32

iv£¡,Iy;idTyupp;tk;in 23 it§o b[;÷,Sy .;y;R v,;RnupUveR, ù r;jNySy Ek“k; vwXyxu{ yo" 24 xU{ ;mPyekƒ mN]vj| tÃt( 25 tq; n kÚy;Rt( 26 ato ih /[uv" kÚl;pkWR" p[eTy c;SvgR" 27 W®@±vv;h;" 28 b[;÷o dwv a;WoR g;N/vR" =;]o m;nuW’eit 29 ”Czt ¬dkpUv| y;' d´;Ts b[;÷" 30 yDtN]e ivtt AâTvje kmR kÚvRte kNy;' d´;dl'ÕTy t' dwvÉmTy;c=te 31 goÉmqunen c;WR" 32 sk;m;' k;mym;n" sdOxI' yoinmuç;Ts g;N/vR" 33 y;' blen shs; p[mQy hr²Nt s =;]" 34 pÉ,Tv; /n£¡t;' s m;nuW" 35 tSm;¶uihtOmt aÉ/rq' xt' deyÉmtIh £yo ivD;yte 36 y; pTyu" £¡t; sTyq;Nyw’rtIit h c;tum;RSyeWu 37 aq;Pyud;hr²Nt

vikrINIyAdityupapAtakAni 23 tisro brAhmaNasya bhAryA varNAnupUrveNa dve rAjanyasya ekaikA vaifyafudra yoH 24 fUdra ?Amapyeke mantravarjaM tadvat 25 tathA na kuryAt 26 ato hi dhruvaH kulApakarSaH pretya cAsvargaH 27 SaDvivAhAH 28 brAhmo daiva ArSo gAndharvaH kSAtro mAnuSafceti 29 icchata udakapUrvaM yAM dadyAtsa brAhmaH 30 yajxatantre vitata qtvije karma kurvate kanyAM dadyAdalaMkqtya taM daivamityAcakSate 31 gomithunena cArSaH 32 sakAmAM kAmayamAnaH sadqfIM yonimuhyAtsa gAndharvaH 33 yAM balena sahasA pramathya haranti sa kSAtraH 34 paNitvA dhanakrItAM sa mAnuSaH 35 tasmAdduhitqmata adhirathaM fataM deyamitIha krayo vijxAyate 36 yA patyuH krItA satyathAnyaifcaratIti ha cAturmAsyeSu 37 athApyudAharanti

vikrINIyAdityupapAtakAni 23 tisro brAhmaNasya bhAryA varNAnupUrveNa dve rAjanyasya ekaikA vaifyafudra yoH 24 fUdrA mapyeke mantravarjaM tadvat 25 tathA na kuryAt 26 ato hi dhruvaH kulApakarSaH pretya cAsvargaH 27 SaDvivAhAH 28 brAhmo daiva ArSo gAndharvaH kSAtro mAnuSafceti 29 icchata udakapUrvaM yAM dadyAtsa brAhmaH 30 yajxatantre vitata qtvije karma kurvate kanyAM dadyAdalaMkqtya taM daivamityAcakSate 31 gomithunena cArSaH 32 sakAmAM kAmayamAnaH sadqfIM yonimuhyAtsa gAndharvaH 33 yAM balena sahasA pramathya haranti sa kSAtraH 34 paNitvA dhanakrItAM sa mAnuSaH 35 tasmAdduhitqmata adhirathaM fataM deyamitIha krayo vijxAyate 36 yA patyuH krItA satyathAnyaifcaratIti ha cAturmAsyeSu 37 athApyudAharanti

विक्रीणीयादित्युपपातकानि २३ तिस्रो ब्राह्मणस्य भार्या वर्णानुपूर्वेण द्वे राजन्यस्य एकैका वैश्यशुद्र योः २४ शूद्र ?ामप्येके मन्त्रवर्जं तद्वत् २५ तथा न कुर्यात् २६ अतो हि ध्रुवः कुलापकर्षः प्रेत्य चास्वर्गः २७ षड्विवाहाः २८ ब्राह्मो दैव आर्षो गान्धर्वः क्षात्रो मानुषश्चेति २९ इच्छत उदकपूर्वं यां दद्यात्स ब्राह्मः ३० यज्ञतन्त्रे वितत ऋत्विजे कर्म कुर्वते कन्यां दद्यादलंकृत्य तं दैवमित्याचक्षते ३१ गोमिथुनेन चार्षः ३२ सकामां कामयमानः सदृशीं योनिमुह्यात्स गान्धर्वः ३३ यां बलेन सहसा प्रमथ्य हरन्ति स क्षात्रः ३४ पणित्वा धनक्रीतां स मानुषः ३५ तस्माद्दुहितृमत अधिरथं शतं देयमितीह क्रयो विज्ञायते ३६ या पत्युः क्रीता सत्यथान्यैश्चरतीति ह चातुर्मास्येषु ३७ अथाप्युदाहरन्ति

विक्रीणीयादित्युपपातकानि २३ तिस्रो ब्राह्मणस्य भार्या वर्णानुपूर्वेण द्वे राजन्यस्य एकैका वैश्यशुद्र योः २४ शूद्रा मप्येके मन्त्रवर्जं तद्वत् २५ तथा न कुर्यात् २६ अतो हि ध्रुवः कुलापकर्षः प्रेत्य चास्वर्गः २७ षड्विवाहाः २८ ब्राह्मो दैव आर्षो गान्धर्वः क्षात्रो मानुषश्चेति २९ इच्छत उदकपूर्वं यां दद्यात्स ब्राह्मः ३० यज्ञतन्त्रे वितत ऋत्विजे कर्म कुर्वते कन्यां दद्यादलंकृत्य तं दैवमित्याचक्षते ३१ गोमिथुनेन चार्षः ३२ सकामां कामयमानः सदृशीं योनिमुह्यात्स गान्धर्वः ३३ यां बलेन सहसा प्रमथ्य हरन्ति स क्षात्रः ३४ पणित्वा धनक्रीतां स मानुषः ३५ तस्माद्दुहितृमत अधिरथं शतं देयमितीह क्रयो विज्ञायते ३६ या पत्युः क्रीता सत्यथान्यैश्चरतीति ह चातुर्मास्येषु ३७ अथाप्युदाहरन्ति


45

cTv;ro v,;R b[;÷,=i]yvwXyxU{ ;" 1

catvAro varNA brAhmaNakSatriyavaifyafUdra ?AH 1

catvAro varNA brAhmaNakSatriyavaifyafUdrA H! 1

चत्वारो वर्णा ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यशूद्र ?ाः

चत्वारो वर्णा ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यशूद्रा ः!


93

} yhe, xu{ o .vit b[;÷," =Iriv£y;idit 27

tr?yaheNa fudra ?o bhavati brAhmaNaH kSIravikrayAditi 27

tr! yaheNa fudro bhavati brAhmaNaH kSIravikrayAditi 27

त्र्?यहेण शुद्र ?ो भवति ब्राह्मणः क्षीरविक्रयादिति २७

त्र्! यहेण शुद्रो भवति ब्राह्मणः क्षीरविक्रयादिति २७


148

t' g[;m' d<@ye{ ;j; cor.ÿ_p[do ih s" 4

taM grAmaM daNDayedra ?AjA corabhaktaprado hi saH 4

taM grAmaM daNDayedrA jA corabhaktaprado hi saH 4

तं ग्रामं दण्डयेद्र ?ाजा चोरभक्तप्रदो हि सः ४

तं ग्रामं दण्डयेद्रा जा चोरभक्तप्रदो हि सः ४


182

ap[D;ym;n' ivÿ' yoŒÉ/gCz¹{ ;j; tõredÉ/gN]e WÏm'x' p[d;y 13

aprajxAyamAnaM vittaM yo'dhigacchedra ?AjA taddharedadhigantre SaSThamaMfaM pradAya 13

aprajxAyamAnaM vittaM yo'dhigacchedrA jA taddharedadhigantre SaSThamaMfaM pradAya 13

अप्रज्ञायमानं वित्तं योऽधिगच्छेद्र ?ाजा तद्धरेदधिगन्त्रे षष्ठमंशं प्रदाय १३

अप्रज्ञायमानं वित्तं योऽधिगच्छेद्रा जा तद्धरेदधिगन्त्रे षष्ठमंशं प्रदाय १३


212

b[;÷,vwXy* xS]m;ddIy;t;m( 24 =i]ySy tu tÉ¥Tymev r=,;É/k;r;t( 25 p[=;Ly p;d* p;,I c; mÉ,bN/;Tp[;GvodGv;sInoŒ©‘ÏmUlSyoÿrre%; b[;÷' tIq| ten i]r;c;medxBdvt( 26 iÃ" pármOjIt 27 %;Ny²º" s'SpOxet( 28 mU/RNypo innyeTsVye c p;,* 29 v[j'âStÏHxy;n" p[,to v; n;c;met( 30 údy©m;É.r²ºrbuŠ‘d;É.rfƒn;É.b[;R÷," 31 k<#-g;É.Stu =i]y" 32 vwXyoŒ²º" p[;²xt;É." 33 S]IxU{ ' SpO·;É.rev c 34 p[dr;dip y; goSta,smq;R" Syu" 35 n v,RgN/rsdu·;É.r( y;’ Syurxu.;gm;" 36 n mu:y; ivp[uW ¬¾Cz·' kÚvRNTyn©SpO·;" 37 suPTv; .uKTv; =uTv; pITv; ¨idTv; ˜;Tv;c;Nt" punr;c;meÃ;s’ pár/;y 38 aoÏ* s'SpOXy y];lomk* 39 n XmÅugto lep" 40 dNtv¶Ntsÿ_ƒWu y°;NtmRu%e .ven( a;c;NtSy;v²x·' Sy;n( inÉgr¥ev tCzÚÉcr( ”it 41

brAhmaNavaifyau fastramAdadIyAtAm 24 kSatriyasya tu tannityameva rakSaNAdhikArAt 25 prakSAlya pAdau pANI cA maNibandhAtprAgvodagvAsIno'zguSThamUlasyottararekhA brAhmaM tIrthaM tena trirAcAmedafabdavat 26 dviH parimqjIta 27 khAnyadbhiH saMspqfet 28 mUrdhanyapo ninayetsavye ca pANau 29 vrajaMstiSThaxfayAnaH praNato vA nAcAmet 30 hqdayazgamAbhiradbhirabudbudAbhiraphenAbhirbrAhmaNaH 31 kaNTha-gAbhistu kSatriyaH 32 vaifyo'dbhiH prAfitAbhiH 33 strIfUdraM spqSTAbhireva ca 34 pradarAdapi yA gosta\aNasamarthAH syuH 35 na varNagandharasaduSTAbhir yAfca syurafubhAgamAH 36 na mukhyA vipruSa ucchiSTaM kurvantyanazgaspqSTAH 37 suptvA bhuktvA kSutvA pItvA ruditvA snAtvAcAntaH punarAcAmedvAsafca paridhAya 38 oSThau saMspqfya yatrAlomakau 39 na fmafrugato lepaH 40 dantavaddantasakteSu yaccAntarmukhe bhaven AcAntasyAvafiSTaM syAn nigiranneva tacchucir iti 41

brAhmaNavaifyau fastramAdadIyAtAm 24 kSatriyasya tu tannityameva rakSaNAdhikArAt 25 prakSAlya pAdau pANI cA maNibandhAtprAgvodagvAsIno'zguSThamUlasyottararekhA brAhmaM tIrthaM tena trirAcAmedafabdavat 26 dviH parimqjIta 27 khAnyadbhiH saMspqfet 28 mUrdhanyapo ninayetsavye ca pANau 29 vrajaMstiSThaxfayAnaH praNato vA nAcAmet 30 hqdayazgamAbhiradbhirabudbudAbhiraphenAbhirbrAhmaNaH 31 kaNTha-gAbhistu kSatriyaH 32 vaifyo'dbhiH prAfitAbhiH 33 strIfUdraM spqSTAbhireva ca 34 pradarAdapi yA gostaaNasamarthAH syuH 35 na varNagandharasaduSTAbhir yAfca syurafubhAgamAH 36 na mukhyA vipruSa ucchiSTaM kurvantyanazgaspqSTAH 37 suptvA bhuktvA kSutvA pItvA ruditvA snAtvAcAntaH punarAcAmedvAsafca paridhAya 38 oSThau saMspqfya yatrAlomakau 39 na fmafrugato lepaH 40 dantavaddantasakteSu yaccAntarmukhe bhaven AcAntasyAvafiSTaM syAn nigiranneva tacchucir iti 41

ब्राह्मणवैश्यौ शस्त्रमाददीयाताम् २४ क्षत्रियस्य तु तन्नित्यमेव रक्षणाधिकारात् २५ प्रक्षाल्य पादौ पाणी चा मणिबन्धात्प्राग्वोदग्वासीनोऽङ्गुष्ठमूलस्योत्तररेखा ब्राह्मं तीर्थं तेन त्रिराचामेदशब्दवत् २६ द्विः परिमृजीत २७ खान्यद्भिः संस्पृशेत् २८ मूर्धन्यपो निनयेत्सव्ये च पाणौ २९ व्रजंस्तिष्ठञ्शयानः प्रणतो वा नाचामेत् ३० हृदयङ्गमाभिरद्भिरबुद्बुदाभिरफेनाभिर्ब्राह्मणः ३१ कण्ठ-गाभिस्तु क्षत्रियः ३२ वैश्योऽद्भिः प्राशिताभिः ३३ स्त्रीशूद्रं स्पृष्टाभिरेव च ३४ प्रदरादपि या गोस्तअणसमर्थाः स्युः ३५ न वर्णगन्धरसदुष्टाभिर् याश्च स्युरशुभागमाः ३६ न मुख्या विप्रुष उच्छिष्टं कुर्वन्त्यनङ्गस्पृष्टाः ३७ सुप्त्वा भुक्त्वा क्षुत्वा पीत्वा रुदित्वा स्नात्वाचान्तः पुनराचामेद्वासश्च परिधाय ३८ ओष्ठौ संस्पृश्य यत्रालोमकौ ३९ न श्मश्रुगतो लेपः ४० दन्तवद्दन्तसक्तेषु यच्चान्तर्मुखे भवेन् आचान्तस्यावशिष्टं स्यान् निगिरन्नेव तच्छुचिर् इति ४१

ब्राह्मणवैश्यौ शस्त्रमाददीयाताम् २४ क्षत्रियस्य तु तन्नित्यमेव रक्षणाधिकारात् २५ प्रक्षाल्य पादौ पाणी चा मणिबन्धात्प्राग्वोदग्वासीनोऽङ्गुष्ठमूलस्योत्तररेखा ब्राह्मं तीर्थं तेन त्रिराचामेदशब्दवत् २६ द्विः परिमृजीत २७ खान्यद्भिः संस्पृशेत् २८ मूर्धन्यपो निनयेत्सव्ये च पाणौ २९ व्रजंस्तिष्ठञ्शयानः प्रणतो वा नाचामेत् ३० हृदयङ्गमाभिरद्भिरबुद्बुदाभिरफेनाभिर्ब्राह्मणः ३१ कण्ठ-गाभिस्तु क्षत्रियः ३२ वैश्योऽद्भिः प्राशिताभिः ३३ स्त्रीशूद्रं स्पृष्टाभिरेव च ३४ प्रदरादपि या गोस्तअणसमर्थाः स्युः ३५ न वर्णगन्धरसदुष्टाभिर् याश्च स्युरशुभागमाः ३६ न मुख्या विप्रुष उच्छिष्टं कुर्वन्त्यनङ्गस्पृष्टाः ३७ सुप्त्वा भुक्त्वा क्षुत्वा पीत्वा रुदित्वा स्नात्वाचान्तः पुनराचामेद्वासश्च परिधाय ३८ ओष्ठौ संस्पृश्य यत्रालोमकौ ३९ न श्मश्रुगतो लेपः ४० दन्तवद्दन्तसक्तेषु यच्चान्तर्मुखे भवेन् आचान्तस्यावशिष्टं स्यान् निगिरन्नेव तच्छुचिर् इति ४१


