SvâSt n N{ o vOõÅv;" ) SvâSt n" pUW; ivdev;"
svasti na indra ?o vqddhafravAH , svasti naH pUSA vifvadevAH
svasti na indro vqddhafravAH , svasti naH pUSA vifvadevAH
स्वस्ति न इन्द्र ?ो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्वदेवाः
स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्वदेवाः
SvâSt n N{ o vOõÅv;" ) SvâSt n" pUW; ivdev;"
svasti na indra ?o vqddhafravAH , svasti naH pUSA vifvadevAH
svasti na indro vqddhafravAH , svasti naH pUSA vifvadevAH
स्वस्ति न इन्द्र ?ो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्वदेवाः
स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्वदेवाः
d²=,v;myo" p;Ryo" ) tSywW; .vit ) Wu£ù te aNy´jt' te aNyt( ) ivWuåpe ahnI `*árv;És ) iv; ih m;y; avÉs Sv/;v" ) .{ ; te pUWÉ¥h r;itr®STvit ) n;] .uvvm( ) n pUW; ) n pxv" ) n;idTy" s'vTsr Ev p[Ty=e, ip[ytm' iv´;t( ) EtÃw s'vTsrSy ip[ytm' åpm( ) yoSy mh;nqR ¬TpTSym;no .vit ) d' pu dakSiNavAmayoH pArfvayoH , tasyaiSA bhavati , SukraM te anyadyajataM te anyat , viSurUpe ahanI ghaurivAsi , vifvA hi mAyA avasi svadhAvaH , bhadra ?A te pUSanniha rAtirastviti , nAtra bhuvavam , na pUSA , na pafavaH , nAdityaH saMvatsara eva pratyakSeNa priyatamaM vidyAt , etadvai saMvatsarasya priyatamaM rUpam , yo'sya mahAnartha utpatsyamAno bhavati , idaM puNyaM kuruSveti , tamAharaM dakSiNavAmayoH pArfvayoH , tasyaiSA bhavati , SukraM te anyadyajataM te anyat , viSurUpe ahanI ghaurivAsi , vifvA hi mAyA avasi svadhAvaH , bhadrA te pUSanniha rAtirastviti , nAtra bhuvavam , na pUSA , na pafavaH , nAdityaH saMvatsara eva pratyakSeNa priyatamaM vidyAt , etadvai saMvatsarasya priyatamaM rUpam , yo'sya mahAnartha utpatsyamAno bhavati , idaM puNyaM kuruSveti , tamAharaM दक्षिणवामयोः पार्श्वयोः । तस्यैषा भवति । षुक्रं ते अन्यद्यजतं ते अन्यत् । विषुरूपे अहनी घौरिवासि । विश्वा हि माया अवसि स्वधावः । भद्र ?ा ते पूषन्निह रातिरस्त्विति । नात्र भुववम् । न पूषा । न पशवः । नादित्यः संवत्सर एव प्रत्यक्षेण प्रियतमं विद्यात् । एतद्वै संवत्सरस्य प्रियतमं रूपम् । योऽस्य महानर्थ उत्पत्स्यमानो भवति । इदं पुण्यं कुरुष्वेति । तमाहरं दक्षिणवामयोः पार्श्वयोः । तस्यैषा भवति । षुक्रं ते अन्यद्यजतं ते अन्यत् । विषुरूपे अहनी घौरिवासि । विश्वा हि माया अवसि स्वधावः । भद्रा ते पूषन्निह रातिरस्त्विति । नात्र भुववम् । न पूषा । न पशवः । नादित्यः संवत्सर एव प्रत्यक्षेण प्रियतमं विद्यात् । एतद्वै संवत्सरस्य प्रियतमं रूपम् । योऽस्य महानर्थ उत्पत्स्यमानो भवति । इदं पुण्यं कुरुष्वेति । तमाहरं c ) ive dev; ivp[hr²Nt ) aɦÉj×; ast( ) nwv devo n mTyR" ) n r;j; v¨,o iv.u" ) n;ɦneRN{ o n pvm;n" ) m;tOÔ°n iv´te ) ca , vifve devA vipraharanti , agnijihvA asafcat , naiva devo na martyaH , na rAjA varuNo vibhuH , nAgnirnendra ?o na pavamAnaH , mAtqkkaccana vidyate , ca , vifve devA vipraharanti , agnijihvA asafcat , naiva devo na martyaH , na rAjA varuNo vibhuH , nAgnirnendro na pavamAnaH , mAtqkkaccana vidyate , च । विश्वे देवा विप्रहरन्ति । अग्निजिह्वा असश्चत् । नैव देवो न मर्त्यः । न राजा वरुणो विभुः । नाग्निर्नेन्द्र ?ो न पवमानः । मातृक्कच्चन विद्यते । च । विश्वे देवा विप्रहरन्ति । अग्निजिह्वा असश्चत् । नैव देवो न मर्त्यः । न राजा वरुणो विभुः । नाग्निर्नेन्द्रो न पवमानः । मातृक्कच्चन विद्यते । tSyeN{ o vÉm[åpe, ) /nuJy;Rm¾CznTSvym( ) tidN{ /nuárTyJym( ) tasyendra ?o vamrirUpeNa , dhanurjyAmacchinatsvayam , tadindra dhanurityajyam , tasyendro vamrirUpeNa , dhanurjyAmacchinatsvayam , tadindra dhanurityajyam , तस्येन्द्र ?ो वम्रिरूपेण । धनुर्ज्यामच्छिनत्स्वयम् । तदिन्द्र धनुरित्यज्यम् । तस्येन्द्रो वम्रिरूपेण । धनुर्ज्यामच्छिनत्स्वयम् । तदिन्द्र धनुरित्यज्यम् । nmNte ) my;Rd;krTv;Tp[ puro/;m( ) b[;÷, a;Òoit ) y Ev' ved ) s %lu s'vTsr Etw" sen;nIÉ." sh ) N{ ;y sv;RNk;m;nÉ.vhit ) namante , maryAdAkaratvAtpra purodhAm , brAhmaNa Apnoti , ya evaM veda , sa khalu saMvatsara etaiH senAnIbhiH saha , indra ?Aya sarvAnkAmAnabhivahati , namante , maryAdAkaratvAtpra purodhAm , brAhmaNa Apnoti , ya evaM veda , sa khalu saMvatsara etaiH senAnIbhiH saha , indrA ya sarvAnkAmAnabhivahati , नमन्ते । मर्यादाकरत्वात्प्र पुरोधाम् । ब्राह्मण आप्नोति । य एवं वेद । स खलु संवत्सर एतैः सेनानीभिः सह । इन्द्र ?ाय सर्वान्कामानभिवहति । नमन्ते । मर्यादाकरत्वात्प्र पुरोधाम् । ब्राह्मण आप्नोति । य एवं वेद । स खलु संवत्सर एतैः सेनानीभिः सह । इन्द्रा य सर्वान्कामानभिवहति । cv { Pso a'xumtImitÏt( ) y;n" Õã,o dxÉ." sh§w" ) a;vtRÉmN{ " cava dra pso aMfumatImatiSThat , iyAnaH kqSNo dafabhiH sahasraiH , Avartamindra ?H cava dra pso aMfumatImatiSThat , iyAnaH kqSNo dafabhiH sahasraiH , Avartamindra H! चव द्र प्सो अंशुमतीमतिष्ठत् । इयानः कृष्णो दशभिः सहस्रैः । आवर्तमिन्द्र ?ः चव द्र प्सो अंशुमतीमतिष्ठत् । इयानः कृष्णो दशभिः सहस्रैः । आवर्तमिन्द्र ः! xCy; /mNtm( ) ¬p uih t' nOm,;mq { ;Émit ) cetywveN{ " sl;vOKy; sh ) asur;NpárvOit ) pOÉqVy'xumtI ) t;mNvviSqt" s'vTsro idv' c ) nwv'ivduW;c;y;RNtev;Ésn* ) aNyoNySmw &ç;t;m( ) yo &çit ) .