256

ivney" s .ve{ ;D; hIn Ev s v;dt" 59

vineyaH sa bhavedra ?AjxA hIna eva sa vAdataH 59

vineyaH sa bhavedrA jxA hIna eva sa vAdataH 59

विनेयः स भवेद्र ?ाज्ञा हीन एव स वादतः ५९

विनेयः स भवेद्रा ज्ञा हीन एव स वादतः ५९


291

mnuãyÉcÿvwÉc} y;TprI+y; s;?vs;/ut; 68

manuSyacittavaici tr?yAtparIkSyA sAdhvasAdhutA 68

manuSyacittavaicitr! yAtparIkSyA sAdhvasAdhutA 68

मनुष्यचित्तवैचि त्र्?यात्परीक्ष्या साध्वसाधुता ६८

मनुष्यचित्तवैचित्र्! यात्परीक्ष्या साध्वसाधुता ६८


297

at" prI+ymu.ymet{ ;D; ivxeWt"

ataH parIkSyamubhayametadra ?AjxA vifeSataH

ataH parIkSyamubhayametadrA jxA vifeSataH

अतः परीक्ष्यमुभयमेतद्र ?ाज्ञा विशेषतः

अतः परीक्ष्यमुभयमेतद्रा ज्ञा विशेषतः


328

o le%n' v; s l.eT} yh' s¢;hmev v;

fvo lekhanaM vA sa labhe ttr?yahaM saptAhameva vA

fvo lekhanaM vA sa labhettr! yahaM saptAhameva vA

श्वो लेखनं वा स लभे त्त्र्?यहं सप्ताहमेव वा

श्वो लेखनं वा स लभेत्त्र्! यहं सप्ताहमेव वा


490

s>ywrev Éjt" p’;{ ;D; x;Sy" Svx;S]t"

sabhyaireva jitaH pafcAdra ?AjxA fAsyaH svafAstrataH

sabhyaireva jitaH pafcAdrA jxA fAsyaH svafAstrataH

सभ्यैरेव जितः पश्चाद्र ?ाज्ञा शास्यः स्वशास्त्रतः

सभ्यैरेव जितः पश्चाद्रा ज्ञा शास्यः स्वशास्त्रतः


706

Sv;tN} y' ih SmOt' Jywϼ JywÏ' gu,vy" Õtm( 31

svAta ntr?yaM hi smqtaM jyaiSThe jyaiSThaM guNavayaH kqtam 31

svAtantr! yaM hi smqtaM jyaiSThe jyaiSThaM guNavayaH kqtam 31

्वात न्त्र्?यं हि स्मृतं ज्यैष्ठे ज्यैष्ठं गुणवयः कृतम् ३१

्वातन्त्र्! यं हि स्मृतं ज्यैष्ठे ज्यैष्ठं गुणवयः कृतम् ३१


741

aÕt' tdip p[;órSv;tN} ySy hetut" 40

akqtaM tadapi prAhurasvAta ntr?yasya hetutaH 40

akqtaM tadapi prAhurasvAtantr! yasya hetutaH 40

अकृतं तदपि प्राहुरस्वात न्त्र्?यस्य हेतुतः ४०

अकृतं तदपि प्राहुरस्वातन्त्र्! यस्य हेतुतः ४०


833

¬dɐTkƒxip

udafvitkefapiNyAkafAkAdra ?au?SadhayastathA 63

udafvitkefapiNyAkafAkAdrau rSa!dhayastathA 63

उदश्वित्केशपिण्याकशाकाद्र ?ौ?षधयस्तथा ६३

उदश्वित्केशपिण्याकशाकाद्रौ र्ष!धयस्तथा ६३


910

S]I/n' c nreN{ ;,;' n kqn jIyRte

strIdhanaM ca narendra ?ANAM na kathaxcana jIryate

strIdhanaM ca narendrA NAM na kathaxcana jIryate

स्त्रीधनं च नरेन्द्र ?ाणां न कथञ्चन जीर्यते

स्त्रीधनं च नरेन्द्रा णां न कथञ्चन जीर्यते


1111

ivny' d;pye{ ;j; iÃgu,' tu pr;Éjtm( 133

vinayaM dApayedra ?AjA dviguNaM tu parAjitam 133

vinayaM dApayedrA jA dviguNaM tu parAjitam 133

विनयं दापयेद्र ?ाजा द्विगुणं तु पराजितम् १३३

विनयं दापयेद्रा जा द्विगुणं तु पराजितम् १३३


1190

} yvr;" s;²=,oŒinN´;" xucy" xuõbuõy" 153

tr?yavarAH sAkSiNo'nindyAH fucayaH fuddhabuddhayaH 153

tr! yavarAH sAkSiNo'nindyAH fucayaH fuddhabuddhayaH 153

त्र्?यवराः साक्षिणोऽनिन्द्याः शुचयः शुद्धबुद्धयः १५३

त्र्! यवराः साक्षिणोऽनिन्द्याः शुचयः शुद्धबुद्धयः १५३


1192

b[;÷,;" =i]y; vwXy;" xU{ ; ye c;Pyin²Ndt;"

