iv£¡,Iy;idTyupp;tk;in 23 it§o b[;÷,Sy .;y;R v,;RnupUVyeR, ù r;jNySy Ekk; vwXyxU{ yo" 24 xU{ ;mPyek mN]vj| tÃt( 25 tq; n kÚy;Rt( 26 ato ih /[uv" kÚl;pkWR" p[eTy c;SvgR" 27 Wi@ªvv;h;" 28 b[;÷o dwv a;WoR g;N/vR" =;T]o m;nuWeit 29 Czt ¬dkpUv| y;' d´;Ts b[;÷" 30 yDtN]e ivtt AiTvje kmR kÚvRte kNy;' d´;dl'ÕTy y' dwvÉmTy;c=te 31 goÉmqunen c;WR" 32 sk;m;' k;mym;n" sëxI' yo inmuç;Ts g;N/vR" 33 y;' blen shs; p[mQy hr²Nt s =;T]" 34 pÉ,Tv; /n£¡t;' s m;nuW" 35 tSm;d( duihtOmteÉ/rq' xt' deyÉmtIh £yo ivD;yte 36 y; pTyu" £¡t; sTyq;NywrtIit h c;tum;RSyeWu 37
vikrINIyAdityupapAtakAni 23 tisro brAhmaNasya bhAryA varNAnupUrvyeNa dve rAjanyasya ekaikA vaifyafUdra yoH 24 fUdra ?Amapyeke mantravarjaM tadvat 25 tathA na kuryAt 26 ato hi dhruvaH kulApakarSaH pretya cAsvargaH 27 SaDvivAhAH 28 brAhmo daiva ArSo gAndharvaH kSAttro mAnuSafceti 29 icchata udakapUrvaM yAM dadyAtsa brAhmaH 30 yajxatantre vitata qtvije karma kurvate kanyAM dadyAdalaMkqtya yaM daivamityAcakSate 31 gomithunena cArSaH 32 sakAmAM kAmayamAnaH sadqfIM yo nimuhyAtsa gAndharvaH 33 yAM balena sahasA pramathya haranti sa kSAttraH 34 paNitvA dhanakrItAM sa mAnuSaH 35 tasmAd duhitqmate'dhirathaM fataM deyamitIha krayo vijxAyate 36 yA patyuH krItA satyathAnyaifcaratIti ha cAturmAsyeSu 37
vikrINIyAdityupapAtakAni 23 tisro brAhmaNasya bhAryA varNAnupUrvyeNa dve rAjanyasya ekaikA vaifyafUdra yoH 24 fUdrA mapyeke mantravarjaM tadvat 25 tathA na kuryAt 26 ato hi dhruvaH kulApakarSaH pretya cAsvargaH 27 SaDvivAhAH 28 brAhmo daiva ArSo gAndharvaH kSAttro mAnuSafceti 29 icchata udakapUrvaM yAM dadyAtsa brAhmaH 30 yajxatantre vitata qtvije karma kurvate kanyAM dadyAdalaMkqtya yaM daivamityAcakSate 31 gomithunena cArSaH 32 sakAmAM kAmayamAnaH sadqfIM yo nimuhyAtsa gAndharvaH 33 yAM balena sahasA pramathya haranti sa kSAttraH 34 paNitvA dhanakrItAM sa mAnuSaH 35 tasmAd duhitqmate'dhirathaM fataM deyamitIha krayo vijxAyate 36 yA patyuH krItA satyathAnyaifcaratIti ha cAturmAsyeSu 37
विक्रीणीयादित्युपपातकानि २३ तिस्रो ब्राह्मणस्य भार्या वर्णानुपूर्व्येण द्वे राजन्यस्य एकैका वैश्यशूद्र योः २४ शूद्र ?ामप्येके मन्त्रवर्जं तद्वत् २५ तथा न कुर्यात् २६ अतो हि ध्रुवः कुलापकर्षः प्रेत्य चास्वर्गः २७ षड्विवाहाः २८ ब्राह्मो दैव आर्षो गान्धर्वः क्षात्त्रो मानुषश्चेति २९ इच्छत उदकपूर्वं यां दद्यात्स ब्राह्मः ३० यज्ञतन्त्रे वितत ऋत्विजे कर्म कुर्वते कन्यां दद्यादलंकृत्य यं दैवमित्याचक्षते ३१ गोमिथुनेन चार्षः ३२ सकामां कामयमानः सदृशीं यो निमुह्यात्स गान्धर्वः ३३ यां बलेन सहसा प्रमथ्य हरन्ति स क्षात्त्रः ३४ पणित्वा धनक्रीतां स मानुषः ३५ तस्माद् दुहितृमतेऽधिरथं शतं देयमितीह क्रयो विज्ञायते ३६ या पत्युः क्रीता सत्यथान्यैश्चरतीति ह चातुर्मास्येषु ३७
विक्रीणीयादित्युपपातकानि २३ तिस्रो ब्राह्मणस्य भार्या वर्णानुपूर्व्येण द्वे राजन्यस्य एकैका वैश्यशूद्र योः २४ शूद्रा मप्येके मन्त्रवर्जं तद्वत् २५ तथा न कुर्यात् २६ अतो हि ध्रुवः कुलापकर्षः प्रेत्य चास्वर्गः २७ षड्विवाहाः २८ ब्राह्मो दैव आर्षो गान्धर्वः क्षात्त्रो मानुषश्चेति २९ इच्छत उदकपूर्वं यां दद्यात्स ब्राह्मः ३० यज्ञतन्त्रे वितत ऋत्विजे कर्म कुर्वते कन्यां दद्यादलंकृत्य यं दैवमित्याचक्षते ३१ गोमिथुनेन चार्षः ३२ सकामां कामयमानः सदृशीं यो निमुह्यात्स गान्धर्वः ३३ यां बलेन सहसा प्रमथ्य हरन्ति स क्षात्त्रः ३४ पणित्वा धनक्रीतां स मानुषः ३५ तस्माद् दुहितृमतेऽधिरथं शतं देयमितीह क्रयो विज्ञायते ३६ या पत्युः क्रीता सत्यथान्यैश्चरतीति ह चातुर्मास्येषु ३७
cTv;ro v,;R b[;÷,=²T]yvwXyxU{ ;" 1 ]yo v,;R iÃj;tyo b[;÷,-=²T]yvwXy;" 2 teW;' m;turg[eÉ/jnn' iÃtIy' m*ïIbN/ne 3 t];Sy m;t; s;iv]I ipt; Tv;c;yR ¬Cyte 4 vedp[d;n;²TpteTy;c;yRm;c=te 5 aq;Pyud;hr²Nt 6 Ãymu vw h pu¨WSy reto b[;÷,Syo?v| n;.erv;RcIn-mNy´´dU?v| n;.eSten;Sy;n*rsI p[j; j;yte 7 ydupnyit jnNy;' jn-yit yTs;/U kroit 8 aq ydv;RcIn' n;meSteneh;Sy*rsI p[j; j;yte 9 tSm;Cz^oi]ymnUc;nmp[josIit n vdNtIit 10 h;rItoPyud;hrit 11
catvAro varNA brAhmaNakSattriyavaifyafUdra ?AH 1 trayo varNA dvijAtayo brAhmaNa-kSattriyavaifyAH 2 teSAM mAturagre'dhijananaM dvitIyaM mauxjIbandhane 3 tatrAsya mAtA sAvitrI pitA tvAcArya ucyate 4 vedapradAnAtpitetyAcAryamAcakSate 5 athApyudAharanti 6 dvayamu vai ha puruSasya reto brAhmaNasyordhvaM nAbherarvAcIna-manyadyadyadUrdhvaM nAbhestenAsyAnaurasI prajA jAyate 7 yadupanayati jananyAM jana-yati yatsAdhU karoti 8 atha yadarvAcInaM nAmestenehAsyaurasI prajA jAyate 9 tasmAcchrotriyamanUcAnamaprajo'sIti na vadantIti 10 hArIto'pyudAharati 11
catvAro varNA brAhmaNakSattriyavaifyafUdrA H! 1 trayo varNA dvijAtayo brAhmaNa-kSattriyavaifyAH 2 teSAM mAturagre'dhijananaM dvitIyaM mauxjIbandhane 3 tatrAsya mAtA sAvitrI pitA tvAcArya ucyate 4 vedapradAnAtpitetyAcAryamAcakSate 5 athApyudAharanti 6 dvayamu vai ha puruSasya reto brAhmaNasyordhvaM nAbherarvAcIna-manyadyadyadUrdhvaM nAbhestenAsyAnaurasI prajA jAyate 7 yadupanayati jananyAM jana-yati yatsAdhU karoti 8 atha yadarvAcInaM nAmestenehAsyaurasI prajA jAyate 9 tasmAcchrotriyamanUcAnamaprajo'sIti na vadantIti 10 hArIto'pyudAharati 11
चत्वारो वर्णा ब्राह्मणक्षत्त्रियवैश्यशूद्र ?ाः १ त्रयो वर्णा द्विजातयो ब्राह्मण-क्षत्त्रियवैश्याः २ तेषां मातुरग्रेऽधिजननं द्वितीयं मौञ्जीबन्धने ३ तत्रास्य माता सावित्री पिता त्वाचार्य उच्यते ४ वेदप्रदानात्पितेत्याचार्यमाचक्षते ५ अथाप्युदाहरन्ति ६ द्वयमु वै ह पुरुषस्य रेतो ब्राह्मणस्योर्ध्वं नाभेरर्वाचीन-मन्यद्यद्यदूर्ध्वं नाभेस्तेनास्यानौरसी प्रजा जायते ७ यदुपनयति जनन्यां जन-यति यत्साधू करोति ८ अथ यदर्वाचीनं नामेस्तेनेहास्यौरसी प्रजा जायते ९ तस्माच्छ्रोत्रियमनूचानमप्रजोऽसीति न वदन्तीति १० हारीतोऽप्युदाहरति ११
चत्वारो वर्णा ब्राह्मणक्षत्त्रियवैश्यशूद्रा ः! १ त्रयो वर्णा द्विजातयो ब्राह्मण-क्षत्त्रियवैश्याः २ तेषां मातुरग्रेऽधिजननं द्वितीयं मौञ्जीबन्धने ३ तत्रास्य माता सावित्री पिता त्वाचार्य उच्यते ४ वेदप्रदानात्पितेत्याचार्यमाचक्षते ५ अथाप्युदाहरन्ति ६ द्वयमु वै ह पुरुषस्य रेतो ब्राह्मणस्योर्ध्वं नाभेरर्वाचीन-मन्यद्यद्यदूर्ध्वं नाभेस्तेनास्यानौरसी प्रजा जायते ७ यदुपनयति जनन्यां जन-यति यत्साधू करोति ८ अथ यदर्वाचीनं नामेस्तेनेहास्यौरसी प्रजा जायते ९ तस्माच्छ्रोत्रियमनूचानमप्रजोऽसीति न वदन्तीति १० हारीतोऽप्युदाहरति ११
} yhe, xU{ o .vit b[;÷,;" =Iriv£y;t( it 31
tr?yaheNa fUdra ?o bhavati brAhmaNAH kSIravikrayAt iti 31
tr! yaheNa fUdro bhavati brAhmaNAH kSIravikrayAt iti 31
त्र्?यहेण शूद्र ?ो भवति ब्राह्मणाः क्षीरविक्रयात् इति ३१
त्र्! यहेण शूद्रो भवति ब्राह्मणाः क्षीरविक्रयात् इति ३१
t' g[;m' d<@ye{ ;j; cor.ÿ_p[do ih s" 5
taM grAmaM daNDayedra ?AjA corabhaktaprado hi saH 5
taM grAmaM daNDayedrA jA corabhaktaprado hi saH 5
तं ग्रामं दण्डयेद्र ?ाजा चोरभक्तप्रदो हि सः ५
तं ग्रामं दण्डयेद्रा जा चोरभक्तप्रदो हि सः ५
ap[D;ym;n' ivÿ' yoÉ/gCz¹{ ;j;tõredÉ/gN]e WÏm'x' p[d;y 14 b[;-
aprajxAyamAnaM vittaM yo'dhigacchedra ?AjAtaddharedadhigantre SaSThamaMfaM pradAya 14 brA-
aprajxAyamAnaM vittaM yo'dhigacchedrA jAtaddharedadhigantre SaSThamaMfaM pradAya 14 brA-
अप्रज्ञायमानं वित्तं योऽधिगच्छेद्र ?ाजातद्धरेदधिगन्त्रे षष्ठमंशं प्रदाय १४ ब्रा-
अप्रज्ञायमानं वित्तं योऽधिगच्छेद्रा जातद्धरेदधिगन्त्रे षष्ठमंशं प्रदाय १४ ब्रा-
a;¦eym( 60 p[de²xNy©ÏyorNtr; ip} ym( 61 roct it s;y' p[;tr¦I-
Agneyam 60 pradefinyazguSThayorantarA pi tr?yam 61 rocata iti sAyaM prAtaragnI-
Agneyam 60 pradefinyazguSThayorantarA pitr! yam 61 rocata iti sAyaM prAtaragnI-
आग्नेयम् ६० प्रदेशिन्यङ्गुष्ठयोरन्तरा पि त्र्?यम् ६१ रोचत इति सायं प्रातरग्नी-
आग्नेयम् ६० प्रदेशिन्यङ्गुष्ठयोरन्तरा पित्र्! यम् ६१ रोचत इति सायं प्रातरग्नी-
NyÉ.pUjyet( 62 SvidtÉmit ip} yeWu 63 s'p¥ÉmTy;>yudÉykWu 64
nyabhipUjayet 62 svaditamiti pi tr?yeSu 63 saMpannamityAbhyudayikeSu 64
nyabhipUjayet 62 svaditamiti pitr! yeSu 63 saMpannamityAbhyudayikeSu 64
न्यभिपूजयेत् ६२ स्वदितमिति पि त्र्?येषु ६३ संपन्नमित्याभ्युदयिकेषु ६४
न्यभिपूजयेत् ६२ स्वदितमिति पित्र्! येषु ६३ संपन्नमित्याभ्युदयिकेषु ६४
èå tdSy yÃwXy" pÎ;' xU{ o aj;yt
UrU tadasya yadvaifyaH padbhyAM fUdra ?o ajAyata
UrU tadasya yadvaifyaH padbhyAM fUdro ajAyata
ऊरू तदस्य यद्वैश्यः पद्भ्यां शूद्र ?ो अजायत
ऊरू तदस्य यद्वैश्यः पद्भ्यां शूद्रो अजायत
it ingmo .vit 2 g;y} y; zNds; b[;÷,msOj²T]·.; r;jNy' j-
iti nigamo bhavati 2 gAya tr?yA chandasA brAhmaNamasqjattriSTubhA rAjanyaM ja-
iti nigamo bhavati 2 gAyatr! yA chandasA brAhmaNamasqjattriSTubhA rAjanyaM ja-
इति निगमो भवति २ गाय त्र्?या छन्दसा ब्राह्मणमसृजत्त्रिष्टुभा राजन्यं ज-
इति निगमो भवति २ गायत्र्! या छन्दसा ब्राह्मणमसृजत्त्रिष्टुभा राजन्यं ज-
