIrANi varjayet 17 rAjamA-SamasUraparyuSitakqtalavaNAni ca 18 kopaM pariharet 19 nAfru pAtayet 20 na tvarAM kuryAt 21 ghqtAdidAne taijasAni pAtrANi khaDgapAtrANi phalgupAtrANi ca prafastAni 22 atra ca floko bhavati 23

atha na naktaM gqhItenodakena frAddhaM kuryAt 1 kufAbhAve kufasthAne kAfAndUrvAM vA dadyAt 2 vAso'rthe kArpAsotthaM sUtram 3 dafAM visarjayedyadyapyahatavastrajA syAt 4 ugragandhInyagandhIni kaNTakijAni ca puSpANi 5 fkluA!ni sugandhIni kaNTakijAnyapi jalajAni raktAnyapi dadyAt 6 vasAM medaM ca dIpArthe na dadyAt 7 ghqtaM tailaM vA dadyAt 8 jIvajaM sarvaM dhUpArthe na dadyAt 9 madhughqtasaMyuktaM gugguluM dadyAt 10 candanakuzkumakarpUrAgarupadmakAnyanulepanArthe 11 na pratyakSalavaNaM dadyAt 12 hastena ca ghqtavyaxjanAdi 13 taijasAni pAtrANi dadyAt 14 vifeSato rAjatAni 15 khaDgakutapakqSNAjinatila-siddhArthakAkSatAni ca pavitrANi rakSoghnAni ca nidadhyAt 16 pippalI-mukundakabhUstqNafigrusarSapasurasAsarjakasuvarcalakUfmANDAlAbuvArtAkapAlakyopodakItaNDulIyakakusumbhapiNDAlukamahiSIkSIrANi varjayet 17 rAjamA-SamasUraparyuSitakqtalavaNAni ca 18 kopaM pariharet 19 nAfru pAtayet 20 na tvarAM kuryAt 21 ghqtAdidAne taijasAni pAtrANi khaDgapAtrANi phalgupAtrANi ca prafastAni 22 atra ca floko bhavati 23

अथ न नक्तं गृहीतेनोदकेन श्राद्धं कुर्यात् १ कुशाभावे कुशस्थाने काशान्दूर्वां वा दद्यात् २ वासोऽर्थे कार्पासोत्थं सूत्रम् ३ दशां विसर्जयेद्यद्यप्यहतवस्त्रजा स्यात् ४ उग्रगन्धीन्यगन्धीनि कण्टकिजानि च पुष्पाणि ५ श्?क्लानि सुगन्धीनि कण्टकिजान्यपि जलजानि रक्तान्यपि दद्यात् ६ वसां मेदं च दीपार्थे न दद्यात् ७ घृतं तैलं वा दद्यात् ८ जीवजं सर्वं धूपार्थे न दद्यात् ९ मधुघृतसंयुक्तं गुग्गुलुं दद्यात् १० चन्दनकुङ्कुमकर्पूरागरुपद्मकान्यनुलेपनार्थे ११ न प्रत्यक्षलवणं दद्यात् १२ हस्तेन च घृतव्यञ्जनादि १३ तैजसानि पात्राणि दद्यात् १४ विशेषतो राजतानि १५ खड्गकुतपकृष्णाजिनतिल-सिद्धार्थकाक्षतानि च पवित्राणि रक्षोघ्नानि च निदध्यात् १६ पिप्पली-मुकुन्दकभूस्तृणशिग्रुसर्षपसुरसासर्जकसुवर्चलकूश्माण्डालाबुवार्ताकपालक्योपोदकीतण्डुलीयककुसुम्भपिण्डालुकमहिषीक्षीराणि वर्जयेत् १७ राजमा-षमसूरपर्युषितकृतलवणानि च १८ कोपं परिहरेत् १९ नाश्रु पातयेत् २० न त्वरां कुर्यात् २१ घृतादिदाने तैजसानि पात्राणि खड्गपात्राणि फल्गुपात्राणि च प्रशस्तानि २२ अत्र च श्लोको भवति २३

अथ न नक्तं गृहीतेनोदकेन श्राद्धं कुर्यात् १ कुशाभावे कुशस्थाने काशान्दूर्वां वा दद्यात् २ वासोऽर्थे कार्पासोत्थं सूत्रम् ३ दशां विसर्जयेद्यद्यप्यहतवस्त्रजा स्यात् ४ उग्रगन्धीन्यगन्धीनि कण्टकिजानि च पुष्पाणि ५ श्क्लुआ!नि सुगन्धीनि कण्टकिजान्यपि जलजानि रक्तान्यपि दद्यात् ६ वसां मेदं च दीपार्थे न दद्यात् ७ घृतं तैलं वा दद्यात् ८ जीवजं सर्वं धूपार्थे न दद्यात् ९ मधुघृतसंयुक्तं गुग्गुलुं दद्यात् १० चन्दनकुङ्कुमकर्पूरागरुपद्मकान्यनुलेपनार्थे ११ न प्रत्यक्षलवणं दद्यात् १२ हस्तेन च घृतव्यञ्जनादि १३ तैजसानि पात्राणि दद्यात् १४ विशेषतो राजतानि १५ खड्गकुतपकृष्णाजिनतिल-सिद्धार्थकाक्षतानि च पवित्राणि रक्षोघ्नानि च निदध्यात् १६ पिप्पली-मुकुन्दकभूस्तृणशिग्रुसर्षपसुरसासर्जकसुवर्चलकूश्माण्डालाबुवार्ताकपालक्योपोदकीतण्डुलीयककुसुम्भपिण्डालुकमहिषीक्षीराणि वर्जयेत् १७ राजमा-षमसूरपर्युषितकृतलवणानि च १८ कोपं परिहरेत् १९ नाश्रु पातयेत् २० न त्वरां कुर्यात् २१ घृतादिदाने तैजसानि पात्राणि खड्गपात्राणि फल्गुपात्राणि च प्रशस्तानि २२ अत्र च श्लोको भवति २३


2460

n;¥m;snm;ropyet( 1 n pd; SpOxet( 2 n;v=ut' kÚy;Rt( 3 itlw" sWRpwv;R y;tu/;n;iNvsjRyet( 4 s'vOte c Å;õ' kÚy;Rt( 5 n rjSvl;' pXyet( 6 n ;nm( 7 n iv@±vr;hm( 8 n g[;mkÚÔÚ$m( 9 p[yˆ;Cz^;õmjSy dxRyet( 10 aXnIyub[;R÷,;’ v;Gyt;" 11 n vei·t²xrs" 12 n sop;nTk;" 13 n pI#opihtp;d;" 14 n hIn;©; aÉ/k;©;" Å;õ' pXyeyu" 15 n xU{ ;" 16 n pitt;" 17 n mh;roÉg," 18 tTk;l' b[;÷,' b[;÷,;numten É.=ukù v; pUjyet( 19 hivguR,;¥ b[;÷,; b[Uyud;R]; pO·;" 20

nAnnamAsanamAropayet 1 na padA spqfet 2 nAvakSutaM kuryAt 3 tilaiH sarSapairvA yAtudhAnAnvisarjayet 4 saMvqte ca frAddhaM kuryAt 5 na rajasvalAM pafyet 6 na fvAnam 7 na viDvarAham 8 na grAmakukkuTam 9 prayatnAcchrAddhamajasya darfayet 10 afnIyurbrAhmaNAfca vAgyatAH 11 na veSTitafirasaH 12 na sopAnatkAH 13 na pIThopahitapAdAH 14 na hInAzgA adhikAzgAH frAddhaM pafyeyuH 15 na fUdra ?AH 16 na patitAH 17 na mahArogiNaH 18 tatkAlaM brAhmaNaM brAhmaNAnumatena bhikSukaM vA pUjayet 19 havirguNAnna brAhmaNA brUyurdAtrA pqSTAH 20

nAnnamAsanamAropayet 1 na padA spqfet 2 nAvakSutaM kuryAt 3 tilaiH sarSapairvA yAtudhAnAnvisarjayet 4 saMvqte ca frAddhaM kuryAt 5 na rajasvalAM pafyet 6 na fvAnam 7 na viDvarAham 8 na grAmakukkuTam 9 prayatnAcchrAddhamajasya darfayet 10 afnIyurbrAhmaNAfca vAgyatAH 11 na veSTitafirasaH 12 na sopAnatkAH 13 na pIThopahitapAdAH 14 na hInAzgA adhikAzgAH frAddhaM pafyeyuH 15 na fUdrA H! 16 na patitAH 17 na mahArogiNaH 18 tatkAlaM brAhmaNaM brAhmaNAnumatena bhikSukaM vA pUjayet 19 havirguNAnna brAhmaNA brUyurdAtrA pqSTAH 20

नान्नमासनमारोपयेत् १ न पदा स्पृशेत् २ नावक्षुतं कुर्यात् ३ तिलैः सर्षपैर्वा यातुधानान्विसर्जयेत् ४ संवृते च श्राद्धं कुर्यात् ५ न रजस्वलां पश्येत् ६ न श्वानम् ७ न विड्वराहम् ८ न ग्रामकुक्कुटम् ९ प्रयत्नाच्छ्राद्धमजस्य दर्शयेत् १० अश्नीयुर्ब्राह्मणाश्च वाग्यताः ११ न वेष्टितशिरसः १२ न सोपानत्काः १३ न पीठोपहितपादाः १४ न हीनाङ्गा अधिकाङ्गाः श्राद्धं पश्येयुः १५ न शूद्र ?ाः १६ न पतिताः १७ न महारोगिणः १८ तत्कालं ब्राह्मणं ब्राह्मणानुमतेन भिक्षुकं वा पूजयेत् १९ हविर्गुणान्न ब्राह्मणा ब्रूयुर्दात्रा पृष्टाः २०

नान्नमासनमारोपयेत् १ न पदा स्पृशेत् २ नावक्षुतं कुर्यात् ३ तिलैः सर्षपैर्वा यातुधानान्विसर्जयेत् ४ संवृते च श्राद्धं कुर्यात् ५ न रजस्वलां पश्येत् ६ न श्वानम् ७ न विड्वराहम् ८ न ग्रामकुक्कुटम् ९ प्रयत्नाच्छ्राद्धमजस्य दर्शयेत् १० अश्नीयुर्ब्राह्मणाश्च वाग्यताः ११ न वेष्टितशिरसः १२ न सोपानत्काः १३ न पीठोपहितपादाः १४ न हीनाङ्गा अधिकाङ्गाः श्राद्धं पश्येयुः १५ न शूद्रा ः! १६ न पतिताः १७ न महारोगिणः १८ तत्कालं ब्राह्मणं ब्राह्मणानुमतेन भिक्षुकं वा पूजयेत् १९ हविर्गुणान्न ब्राह्मणा ब्रूयुर्दात्रा पृष्टाः २०