brAhmaNAH kSatriyA vaifyAH fUdra ?A ye cApyaninditAH

brAhmaNAH kSatriyA vaifyAH fUdrA ye cApyaninditAH

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः शूद्र ?ा ये चाप्यनिन्दिताः

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः शूद्रा ये चाप्यनिन्दिताः


1302

grd;ɦdk¡n;xxU{ ;pu]*pp;itk;" 181

garadAgnidakInAfafUdra ?AputraupapAtikAH 181

garadAgnidakInAfafUdrA putraupapAtikAH 181

गरदाग्निदकीनाशशूद्र ?ापुत्रौपपातिकाः १८१

गरदाग्निदकीनाशशूद्रा पुत्रौपपातिकाः १८१


1562

gUhm;nStu vwÉc} y;´id p;p" s jIyte

gUhamAnastu vaici tr?yAdyadi pApaH sa jIyate

gUhamAnastu vaicitr! yAdyadi pApaH sa jIyate

गूहमानस्तु वैचि त्र्?याद्यदि पापः स जीयते

गूहमानस्तु वैचित्र्! याद्यदि पापः स जीयते


1600

ɐ} yN/kÚn%In;' c n;ɦxu²õivR/Iyte 255

fvi tr?yandhakunakhInAM ca nAgnifuddhirvidhIyate 255

fvitr! yandhakunakhInAM ca nAgnifuddhirvidhIyate 255

श्वि त्र्?यन्धकुनखीनां च नाग्निशुद्धिर्विधीयते २५५

श्वित्र्! यन्धकुनखीनां च नाग्निशुद्धिर्विधीयते २५५


2091

n tÃäithre{ ;Do b²lreW p[k¡itRt" 12

na tadvyatiharedra ?Ajxo balireSa prakIrtitaH 12

na tadvyatiharedrA jxo balireSa prakIrtitaH 12

न तद्व्यतिहरेद्र ?ाज्ञो बलिरेष प्रकीर्तितः १२

न तद्व्यतिहरेद्रा ज्ञो बलिरेष प्रकीर्तितः १२


2550

} yh;¶oç' prI=et p;h;Ã;çmev tu

tr?yahAddohyaM parIkSeta paxcAhAdvAhyameva tu

tr! yahAddohyaM parIkSeta paxcAhAdvAhyameva tu

त्र्?यहाद्दोह्यं परीक्षेत पञ्चाहाद्वाह्यमेव तु

त्र्! यहाद्दोह्यं परीक्षेत पञ्चाहाद्वाह्यमेव तु


2615

n;nukËl' c y{ ;j; p[ÕTyvmt' c yt(

nAnukUlaM ca yadra ?AjA prakqtyavamataM ca yat

nAnukUlaM ca yadrA jA prakqtyavamataM ca yat

नानुकूलं च यद्र ?ाजा प्रकृत्यवमतं च यत्

नानुकूलं च यद्रा जा प्रकृत्यवमतं च यत्


2629

p[vOÿmip t{ ;j; ÅeySk;mo invtRyet( 7

pravqttamapi tadra ?AjA freyaskAmo nivartayet 7

pravqttamapi tadrA jA freyaskAmo nivartayet 7