pcedevmSy;itQy' kÚvRNtIit 8 ¬dki£y;mx*c' c iÃvW;RTp[.Oit mOt ¬.y' kÚy;Rt( 9 dNtjnn;idTyek 10 xrIrmɦn; s'yoJy;nve+ym;,; apo>yvy²Nt 11 sVyetr;>y;' p;É,>y;mudki£y;' kÚvR²Nt 12 ayuãm; d²=,;mu%;" 13 ipt¿,;' v; EW; idkª y; d²=,; 14 gOh;Nv[ÉjTv; p[St;re } yhmnXnNt a;sIrn( 15 axÿ_* £¡toTp¥en vteRrNdx;h' x;v-m;x*c' sip<@¼Wu iv/Iyte 16 mr,;Tp[.Oit idvsg,n; sip<@t; tu s¢pu¨W' ivD;yte 17 ap[æ;;n;' S]I,;' i]pu¨W' i]idn' ivD;yte 18 p[æ;;n;Émtre kÚvIRr'St;' teW;' jnnePyevmev inpu,;' xu²õÉmCzt;'
pacedevamasyAtithyaM kurvantIti 8 udakakriyAmafaucaM ca dvivarSAtprabhqti mqta ubhayaM kuryAt 9 dantajananAdityeke 10 farIramagninA saMyojyAnavekSyamANA apo'bhyavayanti 11 savyetarAbhyAM pANibhyAmudakakriyAM kurvanti 12 ayuSmA dakSiNAmukhAH 13 pitQNAM vA eSA dik yA dakSiNA 14 gqhAnvrajitvA prastAre tr?yahamanafnanta AsIran 15 afaktau krItotpannena varterandafAhaM fAva-mAfaucaM sapiNDeSu vidhIyate 16 maraNAtprabhqti divasagaNanA sapiNDatA tu saptapuruSaM vijxAyate 17 aprattAnAM strINAM tripuruSaM tridinaM vijxAyate 18 prattAnAmitare kurvIraMstAMfca teSAM janane'pyevameva nipuNAM fuddhimicchatAM
pacedevamasyAtithyaM kurvantIti 8 udakakriyAmafaucaM ca dvivarSAtprabhqti mqta ubhayaM kuryAt 9 dantajananAdityeke 10 farIramagninA saMyojyAnavekSyamANA apo'bhyavayanti 11 savyetarAbhyAM pANibhyAmudakakriyAM kurvanti 12 ayuSmA dakSiNAmukhAH 13 pitQNAM vA eSA dik yA dakSiNA 14 gqhAnvrajitvA prastAre tr! yahamanafnanta AsIran 15 afaktau krItotpannena varterandafAhaM fAva-mAfaucaM sapiNDeSu vidhIyate 16 maraNAtprabhqti divasagaNanA sapiNDatA tu saptapuruSaM vijxAyate 17 aprattAnAM strINAM tripuruSaM tridinaM vijxAyate 18 prattAnAmitare kurvIraMstAMfca teSAM janane'pyevameva nipuNAM fuddhimicchatAM
पचेदेवमस्यातिथ्यं कुर्वन्तीति ८ उदकक्रियामशौचं च द्विवर्षात्प्रभृति मृत उभयं कुर्यात् ९ दन्तजननादित्येके १० शरीरमग्निना संयोज्यानवेक्ष्यमाणा अपोऽभ्यवयन्ति ११ सव्येतराभ्यां पाणिभ्यामुदकक्रियां कुर्वन्ति १२ अयुष्मा दक्षिणामुखाः १३ पितॄणां वा एषा दिक् या दक्षिणा १४ गृहान्व्रजित्वा प्रस्तारे त्र्?यहमनश्नन्त आसीरन् १५ अशक्तौ क्रीतोत्पन्नेन वर्तेरन्दशाहं शाव-माशौचं सपिण्डेषु विधीयते १६ मरणात्प्रभृति दिवसगणना सपिण्डता तु सप्तपुरुषं विज्ञायते १७ अप्रत्तानां स्त्रीणां त्रिपुरुषं त्रिदिनं विज्ञायते १८ प्रत्तानामितरे कुर्वीरंस्तांश्च तेषां जननेऽप्येवमेव निपुणां शुद्धिमिच्छतां
पचेदेवमस्यातिथ्यं कुर्वन्तीति ८ उदकक्रियामशौचं च द्विवर्षात्प्रभृति मृत उभयं कुर्यात् ९ दन्तजननादित्येके १० शरीरमग्निना संयोज्यानवेक्ष्यमाणा अपोऽभ्यवयन्ति ११ सव्येतराभ्यां पाणिभ्यामुदकक्रियां कुर्वन्ति १२ अयुष्मा दक्षिणामुखाः १३ पितॄणां वा एषा दिक् या दक्षिणा १४ गृहान्व्रजित्वा प्रस्तारे त्र्! यहमनश्नन्त आसीरन् १५ अशक्तौ क्रीतोत्पन्नेन वर्तेरन्दशाहं शाव-माशौचं सपिण्डेषु विधीयते १६ मरणात्प्रभृति दिवसगणना सपिण्डता तु सप्तपुरुषं विज्ञायते १७ अप्रत्तानां स्त्रीणां त्रिपुरुषं त्रिदिनं विज्ञायते १८ प्रत्तानामितरे कुर्वीरंस्तांश्च तेषां जननेऽप्येवमेव निपुणां शुद्धिमिच्छतां
÷,o dxr;]e, pdxr;]e, .UÉmpo Év'xitr;]e, vwXy" xU{ o m;sen xu?yit
hmaNo dafarAtreNa paxcadafarAtreNa bhUmipo viMfatirAtreNa vaifyaH fUdra ?o mAsena fudhyati
hmaNo dafarAtreNa paxcadafarAtreNa bhUmipo viMfatirAtreNa vaifyaH fUdro mAsena fudhyati
ह्मणो दशरात्रेण पञ्चदशरात्रेण भूमिपो विंशतिरात्रेण वैश्यः शूद्र ?ो मासेन शुध्यति
ह्मणो दशरात्रेण पञ्चदशरात्रेण भूमिपो विंशतिरात्रेण वैश्यः शूद्रो मासेन शुध्यति
pu] Sq;ivre .;ve n S]I Sv;tN} ymhRit 4
putrafca sthAvire bhAve na strI svAta ntr?yamarhati 4
putrafca sthAvire bhAve na strI svAtantr! yamarhati 4
पुत्रश्च स्थाविरे भावे न स्त्री स्वात न्त्र्?यमर्हति ४
पुत्रश्च स्थाविरे भावे न स्त्री स्वातन्त्र्! यमर्हति ४
p;];,;mip tTp;]' xU{ ;¥' ySy nodre 24
pAtrANAmapi tatpAtraM fUdra ?AnnaM yasya nodare 24
pAtrANAmapi tatpAtraM fUdrA nnaM yasya nodare 24
पात्राणामपि तत्पात्रं शूद्र ?ान्नं यस्य नोदरे २४
पात्राणामपि तत्पात्रं शूद्रा न्नं यस्य नोदरे २४
xU{ ;¥rspu·;©o ç/Iy;noip inTyx"
fUdra ?AnnarasapuSTAzgo hyadhIyAno'pi nityafaH
fUdrA nnarasapuSTAzgo hyadhIyAno'pi nityafaH
शूद्र ?ान्नरसपुष्टाङ्गो ह्यधीयानोऽपि नित्यशः
शूद्रा न्नरसपुष्टाङ्गो ह्यधीयानोऽपि नित्यशः
xU{ ;¥enodrSqen y" kɲNm[yte iÃj"
fUdra ?Annenodarasthena yaH kafcinmriyate dvijaH
fUdrA nnenodarasthena yaH kafcinmriyate dvijaH
शूद्र ?ान्नेनोदरस्थेन यः कश्चिन्म्रियते द्विजः
शूद्रा न्नेनोदरस्थेन यः कश्चिन्म्रियते द्विजः
xU{ ;¥en tu .uÿ_n mwqun' yoÉ/gCzit
fUdra ?Annena tu bhuktena maithunaM yo'dhigacchati
fUdrA nnena tu bhuktena maithunaM yo'dhigacchati
शूद्र ?ान्नेन तु भुक्तेन मैथुनं योऽधिगच्छति
शूद्रा न्नेन तु भुक्तेन मैथुनं योऽधिगच्छति
W@h;R .v²Nt AiTvâGvv;çr;j;iptOVy;tkm;tul; 1 vwdevSy ÉsõSy s;y' p[;ggORç;¦* juüy;t( 2 gOhdevt;>yo b²l' hret( 3 Åoi]y;y;gt;y .;g' dæv; b[÷c;ár,e v;nNtr' iptO>yo d´;t( 4 ttoitÉq' .ojyet( Åey;'s' Åey;'sm;nupUVyeR, SvgOç;,;' kÚm;rb;lvOõt-¨,p[.UtI'Sttopr;NgOç;n( 5 c<@;lpittv;yse>yo .Um* invRpet( 6 xU{ ;yoiCz·mnuiCz·' v; d´;t( 7 xeW' d'ptI .uïIy;t;m( 8 svoRpyogen pun" p;k" 9 yid in¨¢e vwdeveitÉqr;gCz¹iÃxeWe,;Sm; a¥' k;ryet( 10 ivD;yte ih 11 vw;nr" p[ivxTyitÉqb[;R÷,o gOh' tSm;dy a;n-yNTy¥' vW;R>ySt;' ih x;²Nt' jn; ivduárit 12 t' .ojÉyTvop;sIt;-sIm;Ntmnuv[jet( anuD;n;Ã; 13 apr= è?v| ctuQy;Ü" iptO>yo d´;TpUveR-´ub[;R÷,;Ns'inp;Ty ytINgOhSq;Ns;/UNv; pár,tvysoivkmRSq;Hz^o-i]y;n²xãy;nNtev;sIn" ²xãy;nip gunvto .ojyet( 14 ivl¦xuKl-
SaDarhA bhavanti qtvigvivAhyarAjApitqvyasnAtakamAtulAfca 1 vaifvadevasya siddhasya sAyaM prAgargqhyAgnau juhuyAt 2 gqhadevatAbhyo baliM haret 3 frotriyAyAgatAya bhAgaM dattvA brahmacAriNe vAnantaraM pitqbhyo dadyAt 4 tato'tithiM bhojayet freyAMsaM freyAMsamAnupUrvyeNa svagqhyANAM kumArabAlavqddhata-ruNaprabhUtIMstato'parAngqhyAn 5 fvacaNDAlapatitavAyasebhyo bhUmau nirvapet 6 fUdra ?AyocchiSTamanucchiSTaM vA dadyAt 7 feSaM daMpatI bhuxjIyAtAm 8 sarvopayogena punaH pAkaH 9 yadi nirupte vaifvadeve'tithirAgacchedvifeSeNAsmA annaM kArayet 10 vijxAyate hi 11 vaifvAnaraH pravifatyatithirbrAhmaNo gqhaM tasmAdaya Ana-yantyannaM varSAbhyastAM hi fAntiM janA viduriti 12 taM bhojayitvopAsItA-sImAntamanuvrajet anujxAnAdvA 13 aparakSa UrdhvaM caturthyAH pitqbhyo dadyAtpUrve-dyurbrAhmaNAnsaMnipAtya yatIngqhasthAnsAdhUnvA pariNatavayaso'vikarmasthAxchro-triyAnafiSyAnantevAsInaH fiSyAnapi gunavato bhojayet 14 vilagnafukla-
SaDarhA bhavanti qtvigvivAhyarAjApitqvyasnAtakamAtulAfca 1 vaifvadevasya siddhasya sAyaM prAgargqhyAgnau juhuyAt 2 gqhadevatAbhyo baliM haret 3 frotriyAyAgatAya bhAgaM dattvA brahmacAriNe vAnantaraM pitqbhyo dadyAt 4 tato'tithiM bhojayet freyAMsaM freyAMsamAnupUrvyeNa svagqhyANAM kumArabAlavqddhata-ruNaprabhUtIMstato'parAngqhyAn 5 fvacaNDAlapatitavAyasebhyo bhUmau nirvapet 6 fUdrA yocchiSTamanucchiSTaM vA dadyAt 7 feSaM daMpatI bhuxjIyAtAm 8 sarvopayogena punaH pAkaH 9 yadi nirupte vaifvadeve'tithirAgacchedvifeSeNAsmA annaM kArayet 10 vijxAyate hi 11 vaifvAnaraH pravifatyatithirbrAhmaNo gqhaM tasmAdaya Ana-yantyannaM varSAbhyastAM hi fAntiM janA viduriti 12 taM bhojayitvopAsItA-sImAntamanuvrajet anujxAnAdvA 13 aparakSa UrdhvaM caturthyAH pitqbhyo dadyAtpUrve-dyurbrAhmaNAnsaMnipAtya yatIngqhasthAnsAdhUnvA pariNatavayaso'vikarmasthAxchro-triyAnafiSyAnantevAsInaH fiSyAnapi gunavato bhojayet 14 vilagnafukla-
षडर्हा भवन्ति ऋत्विग्विवाह्यराजापितृव्यस्नातकमातुलाश्च १ वैश्वदेवस्य सिद्धस्य सायं प्रागर्गृह्याग्नौ जुहुयात् २ गृहदेवताभ्यो बलिं हरेत् ३ श्रोत्रियायागताय भागं दत्त्वा ब्रह्मचारिणे वानन्तरं पितृभ्यो दद्यात् ४ ततोऽतिथिं भोजयेत् श्रेयांसं श्रेयांसमानुपूर्व्येण स्वगृह्याणां कुमारबालवृद्धत-रुणप्रभूतींस्ततोऽपरान्गृह्यान् ५ श्वचण्डालपतितवायसेभ्यो भूमौ निर्वपेत् ६ शूद्र ?ायोच्छिष्टमनुच्छिष्टं वा दद्यात् ७ शेषं दंपती भुञ्जीयाताम् ८ सर्वोपयोगेन पुनः पाकः ९ यदि निरुप्ते वैश्वदेवेऽतिथिरागच्छेद्विशेषेणास्मा अन्नं कारयेत् १० विज्ञायते हि ११ वैश्वानरः प्रविशत्यतिथिर्ब्राह्मणो गृहं तस्मादय आन-यन्त्यन्नं वर्षाभ्यस्तां हि शान्तिं जना विदुरिति १२ तं भोजयित्वोपासीता-सीमान्तमनुव्रजेत् अनुज्ञानाद्वा १३ अपरक्ष ऊर्ध्वं चतुर्थ्याः पितृभ्यो दद्यात्पूर्वे-द्युर्ब्राह्मणान्संनिपात्य यतीन्गृहस्थान्साधून्वा परिणतवयसोऽविकर्मस्थाञ्छ्रो-त्रियानशिष्यानन्तेवासीनः शिष्यानपि गुनवतो भोजयेत् १४ विलग्नशुक्ल-