254

a©‘²lkiniÏk;mUle dwv' tIqRm( 64 a©‘LymOWI,;m( 65 a©‘Lyg[eWu m;nuWm( 66 p;É,m?y a;¦eym( 67 p[de²xNy©‘ÏyorNtr; ip} ym( 68 roct ”it s;y'p[;trxn;NyÉ.pUjyet( 69 SvidtÉmit ip} ye 70 s'p¥ÉmTy;>yudÉykƒãv;>yudÉykƒâãvit 71

azgulikaniSThikAmUle daivaM tIrtham 64 azgulyamqSINAm 65 azgulyagreSu mAnuSam 66 pANimadhya Agneyam 67 pradefinyazguSThayorantarA pi tr?yam 68 rocata iti sAyaMprAtarafanAnyabhipUjayet 69 svaditamiti pi tr?ye 70 saMpannamityAbhyudayikeSvAbhyudayikeSviti 71

azgulikaniSThikAmUle daivaM tIrtham 64 azgulyamqSINAm 65 azgulyagreSu mAnuSam 66 pANimadhya Agneyam 67 pradefinyazguSThayorantarA pitr! yam 68 rocata iti sAyaMprAtarafanAnyabhipUjayet 69 svaditamiti pitr! ye 70 saMpannamityAbhyudayikeSvAbhyudayikeSviti 71

अङ्गुलिकनिष्ठिकामूले दैवं तीर्थम् ६४ अङ्गुल्यमृषीणाम् ६५ अङ्गुल्यग्रेषु मानुषम् ६६ पाणिमध्य आग्नेयम् ६७ प्रदेशिन्यङ्गुष्ठयोरन्तरा पि त्र्?यम् ६८ रोचत इति सायंप्रातरशनान्यभिपूजयेत् ६९ स्वदितमिति पि त्र्?ये ७० संपन्नमित्याभ्युदयिकेष्वाभ्युदयिकेष्विति ७१

अङ्गुलिकनिष्ठिकामूले दैवं तीर्थम् ६४ अङ्गुल्यमृषीणाम् ६५ अङ्गुल्यग्रेषु मानुषम् ६६ पाणिमध्य आग्नेयम् ६७ प्रदेशिन्यङ्गुष्ठयोरन्तरा पित्र्! यम् ६८ रोचत इति सायंप्रातरशनान्यभिपूजयेत् ६९ स्वदितमिति पित्र्! ये ७० संपन्नमित्याभ्युदयिकेष्वाभ्युदयिकेष्विति ७१


262

èå tdSy yÃwXy" pÎ;' xU{ o aj;yt

UrU tadasya yadvaifyaH padbhyAM fUdra ?o ajAyata

UrU tadasya yadvaifyaH padbhyAM fUdro ajAyata

ऊरू तदस्य यद्वैश्यः पद्भ्यां शूद्र ?ो अजायत

ऊरू तदस्य यद्वैश्यः पद्भ्यां शूद्रो अजायत


266

g;y} y; b[;÷,msOjt i]·‘.; r;jNy' jgTy; vwXy' n kƒnÉcCzNds;

gAya tr?yA brAhmaNamasqjata triSTubhA rAjanyaM jagatyA vaifyaM na kenacicchandasA

gAyatr! yA brAhmaNamasqjata triSTubhA rAjanyaM jagatyA vaifyaM na kenacicchandasA

गाय त्र्?या ब्राह्मणमसृजत त्रिष्टुभा राजन्यं जगत्या वैश्यं न केनचिच्छन्दसा

गायत्र्! या ब्राह्मणमसृजत त्रिष्टुभा राजन्यं जगत्या वैश्यं न केनचिच्छन्दसा


280

pcedevmSm; a;itQy' kÚvRNtIit 8 ¬dki£y;' a;x*c' c iÃvW;RTp[.Oit 9 dNtjnn;idTyekƒ 10 xrIrmɦn; s'yoJy;nve=m;,; apoŒ>yvy²Nt 11 sVyetr;>y;' p;É,>ymudki£y;' kÚvIRr¥yuGm;su d²=,;mu%;" 12 ipt¿,;' v; EW; idGy; d²=,; 13 gOh;Nv[ÉjTv; p[Stre } yhmnXnt a;sIrn( 14 axÿ_* £¡toTp¥en vteRrn( 15 dx;h' x;vm;x*c' sip<@¼Wu iv/Iyte 16 sip<@Tv' s;¢pu¨W' ivD;yte 17 p[ÿ;n;' c S]In;' i]pu¨W' ivD;yte 18 p[ÿ;n;Émtre kÚvIRr'St;’ teW;m( 19 jnneŒPyevmev Sy;n( inpu,;' xu²õÉmCzt;m( 20 m;t;ip]ov;R 21 tÉ¥ÉmÿTv;Nm;tuárTyekƒ

pacedevamasmA AtithyaM kurvantIti 8 udakakriyAM AfaucaM ca dvivarSAtprabhqti 9 dantajananAdityeke 10 farIramagninA saMyojyAnavekSamANA apo'bhyavayanti 11 savyetarAbhyAM pANibhyamudakakriyAM kurvIrannayugmAsu dakSiNAmukhAH 12 pitQNAM vA eSA digyA dakSiNA 13 gqhAnvrajitvA prastare tr?yahamanafnata AsIran 14 afaktau krItotpannena varteran 15 dafAhaM fAvamAfaucaM sapiNDeSu vidhIyate 16 sapiNDatvaM sAptapuruSaM vijxAyate 17 prattAnAM ca strInAM tripuruSaM vijxAyate 18 prattAnAmitare kurvIraMstAfca teSAm 19 janane'pyevameva syAn nipuNAM fuddhimicchatAm 20 mAtApitrorvA 21 tannimittatvAnmAturityeke

pacedevamasmA AtithyaM kurvantIti 8 udakakriyAM AfaucaM ca dvivarSAtprabhqti 9 dantajananAdityeke 10 farIramagninA saMyojyAnavekSamANA apo'bhyavayanti 11 savyetarAbhyAM pANibhyamudakakriyAM kurvIrannayugmAsu dakSiNAmukhAH 12 pitQNAM vA eSA digyA dakSiNA 13 gqhAnvrajitvA prastare tr! yahamanafnata AsIran 14 afaktau krItotpannena varteran 15 dafAhaM fAvamAfaucaM sapiNDeSu vidhIyate 16 sapiNDatvaM sAptapuruSaM vijxAyate 17 prattAnAM ca strInAM tripuruSaM vijxAyate 18 prattAnAmitare kurvIraMstAfca teSAm 19 janane'pyevameva syAn nipuNAM fuddhimicchatAm 20 mAtApitrorvA 21 tannimittatvAnmAturityeke

पचेदेवमस्मा आतिथ्यं कुर्वन्तीति ८ उदकक्रियां आशौचं च द्विवर्षात्प्रभृति ९ दन्तजननादित्येके १० शरीरमग्निना संयोज्यानवेक्षमाणा अपोऽभ्यवयन्ति ११ सव्येतराभ्यां पाणिभ्यमुदकक्रियां कुर्वीरन्नयुग्मासु दक्षिणामुखाः १२ पितॄणां वा एषा दिग्या दक्षिणा १३ गृहान्व्रजित्वा प्रस्तरे त्र्?यहमनश्नत आसीरन् १४ अशक्तौ क्रीतोत्पन्नेन वर्तेरन् १५ दशाहं शावमाशौचं सपिण्डेषु विधीयते १६ सपिण्डत्वं साप्तपुरुषं विज्ञायते १७ प्रत्तानां च स्त्रीनां त्रिपुरुषं विज्ञायते १८ प्रत्तानामितरे कुर्वीरंस्ताश्च तेषाम् १९ जननेऽप्येवमेव स्यान् निपुणां शुद्धिमिच्छताम् २० मातापित्रोर्वा २१ तन्निमित्तत्वान्मातुरित्येके

पचेदेवमस्मा आतिथ्यं कुर्वन्तीति ८ उदकक्रियां आशौचं च द्विवर्षात्प्रभृति ९ दन्तजननादित्येके १० शरीरमग्निना संयोज्यानवेक्षमाणा अपोऽभ्यवयन्ति ११ सव्येतराभ्यां पाणिभ्यमुदकक्रियां कुर्वीरन्नयुग्मासु दक्षिणामुखाः १२ पितॄणां वा एषा दिग्या दक्षिणा १३ गृहान्व्रजित्वा प्रस्तरे त्र्! यहमनश्नत आसीरन् १४ अशक्तौ क्रीतोत्पन्नेन वर्तेरन् १५ दशाहं शावमाशौचं सपिण्डेषु विधीयते १६ सपिण्डत्वं साप्तपुरुषं विज्ञायते १७ प्रत्तानां च स्त्रीनां त्रिपुरुषं विज्ञायते १८ प्रत्तानामितरे कुर्वीरंस्ताश्च तेषाम् १९ जननेऽप्येवमेव स्यान् निपुणां शुद्धिमिच्छताम् २० मातापित्रोर्वा २१ तन्निमित्तत्वान्मातुरित्येके


290

26 b[;÷,o dxr;]e, 27 pdxr;]e, r;jNy" 28 Év'xitr;]e, vwXy" 29 xU{ o m;sen xu?yit 30 aq;Pyud;hr²Nt

26 brAhmaNo dafarAtreNa 27 paxcadafarAtreNa rAjanyaH 28 viMfatirAtreNa vaifyaH 29 fUdra ?o mAsena fudhyati 30 athApyudAharanti

26 brAhmaNo dafarAtreNa 27 paxcadafarAtreNa rAjanyaH 28 viMfatirAtreNa vaifyaH 29 fUdro mAsena fudhyati 30 athApyudAharanti

२६ ब्राह्मणो दशरात्रेण २७ पञ्चदशरात्रेण राजन्यः २८ विंशतिरात्रेण वैश्यः २९ शूद्र ?ो मासेन शुध्यति ३० अथाप्युदाहरन्ति

२६ ब्राह्मणो दशरात्रेण २७ पञ्चदशरात्रेण राजन्यः २८ विंशतिरात्रेण वैश्यः २९ शूद्रो मासेन शुध्यति ३० अथाप्युदाहरन्ति


311

pu]’ Sqivre .;ve n S]I Sv;tN} ymhRtIit 3

putrafca sthavire bhAve na strI svAta ntr?yamarhatIti 3

putrafca sthavire bhAve na strI svAtantr! yamarhatIti 3

पुत्रश्च स्थविरे भावे न स्त्री स्वात न्त्र्?यमर्हतीति ३

पुत्रश्च स्थविरे भावे न स्त्री स्वातन्त्र्! यमर्हतीति ३


422

p;];,;mip tTp;]' xU{ ;¥' ySy nodre 26

pAtrANAmapi tatpAtraM fUdra ?AnnaM yasya nodare 26

pAtrANAmapi tatpAtraM fUdrA nnaM yasya nodare 26

पात्राणामपि तत्पात्रं शूद्र ?ान्नं यस्य नोदरे २६

पात्राणामपि तत्पात्रं शूद्रा न्नं यस्य नोदरे २६


424

xU{ ;¥rspu·;©o a/Iy;noŒip inTyx"

fUdra ?AnnarasapuSTAzgo adhIyAno'pi nityafaH

fUdrA nnarasapuSTAzgo adhIyAno'pi nityafaH

ूद्र ?ान्नरसपुष्टाङ्गो अधीयानोऽपि नित्यशः

ूद्रा न्नरसपुष्टाङ्गो अधीयानोऽपि नित्यशः


428

xu{ ;¥enodrSqen y" kɒNmO”yte iÃj" s .veCzËkro g[;Mys( tSy v;

fudra ?Annenodarasthena yaH kafcinmqiyate dvijaH sa bhavecchUkaro grAmyas tasya vA

fudrA nnenodarasthena yaH kafcinmqiyate dvijaH sa bhavecchUkaro grAmyas tasya vA

ुद्र ?ान्नेनोदरस्थेन यः कश्चिन्मृइयते द्विजः स भवेच्छूकरो ग्राम्यस् तस्य वा

ुद्रा न्नेनोदरस्थेन यः कश्चिन्मृइयते द्विजः स भवेच्छूकरो ग्राम्यस् तस्य वा


432

xU{ ;¥en tu .uÿ_ƒn mwqun' yoŒÉ/gCzit

fUdra ?Annena tu bhuktena maithunaM yo'dhigacchati

fUdrA nnena tu bhuktena maithunaM yo'dhigacchati

ूद्र ?ान्नेन तु भुक्तेन मैथुनं योऽधिगच्छति

ूद्रा न्नेन तु भुक्तेन मैथुनं योऽधिगच्छति


567

W@`;Rh;R .v²Nt 1 AâTvâGvv;ço r;j; iptOVy˜;tkm;tul;’ 2 vwdevSy ÉsõSy s;y' p[;tgORç;¦* juüy;t( 3 gOhdevt;>yo b²l' hret( 4 Åoi]y;y;g[.;g' dæv; b[÷c;ár,e v;nNtr' iptO>yo d´;t( 5 ttoŒitÉq' .ojyeCz^¹y;'sm;nupUVyeR, 6 SvgOç;,;' kÚm;rIb;lvOõt¨,p[j;t;" 7 ttoŒpr;NgOç;n( 8 c;<@;lpittv;yse>yo .Um* invRpet( 9 xU{ ;yo-¾Cz·mnu¾Cz·' v; d´;t( 10 xeW' dMptI .uïIy;t;m( 11 svoRpyogen pun"p;ko yid in¨¢e vwdeveŒitÉqr;gCz¹iÃxeWe ,;Sm; a¥' k;ryet( 12 ivD;yte ih ) vw;nr" p[ivxTyitÉqb[;R÷,o gOh' tSm;dp a;nyNTy¥' vW;R>ys( t;' ih x;²Nt' jn; ivduárit 13 t' .ojÉyTvop;sIt 14 a; sIm;Ntmnuv[jednuD;n;Ã; 15 aprp= è?v| ctuQy;Ü" iptO>yo d´;t( 16 pUveR´ub[;R÷n;NsÉ¥p;Ty ytINgOhSq;Ns;/UNv;pár,tvyso ivkmRSq;-HÅoi]y;n²xãy;nnNtev;Ésn" 17 ²xãy;nip gu,vto .ojyet( 18 iÃnR¦xuKliv®Kl/Xy;vdNtkÚiÏkÚn²%vjRm( 19 aq;ip ¬d;hr²Nt

SaDarghArhA bhavanti 1 qtvigvivAhyo rAjA pitqvyasnAtakamAtulAfca 2 vaifvadevasya siddhasya sAyaM prAtargqhyAgnau juhuyAt 3 gqhadevatAbhyo baliM haret 4 frotriyAyAgrabhAgaM dattvA brahmacAriNe vAnantaraM pitqbhyo dadyAt 5 tato'tithiM bhojayecchreyAMsamAnupUrvyeNa 6 svagqhyANAM kumArIbAlavqddhataruNaprajAtAH 7 tato'parAngqhyAn 8 fvacANDAlapatitavAyasebhyo bhUmau nirvapet 9 fUdra ?Ayo-cchiSTamanucchiSTaM vA dadyAt 10 feSaM dampatI bhuxjIyAtAm 11 sarvopayogena punaHpAko yadi nirupte vaifvadeve'tithirAgacchedvifeSe NAsmA annaM kArayet 12 vijxAyate hi , vaifvAnaraH pravifatyatithirbrAhmaNo gqhaM tasmAdapa AnayantyannaM varSAbhyas tAM hi fAntiM janA viduriti 13 taM bhojayitvopAsIta 14 A sImAntamanuvrajedanujxAnAdvA 15 aparapakSa UrdhvaM caturthyAH pitqbhyo dadyAt 16 pUrvedyurbrAhmanAnsannipAtya yatIngqhasthAnsAdhUnvApariNatavayaso vikarmasthA-xfrotriyAnafiSyAnanantevAsinaH 17 fiSyAnapi guNavato bhojayet 18 dvirnagnafuklaviklidhafyAvadantakuSThikunakhivarjam 19 athApi udAharanti

SaDarghArhA bhavanti 1 qtvigvivAhyo rAjA pitqvyasnAtakamAtulAfca 2 vaifvadevasya siddhasya sAyaM prAtargqhyAgnau juhuyAt 3 gqhadevatAbhyo baliM haret 4 frotriyAyAgrabhAgaM dattvA brahmacAriNe vAnantaraM pitqbhyo dadyAt 5 tato'tithiM bhojayecchreyAMsamAnupUrvyeNa 6 svagqhyANAM kumArIbAlavqddhataruNaprajAtAH 7 tato'parAngqhyAn 8 fvacANDAlapatitavAyasebhyo bhUmau nirvapet 9 fUdrA yo-cchiSTamanucchiSTaM vA dadyAt 10 feSaM dampatI bhuxjIyAtAm 11 sarvopayogena punaHpAko yadi nirupte vaifvadeve'tithirAgacchedvifeSe NAsmA annaM kArayet 12 vijxAyate hi , vaifvAnaraH pravifatyatithirbrAhmaNo gqhaM tasmAdapa AnayantyannaM varSAbhyas tAM hi fAntiM janA viduriti 13 taM bhojayitvopAsIta 14 A sImAntamanuvrajedanujxAnAdvA 15 aparapakSa UrdhvaM caturthyAH pitqbhyo dadyAt 16 pUrvedyurbrAhmanAnsannipAtya yatIngqhasthAnsAdhUnvApariNatavayaso vikarmasthA-xfrotriyAnafiSyAnanantevAsinaH 17 fiSyAnapi guNavato bhojayet 18 dvirnagnafuklaviklidhafyAvadantakuSThikunakhivarjam 19 athApi udAharanti