प्रवृत्तमपि तद्र ?ाजा श्रेयस्कामो निवर्तयेत् ७

प्रवृत्तमपि तद्रा जा श्रेयस्कामो निवर्तयेत् ७


2718

r;j;nm;mN} y tt" p[kÚy;RTsetukmR tt( 21

rAjAnamAma ntr?ya tataH prakuryAtsetukarma tat 21

rAjAnamAmantr! ya tataH prakuryAtsetukarma tat 21

राजानमाम न्त्र्?य ततः प्रकुर्यात्सेतुकर्म तत् २१

राजानमामन्त्र्! य ततः प्रकुर्यात्सेतुकर्म तत् २१


2802

tSm;ÿe no¾T=pe{ ;j; t²õ mUl' kÚ$ŸâMbn;m( 42

tasmAtte notkSipedra ?AjA taddhi mUlaM kuTumbinAm 42

tasmAtte notkSipedrA jA taddhi mUlaM kuTumbinAm 42

तस्मात्ते नोत्क्षिपेद्र ?ाजा तद्धि मूलं कुटुम्बिनाम् ४२

तस्मात्ते नोत्क्षिपेद्रा जा तद्धि मूलं कुटुम्बिनाम् ४२


2823

b[;÷,=i]yÉ/x;' xU{ ;,;' c párg[he

brAhmaNakSatriyadhifAM fUdra ?ANAM ca parigrahe

brAhmaNakSatriyadhifAM fUdrA NAM ca parigrahe

ब्राह्मणक्षत्रियधिशां शूद्र ?ाणां च परिग्रहे

ब्राह्मणक्षत्रियधिशां शूद्रा णां च परिग्रहे


2829

xU{ ;y;" p[;itloMyen tq;Nye ptyS]y" 5

fUdra ?AyAH prAtilomyena tathAnye patayastrayaH 5

fUdrA yAH prAtilomyena tathAnye patayastrayaH 5

ूद्र ?ायाः प्रातिलोम्येन तथान्ये पतयस्त्रयः ५

ूद्रा याः प्रातिलोम्येन तथान्ये पतयस्त्रयः ५


3207

n xU{ ;y;" SmOt" k;l EW p[oiWtyoiWt;m(

na fUdra ?AyAH smqtaH kAla eSa proSitayoSitAm

na fUdrA yAH smqtaH kAla eSa proSitayoSitAm

न शूद्र ?ायाः स्मृतः काल एष प्रोषितयोषिताम्

न शूद्रा याः स्मृतः काल एष प्रोषितयोषिताम्


3239

xU{ ;y;' =i]y;ÿÃÉ¥W;do n;m j;yte

fUdra ?AyAM kSatriyAttadvanniSAdo nAma jAyate

fUdrA yAM kSatriyAttadvanniSAdo nAma jAyate

ूद्र ?ायां क्षत्रियात्तद्वन्निषादो नाम जायते

ूद्रा यां क्षत्रियात्तद्वन्निषादो नाम जायते


3241

xU{ ; p;rxv' sUte b[;÷,;duÿr' sutm( 108

fUdra ?A pArafavaM sUte brAhmaNAduttaraM sutam 108

fUdrA pArafavaM sUte brAhmaNAduttaraM sutam 108

ूद्र ?ा पारशवं सूते ब्राह्मणादुत्तरं सुतम् १०८

ूद्रा पारशवं सूते ब्राह्मणादुत्तरं सुतम् १०८


3255

=ÿ;r' =i]y; xU{ ;Tpu]mek;Ntr' tq;