षडर्हा भवन्ति ऋत्विग्विवाह्यराजापितृव्यस्नातकमातुलाश्च १ वैश्वदेवस्य सिद्धस्य सायं प्रागर्गृह्याग्नौ जुहुयात् २ गृहदेवताभ्यो बलिं हरेत् ३ श्रोत्रियायागताय भागं दत्त्वा ब्रह्मचारिणे वानन्तरं पितृभ्यो दद्यात् ४ ततोऽतिथिं भोजयेत् श्रेयांसं श्रेयांसमानुपूर्व्येण स्वगृह्याणां कुमारबालवृद्धत-रुणप्रभूतींस्ततोऽपरान्गृह्यान् ५ श्वचण्डालपतितवायसेभ्यो भूमौ निर्वपेत् ६ शूद्रा योच्छिष्टमनुच्छिष्टं वा दद्यात् ७ शेषं दंपती भुञ्जीयाताम् ८ सर्वोपयोगेन पुनः पाकः ९ यदि निरुप्ते वैश्वदेवेऽतिथिरागच्छेद्विशेषेणास्मा अन्नं कारयेत् १० विज्ञायते हि ११ वैश्वानरः प्रविशत्यतिथिर्ब्राह्मणो गृहं तस्मादय आन-यन्त्यन्नं वर्षाभ्यस्तां हि शान्तिं जना विदुरिति १२ तं भोजयित्वोपासीता-सीमान्तमनुव्रजेत् अनुज्ञानाद्वा १३ अपरक्ष ऊर्ध्वं चतुर्थ्याः पितृभ्यो दद्यात्पूर्वे-द्युर्ब्राह्मणान्संनिपात्य यतीन्गृहस्थान्साधून्वा परिणतवयसोऽविकर्मस्थाञ्छ्रो-त्रियानशिष्यानन्तेवासीनः शिष्यानपि गुनवतो भोजयेत् १४ विलग्नशुक्ल-
dev{ o devadra ?oNyAM vivAheSu yajxeSu prakqteSu ca devadro NyAM vivAheSu yajxeSu prakqteSu ca देवद्र ?ोण्यां विवाहेषु यज्ञेषु प्रकृतेषु च देवद्रो ण्यां विवाहेषु यज्ञेषु प्रकृतेषु च !xU{ oiCz·.ojneWu ÕCz^;itÕCz^ trePyNy] m/um;'sflivkWeRãv-g[;MypxvivWy" 28 s'É/nI=IrmvTs;=Ir' gomihãyj;n;mindRx;-h;n;mNtn;RByudkmpUp/;n;krM.sÿ_Úv$ktwlp;ysx;k;in xuÿ_;in vjRyet( aNy;' =Iryvip·ivk;r;n( 29 ;ivCzLlkxxkCzpgo/;" pn%;n;' .+y;" 30 anu·^; pxUn;mNytodNt; mTSy;n;' v; ce$gvy-²xxum;rn£kÚlIr; ivÕtåp;" 31 spRxIW;R 32 g*rgvyxr.;-;nuid·;" 33 tq; /eNvn@h* me?y* v;jsneyk ivD;yete 34 %@ge tu ivvdNTyg[;MysUkre c 35 xkÚn;n;' c ivWuivâãkrj;lp;d;" 36 klivûPlvh'sc£v;k.;sv;ysp;r;vtkÚÔÚ$s;r©p;<@kpotk*£krkûgO/[Xyenbkbl;kmíui$i¯.m;N/;lnÿ_'crd;v;R`;$c$krwl;th;rIt%ïrI$g[;MykÚÔÚ$xuks;árk;koikl£Vy;d; g[;mc;ár,g[;- DhafUdra ?occhiSTabhojaneSu kqcchrAtikqcchra itare'pyanyatra madhumAMsaphalavikarSeSva-grAmyapafavaviSayaH 28 saMdhinIkSIramavatsAkSIraM gomahiSyajAnAmanirdafA-hAnAmantarnAbyudakamapUpadhAnAkarambhasaktuvaTakatailapAyasafAkAni fuktAni varjayet anyAMfca kSIrayavapiSTavikArAn 29 fvAvicchallakafafakacchapagodhAH paxcanakhAnAM bhakSyAH 30 anuSTrA pafUnAmanyatodantAfca matsyAnAM vA ceTagavaya-fifumAranakrakulIrA vikqtarUpAH 31 sarpafIrSAfca 32 gauragavayafarabhA-fcAnudiSTAH 33 tathA dhenvanaDuhau medhyau vAjasaneyake vijxAyete 34 khaDUge tu vivadantyagrAmyasUkare ca 35 fakunAnAM ca viSuviSkirajAlapAdAH 36 kalavizkaplavahaMsacakravAkabhAsavAyasapArAvatakukkuTasArazgapANDukapotakauxcakrakarakazkagqdhrafyenabakabalAkamadguTiTTibhamAndhAlanaktaMcaradArvAghATacaTakarailAtahArItakhaxjarITagrAmyakukkuTafukasArikAkokilakravyAdA grAmacAriNafcagrA- DhafUdro cchiSTabhojaneSu kqcchrAtikqcchra itare'pyanyatra madhumAMsaphalavikarSeSva-grAmyapafavaviSayaH 28 saMdhinIkSIramavatsAkSIraM gomahiSyajAnAmanirdafA-hAnAmantarnAbyudakamapUpadhAnAkarambhasaktuvaTakatailapAyasafAkAni fuktAni varjayet anyAMfca kSIrayavapiSTavikArAn 29 fvAvicchallakafafakacchapagodhAH paxcanakhAnAM bhakSyAH 30 anuSTrA pafUnAmanyatodantAfca matsyAnAM vA ceTagavaya-fifumAranakrakulIrA vikqtarUpAH 31 sarpafIrSAfca 32 gauragavayafarabhA-fcAnudiSTAH 33 tathA dhenvanaDuhau medhyau vAjasaneyake vijxAyete 34 khaDUge tu vivadantyagrAmyasUkare ca 35 fakunAnAM ca viSuviSkirajAlapAdAH 36 kalavizkaplavahaMsacakravAkabhAsavAyasapArAvatakukkuTasArazgapANDukapotakauxcakrakarakazkagqdhrafyenabakabalAkamadguTiTTibhamAndhAlanaktaMcaradArvAghATacaTakarailAtahArItakhaxjarITagrAmyakukkuTafukasArikAkokilakravyAdA grAmacAriNafcagrA- ढशूद्र ?ोच्छिष्टभोजनेषु कृच्छ्रातिकृच्छ्र इतरेऽप्यन्यत्र मधुमांसफलविकर्षेष्व-ग्राम्यपशवविषयः २८ संधिनीक्षीरमवत्साक्षीरं गोमहिष्यजानामनिर्दशा-हानामन्तर्नाब्युदकमपूपधानाकरम्भसक्तुवटकतैलपायसशाकानि शुक्तानि वर्जयेत् अन्यांश्च क्षीरयवपिष्टविकारान् २९ श्वाविच्छल्लकशशकच्छपगोधाः पञ्चनखानां भक्ष्याः ३० अनुष्ट्रा पशूनामन्यतोदन्ताश्च मत्स्यानां वा चेटगवय-शिशुमारनक्रकुलीरा विकृतरूपाः ३१ सर्पशीर्षाश्च ३२ गौरगवयशरभा-श्चानुदिष्टाः ३३ तथा धेन्वनडुहौ मेध्यौ वाजसनेयके विज्ञायेते ३४ खडूगे तु विवदन्त्यग्राम्यसूकरे च ३५ शकुनानां च विषुविष्किरजालपादाः ३६ कलविङ्कप्लवहंसचक्रवाकभासवायसपारावतकुक्कुटसारङ्गपाण्डुकपोतकौञ्चक्रकरकङ्कगृध्रश्येनबकबलाकमद्गुटिट्टिभमान्धालनक्तंचरदार्वाघाटचटकरैलातहारीतखञ्जरीटग्राम्यकुक्कुटशुकसारिकाकोकिलक्रव्यादा ग्रामचारिणश्चग्रा- ढशूद्रो च्छिष्टभोजनेषु कृच्छ्रातिकृच्छ्र इतरेऽप्यन्यत्र मधुमांसफलविकर्षेष्व-ग्राम्यपशवविषयः २८ संधिनीक्षीरमवत्साक्षीरं गोमहिष्यजानामनिर्दशा-हानामन्तर्नाब्युदकमपूपधानाकरम्भसक्तुवटकतैलपायसशाकानि शुक्तानि वर्जयेत् अन्यांश्च क्षीरयवपिष्टविकारान् २९ श्वाविच्छल्लकशशकच्छपगोधाः पञ्चनखानां भक्ष्याः ३० अनुष्ट्रा पशूनामन्यतोदन्ताश्च मत्स्यानां वा चेटगवय-शिशुमारनक्रकुलीरा विकृतरूपाः ३१ सर्पशीर्षाश्च ३२ गौरगवयशरभा-श्चानुदिष्टाः ३३ तथा धेन्वनडुहौ मेध्यौ वाजसनेयके विज्ञायेते ३४ खडूगे तु विवदन्त्यग्राम्यसूकरे च ३५ शकुनानां च विषुविष्किरजालपादाः ३६ कलविङ्कप्लवहंसचक्रवाकभासवायसपारावतकुक्कुटसारङ्गपाण्डुकपोतकौञ्चक्रकरकङ्कगृध्रश्येनबकबलाकमद्गुटिट्टिभमान्धालनक्तंचरदार्वाघाटचटकरैलातहारीतखञ्जरीटग्राम्यकुक्कुटशुकसारिकाकोकिलक्रव्यादा ग्रामचारिणश्चग्रा- t];d* r;jm²N],o /m;R" ) aq Vyvh;r;" 1 r;jmN]I sd"k;y;RÉ, kÚy;Rt( 2 ÃyoivRvdm;nyonR p=;Ntr' gCz¹t( 3 yq;snmpr;/o çNte n;pr;/" 4 sm" sveRWu .UteWu yq;snmpr;/o ç;´v,RyoivR´;Ntt" 5 s'p¥' c r=ye{ ;j; b;l/n;Nyp[;¢Vyvh;r;,;' p[;¢k;le tu tÃt( 6 tatrAdau rAjamantriNo dharmAH , atha vyavahArAH 1 rAjamantrI sadaHkAryANi kuryAt 2 dvayorvivadamAnayorna pakSAntaraM gacchet 3 yathAsanamaparAdho hyante nAparAdhaH 4 samaH sarveSu bhUteSu yathAsanamaparAdho hyAdyavarNayorvidyAntataH 5 saMpannaM ca rakSayedra ?AjA bAladhanAnyaprAptavyavahArANAM prAptakAle tu tadvat 6 tatrAdau rAjamantriNo dharmAH , atha vyavahArAH 1 rAjamantrI sadaHkAryANi kuryAt 2 dvayorvivadamAnayorna pakSAntaraM gacchet 3 yathAsanamaparAdho hyante nAparAdhaH 4 samaH sarveSu bhUteSu yathAsanamaparAdho hyAdyavarNayorvidyAntataH 5 saMpannaM ca rakSayedrA jA bAladhanAnyaprAptavyavahArANAM prAptakAle tu tadvat 6 तत्रादौ राजमन्त्रिणो धर्माः । अथ व्यवहाराः १ राजमन्त्री सदःकार्याणि कुर्यात् २ द्वयोर्विवदमानयोर्न पक्षान्तरं गच्छेत् ३ यथासनमपराधो ह्यन्ते नापराधः ४ समः सर्वेषु भूतेषु यथासनमपराधो ह्याद्यवर्णयोर्विद्यान्ततः ५ संपन्नं च रक्षयेद्र ?ाजा बालधनान्यप्राप्तव्यवहाराणां प्राप्तकाले तु तद्वत् ६ तत्रादौ राजमन्त्रिणो धर्माः । अथ व्यवहाराः १ राजमन्त्री सदःकार्याणि कुर्यात् २ द्वयोर्विवदमानयोर्न पक्षान्तरं गच्छेत् ३ यथासनमपराधो ह्यन्ते नापराधः ४ समः सर्वेषु भूतेषु यथासनमपराधो ह्याद्यवर्णयोर्विद्यान्ततः ५ संपन्नं च रक्षयेद्रा जा बालधनान्यप्राप्तव्यवहाराणां प्राप्तकाले तु तद्वत् ६ xU{ ;,;' sNt" xU{ ; aNTy;n;mNTyyony" 24 fUdra ?ANAM santaH fUdra ?Afca antyAnAmantyayonayaH 24 fUdrA NAM santaH fUdrA fca antyAnAmantyayonayaH 24 शूद्र ?ाणां सन्तः शूद्र ?ाश्च अन्त्यानामन्त्ययोनयः २४ शूद्रा णां सन्तः शूद्रा श्च अन्त्यानामन्त्ययोनयः २४ idTy;ó" 27 aq;d;y;dbN/Un;' sho! Ev p[qmo y; gÉ.R,I s'âS£yte tSy;' j;t" sho!" pu]o .vit 28 dÿko iÃtIyo y' m;t;iptr* d´;t;m( 29 £¡tStOtIyStCzÚn"xepen Vy;:y;tm( 30 hárN{ o h vw r;j; so-jIgtRSy soyvse" pu]' Éc£;y 31 Svymup;gttuqR" tCzÚn"xepen Vy;:y;tm( 32 xun"xepo vw yUpen inyuÿ_o devt;Stu·;v tSyeh devt;" p;x' ivmumucu" tmOiTvj ècumRmwv;y' pu]oiSTvit t;Nh n s'pede t' s'p;dy;m;sureW Ev y' k;myet tSy pu]oiSTvit tSy h iv;Ém]o hot;sIÿSy pu]TvÉmy;y 33 apivõ" pmo y' m;t;iptO>y;mp;St' p[itgOðIy;t( 34 xu{ ;pu] Ev WÏo .vtITy;ó" 35 Tyeted;y;d; b;N/v;" 36 aq;Pyud;hr²Nt 37 ySy pUveRW;' W<,;' n kɶ;y;d" Sy;dete tSy d;y' hrerÉ¥it 38 aq .