2480

d;svgRSy t²Tp} ye .;g/ey' p[c=te 24

dAsavargasya tatpi tr?ye bhAgadheyaM pracakSate 24

dAsavargasya tatpitr! ye bhAgadheyaM pracakSate 24

दासवर्गस्य तत्पि त्र्?ये भागधेयं प्रचक्षते २४

दासवर्गस्य तत्पित्र्! ये भागधेयं प्रचक्षते २४


2485

dwve kmRÉ, b[;÷,' n prI=et 1 p[yˆ;²Tp} ye prI=et 2 hIn;É/-k;©;iNvvjRyet( 3 ivkmRSq;'’ 4 bw@;lv[itk;n( 5 vOq;²li©n" 6 n=]jIivn" 7 devlk;'’ 8 ÉcikTsk;n( 9 anU!;pu];n( 10 tTpu];n( 11 büy;Éjn" 12 g[;my;Éjn" 13 xU{ y;Éjn" 14 ay;Jy-y;Éjn" 15 v[;Ty;n( 16 t´;Éjn" 17 pvRk;r;n( 18 sUck;n( 19 .Otk;?y;pk;n( 20 .Otk;?y;ipt;n( 21 xU{ ;¥pu·;n( 22 pitts'sg;Rn( 23 an/Iy;n;n( 24 s'?yop;sn.[·;n( 25 r;jsevk;n( 26 n¦;n( 27 ip]; ivvdm;n;n( 28 iptOm;tOguvRɦSv;?y;yTy;Égn’ 29

daive karmaNi brAhmaNaM na parIkSeta 1 prayatnAtpi tr?ye parIkSeta 2 hInAdhi-kAzgAnvivarjayet 3 vikarmasthAMfca 4 baiDAlavratikAn 5 vqthAlizginaH 6 nakSatrajIvinaH 7 devalakAMfca 8 cikitsakAn 9 anUDhAputrAn 10 tatputrAn 11 bahuyAjinaH 12 grAmayAjinaH 13 fUdra yAjinaH 14 ayAjya-yAjinaH 15 vrAtyAn 16 tadyAjinaH 17 parvakArAn 18 sUcakAn 19 bhqtakAdhyApakAn 20 bhqtakAdhyApitAn 21 fUdra ?AnnapuSTAn 22 patitasaMsargAn 23 anadhIyAnAn 24 saMdhyopAsanabhraSTAn 25 rAjasevakAn 26 nagnAn 27 pitrA vivadamAnAn 28 pitqmAtqgurvagnisvAdhyAyatyAginafca 29

daive karmaNi brAhmaNaM na parIkSeta 1 prayatnAtpitr! ye parIkSeta 2 hInAdhi-kAzgAnvivarjayet 3 vikarmasthAMfca 4 baiDAlavratikAn 5 vqthAlizginaH 6 nakSatrajIvinaH 7 devalakAMfca 8 cikitsakAn 9 anUDhAputrAn 10 tatputrAn 11 bahuyAjinaH 12 grAmayAjinaH 13 fUdra yAjinaH 14 ayAjya-yAjinaH 15 vrAtyAn 16 tadyAjinaH 17 parvakArAn 18 sUcakAn 19 bhqtakAdhyApakAn 20 bhqtakAdhyApitAn 21 fUdrA nnapuSTAn 22 patitasaMsargAn 23 anadhIyAnAn 24 saMdhyopAsanabhraSTAn 25 rAjasevakAn 26 nagnAn 27 pitrA vivadamAnAn 28 pitqmAtqgurvagnisvAdhyAyatyAginafca 29

दैवे कर्मणि ब्राह्मणं न परीक्षेत १ प्रयत्नात्पि त्र्?ये परीक्षेत २ हीनाधि-काङ्गान्विवर्जयेत् ३ विकर्मस्थांश्च ४ बैडालव्रतिकान् ५ वृथालिङ्गिनः ६ नक्षत्रजीविनः ७ देवलकांश्च ८ चिकित्सकान् ९ अनूढापुत्रान् १० तत्पुत्रान् ११ बहुयाजिनः १२ ग्रामयाजिनः १३ शूद्र याजिनः १४ अयाज्य-याजिनः १५ व्रात्यान् १६ तद्याजिनः १७ पर्वकारान् १८ सूचकान् १९ भृतकाध्यापकान् २० भृतकाध्यापितान् २१ शूद्र ?ान्नपुष्टान् २२ पतितसंसर्गान् २३ अनधीयानान् २४ संध्योपासनभ्रष्टान् २५ राजसेवकान् २६ नग्नान् २७ पित्रा विवदमानान् २८ पितृमातृगुर्वग्निस्वाध्यायत्यागिनश्च २९

दैवे कर्मणि ब्राह्मणं न परीक्षेत १ प्रयत्नात्पित्र्! ये परीक्षेत २ हीनाधि-काङ्गान्विवर्जयेत् ३ विकर्मस्थांश्च ४ बैडालव्रतिकान् ५ वृथालिङ्गिनः ६ नक्षत्रजीविनः ७ देवलकांश्च ८ चिकित्सकान् ९ अनूढापुत्रान् १० तत्पुत्रान् ११ बहुयाजिनः १२ ग्रामयाजिनः १३ शूद्र याजिनः १४ अयाज्य-याजिनः १५ व्रात्यान् १६ तद्याजिनः १७ पर्वकारान् १८ सूचकान् १९ भृतकाध्यापकान् २० भृतकाध्यापितान् २१ शूद्रा न्नपुष्टान् २२ पतितसंसर्गान् २३ अनधीयानान् २४ संध्योपासनभ्रष्टान् २५ राजसेवकान् २६ नग्नान् २७ पित्रा विवदमानान् २८ पितृमातृगुर्वग्निस्वाध्यायत्यागिनश्च २९


2493

} yxIittmoŒ?y;y"

tr?yafItitamo'dhyAyaH

tr! yafItitamo'dhyAyaH

त्र्?यशीतितमोऽध्यायः

त्र्! यशीतितमोऽध्यायः


2535

aq vOWoTsgR" 1 k;áÿRKy;a;yuJy;' v; 2 t];d;vev vOW.' prI=et 3 jIvÃTs;y;" py¾SvNy;" pu]m( 4 svRl=,opetm( 5 nIlm( 6 loiht' v; mu%puCzp;dê©x(uKlm( 7 yUqSy;Cz;dkm( 8 tto gv;' m?ye susÉmõmɦ' párStIyR p*ã,' c¨ù pys; ÅpÉyTv; pUW; g; aNvetu n ”h ritárit c üTv; vOWmySk;rSTvûyet( 9 EkâSmNp;eR c£ƒ,;prâSmNp;eR xUlen 10 aiût' c ihr

atha vqSotsargaH 1 kArttikyAAfvayujyAM vA 2 tatrAdAveva vqSabhaM parIkSeta 3 jIvadvatsAyAH payasvinyAH putram 4 sarvalakSaNopetam 5 nIlam 6 lohitaM vA mukhapucchapAdafqzgaf?klam 7 yUthasyAcchAdakam 8 tato gavAM madhye susamiddhamagniM paristIrya pauSNaM caruM payasA frapayitvA pUSA gA anvetu na iha ratiriti ca hutvA vqSamayaskArastvazkayet 9 ekasminpArfve cakreNAparasminpArfve fUlena 10 azkitaM ca hiraNyavarNeti catasqbhiH faM no devIriti ca snApayet 11 snAtamalaMkqtaM snAtAlaMkqtAbhifcatasqbhirvatsatarIbhiH sArdhamAnIya rudra ?Anpuru-SasUktaM kUfmANDIfca japet 12 pitA vatsAnAmiti vqSabhasya dakSiNe karNe paThet 13 imaM ca 14

atha vqSotsargaH 1 kArttikyAAfvayujyAM vA 2 tatrAdAveva vqSabhaM parIkSeta 3 jIvadvatsAyAH payasvinyAH putram 4 sarvalakSaNopetam 5 nIlam 6 lohitaM vA mukhapucchapAdafqzgafklum 7 yUthasyAcchAdakam 8 tato gavAM madhye susamiddhamagniM paristIrya pauSNaM caruM payasA frapayitvA pUSA gA anvetu na iha ratiriti ca hutvA vqSamayaskArastvazkayet 9 ekasminpArfve cakreNAparasminpArfve fUlena 10 azkitaM ca hiraNyavarNeti catasqbhiH faM no devIriti ca snApayet 11 snAtamalaMkqtaM snAtAlaMkqtAbhifcatasqbhirvatsatarIbhiH sArdhamAnIya rudrA npuru-SasUktaM kUfmANDIfca japet 12 pitA vatsAnAmiti vqSabhasya dakSiNe karNe paThet 13 imaM ca 14

अथ वृषोत्सर्गः १ कार्त्तिक्याआश्वयुज्यां वा २ तत्रादावेव वृषभं परीक्षेत ३ जीवद्वत्सायाः पयस्विन्याः पुत्रम् ४ सर्वलक्षणोपेतम् ५ नीलम् ६ लोहितं वा मुखपुच्छपादशृङ्गश्?क्लम् ७ यूथस्याच्छादकम् ८ ततो गवां मध्ये सुसमिद्धमग्निं परिस्तीर्य पौष्णं चरुं पयसा श्रपयित्वा पूषा गा अन्वेतु न इह रतिरिति च हुत्वा वृषमयस्कारस्त्वङ्कयेत् ९ एकस्मिन्पार्श्वे चक्रेणापरस्मिन्पार्श्वे शूलेन १० अङ्कितं च हिरण्यवर्णेति चतसृभिः शं नो देवीरिति च स्नापयेत् ११ स्नातमलंकृतं स्नातालंकृताभिश्चतसृभिर्वत्सतरीभिः सार्धमानीय रुद्र ?ान्पुरु-षसूक्तं कूश्माण्डीश्च जपेत् १२ पिता वत्सानामिति वृषभस्य दक्षिणे कर्णे पठेत् १३ इमं च १४

अथ वृषोत्सर्गः १ कार्त्तिक्याआश्वयुज्यां वा २ तत्रादावेव वृषभं परीक्षेत ३ जीवद्वत्सायाः पयस्विन्याः पुत्रम् ४ सर्वलक्षणोपेतम् ५ नीलम् ६ लोहितं वा मुखपुच्छपादशृङ्गश्क्लुम् ७ यूथस्याच्छादकम् ८ ततो गवां मध्ये सुसमिद्धमग्निं परिस्तीर्य पौष्णं चरुं पयसा श्रपयित्वा पूषा गा अन्वेतु न इह रतिरिति च हुत्वा वृषमयस्कारस्त्वङ्कयेत् ९ एकस्मिन्पार्श्वे चक्रेणापरस्मिन्पार्श्वे शूलेन १० अङ्कितं च हिरण्यवर्णेति चतसृभिः शं नो देवीरिति च स्नापयेत् ११ स्नातमलंकृतं स्नातालंकृताभिश्चतसृभिर्वत्सतरीभिः सार्धमानीय रुद्रा न्पुरु-षसूक्तं कूश्माण्डीश्च जपेत् १२ पिता वत्सानामिति वृषभस्य दक्षिणे कर्णे पठेत् १३ इमं च १४