षडर्घार्हा भवन्ति १ ऋत्विग्विवाह्यो राजा पितृव्यस्नातकमातुलाश्च २ वैश्वदेवस्य सिद्धस्य सायं प्रातर्गृह्याग्नौ जुहुयात् ३ गृहदेवताभ्यो बलिं हरेत् ४ श्रोत्रियायाग्रभागं दत्त्वा ब्रह्मचारिणे वानन्तरं पितृभ्यो दद्यात् ५ ततोऽतिथिं भोजयेच्छ्रेयांसमानुपूर्व्येण ६ स्वगृह्याणां कुमारीबालवृद्धतरुणप्रजाताः ७ ततोऽपरान्गृह्यान् ८ श्वचाण्डालपतितवायसेभ्यो भूमौ निर्वपेत् ९ शूद्र ?ायो-च्छिष्टमनुच्छिष्टं वा दद्यात् १० शेषं दम्पती भुञ्जीयाताम् ११ सर्वोपयोगेन पुनःपाको यदि निरुप्ते वैश्वदेवेऽतिथिरागच्छेद्विशेषे णास्मा अन्नं कारयेत् १२ विज्ञायते हि । वैश्वानरः प्रविशत्यतिथिर्ब्राह्मणो गृहं तस्मादप आनयन्त्यन्नं वर्षाभ्यस् तां हि शान्तिं जना विदुरिति १३ तं भोजयित्वोपासीत १४ आ सीमान्तमनुव्रजेदनुज्ञानाद्वा १५ अपरपक्ष ऊर्ध्वं चतुर्थ्याः पितृभ्यो दद्यात् १६ पूर्वेद्युर्ब्राह्मनान्सन्निपात्य यतीन्गृहस्थान्साधून्वापरिणतवयसो विकर्मस्था-ञ्श्रोत्रियानशिष्याननन्तेवासिनः १७ शिष्यानपि गुणवतो भोजयेत् १८ द्विर्नग्नशुक्लविक्लिधश्यावदन्तकुष्ठिकुनखिवर्जम् १९ अथापि उदाहरन्ति

षडर्घार्हा भवन्ति १ ऋत्विग्विवाह्यो राजा पितृव्यस्नातकमातुलाश्च २ वैश्वदेवस्य सिद्धस्य सायं प्रातर्गृह्याग्नौ जुहुयात् ३ गृहदेवताभ्यो बलिं हरेत् ४ श्रोत्रियायाग्रभागं दत्त्वा ब्रह्मचारिणे वानन्तरं पितृभ्यो दद्यात् ५ ततोऽतिथिं भोजयेच्छ्रेयांसमानुपूर्व्येण ६ स्वगृह्याणां कुमारीबालवृद्धतरुणप्रजाताः ७ ततोऽपरान्गृह्यान् ८ श्वचाण्डालपतितवायसेभ्यो भूमौ निर्वपेत् ९ शूद्रा यो-च्छिष्टमनुच्छिष्टं वा दद्यात् १० शेषं दम्पती भुञ्जीयाताम् ११ सर्वोपयोगेन पुनःपाको यदि निरुप्ते वैश्वदेवेऽतिथिरागच्छेद्विशेषे णास्मा अन्नं कारयेत् १२ विज्ञायते हि । वैश्वानरः प्रविशत्यतिथिर्ब्राह्मणो गृहं तस्मादप आनयन्त्यन्नं वर्षाभ्यस् तां हि शान्तिं जना विदुरिति १३ तं भोजयित्वोपासीत १४ आ सीमान्तमनुव्रजेदनुज्ञानाद्वा १५ अपरपक्ष ऊर्ध्वं चतुर्थ्याः पितृभ्यो दद्यात् १६ पूर्वेद्युर्ब्राह्मनान्सन्निपात्य यतीन्गृहस्थान्साधून्वापरिणतवयसो विकर्मस्था-ञ्श्रोत्रियानशिष्याननन्तेवासिनः १७ शिष्यानपि गुणवतो भोजयेत् १८ द्विर्नग्नशुक्लविक्लिधश्यावदन्तकुष्ठिकुनखिवर्जम् १९ अथापि उदाहरन्ति


651

É¥/;ne v;k;linym" 44 avXy'c b[;÷,oŒ¦In;d/It 45 dx-RpU,Rm;s;g[ynei·c;tum;RSypxusomw’ yjet 46 nwyÉmkù ç¼tdO,sm(Stut' c 47 ivD;yte ih ) i]É.A³,wA³,v;Nb[;÷,o j;yte ) yDen deve>y" p[jy; iptO>yo b[÷cyeR, AiW>y ”TyeW v;nO,o yJv; y" pu]I b[÷cyRv;init 48 g.;R·meWu b[;÷,mupnyIt 49 g.;Rdek;dxeWu r;jNym( 50 g.;Rd(Ã;dxeWu vwXym( 51 p;l;xo v; d<@o b[;÷,Sy 52 nwYyg[o/" =i]ySy v; 53 a*duMbro v; vwXySy 54 kƒxs'Émto b[;÷,Sy 55 ll;$s'Émt" =i]ySy 56 `[;,s'Émto vwXySy 57 m*ïI rxn; b[;÷,Sy 58 /nuJy;R =i]ySy 59 x,t;NtvI vwXySy 60 Õã,;ÉjnmuÿrIyMb[;÷,Sy 61 r*rv' =i]ySy 62 gVy' bSt;Éjn' v; vwXySy 63 xuKlmht' v;so b[;÷,Sy 64 m;²ïÏ' =i]ySy 65 h;ár{ ' k*xey' v; vwXySy 66 sveRW;' v; t;Ntvmrÿ_m( 67 .vTpUv;| b[;÷,o É.=;' y;cet 68 .vNm?y;' r;jNy" 69 .vdNTy;' vwXy" 70 a; Wo@x;d(b[;÷,Sy n;tIt" k;l" 71 a; Ã;Év'x;T=i]ySy 72 a; ctuÉv|x;ÃwXySy 73 nwt;nupnye¥;?y;pye¥ y;jye¥wÉ.ivRv;hyeyu" 75 pitts;iv]Ik ¬¶;lkv[t' cret( 76 Ã* m;s* y;vkƒn vtRyeNm;s' pys;/Rm;sm;Ém=y;·r;]' `Oten W@^;]my;Écten i]r;]mB.=oŒhor;]-mupvset( 77 ame/;v.Oq' gCz¹t( 78 v[;TyStomen v; yjeÃ; yjeùit 79

nnidhAne vAkAlaniyamaH 44 avafyaMca brAhmaNo'gnInAdadhIta 45 dafa-?pUrNamAsAgrayaneSTicAturmAsyapafusomaifca yajeta 46 naiyamikaM hyetadqNasamstutaM ca 47 vijxAyate hi , tribhirqNairqNavAnbrAhmaNo jAyate , yajxena devebhyaH prajayA pitqbhyo brahmacaryeNa qSibhya ityeSa vAnqNo yajvA yaH putrI brahmacaryavAniti 48 garbhASTameSu brAhmaNamupanayIta 49 garbhAdekAdafeSu rAjanyam 50 garbhAddvAdafeSu vaifyam 51 pAlAfo vA daNDo brAhmaNasya 52 naiyyagrodhaH kSatriyasya vA 53 audumbaro vA vaifyasya 54 kefasaMmito brAhmaNasya 55 lalATasaMmitaH kSatriyasya 56 ghrANasaMmito vaifyasya 57 mauxjI rafanA brAhmaNasya 58 dhanurjyA kSatriyasya 59 faNatAntavI vaifyasya 60 kqSNAjinamuttarIyambrAhmaNasya 61 rauravaM kSatriyasya 62 gavyaM bastAjinaM vA vaifyasya 63 fuklamahataM vAso brAhmaNasya 64 mAxjiSThaM kSatriyasya 65 hAridraM kaufeyaM vA vaifyasya 66 sarveSAM vA tAntavamaraktam 67 bhavatpUrvAM brAhmaNo bhikSAM yAceta 68 bhavanmadhyAM rAjanyaH 69 bhavadantyAM vaifyaH 70 A SoDafAdbrAhmaNasya nAtItaH kAlaH 71 A dvAviMfAtkSatriyasya 72 A caturviMfAdvaifyasya 73 naitAnupanayennAdhyApayenna yAjayennaibhirvivAhayeyuH 75 patitasAvitrIka uddAlakavrataM caret 76 dvau mAsau yAvakena vartayenmAsaM payasArdhamAsamAmikSayASTarAtraM ghqtena SaDrAtramayAcitena trirAtramabbhakSo'horAtra-mupavaset 77 afvamedhAvabhqthaM gacchet 78 vrAtyastomena vA yajedvA yajedveti 79

nnidhAne vAkAlaniyamaH 44 avafyaMca brAhmaNo'gnInAdadhIta 45 dafa-rpU!rNamAsAgrayaneSTicAturmAsyapafusomaifca yajeta 46 naiyamikaM hyetadqNasamstutaM ca 47 vijxAyate hi , tribhirqNairqNavAnbrAhmaNo jAyate , yajxena devebhyaH prajayA pitqbhyo brahmacaryeNa qSibhya ityeSa vAnqNo yajvA yaH putrI brahmacaryavAniti 48 garbhASTameSu brAhmaNamupanayIta 49 garbhAdekAdafeSu rAjanyam 50 garbhAddvAdafeSu vaifyam 51 pAlAfo vA daNDo brAhmaNasya 52 naiyyagrodhaH kSatriyasya vA 53 audumbaro vA vaifyasya 54 kefasaMmito brAhmaNasya 55 lalATasaMmitaH kSatriyasya 56 ghrANasaMmito vaifyasya 57 mauxjI rafanA brAhmaNasya 58 dhanurjyA kSatriyasya 59 faNatAntavI vaifyasya 60 kqSNAjinamuttarIyambrAhmaNasya 61 rauravaM kSatriyasya 62 gavyaM bastAjinaM vA vaifyasya 63 fuklamahataM vAso brAhmaNasya 64 mAxjiSThaM kSatriyasya 65 hAridraM kaufeyaM vA vaifyasya 66 sarveSAM vA tAntavamaraktam 67 bhavatpUrvAM brAhmaNo bhikSAM yAceta 68 bhavanmadhyAM rAjanyaH 69 bhavadantyAM vaifyaH 70 A SoDafAdbrAhmaNasya nAtItaH kAlaH 71 A dvAviMfAtkSatriyasya 72 A caturviMfAdvaifyasya 73 naitAnupanayennAdhyApayenna yAjayennaibhirvivAhayeyuH 75 patitasAvitrIka uddAlakavrataM caret 76 dvau mAsau yAvakena vartayenmAsaM payasArdhamAsamAmikSayASTarAtraM ghqtena SaDrAtramayAcitena trirAtramabbhakSo'horAtra-mupavaset 77 afvamedhAvabhqthaM gacchet 78 vrAtyastomena vA yajedvA yajedveti 79

न्निधाने वाकालनियमः ४४ अवश्यंच ब्राह्मणोऽग्नीनादधीत ४५ दश-?पूर्णमासाग्रयनेष्टिचातुर्मास्यपशुसोमैश्च यजेत ४६ नैयमिकं ह्येतदृणसम्स्तुतं च ४७ विज्ञायते हि । त्रिभिरृणैरृणवान्ब्राह्मणो जायते । यज्ञेन देवेभ्यः प्रजया पितृभ्यो ब्रह्मचर्येण ऋषिभ्य इत्येष वानृणो यज्वा यः पुत्री ब्रह्मचर्यवानिति ४८ गर्भाष्टमेषु ब्राह्मणमुपनयीत ४९ गर्भादेकादशेषु राजन्यम् ५० गर्भाद्द्वादशेषु वैश्यम् ५१ पालाशो वा दण्डो ब्राह्मणस्य ५२ नैय्यग्रोधः क्षत्रियस्य वा ५३ औदुम्बरो वा वैश्यस्य ५४ केशसंमितो ब्राह्मणस्य ५५ ललाटसंमितः क्षत्रियस्य ५६ घ्राणसंमितो वैश्यस्य ५७ मौञ्जी रशना ब्राह्मणस्य ५८ धनुर्ज्या क्षत्रियस्य ५९ शणतान्तवी वैश्यस्य ६० कृष्णाजिनमुत्तरीयम्ब्राह्मणस्य ६१ रौरवं क्षत्रियस्य ६२ गव्यं बस्ताजिनं वा वैश्यस्य ६३ शुक्लमहतं वासो ब्राह्मणस्य ६४ माञ्जिष्ठं क्षत्रियस्य ६५ हारिद्रं कौशेयं वा वैश्यस्य ६६ सर्वेषां वा तान्तवमरक्तम् ६७ भवत्पूर्वां ब्राह्मणो भिक्षां याचेत ६८ भवन्मध्यां राजन्यः ६९ भवदन्त्यां वैश्यः ७० आ षोडशाद्ब्राह्मणस्य नातीतः कालः ७१ आ द्वाविंशात्क्षत्रियस्य ७२ आ चतुर्विंशाद्वैश्यस्य ७३ नैतानुपनयेन्नाध्यापयेन्न याजयेन्नैभिर्विवाहयेयुः ७५ पतितसावित्रीक उद्दालकव्रतं चरेत् ७६ द्वौ मासौ यावकेन वर्तयेन्मासं पयसार्धमासमामिक्षयाष्टरात्रं घृतेन षड्रात्रमयाचितेन त्रिरात्रमब्भक्षोऽहोरात्र-मुपवसेत् ७७ अश्वमेधावभृथं गच्छेत् ७८ व्रात्यस्तोमेन वा यजेद्वा यजेद्वेति ७९

न्निधाने वाकालनियमः ४४ अवश्यंच ब्राह्मणोऽग्नीनादधीत ४५ दश-र्पू!र्णमासाग्रयनेष्टिचातुर्मास्यपशुसोमैश्च यजेत ४६ नैयमिकं ह्येतदृणसम्स्तुतं च ४७ विज्ञायते हि । त्रिभिरृणैरृणवान्ब्राह्मणो जायते । यज्ञेन देवेभ्यः प्रजया पितृभ्यो ब्रह्मचर्येण ऋषिभ्य इत्येष वानृणो यज्वा यः पुत्री ब्रह्मचर्यवानिति ४८ गर्भाष्टमेषु ब्राह्मणमुपनयीत ४९ गर्भादेकादशेषु राजन्यम् ५० गर्भाद्द्वादशेषु वैश्यम् ५१ पालाशो वा दण्डो ब्राह्मणस्य ५२ नैय्यग्रोधः क्षत्रियस्य वा ५३ औदुम्बरो वा वैश्यस्य ५४ केशसंमितो ब्राह्मणस्य ५५ ललाटसंमितः क्षत्रियस्य ५६ घ्राणसंमितो वैश्यस्य ५७ मौञ्जी रशना ब्राह्मणस्य ५८ धनुर्ज्या क्षत्रियस्य ५९ शणतान्तवी वैश्यस्य ६० कृष्णाजिनमुत्तरीयम्ब्राह्मणस्य ६१ रौरवं क्षत्रियस्य ६२ गव्यं बस्ताजिनं वा वैश्यस्य ६३ शुक्लमहतं वासो ब्राह्मणस्य ६४ माञ्जिष्ठं क्षत्रियस्य ६५ हारिद्रं कौशेयं वा वैश्यस्य ६६ सर्वेषां वा तान्तवमरक्तम् ६७ भवत्पूर्वां ब्राह्मणो भिक्षां याचेत ६८ भवन्मध्यां राजन्यः ६९ भवदन्त्यां वैश्यः ७० आ षोडशाद्ब्राह्मणस्य नातीतः कालः ७१ आ द्वाविंशात्क्षत्रियस्य ७२ आ चतुर्विंशाद्वैश्यस्य ७३ नैतानुपनयेन्नाध्यापयेन्न याजयेन्नैभिर्विवाहयेयुः ७५ पतितसावित्रीक उद्दालकव्रतं चरेत् ७६ द्वौ मासौ यावकेन वर्तयेन्मासं पयसार्धमासमामिक्षयाष्टरात्रं घृतेन षड्रात्रमयाचितेन त्रिरात्रमब्भक्षोऽहोरात्र-मुपवसेत् ७७ अश्वमेधावभृथं गच्छेत् ७८ व्रात्यस्तोमेन वा यजेद्वा यजेद्वेति ७९