kSattAraM kSatriyA fUdra ?AtputramekAntaraM tathA

kSattAraM kSatriyA fUdrA tputramekAntaraM tathA

क्षत्तारं क्षत्रिया शूद्र ?ात्पुत्रमेकान्तरं तथा

क्षत्तारं क्षत्रिया शूद्रा त्पुत्रमेकान्तरं तथा


3259

c<@;lo j;yte xU{ ;d(b[;÷,o y] muçit

caNDAlo jAyate fUdra ?AdbrAhmaNo yatra muhyati

caNDAlo jAyate fUdrA dbrAhmaNo yatra muhyati

चण्डालो जायते शूद्र ?ाद्ब्राह्मणो यत्र मुह्यति

चण्डालो जायते शूद्रा द्ब्राह्मणो यत्र मुह्यति


3261

tSm;{ ;D; ivxeWe, ²S]yo r+y;Stu s'kr;t( 113

tasmAdra ?AjxA vifeSeNa striyo rakSyAstu saMkarAt 113

tasmAdrA jxA vifeSeNa striyo rakSyAstu saMkarAt 113

तस्माद्र ?ाज्ञा विशेषेण स्त्रियो रक्ष्यास्तु संकरात् ११३

तस्माद्रा ज्ञा विशेषेण स्त्रियो रक्ष्यास्तु संकरात् ११३


3268

iv.;goŒqRSy ip} ySy pu]wyR] p[kLPyte

vibhAgo'rthasya pi tr?yasya putrairyatra prakalpyate

vibhAgo'rthasya pitr! yasya putrairyatra prakalpyate

विभागोऽर्थस्य पि त्र्?यस्य पुत्रैर्यत्र प्रकल्प्यते

विभागोऽर्थस्य पित्र्! यस्य पुत्रैर्यत्र प्रकल्प्यते


3310

ip} y' { Vy' sm;ÉÅTy n ceÿen td;útm( 11

pi tr?yaM dra vyaM samAfritya na cettena tadAhqtam 11

pitr! yaM dra vyaM samAfritya na cettena tadAhqtam 11

पि त्र्?यं द्र व्यं समाश्रित्य न चेत्तेन तदाहृतम् ११

पित्र्! यं द्र व्यं समाश्रित्य न चेत्तेन तदाहृतम् ११


3362

anpTyo'Œx.;GyoŒip inbIRjeâãvtr;iny;t( 24

anapatyoM'fabhAgyo'pi nirbIjeSvitarAniyAt 24

anapatyO'fabhAgyo'pi nirbIjeSvitarAniyAt 24

अनपत्योंऽशभाग्योऽपि निर्बीजेष्वितरानियात् २४

अनपत्यॐऽशभाग्योऽपि निर्बीजेष्वितरानियात् २४


3372

y; tSy duiht; tSy;" ip} yo'Œxo .r,e mt"

yA tasya duhitA tasyAH pi tr?yoM'fo bharaNe mataH

yA tasya duhitA tasyAH pitr! yO'fo bharaNe mataH

या तस्य दुहिता तस्याः पि त्र्?योंऽशो भरणे मतः

या तस्य दुहिता तस्याः पित्र्! यॐऽशो भरणे मतः


3384

Sv;tN} y;iÃp[,Xy²Nt kÚle j;t; aip ²S]y"

svAta ntr?yAdvipraNafyanti kule jAtA api striyaH

svAtantr! yAdvipraNafyanti kule jAtA api striyaH

्वात न्त्र्?याद्विप्रणश्यन्ति कुले जाता अपि स्त्रियः

्वातन्त्र्! याद्विप्रणश्यन्ति कुले जाता अपि स्त्रियः


3386

aSv;tN} ymtSt;s;' p[j;pitrkLpyt( 30

asvAta ntr?yamatastAsAM prajApatirakalpayat 30

asvAtantr! yamatastAsAM prajApatirakalpayat 30

अस्वात न्त्र्?यमतस्तासां प्रजापतिरकल्पयत् ३०

अस्वातन्त्र्! यमतस्तासां प्रजापतिरकल्पयत् ३०


3390

pu];Stu Sqivre .;ve n S]I Sv;tN} ymhRit 31

putrAstu sthavire bhAve na strI svAta ntr?yamarhati 31

putrAstu sthavire bhAve na strI svAtantr! yamarhati 31

पुत्रास्तु स्थविरे भावे न स्त्री स्वात न्त्र्?यमर्हति ३१

पुत्रास्तु स्थविरे भावे न स्त्री स्वातन्त्र्! यमर्हति ३१


3400

aiv´m;ne ip} yeŒqeR Sv;'x;duõÈTy v; pun"

avidyamAne pi tr?ye'rthe svAMfAduddhqtya vA punaH

avidyamAne pitr! ye'rthe svAMfAduddhqtya vA punaH

अविद्यमाने पि त्र्?येऽर्थे स्वांशादुद्धृत्य वा पुनः

अविद्यमाने पित्र्! येऽर्थे स्वांशादुद्धृत्य वा पुनः


3440

è?v| iv.;g;Æ;tStu ip} ymev hreõnm(

UrdhvaM vibhAgAjjAtastu pi tr?yameva hareddhanam

UrdhvaM vibhAgAjjAtastu pitr! yameva hareddhanam

ऊर्ध्वं विभागाज्जातस्तु पि त्र्?यमेव हरेद्धनम्

ऊर्ध्वं विभागाज्जातस्तु पित्र्! यमेव हरेद्धनम्


3472

aNy] b[;÷,e>y" Sy;{ ;j; /mRpr;y,"

anyatra brAhmaNebhyaH syAdra ?AjA dharmaparAyaNaH

anyatra brAhmaNebhyaH syAdrA jA dharmaparAyaNaH

अन्यत्र ब्राह्मणेभ्यः स्याद्र ?ाजा धर्मपरायणः

अन्यत्र ब्राह्मणेभ्यः स्याद्रा जा धर्मपरायणः


3608

prg;]eãvÉ.{ oho hStp;d;yu/;idÉ."