2610

m;gRxIWRx(uKlpdXy;' mOg²xrs; yuÿ_;y;' cUÉ,Rtlv,Sy suv,Rn;.' p[Sqmekù cN{ odye b[;÷,;y p[d;pyet( 1 anen kmR,; åps*.;Gyv;-nÉ.j;yte 2 p*WI ceTpuãyyuÿ_; Sy;ÿSy;' g*rsWRpkLkoÃitRtxrIro gVy`OtpU,RkÚM.en;É.iWÿ_" sv;R¬WÉ/É." svRgN/w" svRbIjw’ ˜;to `Oten .gvNt' v;sudev' ˜;pÉyTv; gN/puãp/UpdIpnwve´;idÉ.r>yCyR vwã,vw" x;£“b;RhRSpTyw’ mN]w" p;vkƒ üTv; ssuv,Ren `Oten b[;÷,;NSvâSt v;cyet( 3 v;soyug' k]eR d´;t( 4 anen kmR,; puãyte 5 m;`I m`;yut; ceÿSy;' itlw" Å;õ' ÕTv; pUto .vit 6 f;LgunI fLgunIyut; ceÿSy;' b[;÷,;y sus'SÕt' Sv;StI,| xyn' inve´ .;y;| mnoD;' åpvtI' { iv,vtI' c;Òoit 7 n;yRip .t;Rrm( 8 cw]I Éc];yut; ceÿSy;' Éc]vS]p[d;nen s*.;Gy-m;Òoit 9 vwx;%I ivx;%;yut; ceÿSy;' b[;÷,s¢kù =*{ yuÿ_“âStlw" s'tPyR /mRr;j;n' p[I,ÉyTv; p;pe>y" pUto .vit 10 JywÏI JyeÏ;yut; ceTSy;ÿSy;' z]op;nhp[d;nen gv;É/pTy' p[;Òoit 11 a;W;!ä;m;W;-!;yuÿ_;y;m¥p;nd;nen tdev;=Yym;Òoit 12 Å;vyCyR t;nev üTv; dæv; c svR-p;pe>y" pUto .vit 17 y° tâSm¥hin p[yCzit td=Yyt;m;Òoit 18 p*ãy;' smtIt;y;' Õã,p=Ã;dXy;' sopv;sâStlw" ˜;tâStlokkù dæv; itlwv;Rsudevm>yCyR t;nev üTv; dæv; .uKTv; c p;pe>y" pUto .vit 19 m;~y;' smtIt;y;' Õã,Ã;dXy;' sopv;s" Åv,' p[;Py ÅIv;sudev;g[to mh;vitRÃyen dIpÃy' d´;t( 20 d²=,p;eR mh;rjnrÿ_ƒn smg[e, v;ss; `Ottul;m·;É/k;' dæv; 21 v;mp;eR itltwlyut;' s;·;' dæv; eten sm-g[e, v;ss; 22 EtTÕTv; yâSmn[;·^eŒÉ.j;yte yâSmNdexe yâSmNkÚle t]oJJvlo .vit 23 a;ɐn' skl' m;s' b[;÷,e>y" p[Tyh' `Ot' p[d;y;-ɐn* p[I,ÉyTv; åp.;G.vit 24 tâSm¥ev m;És p[Tyh' gorswb[;R÷,;-N.ojÉyTv; r;Jy.;G.vit 25 p[itm;s' revtIyute cN{ mÉs m/u`Otyut' p;ys' revtIp[ITyw prm;¥' b[;÷,;N.ojÉyTv; revtI' p[I,ÉyTv; åpSy .;gI .vit 26 m;`e m;Syɦ' p[Tyh' itlwóRTv; s`Ot' kÚLm;W' b[;÷,;N.ojÉy-Tv; dI¢;ɦ.Rvit 27 sv;| ctudRxI' ndIjle ˜;Tv; /mRr;j;n' pUjÉyTv; svRp;pe>y" pUto .vit 28

mArgafIrSaf?klapaxcadafyAM mqgafirasA yuktAyAM cUrNitalavaNasya suvarNanAbhaM prasthamekaM candra ?odaye brAhmaNAya pradApayet 1 anena karmaNA rUpasaubhAgyavA-nabhijAyate 2 pauSI cetpuSyayuktA syAttasyAM gaurasarSapakalkodvartitafarIro gavyaghqtapUrNakumbhenAbhiSiktaH sarvAuSadhibhiH sarvagandhaiH sarvabIjaifca snAto ghqtena bhagavantaM vAsudevaM snApayitvA gandhapuSpadhUpadIpanaivedyAdibhirabhyarcya vaiSNavaiH fAkrairbArhaspatyaifca mantraiH pAvake hutvA sasuvarNena ghqtena brAhmaNAnsvasti vAcayet 3 vAsoyugaM kartre dadyAt 4 anena karmaNA puSyate 5 mAghI maghAyutA cettasyAM tilaiH frAddhaM kqtvA pUto bhavati 6 phAlgunI phalgunIyutA cettasyAM brAhmaNAya susaMskqtaM svAstIrNaM fayanaM nivedya bhAryAM manojxAM rUpavatIM dra viNavatIM cApnoti 7 nAryapi bhartAram 8 caitrI citrAyutA cettasyAM citravastrapradAnena saubhAgya-mApnoti 9 vaifAkhI vifAkhAyutA cettasyAM brAhmaNasaptakaM kSaudra yuktaistilaiH saMtarpya dharmarAjAnaM prINayitvA pApebhyaH pUto bhavati 10 jyaiSThI jyeSThAyutA cetsyAttasyAM chatropAnahapradAnena gavAdhipatyaM prApnoti 11 ASADhyAmASA-DhAyuktAyAmannapAnadAnena tadevAkSayyamApnoti 12 frAvaNyAM fravaNayuktAyAM jaladhenuM sAnnAM vAsoyugAcchAditAM dattvA svargamApnoti 13 prauSThapadyAM proSTha-padAyuktAyAM godAnena sarvapApavinirmukto bhavati 14 AfvayujyAmafvinIgate candra masi ghqtapUrNaM bhAjanaM suvarNayutaM viprAya dattvA dIptAgnirbhavati 15 kArttikI kqttikAyutA cetsyAttasyAM sitamukSANamanyavarNaM vA fafAzkodye sarvasasyaratna-gandhopetaM dIpamadhye brAhmaNAya dattvA kAntArabhayaM na pafyati 16 vaifAkhaf?kla-tqtIyAyAmupoSito'kSataiH frIvAsudevamabhyarcya tAneva hutvA dattvA ca sarva-pApebhyaH pUto bhavati 17 yacca tasminnahani prayacchati tadakSayyatAmApnoti 18 pauSyAM samatItAyAM kqSNapakSadvAdafyAM sopavAsastilaiH snAtastilokakaM dattvA tilairvAsudevamabhyarcya tAneva hutvA dattvA bhuktvA ca pApebhyaH pUto bhavati 19 mAghyAM samatItAyAM kqSNadvAdafyAM sopavAsaH fravaNaM prApya frIvAsudevAgrato mahAvartidvayena dIpadvayaM dadyAt 20 dakSiNapArfve mahArajanaraktena samagreNa vAsasA ghqtatulAmaSTAdhikAM dattvA 21 vAmapArfve tilatailayutAM sASTAM dattvA fvetena sama-greNa vAsasA 22 etatkqtvA yasminrASTre'bhijAyate yasmindefe yasminkule tatrojjvalo bhavati 23 AfvinaM sakalaM mAsaM brAhmaNebhyaH pratyahaM ghqtaM pradAyA-fvinau prINayitvA rUpabhAgbhavati 24 tasminneva mAsi pratyahaM gorasairbrAhmaNA-nbhojayitvA rAjyabhAgbhavati 25 pratimAsaM revatIyute candra masi madhughqtayutaM pAyasaM revatIprItyai paramAnnaM brAhmaNAnbhojayitvA revatIM prINayitvA rUpasya bhAgI bhavati 26 mAghe mAsyagniM pratyahaM tilairhutvA saghqtaM kulmASaM brAhmaNAnbhojayi-tvA dIptAgnirbhavati 27 sarvAM caturdafIM nadIjale snAtvA dharmarAjAnaM pUjayitvA sarvapApebhyaH pUto bhavati 28

mArgafIrSafklupaxcadafyAM mqgafirasA yuktAyAM cUrNitalavaNasya suvarNanAbhaM prasthamekaM candro daye brAhmaNAya pradApayet 1 anena karmaNA rUpasaubhAgyavA-nabhijAyate 2 pauSI cetpuSyayuktA syAttasyAM gaurasarSapakalkodvartitafarIro gavyaghqtapUrNakumbhenAbhiSiktaH sarvAuSadhibhiH sarvagandhaiH sarvabIjaifca snAto ghqtena bhagavantaM vAsudevaM snApayitvA gandhapuSpadhUpadIpanaivedyAdibhirabhyarcya vaiSNavaiH fAkrairbArhaspatyaifca mantraiH pAvake hutvA sasuvarNena ghqtena brAhmaNAnsvasti vAcayet 3 vAsoyugaM kartre dadyAt 4 anena karmaNA puSyate 5 mAghI maghAyutA cettasyAM tilaiH frAddhaM kqtvA pUto bhavati 6 phAlgunI phalgunIyutA cettasyAM brAhmaNAya susaMskqtaM svAstIrNaM fayanaM nivedya bhAryAM manojxAM rUpavatIM dra viNavatIM cApnoti 7 nAryapi bhartAram 8 caitrI citrAyutA cettasyAM citravastrapradAnena saubhAgya-mApnoti 9 vaifAkhI vifAkhAyutA cettasyAM brAhmaNasaptakaM kSaudra yuktaistilaiH saMtarpya dharmarAjAnaM prINayitvA pApebhyaH pUto bhavati 10 jyaiSThI jyeSThAyutA cetsyAttasyAM chatropAnahapradAnena gavAdhipatyaM prApnoti 11 ASADhyAmASA-DhAyuktAyAmannapAnadAnena tadevAkSayyamApnoti 12 frAvaNyAM fravaNayuktAyAM jaladhenuM sAnnAM vAsoyugAcchAditAM dattvA svargamApnoti 13 prauSThapadyAM proSTha-padAyuktAyAM godAnena sarvapApavinirmukto bhavati 14 AfvayujyAmafvinIgate candra masi ghqtapUrNaM bhAjanaM suvarNayutaM viprAya dattvA dIptAgnirbhavati 15 kArttikI kqttikAyutA cetsyAttasyAM sitamukSANamanyavarNaM vA fafAzkodye sarvasasyaratna-gandhopetaM dIpamadhye brAhmaNAya dattvA kAntArabhayaM na pafyati 16 vaifAkhafklu-tqtIyAyAmupoSito'kSataiH frIvAsudevamabhyarcya tAneva hutvA dattvA ca sarva-pApebhyaH pUto bhavati 17 yacca tasminnahani prayacchati tadakSayyatAmApnoti 18 pauSyAM samatItAyAM kqSNapakSadvAdafyAM sopavAsastilaiH snAtastilokakaM dattvA tilairvAsudevamabhyarcya tAneva hutvA dattvA bhuktvA ca pApebhyaH pUto bhavati 19 mAghyAM samatItAyAM kqSNadvAdafyAM sopavAsaH fravaNaM prApya frIvAsudevAgrato mahAvartidvayena dIpadvayaM dadyAt 20 dakSiNapArfve mahArajanaraktena samagreNa vAsasA ghqtatulAmaSTAdhikAM dattvA 21 vAmapArfve tilatailayutAM sASTAM dattvA fvetena sama-greNa vAsasA 22 etatkqtvA yasminrASTre'bhijAyate yasmindefe yasminkule tatrojjvalo bhavati 23 AfvinaM sakalaM mAsaM brAhmaNebhyaH pratyahaM ghqtaM pradAyA-fvinau prINayitvA rUpabhAgbhavati 24 tasminneva mAsi pratyahaM gorasairbrAhmaNA-nbhojayitvA rAjyabhAgbhavati 25 pratimAsaM revatIyute candra masi madhughqtayutaM pAyasaM revatIprItyai paramAnnaM brAhmaNAnbhojayitvA revatIM prINayitvA rUpasya bhAgI bhavati 26 mAghe mAsyagniM pratyahaM tilairhutvA saghqtaM kulmASaM brAhmaNAnbhojayi-tvA dIptAgnirbhavati 27 sarvAM caturdafIM nadIjale snAtvA dharmarAjAnaM pUjayitvA sarvapApebhyaH pUto bhavati 28