763

dev{ o

devadra ?oNyAM vivAheSu yajxeSu prakqteSu ca

devadro NyAM vivAheSu yajxeSu prakqteSu ca

देवद्र ?ोण्यां विवाहेषु यज्ञेषु प्रकृतेषु च

देवद्रो ण्यां विवाहेषु यज्ञेषु प्रकृतेषु च


791

lI!xU{ oCz¹W,.ojneãvitÕCz^" 33 sâN/nI=IrmvTs;=Irm( 34 gomihãyj;n;mindRx;h;n;m( 35 aNtn;RVyudkm( 36 apUp/;n;k-rM.sÿ_Úv$ktwlp;ysx;k;in xuÿ_;in vjRyet( 37 aNy;'’ =Iryv-ip·ivk;r;n( 38 ;ivt(xLykxxkCzpgo/;" pn%;n;' .+y;" 39 anu·^;" pxUn;mNytodNt;’ 40 mTSy;n;' v; ce$gvy²xxum;rn£kÚlIr;" 41 ivÕtåp;" saxIW;R’ 42 g*rgvyxr.;’ 43 anui¶·;Stq; 44 /eNvn@‘h;vp¥dNt;’ 45 .+y* tu /eNvn@‘h* me?y* v;jsneykƒ ivD;yte 46 %@±ge tu ivvdNTyg[;MyxUkre c 47 xkÚn;n;' c ivWu ivãkrj;lp;dklivûPlvh'sc£v;k.;sv;ysp;r;vtkÚrrs;r©-p;<@‘kpot£*£krkûgO/[Xyenbkbl;kmíui$i¯.;m;N/;lnÿ_r-d;v;R`;$c$krwl;tk;h;rIt%ïrI$g[;MykÚÔÚ$xukx;árkkoikl£-Vy;do g[;mc;ár,’ g[;mc;ár,’eit 48

lIDhafUdra ?occheSaNabhojaneSvatikqcchraH 33 sandhinIkSIramavatsAkSIram 34 gomahiSyajAnAmanirdafAhAnAm 35 antarnAvyudakam 36 apUpadhAnAka-rambhasaktuvaTakatailapAyasafAkAni fuktAni varjayet 37 anyAMfca kSIrayava-piSTavikArAn 38 fvAvitfalyakafafakacchapagodhAH paxcanakhAnAM bhakSyAH 39 anuSTrAH pafUnAmanyatodantAfca 40 matsyAnAM vA ceTagavayafifumAranakrakulIrAH 41 vikqtarUpAH sa\afIrSAfca 42 gauragavayafarabhAfca 43 anuddiSTAstathA 44 dhenvanaDuhAvapannadantAfca 45 bhakSyau tu dhenvanaDuhau medhyau vAjasaneyake vijxAyate 46 khaDge tu vivadantyagrAmyafUkare ca 47 fakunAnAM ca viSu viSkarajAlapAdakalavizkaplavahaMsacakravAkabhAsavAyasapArAvatakurarasArazga-pANDukapotakrauxcakrakarakazkagqdhrafyenabakabalAkamadguTiTTibhAmAndhAlanaktaxcara-dArvAghATacaTakarailAtakAhArItakhaxjarITagrAmyakukkuTafukafArikakokilakra-vyAdo grAmacAriNafca grAmacAriNafceti 48

lIDhafUdro ccheSaNabhojaneSvatikqcchraH 33 sandhinIkSIramavatsAkSIram 34 gomahiSyajAnAmanirdafAhAnAm 35 antarnAvyudakam 36 apUpadhAnAka-rambhasaktuvaTakatailapAyasafAkAni fuktAni varjayet 37 anyAMfca kSIrayava-piSTavikArAn 38 fvAvitfalyakafafakacchapagodhAH paxcanakhAnAM bhakSyAH 39 anuSTrAH pafUnAmanyatodantAfca 40 matsyAnAM vA ceTagavayafifumAranakrakulIrAH 41 vikqtarUpAH saafIrSAfca 42 gauragavayafarabhAfca 43 anuddiSTAstathA 44 dhenvanaDuhAvapannadantAfca 45 bhakSyau tu dhenvanaDuhau medhyau vAjasaneyake vijxAyate 46 khaDge tu vivadantyagrAmyafUkare ca 47 fakunAnAM ca viSu viSkarajAlapAdakalavizkaplavahaMsacakravAkabhAsavAyasapArAvatakurarasArazga-pANDukapotakrauxcakrakarakazkagqdhrafyenabakabalAkamadguTiTTibhAmAndhAlanaktaxcara-dArvAghATacaTakarailAtakAhArItakhaxjarITagrAmyakukkuTafukafArikakokilakra-vyAdo grAmacAriNafca grAmacAriNafceti 48

लीढशूद्र ?ोच्छेषणभोजनेष्वतिकृच्छ्रः ३३ सन्धिनीक्षीरमवत्साक्षीरम् ३४ गोमहिष्यजानामनिर्दशाहानाम् ३५ अन्तर्नाव्युदकम् ३६ अपूपधानाक-रम्भसक्तुवटकतैलपायसशाकानि शुक्तानि वर्जयेत् ३७ अन्यांश्च क्षीरयव-पिष्टविकारान् ३८ श्वावित्शल्यकशशकच्छपगोधाः पञ्चनखानां भक्ष्याः ३९ अनुष्ट्राः पशूनामन्यतोदन्ताश्च ४० मत्स्यानां वा चेटगवयशिशुमारनक्रकुलीराः ४१ विकृतरूपाः सअशीर्षाश्च ४२ गौरगवयशरभाश्च ४३ अनुद्दिष्टास्तथा ४४ धेन्वनडुहावपन्नदन्ताश्च ४५ भक्ष्यौ तु धेन्वनडुहौ मेध्यौ वाजसनेयके विज्ञायते ४६ खड्गे तु विवदन्त्यग्राम्यशूकरे च ४७ शकुनानां च विषु विष्करजालपादकलविङ्कप्लवहंसचक्रवाकभासवायसपारावतकुररसारङ्ग-पाण्डुकपोतक्रौञ्चक्रकरकङ्कगृध्रश्येनबकबलाकमद्गुटिट्टिभामान्धालनक्तञ्चर-दार्वाघाटचटकरैलातकाहारीतखञ्जरीटग्राम्यकुक्कुटशुकशारिककोकिलक्र-व्यादो ग्रामचारिणश्च ग्रामचारिणश्चेति ४८

लीढशूद्रो च्छेषणभोजनेष्वतिकृच्छ्रः ३३ सन्धिनीक्षीरमवत्साक्षीरम् ३४ गोमहिष्यजानामनिर्दशाहानाम् ३५ अन्तर्नाव्युदकम् ३६ अपूपधानाक-रम्भसक्तुवटकतैलपायसशाकानि शुक्तानि वर्जयेत् ३७ अन्यांश्च क्षीरयव-पिष्टविकारान् ३८ श्वावित्शल्यकशशकच्छपगोधाः पञ्चनखानां भक्ष्याः ३९ अनुष्ट्राः पशूनामन्यतोदन्ताश्च ४० मत्स्यानां वा चेटगवयशिशुमारनक्रकुलीराः ४१ विकृतरूपाः सअशीर्षाश्च ४२ गौरगवयशरभाश्च ४३ अनुद्दिष्टास्तथा ४४ धेन्वनडुहावपन्नदन्ताश्च ४५ भक्ष्यौ तु धेन्वनडुहौ मेध्यौ वाजसनेयके विज्ञायते ४६ खड्गे तु विवदन्त्यग्राम्यशूकरे च ४७ शकुनानां च विषु विष्करजालपादकलविङ्कप्लवहंसचक्रवाकभासवायसपारावतकुररसारङ्ग-पाण्डुकपोतक्रौञ्चक्रकरकङ्कगृध्रश्येनबकबलाकमद्गुटिट्टिभामान्धालनक्तञ्चर-दार्वाघाटचटकरैलातकाहारीतखञ्जरीटग्राम्यकुक्कुटशुकशारिककोकिलक्र-व्यादो ग्रामचारिणश्च ग्रामचारिणश्चेति ४८


831

n;grw’ k;y;RÉ, kÚy;Rt( 20 ve/so v; r;j; Åey;NgO/[párv;r' Sy;t( 21 gO/[párv;r' v; r;j; Åey;n( 22 gO/[párv;r' Sy;¥ gO/[o gO/[párv;r' Sy;t( 23 párv;r;²õ doW;" p[;du.Rv²Nt 24 Steyh;rivn;xn' c 25 tSm;TpUvRmev párv;r' pOCz¹t( 26 aq s;²=n" 27 Åoi]yo åpv;HxIlv;Npu

nAgaraifca kAryANi kuryAt 20 vedhaso vA rAjA freyAngqdhraparivAraM syAt 21 gqdhraparivAraM vA rAjA freyAn 22 gqdhraparivAraM syAnna gqdhro gqdhraparivAraM syAt 23 parivArAddhi doSAH prAdurbhavanti 24 steyahAravinAfanaM ca 25 tasmAtpUrvameva parivAraM pqcchet 26 atha sAkSinaH 27 frotriyo rUpavAxfIlavAnpuNyavAnsatyavAnsAkSiNaH 28 sarveSu sarva eva vA 29 strINAM sAkSiNaH striyaH kuryAd dvijAnAM sadqfA dvijAH fUdra ?ANAM santaH fUdra ?AfcAntyAnAmantyayonayaH 30 athApyudAharanti

nAgaraifca kAryANi kuryAt 20 vedhaso vA rAjA freyAngqdhraparivAraM syAt 21 gqdhraparivAraM vA rAjA freyAn 22 gqdhraparivAraM syAnna gqdhro gqdhraparivAraM syAt 23 parivArAddhi doSAH prAdurbhavanti 24 steyahAravinAfanaM ca 25 tasmAtpUrvameva parivAraM pqcchet 26 atha sAkSinaH 27 frotriyo rUpavAxfIlavAnpuNyavAnsatyavAnsAkSiNaH 28 sarveSu sarva eva vA 29 strINAM sAkSiNaH striyaH kuryAd dvijAnAM sadqfA dvijAH fUdrA NAM santaH fUdrA fcAntyAnAmantyayonayaH 30 athApyudAharanti

नागरैश्च कार्याणि कुर्यात् २० वेधसो वा राजा श्रेयान्गृध्रपरिवारं स्यात् २१ गृध्रपरिवारं वा राजा श्रेयान् २२ गृध्रपरिवारं स्यान्न गृध्रो गृध्रपरिवारं स्यात् २३ परिवाराद्धि दोषाः प्रादुर्भवन्ति २४ स्तेयहारविनाशनं च २५ तस्मात्पूर्वमेव परिवारं पृच्छेत् २६ अथ साक्षिनः २७ श्रोत्रियो रूपवाञ्शीलवान्पुण्यवान्सत्यवान्साक्षिणः २८ सर्वेषु सर्व एव वा २९ स्त्रीणां साक्षिणः स्त्रियः कुर्याद् द्विजानां सदृशा द्विजाः शूद्र ?ाणां सन्तः शूद्र ?ाश्चान्त्यानामन्त्ययोनयः ३० अथाप्युदाहरन्ति

नागरैश्च कार्याणि कुर्यात् २० वेधसो वा राजा श्रेयान्गृध्रपरिवारं स्यात् २१ गृध्रपरिवारं वा राजा श्रेयान् २२ गृध्रपरिवारं स्यान्न गृध्रो गृध्रपरिवारं स्यात् २३ परिवाराद्धि दोषाः प्रादुर्भवन्ति २४ स्तेयहारविनाशनं च २५ तस्मात्पूर्वमेव परिवारं पृच्छेत् २६ अथ साक्षिनः २७ श्रोत्रियो रूपवाञ्शीलवान्पुण्यवान्सत्यवान्साक्षिणः २८ सर्वेषु सर्व एव वा २९ स्त्रीणां साक्षिणः स्त्रियः कुर्याद् द्विजानां सदृशा द्विजाः शूद्रा णां सन्तः शूद्रा श्चान्त्यानामन्त्ययोनयः ३० अथाप्युदाहरन्ति


908

”Ty;ó" 25 aq;d;y;dbN/Un;' sho! Ev p[qm" 26 y; gÉ.R,I s'âS£yte sho!" pu]o .vit 27 dÿko iÃtIy" 28 y' m;t;iptr* d´;t;m( 29 £¡tStOtIy" 30 tCzÚn"xepen Vy;:y;tm( 31 hár’N{ o vw r;j; soŒjI-gtRSy s*yvse" pu]' Éc£;y 32 Svymup;gt’tuqR" 33 tCzÚn"xepen Vy;:y;tm( 34 xun"xepo vw yUpe inyuÿ_o devt;Stu·;v tSyeh devt;" p;x' ivmumucuStmOâTvj ècu" mmwv;y' pu]oŒ®STvit t;Nh n s'pede te s'p;dy;m;su" EW Ev y' k;myeÿSy pu]oŒ®STvit tSy h iv;Ém]o hot;sIÿSy pu]TvÉmy;y 35 apivõ" pm" 36 y' m;t;iptO>y;mp;St' p[itgOðIy;t( 37 xU{ ;pu] Ev WÏo .vtITy;ür( ”TyeteŒd;y;db;N/v;" 38 aq;Pyud;hr²Nt

ityAhuH 25 athAdAyAdabandhUnAM sahoDha eva prathamaH 26 yA garbhiNI saMskriyate sahoDhaH putro bhavati 27 dattako dvitIyaH 28 yaM mAtApitarau dadyAtAm 29 krItastqtIyaH 30 tacchunaHfepena vyAkhyAtam 31 harifcandra ?o vai rAjA so'jI-gartasya sauyavaseH putraM cikrAya 32 svayamupAgatafcaturthaH 33 tacchunaHfepena vyAkhyAtam 34 funaHfepo vai yUpe niyukto devatAstuSTAva tasyeha devatAH pAfaM vimumucustamqtvija UcuH mamaivAyaM putro'stviti tAnha na saMpede te saMpAdayAmAsuH eSa eva yaM kAmayettasya putro'stviti tasya ha vifvAmitro hotAsIttasya putratvamiyAya 35 apaviddhaH paxcamaH 36 yaM mAtApitqbhyAmapAstaM pratigqhNIyAt 37 fUdra ?Aputra eva SaSTho bhavatItyAhur ityete'dAyAdabAndhavAH 38 athApyudAharanti

ityAhuH 25 athAdAyAdabandhUnAM sahoDha eva prathamaH 26 yA garbhiNI saMskriyate sahoDhaH putro bhavati 27 dattako dvitIyaH 28 yaM mAtApitarau dadyAtAm 29 krItastqtIyaH 30 tacchunaHfepena vyAkhyAtam 31 harifcandro vai rAjA so'jI-gartasya sauyavaseH putraM cikrAya 32 svayamupAgatafcaturthaH 33 tacchunaHfepena vyAkhyAtam 34 funaHfepo vai yUpe niyukto devatAstuSTAva tasyeha devatAH pAfaM vimumucustamqtvija UcuH mamaivAyaM putro'stviti tAnha na saMpede te saMpAdayAmAsuH eSa eva yaM kAmayettasya putro'stviti tasya ha vifvAmitro hotAsIttasya putratvamiyAya 35 apaviddhaH paxcamaH 36 yaM mAtApitqbhyAmapAstaM pratigqhNIyAt 37 fUdrA putra eva SaSTho bhavatItyAhur ityete'dAyAdabAndhavAH 38 athApyudAharanti

इत्याहुः २५ अथादायादबन्धूनां सहोढ एव प्रथमः २६ या गर्भिणी संस्क्रियते सहोढः पुत्रो भवति २७ दत्तको द्वितीयः २८ यं मातापितरौ दद्याताम् २९ क्रीतस्तृतीयः ३० तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३१ हरिश्चन्द्र ?ो वै राजा सोऽजी-गर्तस्य सौयवसेः पुत्रं चिक्राय ३२ स्वयमुपागतश्चतुर्थः ३३ तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३४ शुनःशेपो वै यूपे नियुक्तो देवतास्तुष्टाव तस्येह देवताः पाशं विमुमुचुस्तमृत्विज ऊचुः ममैवायं पुत्रोऽस्त्विति तान्ह न संपेदे ते संपादयामासुः एष एव यं कामयेत्तस्य पुत्रोऽस्त्विति तस्य ह विश्वामित्रो होतासीत्तस्य पुत्रत्वमियाय ३५ अपविद्धः पञ्चमः ३६ यं मातापितृभ्यामपास्तं प्रतिगृह्णीयात् ३७ शूद्र ?ापुत्र एव षष्ठो भवतीत्याहुर् इत्येतेऽदायादबान्धवाः ३८ अथाप्युदाहरन्ति