paragAtreSvabhidra ?oho hastapAdAyudhAdibhiH

paragAtreSvabhidro ho hastapAdAyudhAdibhiH

परगात्रेष्वभिद्र ?ोहो हस्तपादायुधादिभिः

परगात्रेष्वभिद्रो हो हस्तपादायुधादिभिः


3650

aip t;n( `;tye{ ;j; n;qRd<@¼n d<@yet( 14

api tAn ghAtayedra ?AjA nArthadaNDena daNDayet 14

api tAn ghAtayedrA jA nArthadaNDena daNDayet 14

अपि तान् घातयेद्र ?ाजा नार्थदण्डेन दण्डयेत् १४

अपि तान् घातयेद्रा जा नार्थदण्डेन दण्डयेत् १४


3684

n;mj;itg[h' TveW;mÉ.{ ohe, kÚvRt"

nAmajAtigrahaM tveSAmabhidra ?oheNa kurvataH

nAmajAtigrahaM tveSAmabhidro heNa kurvataH

नामजातिग्रहं त्वेषामभिद्र ?ोहेण कुर्वतः

नामजातिग्रहं त्वेषामभिद्रो हेण कुर्वतः


3795

n tTp[vtRye{ ;j; p[vOÿ' c invtRyet( 8

na tatpravartayedra ?AjA pravqttaM ca nivartayet 8

na tatpravartayedrA jA pravqttaM ca nivartayet 8

न तत्प्रवर्तयेद्र ?ाजा प्रवृत्तं च निवर्तयेत् ८

न तत्प्रवर्तयेद्रा जा प्रवृत्तं च निवर्तयेत् ८


3825

SvkmR jç;ÃwXyStu xU{ " sv| ivxeWyet(

svakarma jahyAdvaifyastu fUdra ?H sarvaM vifeSayet

svakarma jahyAdvaifyastu fUdra H! sarvaM vifeSayet

स्वकर्म जह्याद्वैश्यस्तु शूद्र ?ः सर्वं विशेषयेत्

स्वकर्म जह्याद्वैश्यस्तु शूद्र ः! सर्वं विशेषयेत्


3875

aÉ.y;it pr;N];j; tdeN{ " s ¬d;út" 28

abhiyAti parAntrAjA tadendra ?H sa udAhqtaH 28

abhiyAti parAntrAjA tadendra H! sa udAhqtaH 28

अभियाति परान्त्राजा तदेन्द्र ?ः स उदाहृतः २८

अभियाति परान्त्राजा तदेन्द्र ः! स उदाहृतः २८


3943

smu{ e smt;' y;it tÃ{ ;Do `n;gm" 45

samudre samatAM yAti tadvadra ?Ajxo ghanAgamaH 45

samudre samatAM yAti tadvadrA jxo ghanAgamaH 45

समुद्रे समतां याति तद्वद्र ?ाज्ञो घनागमः ४५

समुद्रे समतां याति तद्वद्रा ज्ञो घनागमः ४५


3951

t{ ;D;PynumNtVymeW /mR" sn;tn" 47

tadra ?AjxApyanumantavyameSa dharmaH sanAtanaH 47

tadrA jxApyanumantavyameSa dharmaH sanAtanaH 47

तद्र ?ाज्ञाप्यनुमन्तव्यमेष धर्मः सनातनः ४७

तद्रा ज्ञाप्यनुमन्तव्यमेष धर्मः सनातनः ४७


4143

n Ém]k;r,;{ ;Do ivpul;Ã; /n;gm;t(

na mitrakAraNAdra ?Ajxo vipulAdvA dhanAgamAt

na mitrakAraNAdrA jxo vipulAdvA dhanAgamAt

न मित्रकारणाद्र ?ाज्ञो विपुलाद्वा धनागमात्

न मित्रकारणाद्रा ज्ञो विपुलाद्वा धनागमात्


4155

svRSv' v; hre{ ;j; ctuq| v;vxeWyet(

sarvasvaM vA haredra ?AjA caturthaM vAvafeSayet

sarvasvaM vA haredrA jA caturthaM vAvafeSayet

सर्वस्वं वा हरेद्र ?ाजा चतुर्थं वावशेषयेत्

सर्वस्वं वा हरेद्रा जा चतुर्थं वावशेषयेत्


4185

ax;sn;ÿu t{ ;j; StenSy;Òoit ik¾LbWm( 49

afAsanAttu tadra ?AjA stenasyApnoti kilbiSam 49

afAsanAttu tadrA jA stenasyApnoti kilbiSam 49

अशासनात्तु तद्र ?ाजा स्तेनस्याप्नोति किल्बिषम् ४९

अशासनात्तु तद्रा जा स्तेनस्याप्नोति किल्बिषम् ४९


4213

ÃävroŒ·;pr’;NyS} yvro Ã;dxoÿr" 56

dvyavaro'STAparafcAnya str?yavaro dvAdafottaraH 56

dvyavaro'STAparafcAnyastr! yavaro dvAdafottaraH 56

द्व्यवरोऽष्टापरश्चान्य स्त्र्?यवरो द्वादशोत्तरः ५६

द्व्यवरोऽष्टापरश्चान्यस्त्र्! यवरो द्वादशोत्तरः ५६