[;t¿,;' d;yiv.;g" 39 ÃÖcx' JyeÏo hret( gv;Sy c;nudxmm( 40 aj;vyo gOh' c kinÏSy 41 k;ã,;Rys' gOhopkr,;in c m?ymSy 42 m;tu" p;ár,ey' ²S]yo iv.jern( 43 yid b[;÷,Sy b[;÷,I=²T]y;vwXy;su pu];" SyuS} y'x' b[;÷ dityAhuH 27 athAdAyAdabandhUnAM sahoDha eva prathamo yA garbhiNI saMskriyate tasyAM jAtaH sahoDhaH putro bhavati 28 dattako dvitIyo yaM mAtApitarau dadyAtAm 29 krItastqtIyastacchunaHfepena vyAkhyAtam 30 harifcandra ?o ha vai rAjA so-'jIgartasya soyavaseH putraM cikrAya 31 svayamupAgatafcaturthaH tacchunaHfepena vyAkhyAtam 32 funaHfepo vai yUpena niyukto devatAstuSTAva tasyeha devatAH pAfaM vimumucuH tamqtvija UcurmamaivAyaM putro'stviti tAnha na saMpede taM saMpAdayAmAsureSa eva yaM kAmayeta tasya putro'stviti tasya ha vifvAmitro hotAsIttasya putratvamiyAya 33 apaviddhaH paxcamo yaM mAtApitqbhyAmapAstaM pratigqhNIyAt 34 fudra ?Aputra eva SaSTho bhavatItyAhuH 35 ityete'dAyAdA bAndhavAH 36 athApyudAharanti 37 yasya pUrveSAM SaNNAM na kafciddAyAdaH syAdete tasya dAyaM hareranniti 38 atha bhrAtQNAM dAyavibhAgaH 39 dvaMcafaM jyeSTho haret gavAfvasya cAnudafamam 40 ajAvayo gqhaM ca kaniSThasya 41 kArSNAyasaM gqhopakaraNAni ca madhyamasya 42 mAtuH pAriNeyaM striyo vibhajeran 43 yadi brAhmaNasya brAhmaNIkSattriyAvaifyAsu putrAH syu str?yaMfaM brAhmaNyAH putro haredvaMcafaM rAjanyAyAH putraH samamitare vibhajeran 44 yena caiSAM svayamutpAditaM syA-ddvaMcafameva haret 45 anaMfAstvAframAntaragatAH 46 klIbonmattapatitAfca 47 bharaNaM klIbonmattAnAm 48 pretapatnI SaNmAsAnvratacAriNyakSAralavaNaM bhuxjAnA'dhaH fayItordhvaM SaDbhyo mAsebhyaH snAtvA frAddhaM ca patye dattvA vidyAkarmaguruyonisaMbandhAnsaMnipAtya pitA bhrAtA vA niyogaM kArayettapase 49 na sonmattAmavafAM vyAdhitAM vA niyuxjyAt 50 jyAyasImapi SoDafa varSANi na cedAmayAvI syAt 51 prAjApatye muhUrte pANigrAhavadupacaret 52 anyatra saMprahAsyavAkpAruSyadaNDaporuSyAcca 53 grAsAcchAdanasnAnAnulepaneSu prAggA-minI syAt 54 aniyuktAyAmutpanna utpAdayituH putro bhavatItyAhuH 55 syAccenniyogino riktham 56 lobhAnnAsti niyogaH 57 prAyafcittaM vA'pya-padifya niyuxjyAdityeke 58 kumAryqtumatI trINi varSANyupAsItordhvaM tribhyo dityAhuH 27 athAdAyAdabandhUnAM sahoDha eva prathamo yA garbhiNI saMskriyate tasyAM jAtaH sahoDhaH putro bhavati 28 dattako dvitIyo yaM mAtApitarau dadyAtAm 29 krItastqtIyastacchunaHfepena vyAkhyAtam 30 harifcandro ha vai rAjA so-'jIgartasya soyavaseH putraM cikrAya 31 svayamupAgatafcaturthaH tacchunaHfepena vyAkhyAtam 32 funaHfepo vai yUpena niyukto devatAstuSTAva tasyeha devatAH pAfaM vimumucuH tamqtvija UcurmamaivAyaM putro'stviti tAnha na saMpede taM saMpAdayAmAsureSa eva yaM kAmayeta tasya putro'stviti tasya ha vifvAmitro hotAsIttasya putratvamiyAya 33 apaviddhaH paxcamo yaM mAtApitqbhyAmapAstaM pratigqhNIyAt 34 fudrA putra eva SaSTho bhavatItyAhuH 35 ityete'dAyAdA bAndhavAH 36 athApyudAharanti 37 yasya pUrveSAM SaNNAM na kafciddAyAdaH syAdete tasya dAyaM hareranniti 38 atha bhrAtQNAM dAyavibhAgaH 39 dvaMcafaM jyeSTho haret gavAfvasya cAnudafamam 40 ajAvayo gqhaM ca kaniSThasya 41 kArSNAyasaM gqhopakaraNAni ca madhyamasya 42 mAtuH pAriNeyaM striyo vibhajeran 43 yadi brAhmaNasya brAhmaNIkSattriyAvaifyAsu putrAH syustr! yaMfaM brAhmaNyAH putro haredvaMcafaM rAjanyAyAH putraH samamitare vibhajeran 44 yena caiSAM svayamutpAditaM syA-ddvaMcafameva haret 45 anaMfAstvAframAntaragatAH 46 klIbonmattapatitAfca 47 bharaNaM klIbonmattAnAm 48 pretapatnI SaNmAsAnvratacAriNyakSAralavaNaM bhuxjAnA'dhaH fayItordhvaM SaDbhyo mAsebhyaH snAtvA frAddhaM ca patye dattvA vidyAkarmaguruyonisaMbandhAnsaMnipAtya pitA bhrAtA vA niyogaM kArayettapase 49 na sonmattAmavafAM vyAdhitAM vA niyuxjyAt 50 jyAyasImapi SoDafa varSANi na cedAmayAvI syAt 51 prAjApatye muhUrte pANigrAhavadupacaret 52 anyatra saMprahAsyavAkpAruSyadaNDaporuSyAcca 53 grAsAcchAdanasnAnAnulepaneSu prAggA-minI syAt 54 aniyuktAyAmutpanna utpAdayituH putro bhavatItyAhuH 55 syAccenniyogino riktham 56 lobhAnnAsti niyogaH 57 prAyafcittaM vA'pya-padifya niyuxjyAdityeke 58 kumAryqtumatI trINi varSANyupAsItordhvaM tribhyo दित्याहुः २७ अथादायादबन्धूनां सहोढ एव प्रथमो या गर्भिणी संस्क्रियते तस्यां जातः सहोढः पुत्रो भवति २८ दत्तको द्वितीयो यं मातापितरौ दद्याताम् २९ क्रीतस्तृतीयस्तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३० हरिश्चन्द्र ?ो ह वै राजा सो-ऽजीगर्तस्य सोयवसेः पुत्रं चिक्राय ३१ स्वयमुपागतश्चतुर्थः तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३२ शुनःशेपो वै यूपेन नियुक्तो देवतास्तुष्टाव तस्येह देवताः पाशं विमुमुचुः तमृत्विज ऊचुर्ममैवायं पुत्रोऽस्त्विति तान्ह न संपेदे तं संपादयामासुरेष एव यं कामयेत तस्य पुत्रोऽस्त्विति तस्य ह विश्वामित्रो होतासीत्तस्य पुत्रत्वमियाय ३३ अपविद्धः पञ्चमो यं मातापितृभ्यामपास्तं प्रतिगृह्णीयात् ३४ शुद्र ?ापुत्र एव षष्ठो भवतीत्याहुः ३५ इत्येतेऽदायादा बान्धवाः ३६ अथाप्युदाहरन्ति ३७ यस्य पूर्वेषां षण्णां न कश्चिद्दायादः स्यादेते तस्य दायं हरेरन्निति ३८ अथ भ्रातॄणां दायविभागः ३९ द्वंचशं ज्येष्ठो हरेत् गवाश्वस्य चानुदशमम् ४० अजावयो गृहं च कनिष्ठस्य ४१ कार्ष्णायसं गृहोपकरणानि च मध्यमस्य ४२ मातुः पारिणेयं स्त्रियो विभजेरन् ४३ यदि ब्राह्मणस्य ब्राह्मणीक्षत्त्रियावैश्यासु पुत्राः स्यु स्त्र्?यंशं ब्राह्मण्याः पुत्रो हरेद्वंचशं राजन्यायाः पुत्रः सममितरे विभजेरन् ४४ येन चैषां स्वयमुत्पादितं स्या-द्द्वंचशमेव हरेत् ४५ अनंशास्त्वाश्रमान्तरगताः ४६ क्लीबोन्मत्तपतिताश्च ४७ भरणं क्लीबोन्मत्तानाम् ४८ प्रेतपत्नी षण्मासान्व्रतचारिण्यक्षारलवणं भुञ्जानाऽधः शयीतोर्ध्वं षड्भ्यो मासेभ्यः स्नात्वा श्राद्धं च पत्ये दत्त्वा विद्याकर्मगुरुयोनिसंबन्धान्संनिपात्य पिता भ्राता वा नियोगं कारयेत्तपसे ४९ न सोन्मत्तामवशां व्याधितां वा नियुञ्ज्यात् ५० ज्यायसीमपि षोडश वर्षाणि न चेदामयावी स्यात् ५१ प्राजापत्ये मुहूर्ते पाणिग्राहवदुपचरेत् ५२ अन्यत्र संप्रहास्यवाक्पारुष्यदण्डपोरुष्याच्च ५३ ग्रासाच्छादनस्नानानुलेपनेषु प्राग्गा-मिनी स्यात् ५४ अनियुक्तायामुत्पन्न उत्पादयितुः पुत्रो भवतीत्याहुः ५५ स्याच्चेन्नियोगिनो रिक्थम् ५६ लोभान्नास्ति नियोगः ५७ प्रायश्चित्तं वाऽप्य-पदिश्य नियुञ्ज्यादित्येके ५८ कुमार्यृतुमती त्रीणि वर्षाण्युपासीतोर्ध्वं त्रिभ्यो दित्याहुः २७ अथादायादबन्धूनां सहोढ एव प्रथमो या गर्भिणी संस्क्रियते तस्यां जातः सहोढः पुत्रो भवति २८ दत्तको द्वितीयो यं मातापितरौ दद्याताम् २९ क्रीतस्तृतीयस्तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३० हरिश्चन्द्रो ह वै राजा सो-ऽजीगर्तस्य सोयवसेः पुत्रं चिक्राय ३१ स्वयमुपागतश्चतुर्थः तच्छुनःशेपेन व्याख्यातम् ३२ शुनःशेपो वै यूपेन नियुक्तो देवतास्तुष्टाव तस्येह देवताः पाशं विमुमुचुः तमृत्विज ऊचुर्ममैवायं पुत्रोऽस्त्विति तान्ह न संपेदे तं संपादयामासुरेष एव यं कामयेत तस्य पुत्रोऽस्त्विति तस्य ह विश्वामित्रो होतासीत्तस्य पुत्रत्वमियाय ३३ अपविद्धः पञ्चमो यं मातापितृभ्यामपास्तं प्रतिगृह्णीयात् ३४ शुद्रा पुत्र एव षष्ठो भवतीत्याहुः ३५ इत्येतेऽदायादा बान्धवाः ३६ अथाप्युदाहरन्ति ३७ यस्य पूर्वेषां षण्णां न कश्चिद्दायादः स्यादेते तस्य दायं हरेरन्निति ३८ अथ भ्रातॄणां दायविभागः ३९ द्वंचशं ज्येष्ठो हरेत् गवाश्वस्य चानुदशमम् ४० अजावयो गृहं च कनिष्ठस्य ४१ कार्ष्णायसं गृहोपकरणानि च मध्यमस्य ४२ मातुः पारिणेयं स्त्रियो विभजेरन् ४३ यदि ब्राह्मणस्य ब्राह्मणीक्षत्त्रियावैश्यासु पुत्राः स्युस्त्र्! यंशं ब्राह्मण्याः पुत्रो हरेद्वंचशं राजन्यायाः पुत्रः सममितरे विभजेरन् ४४ येन चैषां स्वयमुत्पादितं स्या-द्द्वंचशमेव हरेत् ४५ अनंशास्त्वाश्रमान्तरगताः ४६ क्लीबोन्मत्तपतिताश्च ४७ भरणं क्लीबोन्मत्तानाम् ४८ प्रेतपत्नी षण्मासान्व्रतचारिण्यक्षारलवणं भुञ्जानाऽधः शयीतोर्ध्वं षड्भ्यो मासेभ्यः स्नात्वा श्राद्धं च पत्ये दत्त्वा विद्याकर्मगुरुयोनिसंबन्धान्संनिपात्य पिता भ्राता वा नियोगं कारयेत्तपसे ४९ न सोन्मत्तामवशां व्याधितां वा नियुञ्ज्यात् ५० ज्यायसीमपि षोडश वर्षाणि न चेदामयावी स्यात् ५१ प्राजापत्ये मुहूर्ते पाणिग्राहवदुपचरेत् ५२ अन्यत्र संप्रहास्यवाक्पारुष्यदण्डपोरुष्याच्च ५३ ग्रासाच्छादनस्नानानुलेपनेषु प्राग्गा-मिनी स्यात् ५४ अनियुक्तायामुत्पन्न उत्पादयितुः पुत्रो भवतीत्याहुः ५५ स्याच्चेन्नियोगिनो रिक्थम् ५६ लोभान्नास्ति नियोगः ५७ प्रायश्चित्तं वाऽप्य-पदिश्य नियुञ्ज्यादित्येके ५८ कुमार्यृतुमती त्रीणि वर्षाण्युपासीतोर्ध्वं त्रिभ्यो Ev' b[;÷,I p p[j;t;p[j;t; cTv;ár r;jNy; p[j;t; p;p[j;t; ]IÉ, vwXy; p[j;t; cTv;yRp[j;t; ù xU{ ; p[j;t; ]I evaM brAhmaNI paxca prajAtA'prajAtA catvAri rAjanyA prajAtA paxcAprajAtA trINi vaifyA prajAtA catvAryaprajAtA dve fUdra ?A prajAtA trINyaprajAtaikam 69 ata UrdhvaM samAnodakapiNDajanmarSigotrANAM pUrvaH pUrvo garIyAn 70 na tu khalu kulIne vidyamAne paragAminI syAt 71 yasya pUrveSAM SaNNAM na kafciddAyAdaH syA-tsapiNDAH putrasthAnIyA vA tasya dhanaM vibhajeran 72 teSAmalAbha AcA-ryAntevAsinau hareyAtAm 73 tayoralAbhe rAjA haret 74 na tu brAhmasya rAjA evaM brAhmaNI paxca prajAtA'prajAtA catvAri rAjanyA prajAtA paxcAprajAtA trINi vaifyA prajAtA catvAryaprajAtA dve fUdrA prajAtA trINyaprajAtaikam 69 ata UrdhvaM samAnodakapiNDajanmarSigotrANAM pUrvaH pUrvo garIyAn 70 na tu khalu kulIne vidyamAne paragAminI syAt 71 yasya pUrveSAM SaNNAM na kafciddAyAdaH syA-tsapiNDAH putrasthAnIyA vA tasya dhanaM vibhajeran 72 teSAmalAbha AcA-ryAntevAsinau hareyAtAm 73 tayoralAbhe rAjA haret 74 na tu brAhmasya rAjA एवं ब्राह्मणी पञ्च प्रजाताऽप्रजाता चत्वारि राजन्या प्रजाता पञ्चाप्रजाता त्रीणि वैश्या प्रजाता चत्वार्यप्रजाता द्वे शूद्र ?