इत्याहुः २५ अथादायादबन्धूनां सहोढ एव प्रथमः २६ या गर्भिणी संस्क्रियते सहोढः पुत्रो भवति २७ दत्तको द्वितीयः २८ यं मातापितरौ दद्याताम् २९ क्रीतस्तृतीयः ३० तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३१ हरिश्चन्द्रो वै राजा सोऽजी-गर्तस्य सौयवसेः पुत्रं चिक्राय ३२ स्वयमुपागतश्चतुर्थः ३३ तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३४ शुनःशेपो वै यूपे नियुक्तो देवतास्तुष्टाव तस्येह देवताः पाशं विमुमुचुस्तमृत्विज ऊचुः ममैवायं पुत्रोऽस्त्विति तान्ह न संपेदे ते संपादयामासुः एष एव यं कामयेत्तस्य पुत्रोऽस्त्विति तस्य ह विश्वामित्रो होतासीत्तस्य पुत्रत्वमियाय ३५ अपविद्धः पञ्चमः ३६ यं मातापितृभ्यामपास्तं प्रतिगृह्णीयात् ३७ शूद्रा पुत्र एव षष्ठो भवतीत्याहुर् इत्येतेऽदायादबान्धवाः ३८ अथाप्युदाहरन्ति


914

JyeÏo hret( 42 gv;Sy c;nudxmm( 43 aj;vyo gOh' c kinÏSy 44 k;ã,;Rys' guhopkr,;in c m?ymSy 45 m;tu" p;ár,ey' ²S]yo iv.jern( 46 yid b[;÷,Sy b[;÷,I=i]y;vwXy;su pu];" Syu" 47 } y'x' b[;÷yo m;se>y" ˜;Tv; Å;õ' c pTye dæv; iv´;kmRgu¨yoin-s'bN/;Ns'inp;Ty ipt; .[;t; v; inyog' k;ryet( 56 n soNm;d;mvx;' Vy;É/t;' v; inyuïä;t( 57 Jy;ysImip 58 Wo@x vW;RÉ, 59 n ced;my;vI Sy;t( 60 p[;j;pTye muôteR p;É,g[;hvdupcredNy] s'p[h;Sy-v;Kp;¨ãyd<@p;¨ãy;° 61 g[;s;Cz;dn˜;n;nulepneWu p[;Gg;ÉmnI Sy;t( 62 ainyuÿ_;y;muTp¥ ¬Tp;dÉytu" pu]o .vtITy;ó" 63 Sy;°eÉ¥yoÉgno" 64 árKqlo.;¥;âSt inyog" 65 p[;yɒÿ' v;PyupidXy in-yuïä;idTyekƒ 66 kÚm;yROtumtI ]IÉ, vW;Ryo vWeR>y" pit' ivNdeÿuLym( 68 aq;Pyud;hr²Nt

jyeSTho haret 42 gavAfvasya cAnudafamam 43 ajAvayo gqhaM ca kaniSThasya 44 kArSNAyasaM guhopakaraNAni ca madhyamasya 45 mAtuH pAriNeyaM striyo vibhajeran 46 yadi brAhmaNasya brAhmaNIkSatriyAvaifyAsu putrAH syuH 47 tr?yaMfaM brAhmaNyAH putro haret 48 dvyaMfaM rAjanyAyAH putraH 49 samamitare vibhajeran 50 yena caiSAM svayamutpAditaM syAddvyaMfaM eva haret 51 anaMfAstvAfra-mAntaragatAH 52 klIbonmattapatitAfca 53 bharaNaM klIbonmattAnAm 54 pretapatnI SaNmAsAn vratacAriNyakSAralavaNaM bhuxjAnAdhaH fayIta 55 UrdhvaM SaDbhyo mAsebhyaH snAtvA frAddhaM ca patye dattvA vidyAkarmaguruyoni-saMbandhAnsaMnipAtya pitA bhrAtA vA niyogaM kArayet 56 na sonmAdAmavafAM vyAdhitAM vA niyuxjyAt 57 jyAyasImapi 58 SoDafa varSANi 59 na cedAmayAvI syAt 60 prAjApatye muhUrte pANigrAhavadupacaredanyatra saMprahAsya-vAkpAruSyadaNDapAruSyAcca 61 grAsAcchAdanasnAnAnulepaneSu prAggAminI syAt 62 aniyuktAyAmutpanna utpAdayituH putro bhavatItyAhuH 63 syAccenniyoginoH 64 rikthalobhAnnAsti niyogaH 65 prAyafcittaM vApyupadifya ni-yuxjyAdityeke 66 kumAryqtumatI trINi varSANyupAsIta 67 UrdhvaM tribhyo varSebhyaH patiM vindettulyam 68 athApyudAharanti

jyeSTho haret 42 gavAfvasya cAnudafamam 43 ajAvayo gqhaM ca kaniSThasya 44 kArSNAyasaM guhopakaraNAni ca madhyamasya 45 mAtuH pAriNeyaM striyo vibhajeran 46 yadi brAhmaNasya brAhmaNIkSatriyAvaifyAsu putrAH syuH 47 tr! yaMfaM brAhmaNyAH putro haret 48 dvyaMfaM rAjanyAyAH putraH 49 samamitare vibhajeran 50 yena caiSAM svayamutpAditaM syAddvyaMfaM eva haret 51 anaMfAstvAfra-mAntaragatAH 52 klIbonmattapatitAfca 53 bharaNaM klIbonmattAnAm 54 pretapatnI SaNmAsAn vratacAriNyakSAralavaNaM bhuxjAnAdhaH fayIta 55 UrdhvaM SaDbhyo mAsebhyaH snAtvA frAddhaM ca patye dattvA vidyAkarmaguruyoni-saMbandhAnsaMnipAtya pitA bhrAtA vA niyogaM kArayet 56 na sonmAdAmavafAM vyAdhitAM vA niyuxjyAt 57 jyAyasImapi 58 SoDafa varSANi 59 na cedAmayAvI syAt 60 prAjApatye muhUrte pANigrAhavadupacaredanyatra saMprahAsya-vAkpAruSyadaNDapAruSyAcca 61 grAsAcchAdanasnAnAnulepaneSu prAggAminI syAt 62 aniyuktAyAmutpanna utpAdayituH putro bhavatItyAhuH 63 syAccenniyoginoH 64 rikthalobhAnnAsti niyogaH 65 prAyafcittaM vApyupadifya ni-yuxjyAdityeke 66 kumAryqtumatI trINi varSANyupAsIta 67 UrdhvaM tribhyo varSebhyaH patiM vindettulyam 68 athApyudAharanti

ज्येष्ठो हरेत् ४२ गवाश्वस्य चानुदशमम् ४३ अजावयो गृहं च कनिष्ठस्य ४४ कार्ष्णायसं गुहोपकरणानि च मध्यमस्य ४५ मातुः पारिणेयं स्त्रियो विभजेरन् ४६ यदि ब्राह्मणस्य ब्राह्मणीक्षत्रियावैश्यासु पुत्राः स्युः ४७ त्र्?यंशं ब्राह्मण्याः पुत्रो हरेत् ४८ द्व्यंशं राजन्यायाः पुत्रः ४९ सममितरे विभजेरन् ५० येन चैषां स्वयमुत्पादितं स्याद्द्व्यंशं एव हरेत् ५१ अनंशास्त्वाश्र-मान्तरगताः ५२ क्लीबोन्मत्तपतिताश्च ५३ भरणं क्लीबोन्मत्तानाम् ५४ प्रेतपत्नी षण्मासान् व्रतचारिण्यक्षारलवणं भुञ्जानाधः शयीत ५५ ऊर्ध्वं षड्भ्यो मासेभ्यः स्नात्वा श्राद्धं च पत्ये दत्त्वा विद्याकर्मगुरुयोनि-संबन्धान्संनिपात्य पिता भ्राता वा नियोगं कारयेत् ५६ न सोन्मादामवशां व्याधितां वा नियुञ्ज्यात् ५७ ज्यायसीमपि ५८ षोडश वर्षाणि ५९ न चेदामयावी स्यात् ६० प्राजापत्ये मुहूर्ते पाणिग्राहवदुपचरेदन्यत्र संप्रहास्य-वाक्पारुष्यदण्डपारुष्याच्च ६१ ग्रासाच्छादनस्नानानुलेपनेषु प्राग्गामिनी स्यात् ६२ अनियुक्तायामुत्पन्न उत्पादयितुः पुत्रो भवतीत्याहुः ६३ स्याच्चेन्नियोगिनोः ६४ रिक्थलोभान्नास्ति नियोगः ६५ प्रायश्चित्तं वाप्युपदिश्य नि-युञ्ज्यादित्येके ६६ कुमार्यृतुमती त्रीणि वर्षाण्युपासीत ६७ ऊर्ध्वं त्रिभ्यो वर्षेभ्यः पतिं विन्देत्तुल्यम् ६८ अथाप्युदाहरन्ति

ज्येष्ठो हरेत् ४२ गवाश्वस्य चानुदशमम् ४३ अजावयो गृहं च कनिष्ठस्य ४४ कार्ष्णायसं गुहोपकरणानि च मध्यमस्य ४५ मातुः पारिणेयं स्त्रियो विभजेरन् ४६ यदि ब्राह्मणस्य ब्राह्मणीक्षत्रियावैश्यासु पुत्राः स्युः ४७ त्र्! यंशं ब्राह्मण्याः पुत्रो हरेत् ४८ द्व्यंशं राजन्यायाः पुत्रः ४९ सममितरे विभजेरन् ५० येन चैषां स्वयमुत्पादितं स्याद्द्व्यंशं एव हरेत् ५१ अनंशास्त्वाश्र-मान्तरगताः ५२ क्लीबोन्मत्तपतिताश्च ५३ भरणं क्लीबोन्मत्तानाम् ५४ प्रेतपत्नी षण्मासान् व्रतचारिण्यक्षारलवणं भुञ्जानाधः शयीत ५५ ऊर्ध्वं षड्भ्यो मासेभ्यः स्नात्वा श्राद्धं च पत्ये दत्त्वा विद्याकर्मगुरुयोनि-संबन्धान्संनिपात्य पिता भ्राता वा नियोगं कारयेत् ५६ न सोन्मादामवशां व्याधितां वा नियुञ्ज्यात् ५७ ज्यायसीमपि ५८ षोडश वर्षाणि ५९ न चेदामयावी स्यात् ६० प्राजापत्ये मुहूर्ते पाणिग्राहवदुपचरेदन्यत्र संप्रहास्य-वाक्पारुष्यदण्डपारुष्याच्च ६१ ग्रासाच्छादनस्नानानुलेपनेषु प्राग्गामिनी स्यात् ६२ अनियुक्तायामुत्पन्न उत्पादयितुः पुत्रो भवतीत्याहुः ६३ स्याच्चेन्नियोगिनोः ६४ रिक्थलोभान्नास्ति नियोगः ६५ प्रायश्चित्तं वाप्युपदिश्य नि-युञ्ज्यादित्येके ६६ कुमार्यृतुमती त्रीणि वर्षाण्युपासीत ६७ ऊर्ध्वं त्रिभ्यो वर्षेभ्यः पतिं विन्देत्तुल्यम् ६८ अथाप्युदाहरन्ति


960

Ek;Ntr;ÃäNtr;} yNtr;su j;t; b[;÷,=i]yvwXywrMbÏog[inW;d; .v²Nt

ekAntarAdvyantarA tr?yantarAsu jAtA brAhmaNakSatriyavaifyairambaSThograniSAdA bhavanti

ekAntarAdvyantarAtr! yantarAsu jAtA brAhmaNakSatriyavaifyairambaSThograniSAdA bhavanti

एकान्तराद्व्यन्तरा त्र्?यन्तरासु जाता ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यैरम्बष्ठोग्रनिषादा भवन्ति

एकान्तराद्व्यन्तरात्र्! यन्तरासु जाता ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यैरम्बष्ठोग्रनिषादा भवन्ति


962

8 xU{ ;y;' p;rxv" 9 p;rxvo nev jIv¥ev xvo .vtITy;ó" 10 xv ”it mOt;:y; Ekƒ v; EtCzªmx;n' ye xU{ ;" 11 tSm;CzË{ smIpe n;?yetVym( 12 aq;ip ymgIt;HXlok;nud;hr²Nt

8 fUdra ?AyAM pArafavaH 9 pArafavo neva jIvanneva favo bhavatItyAhuH 10 fava iti mqtAkhyA eke vA etacchmafAnaM ye fUdra ?AH 11 tasmAcchUdra samIpe nAdhyetavyam 12 athApi yamagItAxflokAnudAharanti

8 fUdrA yAM pArafavaH 9 pArafavo neva jIvanneva favo bhavatItyAhuH 10 fava iti mqtAkhyA eke vA etacchmafAnaM ye fUdrA H! 11 tasmAcchUdra samIpe nAdhyetavyam 12 athApi yamagItAxflokAnudAharanti

८ शूद्र ?ायां पारशवः ९ पारशवो नेव जीवन्नेव शवो भवतीत्याहुः १० शव इति मृताख्या एके वा एतच्छ्मशानं ये शूद्र ?ाः ११ तस्माच्छूद्र समीपे नाध्येतव्यम् १२ अथापि यमगीताञ्श्लोकानुदाहरन्ति

८ शूद्रा यां पारशवः ९ पारशवो नेव जीवन्नेव शवो भवतीत्याहुः १० शव इति मृताख्या एके वा एतच्छ्मशानं ये शूद्रा ः! ११ तस्माच्छूद्र समीपे नाध्येतव्यम् १२ अथापि यमगीताञ्श्लोकानुदाहरन्ति


964

Xmx;nmetTp[Ty=' ye xU{ ;" p;pc;ár,"

fmafAnametatpratyakSaM ye fUdra ?AH pApacAriNaH

fmafAnametatpratyakSaM ye fUdrA H! pApacAriNaH

श्मशानमेतत्प्रत्यक्षं ये शूद्र ?ाः पापचारिणः

श्मशानमेतत्प्रत्यक्षं ये शूद्रा ः! पापचारिणः


968

n xU{ ;y mit' d´;n( no¾Cz·' n hivãÕtm(

na fUdra ?Aya matiM dadyAn nocchiSTaM na haviSkqtam

na fUdrA ya matiM dadyAn nocchiSTaM na haviSkqtam

न शूद्र ?ाय मतिं दद्यान् नोच्छिष्टं न हविष्कृतम्

न शूद्रा य मतिं दद्यान् नोच्छिष्टं न हविष्कृतम्


1009

t' ceÃ; `;tye{ ;j; h²Nt /meR, duãÕtÉmit 46

taM cedvA ghAtayedra ?AjA hanti dharmeNa duSkqtamiti 46

taM cedvA ghAtayedrA jA hanti dharmeNa duSkqtamiti 46

तं चेद्वा घातयेद्र ?ाजा हन्ति धर्मेण दुष्कृतमिति ४६

तं चेद्वा घातयेद्रा जा हन्ति धर्मेण दुष्कृतमिति ४६


1070

b[;÷,I' c;]eyI' hTv; svngt* c r;jNyvwXy* 34 a;]eyI' v=;mo rjSvl;mOtu˜;t;m;]eyIm;ó" 35 a] ç¼ãy dMpit y' .vtIit 36 an;]eyI' r;jNyih's;y;m( 37 r;jNy;' vwXyih's;y;m( 38 vwXy;' xU{ ih's;y;m( 39 xU{ ;' hTv; s'vTsrm( 40 b[;÷,suv,Rhr,e p[k¡yR kƒx;n[;j;nmÉ./;veTStenoŒâSm .o x;Stu m;' .v;init tSmw r;joduMbr' xS]' d´;ÿen;Tm;n' p[m;pyeNmr,;TpUto .vtIit ivD;yte 41 inãk;lko v; `Ot;ÿ_o gomy;ɦn; p;dp[.OTy;Tm;nm-É.d;hyeNmr,;TpUto .vtIit ivD;yte 42 aq;Pyud;hr²Nt

brAhmaNIM cAtreyIM hatvA savanagatau ca rAjanyavaifyau 34 AtreyIM vakSAmo rajasvalAmqtusnAtAmAtreyImAhuH 35 atra hyeSya dampati yaM bhavatIti 36 anAtreyIM rAjanyahiMsAyAm 37 rAjanyAM vaifyahiMsAyAm 38 vaifyAM fUdra hiMsAyAm 39 fUdra ?AM hatvA saMvatsaram 40 brAhmaNasuvarNaharaNe prakIrya kefAnrAjAnamabhidhAvetsteno'smi bho fAstu mAM bhavAniti tasmai rAjodumbaraM fastraM dadyAttenAtmAnaM pramApayenmaraNAtpUto bhavatIti vijxAyate 41 niSkAlako vA ghqtAkto gomayAgninA pAdaprabhqtyAtmAnama-bhidAhayenmaraNAtpUto bhavatIti vijxAyate 42 athApyudAharanti

brAhmaNIM cAtreyIM hatvA savanagatau ca rAjanyavaifyau 34 AtreyIM vakSAmo rajasvalAmqtusnAtAmAtreyImAhuH 35 atra hyeSya dampati yaM bhavatIti 36 anAtreyIM rAjanyahiMsAyAm 37 rAjanyAM vaifyahiMsAyAm 38 vaifyAM fUdra hiMsAyAm 39 fUdrA M! hatvA saMvatsaram 40 brAhmaNasuvarNaharaNe prakIrya kefAnrAjAnamabhidhAvetsteno'smi bho fAstu mAM bhavAniti tasmai rAjodumbaraM fastraM dadyAttenAtmAnaM pramApayenmaraNAtpUto bhavatIti vijxAyate 41 niSkAlako vA ghqtAkto gomayAgninA pAdaprabhqtyAtmAnama-bhidAhayenmaraNAtpUto bhavatIti vijxAyate 42 athApyudAharanti