[Xyte Svg;RLlok;t( ) TyOtum<@l;in ) sUyRm<@l;Ny;:y;Éyk;" facyA dhamantam , upa snuhi taM nqmaNAmatha dra ?Amiti , cetayaivendra ?H salAvqkyA saha , asurAnparivqfcati , pqthivyaMfumatI , tAmanvavasthitaH saMvatsaro divaM ca , naivaMviduSAcAryAntevAsinau , anyonyasmai druhyAtAm , yo druhyati , bhrafyate svargAllokAt , ityqtumaNDalAni , sUryamaNDalAnyAkhyAyikAH facyA dhamantam , upa snuhi taM nqmaNAmatha drA miti , cetayaivendra H! salAvqkyA saha , asurAnparivqfcati , pqthivyaMfumatI , tAmanvavasthitaH saMvatsaro divaM ca , naivaMviduSAcAryAntevAsinau , anyonyasmai druhyAtAm , yo druhyati , bhrafyate svargAllokAt , ityqtumaNDalAni , sUryamaNDalAnyAkhyAyikAH शच्या धमन्तम् । उप स्नुहि तं नृमणामथ द्र ?ामिति । चेतयैवेन्द्र ?ः सलावृक्या सह । असुरान्परिवृश्चति । पृथिव्यंशुमती । तामन्ववस्थितः संवत्सरो दिवं च । नैवंविदुषाचार्यान्तेवासिनौ । अन्योन्यस्मै द्रुह्याताम् । यो द्रुह्यति । भ्रश्यते स्वर्गाल्लोकात् । इत्यृतुमण्डलानि । सूर्यमण्डलान्याख्यायिकाः शच्या धमन्तम् । उप स्नुहि तं नृमणामथ द्रा मिति । चेतयैवेन्द्र ः! सलावृक्या सह । असुरान्परिवृश्चति । पृथिव्यंशुमती । तामन्ववस्थितः संवत्सरो दिवं च । नैवंविदुषाचार्यान्तेवासिनौ । अन्योन्यस्मै द्रुह्याताम् । यो द्रुह्यति । भ्रश्यते स्वर्गाल्लोकात् । इत्यृतुमण्डलानि । सूर्यमण्डलान्याख्यायिकाः Remainder of first prapÿhaka and prapÿhakas two and three as well as prapÿhakas 6 through 10 are still under preparation and are not yet included. ??ma\anidera ?opha pharisata para\apa'ttaha\aka\a anada para\apa'ttaha\aka\asa tai? anada tahare asai ?elala asa para\apa'ttaha\aka\asa 6 taharo?gaha 10 are satalilu nadera parepa\ara\ata??ina anada are nota yeta nicaludedabha rme!anidero pha pharisata paraapa'ttahaakaa anada paraapa'ttahaakaasa taio! anada tahare asai le!la asa paraapa'ttahaakaasa 6 taharou!gaha 10 are satalilu nadera parepaaraatanio! anada are nota yeta nicaludedabha ??मअनिदेर ?ोफ फरिसत परअपऽत्तहअकअ अनद परअपऽत्तहअकअस तै? अनद तहरे असै ?ेलल अस परअपऽत्तहअकअस ६ तहरो?गह १० अरे सतलिलु नदेर परेपअरअत??िन अनद अरे नोत येत निचलुदेदभ र्मे!अनिदेरो फ फरिसत परअपऽत्तहअकअ अनद परअपऽत्तहअकअस तैओ! अनद तहरे असै ले!ल अस परअपऽत्तहअकअस ६ तहरोउ!गह १० अरे सतलिलु नदेर परेपअरअतनिओ! अनद अरे नोत येत निचलुदेदभ b[÷Np[vGyeR, p[ cárãy;m" ) hot`RmRmÉ. ·ih ) a¦I{ *ih,* puro@;x;vÉ/ Åy ) p[itp[Sq;tivR hr ) p[Stot" s;m;in g;y 1yjuyuRÿ_\ s;mÉ.r;ÿ_%' Tv; ) ivwdeRvwrnumt' m¨²º" ) d²=,;É." p[tt' p;rÉyã,um( ) Stu.o vhNtu sumnSym;nm( ) s no ¨c' /eçú,Iym;n" ) .U.uRv" brahmanpravargyeNa pra cariSyAmaH , hotargharmamabhi STuhi , agnIdra ?auhiNau puroDAfAvadhi fraya , pratiprasthAtarvi hara , prastotaH sAmAni gAya 1yajuryuktaMM sAmabhirAktakhaM tvA , vifvairdevairanumataM marudbhiH , dakSiNAbhiH pratataM pArayiSNum , stubho vahantu sumanasyamAnam , sa no rucaM dhehyahqNIyamAnaH , bhUrbhuvaH brahmanpravargyeNa pra cariSyAmaH , hotargharmamabhi STuhi , agnIdrau hiNau puroDAfAvadhi fraya , pratiprasthAtarvi hara , prastotaH sAmAni gAya 1yajuryuktaMM sAmabhirAktakhaM tvA , vifvairdevairanumataM marudbhiH , dakSiNAbhiH pratataM pArayiSNum , stubho vahantu sumanasyamAnam , sa no rucaM dhehyahqNIyamAnaH , bhUrbhuvaH ब्रह्मन्प्रवर्ग्येण प्र चरिष्यामः । होतर्घर्ममभि ष्टुहि । अग्नीद्र ?ौहिणौ पुरोडाशावधि श्रय । प्रतिप्रस्थातर्वि हर । प्रस्तोतः सामानि गाय १यजुर्युक्तँ सामभिराक्तखं त्वा । विश्वैर्देवैरनुमतं मरुद्भिः । दक्षिणाभिः प्रततं पारयिष्णुम् । स्तुभो वहन्तु सुमनस्यमानम् । स नो रुचं धेह्यहृणीयमानः । भूर्भुवः ब्रह्मन्प्रवर्ग्येण प्र चरिष्यामः । होतर्घर्ममभि ष्टुहि । अग्नीद्रौ हिणौ पुरोडाशावधि श्रय । प्रतिप्रस्थातर्वि हर । प्रस्तोतः सामानि गाय १यजुर्युक्तँ सामभिराक्तखं त्वा । विश्वैर्देवैरनुमतं मरुद्भिः । दक्षिणाभिः प्रततं पारयिष्णुम् । स्तुभो वहन्तु सुमनस्यमानम् । स नो रुचं धेह्यहृणीयमानः । भूर्भुवः b[÷Np[ cárãy;m" ) hot`RmRmÉ. ·ih 1ym;y Tv; m%;y Tv; ) sUyRSy hrse Tv; 2p[;,;y Sv;h; Vy;n;y Sv;h;p;n;y Sv;h; ) c=uWe Sv;h; Åo];y Sv;h; ) mnse Sv;h; v;ce srSvTyw Sv;h; ) d=;y Sv;h; £tve Sv;h; ) aojse Sv;h; bl;y Sv;h; 3devSTv; sivt; m?v;nÿ_Ú 4 pOÉqvI' tpsS];ySv 5 aÉcRrÉs xoÉcrÉs JyoitrÉs tpoÉs 6 s\ sIdSv mh;\ aÉs ) xocSv devvItm" ) iv /Umm¦e a¨W' Émye?y ) sOj p[xStdxRtm( 7 aï²Nt y' p[qyNto n ivp[;" ) vp;vNt' n;ɦn; tpNt" ) iptunR pu] ¬pÉs p[eÏ" ) a; `moR aɦmOty¥s;dIt( 8 an;/Oãy; purSt;t( ) a¦er;É/pTye ) a;yumeR d;" ) pu]vtI d²=,t" ) N{ Sy;É/pTye ) p[j;' me d;" ) suWd; p;t( ) devSy sivtur;É/pTye ) p[;,' me d;" ) a;Åuit¨ÿrt" ) Ém];v¨,yor;É/pTye ) Åo]' me d;" ) iv/Oit¨pár·;t( ) bOhSpter;É/pTye ) b[÷ me d;" =T]' me d;" ) ) tejo me /;) vcoR me /;" ) yxo me /;Stpo me /;" ) mno me /;" 9 mnor;És .Uárpu]; ) iv;>yo m; n;·^;>y" p;ih ) sUpsd; me .Uy; m; m; ih\ sI" 10 tpo ãv¦e aNtr;\ aÉm];n( ) tp; x\ smr¨W" prSy ) tp; vso Écikt;no aÉcÿ;n( ) iv te itÏNt;mjr; ay;s" 11 Éct" Sq párÉct" ) Sv;h; m¨²º" pár ÅySv 12 m; aÉs ) p[m; aÉs ) p[itm; aÉs ) s'm; aÉs ) ivm; aÉs ) ¬Nm; aÉs ) aNtár=Sy;NtÉ/RrÉs 13 idv' tpsS];ySv 14a;É.gIRÉ.RyRdto n ènm( ) a;Py;yy hárvo v/Rm;n" ) yd; StotO>yo mihgo]; ¨j;És ) .UÉyÏ.;jo a/ te Sy;m 15 xu£ù te aNy´jt' te aNyt( ) ivWuåpe ahnI ´*árv;És ) iv; ih m;y; avÉs Sv/;v" ) .