ा प्रजाता त्रीण्यप्रजातैकम् ६९ अत ऊर्ध्वं समानोदकपिण्डजन्मर्षिगोत्राणां पूर्वः पूर्वो गरीयान् ७० न तु खलु कुलीने विद्यमाने परगामिनी स्यात् ७१ यस्य पूर्वेषां षण्णां न कश्चिद्दायादः स्या-त्सपिण्डाः पुत्रस्थानीया वा तस्य धनं विभजेरन् ७२ तेषामलाभ आचा-र्यान्तेवासिनौ हरेयाताम् ७३ तयोरलाभे राजा हरेत् ७४ न तु ब्राह्मस्य राजा एवं ब्राह्मणी पञ्च प्रजाताऽप्रजाता चत्वारि राजन्या प्रजाता पञ्चाप्रजाता त्रीणि वैश्या प्रजाता चत्वार्यप्रजाता द्वे शूद्रा प्रजाता त्रीण्यप्रजातैकम् ६९ अत ऊर्ध्वं समानोदकपिण्डजन्मर्षिगोत्राणां पूर्वः पूर्वो गरीयान् ७० न तु खलु कुलीने विद्यमाने परगामिनी स्यात् ७१ यस्य पूर्वेषां षण्णां न कश्चिद्दायादः स्या-त्सपिण्डाः पुत्रस्थानीया वा तस्य धनं विभजेरन् ७२ तेषामलाभ आचा-र्यान्तेवासिनौ हरेयाताम् ७३ तयोरलाभे राजा हरेत् ७४ न तु ब्राह्मस्य राजा Ek;NtrÃäNtr} yNtr;nuj;t; b[;÷,=²T]yvwXywrMbÏog[inW;d; .v²Nt ekAntaradvyantara tr?yantarAnujAtA brAhmaNakSattriyavaifyairambaSThograniSAdA bhavanti ekAntaradvyantaratr! yantarAnujAtA brAhmaNakSattriyavaifyairambaSThograniSAdA bhavanti एकान्तरद्व्यन्तर त्र्?यन्तरानुजाता ब्राह्मणक्षत्त्रियवैश्यैरम्बष्ठोग्रनिषादा भवन्ति एकान्तरद्व्यन्तरत्र्! यन्तरानुजाता ब्राह्मणक्षत्त्रियवैश्यैरम्बष्ठोग्रनिषादा भवन्ति 6 xU{ ;y;' p;rxv" p;ry¥ev jIv¥wv xvo .vtITy;ó" 7 xv it mOt;:y; 8 Ek vw tCzªmx;n' ye xU{ ;StSm;CzË{ smIpe n;?yetVym( 9 6 fUdra ?AyAM pArafavaH pArayanneva jIvannaiva favo bhavatItyAhuH 7 fava iti mqtAkhyA 8 eke vai tacchmafAnaM ye fUdra ?AstasmAcchUdra samIpe nAdhyetavyam 9 6 fUdrA yAM pArafavaH pArayanneva jIvannaiva favo bhavatItyAhuH 7 fava iti mqtAkhyA 8 eke vai tacchmafAnaM ye fUdrA stasmAcchUdra samIpe nAdhyetavyam 9 ६ शूद्र ?ायां पारशवः पारयन्नेव जीवन्नैव शवो भवतीत्याहुः ७ शव इति मृताख्या ८ एके वै तच्छ्मशानं ये शूद्र ?ास्तस्माच्छूद्र समीपे नाध्येतव्यम् ९ ६ शूद्रा यां पारशवः पारयन्नेव जीवन्नैव शवो भवतीत्याहुः ७ शव इति मृताख्या ८ एके वै तच्छ्मशानं ये शूद्रा स्तस्माच्छूद्र समीपे नाध्येतव्यम् ९ Xmx;nmetTp[Ty=' ye xU{ ;" p;pc;ár," fmafAnametatpratyakSaM ye fUdra ?AH pApacAriNaH fmafAnametatpratyakSaM ye fUdrA H! pApacAriNaH श्मशानमेतत्प्रत्यक्षं ये शूद्र ?ाः पापचारिणः श्मशानमेतत्प्रत्यक्षं ये शूद्रा ः! पापचारिणः n xU{ ;y mit' d´;¥oiCz·' n hivãÕtm( na fUdra ?Aya matiM dadyAnnocchiSTaM na haviSkqtam na fUdrA ya matiM dadyAnnocchiSTaM na haviSkqtam न शूद्र ?ाय मतिं दद्यान्नोच्छिष्टं न हविष्कृतम् न शूद्रा य मतिं दद्यान्नोच्छिष्टं न हविष्कृतम् Sv/moR r;D" p;ln' .Ut;n;' tSy;nuÏ;n;iTs²õ" 1 .yk;¨ svadharmo rAjxaH pAlanaM bhUtAnAM tasyAnuSThAnAtsiddhiH 1 bhayakAruNyahAnaM jarAmayaM vai tatsatramAhurvidvAMstasmAdgArhasthyAnaiyamikeSu purohitaM dadhyAt 2 vijxAyate 3 brahmapurohitaM rASTramqdhnotIti 4 ubhayasya pAlanAdasAmarthyAcca defadharmajA-tikuladharmAnsarvAnevaitAnanupravifya rAjA caturo varNAnsvadharme sthApayet 5 teSvapacaratsu daNDaM dhArayet 6 daNDastu defakAladharmavayovidyAsthAnavife-SairhiMsAkrofayoH kalpya AgamAddqSTAntAcca 7 puSpaphalopagAnpAdapAnna hiMsyA-tkarSaNakaraNArthaM cogahanyAt 8 gArhasthyAzgAnAM ca mAnonmAne rakSite syAtAm 9 adhiSThAnAnnanIhAraH svArthAnAM mAnamUlyamAtraM naihArikaM syAt 10 mahAmahayoH sthAnAtpathaH syAt 11 saMyAne dafavAhavAhinI dviguNakAriNI syAt 12 pretyekaM prayAsyaH punAn 13 puMsAM fatAvarArdhyaM cAhavayedavyarthAH striyaH syuH 14 karASThIlAmASaH faramadhyApaH pAdaH kASIpaNAHsyurnirudakastaromoSyo'karah frotriyorAjapumAnanAthaprabrajitabAlavqddhataruNaprajAtAH prAggAmikAH kumAryo mqtapatnyafca 15 bAhubhyAmuttaraxchataguNaM dadyAt 16 nadIkakSavanadAhafailo-pabhogA niSkarAHsyustadupajIvino vA dadyuH 17 pratimAsamudvAhakaraM tvAgama-yedra ?Ajani ca prete dadyAtprAsazgikam 18 etena mAtqvqttirvyAkhyAtA 19 rAjamahiSyAH pitqvyamAtulAnrAjA bibhqyAttadbandhUMfcAnyAMfca 20 rAjapatnyo grAsAcchAdanaM labheran 21 anicchantyo vA pravrajeran 22 klIbonmattAnrAjA bibhqyAt tadgAmitvAdri kthasya 23 fulke cApi mAnavaM flokamudAharanti 24 svadharmo rAjxaH pAlanaM bhUtAnAM tasyAnuSThAnAtsiddhiH 1 bhayakAruNyahAnaM jarAmayaM vai tatsatramAhurvidvAMstasmAdgArhasthyAnaiyamikeSu purohitaM dadhyAt 2 vijxAyate 3 brahmapurohitaM rASTramqdhnotIti 4 ubhayasya pAlanAdasAmarthyAcca defadharmajA-tikuladharmAnsarvAnevaitAnanupravifya rAjA caturo varNAnsvadharme sthApayet 5 teSvapacaratsu daNDaM dhArayet 6 daNDastu defakAladharmavayovidyAsthAnavife-SairhiMsAkrofayoH kalpya AgamAddqSTAntAcca 7 puSpaphalopagAnpAdapAnna hiMsyA-tkarSaNakaraNArthaM cogahanyAt 8 gArhasthyAzgAnAM ca mAnonmAne rakSite syAtAm 9 adhiSThAnAnnanIhAraH svArthAnAM mAnamUlyamAtraM naihArikaM syAt 10 mahAmahayoH sthAnAtpathaH syAt 11 saMyAne dafavAhavAhinI dviguNakAriNI syAt 12 pretyekaM prayAsyaH punAn 13 puMsAM fatAvarArdhyaM cAhavayedavyarthAH striyaH syuH 14 karASThIlAmASaH faramadhyApaH pAdaH kASIpaNAHsyurnirudakastaromoSyo'karah frotriyorAjapumAnanAthaprabrajitabAlavqddhataruNaprajAtAH prAggAmikAH kumAryo mqtapatnyafca 15 bAhubhyAmuttaraxchataguNaM dadyAt 16 nadIkakSavanadAhafailo-pabhogA niSkarAHsyustadupajIvino vA dadyuH 17 pratimAsamudvAhakaraM tvAgama-yedrA jani ca prete dadyAtprAsazgikam 18 etena mAtqvqttirvyAkhyAtA 19 rAjamahiSyAH pitqvyamAtulAnrAjA bibhqyAttadbandhUMfcAnyAMfca 20 rAjapatnyo grAsAcchAdanaM labheran 21 anicchantyo vA pravrajeran 22 klIbonmattAnrAjA bibhqyAt tadgAmitvAdri kthasya 23 fulke cApi mAnavaM flokamudAharanti 24 स्वधर्मो राज्ञः पालनं भूतानां तस्यानुष्ठानात्सिद्धिः १ भयकारुण्यहानं जरामयं वै तत्सत्रमाहुर्विद्वांस्तस्माद्गार्हस्थ्यानैयमिकेषु पुरोहितं दध्यात् २ विज्ञायते ३ ब्रह्मपुरोहितं राष्ट्रमृध्नोतीति ४ उभयस्य पालनादसामर्थ्याच्च देशधर्मजा-तिकुलधर्मान्सर्वानेवैताननुप्रविश्य राजा चतुरो वर्णान्स्वधर्मे स्थापयेत् ५ तेष्वपचरत्सु दण्डं धारयेत् ६ दण्डस्तु देशकालधर्मवयोविद्यास्थानविशे-षैर्हिंसाक्रोशयोः कल्प्य आगमाद्दृष्टान्ताच्च ७ पुष्पफलोपगान्पादपान्न हिंस्या-त्कर्षणकरणार्थं चोगहन्यात् ८ गार्हस्थ्याङ्गानां च मानोन्माने रक्षिते स्याताम् ९ अधिष्ठानान्ननीहारः स्वार्थानां मानमूल्यमात्रं नैहारिकं स्यात् १० महामहयोः स्थानात्पथः स्यात् ११ संयाने दशवाहवाहिनी द्विगुणकारिणी स्यात् १२ प्रेत्येकं प्रयास्यः पुनान् १३ पुंसां शतावरार्ध्यं चाहवयेदव्यर्थाः स्त्रियः स्युः १४ कराष्ठीलामाषः शरमध्यापः पादः काषीपणाःस्युर्निरुदकस्तरोमोष्योऽकरह् श्रोत्रियोराजपुमाननाथप्रब्रजितबालवृद्धतरुणप्रजाताः प्राग्गामिकाः कुमार्यो मृतपत्न्यश्च १५ बाहुभ्यामुत्तरञ्छतगुणं दद्यात् १६ नदीकक्षवनदाहशैलो-पभोगा निष्कराःस्युस्तदुपजीविनो वा दद्युः १७ प्रतिमासमुद्वाहकरं त्वागम-येद्र ?ाजनि च प्रेते दद्यात्प्रासङ्गिकम् १८ एतेन मातृवृत्तिर्व्याख्याता १९ राजमहिष्याः पितृव्यमातुलान्राजा बिभृयात्तद्बन्धूंश्चान्यांश्च २० राजपत्न्यो ग्रासाच्छादनं लभेरन् २१ अनिच्छन्त्यो वा प्रव्रजेरन् २२ क्लीबोन्मत्तान्राजा बिभृयात् तद्गामित्वाद्रि क्थस्य २३ शुल्के चापि मानवं श्लोकमुदाहरन्ति २४ स्वधर्मो राज्ञः पालनं भूतानां तस्यानुष्ठानात्सिद्धिः १ भयकारुण्यहानं जरामयं वै तत्सत्रमाहुर्विद्वांस्तस्माद्गार्हस्थ्यानैयमिकेषु पुरोहितं दध्यात् २ विज्ञायते ३ ब्रह्मपुरोहितं राष्ट्रमृध्नोतीति ४ उभयस्य पालनादसामर्थ्याच्च देशधर्मजा-तिकुलधर्मान्सर्वानेवैताननुप्रविश्य राजा चतुरो वर्णान्स्वधर्मे स्थापयेत् ५ तेष्वपचरत्सु दण्डं धारयेत् ६ दण्डस्तु देशकालधर्मवयोविद्यास्थानविशे-षैर्हिंसाक्रोशयोः कल्प्य आगमाद्दृष्टान्ताच्च ७ पुष्पफलोपगान्पादपान्न हिंस्या-त्कर्षणकरणार्थं चोगहन्यात् ८ गार्हस्थ्याङ्गानां च मानोन्माने रक्षिते स्याताम् ९ अधिष्ठानान्ननीहारः स्वार्थानां मानमूल्यमात्रं नैहारिकं स्यात् १० महामहयोः स्थानात्पथः स्यात् ११ संयाने दशवाहवाहिनी द्विगुणकारिणी स्यात् १२ प्रेत्येकं प्रयास्यः पुनान् १३ पुंसां शतावरार्ध्यं चाहवयेदव्यर्थाः स्त्रियः स्युः १४ कराष्ठीलामाषः शरमध्यापः पादः काषीपणाःस्युर्निरुदकस्तरोमोष्योऽकरह् श्रोत्रियोराजपुमाननाथप्रब्रजितबालवृद्धतरुणप्रजाताः प्राग्गामिकाः कुमार्यो मृतपत्न्यश्च १५ बाहुभ्यामुत्तरञ्छतगुणं दद्यात् १६ नदीकक्षवनदाहशैलो-पभोगा निष्कराःस्युस्तदुपजीविनो वा दद्युः १७ प्रतिमासमुद्वाहकरं त्वागम-येद्रा जनि च प्रेते दद्यात्प्रासङ्गिकम् १८ एतेन मातृवृत्तिर्व्याख्याता १९ राजमहिष्याः पितृव्यमातुलान्राजा बिभृयात्तद्बन्धूंश्चान्यांश्च २० राजपत्न्यो ग्रासाच्छादनं लभेरन् २१ अनिच्छन्त्यो वा प्रव्रजेरन् २२ क्लीबोन्मत्तान्राजा बिभृयात् तद्गामित्वाद्रि क्थस्य २३ शुल्के चापि मानवं श्लोकमुदाहरन्ति २४ Tv; svngt* c r;jNyvwXy* 41 a;]eyI' v+y;mo rjSvl;mOtu;-t;m;]eyIm;ó" 42 a] ç¼ãydpTy' .vtIit 43 an;]eyI' r;jNyih's;y;' r;jNy;' vwXyih's;y;' vwXy;' xU{ ih's;y;' xu{ ;' hTv; s'vTsrm( 44 b[;÷-,suv,Rhrne p[k¡yR kx;n[;j;nmÉ./;veTStenoiSm .o" x;Stu m;' .v;init ) tSmw r;j*duMbr' xS]' d´;ÿen;Tm;n' p[m;pyeNmr,;TpUto .vtIitivD;yte 45 inãk;lko v; `Ot;ÿ_o gomy;ɦn; p;dp[.OTy;Tm;nmÉ.d;hyeNm- tvA savanagatau ca rAjanyavaifyau 41 AtreyIM vakSyAmo rajasvalAmqtusnA-tAmAtreyImAhuH 42 atra hyeSyadapatyaM bhavatIti 43 anAtreyIM rAjanyahiMsAyAM rAjanyAM vaifyahiMsAyAM vaifyAM fUdra hiMsAyAM fudra ?AM hatvA saMvatsaram 44 brAhma-NasuvarNaharane prakIrya kefAnrAjAnamabhidhAvetsteno'smi bhoH fAstu mAM bhavAniti , tasmai rAjaudumbaraM fastraM dadyAttenAtmAnaM pramApayenmaraNAtpUto bhavatItivijxAyate 45 niSkAlako vA ghqtAkto gomayAgninA pAdaprabhqtyAtmAnamabhidAhayenma- tvA savanagatau ca rAjanyavaifyau 41 AtreyIM vakSyAmo rajasvalAmqtusnA-tAmAtreyImAhuH 42 atra hyeSyadapatyaM bhavatIti 43 anAtreyIM rAjanyahiMsAyAM rAjanyAM vaifyahiMsAyAM vaifyAM fUdra hiMsAyAM fudrA M! hatvA saMvatsaram 44 brAhma-NasuvarNaharane prakIrya kefAnrAjAnamabhidhAvetsteno'smi bhoH fAstu mAM bhavAniti , tasmai rAjaudumbaraM fastraM dadyAttenAtmAnaM pramApayenmaraNAtpUto bhavatItivijxAyate 45 niSkAlako vA ghqtAkto gomayAgninA pAdaprabhqtyAtmAnamabhidAhayenma- त्वा सवनगतौ च राजन्यवैश्यौ ४१ आत्रेयीं वक्ष्यामो रजस्वलामृतुस्ना-तामात्रेयीमाहुः ४२ अत्र ह्येष्यदपत्यं भवतीति ४३ अनात्रेयीं राजन्यहिंसायां राजन्यां वैश्यहिंसायां वैश्यां शूद्र हिंसायां शुद्र ?