मार्गशीर्षश्?क्लपञ्चदश्यां मृगशिरसा युक्तायां चूर्णितलवणस्य सुवर्णनाभं प्रस्थमेकं चन्द्र ?ोदये ब्राह्मणाय प्रदापयेत् १ अनेन कर्मणा रूपसौभाग्यवा-नभिजायते २ पौषी चेत्पुष्ययुक्ता स्यात्तस्यां गौरसर्षपकल्कोद्वर्तितशरीरो गव्यघृतपूर्णकुम्भेनाभिषिक्तः सर्वाउषधिभिः सर्वगन्धैः सर्वबीजैश्च स्नातो घृतेन भगवन्तं वासुदेवं स्नापयित्वा गन्धपुष्पधूपदीपनैवेद्यादिभिरभ्यर्च्य वैष्णवैः शाक्रैर्बार्हस्पत्यैश्च मन्त्रैः पावके हुत्वा ससुवर्णेन घृतेन ब्राह्मणान्स्वस्ति वाचयेत् ३ वासोयुगं कर्त्रे दद्यात् ४ अनेन कर्मणा पुष्यते ५ माघी मघायुता चेत्तस्यां तिलैः श्राद्धं कृत्वा पूतो भवति ६ फाल्गुनी फल्गुनीयुता चेत्तस्यां ब्राह्मणाय सुसंस्कृतं स्वास्तीर्णं शयनं निवेद्य भार्यां मनोज्ञां रूपवतीं द्र विणवतीं चाप्नोति ७ नार्यपि भर्तारम् ८ चैत्री चित्रायुता चेत्तस्यां चित्रवस्त्रप्रदानेन सौभाग्य-माप्नोति ९ वैशाखी विशाखायुता चेत्तस्यां ब्राह्मणसप्तकं क्षौद्र युक्तैस्तिलैः संतर्प्य धर्मराजानं प्रीणयित्वा पापेभ्यः पूतो भवति १० ज्यैष्ठी ज्येष्ठायुता चेत्स्यात्तस्यां छत्रोपानहप्रदानेन गवाधिपत्यं प्राप्नोति ११ आषाढ्यामाषा-ढायुक्तायामन्नपानदानेन तदेवाक्षय्यमाप्नोति १२ श्रावण्यां श्रवणयुक्तायां जलधेनुं सान्नां वासोयुगाच्छादितां दत्त्वा स्वर्गमाप्नोति १३ प्रौष्ठपद्यां प्रोष्ठ-पदायुक्तायां गोदानेन सर्वपापविनिर्मुक्तो भवति १४ आश्वयुज्यामश्विनीगते चन्द्र मसि घृतपूर्णं भाजनं सुवर्णयुतं विप्राय दत्त्वा दीप्ताग्निर्भवति १५ कार्त्तिकी कृत्तिकायुता चेत्स्यात्तस्यां सितमुक्षाणमन्यवर्णं वा शशाङ्कोद्ये सर्वसस्यरत्न-गन्धोपेतं दीपमध्ये ब्राह्मणाय दत्त्वा कान्तारभयं न पश्यति १६ वैशाखश्?क्ल-तृतीयायामुपोषितोऽक्षतैः श्रीवासुदेवमभ्यर्च्य तानेव हुत्वा दत्त्वा च सर्व-पापेभ्यः पूतो भवति १७ यच्च तस्मिन्नहनि प्रयच्छति तदक्षय्यतामाप्नोति १८ पौष्यां समतीतायां कृष्णपक्षद्वादश्यां सोपवासस्तिलैः स्नातस्तिलोककं दत्त्वा तिलैर्वासुदेवमभ्यर्च्य तानेव हुत्वा दत्त्वा भुक्त्वा च पापेभ्यः पूतो भवति १९ माघ्यां समतीतायां कृष्णद्वादश्यां सोपवासः श्रवणं प्राप्य श्रीवासुदेवाग्रतो महावर्तिद्वयेन दीपद्वयं दद्यात् २० दक्षिणपार्श्वे महारजनरक्तेन समग्रेण वाससा घृततुलामष्टाधिकां दत्त्वा २१ वामपार्श्वे तिलतैलयुतां साष्टां दत्त्वा श्वेतेन सम-ग्रेण वाससा २२ एतत्कृत्वा यस्मिन्राष्ट्रेऽभिजायते यस्मिन्देशे यस्मिन्कुले तत्रोज्ज्वलो भवति २३ आश्विनं सकलं मासं ब्राह्मणेभ्यः प्रत्यहं घृतं प्रदाया-श्विनौ प्रीणयित्वा रूपभाग्भवति २४ तस्मिन्नेव मासि प्रत्यहं गोरसैर्ब्राह्मणा-न्भोजयित्वा राज्यभाग्भवति २५ प्रतिमासं रेवतीयुते चन्द्र मसि मधुघृतयुतं पायसं रेवतीप्रीत्यै परमान्नं ब्राह्मणान्भोजयित्वा रेवतीं प्रीणयित्वा रूपस्य भागी भवति २६ माघे मास्यग्निं प्रत्यहं तिलैर्हुत्वा सघृतं कुल्माषं ब्राह्मणान्भोजयि-त्वा दीप्ताग्निर्भवति २७ सर्वां चतुर्दशीं नदीजले स्नात्वा धर्मराजानं पूजयित्वा सर्वपापेभ्यः पूतो भवति २८

मार्गशीर्षश्क्लुपञ्चदश्यां मृगशिरसा युक्तायां चूर्णितलवणस्य सुवर्णनाभं प्रस्थमेकं चन्द्रो दये ब्राह्मणाय प्रदापयेत् १ अनेन कर्मणा रूपसौभाग्यवा-नभिजायते २ पौषी चेत्पुष्ययुक्ता स्यात्तस्यां गौरसर्षपकल्कोद्वर्तितशरीरो गव्यघृतपूर्णकुम्भेनाभिषिक्तः सर्वाउषधिभिः सर्वगन्धैः सर्वबीजैश्च स्नातो घृतेन भगवन्तं वासुदेवं स्नापयित्वा गन्धपुष्पधूपदीपनैवेद्यादिभिरभ्यर्च्य वैष्णवैः शाक्रैर्बार्हस्पत्यैश्च मन्त्रैः पावके हुत्वा ससुवर्णेन घृतेन ब्राह्मणान्स्वस्ति वाचयेत् ३ वासोयुगं कर्त्रे दद्यात् ४ अनेन कर्मणा पुष्यते ५ माघी मघायुता चेत्तस्यां तिलैः श्राद्धं कृत्वा पूतो भवति ६ फाल्गुनी फल्गुनीयुता चेत्तस्यां ब्राह्मणाय सुसंस्कृतं स्वास्तीर्णं शयनं निवेद्य भार्यां मनोज्ञां रूपवतीं द्र विणवतीं चाप्नोति ७ नार्यपि भर्तारम् ८ चैत्री चित्रायुता चेत्तस्यां चित्रवस्त्रप्रदानेन सौभाग्य-माप्नोति ९ वैशाखी विशाखायुता चेत्तस्यां ब्राह्मणसप्तकं क्षौद्र युक्तैस्तिलैः संतर्प्य धर्मराजानं प्रीणयित्वा पापेभ्यः पूतो भवति १० ज्यैष्ठी ज्येष्ठायुता चेत्स्यात्तस्यां छत्रोपानहप्रदानेन गवाधिपत्यं प्राप्नोति ११ आषाढ्यामाषा-ढायुक्तायामन्नपानदानेन तदेवाक्षय्यमाप्नोति १२ श्रावण्यां श्रवणयुक्तायां जलधेनुं सान्नां वासोयुगाच्छादितां दत्त्वा स्वर्गमाप्नोति १३ प्रौष्ठपद्यां प्रोष्ठ-पदायुक्तायां गोदानेन सर्वपापविनिर्मुक्तो भवति १४ आश्वयुज्यामश्विनीगते चन्द्र मसि घृतपूर्णं भाजनं सुवर्णयुतं विप्राय दत्त्वा दीप्ताग्निर्भवति १५ कार्त्तिकी कृत्तिकायुता चेत्स्यात्तस्यां सितमुक्षाणमन्यवर्णं वा शशाङ्कोद्ये सर्वसस्यरत्न-गन्धोपेतं दीपमध्ये ब्राह्मणाय दत्त्वा कान्तारभयं न पश्यति १६ वैशाखश्क्लु-तृतीयायामुपोषितोऽक्षतैः श्रीवासुदेवमभ्यर्च्य तानेव हुत्वा दत्त्वा च सर्व-पापेभ्यः पूतो भवति १७ यच्च तस्मिन्नहनि प्रयच्छति तदक्षय्यतामाप्नोति १८ पौष्यां समतीतायां कृष्णपक्षद्वादश्यां सोपवासस्तिलैः स्नातस्तिलोककं दत्त्वा तिलैर्वासुदेवमभ्यर्च्य तानेव हुत्वा दत्त्वा भुक्त्वा च पापेभ्यः पूतो भवति १९ माघ्यां समतीतायां कृष्णद्वादश्यां सोपवासः श्रवणं प्राप्य श्रीवासुदेवाग्रतो महावर्तिद्वयेन दीपद्वयं दद्यात् २० दक्षिणपार्श्वे महारजनरक्तेन समग्रेण वाससा घृततुलामष्टाधिकां दत्त्वा २१ वामपार्श्वे तिलतैलयुतां साष्टां दत्त्वा श्वेतेन सम-ग्रेण वाससा २२ एतत्कृत्वा यस्मिन्राष्ट्रेऽभिजायते यस्मिन्देशे यस्मिन्कुले तत्रोज्ज्वलो भवति २३ आश्विनं सकलं मासं ब्राह्मणेभ्यः प्रत्यहं घृतं प्रदाया-श्विनौ प्रीणयित्वा रूपभाग्भवति २४ तस्मिन्नेव मासि प्रत्यहं गोरसैर्ब्राह्मणा-न्भोजयित्वा राज्यभाग्भवति २५ प्रतिमासं रेवतीयुते चन्द्र मसि मधुघृतयुतं पायसं रेवतीप्रीत्यै परमान्नं ब्राह्मणान्भोजयित्वा रेवतीं प्रीणयित्वा रूपस्य भागी भवति २६ माघे मास्यग्निं प्रत्यहं तिलैर्हुत्वा सघृतं कुल्माषं ब्राह्मणान्भोजयि-त्वा दीप्ताग्निर्भवति २७ सर्वां चतुर्दशीं नदीजले स्नात्वा धर्मराजानं पूजयित्वा सर्वपापेभ्यः पूतो भवति २८


2695

v;np[SqStps; xrIr' xoWyet( 1 g[Iãme ptp;" Sy;t( 2 a;k;xx;yI p[;vOiW 3 a;{ Rv;s; hemNte 4 nÿ_;xI Sy;t( 5 Ek;NtrÃäNtr} yNtr;xI v; Sy;t( 6 puãp;xI 7 fl;xI 8 x;k;xI 9 p,;RxI v; 10 yv;¥' p=;Ntyov;R sÕdXnIy;t( 11 c;N{ ;y,wv;R vteRt 12 aXmkÚ¯" 13 dNtolU%²lko v; 14

vAnaprasthastapasA farIraM foSayet 1 grISme paxcatapAH syAt 2 AkAfafAyI prAvqSi 3 Ardra vAsA hemante 4 naktAfI syAt 5 ekAntaradvyantara tr?yantarAfI vA syAt 6 puSpAfI 7 phalAfI 8 fAkAfI 9 parNAfI vA 10 yavAnnaM pakSAntayorvA sakqdafnIyAt 11 cAndra ?AyaNairvA varteta 12 afmakuTTaH 13 dantolUkhaliko vA 14

vAnaprasthastapasA farIraM foSayet 1 grISme paxcatapAH syAt 2 AkAfafAyI prAvqSi 3 Ardra vAsA hemante 4 naktAfI syAt 5 ekAntaradvyantaratr! yantarAfI vA syAt 6 puSpAfI 7 phalAfI 8 fAkAfI 9 parNAfI vA 10 yavAnnaM pakSAntayorvA sakqdafnIyAt 11 cAndrA yaNairvA varteta 12 afmakuTTaH 13 dantolUkhaliko vA 14

वानप्रस्थस्तपसा शरीरं शोषयेत् १ ग्रीष्मे पञ्चतपाः स्यात् २ आकाशशायी प्रावृषि ३ आर्द्र वासा हेमन्ते ४ नक्ताशी स्यात् ५ एकान्तरद्व्यन्तर त्र्?यन्तराशी वा स्यात् ६ पुष्पाशी ७ फलाशी ८ शाकाशी ९ पर्णाशी वा १० यवान्नं पक्षान्तयोर्वा सकृदश्नीयात् ११ चान्द्र ?ायणैर्वा वर्तेत १२ अश्मकुट्टः १३ दन्तोलूखलिको वा १४