{ ; te pUWÉ¥h r;itrStu 16 ahRâNb.iWR s;yk;in /Nv ) ahRÉ¥ãkù yjt' ivåpm( ) ahRÉ¥d' dyse ivmB.uvm( ) n v; aojIyo ¨{ TvdâSt 17 g;y]mÉs ) ]w·.mÉs ) j;gtmÉs 18 m/u m/u m/u ) anKTvs;dIduÿrt" p;ih brahmanpra cariSyAmaH , hotargharmamabhi STuhi 1yamAya tvA makhAya tvA , sUryasya harase tvA 2prANAya svAhA vyAnAya svAhApAnAya svAhA , cakSuSe svAhA frotrAya svAhA , manase svAhA vAce sarasvatyai svAhA , dakSAya svAhA kratave svAhA , ojase svAhA balAya svAhA 3devastvA savitA madhvAnaktu 4 pqthivIM tapasastrAyasva 5 arcirasi focirasi jyotirasi tapo'si 6 saMM sIdasva mahAMM asi , focasva devavItamaH , vi dhUmamagne aruSaM miyedhya , sqja prafastadarfatam 7 axjanti yaM prathayanto na viprAH , vapAvantaM nAgninA tapantaH , piturna putra upasi preSThaH , A gharmo agnimqtayannasAdIt 8 anAdhqSyA purastAt , agnerAdhipatye , Ayurme dAH , putravatI dakSiNataH , indra syAdhipatye , prajAM me dAH , suSadA pafcAt , devasya saviturAdhipatye , prANaM me dAH , AfrutiruttarataH , mitrAvaruNayorAdhipatye , frotraM me dAH , vidhqtirupariSTAt , bqhaspaterAdhipatye , brahma me dAH kSattraM me dAH , , tejo me dhA, varco me dhAH , yafo me dhAstapo me dhAH , mano me dhAH 9 manorafvAsi bhUriputrA , vifvAbhyo mA nASTrAbhyaH pAhi , sUpasadA me bhUyA mA mA hiMM sIH 10 tapo Svagne antarAMM amitrAn , tapA faMM samararuSaH parasya , tapA vaso cikitAno acittAn , vi te tiSThantAmajarA ayAsaH 11 citaH stha paricitaH , svAhA marudbhiH pari frayasva 12 mA asi , pramA asi , pratimA asi , saMmA asi , vimA asi , unmA asi , antarikSasyAntardhirasi 13 divaM tapasastrAyasva 14AbhirgIrbhiryadato na Unam , ApyAyaya harivo vardhamAnaH , yadA stotqbhyo mahigotrA rujAsi , bhUyiSThabhAjo adha te syAma 15 fukraM te anyadyajataM te anyat , viSurUpe ahanI dyaurivAsi , vifvA hi mAyA avasi svadhAvaH , bhadra ?A te pUSanniha rAtirastu 16 arhanbibharSi sAyakAni dhanva , arhanniSkaM yajataM vifvarUpam , arhannidaM dayase vifvamabbhuvam , na vA ojIyo rudra tvadasti 17 gAyatramasi , traiSTubhamasi , jAgatamasi 18 madhu madhu madhu , anaktvasAdIduttarataH pAhi brahmanpra cariSyAmaH , hotargharmamabhi STuhi 1yamAya tvA makhAya tvA , sUryasya harase tvA 2prANAya svAhA vyAnAya svAhApAnAya svAhA , cakSuSe svAhA frotrAya svAhA , manase svAhA vAce sarasvatyai svAhA , dakSAya svAhA kratave svAhA , ojase svAhA balAya svAhA 3devastvA savitA madhvAnaktu 4 pqthivIM tapasastrAyasva 5 arcirasi focirasi jyotirasi tapo'si 6 saMM sIdasva mahAMM asi , focasva devavItamaH , vi dhUmamagne aruSaM miyedhya , sqja prafastadarfatam 7 axjanti yaM prathayanto na viprAH , vapAvantaM nAgninA tapantaH , piturna putra upasi preSThaH , A gharmo agnimqtayannasAdIt 8 anAdhqSyA purastAt , agnerAdhipatye , Ayurme dAH , putravatI dakSiNataH , indra syAdhipatye , prajAM me dAH , suSadA pafcAt , devasya saviturAdhipatye , prANaM me dAH , AfrutiruttarataH , mitrAvaruNayorAdhipatye , frotraM me dAH , vidhqtirupariSTAt , bqhaspaterAdhipatye , brahma me dAH kSattraM me dAH , , tejo me dhA, varco me dhAH , yafo me dhAstapo me dhAH , mano me dhAH 9 manorafvAsi bhUriputrA , vifvAbhyo mA nASTrAbhyaH pAhi , sUpasadA me bhUyA mA mA hiMM sIH 10 tapo Svagne antarAMM amitrAn , tapA faMM samararuSaH parasya , tapA vaso cikitAno acittAn , vi te tiSThantAmajarA ayAsaH 11 citaH stha paricitaH , svAhA marudbhiH pari frayasva 12 mA asi , pramA asi , pratimA asi , saMmA asi , vimA asi , unmA asi , antarikSasyAntardhirasi 13 divaM tapasastrAyasva 14AbhirgIrbhiryadato na Unam , ApyAyaya harivo vardhamAnaH , yadA stotqbhyo mahigotrA rujAsi , bhUyiSThabhAjo adha te syAma 15 fukraM te anyadyajataM te anyat , viSurUpe ahanI dyaurivAsi , vifvA hi mAyA avasi svadhAvaH , bhadrA te pUSanniha rAtirastu 16 arhanbibharSi sAyakAni dhanva , arhanniSkaM yajataM vifvarUpam , arhannidaM dayase vifvamabbhuvam , na vA ojIyo rudra tvadasti 17 gAyatramasi , traiSTubhamasi , jAgatamasi 18 madhu madhu madhu , anaktvasAdIduttarataH pAhi ब्रह्मन्प्र चरिष्यामः । होतर्घर्ममभि ष्टुहि १यमाय त्वा मखाय त्वा । सूर्यस्य हरसे त्वा २प्राणाय स्वाहा व्यानाय स्वाहापानाय स्वाहा । चक्षुषे स्वाहा श्रोत्राय स्वाहा । मनसे स्वाहा वाचे सरस्वत्यै स्वाहा । दक्षाय स्वाहा क्रतवे स्वाहा । ओजसे स्वाहा बलाय स्वाहा ३देवस्त्वा सविता मध्वानक्तु ४ पृथिवीं तपसस्त्रायस्व ५ अर्चिरसि शोचिरसि ज्योतिरसि तपोऽसि ६ सँ सीदस्व महाँ असि । शोचस्व देववीतमः । वि धूममग्ने अरुषं मियेध्य । सृज प्रशस्तदर्शतम् ७ अञ्जन्ति यं प्रथयन्तो न विप्राः । वपावन्तं