ब्राह्मणीं चात्रेयीं हत्वा सवनगतौ च राजन्यवैश्यौ ३४ आत्रेयीं वक्षामो रजस्वलामृतुस्नातामात्रेयीमाहुः ३५ अत्र ह्येष्य दम्पति यं भवतीति ३६ अनात्रेयीं राजन्यहिंसायाम् ३७ राजन्यां वैश्यहिंसायाम् ३८ वैश्यां शूद्र हिंसायाम् ३९ शूद्र ?ां हत्वा संवत्सरम् ४० ब्राह्मणसुवर्णहरणे प्रकीर्य केशान्राजानमभिधावेत्स्तेनोऽस्मि भो शास्तु मां भवानिति तस्मै राजोदुम्बरं शस्त्रं दद्यात्तेनात्मानं प्रमापयेन्मरणात्पूतो भवतीति विज्ञायते ४१ निष्कालको वा घृताक्तो गोमयाग्निना पादप्रभृत्यात्मानम-भिदाहयेन्मरणात्पूतो भवतीति विज्ञायते ४२ अथाप्युदाहरन्ति

ब्राह्मणीं चात्रेयीं हत्वा सवनगतौ च राजन्यवैश्यौ ३४ आत्रेयीं वक्षामो रजस्वलामृतुस्नातामात्रेयीमाहुः ३५ अत्र ह्येष्य दम्पति यं भवतीति ३६ अनात्रेयीं राजन्यहिंसायाम् ३७ राजन्यां वैश्यहिंसायाम् ३८ वैश्यां शूद्र हिंसायाम् ३९ शूद्रा ं! हत्वा संवत्सरम् ४० ब्राह्मणसुवर्णहरणे प्रकीर्य केशान्राजानमभिधावेत्स्तेनोऽस्मि भो शास्तु मां भवानिति तस्मै राजोदुम्बरं शस्त्रं दद्यात्तेनात्मानं प्रमापयेन्मरणात्पूतो भवतीति विज्ञायते ४१ निष्कालको वा घृताक्तो गोमयाग्निना पादप्रभृत्यात्मानम-भिदाहयेन्मरणात्पूतो भवतीति विज्ञायते ४२ अथाप्युदाहरन्ति


1093

xU{ ’ed(b[;÷,ImÉ.gCz¹ÃÇr,wveR·ÉyTv; xU{ m¦* p[;Syed(b[;÷yJy n¦;' Õã,%rm;roPy mh;pqmnus'-v[;jyeTpUt; .vtIit ivD;yte 1 vwXy’ed(b[;÷,ImÉ.g°eLloihtd.wR-veR·ÉyTv; vwXym¦* p[;Syed(b[;÷yJy n¦;' g*r%rm;roPy mh;pqmnus'v[;jyeTpUt; .vtIit ivD;yte 2 r;jNy’ed(b[;÷,ImÉ.gCz¹Czrp]w" ve·ÉyTv; r;jNym¦* p[;Syed(b[;-÷yJy n¦;' et%rm;roPy mh;pqmnus'v[;jyeTpUt; .vtIit ivD;yte 3 Ev' vwXyo r;jNy;y;m( 4 xU{ ’ r;jNy;vwXyyo" 5 mns; .tuRritc;re i]r;]' y;vkù =Irodn' v; .Uï;n;/" xyIto?v| i]r;];dPsu inm¦;y;" s;iv} y;·xten ²xroÉ.-juRüy;TpUt; .vtIit ivD;yte 6 v;Ks'bN/ Etdev m;s' cárTvo?v| m;s;dPsu inm¦;y;" s;iv} y;’tuÉ.Rr·xtw" ²xroÉ.juRüy;TpUt; .vtIit ivD;yte 7 Vyv;ye tu s'vTsr' `Otp$' /;ryeíomygtR kÚxp[Stre v; xyIto?v| s'vTsr;dPsu inm¦;y;" s;iv} y·xten ²xroÉ.juRüy;TpUt; .vtIit ivD;yte 8 Vyv;ye tIqRgmne /meR>yStu invtRte 9 ct§Stu párTy;Jy;" ²xãyg; gu¨g; c y; pitßI c ivxeWe, jui©topgt; c y; 10 y; b[;÷,I Sy;idh vw sur;pI n t;' dev;" pitlokù nyNtIhwv s; crit =I,pu

fUdra fcedbrAhmaNImabhigacchedvIraNairveSTayitvA fUdra magnau prAsyedbrAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA saiSA samabhyajya nagnAM kqSNakharamAropya mahApathamanusaM-vrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 1 vaifyafcedbrAhmaNImabhigaccellohitadarbhai-rveSTayitvA vaifyamagnau prAsyedbrAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA saiSA samabhyajya nagnAM gaurakharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 2 rAjanyafcedbrAhmaNImabhigaccheccharapatraiH veSTayitvA rAjanyamagnau prAsyedbrA-hmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA saiSA samabhyajya nagnAM fvetakharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 3 evaM vaifyo rAjanyAyAm 4 fUdra fca rAjanyAvaifyayoH 5 manasA bharturaticAre trirAtraM yAvakaM kSIrodanaM vA bhUxjAnAdhaH fayItordhvaM trirAtrAdapsu nimagnAyAH sAvi tr?yASTafatena firobhi-rjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 6 vAksaMbandha etadeva mAsaM caritvordhvaM mAsAdapsu nimagnAyAH sAvi tr?yAfcaturbhiraSTafataiH firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 7 vyavAye tu saMvatsaraM ghqtapaTaM dhArayedgomayagarta kufaprastare vA fayItordhvaM saMvatsarAdapsu nimagnAyAH sAvi tr?yaSTafatena firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 8 vyavAye tIrthagamane dharmebhyastu nivartate 9 catasrastu parityAjyAH fiSyagA gurugA ca yA patighnI ca vifeSeNa juzgitopagatA ca yA 10 yA brAhmaNI syAdiha vai surApI na tAM devAH patilokaM nayantIhaiva sA carati kSINapuNyApsu lugbhavati fuktikA vA 11

fUdra fcedbrAhmaNImabhigacchedvIraNairveSTayitvA fUdra magnau prAsyedbrAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA saiSA samabhyajya nagnAM kqSNakharamAropya mahApathamanusaM-vrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 1 vaifyafcedbrAhmaNImabhigaccellohitadarbhai-rveSTayitvA vaifyamagnau prAsyedbrAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA saiSA samabhyajya nagnAM gaurakharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 2 rAjanyafcedbrAhmaNImabhigaccheccharapatraiH veSTayitvA rAjanyamagnau prAsyedbrA-hmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA saiSA samabhyajya nagnAM fvetakharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 3 evaM vaifyo rAjanyAyAm 4 fUdra fca rAjanyAvaifyayoH 5 manasA bharturaticAre trirAtraM yAvakaM kSIrodanaM vA bhUxjAnAdhaH fayItordhvaM trirAtrAdapsu nimagnAyAH sAvitr! yASTafatena firobhi-rjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 6 vAksaMbandha etadeva mAsaM caritvordhvaM mAsAdapsu nimagnAyAH sAvitr! yAfcaturbhiraSTafataiH firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 7 vyavAye tu saMvatsaraM ghqtapaTaM dhArayedgomayagarta kufaprastare vA fayItordhvaM saMvatsarAdapsu nimagnAyAH sAvitr! yaSTafatena firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 8 vyavAye tIrthagamane dharmebhyastu nivartate 9 catasrastu parityAjyAH fiSyagA gurugA ca yA patighnI ca vifeSeNa juzgitopagatA ca yA 10 yA brAhmaNI syAdiha vai surApI na tAM devAH patilokaM nayantIhaiva sA carati kSINapuNyApsu lugbhavati fuktikA vA 11

शूद्र श्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेद्वीरणैर्वेष्टयित्वा शूद्र मग्नौ प्रास्येद्ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सैषा समभ्यज्य नग्नां कृष्णखरमारोप्य महापथमनुसं-व्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते १ वैश्यश्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्चेल्लोहितदर्भै-र्वेष्टयित्वा वैश्यमग्नौ प्रास्येद्ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सैषा समभ्यज्य नग्नां गौरखरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते २ राजन्यश्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेच्छरपत्रैः वेष्टयित्वा राजन्यमग्नौ प्रास्येद्ब्रा-ह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सैषा समभ्यज्य नग्नां श्वेतखरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते ३ एवं वैश्यो राजन्यायाम् ४ शूद्र श्च राजन्यावैश्ययोः ५ मनसा भर्तुरतिचारे त्रिरात्रं यावकं क्षीरोदनं वा भूञ्जानाधः शयीतोर्ध्वं त्रिरात्रादप्सु निमग्नायाः सावि त्र्?याष्टशतेन शिरोभि-र्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ६ वाक्संबन्ध एतदेव मासं चरित्वोर्ध्वं मासादप्सु निमग्नायाः सावि त्र्?याश्चतुर्भिरष्टशतैः शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ७ व्यवाये तु संवत्सरं घृतपटं धारयेद्गोमयगर्त कुशप्रस्तरे वा शयीतोर्ध्वं संवत्सरादप्सु निमग्नायाः सावि त्र्?यष्टशतेन शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ८ व्यवाये तीर्थगमने धर्मेभ्यस्तु निवर्तते ९ चतस्रस्तु परित्याज्याः शिष्यगा गुरुगा च या पतिघ्नी च विशेषेण जुङ्गितोपगता च या १० या ब्राह्मणी स्यादिह वै सुरापी न तां देवाः पतिलोकं नयन्तीहैव सा चरति क्षीणपुण्याप्सु लुग्भवति शुक्तिका वा ११

शूद्र श्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेद्वीरणैर्वेष्टयित्वा शूद्र मग्नौ प्रास्येद्ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सैषा समभ्यज्य नग्नां कृष्णखरमारोप्य महापथमनुसं-व्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते १ वैश्यश्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्चेल्लोहितदर्भै-र्वेष्टयित्वा वैश्यमग्नौ प्रास्येद्ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सैषा समभ्यज्य नग्नां गौरखरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते २ राजन्यश्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेच्छरपत्रैः वेष्टयित्वा राजन्यमग्नौ प्रास्येद्ब्रा-ह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सैषा समभ्यज्य नग्नां श्वेतखरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते ३ एवं वैश्यो राजन्यायाम् ४ शूद्र श्च राजन्यावैश्ययोः ५ मनसा भर्तुरतिचारे त्रिरात्रं यावकं क्षीरोदनं वा भूञ्जानाधः शयीतोर्ध्वं त्रिरात्रादप्सु निमग्नायाः सावित्र्! याष्टशतेन शिरोभि-र्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ६ वाक्संबन्ध एतदेव मासं चरित्वोर्ध्वं मासादप्सु निमग्नायाः सावित्र्! याश्चतुर्भिरष्टशतैः शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ७ व्यवाये तु संवत्सरं घृतपटं धारयेद्गोमयगर्त कुशप्रस्तरे वा शयीतोर्ध्वं संवत्सरादप्सु निमग्नायाः सावित्र्! यष्टशतेन शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ८ व्यवाये तीर्थगमने धर्मेभ्यस्तु निवर्तते ९ चतस्रस्तु परित्याज्याः शिष्यगा गुरुगा च या पतिघ्नी च विशेषेण जुङ्गितोपगता च या १० या ब्राह्मणी स्यादिह वै सुरापी न तां देवाः पतिलोकं नयन्तीहैव सा चरति क्षीणपुण्याप्सु लुग्भवति शुक्तिका वा ११


1099

p[itlom' creyuSt;" ÕCz^' c;N{ ;y,oÿrm( 13

pratilomaM careyustAH kqcchraM cAndra ?AyaNottaram 13

pratilomaM careyustAH kqcchraM cAndrA yaNottaram 13

प्रतिलोमं चरेयुस्ताः कृच्छ्रं चान्द्र ?ायणोत्तरम् १३

प्रतिलोमं चरेयुस्ताः कृच्छ्रं चान्द्रा यणोत्तरम् १३


1111

/mRkmR,oŒitÕCz^" 16 Ev' r;jNyvwXyyo" 17 g;' ceõNy;ÿSy;’mR-,;{ eR, párvei·t" W

dharmakarmaNo'tikqcchraH 16 evaM rAjanyavaifyayoH 17 gAM ceddhanyAttasyAfcarma-NAdre ?Na pariveSTitaH SaNmAsAnkqcchraM taptakqcchraM vAtiSThet 18 tayorvidhiH 19

dharmakarmaNo'tikqcchraH 16 evaM rAjanyavaifyayoH 17 gAM ceddhanyAttasyAfcarma-NAdre rNa! pariveSTitaH SaNmAsAnkqcchraM taptakqcchraM vAtiSThet 18 tayorvidhiH 19

धर्मकर्मणोऽतिकृच्छ्रः १६ एवं राजन्यवैश्ययोः १७ गां चेद्धन्यात्तस्याश्चर्म-णाद्रे ?ण परिवेष्टितः षण्मासान्कृच्छ्रं तप्तकृच्छ्रं वातिष्ठेत् १८ तयोर्विधिः १९

धर्मकर्मणोऽतिकृच्छ्रः १६ एवं राजन्यवैश्ययोः १७ गां चेद्धन्यात्तस्याश्चर्म-णाद्रे र्ण! परिवेष्टितः षण्मासान्कृच्छ्रं तप्तकृच्छ्रं वातिष्ठेत् १८ तयोर्विधिः १९


1113

} yh' idv; .uÿ_ƒ nÿ_mXn;it vw } yhmip

tr?yahaM divA bhukte naktamafnAti vai tr?yahamapi

tr! yahaM divA bhukte naktamafnAti vai tr! yahamapi

त्र्?यहं दिवा भुक्ते नक्तमश्नाति वै त्र्?यहमपि

त्र्! यहं दिवा भुक्ते नक्तमश्नाति वै त्र्! यहमपि


1115

} yhmy;Éctv[tS} yh' n .uÉgit ÕCz^" 20

tr?yahamayAcitavrata str?yahaM na bhugiti kqcchraH 20

tr! yahamayAcitavratastr! yahaM na bhugiti kqcchraH 20

त्र्?यहमयाचितव्रत स्त्र्?यहं न भुगिति कृच्छ्रः २०

त्र्! यहमयाचितव्रतस्त्र्! यहं न भुगिति कृच्छ्रः २०


1117

} yhmuã,;" ipbed;ps( } yhmuã,' py"ipbet(

tr?yahamuSNAH pibedApas tr?yahamuSNaM payaHpibet

tr! yahamuSNAH pibedApas tr! yahamuSNaM payaHpibet

त्र्?यहमुष्णाः पिबेदापस् त्र्?यहमुष्णं पयःपिबेत्

त्र्! यहमुष्णाः पिबेदापस् त्र्! यहमुष्णं पयःपिबेत्


1119

} yhmuã,' `Ot' pITv; v;yu.=" pr' } yhm( ”it t¢ÕCz^" 21

tr?yahamuSNaM ghqtaM pItvA vAyubhakSaH paraM tr?yaham iti taptakqcchraH 21

tr! yahamuSNaM ghqtaM pItvA vAyubhakSaH paraM tr! yaham iti taptakqcchraH 21

त्र्?यहमुष्णं घृतं पीत्वा वायुभक्षः परं त्र्?यहम् इति तप्तकृच्छ्रः २१

त्र्! यहमुष्णं घृतं पीत्वा वायुभक्षः परं त्र्! यहम् इति तप्तकृच्छ्रः २१


1127

m;j;RrnkÚlsadduRrmUWk;NhTv; ÕCz^' Ã;dxr;]' cre²TkùÉc¶´;t( 24

fvamArjAranakulasa\adarduramUSakAnhatvA kqcchraM dvAdafarAtraM caretkiMciddadyAt 24

fvamArjAranakulasaadarduramUSakAnhatvA kqcchraM dvAdafarAtraM caretkiMciddadyAt 24