वानप्रस्थस्तपसा शरीरं शोषयेत् १ ग्रीष्मे पञ्चतपाः स्यात् २ आकाशशायी प्रावृषि ३ आर्द्र वासा हेमन्ते ४ नक्ताशी स्यात् ५ एकान्तरद्व्यन्तरत्र्! यन्तराशी वा स्यात् ६ पुष्पाशी ७ फलाशी ८ शाकाशी ९ पर्णाशी वा १० यवान्नं पक्षान्तयोर्वा सकृदश्नीयात् ११ चान्द्रा यणैर्वा वर्तेत १२ अश्मकुट्टः १३ दन्तोलूखलिको वा १४


2711

aq i]ãv;ÅmeWu pKvkW;y" p[;j;pTy;Émi·' ÕTv; svRveds' d²=,;' dæv; p[v[Jy;ÅmI Sy;t( 1 a;TmNy¦In;roPy É.=;q| g[;mÉmy;t( 2 s¢;g;árkù .w=m;cret( 3 al;.e n Vyqet 4 n É.=ukù É.=et 5 .uÿ_vit jne atIte p;]s'p;te .w=m;d´;t( 6 mONmye d;¨p;]eŒl;bup;]e v; 7 teW;' c tSy;²º" x(u²õ" Sy;t( 8 aÉ.pUÉjtl;.;duiÃjet 9 xUNy;g;rinkƒtn" Sy;t( 10 vO=mUlinkƒtno v; 11 n g[;me iÃtIy;' r;i]m;vset( 12 k*pIn;Cz;dnm;]mev vsnm;d´;t( 13 dOi·pUt' NyseTp;dm( 14 vS]pUt' jlm;d´;t( 15 sTypUt' vdet( 16 mn"pUtm;cret( 17 mr,' n;É.k;myet jIivt' c 18 aitv;d;'âStit=et 19 n kùcn;vmNyet 20 inr;xI" Sy;t( 21 innRmSk;r" 22

atha triSvAframeSu pakvakaSAyaH prAjApatyAmiSTiM kqtvA sarvavedasaM dakSiNAM dattvA pravrajyAframI syAt 1 AtmanyagnInAropya bhikSArthaM grAmamiyAt 2 saptAgArikaM bhaikSamAcaret 3 alAbhe na vyatheta 4 na bhikSukaM bhikSeta 5 bhuktavati jane atIte pAtrasaMpAte bhaikSamAdadyAt 6 mqnmaye dArupAtre'lAbupAtre vA 7 teSAM ca tasyAdbhiH f?ddhiH syAt 8 abhipUjitalAbhAdudvijeta 9 fUnyAgAraniketanaH syAt 10 vqkSamUlaniketano vA 11 na grAme dvitIyAM rAtrimAvaset 12 kaupInAcchAdanamAtrameva vasanamAdadyAt 13 dqSTipUtaM nyasetpAdam 14 vastrapUtaM jalamAdadyAt 15 satyapUtaM vadet 16 manaHpUtamAcaret 17 maraNaM nAbhikAmayeta jIvitaM ca 18 ativAdAMstitikSeta 19 na kaMcanAvamanyeta 20 nirAfIH syAt 21 nirnamaskAraH 22

atha triSvAframeSu pakvakaSAyaH prAjApatyAmiSTiM kqtvA sarvavedasaM dakSiNAM dattvA pravrajyAframI syAt 1 AtmanyagnInAropya bhikSArthaM grAmamiyAt 2 saptAgArikaM bhaikSamAcaret 3 alAbhe na vyatheta 4 na bhikSukaM bhikSeta 5 bhuktavati jane atIte pAtrasaMpAte bhaikSamAdadyAt 6 mqnmaye dArupAtre'lAbupAtre vA 7 teSAM ca tasyAdbhiH fuddhiH syAt 8 abhipUjitalAbhAdudvijeta 9 fUnyAgAraniketanaH syAt 10 vqkSamUlaniketano vA 11 na grAme dvitIyAM rAtrimAvaset 12 kaupInAcchAdanamAtrameva vasanamAdadyAt 13 dqSTipUtaM nyasetpAdam 14 vastrapUtaM jalamAdadyAt 15 satyapUtaM vadet 16 manaHpUtamAcaret 17 maraNaM nAbhikAmayeta jIvitaM ca 18 ativAdAMstitikSeta 19 na kaMcanAvamanyeta 20 nirAfIH syAt 21 nirnamaskAraH 22

अथ त्रिष्वाश्रमेषु पक्वकषायः प्राजापत्यामिष्टिं कृत्वा सर्ववेदसं दक्षिणां दत्त्वा प्रव्रज्याश्रमी स्यात् १ आत्मन्यग्नीनारोप्य भिक्षार्थं ग्राममियात् २ सप्तागारिकं भैक्षमाचरेत् ३ अलाभे न व्यथेत ४ न भिक्षुकं भिक्षेत ५ भुक्तवति जने अतीते पात्रसंपाते भैक्षमादद्यात् ६ मृन्मये दारुपात्रेऽलाबुपात्रे वा ७ तेषां च तस्याद्भिः श्?द्धिः स्यात् ८ अभिपूजितलाभादुद्विजेत ९ शून्यागारनिकेतनः स्यात् १० वृक्षमूलनिकेतनो वा ११ न ग्रामे द्वितीयां रात्रिमावसेत् १२ कौपीनाच्छादनमात्रमेव वसनमादद्यात् १३ दृष्टिपूतं न्यसेत्पादम् १४ वस्त्रपूतं जलमादद्यात् १५ सत्यपूतं वदेत् १६ मनःपूतमाचरेत् १७ मरणं नाभिकामयेत जीवितं च १८ अतिवादांस्तितिक्षेत १९ न कंचनावमन्येत २० निराशीः स्यात् २१ निर्नमस्कारः २२

अथ त्रिष्वाश्रमेषु पक्वकषायः प्राजापत्यामिष्टिं कृत्वा सर्ववेदसं दक्षिणां दत्त्वा प्रव्रज्याश्रमी स्यात् १ आत्मन्यग्नीनारोप्य भिक्षार्थं ग्राममियात् २ सप्तागारिकं भैक्षमाचरेत् ३ अलाभे न व्यथेत ४ न भिक्षुकं भिक्षेत ५ भुक्तवति जने अतीते पात्रसंपाते भैक्षमादद्यात् ६ मृन्मये दारुपात्रेऽलाबुपात्रे वा ७ तेषां च तस्याद्भिः शुद्धिः स्यात् ८ अभिपूजितलाभादुद्विजेत ९ शून्यागारनिकेतनः स्यात् १० वृक्षमूलनिकेतनो वा ११ न ग्रामे द्वितीयां रात्रिमावसेत् १२ कौपीनाच्छादनमात्रमेव वसनमादद्यात् १३ दृष्टिपूतं न्यसेत्पादम् १४ वस्त्रपूतं जलमादद्यात् १५ सत्यपूतं वदेत् १६ मनःपूतमाचरेत् १७ मरणं नाभिकामयेत जीवितं च १८ अतिवादांस्तितिक्षेत १९ न कंचनावमन्येत २० निराशीः स्यात् २१ निर्नमस्कारः २२


2719

p[;,;y;m/;r,;?y;ninTy" Sy;t( 24 s's;rSy;inTyt;' pXyet( 25 xrIrSy;x(uÉc.;vm( 26 jry; åpivpyRym( 27 x;rIrm;ns;gNtu-kVy;É/É.’opt;pm( 28 shjw’ 29 inTy;N/k;re g.eR vsitm( 30 mU]purIWm?ye c 31 t] c xItoã,du"%;nu.vnm( 32 jNmsmye yoins'k$ingRmn;Nmh¶u"%;nu.vnm( 33 b;Lye moh' gu¨prvXyt;m( 34 a?yyn;dnekKlexm( 35 y*vne c ivWy;p[;¢;vm;geR, tdv;¢* ivWy-sevn;¥rkƒ ptnm( 36 aip[ywvRsit' ip[yw’ ivp[yogm( 37 nrkƒ c sumh¶u"%m( 38 s's;rs'sOt* ityRGyoinWu c 39 EvmâSmNstty;Éyin s's;re n ikùÉcTsu%m( 40 ydip ikùÉc¶u"%;.;v;pe=y; su%s'D' td-PyinTym( 41 tTsev;xÿ_;vl;.e v; mh¶u"%m( 42 xrIr' ced' s¢/;tukù pXyet( 43 vs;¨É/rm;'smedoŒiSqmÆ;x(u£;Tmkm( 44 cm;Rvnõm( 45 dugRâN/ c 46 ml;ytnm( 47 su%xtwrip vOt' ivk;ár 48 p[y-ˆ;õÈtmip ivn;²x 49 k;m£o/lo.mohmdm;TsyRSq;nm( 50 pOÉq-Vy¢ejov;Yv;k;x;Tmkm( 51 aiSqÉsr;/mnI˜;yuyutm( 52 rjSvlm( 53 W$(t(vcm( 54 aSQn;' i]É." xtw" WW(TyÉ/k“/;RyRm;,m( 55 teW;' iv.;g" 56 sU+mw" sh ctu"Wi·dRxn;" 57 Év'xitnR%;" 58 p;É,-p;dxl;k;’ 59 Wi·r©‘lIn;' pv;RÉ, 60 ù p;ã

prANAyAmadhAraNAdhyAnanityaH syAt 24 saMsArasyAnityatAM pafyet 25 farIrasyAf?cibhAvam 26 jarayA rUpaviparyayam 27 fArIramAnasAgantu-kavyAdhibhifcopatApam 28 sahajaifca 29 nityAndhakAre garbhe vasatim 30 mUtrapurISamadhye ca 31 tatra ca fItoSNaduHkhAnubhavanam 32 janmasamaye yonisaMkaTanirgamanAnmahadduHkhAnubhavanam 33 bAlye mohaM guruparavafyatAm 34 adhyayanAdanekaklefam 35 yauvane ca viSayAprAptAvamArgeNa tadavAptau viSaya-sevanAnnarake patanam 36 apriyairvasatiM priyaifca viprayogam 37 narake ca sumahadduHkham 38 saMsArasaMsqtau tiryagyoniSu ca 39 evamasminsatatayAyini saMsAre na kiMcitsukham 40 yadapi kiMcidduHkhAbhAvApekSayA sukhasaMjxaM tada-pyanityam 41 tatsevAfaktAvalAbhe vA mahadduHkham 42 farIraM cedaM saptadhAtukaM pafyet 43 vasArudhiramAMsamedo'sthimajjAf?krAtmakam 44 carmAvanaddham 45 durgandhi ca 46 malAyatanam 47 sukhafatairapi vqtaM vikAri 48 praya-tnAddhqtamapi vinAfi 49 kAmakrodhalobhamohamadamAtsaryasthAnam 50 pqthi-vyaptejovAyvAkAfAtmakam 51 asthisirAdhamanIsnAyuyutam 52 rajasvalam 53 SaTtvacam 54 asthnAM tribhiH fataiH SaStyadhikairdhAryamANam 55 teSAM vibhAgaH 56 sUkSmaiH saha catuHSaSTirdafanAH 57 viMfatirnakhAH 58 pANi-pAdafalAkAfca 59 SaSTirazgulInAM parvANi 60 dve pArSNyoH 61 catuSTayaM gulpheSu 62 catvAryaratnyoH 63 catvAri jazghayoH 64 dve dve jAnukapolayoH 65 UrvaMsayoH 66 akSatAlUSakafroNiphalakeSu 67 bhagAsthyekam 68 pqSThAsthi paxcacatvAriMfadbhAgam 69 paxcadafAsthIni grIvA 70 ja tr?vekam 71 tathA hanuH 72 tanmUle ca dve 73 dve lalATAkSigaNDe 74 nAsA ghanAsthikA 75 arbudaiH sthAlakaifca sArdhaM dvAsaptatiH pArfvakAH 76 uraH saptadafa 77 dvau fazkhakau 78 catvAri kapAlAni firasafceti 79 farIre'sminsapta sirA-fatAni 80 nava snAyufatAni 81 dhamanIfate dve 82 paxca pefIfatAni 83 kSudra dhamanInAmekonatriMfallakSANi navafatAni SaTpaxcAfaddhamanyaH 84 lakSatrayaM fmafrukefakUpAnAm 85 saptottaraM marmafatam 86 saMdhifate dve 87 catuSpaxcAfadra ?omakoTyaH saptaSaSTifca lakSANi 88 nAbhirAjo gudaM f?kraM foNitaM fazkhakau mUrdhA kaNTho hqdayaM ceti prANAyatanANi 89 bAhudvayaM jazghAdvayaM madhyaM fIrSamiti SaDazgAni 90 vasA vapA avahananaM nAbhiH klomA yakqtplIhA kSudra ?AntraM vqkkakau bastiH purISAdhAnaM AmAfayaH hqdayaM sthUlAntraM gudamudaraM gudakoSTham 91 kanInike akSikUTe faSkulI karNau karNapatrakau gaNDau bhruvau fazkhau dantaveSTau oSThau kakundare vazkSaNau vqSaNau vqkkau fleSmasaMghAtikau stanau upajihvA sphicau bAhU jazghe UrU piNDike tAlUdaraM bastifIrSau cibukaM galaf?NDike avaTu