नाग्निना तपन्तः । पितुर्न पुत्र उपसि प्रेष्ठः । आ घर्मो अग्निमृतयन्नसादीत् ८ अनाधृष्या पुरस्तात् । अग्नेराधिपत्ये । आयुर्मे दाः । पुत्रवती दक्षिणतः । इन्द्र स्याधिपत्ये । प्रजां मे दाः । सुषदा पश्चात् । देवस्य सवितुराधिपत्ये । प्राणं मे दाः । आश्रुतिरुत्तरतः । मित्रावरुणयोराधिपत्ये । श्रोत्रं मे दाः । विधृतिरुपरिष्टात् । बृहस्पतेराधिपत्ये । ब्रह्म मे दाः क्षत्त्रं मे दाः । । तेजो मे धा। वर्चो मे धाः । यशो मे धास्तपो मे धाः । मनो मे धाः ९ मनोरश्वासि भूरिपुत्रा । विश्वाभ्यो मा नाष्ट्राभ्यः पाहि । सूपसदा मे भूया मा मा हिँ सीः १० तपो ष्वग्ने अन्तराँ अमित्रान् । तपा शँ समररुषः परस्य । तपा वसो चिकितानो अचित्तान् । वि ते तिष्ठन्तामजरा अयासः ११ चितः स्थ परिचितः । स्वाहा मरुद्भिः परि श्रयस्व १२ मा असि । प्रमा असि । प्रतिमा असि । संमा असि । विमा असि । उन्मा असि । अन्तरिक्षस्यान्तर्धिरसि १३ दिवं तपसस्त्रायस्व १४आभिर्गीर्भिर्यदतो न ऊनम् । आप्यायय हरिवो वर्धमानः । यदा स्तोतृभ्यो महिगोत्रा रुजासि । भूयिष्ठभाजो अध ते स्याम १५ शुक्रं ते अन्यद्यजतं ते अन्यत् । विषुरूपे अहनी द्यौरिवासि । विश्वा हि माया अवसि स्वधावः । भद्र ?ा ते पूषन्निह रातिरस्तु १६ अर्हन्बिभर्षि सायकानि धन्व । अर्हन्निष्कं यजतं विश्वरूपम् । अर्हन्निदं दयसे विश्वमब्भुवम् । न वा ओजीयो रुद्र त्वदस्ति १७ गायत्रमसि । त्रैष्टुभमसि । जागतमसि १८ मधु मधु मधु । अनक्त्वसादीदुत्तरतः पाहि ब्रह्मन्प्र चरिष्यामः । होतर्घर्ममभि ष्टुहि १यमाय त्वा मखाय त्वा । सूर्यस्य हरसे त्वा २प्राणाय स्वाहा व्यानाय स्वाहापानाय स्वाहा । चक्षुषे स्वाहा श्रोत्राय स्वाहा । मनसे स्वाहा वाचे सरस्वत्यै स्वाहा । दक्षाय स्वाहा क्रतवे स्वाहा । ओजसे स्वाहा बलाय स्वाहा ३देवस्त्वा सविता मध्वानक्तु ४ पृथिवीं तपसस्त्रायस्व ५ अर्चिरसि शोचिरसि ज्योतिरसि तपोऽसि ६ सँ सीदस्व महाँ असि । शोचस्व देववीतमः । वि धूममग्ने अरुषं मियेध्य । सृज प्रशस्तदर्शतम् ७ अञ्जन्ति यं प्रथयन्तो न विप्राः । वपावन्तं नाग्निना तपन्तः । पितुर्न पुत्र उपसि प्रेष्ठः । आ घर्मो अग्निमृतयन्नसादीत् ८ अनाधृष्या पुरस्तात् । अग्नेराधिपत्ये । आयुर्मे दाः । पुत्रवती दक्षिणतः । इन्द्र स्याधिपत्ये । प्रजां मे दाः । सुषदा पश्चात् । देवस्य सवितुराधिपत्ये । प्राणं मे दाः । आश्रुतिरुत्तरतः । मित्रावरुणयोराधिपत्ये । श्रोत्रं मे दाः । विधृतिरुपरिष्टात् । बृहस्पतेराधिपत्ये । ब्रह्म मे दाः क्षत्त्रं मे दाः । । तेजो मे धा। वर्चो मे धाः । यशो मे धास्तपो मे धाः । मनो मे धाः ९ मनोरश्वासि भूरिपुत्रा । विश्वाभ्यो मा नाष्ट्राभ्यः पाहि । सूपसदा मे भूया मा मा हिँ सीः १० तपो ष्वग्ने अन्तराँ अमित्रान् । तपा शँ समररुषः परस्य । तपा वसो चिकितानो अचित्तान् । वि ते तिष्ठन्तामजरा अयासः ११ चितः स्थ परिचितः । स्वाहा मरुद्भिः परि श्रयस्व १२ मा असि । प्रमा असि । प्रतिमा असि । संमा असि । विमा असि । उन्मा असि । अन्तरिक्षस्यान्तर्धिरसि १३ दिवं तपसस्त्रायस्व १४आभिर्गीर्भिर्यदतो न ऊनम् । आप्यायय हरिवो वर्धमानः । यदा स्तोतृभ्यो महिगोत्रा रुजासि । भूयिष्ठभाजो अध ते स्याम १५ शुक्रं ते अन्यद्यजतं ते अन्यत् । विषुरूपे अहनी द्यौरिवासि । विश्वा हि माया अवसि स्वधावः । भद्रा ते पूषन्निह रातिरस्तु १६ अर्हन्बिभर्षि सायकानि धन्व । अर्हन्निष्कं यजतं विश्वरूपम् । अर्हन्निदं दयसे विश्वमब्भुवम् । न वा ओजीयो रुद्र त्वदस्ति १७ गायत्रमसि । त्रैष्टुभमसि । जागतमसि १८ मधु मधु मधु । अनक्त्वसादीदुत्तरतः पाहि dx p[;cIdRx .;És d²=,; ) dx p[tIcIdRx .;SyudIcI" ) dxo?v;R .;És sumnSym;n" ) s no ¨c' /eçú,Iym;n" 1 aɦW( $(v; vsuÉ." purSt;{ ocytu g;y]e, zNds; ) s m; ¨Écto rocy 2 N{ STv; ¨{ wdR²=-,to rocytu ]w·.en zNds; ) s m; ¨Écto rocy ) v¨,STv;idTyw" p;{ ocytu j;gten zNds; ) s m; ¨Écto rocy ) ´ut;nSTv; m;¨to m¨²º¨ÿrto rocyn;nu·.en zNds; ) s m; ¨Écto rocy ) bOhSpit-STv; ivwdeRvw¨pár·;{ ocytu p;Û¹n zNds; ) s m; ¨Écto rocy 3 roÉctSTv' dev `mR deveãvÉs ) roÉcWIy;h' mnuãyeWu 4 sm[;@±`mR ¨Éct-STv' deveãv;yuãm;\ StejSvI b[÷vcRSyÉs ) ¨Éctoh' mnuãyeãv;yu-ãm;\ StejSvI b[÷vcRsI .Uy;sm( 5 ¨gÉs ) ¨c' mÉy /eih ) mÉy ¨kª 6 dx purSt;{ ocse ) dx d²=,; ) dx p[Tyª ) dxodª ) dxo?voR .;És sumnSym;n" ) s n" sm[;i@WmUj| /eih ) v;jI v;Éjne dafa prAcIrdafa bhAsi dakSiNA , dafa pratIcIrdafa bhAsyudIcIH , dafordhvA bhAsi sumanasyamAnaH , sa no rucaM dhehyahqNIyamAnaH 1 agniS TvA vasubhiH purastAdra ?ocayatu gAyatreNa chandasA , sa mA rucito rocaya 2 indra stvA rudrai rdakSi-Nato rocayatu traiSTubhena chandasA , sa mA rucito rocaya , varuNastvAdityaiH pafcAdra ?ocayatu jAgatena chandasA , sa mA rucito rocaya , dyutAnastvA mAruto marudbhiruttarato rocayanAnuSTubhena chandasA , sa mA rucito rocaya , bqhaspati-stvA vifvairdevairupariSTAdra ?ocayatu pAzktena chandasA , sa mA rucito rocaya 3 rocitastvaM deva gharma deveSvasi , rociSIyAhaM manuSyeSu 4 samrADgharma rucita-stvaM deveSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasyasi , rucito'haM manuSyeSvAyu-SmAMM stejasvI brahmavarcasI bhUyAsam 5 rugasi , rucaM mayi dhehi , mayi ruk 6 dafa purastAdra ?ocase , dafa dakSiNA , dafa pratyaz , dafodaz , dafordhvo bhAsi sumanasyamAnaH , sa naH samrADiSamUrjaM dhehi , vAjI vAjine dafa prAcIrdafa bhAsi