श्वमार्जारनकुलसअदर्दुरमूषकान्हत्वा कृच्छ्रं द्वादशरात्रं चरेत्किंचिद्दद्यात् २४

श्वमार्जारनकुलसअदर्दुरमूषकान्हत्वा कृच्छ्रं द्वादशरात्रं चरेत्किंचिद्दद्यात् २४


1134

aq %Lvy' pu¨Wo ÉmQy; Vy;kroTyy;Jy' v; y;jyTyp[itg[;ç' v; p[itgOð;Tyn¥' v;Xn;Tyn;c;r,Iymev;crit 1 t] p[;yɒÿ' kÚy;R¥ kÚy;Ridit mIm;'sNte 2 n kÚy;RidTy;ó" 3 n ih kmR =Iyt ”it 4 kÚy;RidTyev tSm;C½itindxRn;t( 5 trit sv| p;Pm;n' trit b[÷hæy;' yoŒme/en yjt ”it 6 ”it c;É.xSto gosven;ɦ·‘t; yjet 7 tSy inã£y,;in jpStpo hom ¬pv;so d;nm( 8 ¬pinWdo ved;dyo ved;Nt;" svRCzNd"s'iht; m/UNy`mWR,mqvR²xro ¨{ ;" pu¨WsUÿ_' r;jnr*ih,e s;mnI kËãm;<@;in p;vm;Ny" s;iv]I ceit p;vn;in 9 aq;Pyud;hr²Nt

atha khalvayaM puruSo mithyA vyAkarotyayAjyaM vA yAjayatyapratigrAhyaM vA pratigqhNAtyanannaM vAfnAtyanAcAraNIyamevAcarati 1 tatra prAyafcittaM kuryAnna kuryAditi mImAMsante 2 na kuryAdityAhuH 3 na hi karma kSIyata iti 4 kuryAdityeva tasmAcchrutinidarfanAt 5 tarati sarvaM pApmAnaM tarati brahmahattyAM yo'fvamedhena yajata iti 6 iti cAbhifasto gosavenAgniSTutA yajeta 7 tasya niSkrayaNAni japastapo homa upavAso dAnam 8 upaniSado vedAdayo vedAntAH sarvacchandaHsaMhitA madhUnyaghamarSaNamatharvafiro rudra ?AH puruSasUktaM rAjanarauhiNe sAmanI kUSmANDAni pAvamAnyaH sAvitrI ceti pAvanAni 9 athApyudAharanti

atha khalvayaM puruSo mithyA vyAkarotyayAjyaM vA yAjayatyapratigrAhyaM vA pratigqhNAtyanannaM vAfnAtyanAcAraNIyamevAcarati 1 tatra prAyafcittaM kuryAnna kuryAditi mImAMsante 2 na kuryAdityAhuH 3 na hi karma kSIyata iti 4 kuryAdityeva tasmAcchrutinidarfanAt 5 tarati sarvaM pApmAnaM tarati brahmahattyAM yo'fvamedhena yajata iti 6 iti cAbhifasto gosavenAgniSTutA yajeta 7 tasya niSkrayaNAni japastapo homa upavAso dAnam 8 upaniSado vedAdayo vedAntAH sarvacchandaHsaMhitA madhUnyaghamarSaNamatharvafiro rudrA H! puruSasUktaM rAjanarauhiNe sAmanI kUSmANDAni pAvamAnyaH sAvitrI ceti pAvanAni 9 athApyudAharanti

अथ खल्वयं पुरुषो मिथ्या व्याकरोत्ययाज्यं वा याजयत्यप्रतिग्राह्यं वा प्रतिगृह्णात्यनन्नं वाश्नात्यनाचारणीयमेवाचरति १ तत्र प्रायश्चित्तं कुर्यान्न कुर्यादिति मीमांसन्ते २ न कुर्यादित्याहुः ३ न हि कर्म क्षीयत इति ४ कुर्यादित्येव तस्माच्छ्रुतिनिदर्शनात् ५ तरति सर्वं पाप्मानं तरति ब्रह्महत्त्यां योऽश्वमेधेन यजत इति ६ इति चाभिशस्तो गोसवेनाग्निष्टुता यजेत ७ तस्य निष्क्रयणानि जपस्तपो होम उपवासो दानम् ८ उपनिषदो वेदादयो वेदान्ताः सर्वच्छन्दःसंहिता मधून्यघमर्षणमथर्वशिरो रुद्र ?ाः पुरुषसूक्तं राजनरौहिणे सामनी कूष्माण्डानि पावमान्यः सावित्री चेति पावनानि ९ अथाप्युदाहरन्ति

अथ खल्वयं पुरुषो मिथ्या व्याकरोत्ययाज्यं वा याजयत्यप्रतिग्राह्यं वा प्रतिगृह्णात्यनन्नं वाश्नात्यनाचारणीयमेवाचरति १ तत्र प्रायश्चित्तं कुर्यान्न कुर्यादिति मीमांसन्ते २ न कुर्यादित्याहुः ३ न हि कर्म क्षीयत इति ४ कुर्यादित्येव तस्माच्छ्रुतिनिदर्शनात् ५ तरति सर्वं पाप्मानं तरति ब्रह्महत्त्यां योऽश्वमेधेन यजत इति ६ इति चाभिशस्तो गोसवेनाग्निष्टुता यजेत ७ तस्य निष्क्रयणानि जपस्तपो होम उपवासो दानम् ८ उपनिषदो वेदादयो वेदान्ताः सर्वच्छन्दःसंहिता मधून्यघमर्षणमथर्वशिरो रुद्रा ः! पुरुषसूक्तं राजनरौहिणे सामनी कूष्माण्डानि पावमान्यः सावित्री चेति पावनानि ९ अथाप्युदाहरन्ति


1142

nÉmit me?y;in 11 sveR ²xlo°y;" sv;R" §vNTy" pu

namiti medhyAni 11 sarve filoccayAH sarvAH sravantyaH puNyA hradAstI-rthAnyqSinivAsagoSThapariSkandhA iti defAH 12 saMvatsaro mAsafcaturvifatyaho dvAdafAhaH SaDaha rtr?yaho'horAtrA iti kAlAH 13 etAnyevAnAdefe vikalpena kriyeran 14 enaHsu guruSu gurUNi laghuSu laghUni 15 kqcchrAtikqcchrau cAndra ?AyaNamiti sarvaprAyafcittiH sarvaprAyafcittiriti 16

namiti medhyAni 11 sarve filoccayAH sarvAH sravantyaH puNyA hradAstI-rthAnyqSinivAsagoSThapariSkandhA iti defAH 12 saMvatsaro mAsafcaturvifatyaho dvAdafAhaH SaDahatr! ryaho'horAtrA iti kAlAH 13 etAnyevAnAdefe vikalpena kriyeran 14 enaHsu guruSu gurUNi laghuSu laghUni 15 kqcchrAtikqcchrau cAndrA yaNamiti sarvaprAyafcittiH sarvaprAyafcittiriti 16

नमिति मेध्यानि ११ सर्वे शिलोच्चयाः सर्वाः स्रवन्त्यः पुण्या ह्रदास्ती-र्थान्यृषिनिवासगोष्ठपरिष्कन्धा इति देशाः १२ संवत्सरो मासश्चतुर्विशत्यहो द्वादशाहः षडह र्त्र्?यहोऽहोरात्रा इति कालाः १३ एतान्येवानादेशे विकल्पेन क्रियेरन् १४ एनःसु गुरुषु गुरूणि लघुषु लघूनि १५ कृच्छ्रातिकृच्छ्रौ चान्द्र ?ायणमिति सर्वप्रायश्चित्तिः सर्वप्रायश्चित्तिरिति १६

नमिति मेध्यानि ११ सर्वे शिलोच्चयाः सर्वाः स्रवन्त्यः पुण्या ह्रदास्ती-र्थान्यृषिनिवासगोष्ठपरिष्कन्धा इति देशाः १२ संवत्सरो मासश्चतुर्विशत्यहो द्वादशाहः षडहत्र्! र्यहोऽहोरात्रा इति कालाः १३ एतान्येवानादेशे विकल्पेन क्रियेरन् १४ एनःसु गुरुषु गुरूणि लघुषु लघूनि १५ कृच्छ्रातिकृच्छ्रौ चान्द्रा यणमिति सर्वप्रायश्चित्तिः सर्वप्रायश्चित्तिरिति १६


1147

b[÷c;rI ce²TS]ymupey;dry" Sv;heit 3 Etdev rets" p[yˆoTsgeR idv; SvÒe v[t;NteWu v; sm;vtRn;t( 4 ityRGyoinVyv;ye xuKlmOW.' d´;t( 5 g;' gTv; xU{ ;v/en doWo Vy;:y;t" 6 b[÷c;ár," xvkmR,o v[t;É¥vOáÿ" 7 aNy] m;t;ip]o" 8 s ceÃä;/IyIt k;m' guro¨¾Cz·' .eWj;q| sv| p[;XnIy;t( 9 gu¨p[yuÿ_’e²Nm[yet ]INÕCz^;'’reíu¨" 10 b[÷c;rI ceNm'smXnIy;du¾Cz·.ojnIy' ÕCz^' Ã;dxr;]' cárTv; v[txeW' sm;pyet( 11 Å;õsUtk.ojneWu cwvm( 12 ak;mtoŒpnt' m/u v;jsneykƒ n duãytIit ivD;yte 13 m;nuW;iSq ²˜G/' SpO‚; i]r;]m;-x*cm( 24 a²˜G/e Tvhor;]m( 25 xv;nugmne cwvm( 26 a'/Iy;n;n;-mNtr;gmneŒhor;]m.ojnm( 27 i]r;]mÉ.Weko ivv;s’;NyoNyen 28 m;j;RrnkÚlxI`[g;,;mhor;]m( 29 kÚÔÚ$g[;MyxUkrkûgO/[.;s-p;r;vtm;nuWk;kolUkm;'s;dne s¢r;]mupv;so inãpurIWI.;vo `Otp[;x" pun"s'Sk;r’ 30

brahmacArI cetstriyamupeyAdaraNye catuSpathe laukike'gnau rakSodaivataM gardabhaM pafumAlabhet 1 nairqtaM vA caruM nirvapet 2 tasya juhuyAtkAmAya svAhA kAmakAmAya svAhA nairqtyai svAhA rakSodevatAbhyaH svAheti 3 etadeva retasaH prayatnotsarge divA svapne vratAnteSu vA samAvartanAt 4 tiryagyonivyavAye fuklamqSabhaM dadyAt 5 gAM gatvA fUdra ?Avadhena doSo vyAkhyAtaH 6 brahmacAriNaH favakarmaNo vratAnnivqttiH 7 anyatra mAtApitroH 8 sa cedvyAdhIyIta kAmaM gurorucchiSTaM bheSajArthaM sarvaM prAfnIyAt 9 guruprayuktafcenmriyeta trInkqcchrAMfcaredguruH 10 brahmacArI cenmaMsamafnIyAducchiSTabhojanIyaM kqcchraM dvAdafarAtraM caritvA vratafeSaM samApayet 11 frAddhasUtakabhojaneSu caivam 12 akAmato'panataM madhu vAjasaneyake na duSyatIti vijxAyate 13 mAnuSAsthi snigdhaM spqSTvA trirAtramA-faucam 24 asnigdhe tvahorAtram 25 favAnugamane caivam 26 aMdhIyAnAnA-mantarAgamane'horAtramabhojanam 27 trirAtramabhiSeko vivAsafcAnyonyena 28 fvamArjAranakulafIghragANAmahorAtram 29 fvakukkuTagrAmyafUkarakazkagqdhrabhAsa-pArAvatamAnuSakAkolUkamAMsAdane saptarAtramupavAso niSpurISIbhAvo ghqtaprAfaH punaHsaMskArafca 30

brahmacArI cetstriyamupeyAdaraNye catuSpathe laukike'gnau rakSodaivataM gardabhaM pafumAlabhet 1 nairqtaM vA caruM nirvapet 2 tasya juhuyAtkAmAya svAhA kAmakAmAya svAhA nairqtyai svAhA rakSodevatAbhyaH svAheti 3 etadeva retasaH prayatnotsarge divA svapne vratAnteSu vA samAvartanAt 4 tiryagyonivyavAye fuklamqSabhaM dadyAt 5 gAM gatvA fUdrA vadhena doSo vyAkhyAtaH 6 brahmacAriNaH favakarmaNo vratAnnivqttiH 7 anyatra mAtApitroH 8 sa cedvyAdhIyIta kAmaM gurorucchiSTaM bheSajArthaM sarvaM prAfnIyAt 9 guruprayuktafcenmriyeta trInkqcchrAMfcaredguruH 10 brahmacArI cenmaMsamafnIyAducchiSTabhojanIyaM kqcchraM dvAdafarAtraM caritvA vratafeSaM samApayet 11 frAddhasUtakabhojaneSu caivam 12 akAmato'panataM madhu vAjasaneyake na duSyatIti vijxAyate 13 mAnuSAsthi snigdhaM spqSTvA trirAtramA-faucam 24 asnigdhe tvahorAtram 25 favAnugamane caivam 26 aMdhIyAnAnA-mantarAgamane'horAtramabhojanam 27 trirAtramabhiSeko vivAsafcAnyonyena 28 fvamArjAranakulafIghragANAmahorAtram 29 fvakukkuTagrAmyafUkarakazkagqdhrabhAsa-pArAvatamAnuSakAkolUkamAMsAdane saptarAtramupavAso niSpurISIbhAvo ghqtaprAfaH punaHsaMskArafca 30

ब्रह्मचारी चेत्स्त्रियमुपेयादरण्ये चतुष्पथे लौकिकेऽग्नौ रक्षोदैवतं गर्दभं पशुमालभेत् १ नैरृतं वा चरुं निर्वपेत् २ तस्य जुहुयात्कामाय स्वाहा कामकामाय स्वाहा नैरृत्यै स्वाहा रक्षोदेवताभ्यः स्वाहेति ३ एतदेव रेतसः प्रयत्नोत्सर्गे दिवा स्वप्ने व्रतान्तेषु वा समावर्तनात् ४ तिर्यग्योनिव्यवाये शुक्लमृषभं दद्यात् ५ गां गत्वा शूद्र ?ावधेन दोषो व्याख्यातः ६ ब्रह्मचारिणः शवकर्मणो व्रतान्निवृत्तिः ७ अन्यत्र मातापित्रोः ८ स चेद्व्याधीयीत कामं गुरोरुच्छिष्टं भेषजार्थं सर्वं प्राश्नीयात् ९ गुरुप्रयुक्तश्चेन्म्रियेत त्रीन्कृच्छ्रांश्चरेद्गुरुः १० ब्रह्मचारी चेन्मंसमश्नीयादुच्छिष्टभोजनीयं कृच्छ्रं द्वादशरात्रं चरित्वा व्रतशेषं समापयेत् ११ श्राद्धसूतकभोजनेषु चैवम् १२ अकामतोऽपनतं मधु वाजसनेयके न दुष्यतीति विज्ञायते १३ मानुषास्थि स्निग्धं स्पृष्ट्वा त्रिरात्रमा-शौचम् २४ अस्निग्धे त्वहोरात्रम् २५ शवानुगमने चैवम् २६ अंधीयानाना-मन्तरागमनेऽहोरात्रमभोजनम् २७ त्रिरात्रमभिषेको विवासश्चान्योन्येन २८ श्वमार्जारनकुलशीघ्रगाणामहोरात्रम् २९ श्वकुक्कुटग्राम्यशूकरकङ्कगृध्रभास-पारावतमानुषकाकोलूकमांसादने सप्तरात्रमुपवासो निष्पुरीषीभावो घृतप्राशः पुनःसंस्कारश्च ३०