prANAyAmadhAraNAdhyAnanityaH syAt 24 saMsArasyAnityatAM pafyet 25 farIrasyAfucibhAvam 26 jarayA rUpaviparyayam 27 fArIramAnasAgantu-kavyAdhibhifcopatApam 28 sahajaifca 29 nityAndhakAre garbhe vasatim 30 mUtrapurISamadhye ca 31 tatra ca fItoSNaduHkhAnubhavanam 32 janmasamaye yonisaMkaTanirgamanAnmahadduHkhAnubhavanam 33 bAlye mohaM guruparavafyatAm 34 adhyayanAdanekaklefam 35 yauvane ca viSayAprAptAvamArgeNa tadavAptau viSaya-sevanAnnarake patanam 36 apriyairvasatiM priyaifca viprayogam 37 narake ca sumahadduHkham 38 saMsArasaMsqtau tiryagyoniSu ca 39 evamasminsatatayAyini saMsAre na kiMcitsukham 40 yadapi kiMcidduHkhAbhAvApekSayA sukhasaMjxaM tada-pyanityam 41 tatsevAfaktAvalAbhe vA mahadduHkham 42 farIraM cedaM saptadhAtukaM pafyet 43 vasArudhiramAMsamedo'sthimajjAfkruA!tmakam 44 carmAvanaddham 45 durgandhi ca 46 malAyatanam 47 sukhafatairapi vqtaM vikAri 48 praya-tnAddhqtamapi vinAfi 49 kAmakrodhalobhamohamadamAtsaryasthAnam 50 pqthi-vyaptejovAyvAkAfAtmakam 51 asthisirAdhamanIsnAyuyutam 52 rajasvalam 53 SaTtvacam 54 asthnAM tribhiH fataiH SaStyadhikairdhAryamANam 55 teSAM vibhAgaH 56 sUkSmaiH saha catuHSaSTirdafanAH 57 viMfatirnakhAH 58 pANi-pAdafalAkAfca 59 SaSTirazgulInAM parvANi 60 dve pArSNyoH 61 catuSTayaM gulpheSu 62 catvAryaratnyoH 63 catvAri jazghayoH 64 dve dve jAnukapolayoH 65 UrvaMsayoH 66 akSatAlUSakafroNiphalakeSu 67 bhagAsthyekam 68 pqSThAsthi paxcacatvAriMfadbhAgam 69 paxcadafAsthIni grIvA 70 jatr! vekam 71 tathA hanuH 72 tanmUle ca dve 73 dve lalATAkSigaNDe 74 nAsA ghanAsthikA 75 arbudaiH sthAlakaifca sArdhaM dvAsaptatiH pArfvakAH 76 uraH saptadafa 77 dvau fazkhakau 78 catvAri kapAlAni firasafceti 79 farIre'sminsapta sirA-fatAni 80 nava snAyufatAni 81 dhamanIfate dve 82 paxca pefIfatAni 83 kSudra dhamanInAmekonatriMfallakSANi navafatAni SaTpaxcAfaddhamanyaH 84 lakSatrayaM fmafrukefakUpAnAm 85 saptottaraM marmafatam 86 saMdhifate dve 87 catuSpaxcAfadro makoTyaH saptaSaSTifca lakSANi 88 nAbhirAjo gudaM fkruM foNitaM fazkhakau mUrdhA kaNTho hqdayaM ceti prANAyatanANi 89 bAhudvayaM jazghAdvayaM madhyaM fIrSamiti SaDazgAni 90 vasA vapA avahananaM nAbhiH klomA yakqtplIhA kSudrA ntraM vqkkakau bastiH purISAdhAnaM AmAfayaH hqdayaM sthUlAntraM gudamudaraM gudakoSTham 91 kanInike akSikUTe faSkulI karNau karNapatrakau gaNDau bhruvau fazkhau dantaveSTau oSThau kakundare vazkSaNau vqSaNau vqkkau fleSmasaMghAtikau stanau upajihvA sphicau bAhU jazghe UrU piNDike tAlUdaraM bastifIrSau cibukaM galafuNDike avaTu

प्राणायामधारणाध्याननित्यः स्यात् २४ संसारस्यानित्यतां पश्येत् २५ शरीरस्याश्?चिभावम् २६ जरया रूपविपर्ययम् २७ शारीरमानसागन्तु-कव्याधिभिश्चोपतापम् २८ सहजैश्च २९ नित्यान्धकारे गर्भे वसतिम् ३० मूत्रपुरीषमध्ये च ३१ तत्र च शीतोष्णदुःखानुभवनम् ३२ जन्मसमये योनिसंकटनिर्गमनान्महद्दुःखानुभवनम् ३३ बाल्ये मोहं गुरुपरवश्यताम् ३४ अध्ययनादनेकक्लेशम् ३५ यौवने च विषयाप्राप्तावमार्गेण तदवाप्तौ विषय-सेवनान्नरके पतनम् ३६ अप्रियैर्वसतिं प्रियैश्च विप्रयोगम् ३७ नरके च सुमहद्दुःखम् ३८ संसारसंसृतौ तिर्यग्योनिषु च ३९ एवमस्मिन्सततयायिनि संसारे न किंचित्सुखम् ४० यदपि किंचिद्दुःखाभावापेक्षया सुखसंज्ञं तद-प्यनित्यम् ४१ तत्सेवाशक्तावलाभे वा महद्दुःखम् ४२ शरीरं चेदं सप्तधातुकं पश्येत् ४३ वसारुधिरमांसमेदोऽस्थिमज्जाश्?क्रात्मकम् ४४ चर्मावनद्धम् ४५ दुर्गन्धि च ४६ मलायतनम् ४७ सुखशतैरपि वृतं विकारि ४८ प्रय-त्नाद्धृतमपि विनाशि ४९ कामक्रोधलोभमोहमदमात्सर्यस्थानम् ५० पृथि-व्यप्तेजोवाय्वाकाशात्मकम् ५१ अस्थिसिराधमनीस्नायुयुतम् ५२ रजस्वलम् ५३ षट्त्वचम् ५४ अस्थ्नां त्रिभिः शतैः षष्त्यधिकैर्धार्यमाणम् ५५ तेषां विभागः ५६ सूक्ष्मैः सह चतुःषष्टिर्दशनाः ५७ विंशतिर्नखाः ५८ पाणि-पादशलाकाश्च ५९ षष्टिरङ्गुलीनां पर्वाणि ६० द्वे पार्ष्ण्योः ६१ चतुष्टयं गुल्फेषु ६२ चत्वार्यरत्न्योः ६३ चत्वारि जङ्घयोः ६४ द्वे द्वे जानुकपोलयोः ६५ ऊर्वंसयोः ६६ अक्षतालूषकश्रोणिफलकेषु ६७ भगास्थ्येकम् ६८ पृष्ठास्थि पञ्चचत्वारिंशद्भागम् ६९ पञ्चदशास्थीनि ग्रीवा ७० ज त्र्?वेकम् ७१ तथा हनुः ७२ तन्मूले च द्वे ७३ द्वे ललाटाक्षिगण्डे ७४ नासा घनास्थिका ७५ अर्बुदैः स्थालकैश्च सार्धं द्वासप्ततिः पार्श्वकाः ७६ उरः सप्तदश ७७ द्वौ शङ्खकौ ७८ चत्वारि कपालानि शिरसश्चेति ७९ शरीरेऽस्मिन्सप्त सिरा-शतानि ८० नव स्नायुशतानि ८१ धमनीशते द्वे ८२ पञ्च पेशीशतानि ८३ क्षुद्र धमनीनामेकोनत्रिंशल्लक्षाणि नवशतानि षट्पञ्चाशद्धमन्यः ८४ लक्षत्रयं श्मश्रुकेशकूपानाम् ८५ सप्तोत्तरं मर्मशतम् ८६ संधिशते द्वे ८७ चतुष्पञ्चाशद्र ?ोमकोट्यः सप्तषष्टिश्च लक्षाणि ८८ नाभिराजो गुदं श्?क्रं शोणितं शङ्खकौ मूर्धा कण्ठो हृदयं चेति प्राणायतनाणि ८९ बाहुद्वयं जङ्घाद्वयं मध्यं शीर्षमिति षडङ्गानि ९० वसा वपा अवहननं नाभिः क्लोमा यकृत्प्लीहा क्षुद्र ?ान्त्रं वृक्ककौ बस्तिः पुरीषाधानं आमाशयः हृदयं स्थूलान्त्रं गुदमुदरं गुदकोष्ठम् ९१ कनीनिके अक्षिकूटे शष्कुली कर्णौ कर्णपत्रकौ गण्डौ भ्रुवौ शङ्खौ दन्तवेष्टौ ओष्ठौ ककुन्दरे वङ्क्षणौ वृषणौ वृक्कौ श्लेष्मसंघातिकौ स्तनौ उपजिह्वा स्फिचौ बाहू जङ्घे ऊरू पिण्डिके तालूदरं बस्तिशीर्षौ चिबुकं गलश्?ण्डिके अवटु