dakSiNA , dafa pratIcIrdafa bhAsyudIcIH , dafordhvA bhAsi sumanasyamAnaH , sa no rucaM dhehyahqNIyamAnaH 1 agniS TvA vasubhiH purastAdro cayatu gAyatreNa chandasA , sa mA rucito rocaya 2 indra stvA rudrai rdakSi-Nato rocayatu traiSTubhena chandasA , sa mA rucito rocaya , varuNastvAdityaiH pafcAdro cayatu jAgatena chandasA , sa mA rucito rocaya , dyutAnastvA mAruto marudbhiruttarato rocayanAnuSTubhena chandasA , sa mA rucito rocaya , bqhaspati-stvA vifvairdevairupariSTAdro cayatu pAzktena chandasA , sa mA rucito rocaya 3 rocitastvaM deva gharma deveSvasi , rociSIyAhaM manuSyeSu 4 samrADgharma rucita-stvaM deveSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasyasi , rucito'haM manuSyeSvAyu-SmAMM stejasvI brahmavarcasI bhUyAsam 5 rugasi , rucaM mayi dhehi , mayi ruk 6 dafa purastAdro case , dafa dakSiNA , dafa pratyaz , dafodaz , dafordhvo bhAsi sumanasyamAnaH , sa naH samrADiSamUrjaM dhehi , vAjI vAjine दश प्राचीर्दश भासि दक्षिणा । दश प्रतीचीर्दश भास्युदीचीः । दशोर्ध्वा भासि सुमनस्यमानः । स नो रुचं धेह्यहृणीयमानः १ अग्निष् ट्वा वसुभिः पुरस्ताद्र ?ोचयतु गायत्रेण छन्दसा । स मा रुचितो रोचय २ इन्द्र स्त्वा रुद्रै र्दक्षि-णतो रोचयतु त्रैष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय । वरुणस्त्वादित्यैः पश्चाद्र ?ोचयतु जागतेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय । द्युतानस्त्वा मारुतो मरुद्भिरुत्तरतो रोचयनानुष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय । बृहस्पति-स्त्वा विश्वैर्देवैरुपरिष्टाद्र ?ोचयतु पाङ्क्तेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय ३ रोचितस्त्वं देव घर्म देवेष्वसि । रोचिषीयाहं मनुष्येषु ४ सम्राड्घर्म रुचित-स्त्वं देवेष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चस्यसि । रुचितोऽहं मनुष्येष्वायु-ष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी भूयासम् ५ रुगसि । रुचं मयि धेहि । मयि रुक् ६ दश पुरस्ताद्र ?ोचसे । दश दक्षिणा । दश प्रत्यङ् । दशोदङ् । दशोर्ध्वो भासि सुमनस्यमानः । स नः सम्राडिषमूर्जं धेहि । वाजी वाजिने दश प्राचीर्दश भासि दक्षिणा । दश प्रतीचीर्दश भास्युदीचीः । दशोर्ध्वा भासि सुमनस्यमानः । स नो रुचं धेह्यहृणीयमानः १ अग्निष् ट्वा वसुभिः पुरस्ताद्रो चयतु गायत्रेण छन्दसा । स मा रुचितो रोचय २ इन्द्र स्त्वा रुद्रै र्दक्षि-णतो रोचयतु त्रैष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय । वरुणस्त्वादित्यैः पश्चाद्रो चयतु जागतेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय । द्युतानस्त्वा मारुतो मरुद्भिरुत्तरतो रोचयनानुष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय । बृहस्पति-स्त्वा विश्वैर्देवैरुपरिष्टाद्रो चयतु पाङ्क्तेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचय ३ रोचितस्त्वं देव घर्म देवेष्वसि । रोचिषीयाहं मनुष्येषु ४ सम्राड्घर्म रुचित-स्त्वं देवेष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चस्यसि । रुचितोऽहं मनुष्येष्वायु-ष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी भूयासम् ५ रुगसि । रुचं मयि धेहि । मयि रुक् ६ दश पुरस्ताद्रो चसे । दश दक्षिणा । दश प्रत्यङ् । दशोदङ् । दशोर्ध्वो भासि सुमनस्यमानः । स नः सम्राडिषमूर्जं धेहि । वाजी वाजिने apXy' gop;minp´m;nm( ) a; c pr; c pÉqÉ.rNtm( ) s s/[IcI" s ivWUcIvRs;n" ) a; vrIvitR .uvneãvNt" 1 a] p[;vI" ) m/um;?vI>y;' m/um;/UcI>y;m( ) anu v;' devvItye 2 smɦrɦn;gt ) s' deven siv]; ) s\ sUyeR, rocte 3 Sv;h; smɦStps;gt ) s' deven siv]; ) s' sUyeR,;roÉc· 4 /t;R idvo iv.;És rjs" ) pOÉqVy; /t;R ) ¬rorNtár=Sy /t;R ) /t;R devo dev;n;m( ) amTyRStpoj;" 5 úde Tv; mnse Tv; ) idve Tv; sUy;Ry Tv; ) è?vRÉmmm?vr' ÕÉ/ ) idiv deveWu ho]; yCz 6 iv;s;' .uv;' pte ) ivSy .uvnSpte ) ivSy mnsSpte ) ivSy vcsSpte ) ivSy tpsSpte ) ivSy b[÷,Spte 7 devÅUSTv' dev `mR dev;Np;ih 8 tpoj;' v;cmSme inyCz dev;yuvm( 9 g.oR dev;n;m( 10 ipt; mtIn;m( 11 pit" p[j;n;m( 12 mit" kvIn;m( 13 s' devo deven siv];yit· ) s\ sUyeR,;¨ÿ_ 14 a;yudRSTvmSm>y' `mR vcoRd; aÉs 15 ipt; noÉs ipt; no bo/ 16 a;yu/;RStnU/;" pyo/;" ) vcoRd; várvod; { iv,od;" ) aNtár=p[ ¬rovRrIy;n( ) axImih Tv; m; m; ih\ sI" 17 Tvm¦e gOhpitivRx;mÉs ) iv;s;' m;nuWI,;m( ) xt' pUÉ.RyRivÏ p;ç\hs" ) smeõ;r\ xt\ ihm;" ) tN{ ;iv,\ h;idRv;nm( ) hwv r;ty" sNtu 18 Tv·ImtI te spey ) suret; reto d/;n; ) vIr' ivdey tv s'dO²x ) m;h\ r;ySpoWe, iv yoWm( 19 rocte apafyaM gopAmanipadyamAnam , A ca parA ca pathibhifcarantam , sa sadhrIcIH sa viSUcIrvasAnaH , A varIvarti bhuvaneSvantaH 1 atra prAvIH , madhumAdhvIbhyAM madhumAdhUcIbhyAm , anu vAM devavItaye 2 samagniragninAgata , saM devena savitrA , saMM sUryeNa rocate 3 svAhA samagnistapasAgata , saM devena savitrA , saM sUryeNArociSTa 4 dhartA divo vibhAsi rajasaH , pqthivyA dhartA , urorantarikSasya dhartA , dhartA devo devAnAm , amartyastapojAH 5 hqde tvA manase tvA , dive tvA sUryAya tvA , UrdhvamimamadhvaraM kqdhi , divi deveSu hotrA yaccha 6 vifvAsAM bhuvAM pate , vifvasya bhuvanaspate , vifvasya manasaspate , vifvasya vacasaspate , vifvasya