ब्रह्मचारी चेत्स्त्रियमुपेयादरण्ये चतुष्पथे लौकिकेऽग्नौ रक्षोदैवतं गर्दभं पशुमालभेत् १ नैरृतं वा चरुं निर्वपेत् २ तस्य जुहुयात्कामाय स्वाहा कामकामाय स्वाहा नैरृत्यै स्वाहा रक्षोदेवताभ्यः स्वाहेति ३ एतदेव रेतसः प्रयत्नोत्सर्गे दिवा स्वप्ने व्रतान्तेषु वा समावर्तनात् ४ तिर्यग्योनिव्यवाये शुक्लमृषभं दद्यात् ५ गां गत्वा शूद्रा वधेन दोषो व्याख्यातः ६ ब्रह्मचारिणः शवकर्मणो व्रतान्निवृत्तिः ७ अन्यत्र मातापित्रोः ८ स चेद्व्याधीयीत कामं गुरोरुच्छिष्टं भेषजार्थं सर्वं प्राश्नीयात् ९ गुरुप्रयुक्तश्चेन्म्रियेत त्रीन्कृच्छ्रांश्चरेद्गुरुः १० ब्रह्मचारी चेन्मंसमश्नीयादुच्छिष्टभोजनीयं कृच्छ्रं द्वादशरात्रं चरित्वा व्रतशेषं समापयेत् ११ श्राद्धसूतकभोजनेषु चैवम् १२ अकामतोऽपनतं मधु वाजसनेयके न दुष्यतीति विज्ञायते १३ मानुषास्थि स्निग्धं स्पृष्ट्वा त्रिरात्रमा-शौचम् २४ अस्निग्धे त्वहोरात्रम् २५ शवानुगमने चैवम् २६ अंधीयानाना-मन्तरागमनेऽहोरात्रमभोजनम् २७ त्रिरात्रमभिषेको विवासश्चान्योन्येन २८ श्वमार्जारनकुलशीघ्रगाणामहोरात्रम् २९ श्वकुक्कुटग्राम्यशूकरकङ्कगृध्रभास-पारावतमानुषकाकोलूकमांसादने सप्तरात्रमुपवासो निष्पुरीषीभावो घृतप्राशः पुनःसंस्कारश्च ३०


1169

aq c;N{ ;ynivÉ/ 44 m;sSy Õã,p=;d* g[;s;n´;°tudRx )

atha cAndra ?Ayanavidhi 44 mAsasya kqSNapakSAdau grAsAnadyAccaturdafa ,

atha cAndrA yanavidhi 44 mAsasya kqSNapakSAdau grAsAnadyAccaturdafa ,

अथ चान्द्र ?ायनविधि ४४ मासस्य कृष्णपक्षादौ ग्रासानद्याच्चतुर्दश ।

अथ चान्द्रा यनविधि ४४ मासस्य कृष्णपक्षादौ ग्रासानद्याच्चतुर्दश ।


1171

g[;sopcy.ojI Sy;t( p=xeW' sm;pyet( Ev' ih xuKlp=;d* g[;smekù tu .=yet( ) g[;s;pcy.ojI Sy;t( p=xeW' sm;pyet( 45 a]wv g;yeTs;-m;in aip v; Vy;útIjRpet( 46 EW c;N{ ;y,o m;s" piv]mOiWs'Stut" ) an;id·eWu sveRWu p[;yɒÿ' iv/Iyte iv/Iyte ”it 47

grAsopacayabhojI syAt pakSafeSaM samApayet evaM hi fuklapakSAdau grAsamekaM tu bhakSayet , grAsApacayabhojI syAt pakSafeSaM samApayet 45 atraiva gAyetsA-mAni api vA vyAhqtIrjapet 46 eSa cAndra ?AyaNo mAsaH pavitramqSisaMstutaH , anAdiSTeSu sarveSu prAyafcittaM vidhIyate vidhIyate iti 47

grAsopacayabhojI syAt pakSafeSaM samApayet evaM hi fuklapakSAdau grAsamekaM tu bhakSayet , grAsApacayabhojI syAt pakSafeSaM samApayet 45 atraiva gAyetsA-mAni api vA vyAhqtIrjapet 46 eSa cAndrA yaNo mAsaH pavitramqSisaMstutaH , anAdiSTeSu sarveSu prAyafcittaM vidhIyate vidhIyate iti 47

ग्रासोपचयभोजी स्यात् पक्षशेषं समापयेत् एवं हि शुक्लपक्षादौ ग्रासमेकं तु भक्षयेत् । ग्रासापचयभोजी स्यात् पक्षशेषं समापयेत् ४५ अत्रैव गायेत्सा-मानि अपि वा व्याहृतीर्जपेत् ४६ एष चान्द्र ?ायणो मासः पवित्रमृषिसंस्तुतः । अनादिष्टेषु सर्वेषु प्रायश्चित्तं विधीयते विधीयते इति ४७

ग्रासोपचयभोजी स्यात् पक्षशेषं समापयेत् एवं हि शुक्लपक्षादौ ग्रासमेकं तु भक्षयेत् । ग्रासापचयभोजी स्यात् पक्षशेषं समापयेत् ४५ अत्रैव गायेत्सा-मानि अपि वा व्याहृतीर्जपेत् ४६ एष चान्द्रा यणो मासः पवित्रमृषिसंस्तुतः । अनादिष्टेषु सर्वेषु प्रायश्चित्तं विधीयते विधीयते इति ४७


1176

aq;itÕCz^" 1 } yh' p[;tStq; s;ymy;Éct' pr;k ”it ÕCz^o y;v-TsÕd;ddIt t;vdXnIy;TpUvRvTsoŒitÕCz^" 2 ÕCz^oŒB.=" s ÕCz^;-itÕCz^" 3 ÕCz^;,;' v[tåp;É, 4 XmÅukƒx;Nv;pyeº[UvoŒ²=lo-m²x%;vj| n%;É¥ÕTywkv;soŒin²Ndt.ojI sÕºÙ=min²Ndt' i]Wv-,mudkopSpxIR d<@Ç km<@lu" S]IxU{ s'.;W,vjIR Sq;n;snxIl ahâStϼ{ ;];v;sIteTy;h .gv;NvÉsÏ" 5 s t´detõmRx;S]' n;pu];y n;²xãy;y n;s'vTsroiWt;y d´;t( 6 sh§' d²=,; AW.wk;dx; gu¨p[s;do v; gu¨p[s;do veit 7

athAtikqcchraH 1 tr?yahaM prAtastathA sAyamayAcitaM parAka iti kqcchro yAva-tsakqdAdadIta tAvadafnIyAtpUrvavatso'tikqcchraH 2 kqcchro'bbhakSaH sa kqcchrA-tikqcchraH 3 kqcchrANAM vratarUpANi 4 fmafrukefAnvApayedbhrUvo'kSilo-mafikhAvarjaM nakhAnnikqtyaikavAso'ninditabhojI sakqdbhaikSamaninditaM triSava-NamudakopasparfI daNDI kamaNDaluH strIfUdra saMbhASaNavarjI sthAnAsanafIla ahastiSThedra ?AtrAvAsItetyAha bhagavAnvasiSThaH 5 sa tadyadetaddharmafAstraM nAputrAya nAfiSyAya nAsaMvatsaroSitAya dadyAt 6 sahasraM dakSiNA qSabhaikAdafA guruprasAdo vA guruprasAdo veti 7

athAtikqcchraH 1 tr! yahaM prAtastathA sAyamayAcitaM parAka iti kqcchro yAva-tsakqdAdadIta tAvadafnIyAtpUrvavatso'tikqcchraH 2 kqcchro'bbhakSaH sa kqcchrA-tikqcchraH 3 kqcchrANAM vratarUpANi 4 fmafrukefAnvApayedbhrUvo'kSilo-mafikhAvarjaM nakhAnnikqtyaikavAso'ninditabhojI sakqdbhaikSamaninditaM triSava-NamudakopasparfI daNDI kamaNDaluH strIfUdra saMbhASaNavarjI sthAnAsanafIla ahastiSThedrA trAvAsItetyAha bhagavAnvasiSThaH 5 sa tadyadetaddharmafAstraM nAputrAya nAfiSyAya nAsaMvatsaroSitAya dadyAt 6 sahasraM dakSiNA qSabhaikAdafA guruprasAdo vA guruprasAdo veti 7

अथातिकृच्छ्रः १ त्र्?यहं प्रातस्तथा सायमयाचितं पराक इति कृच्छ्रो याव-त्सकृदाददीत तावदश्नीयात्पूर्ववत्सोऽतिकृच्छ्रः २ कृच्छ्रोऽब्भक्षः स कृच्छ्रा-तिकृच्छ्रः ३ कृच्छ्राणां व्रतरूपाणि ४ श्मश्रुकेशान्वापयेद्भ्रूवोऽक्षिलो-मशिखावर्जं नखान्निकृत्यैकवासोऽनिन्दितभोजी सकृद्भैक्षमनिन्दितं त्रिषव-णमुदकोपस्पर्शी दण्डी कमण्डलुः स्त्रीशूद्र संभाषणवर्जी स्थानासनशील अहस्तिष्ठेद्र ?ात्रावासीतेत्याह भगवान्वसिष्ठः ५ स तद्यदेतद्धर्मशास्त्रं नापुत्राय नाशिष्याय नासंवत्सरोषिताय दद्यात् ६ सहस्रं दक्षिणा ऋषभैकादशा गुरुप्रसादो वा गुरुप्रसादो वेति ७

अथातिकृच्छ्रः १ त्र्! यहं प्रातस्तथा सायमयाचितं पराक इति कृच्छ्रो याव-त्सकृदाददीत तावदश्नीयात्पूर्ववत्सोऽतिकृच्छ्रः २ कृच्छ्रोऽब्भक्षः स कृच्छ्रा-तिकृच्छ्रः ३ कृच्छ्राणां व्रतरूपाणि ४ श्मश्रुकेशान्वापयेद्भ्रूवोऽक्षिलो-मशिखावर्जं नखान्निकृत्यैकवासोऽनिन्दितभोजी सकृद्भैक्षमनिन्दितं त्रिषव-णमुदकोपस्पर्शी दण्डी कमण्डलुः स्त्रीशूद्र संभाषणवर्जी स्थानासनशील अहस्तिष्ठेद्रा त्रावासीतेत्याह भगवान्वसिष्ठः ५ स तद्यदेतद्धर्मशास्त्रं नापुत्राय नाशिष्याय नासंवत्सरोषिताय दद्यात् ६ सहस्रं दक्षिणा ऋषभैकादशा गुरुप्रसादो वा गुरुप्रसादो वेति ७


1224

a>y;so dxs;h§" s;iv} y;" xo/n' mht( 12

abhyAso dafasAhasraH sAvi tr?yAH fodhanaM mahat 12

abhyAso dafasAhasraH sAvitr! yAH fodhanaM mahat 12

अभ्यासो दशसाहस्रः सावि त्र्?याः शोधनं महत् १२

अभ्यासो दशसाहस्रः सावित्र्! याः शोधनं महत् १२


1241

kmR,; mns; v;c; r;} y; Õtmwnsm(

karmaNA manasA vAcA rA tr?yA kqtamainasam

karmaNA manasA vAcA rAtr! yA kqtamainasam

कर्मणा मनसा वाचा रा त्र्?या कृतमैनसम्

कर्मणा मनसा वाचा रात्र्! या कृतमैनसम्


1295

/nen vwXyxu{ * tu jpwhoRmwiójoÿm" 16

dhanena vaifyafudra ?au tu japairhomairdvijottamaH 16

dhanena vaifyafudrau tu japairhomairdvijottamaH 16

धनेन वैश्यशुद्र ?ौ तु जपैर्होमैर्द्विजोत्तमः १६

धनेन वैश्यशुद्रौ तु जपैर्होमैर्द्विजोत्तमः १६


1316

yq; j;tblo viör( dhTy;{ ;Rnip &m;n(

yathA jAtabalo vahnir dahatyAdra ?A?napi drumAn

yathA jAtabalo vahnir dahatyAdrA rna!pi drumAn

यथा जातबलो वह्निर् दहत्याद्र ?ा?नपि द्रुमान्

यथा जातबलो वह्निर् दहत्याद्रा र्न!पि द्रुमान्


1380

s;iv} y·sh§' tu jp' ÕTvoâTqte rv*

sAvi tr?yaSTasahasraM tu japaM kqtvotthite ravau

sAvitr! yaSTasahasraM tu japaM kqtvotthite ravau

सावि त्र्?यष्टसहस्रं तु जपं कृत्वोत्थिते रवौ

सावित्र्! यष्टसहस्रं तु जपं कृत्वोत्थिते रवौ


1390

ÕCz^' c;N{ ;y,' cwv svRp;pp[,;xnm( 20

kqcchraM cAndra ?AyaNaM caiva sarvapApapraNAfanam 20

kqcchraM cAndrA yaNaM caiva sarvapApapraNAfanam 20

कृच्छ्रं चान्द्र ?ायणं चैव सर्वपापप्रणाशनम् २०

कृच्छ्रं चान्द्रा यणं चैव सर्वपापप्रणाशनम् २०


1394

a.;v;Sy;' n .uïIt Ev' c;N{ ;y,o ivÉ/" Ev' c;N{ ;y,o ivÉ/árit 21

abhAvAsyAM na bhuxjIta evaM cAndra ?AyaNo vidhiH evaM cAndra ?AyaNo vidhiriti 21

abhAvAsyAM na bhuxjIta evaM cAndrA yaNo vidhiH evaM cAndrA yaNo vidhiriti 21

अभावास्यां न भुञ्जीत एवं चान्द्र ?ायणो विधिः एवं चान्द्र ?ायणो विधिरिति २१

अभावास्यां न भुञ्जीत एवं चान्द्रा यणो विधिः एवं चान्द्रा यणो विधिरिति २१


1556

Source: Buehler,

se?race kh?b???haleraNa

srou!cekh! bhue!leraNa

से?रचे ख्?ब्???हलेरण

स्रोउ!चेख्! भुए!लेरण


1557

VŒsi·ÿha-Dharma§Œstra

v?'saSTittaha\a-jxaha\arama\asra'satara\a

v!'saSTittahaa-jxahaaramaasra'sataraa

व्?ऽसष्टित्तहअ-ज्ञहअरमअस्रऽसतरअ

व्!ऽसष्टित्तहअ-ज्ञहअरमअस्रऽसतरअ


1558

, Bombay Sanskrit and Prakrit Series

Na bemaba\aya s?anasakarati anada pra\akarati s??ra??isa

Na bmobaaya s!anasakarati anada praakarati sresie!

ण बेमबअय स्?नसकरति अनद प्रअकरति स्??र??िस

ण ब्मोबअय स्!अनसकरति अनद प्रअकरति स्रेसिए!


1560

Typescript: Input by M. Fushimi, checked by F. Enomoto

tyapesacarapita kh??naputa baya mbha ph??sahamiNi cahecakeda baya phbha enomoto

tyapesacarapitakh! I! naputa baya mbha phsuhamiNi cahecakeda baya phbha enomoto

त्यपेसचरपित ख्??नपुत बय म्भ फ्??सहमिणि चहेचकेद बय फ्भ एनोमोतो

त्यपेसचरपितख्! ई! नपुत बय म्भ फ्सुहमिणि चहेचकेद बय फ्भ एनोमोतो


1562

Conversion to Devanagari using Vedapad Software by Ralph Bunker

cenaverasa??ina to jxeva\ana\aga\ara??i saniga v??da\apa\ada sephataiare barya alapaha b??nakera

cnoverasanio! to jxevaanaagaaraiu! saniga vdeapaada sphotaiare barya alapaha bnukera

चेनवेरस??िन तो ज्ञेवअनअगअर??ि सनिग व्??दअपअद सेफतैअरे बर्य अलपह ब्??नकेर

च्नोवेरसनिओ! तो ज्ञेवअनअगअरैउ! सनिग व्देअपअद स्फोतैअरे बर्य अलपह ब्नुकेर


1565

Formatted for Maharishi University of Management Vedic Literature Collection

pherama\atateda phora m?aha\arasiha??i navi?rasatiya ?opha m?ana\agemenata v??daci lti?ra\ature celalecata??ina

phromaatateda phora m!ahaarasihaiU! navie!rasatiyo pha m!anaagemenata vdeci l!tie!raature clolecatanio!

फेरमअततेद फोर म्?हअरसिह??ि नवि?रसतिय ?ोफ म्?नअगेमेनत व्??दचि ल्ति?रअतुरे चेललेचत??िन

फ्रोमअततेद फोर म्!अहअरसिहैऊ! नविए!रसतियो फ म्!अनअगेमेनत व्देचि ल्!तिए!रअतुरे च्लोलेचतनिओ!