प्राणायामधारणाध्याननित्यः स्यात् २४ संसारस्यानित्यतां पश्येत् २५ शरीरस्याशुचिभावम् २६ जरया रूपविपर्ययम् २७ शारीरमानसागन्तु-कव्याधिभिश्चोपतापम् २८ सहजैश्च २९ नित्यान्धकारे गर्भे वसतिम् ३० मूत्रपुरीषमध्ये च ३१ तत्र च शीतोष्णदुःखानुभवनम् ३२ जन्मसमये योनिसंकटनिर्गमनान्महद्दुःखानुभवनम् ३३ बाल्ये मोहं गुरुपरवश्यताम् ३४ अध्ययनादनेकक्लेशम् ३५ यौवने च विषयाप्राप्तावमार्गेण तदवाप्तौ विषय-सेवनान्नरके पतनम् ३६ अप्रियैर्वसतिं प्रियैश्च विप्रयोगम् ३७ नरके च सुमहद्दुःखम् ३८ संसारसंसृतौ तिर्यग्योनिषु च ३९ एवमस्मिन्सततयायिनि संसारे न किंचित्सुखम् ४० यदपि किंचिद्दुःखाभावापेक्षया सुखसंज्ञं तद-प्यनित्यम् ४१ तत्सेवाशक्तावलाभे वा महद्दुःखम् ४२ शरीरं चेदं सप्तधातुकं पश्येत् ४३ वसारुधिरमांसमेदोऽस्थिमज्जाश्क्रुआ!त्मकम् ४४ चर्मावनद्धम् ४५ दुर्गन्धि च ४६ मलायतनम् ४७ सुखशतैरपि वृतं विकारि ४८ प्रय-त्नाद्धृतमपि विनाशि ४९ कामक्रोधलोभमोहमदमात्सर्यस्थानम् ५० पृथि-व्यप्तेजोवाय्वाकाशात्मकम् ५१ अस्थिसिराधमनीस्नायुयुतम् ५२ रजस्वलम् ५३ षट्त्वचम् ५४ अस्थ्नां त्रिभिः शतैः षष्त्यधिकैर्धार्यमाणम् ५५ तेषां विभागः ५६ सूक्ष्मैः सह चतुःषष्टिर्दशनाः ५७ विंशतिर्नखाः ५८ पाणि-पादशलाकाश्च ५९ षष्टिरङ्गुलीनां पर्वाणि ६० द्वे पार्ष्ण्योः ६१ चतुष्टयं गुल्फेषु ६२ चत्वार्यरत्न्योः ६३ चत्वारि जङ्घयोः ६४ द्वे द्वे जानुकपोलयोः ६५ ऊर्वंसयोः ६६ अक्षतालूषकश्रोणिफलकेषु ६७ भगास्थ्येकम् ६८ पृष्ठास्थि पञ्चचत्वारिंशद्भागम् ६९ पञ्चदशास्थीनि ग्रीवा ७० जत्र्! वेकम् ७१ तथा हनुः ७२ तन्मूले च द्वे ७३ द्वे ललाटाक्षिगण्डे ७४ नासा घनास्थिका ७५ अर्बुदैः स्थालकैश्च सार्धं द्वासप्ततिः पार्श्वकाः ७६ उरः सप्तदश ७७ द्वौ शङ्खकौ ७८ चत्वारि कपालानि शिरसश्चेति ७९ शरीरेऽस्मिन्सप्त सिरा-शतानि ८० नव स्नायुशतानि ८१ धमनीशते द्वे ८२ पञ्च पेशीशतानि ८३ क्षुद्र धमनीनामेकोनत्रिंशल्लक्षाणि नवशतानि षट्पञ्चाशद्धमन्यः ८४ लक्षत्रयं श्मश्रुकेशकूपानाम् ८५ सप्तोत्तरं मर्मशतम् ८६ संधिशते द्वे ८७ चतुष्पञ्चाशद्रो मकोट्यः सप्तषष्टिश्च लक्षाणि ८८ नाभिराजो गुदं श्क्रुं शोणितं शङ्खकौ मूर्धा कण्ठो हृदयं चेति प्राणायतनाणि ८९ बाहुद्वयं जङ्घाद्वयं मध्यं शीर्षमिति षडङ्गानि ९० वसा वपा अवहननं नाभिः क्लोमा यकृत्प्लीहा क्षुद्रा न्त्रं वृक्ककौ बस्तिः पुरीषाधानं आमाशयः हृदयं स्थूलान्त्रं गुदमुदरं गुदकोष्ठम् ९१ कनीनिके अक्षिकूटे शष्कुली कर्णौ कर्णपत्रकौ गण्डौ भ्रुवौ शङ्खौ दन्तवेष्टौ ओष्ठौ ककुन्दरे वङ्क्षणौ वृषणौ वृक्कौ श्लेष्मसंघातिकौ स्तनौ उपजिह्वा स्फिचौ बाहू जङ्घे ऊरू पिण्डिके तालूदरं बस्तिशीर्षौ चिबुकं गलशुण्डिके अवटु


2775

”Tyevmuÿ_; vsumtI j;nu>y;' ²xrs; c nmSk;r' ÕTvov;c 1 .gv'TvTsmIpe sttmev' cTv;ár .Ut;in Õt;ly;in a;k;x" xÄåpI v;yu’£åpI tej’ gd;åPyM.oŒM.o¨håip ahmPynenwv åpe, .gv-Tp;dm?ye párvitRnI .ivtuÉmCz;Ém 2 ”Tyevmuÿ_o .gv;'StqeTyuv;c 3 vsu/;ip lB/k;m; tq; c£ƒ 4 devdev' c tu·;v 5 ao' nmSte 6 devdev 7 v;sudev 8 a;iddev 9 k;mdev 10 k;mp;l 11 mhIp;l 12 an;idm?yin/n 13 p[j;pte 14 sup[j;pte 15 mh;p[j;pte 16 èjRSpte 17 v;cSpte 18 jgTpte 19 idvSpte 20 vnSpte 21 pySpte 22 pOÉqvIpte 23 s²llpte 24 idKpte 25 mhTpte 26 m¨Tpte 27 l+mIpte 28 b[÷åp 29 b[;÷,ip[y 30 svRg 31 aÉcNTy 32 D;ngMy 33 pu¨ôt 34 pu¨·‘t 35 b[÷

ityevamuktA vasumatI jAnubhyAM firasA ca namaskAraM kqtvovAca 1 bhagavaMtvatsamIpe satatamevaM catvAri bhUtAni kqtAlayAni AkAfaH fazkharUpI vAyufcakrarUpI tejafca gadArUpyambho'mbhoruharUpi ahamapyanenaiva rUpeNa bhagava-tpAdamadhye parivartinI bhavitumicchAmi 2 ityevamukto bhagavAMstathetyuvAca 3 vasudhApi labdhakAmA tathA cakre 4 devadevaM ca tuSTAva 5 oM namaste 6 devadeva 7 vAsudeva 8 Adideva 9 kAmadeva 10 kAmapAla 11 mahIpAla 12 anAdimadhyanidhana 13 prajApate 14 suprajApate 15 mahAprajApate 16 Urjaspate 17 vAcaspate 18 jagatpate 19 divaspate 20 vanaspate 21 payaspate 22 pqthivIpate 23 salilapate 24 dikpate 25 mahatpate 26 marutpate 27 lakSmIpate 28 brahmarUpa 29 brAhmaNapriya 30 sarvaga 31 acintya 32 jxAnagamya 33 puruhUta 34 puruSTuta 35 brahmaNya 36 brahmapriya 37 brahmakAyika 38 mahAkAyika 39 mahArAjika 40 caturmahArAjika 41 bhAsvara 42 mahAbhAsvara 43 sapta 44 mahAbhAga 45 svara 46 tuSita 47 mahAtuSita 48 pratardana 49 parinirmita 50 aparinirmita 51 vafavartin 52 yajxa 53 mahAyajxa 54 yajxayoga 55 yajxagamya 56 yajxanidhana 57 ajita 58 vaikuNTha 59 apAra 60 para 61 purANa 62 lekhya 63 prajAdhara 64 citrafikhaNDadhara 65 yajxabhAgahara 66 puroDAfahara 67 vifvefvara 68 vifvadhara 69 f?cifravaH 70 acyutArcana 71 ghqtArciH 72 khaNDaparafo 73 padmanAbha 74 padmadhara 75 padmadhArAdhara 76 hqSIkefa 77 ekafqzga 78 mahAvarAha 79 druhiNa 80 acyuta 81 ananta 82 puruSa 83 mahApuruSa 84 kapila 85 sAMkhyAcArya 86 viSvaksena 87 dharma 88 dharmada 89 dharmAzga 90 dharmavasuprada 91 varaprada 92 viSNo 93 jiSNo 94 sahiSNo 95 kqSNa 96 puNDarIkAkSa 97 nArAyaNa 98 parAyaNa 99 jagatparAyana 100 namonama iti 101

ityevamuktA vasumatI jAnubhyAM firasA ca namaskAraM kqtvovAca 1 bhagavaMtvatsamIpe satatamevaM catvAri bhUtAni kqtAlayAni AkAfaH fazkharUpI vAyufcakrarUpI tejafca gadArUpyambho'mbhoruharUpi ahamapyanenaiva rUpeNa bhagava-tpAdamadhye parivartinI bhavitumicchAmi 2 ityevamukto bhagavAMstathetyuvAca 3 vasudhApi labdhakAmA tathA cakre 4 devadevaM ca tuSTAva 5 O namaste 6 devadeva 7 vAsudeva 8 Adideva 9 kAmadeva 10 kAmapAla 11 mahIpAla 12 anAdimadhyanidhana 13 prajApate 14 suprajApate 15 mahAprajApate 16 Urjaspate 17 vAcaspate 18 jagatpate 19 divaspate 20 vanaspate 21 payaspate 22 pqthivIpate 23 salilapate 24 dikpate 25 mahatpate 26 marutpate 27 lakSmIpate 28 brahmarUpa 29 brAhmaNapriya 30 sarvaga 31 acintya 32 jxAnagamya 33 puruhUta 34 puruSTuta 35 brahmaNya 36 brahmapriya 37 brahmakAyika 38 mahAkAyika 39 mahArAjika 40 caturmahArAjika 41 bhAsvara 42 mahAbhAsvara 43 sapta 44 mahAbhAga 45 svara 46 tuSita 47 mahAtuSita 48 pratardana 49 parinirmita 50 aparinirmita 51 vafavartin 52 yajxa 53 mahAyajxa 54 yajxayoga 55 yajxagamya 56 yajxanidhana 57 ajita 58 vaikuNTha 59 apAra 60 para 61 purANa 62 lekhya 63 prajAdhara 64 citrafikhaNDadhara 65 yajxabhAgahara 66 puroDAfahara 67 vifvefvara 68 vifvadhara 69 fucifravaH 70 acyutArcana 71 ghqtArciH 72 khaNDaparafo 73 padmanAbha 74 padmadhara 75 padmadhArAdhara 76 hqSIkefa 77 ekafqzga 78 mahAvarAha 79 druhiNa 80 acyuta 81 ananta 82 puruSa 83 mahApuruSa 84 kapila 85 sAMkhyAcArya 86 viSvaksena 87 dharma 88 dharmada 89 dharmAzga 90 dharmavasuprada 91 varaprada 92 viSNo 93 jiSNo 94 sahiSNo 95 kqSNa 96 puNDarIkAkSa 97 nArAyaNa 98 parAyaNa 99 jagatparAyana 100 namonama iti 101