ां हत्वा संवत्सरम् ४४ ब्राह्म-णसुवर्णहरने प्रकीर्य केशान्राजानमभिधावेत्स्तेनोऽस्मि भोः शास्तु मां भवानिति । तस्मै राजौदुम्बरं शस्त्रं दद्यात्तेनात्मानं प्रमापयेन्मरणात्पूतो भवतीतिविज्ञायते ४५ निष्कालको वा घृताक्तो गोमयाग्निना पादप्रभृत्यात्मानमभिदाहयेन्म- त्वा सवनगतौ च राजन्यवैश्यौ ४१ आत्रेयीं वक्ष्यामो रजस्वलामृतुस्ना-तामात्रेयीमाहुः ४२ अत्र ह्येष्यदपत्यं भवतीति ४३ अनात्रेयीं राजन्यहिंसायां राजन्यां वैश्यहिंसायां वैश्यां शूद्र हिंसायां शुद्रा ं! हत्वा संवत्सरम् ४४ ब्राह्म-णसुवर्णहरने प्रकीर्य केशान्राजानमभिधावेत्स्तेनोऽस्मि भोः शास्तु मां भवानिति । तस्मै राजौदुम्बरं शस्त्रं दद्यात्तेनात्मानं प्रमापयेन्मरणात्पूतो भवतीतिविज्ञायते ४५ निष्कालको वा घृताक्तो गोमयाग्निना पादप्रभृत्यात्मानमभिदाहयेन्म- xU{ ed(b[;÷,ImÉ.gCz¹ÃÇr,wveR·ÉyTv; xU{ m¦* p[;Syet( 1 b[;÷ fUdra fcedbrAhmaNImabhigacchedvIraNairveSTayitvA fUdra magnau prAsyet 1 brAhmaNyAH fi-rasi vapanaM kArayitvA sarpiSA samabhyajya nagnAM kqSNaM kharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 2 vaifyafcedbrAhmaNImadhigacchellohita-darbhairveSTayitvA vaifyamagnau prAsyet 3 brAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA sarpiSA'bhyajya nagnAM gauraM kharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 4 rAjanyafcedbrAhmaNImabhigaccheccharapatrairveSTayitvA rAjanyamagnau prA-syet brAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA sarpiSA samabhyajya nagnAM fvetaM kharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 5 evaM vaifyo rAjanyAyAM fUdra fca rAjanyAvaifyayoH 6 manasA bharturaticAre trirAtraM yAvakaM kSIraudanaM vA bhuxjAnAdhaH fayItordhvaM trirAtrAdapsu nimagnAyAH sAvi tr?yaSTafatena firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 7 vAksaMbandha etadeva mAsaM cari-tvordhvaM mAsAdapsu nimagnAyAH sAvi tr?yAfcaturbhiraSTafataiH firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 8 vyavAye tu saMvatsaraM ghqtapaTaM dhArayet 9 gomayagarte kufagrastare vA fayItordhvaM saMvatsarAdapsu nimagnAyAH sAvi tr?yaSTafatena fUdra fcedbrAhmaNImabhigacchedvIraNairveSTayitvA fUdra magnau prAsyet 1 brAhmaNyAH fi-rasi vapanaM kArayitvA sarpiSA samabhyajya nagnAM kqSNaM kharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 2 vaifyafcedbrAhmaNImadhigacchellohita-darbhairveSTayitvA vaifyamagnau prAsyet 3 brAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA sarpiSA'bhyajya nagnAM gauraM kharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 4 rAjanyafcedbrAhmaNImabhigaccheccharapatrairveSTayitvA rAjanyamagnau prA-syet brAhmaNyAH firasi vapanaM kArayitvA sarpiSA samabhyajya nagnAM fvetaM kharamAropya mahApathamanusaMvrAjayetpUtA bhavatIti vijxAyate 5 evaM vaifyo rAjanyAyAM fUdra fca rAjanyAvaifyayoH 6 manasA bharturaticAre trirAtraM yAvakaM kSIraudanaM vA bhuxjAnAdhaH fayItordhvaM trirAtrAdapsu nimagnAyAH sAvitr! yaSTafatena firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 7 vAksaMbandha etadeva mAsaM cari-tvordhvaM mAsAdapsu nimagnAyAH sAvitr! yAfcaturbhiraSTafataiH firobhirjuhuyAtpUtA bhavatIti vijxAyate 8 vyavAye tu saMvatsaraM ghqtapaTaM dhArayet 9 gomayagarte kufagrastare vA fayItordhvaM saMvatsarAdapsu nimagnAyAH sAvitr! yaSTafatena शूद्र श्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेद्वीरणैर्वेष्टयित्वा शूद्र मग्नौ प्रास्येत् १ ब्राह्मण्याः शि-रसि वपनं कारयित्वा सर्पिषा समभ्यज्य नग्नां कृष्णं खरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते २ वैश्यश्चेद्ब्राह्मणीमधिगच्छेल्लोहित-दर्भैर्वेष्टयित्वा वैश्यमग्नौ प्रास्येत् ३ ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सर्पिषाऽभ्यज्य नग्नां गौरं खरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते ४ राजन्यश्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेच्छरपत्रैर्वेष्टयित्वा राजन्यमग्नौ प्रा-स्येत् ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सर्पिषा समभ्यज्य नग्नां श्वेतं खरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते ५ एवं वैश्यो राजन्यायां शूद्र श्च राजन्यावैश्ययोः ६ मनसा भर्तुरतिचारे त्रिरात्रं यावकं क्षीरौदनं वा भुञ्जानाधः शयीतोर्ध्वं त्रिरात्रादप्सु निमग्नायाः सावि त्र्?यष्टशतेन शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ७ वाक्संबन्ध एतदेव मासं चरि-त्वोर्ध्वं मासादप्सु निमग्नायाः सावि त्र्?याश्चतुर्भिरष्टशतैः शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ८ व्यवाये तु संवत्सरं घृतपटं धारयेत् ९ गोमयगर्ते कुशग्रस्तरे वा शयीतोर्ध्वं संवत्सरादप्सु निमग्नायाः सावि त्र्?यष्टशतेन शूद्र श्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेद्वीरणैर्वेष्टयित्वा शूद्र मग्नौ प्रास्येत् १ ब्राह्मण्याः शि-रसि वपनं कारयित्वा सर्पिषा समभ्यज्य नग्नां कृष्णं खरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते २ वैश्यश्चेद्ब्राह्मणीमधिगच्छेल्लोहित-दर्भैर्वेष्टयित्वा वैश्यमग्नौ प्रास्येत् ३ ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सर्पिषाऽभ्यज्य नग्नां गौरं खरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते ४ राजन्यश्चेद्ब्राह्मणीमभिगच्छेच्छरपत्रैर्वेष्टयित्वा राजन्यमग्नौ प्रा-स्येत् ब्राह्मण्याः शिरसि वपनं कारयित्वा सर्पिषा समभ्यज्य नग्नां श्वेतं खरमारोप्य महापथमनुसंव्राजयेत्पूता भवतीति विज्ञायते ५ एवं वैश्यो राजन्यायां शूद्र श्च राजन्यावैश्ययोः ६ मनसा भर्तुरतिचारे त्रिरात्रं यावकं क्षीरौदनं वा भुञ्जानाधः शयीतोर्ध्वं त्रिरात्रादप्सु निमग्नायाः सावित्र्! यष्टशतेन शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ७ वाक्संबन्ध एतदेव मासं चरि-त्वोर्ध्वं मासादप्सु निमग्नायाः सावित्र्! याश्चतुर्भिरष्टशतैः शिरोभिर्जुहुयात्पूता भवतीति विज्ञायते ८ व्यवाये तु संवत्सरं घृतपटं धारयेत् ९ गोमयगर्ते कुशग्रस्तरे वा शयीतोर्ध्वं संवत्सरादप्सु निमग्नायाः सावित्र्! यष्टशतेन p[itlom' creyuSt;" ÕCz^' c;N{ ;y,oÿrm( 14 pratilomaM careyustAH kqcchraM cAndra ?AyaNottaram 14 pratilomaM careyustAH kqcchraM cAndrA yaNottaram 14 प्रतिलोमं चरेयुस्ताः कृच्छ्रं चान्द्र ?ायणोत्तरम् १४ प्रतिलोमं चरेयुस्ताः कृच्छ्रं चान्द्रा यणोत्तरम् १४ { eR, párvei·t" W dre ?Na pariveSTitaH SaNmAsAnkqcchra taptakqcchraM vA tiSThet 19 tayorvidhiH 20 dre rNa! pariveSTitaH SaNmAsAnkqcchra taptakqcchraM vA tiSThet 19 tayorvidhiH 20 द्रे ?ण परिवेष्टितः षण्मासान्कृच्छ्र तप्तकृच्छ्रं वा तिष्ठेत् १९ तयोर्विधिः २० द्रे र्ण! परिवेष्टितः षण्मासान्कृच्छ्र तप्तकृच्छ्रं वा तिष्ठेत् १९ तयोर्विधिः २० } yh' idv; .uÛ¹ nÿ_mXn;it vw } yhm( tr?yahaM divA bhuzkte naktamafnAti vai tr?yaham tr! yahaM divA bhuzkte naktamafnAti vai tr! yaham त्र्?यहं दिवा भुङ्क्ते नक्तमश्नाति वै त्र्?यहम् त्र्! यहं दिवा भुङ्क्ते नक्तमश्नाति वै त्र्! यहम् } yhmy;Éctv[tS} yh' n .uÛ it ÕCz^" 21 tr?yahamayAcitavrata str?yahaM na bhuzkta iti kqcchraH 21 tr! yahamayAcitavratastr! yahaM na bhuzkta iti kqcchraH 21 त्र्?यहमयाचितव्रत स्त्र्?यहं न भुङ्क्त इति कृच्छ्रः २१ त्र्! यहमयाचितव्रतस्त्र्! यहं न भुङ्क्त इति कृच्छ्रः २१ } yhmuã,' ipbed; pS} yhmuã,' py" ipbet( tr?yahamuSNaM pibedA pa str?yahamuSNaM payaH pibet tr! yahamuSNaM pibedA pastr! yahamuSNaM payaH pibet त्र्?यहमुष्णं पिबेदा प स्त्र्?यहमुष्णं पयः पिबेत् त्र्! यहमुष्णं पिबेदा पस्त्र्! यहमुष्णं पयः पिबेत् } yhmuã,' `Ot' pITv; v;yu.=" pr' } yhm( 22 tr?yahamuSNaM ghqtaM pItvA vAyubhakSaH paraM tr?yaham 22 tr! yahamuSNaM ghqtaM pItvA vAyubhakSaH paraM tr! yaham 22 त्र्?यहमुष्णं घृतं पीत्वा वायुभक्षः परं त्र्?