इत्येवमुक्ता वसुमती जानुभ्यां शिरसा च नमस्कारं कृत्वोवाच १ भगवंत्वत्समीपे सततमेवं चत्वारि भूतानि कृतालयानि आकाशः शङ्खरूपी वायुश्चक्ररूपी तेजश्च गदारूप्यम्भोऽम्भोरुहरूपि अहमप्यनेनैव रूपेण भगव-त्पादमध्ये परिवर्तिनी भवितुमिच्छामि २ इत्येवमुक्तो भगवांस्तथेत्युवाच ३ वसुधापि लब्धकामा तथा चक्रे ४ देवदेवं च तुष्टाव ५ ओं नमस्ते ६ देवदेव ७ वासुदेव ८ आदिदेव ९ कामदेव १० कामपाल ११ महीपाल १२ अनादिमध्यनिधन १३ प्रजापते १४ सुप्रजापते १५ महाप्रजापते १६ ऊर्जस्पते १७ वाचस्पते १८ जगत्पते १९ दिवस्पते २० वनस्पते २१ पयस्पते २२ पृथिवीपते २३ सलिलपते २४ दिक्पते २५ महत्पते २६ मरुत्पते २७ लक्ष्मीपते २८ ब्रह्मरूप २९ ब्राह्मणप्रिय ३० सर्वग ३१ अचिन्त्य ३२ ज्ञानगम्य ३३ पुरुहूत ३४ पुरुष्टुत ३५ ब्रह्मण्य ३६ ब्रह्मप्रिय ३७ ब्रह्मकायिक ३८ महाकायिक ३९ महाराजिक ४० चतुर्महाराजिक ४१ भास्वर ४२ महाभास्वर ४३ सप्त ४४ महाभाग ४५ स्वर ४६ तुषित ४७ महातुषित ४८ प्रतर्दन ४९ परिनिर्मित ५० अपरिनिर्मित ५१ वशवर्तिन् ५२ यज्ञ ५३ महायज्ञ ५४ यज्ञयोग ५५ यज्ञगम्य ५६ यज्ञनिधन ५७ अजित ५८ वैकुण्ठ ५९ अपार ६० पर ६१ पुराण ६२ लेख्य ६३ प्रजाधर ६४ चित्रशिखण्डधर ६५ यज्ञभागहर ६६ पुरोडाशहर ६७ विश्वेश्वर ६८ विश्वधर ६९ श्?चिश्रवः ७० अच्युतार्चन ७१ घृतार्चिः ७२ खण्डपरशो ७३ पद्मनाभ ७४ पद्मधर ७५ पद्मधाराधर ७६ हृषीकेश ७७ एकशृङ्ग ७८ महावराह ७९ द्रुहिण ८० अच्युत ८१ अनन्त ८२ पुरुष ८३ महापुरुष ८४ कपिल ८५ सांख्याचार्य ८६ विष्वक्सेन ८७ धर्म ८८ धर्मद ८९ धर्माङ्ग ९० धर्मवसुप्रद ९१ वरप्रद ९२ विष्णो ९३ जिष्णो ९४ सहिष्णो ९५ कृष्ण ९६ पुण्डरीकाक्ष ९७ नारायण ९८ परायण ९९ जगत्परायन १०० नमोनम इति १०१

इत्येवमुक्ता वसुमती जानुभ्यां शिरसा च नमस्कारं कृत्वोवाच १ भगवंत्वत्समीपे सततमेवं चत्वारि भूतानि कृतालयानि आकाशः शङ्खरूपी वायुश्चक्ररूपी तेजश्च गदारूप्यम्भोऽम्भोरुहरूपि अहमप्यनेनैव रूपेण भगव-त्पादमध्ये परिवर्तिनी भवितुमिच्छामि २ इत्येवमुक्तो भगवांस्तथेत्युवाच ३ वसुधापि लब्धकामा तथा चक्रे ४ देवदेवं च तुष्टाव ५ ॐ नमस्ते ६ देवदेव ७ वासुदेव ८ आदिदेव ९ कामदेव १० कामपाल ११ महीपाल १२ अनादिमध्यनिधन १३ प्रजापते १४ सुप्रजापते १५ महाप्रजापते १६ ऊर्जस्पते १७ वाचस्पते १८ जगत्पते १९ दिवस्पते २० वनस्पते २१ पयस्पते २२ पृथिवीपते २३ सलिलपते २४ दिक्पते २५ महत्पते २६ मरुत्पते २७ लक्ष्मीपते २८ ब्रह्मरूप २९ ब्राह्मणप्रिय ३० सर्वग ३१ अचिन्त्य ३२ ज्ञानगम्य ३३ पुरुहूत ३४ पुरुष्टुत ३५ ब्रह्मण्य ३६ ब्रह्मप्रिय ३७ ब्रह्मकायिक ३८ महाकायिक ३९ महाराजिक ४० चतुर्महाराजिक ४१ भास्वर ४२ महाभास्वर ४३ सप्त ४४ महाभाग ४५ स्वर ४६ तुषित ४७ महातुषित ४८ प्रतर्दन ४९ परिनिर्मित ५० अपरिनिर्मित ५१ वशवर्तिन् ५२ यज्ञ ५३ महायज्ञ ५४ यज्ञयोग ५५ यज्ञगम्य ५६ यज्ञनिधन ५७ अजित ५८ वैकुण्ठ ५९ अपार ६० पर ६१ पुराण ६२ लेख्य ६३ प्रजाधर ६४ चित्रशिखण्डधर ६५ यज्ञभागहर ६६ पुरोडाशहर ६७ विश्वेश्वर ६८ विश्वधर ६९ शुचिश्रवः ७० अच्युतार्चन ७१ घृतार्चिः ७२ खण्डपरशो ७३ पद्मनाभ ७४ पद्मधर ७५ पद्मधाराधर ७६ हृषीकेश ७७ एकशृङ्ग ७८ महावराह ७९ द्रुहिण ८० अच्युत ८१ अनन्त ८२ पुरुष ८३ महापुरुष ८४ कपिल ८५ सांख्याचार्य ८६ विष्वक्सेन ८७ धर्म ८८ धर्मद ८९ धर्माङ्ग ९० धर्मवसुप्रद ९१ वरप्रद ९२ विष्णो ९३ जिष्णो ९४ सहिष्णो ९५ कृष्ण ९६ पुण्डरीकाक्ष ९७ नारायण ९८ परायण ९९ जगत्परायन १०० नमोनम इति १०१


2794

nIl;Bjne]e tpnIyv,Re x(uKl;Mbre rˆiv.UiWt;i©

nIlAbjanetre tapanIyavarNe f?klAmbare ratnavibhUSitAzgi

nIlAbjanetre tapanIyavarNe fkluA!mbare ratnavibhUSitAzgi

नीलाब्जनेत्रे तपनीयवर्णे श्?क्लाम्बरे रत्नविभूषिताङ्गि

नीलाब्जनेत्रे तपनीयवर्णे श्क्लुआ!म्बरे रत्नविभूषिताङ्गि


2796

cN{ ;nne sUyRsm;n.;se mh;p[.;ve jgt" p[/;ne 3

candra ?Anane sUryasamAnabhAse mahAprabhAve jagataH pradhAne 3

candrA nane sUryasamAnabhAse mahAprabhAve jagataH pradhAne 3

चन्द्र ?ानने सूर्यसमानभासे महाप्रभावे जगतः प्रधाने ३

चन्द्रा नने सूर्यसमानभासे महाप्रभावे जगतः प्रधाने ३


2799

Tvmev in{ ; jgt" p[/;n; l+mI/ORit" ÅIivRritjRy; c

tvameva nidra ?A jagataH pradhAnA lakSmIrdhqtiH frIrviratirjayA ca

tvameva nidrA jagataH pradhAnA lakSmIrdhqtiH frIrviratirjayA ca

त्वमेव निद्र ?ा जगतः प्रधाना लक्ष्मीर्धृतिः श्रीर्विरतिर्जया च

त्वमेव निद्रा जगतः प्रधाना लक्ष्मीर्धृतिः श्रीर्विरतिर्जया च


2860

puãpeWu x(uKleWu c pvRteWu fleWu rMyeWu sárÃr;su 16

puSpeSu f?kleSu ca parvateSu phaleSu ramyeSu saridvarAsu 16

puSpeSu fklue!Su ca parvateSu phaleSu ramyeSu saridvarAsu 16

पुष्पेषु श्?क्लेषु च पर्वतेषु फलेषु रम्येषु सरिद्वरासु १६

पुष्पेषु श्क्लुए!षु च पर्वतेषु फलेषु रम्येषु सरिद्वरासु १६


2870

sux(uõd;Nte mlvÉjRte c mO·;xne c;itÉqpUjkƒ c 18

suf?ddhadAnte malavarjite ca mqSTAfane cAtithipUjake ca 18

sufddhudAnte malavarjite ca mqSTAfane cAtithipUjake ca 18

सुश्?द्धदान्ते मलवर्जिते च मृष्टाशने चातिथिपूजके च १८

सुश्द्धुदान्ते मलवर्जिते च मृष्टाशने चातिथिपूजके च १८


2929

Source:

se?race

srou!cekh!

से?रचे

स्रोउ!चेख्!


2930

Vi·öusm¨ti

kh?vSTihnusamaruta

v!STihnusamarutai!

ख्?व्ष्टिह्नुसमरुत

व्!ष्टिह्नुसमरुतै!


2931

, edited by V. Krishnamacharya, The Adyar Library Series, Vol. 93 (in 2 parts), Madras: The Adyar Library and Research Center, 1964

?Ni? dati?da baya vbha krasihana\ama\acaha\araya\aNa t\he qdaya\ara lbira\araya s??ra??isaNa velabha 93? ni 2 pa\aratasa,Na m?adara\asa kh?t\he qdaya\ara lbira\araya anarda ?ese\aracaha c??nateraNa 1964

Ne datie!da baya vbha krasihanaamaacahaarayaaNa the qdayaara l!biraaraya sresie!Na vlobha 93 ni 2 paaratasa,Na m!adaraasakh! the qdayaara l!biraaraya anarda se!aracaha cneteraNa 1964

?णि? दति?द बय व्भ क्रसिहनअमअचहअरयअण त्हे ऋदयअर ल्बिरअरय स्??र??िसण वेलभ ९३? नि २ पअरतस।ण म्?दरअस ख्?त्हे ऋदयअर ल्बिरअरय अनर्द ?ेसेअरचह च्??नतेरण १९६४

णे दतिए!द बय व्भ क्रसिहनअमअचहअरयअण थे ऋदयअर ल्!बिरअरय स्रेसिए!ण व्लोभ ९३ नि २ पअरतस।ण म्!अदरअसख्! थे ऋदयअर ल्!बिरअरय अनर्द से!अरचह च्नेतेरण १९६४


2933

Typescript: Edited by I. Shima, Collated by T. Hayashi under the guidance of Y. Ikari

tyapesacarapita kh?edati?da baya ?Ibha shamiaNa celala\ateda baya tbha x?aya\asaha??i nadera tahe gudianace ?opha ybha ?Ika\ara

tyapesacarapitakh! edatie!da bayI bha shamiaNa clolaateda baya tbha x!ayaasahaiu! nadera tahe gudianaceo! pha ybhI kaarai!

त्यपेसचरपित ख्?ेदति?द बय ?ीभ स्हमिअण चेललअतेद बय त्भ ञ्?यअसह??ि नदेर तहे गुदिअनचे ?ोफ य्भ ?ीकअर

त्यपेसचरपितख्! एदतिए!द बयी भ स्हमिअण च्लोलअतेद बय त्भ ञ्!अयअसहैउ! नदेर तहे गुदिअनचेओ! फ य्भी कअरै!


2935

Conversion to Devanagari using Vedapad Software by Ralph Bunker

?cinaverasa??ina to jxeva\ana\aga\ara??i saniga v??da\apa\ada sephataiare barya alapaha b??nakera

cnoverasanio! to jxevaanaagaaraiu! saniga vdeapaada sphotaiare barya alapaha bnukera

?चिनवेरस??िन तो ज्ञेवअनअगअर??ि सनिग व्??दअपअद सेफतैअरे बर्य अलपह ब्??नकेर

च्नोवेरसनिओ! तो ज्ञेवअनअगअरैउ! सनिग व्देअपअद स्फोतैअरे बर्य अलपह ब्नुकेर


2938

Formatted for Maharishi University of Management Vedic Literature Collection

pherama\atateda phora m?aha\arasiha??i navi?rasatiya ?opha m?ana\agemenata v??daci lti?ra\ature celalecata??ina

phromaatateda phora m!ahaarasihaiU! navie!rasatiyo pha m!anaagemenata vdeci l!tie!raature clolecatanio!

फेरमअततेद फोर म्?हअरसिह??ि नवि?रसतिय ?ोफ म्?नअगेमेनत व्??दचि ल्ति?रअतुरे चेललेचत??िन

फ्रोमअततेद फोर म्!अहअरसिहैऊ! नविए!रसतियो फ म्!अनअगेमेनत व्देचि ल्!तिए!रअतुरे च्लोलेचतनिओ!