यहम् २२ त्र्! यहमुष्णं घृतं पीत्वा वायुभक्षः परं त्र्! यहम् २२ aq %Lvy' pu¨Wo ÉmQy; Vy;kroTyy;Jy' v; y;jyit ap[itg[;ç' v; p[itgOð;it an¥' v;Xn;it an;cr,Iymev;crit t] p[;yÉÿ' kÚy;R¥ kÚy;Ridit mIm;'sNte n kÚy;RidTy;ünR ih kmR =Iyt it kÚy;RidTyev tSm;C½itindxRn;ÿrit sv| p;Pm;n' trit b[÷hTy;' yome/en yjt it 1 v;c;É.xSto gosven;ɦ·t; yjet 2 tSy inã£y,;in jpStpo hom ¬pv;so d;nmupinWdo ved;dyo ved;Nt;" svRCzNd" s'iht; m/UNy-`mWR,mqvR²xro ¨{ ;h( pu¨WsUÿ_' r;jin r*ih,e s;mnI kËãm;<@;in atha khalvayaM puruSo mithyA vyAkarotyayAjyaM vA yAjayati apratigrAhyaM vA pratigqhNAti anannaM vA'fnAti anAcaraNIyamevA''carati tatra prAyafcittaM kuryAnna kuryAditi mImAMsante na kuryAdityAhurna hi karma kSIyata iti kuryAdityeva tasmAcchrutinidarfanAttarati sarvaM pApmAnaM tarati brahmahatyAM yo'fvamedhena yajata iti 1 vAcA'bhifasto gosavenAgniSTutA yajeta 2 tasya niSkrayaNAni japastapo homa upavAso dAnamupaniSado vedAdayo vedAntAH sarvacchandaH saMhitA madhUnya-ghamarSaNamatharvafiro rudra ?Ah puruSasUktaM rAjani rauhiNe sAmanI kUSmANDAni atha khalvayaM puruSo mithyA vyAkarotyayAjyaM vA yAjayati apratigrAhyaM vA pratigqhNAti anannaM vA'fnAti anAcaraNIyamevA''carati tatra prAyafcittaM kuryAnna kuryAditi mImAMsante na kuryAdityAhurna hi karma kSIyata iti kuryAdityeva tasmAcchrutinidarfanAttarati sarvaM pApmAnaM tarati brahmahatyAM yo'fvamedhena yajata iti 1 vAcA'bhifasto gosavenAgniSTutA yajeta 2 tasya niSkrayaNAni japastapo homa upavAso dAnamupaniSado vedAdayo vedAntAH sarvacchandaH saMhitA madhUnya-ghamarSaNamatharvafiro rudrA h puruSasUktaM rAjani rauhiNe sAmanI kUSmANDAni अथ खल्वयं पुरुषो मिथ्या व्याकरोत्ययाज्यं वा याजयति अप्रतिग्राह्यं वा प्रतिगृह्णाति अनन्नं वाऽश्नाति अनाचरणीयमेवाऽऽचरति तत्र प्रायश्चित्तं कुर्यान्न कुर्यादिति मीमांसन्ते न कुर्यादित्याहुर्न हि कर्म क्षीयत इति कुर्यादित्येव तस्माच्छ्रुतिनिदर्शनात्तरति सर्वं पाप्मानं तरति ब्रह्महत्यां योऽश्वमेधेन यजत इति १ वाचाऽभिशस्तो गोसवेनाग्निष्टुता यजेत २ तस्य निष्क्रयणानि जपस्तपो होम उपवासो दानमुपनिषदो वेदादयो वेदान्ताः सर्वच्छन्दः संहिता मधून्य-घमर्षणमथर्वशिरो रुद्र ?ाह् पुरुषसूक्तं राजनि रौहिणे सामनी कूष्माण्डानि अथ खल्वयं पुरुषो मिथ्या व्याकरोत्ययाज्यं वा याजयति अप्रतिग्राह्यं वा प्रतिगृह्णाति अनन्नं वाऽश्नाति अनाचरणीयमेवाऽऽचरति तत्र प्रायश्चित्तं कुर्यान्न कुर्यादिति मीमांसन्ते न कुर्यादित्याहुर्न हि कर्म क्षीयत इति कुर्यादित्येव तस्माच्छ्रुतिनिदर्शनात्तरति सर्वं पाप्मानं तरति ब्रह्महत्यां योऽश्वमेधेन यजत इति १ वाचाऽभिशस्तो गोसवेनाग्निष्टुता यजेत २ तस्य निष्क्रयणानि जपस्तपो होम उपवासो दानमुपनिषदो वेदादयो वेदान्ताः सर्वच्छन्दः संहिता मधून्य-घमर्षणमथर्वशिरो रुद्रा ह् पुरुषसूक्तं राजनि रौहिणे सामनी कूष्माण्डानि nÉmit me?y;in 6 sveR ²xlo°y;" sv;R" §vNTy" pu namiti medhyAni 6 sarve filoccayAH sarvAH sravantyaH puNyA hradAstIrthA-nyqSinivAsagoSThapariSkandhA iti defAH 7 saMvatsaro mAsafcaturviMfatyaho dvA-dafAhaH SaDaha str?yaho'horAtra iti kAlAH 8 etAnyevAnAdefe vikalpena kriye-ran enaHsu guruSu gurUNi laghuSu laghUni 9 kqcchrAtikqcchrau cAndra ?AyaNamiti namiti medhyAni 6 sarve filoccayAH sarvAH sravantyaH puNyA hradAstIrthA-nyqSinivAsagoSThapariSkandhA iti defAH 7 saMvatsaro mAsafcaturviMfatyaho dvA-dafAhaH SaDahastr! yaho'horAtra iti kAlAH 8 etAnyevAnAdefe vikalpena kriye-ran enaHsu guruSu gurUNi laghuSu laghUni 9 kqcchrAtikqcchrau cAndrA yaNamiti नमिति मेध्यानि ६ सर्वे शिलोच्चयाः सर्वाः स्रवन्त्यः पुण्या ह्रदास्तीर्था-न्यृषिनिवासगोष्ठपरिष्कन्धा इति देशाः ७ संवत्सरो मासश्चतुर्विंशत्यहो द्वा-दशाहः षडह स्त्र्?यहोऽहोरात्र इति कालाः ८ एतान्येवानादेशे विकल्पेन क्रिये-रन् एनःसु गुरुषु गुरूणि लघुषु लघूनि ९ कृच्छ्रातिकृच्छ्रौ चान्द्र ?ायणमिति नमिति मेध्यानि ६ सर्वे शिलोच्चयाः सर्वाः स्रवन्त्यः पुण्या ह्रदास्तीर्था-न्यृषिनिवासगोष्ठपरिष्कन्धा इति देशाः ७ संवत्सरो मासश्चतुर्विंशत्यहो द्वा-दशाहः षडहस्त्र्! यहोऽहोरात्र इति कालाः ८ एतान्येवानादेशे विकल्पेन क्रिये-रन् एनःसु गुरुषु गुरूणि लघुषु लघूनि ९ कृच्छ्रातिकृच्छ्रौ चान्द्रा यणमिति b[÷c;rI ce²TS]ymupey;dr brahmacArI cetstriyamupeyAdaraNye catuSpathe laukike'gnau rakSodaivataM gardabhaM pafumAlabheta nairqtaM vA caruM nirvapet tasya juhuyAtkAmAya svAhA kAmakAmAya svAhA nirqtyai svAhA rakSodevatAbhyaH svAheti 1 etadeva retasaH prayatnotsarge divA svapne vratAntareSu vA samAvartanAttiryagyonivyavAye 2 fuklamqSabhaM dadyAt 3 gAM gatvA fUdra ?Avadhena doSo vyAkhyAtaH 4 brahmacAriNaH favakarmaNo bratAnnivqttiranyatra mAtApitroH 5 sa cedvyAdhIyIta kAmaM gurorucchiSTaM bheSajArthaM sarvaM prAfnIyAt 6 guruprayuktafcenmriyeta trInkqcchrAMfcaredguruH 7 brahmacArI cenmAM-samafnIyAducchiSTabhojanIyaM kqcchraM dvAdafarAtraM caritvA vratafeSaM samApayet 8 frAddhasUtakabhojaneSu caivam 9 akAmatopanataM madhu vAjasaneyake na duSyatIti vijxAyate 10 ya AtmatyAgyabhifasto bhavati sapiNDAnAM pretakarmacchedaH 11 kASThajalaloSTajalapASANafastraviSarajjubhirya AtmAnamava sAdayati sa AtmahA brahmacArI cetstriyamupeyAdaraNye catuSpathe laukike'gnau rakSodaivataM gardabhaM pafumAlabheta nairqtaM vA caruM nirvapet tasya juhuyAtkAmAya svAhA kAmakAmAya svAhA nirqtyai svAhA rakSodevatAbhyaH svAheti 1 etadeva retasaH prayatnotsarge divA svapne vratAntareSu vA samAvartanAttiryagyonivyavAye 2 fuklamqSabhaM dadyAt 3 gAM gatvA fUdrA vadhena doSo vyAkhyAtaH 4 brahmacAriNaH favakarmaNo bratAnnivqttiranyatra mAtApitroH 5 sa cedvyAdhIyIta kAmaM gurorucchiSTaM bheSajArthaM sarvaM prAfnIyAt 6 guruprayuktafcenmriyeta trInkqcchrAMfcaredguruH 7 brahmacArI cenmAM-samafnIyAducchiSTabhojanIyaM kqcchraM dvAdafarAtraM caritvA vratafeSaM samApayet 8 frAddhasUtakabhojaneSu caivam 9 akAmatopanataM madhu vAjasaneyake na duSyatIti vijxAyate 10 ya AtmatyAgyabhifasto bhavati sapiNDAnAM pretakarmacchedaH 11 kASThajalaloSTajalapASANafastraviSarajjubhirya AtmAnamava sAdayati sa AtmahA ब्रह्मचारी चेत्स्त्रियमुपेयादरण्ये चतुष्पथे लौकिकेऽग्नौ रक्षोदैवतं गर्दभं पशुमालभेत नैरृतं वा चरुं निर्वपेत् तस्य जुहुयात्कामाय स्वाहा कामकामाय स्वाहा निरृत्यै स्वाहा रक्षोदेवताभ्यः स्वाहेति १ एतदेव रेतसः प्रयत्नोत्सर्गे दिवा स्वप्ने व्रतान्तरेषु वा समावर्तनात्तिर्यग्योनिव्यवाये २ शुक्लमृषभं दद्यात् ३ गां गत्वा शूद्र ?ावधेन दोषो व्याख्यातः ४ ब्रह्मचारिणः शवकर्मणो ब्रतान्निवृत्तिरन्यत्र मातापित्रोः ५ स चेद्व्याधीयीत कामं गुरोरुच्छिष्टं भेषजार्थं सर्वं प्राश्नीयात् ६ गुरुप्रयुक्तश्चेन्म्रियेत त्रीन्कृच्छ्रांश्चरेद्गुरुः ७ ब्रह्मचारी चेन्मां-समश्नीयादुच्छिष्टभोजनीयं कृच्छ्रं द्वादशरात्रं चरित्वा व्रतशेषं समापयेत् ८ श्राद्धसूतकभोजनेषु चैवम् ९ अकामतोपनतं मधु वाजसनेयके न दुष्यतीति विज्ञायते १० य आत्मत्याग्यभिशस्तो भवति सपिण्डानां प्रेतकर्मच्छेदः ११ काष्ठजललोष्टजलपाषाणशस्त्रविषरज्जुभिर्य आत्मानमव सादयति स आत्महा ब्रह्मचारी चेत्स्त्रियमुपेयादरण्ये चतुष्पथे लौकिकेऽग्नौ रक्षोदैवतं गर्दभं पशुमालभेत नैरृतं वा चरुं निर्वपेत् तस्य जुहुयात्कामाय स्वाहा कामकामाय स्वाहा निरृत्यै स्वाहा रक्षोदेवताभ्यः स्वाहेति १ एतदेव रेतसः प्रयत्नोत्सर्गे दिवा स्वप्ने व्रतान्तरेषु वा समावर्तनात्तिर्यग्योनिव्यवाये २ शुक्लमृषभं दद्यात् ३ गां गत्वा शूद्रा वधेन दोषो व्याख्यातः ४ ब्रह्मचारिणः शवकर्मणो ब्रतान्निवृत्तिरन्यत्र मातापित्रोः ५ स चेद्व्याधीयीत कामं गुरोरुच्छिष्टं भेषजार्थं सर्वं प्राश्नीयात् ६ गुरुप्रयुक्तश्चेन्म्रियेत त्रीन्कृच्छ्रांश्चरेद्गुरुः ७ ब्रह्मचारी चेन्मां-समश्नीयादुच्छिष्टभोजनीयं कृच्छ्रं द्वादशरात्रं चरित्वा व्रतशेषं समापयेत् ८ श्राद्धसूतकभोजनेषु चैवम् ९ अकामतोपनतं मधु वाजसनेयके न दुष्यतीति विज्ञायते १० य आत्मत्याग्यभिशस्तो भवति सपिण्डानां प्रेतकर्मच्छेदः ११ काष्ठजललोष्टजलपाषाणशस्त्रविषरज्जुभिर्य आत्मानमव सादयति स आत्महा s t¢ÕCz^siht' cre°;N{ ;y,v[tm( it 14 sa taptakqcchrasahitaM careccAndra ?AyaNavratam iti 14 sa taptakqcchrasahitaM careccAndrA yaNavratam iti 14 स तप्तकृच्छ्रसहितं चरेच्चान्द्र ?ायणव्रतम् इति १४ स तप्तकृच्छ्रसहितं चरेच्चान्द्रा यणव्रतम् इति १४ c;N{ ;y,' prSt;Ã+y;m" 15 a;Tmhnn;?yvs;ye i]r;]m( 16 jIv- cAndra ?AyaNaM parastAdvakSyAmaH 15 AtmahananAdhyavasAye trirAtram 16 jIva- cAndrA yaNaM parastAdvakSyAmaH 15 AtmahananAdhyavasAye trirAtram 16 jIva- चान्द्र ?ायणं परस्ताद्वक्ष्यामः १५ आत्महननाध्यवसाये त्रिरात्रम् १६ जीव- चान्द्रा यणं परस्ताद्वक्ष्यामः १५ आत्महननाध्यवसाये त्रिरात्रम् १६ जीव- mNyueit p[;tmRns; p;p' ?y;Tvo'pUv;R" sTy;Nt; Vy;útIjRped`mWR,' v; p#¹t( 20 m;nuW;iSq ²G/' SpO; i]r;]m;x*cm²G/e Tvhor;]m( 21 xv;nugmne cwvm( 22 a/Iy;n;n;mNtr;gmne Tvhor;]m.ojnm( i]r;]-m.ojnm( i]r;]mÉ.Weko ivv;s;NyoNyen 23 m;j;RrnkÚlxI`[g;-,;mhor;]m( 24 kÚÔÚ$g[;MysUkrkûgO/[.;sp;r;vtm;nuWk;kolUk- manyufceti prAtarmanasA pApaM dhyAtvoMpUrvAH satyAntA vyAhqtIrjapedaghamarSaNaM vA paThet 20 mAnuSAsthi snigdhaM spqSTvA trirAtramAfaucamasnigdhe tvahorAtram 21 favAnugamane caivam 22 adhIyAnAnAmantarAgamane tvahorAtramabhojanam trirAtra-mabhojanam trirAtramabhiSeko vivAsafcAnyonyena 23 fvamArjAranakulafIghragA-NAmahorAtram 24 fvakukkuTagrAmyasUkarakazkagqdhrabhAsapArAvatamAnuSakAkolUka- manyufceti prAtarmanasA pApaM dhyAtvOpUrvAH satyAntA vyAhqtIrjapedaghamarSaNaM vA paThet 20 mAnuSAsthi snigdhaM spqSTvA trirAtramAfaucamasnigdhe tvahorAtram 21 favAnugamane caivam 22 adhIyAnAnAmantarAgamane tvahorAtramabhojanam trirAtra-mabhojanam trirAtramabhiSeko vivAsafcAnyonyena 23 fvamArjAranakulafIghragA-NAmahorAtram 24 fvakukkuTagrAmyasUkarakazkagqdhrabhAsapArAvatamAnuSakAkolUka- मन्युश्चेति प्रातर्मनसा पापं ध्यात्वोंपूर्वाः सत्यान्ता व्याहृतीर्जपेदघमर्षणं वा पठेत् २० मानुषास्थि स्निग्धं स्पृष्ट्वा त्रिरात्रमाशौचमस्निग्धे त्वहोरात्रम् २१ शवानुगमने चैवम् २२ अधीयानानामन्तरागमने त्वहोरात्रमभोजनम् त्रिरात्र-मभोजनम् त्रिरात्रमभिषेको विवासश्चान्योन्येन २३ श्वमार्जारनकुलशीघ्रगा-णामहोरात्रम् २४ श्वकुक्कुटग्राम्यसूकरकङ्कगृध्रभासपारावतमानुषकाकोलूक- मन्युश्चेति प्रातर्मनसा पापं ध्यात्वॐपूर्वाः सत्यान्ता व्याहृतीर्जपेदघमर्षणं वा पठेत् २० मानुषास्थि स्निग्धं स्पृष्ट्वा त्रिरात्रमाशौचमस्निग्धे त्वहोरात्रम् २१ शवानुगमने चैवम् २२ अधीयानानामन्तरागमने त्वहोरात्रमभोजनम् त्रिरात्र-मभोजनम् त्रिरात्रमभिषेको विवासश्चान्योन्येन २३ श्वमार्जारनकुलशीघ्रगा-णामहोरात्रम् २४ श्वकुक्कुटग्राम्यसूकरकङ्कगृध्रभासपारावतमानुषकाकोलूक- aq c;N{ ;y,ivÉ/" 39 atha cAndra ?AyaNavidhiH 39 atha cAndrA yaNavidhiH 39 अथ चान्द्र ?ायणविधिः ३९ अथ चान्द्रा यणविधिः ३९ EW c;N{ ;y,o m;s" piv]mOiWs'Stut" 42 eSa cAndra ?AyaNo mAsaH pavitramqSisaMstutaH 42 eSa cAndrA yaNo mAsaH pavitramqSisaMstutaH 42 एष चान्द्र ?ायणो मासः पवित्रमृषिसंस्तुतः ४२ एष चान्द्रा यणो मासः पवित्रमृषिसंस्तुतः ४२ aq;itÕCz^" 1 } yh' p[;tStq; s;ymy;Éct' pr;k it ÕCz^" 2 y;v-TsÕd;ddIt t;vdXnIy;TpUvRvTsoitÕCz^" 3 aB.=" s ÕCz^;it-ÕCz^" 4 ÕCz^;,;' v[tåp;É, 5 XmÅukx;Nv;pyeº(¨vo²=lom²x-%;vj| n%;É¥ÕTywkv;s; ain²Ndt.ojI sÕºÙ=min²Ndt' i]Wv,mud-kopSpxIR d<@Ç km<@lu" S]IxU{ s'.;W,vjIR Sq;n;snxIlohiSt-ϼ{ ;];v;sIteTy;h .gv;NvÉsÏ" 6 s t´detõmRx;S]' n;pu];y n;²x-ãy;y n;s'vTsroiWt;y d´;t( 7 sh§' d²=,; AW.wk;dx gu¨p[s;do athAtikqcchraH 1 tr?yahaM prAtastathA sAyamayAcitaM parAka iti kqcchraH 2 yAva-tsakqdAdadIta tAvadafnIyAtpUrvavatso'tikqcchraH 3 abbhakSaH sa kqcchrAti-kqcchraH 4 kqcchrANAM vratarUpANi 5 fmafrukefAnvApayedbhruvo'kSilomafi-khAvarjaM nakhAnnikqtyaikavAsA aninditabhojI sakqdbhaikSamaninditaM triSavaNamuda-kopasparfI daNDI kamaNDaluH strIfUdra saMbhASaNavarjI sthAnAsanafIlo'hasti-SThedra ?AtrAvAsItetyAha bhagavAnvasiSThaH 6 sa tadyadetaddharmafAstraM nAputrAya nAfi-SyAya nAsaMvatsaroSitAya dadyAt 7 sahasraM dakSiNA qSabhaikAdafa guruprasAdo athAtikqcchraH 1 tr! yahaM prAtastathA sAyamayAcitaM parAka iti kqcchraH 2 yAva-tsakqdAdadIta tAvadafnIyAtpUrvavatso'tikqcchraH 3 abbhakSaH sa kqcchrAti-kqcchraH 4 kqcchrANAM vratarUpANi 5 fmafrukefAnvApayedbhruvo'kSilomafi-khAvarjaM nakhAnnikqtyaikavAsA aninditabhojI sakqdbhaikSamaninditaM triSavaNamuda-kopasparfI daNDI kamaNDaluH strIfUdra saMbhASaNavarjI sthAnAsanafIlo'hasti-SThedrA trAvAsItetyAha bhagavAnvasiSThaH 6 sa tadyadetaddharmafAstraM nAputrAya nAfi-SyAya nAsaMvatsaroSitAya dadyAt 7 sahasraM dakSiNA qSabhaikAdafa guruprasAdo अथातिकृच्छ्रः १ त्र्?यहं प्रातस्तथा सायमयाचितं पराक इति कृच्छ्रः २ याव-त्सकृदाददीत तावदश्नीयात्पूर्ववत्सोऽतिकृच्छ्रः ३ अब्भक्षः स कृच्छ्राति-कृच्छ्रः ४ कृच्छ्राणां व्रतरूपाणि ५ श्मश्रुकेशान्वापयेद्भ्रुवोऽक्षिलोमशि-खावर्जं नखान्निकृत्यैकवासा अनिन्दितभोजी सकृद्भैक्षमनिन्दितं त्रिषवणमुद-कोपस्पर्शी दण्डी कमण्डलुः स्त्रीशूद्र संभाषणवर्जी स्थानासनशीलोऽहस्ति-ष्ठेद्र ?ात्रावासीतेत्याह भगवान्वसिष्ठः ६ स तद्यदेतद्धर्मशास्त्रं नापुत्राय नाशि-ष्याय नासंवत्सरोषिताय दद्यात् ७ सहस्रं दक्षिणा ऋषभैकादश गुरुप्रसादो अथातिकृच्छ्रः १ त्र्! यहं प्रातस्तथा सायमयाचितं पराक इति कृच्छ्रः २ याव-त्सकृदाददीत तावदश्नीयात्पूर्ववत्सोऽतिकृच्छ्रः ३ अब्भक्षः स कृच्छ्राति-कृच्छ्रः ४ कृच्छ्राणां व्रतरूपाणि ५ श्मश्रुकेशान्वापयेद्भ्रुवोऽक्षिलोमशि-खावर्जं नखान्निकृत्यैकवासा अनिन्दितभोजी सकृद्भैक्षमनिन्दितं त्रिषवणमुद-कोपस्पर्शी दण्डी कमण्डलुः स्त्रीशूद्र संभाषणवर्जी स्थानासनशीलोऽहस्ति-ष्ठेद्रा त्रावासीतेत्याह भगवान्वसिष्ठः ६ स तद्यदेतद्धर्मशास्त्रं नापुत्राय नाशि-ष्याय नासंवत्सरोषिताय दद्यात् ७ सहस्रं दक्षिणा ऋषभैकादश गुरुप्रसादो i]pd;y;' c g;y} y;' n .y' iv´te KvÉct( 9 tripadAyAM ca gAya tr?yAM na bhayaM vidyate kvacit 9 tripadAyAM ca gAyatr! yAM na bhayaM vidyate kvacit 9 त्रिपदायां च गाय त्र्?यां न भयं विद्यते क्वचित् ९ त्रिपदायां च गायत्र्! यां न भयं विद्यते क्वचित् ९ a>y;sodxs;h§" s;iv} y;" xo/n' mht( 12 abhyAsodafasAhasraH sAvi tr?yAH fodhanaM mahat 12 abhyAsodafasAhasraH sAvitr! yAH fodhanaM mahat 12 अभ्यासोदशसाहस्रः सावि त्र्?याः शोधनं महत् १२ अभ्यासोदशसाहस्रः सावित्र्! याः शोधनं महत् १२ kmR,; mns; v;c; y{ ;} y; Õtmwnsm( karmaNA manasA vAcA yadra ?A tr?yA kqtamainasam karmaNA manasA vAcA yadrA tr! yA kqtamainasam कर्मणा मनसा वाचा यद्र ?ा त्र्?या कृतमैनसम् कर्मणा मनसा वाचा यद्रा त्र्! या कृतमैनसम् /nen vwXyxU{ * tu jpwhoRmwiójoÿm" 17 dhanena vaifyafUdra ?au tu japairhomairdvijottamaH 17 dhanena vaifyafUdrau tu japairhomairdvijottamaH 17 धनेन वैश्यशूद्र ?ौ तु जपैर्होमैर्द्विजोत्तमः १७ धनेन वैश्यशूद्रौ तु जपैर्होमैर्द्विजोत्तमः १७ yq; b;tblo viödRhTy;{ ;Rnip &m;n( yathA bAtabalo vahnirdahatyAdra ?A?napi drumAn yathA bAtabalo vahnirdahatyAdrA rna!pi drumAn यथा बातबलो वह्निर्दहत्याद्र ?ा?नपि द्रुमान् यथा बातबलो वह्निर्दहत्याद्रा र्न!पि द्रुमान् s;iv} y·sh§' tu jp' ÕTvoiTqte rv* sAvi tr?yaSTasahasraM tu japaM kqtvotthite ravau sAvitr! yaSTasahasraM tu japaM kqtvotthite ravau सावि त्र्?यष्टसहस्रं तु जपं कृत्वोत्थिते रवौ सावित्र्! यष्टसहस्रं तु जपं कृत्वोत्थिते रवौ ÕCz^' c;N{ ;y,' cwv svRp;pp[,;xnm( 20 kqcchraM cAndra ?AyaNaM caiva sarvapApapraNAfanam 20 kqcchraM cAndrA yaNaM caiva sarvapApapraNAfanam 20 कृच्छ्रं चान्द्र ?ायणं चैव सर्वपापप्रणाशनम् २० कृच्छ्रं चान्द्रा यणं चैव सर्वपापप्रणाशनम् २० am;v;Sy;' n .uïIt Ev' c;N{ ;y,o ivÉ/rev' c;N{ ;y,o ivÉ/árit 21 amAvAsyAM na bhuxjIta evaM cAndra ?AyaNo vidhirevaM cAndra ?AyaNo vidhiriti 21 amAvAsyAM na bhuxjIta evaM cAndrA yaNo vidhirevaM cAndrA yaNo vidhiriti 21 अमावास्यां न भुञ्जीत एवं चान्द्र ?ायणो विधिरेवं चान्द्र ?ायणो विधिरिति २१ अमावास्यां न भुञ्जीत एवं चान्द्रा यणो विधिरेवं चान्द्रा यणो विधिरिति २१ Sources: Vsi·ÿha Dharma êstra, Bombay Sanskrit and Prakrit Series 2 se?racesa kh?v?'saSTittaha\a jxaha\arama\a fq'satara\aNa bemaba\aya s?anasakarati anada pra\akarati s??ra??isa 2 srou!cesakh! v!'saSTittahaa jxahaaramaa fq'sataraaNa bmobaaya s!anasakarati anada praakarati sresie! 2 से?रचेस ख्?व्?ऽसष्टित्तहअ ज्ञहअरमअ शृऽसतरअण बेमबअय स्?नसकरति अनद प्रअकरति स्??र??िस २ स्रोउ!चेसख्! व्!ऽसष्टित्तहअ ज्ञहअरमअ शृऽसतरअण ब्मोबअय स्!अनसकरति अनद प्रअकरति स्रेसिए! २ Typescript: Input by M. Fushimi, checked by F. Enomoto tyapesacarapita kh??naputa baya mbha ph??sahamiNi cahecakeda baya phbha enomoto tyapesacarapitakh! I! naputa baya mbha phsuhamiNi cahecakeda baya phbha enomoto त्यपेसचरपित ख्??नपुत बय म्भ फ्??सहमिणि चहेचकेद बय फ्भ एनोमोतो त्यपेसचरपितख्! ई! नपुत बय म्भ फ्सुहमिणि चहेचकेद बय फ्भ एनोमोतो Conversion to Devanagari using Vedapad Software by Ralph Bunker cenaverasa??ina to jxeva\ana\aga\ara??i saniga v??da\apa\ada sephataiare barya alapaha b??nakera cnoverasanio! to jxevaanaagaaraiu! saniga vdeapaada sphotaiare barya alapaha bnukera चेनवेरस??िन तो ज्ञेवअनअगअर??ि सनिग व्??दअपअद सेफतैअरे बर्य अलपह ब्??नकेर च्नोवेरसनिओ! तो ज्ञेवअनअगअरैउ! सनिग व्देअपअद स्फोतैअरे बर्य अलपह ब्नुकेर Formatted for Maharishi University of Management Vedic Literature Collection pherama\atateda phora m?aha\arasiha??i navi?rasatiya ?opha m?ana\agemenata v??daci lti?ra\ature celalecata??ina phromaatateda phora m!ahaarasihaiU! navie!rasatiyo pha m!anaagemenata vdeci l!tie!raature clolecatanio! फेरमअततेद फोर म्?हअरसिह??ि नवि?रसतिय ?ोफ म्?नअगेमेनत व्??दचि ल्ति?रअतुरे चेललेचत??िन फ्रोमअततेद फोर म्!अहअरसिहैऊ! नविए!रसतियो फ म्!अनअगेमेनत व्देचि ल्!तिए!रअतुरे च्लोलेचतनिओ!
906
935
965
1058
1090
1113
1115
1119
1123
1146
1221
1253
1271
1285
1287
1289
1291
1293
1313
1323
1334
1340
1342
1354
1380
1392
1403
1448
1458
1479
1537
1564
1628
1638
1642
1823
1825
1827
1830