tapasaspate , vifvasya brahmaNaspate 7 devafrUstvaM deva gharma devAnpAhi 8 tapojAM vAcamasme niyaccha devAyuvam 9 garbho devAnAm 10 pitA matInAm 11 patiH prajAnAm 12 matiH kavInAm 13 saM devo devena savitrAyatiSTa , saMM sUryeNArukta 14 AyurdastvamasmabhyaM gharma varcodA asi 15 pitA no'si pitA no bodha 16 AyurdhAstanUdhAH payodhAH , varcodA varivodA dra viNodAH , antarikSapra urorvarIyAn , afImahi tvA mA mA hiMM sIH 17 tvamagne gqhapatirvifAmasi , vifvAsAM mAnuSINAm , fataM pUrbhiryaviSTha pAhyaMMhasaH , sameddhAraMM fataMM himAH , tandra ?AviNaMM hArdivAnam , ihaiva rAtayaH santu 18 tvaSTImatI te sapeya , suretA reto dadhAnA , vIraM videya tava saMdqfi , mAhaMM rAyaspoSeNa vi yoSam 19 rocate apafyaM gopAmanipadyamAnam , A ca parA ca pathibhifcarantam , sa sadhrIcIH sa viSUcIrvasAnaH , A varIvarti bhuvaneSvantaH 1 atra prAvIH , madhumAdhvIbhyAM madhumAdhUcIbhyAm , anu vAM devavItaye 2 samagniragninAgata , saM devena savitrA , saMM sUryeNa rocate 3 svAhA samagnistapasAgata , saM devena savitrA , saM sUryeNArociSTa 4 dhartA divo vibhAsi rajasaH , pqthivyA dhartA , urorantarikSasya dhartA , dhartA devo devAnAm , amartyastapojAH 5 hqde tvA manase tvA , dive tvA sUryAya tvA , UrdhvamimamadhvaraM kqdhi , divi deveSu hotrA yaccha 6 vifvAsAM bhuvAM pate , vifvasya bhuvanaspate , vifvasya manasaspate , vifvasya vacasaspate , vifvasya tapasaspate , vifvasya brahmaNaspate 7 devafrUstvaM deva gharma devAnpAhi 8 tapojAM vAcamasme niyaccha devAyuvam 9 garbho devAnAm 10 pitA matInAm 11 patiH prajAnAm 12 matiH kavInAm 13 saM devo devena savitrAyatiSTa , saMM sUryeNArukta 14 AyurdastvamasmabhyaM gharma varcodA asi 15 pitA no'si pitA no bodha 16 AyurdhAstanUdhAH payodhAH , varcodA varivodA dra viNodAH , antarikSapra urorvarIyAn , afImahi tvA mA mA hiMM sIH 17 tvamagne gqhapatirvifAmasi , vifvAsAM mAnuSINAm , fataM pUrbhiryaviSTha pAhyaMMhasaH , sameddhAraMM fataMM himAH , tandrA viNaMM hArdivAnam , ihaiva rAtayaH santu 18 tvaSTImatI te sapeya , suretA reto dadhAnA , vIraM videya tava saMdqfi , mAhaMM rAyaspoSeNa vi yoSam 19 rocate अपश्यं गोपामनिपद्यमानम् । आ च परा च पथिभिश्चरन्तम् । स सध्रीचीः स विषूचीर्वसानः । आ वरीवर्ति भुवनेष्वन्तः १ अत्र प्रावीः । मधुमाध्वीभ्यां मधुमाधूचीभ्याम् । अनु वां देववीतये २ समग्निरग्निनागत । सं देवेन सवित्रा । सँ सूर्येण रोचते ३ स्वाहा समग्निस्तपसागत । सं देवेन सवित्रा । सं सूर्येणारोचिष्ट ४ धर्ता दिवो विभासि रजसः । पृथिव्या धर्ता । उरोरन्तरिक्षस्य धर्ता । धर्ता देवो देवानाम् । अमर्त्यस्तपोजाः ५ हृदे त्वा मनसे त्वा । दिवे त्वा सूर्याय त्वा । ऊर्ध्वमिममध्वरं कृधि । दिवि देवेषु होत्रा यच्छ ६ विश्वासां भुवां पते । विश्वस्य भुवनस्पते । विश्वस्य मनसस्पते । विश्वस्य वचसस्पते । विश्वस्य तपसस्पते । विश्वस्य ब्रह्मणस्पते ७ देवश्रूस्त्वं देव घर्म देवान्पाहि ८ तपोजां वाचमस्मे नियच्छ देवायुवम् ९ गर्भो देवानाम् १० पिता मतीनाम् ११ पतिः प्रजानाम् १२ मतिः कवीनाम् १३ सं देवो देवेन सवित्रायतिष्ट । सँ सूर्येणारुक्त १४ आयुर्दस्त्वमस्मभ्यं घर्म वर्चोदा असि १५ पिता नोऽसि पिता नो बोध १६ आयुर्धास्तनूधाः पयोधाः । वर्चोदा वरिवोदा द्र विणोदाः । अन्तरिक्षप्र उरोर्वरीयान् । अशीमहि त्वा मा मा हिँ सीः १७ त्वमग्ने गृहपतिर्विशामसि । विश्वासां मानुषीणाम् । शतं पूर्भिर्यविष्ठ पाह्यँहसः । समेद्धारँ शतँ हिमाः । तन्द्र ?ाविणँ हार्दिवानम् । इहैव रातयः सन्तु १८ त्वष्टीमती ते सपेय । सुरेता रेतो दधाना । वीरं विदेय तव संदृशि । माहँ रायस्पोषेण वि योषम् १९ रोचते अपश्यं गोपामनिपद्यमानम् । आ च परा च पथिभिश्चरन्तम् । स सध्रीचीः स विषूचीर्वसानः । आ वरीवर्ति भुवनेष्वन्तः १ अत्र प्रावीः । मधुमाध्वीभ्यां मधुमाधूचीभ्याम् । अनु वां देववीतये २ समग्निरग्निनागत । सं देवेन सवित्रा । सँ सूर्येण रोचते ३ स्वाहा समग्निस्तपसागत । सं देवेन सवित्रा । सं सूर्येणारोचिष्ट ४ धर्ता दिवो विभासि रजसः । पृथिव्या धर्ता । उरोरन्तरिक्षस्य धर्ता । धर्ता देवो देवानाम् । अमर्त्यस्तपोजाः ५ हृदे त्वा मनसे त्वा । दिवे त्वा सूर्याय त्वा । ऊर्ध्वमिममध्वरं कृधि । दिवि देवेषु होत्रा यच्छ ६ विश्वासां भुवां पते । विश्वस्य भुवनस्पते । विश्वस्य मनसस्पते । विश्वस्य वचसस्पते । विश्वस्य तपसस्पते । विश्वस्य ब्रह्मणस्पते ७ देवश्रूस्त्वं देव घर्म देवान्पाहि ८ तपोजां वाचमस्मे नियच्छ देवायुवम् ९ गर्भो देवानाम् १० पिता मतीनाम् ११ पतिः प्रजानाम् १२ मतिः कवीनाम् १३ सं देवो देवेन सवित्रायतिष्ट । सँ सूर्येणारुक्त १४ आयुर्दस्त्वमस्मभ्यं घर्म वर्चोदा असि १५ पिता नोऽसि पिता नो बोध १६ आयुर्धास्तनूधाः पयोधाः । वर्चोदा वरिवोदा द्र विणोदाः । अन्तरिक्षप्र उरोर्वरीयान् । अशीमहि त्वा मा मा हिँ सीः १७ त्वमग्ने गृहपतिर्विशामसि । विश्वासां मानुषीणाम् । शतं पूर्भिर्यविष्ठ पाह्यँहसः । समेद्धारँ शतँ हिमाः । तन्द्रा विणँ हार्दिवानम् । इहैव रातयः सन्तु १८ त्वष्टीमती ते सपेय । सुरेता रेतो दधाना । वीरं विदेय तव संदृशि । माहँ रायस्पोषेण वि योषम् १९ रोचते devSy Tv; sivtu" p[sve ) aÉnob;Rü>y;m( ) pUã,o hSt;>y;m;dde 1 aidTyw r;;És 2 @ Eih ) aidt Eih ) srSvTyeih 3 as;veih ) as;veih ) as;veih 4 aidTy; ¬ã,IWmÉs 5 v;yurSyw@" 6 pUW; Tvop;vsOjtu ) aÉ.;' p[ d;py 7 ySte Stn" xxyo yo myo.U" ) yen iv; puãyÉs v;yRÉ, ) yo r/; vsuiv´" sud]" ) srSvit tÉmh /;tve k" 8 ¬§ `m\ R ²x\ W ) ¬§ `m| p;ih ) `m;Ry ²x\ W 9 bOhSpitSTvop sIdtu 10 d;nv" Sq perv" ) ivãvGvOto loihten 11 aÉ>y;' ipNvSv ) srSvTyw ipNvSv ) pUã,e ipNvSv ) bOhSptye ipNvSv ) N{ ;y ipNvSv ) N{ ;y ipNvSv 12 g;y]oÉs ) ]w·.oÉs ) j;gtmÉs 13 shojoR .;genop meih 14 N{ ;Én; m/un" s;r`Sy ) `m| p;t vsvo yjt; v$( 15 Sv;h; Tv; sUyRSy rXmye vOi·vnye juhoÉm 16 m/u hivrÉs 17 sUyRSy tpStp 18 ´;v;pOÉqvI>y;' Tv; pár gOð;Ém 19 aNtár=e, Tvop yCz;Ém 20 dev;n;' Tv; iptO,;mnumto .tu\ R xkym( 21 tejoÉs ) tejonup[eih ) idivSpO; m; ih\ sI" ) aNtár=SpO; m; ih\ sI" ) pOÉqivSpO; m; ih\ sI" ) suvrÉs suvmeR yCz ) idv' yCz idvo m; p;ih 22 Eih p;ih ipNvSv devasya tvA savituH prasave , afvinorbAhubhyAm , pUSNo hastAbhyAmAdade 1 adityai rAsnAsi 2 iDa ehi , adita ehi , sarasvatyehi 3 asAvehi , asAvehi , asAvehi 4 adityA uSNISamasi 5 vAyurasyaiDaH 6 pUSA tvopAvasqjatu , afvibhAM pra dApaya 7 yaste stanaH fafayo yo mayobhUH , yena vifvA puSyasi vAryaNi , yo ratnadhA vasuvidyaH sudatraH , sarasvati tamiha dhAtave kaH 8 usra gharmaMM fiMM Sa , usra gharmaM pAhi , gharmAya fiMM Sa 9 bqhaspatistvopa sIdatu 10 dAnavaH stha peravaH , viSvagvqto lohitena 11 afvibhyAM pinvasva , sarasvatyai pinvasva , pUSNe pinvasva , bqhaspataye pinvasva , indra ?Aya pinvasva , indra ?Aya pinvasva 12 gAyatro'si , traiSTubho'si , jAgatamasi 13 sahorjo bhAgenopa mehi 14 indra ?AfvinA madhunaH sAraghasya , gharmaM pAta vasavo yajatA vaT 15 svAhA tvA sUryasya rafmaye vqSTivanaye juhomi 16 madhu havirasi 17 sUryasya tapastapa 18 dyAvApqthivIbhyAM tvA pari gqhNAmi 19 antarikSeNa tvopa yacchAmi 20 devAnAM tvA pitqNAmanumato bhartuMM fakeyam 21 tejo'si , tejo'nuprehi , divispqzmA mA hiMM sIH , antarikSaspqzmA mA hiMM sIH , pqthivispqzmA mA hiMM sIH , suvarasi suvarme yaccha , divaM yaccha divo mA pAhi 22 ehi pAhi pinvasva devasya tvA savituH prasave , afvinorbAhubhyAm , pUSNo hastAbhyAmAdade 1 adityai rAsnAsi 2 iDa ehi , adita ehi , sarasvatyehi 3 asAvehi , asAvehi , asAvehi 4 adityA uSNISamasi 5 vAyurasyaiDaH 6 pUSA tvopAvasqjatu , afvibhAM pra dApaya 7 yaste stanaH fafayo yo mayobhUH , yena vifvA puSyasi vAryaNi , yo ratnadhA vasuvidyaH sudatraH , sarasvati tamiha dhAtave kaH 8 usra gharmaMM fiMM Sa , usra gharmaM pAhi , gharmAya fiMM Sa 9 bqhaspatistvopa sIdatu 10 dAnavaH stha peravaH , viSvagvqto lohitena 11 afvibhyAM pinvasva , sarasvatyai pinvasva , pUSNe pinvasva , bqhaspataye pinvasva , indrA ya pinvasva , indrA ya pinvasva 12 gAyatro'si , traiSTubho'si , jAgatamasi 13 sahorjo bhAgenopa mehi 14 indrA fvinA madhunaH sAraghasya , gharmaM pAta vasavo yajatA vaT 15 svAhA tvA sUryasya rafmaye vqSTivanaye juhomi 16 madhu havirasi 17 sUryasya tapastapa 18 dyAvApqthivIbhyAM tvA pari gqhNAmi 19 antarikSeNa tvopa yacchAmi 20 devAnAM tvA pitqNAmanumato bhartuMM fakeyam 21 tejo'si , tejo'nuprehi , divispqzmA mA hiMM sIH , antarikSaspqzmA mA hiMM sIH , pqthivispqzmA mA hiMM sIH , suvarasi suvarme yaccha , divaM yaccha divo mA pAhi 22 ehi pAhi pinvasva देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे । अश्विनोर्बाहुभ्याम् । पूष्णो हस्ताभ्यामाददे १ अदित्यै रास्नासि २ इड एहि । अदित एहि । सरस्वत्येहि ३ असावेहि । असावेहि । असावेहि ४ अदित्या उष्णीषमसि ५ वायुरस्यैडः ६ पूषा त्वोपावसृजतु । अश्विभां प्र दापय ७ यस्ते स्तनः शशयो यो मयोभूः । येन विश्वा पुष्यसि वार्यणि । यो रत्नधा वसुविद्यः सुदत्रः । सरस्वति तमिह धातवे कः ८ उस्र घर्मँ शिँ ष । उस्र घर्मं पाहि । घर्माय शिँ ष ९ बृहस्पतिस्त्वोप सीदतु १० दानवः स्थ पेरवः । विष्वग्वृतो लोहितेन ११ अश्विभ्यां पिन्वस्व । सरस्वत्यै पिन्वस्व । पूष्णे पिन्वस्व । बृहस्पतये पिन्वस्व । इन्द्र ?ाय पिन्वस्व । इन्द्र ?ाय पिन्वस्व १२ गायत्रोऽसि । त्रैष्टुभोऽसि । जागतमसि १३ सहोर्जो भागेनोप मेहि १४ इन्द्र ?ाश्विना मधुनः सारघस्य । घर्मं पात वसवो यजता वट् १५ स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मये वृष्टिवनये जुहोमि १६ मधु हविरसि १७ सूर्यस्य तपस्तप १८ द्यावापृथिवीभ्यां त्वा परि गृह्णामि १९ अन्तरिक्षेण त्वोप यच्छामि २० देवानां त्वा पितृणामनुमतो भर्तुँ शकेयम् २१ तेजोऽसि । तेजोऽनुप्रेहि । दिविस्पृङ्मा मा हिँ सीः । अन्तरिक्षस्पृङ्मा मा हिँ सीः । पृथिविस्पृङ्मा मा हिँ सीः । सुवरसि सुवर्मे यच्छ । दिवं यच्छ दिवो मा पाहि २२ एहि पाहि पिन्वस्व देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे । अश्विनोर्बाहुभ्याम् । पूष्णो हस्ताभ्यामाददे १ अदित्यै रास्नासि २ इड एहि । अदित एहि । सरस्वत्येहि ३ असावेहि । असावेहि । असावेहि ४ अदित्या उष्णीषमसि ५ वायुरस्यैडः ६ पूषा त्वोपावसृजतु । अश्विभां प्र दापय ७ यस्ते स्तनः शशयो यो मयोभूः । येन विश्वा पुष्यसि वार्यणि । यो रत्नधा वसुविद्यः सुदत्रः । सरस्वति तमिह धातवे कः ८ उस्र घर्मँ शिँ ष । उस्र घर्मं पाहि । घर्माय शिँ ष ९ बृहस्पतिस्त्वोप सीदतु १० दानवः स्थ पेरवः । विष्वग्वृतो लोहितेन ११ अश्विभ्यां पिन्वस्व । सरस्वत्यै पिन्वस्व । पूष्णे पिन्वस्व । बृहस्पतये पिन्वस्व । इन्द्रा य पिन्वस्व । इन्द्रा य पिन्वस्व १२ गायत्रोऽसि । त्रैष्टुभोऽसि । जागतमसि १३ सहोर्जो भागेनोप मेहि १४ इन्द्रा श्विना मधुनः सारघस्य । घर्मं पात वसवो यजता वट् १५ स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मये वृष्टिवनये जुहोमि १६ मधु हविरसि १७ सूर्यस्य तपस्तप १८ द्यावापृथिवीभ्यां त्वा परि गृह्णामि १९ अन्तरिक्षेण त्वोप यच्छामि २० देवानां त्वा पितृणामनुमतो भर्तुँ शकेयम् २१ तेजोऽसि । तेजोऽनुप्रेहि । दिविस्पृङ्मा मा हिँ सीः । अन्तरिक्षस्पृङ्मा मा हिँ सीः । पृथिविस्पृङ्मा मा हिँ सीः । सुवरसि सुवर्मे यच्छ । दिवं यच्छ दिवो मा पाहि २२ एहि पाहि पिन्वस्व smu{ ;y Tv; v;t;y Sv;h; ) s²ll;y Tv; v;t;y Sv;h; ) an;/Oãy;y Tv; v;t;y Sv;h; ) ap[it/Oãy;y Tv; v;t;y Sv;h; ) avSyve Tv; v;t;y Sv;h; ) duvSvte Tv; v;t;y Sv;h; ) ²xÉmÃte Tv; v;t;y Sv;h; ) a¦ye Tv; vsumte Sv;h; ) som;y Tv; ¨{ vte Sv;h; ) v¨,;y Tv;idTyvte Sv;h; ) bOhSptye Tv; ivdeVy;vte Sv;h; ) siv]e Tv.uRmte iv.umte p[.umte v;jvte Sv;h; ) ym;y Tv;ÉrSvte iptOmte Sv;h; 1 iv; a;x; d²=,st( 2 iv;Ndev;ny;i@h 3 Sv;h;ÕtSy `mRSy ) m/o" ipbtmÉn; ) Sv;h;¦ye yÉDy;y ) x' yjuÉ.R" 4 aÉn; `m| p;t\ h;idRv;nm( ) ahidRv;É.åitÉ." ) anu v;' ´;v;pOÉqvI m\ s;t;m( ) Sv;heN{ ;y 5 Sv;heN{ ; v$( 6 `mRmp;-tmÉn; h;idRv;nm( ) ahidRv;É.åitÉ." ) anu v;' ´;v;pOÉqvI am\ s;t;m( ) t' p[;Vy' yq;v$( ) nmo idve ) nm" pOÉqVyw ) idiv /; m' yDm( ) yDÉmm' idiv /;" ) idv' gCz ) aNtárkù gCz ) pOÉqvI' gCz ) p p[idxo gCz ) dev;N`mRp;NgCz ) ipt( ) samudra ?Aya tvA vAtAya svAhA , salilAya tvA vAtAya svAhA , anAdhqSyAya tvA vAtAya svAhA , apratidhqSyAya tvA vAtAya svAhA , avasyave tvA vAtAya svAhA , duvasvate tvA vAtAya svAhA , fimidvate tvA vAtAya svAhA , agnaye tvA vasumate svAhA , somAya tvA rudra vate svAhA , varuNAya tvAdityavate svAhA , bqhaspataye tvA vifvadevyAvate svAhA , savitre tvarbhumate vibhumate prabhumate vAjavate svAhA , yamAya tvAzirasvate pitqmate svAhA 1 vifvA AfA dakSiNasat 2 vifvAndevAnayADiha 3 svAhAkqtasya gharmasya , madhoH pibatamafvinA , svAhAgnaye yajxiyAya , faM yajurbhiH 4 afvinA gharmaM pAtaMM hArdivAnam , ahardivAbhirUtibhiH , anu vAM dyAvApqthivI maMM sAtAm , svAhendra ?Aya 5 svAhendra ?A vaT 6 gharmamapA-tamafvinA hArdivAnam , ahardivAbhirUtibhiH , anu vAM dyAvApqthivI amaMM sAtAm , taM prAvyaM yathAvaT , namo dive , namaH pqthivyai , divi dhA imaM yajxam , yajxamimaM divi dhAH , divaM gaccha , antarikaM gaccha , pqthivIM gaccha , paxca pradifo gaccha , devAngharmapAngaccha , pit , samudrA ya tvA vAtAya svAhA , salilAya tvA vAtAya svAhA , anAdhqSyAya tvA vAtAya svAhA , apratidhqSyAya tvA vAtAya svAhA , avasyave tvA vAtAya svAhA , duvasvate tvA vAtAya svAhA , fimidvate tvA vAtAya svAhA , agnaye tvA vasumate svAhA , somAya tvA rudra vate svAhA , varuNAya tvAdityavate svAhA , bqhaspataye tvA vifvadevyAvate svAhA , savitre tvarbhumate vibhumate prabhumate vAjavate svAhA , yamAya tvAzirasvate pitqmate svAhA 1 vifvA AfA dakSiNasat 2 vifvAndevAnayADiha 3 svAhAkqtasya gharmasya , madhoH pibatamafvinA , svAhAgnaye yajxiyAya , faM yajurbhiH 4 afvinA gharmaM pAtaMM hArdivAnam , ahardivAbhirUtibhiH , anu vAM dyAvApqthivI maMM sAtAm , svAhendrA ya 5 svAhendrA vaT 6 gharmamapA-tamafvinA hArdivAnam , ahardivAbhirUtibhiH , anu vAM dyAvApqthivI amaMM sAtAm , taM prAvyaM yathAvaT , namo dive , namaH pqthivyai , divi dhA imaM yajxam , yajxamimaM divi dhAH , divaM gaccha , antarikaM gaccha , pqthivIM gaccha , paxca pradifo gaccha , devAngharmapAngaccha , pit , समुद्र ?ाय त्वा वाताय स्वाहा । सलिलाय त्वा वाताय स्वाहा । अनाधृष्याय त्वा वाताय स्वाहा । अप्रतिधृष्याय त्वा वाताय स्वाहा । अवस्यवे त्वा वाताय स्वाहा । दुवस्वते त्वा वाताय स्वाहा । शिमिद्वते त्वा वाताय स्वाहा । अग्नये त्वा वसुमते स्वाहा । सोमाय त्वा रुद्र वते स्वाहा । वरुणाय त्वादित्यवते स्वाहा । बृहस्पतये त्वा विश्वदेव्यावते स्वाहा । सवित्रे त्वर्भुमते विभुमते प्रभुमते वाजवते स्वाहा । यमाय त्वाङिरस्वते पितृमते स्वाहा १ विश्वा आशा दक्षिणसत् २ विश्वान्देवानयाडिह ३ स्वाहाकृतस्य घर्मस्य । मधोः पिबतमश्विना । स्वाहाग्नये यज्ञियाय । शं यजुर्भिः ४ अश्विना घर्मं पातँ हार्दिवानम् । अहर्दिवाभिरूतिभिः । अनु वां द्यावापृथिवी मँ साताम् । स्वाहेन्द्र ?ाय ५ स्वाहेन्द्र ?ा वट् ६ घर्ममपा-तमश्विना हार्दिवानम् । अहर्दिवाभिरूतिभिः । अनु वां द्यावापृथिवी अमँ साताम् । तं प्राव्यं यथावट् । नमो दिवे । नमः पृथिव्यै । दिवि धा इमं यज्ञम् । यज्ञमिमं दिवि धाः । दिवं गच्छ । अन्तरिकं गच्छ । पृथिवीं गच्छ । पञ्च प्रदिशो गच्छ । देवान्घर्मपान्गच्छ । पित् । समुद्रा य त्वा वाताय स्वाहा । सलिलाय त्वा वाताय स्वाहा । अनाधृष्याय त्वा वाताय स्वाहा । अप्रतिधृष्याय त्वा वाताय स्वाहा । अवस्यवे त्वा वाताय स्वाहा । दुवस्वते त्वा वाताय स्वाहा । शिमिद्वते त्वा वाताय स्वाहा । अग्नये त्वा वसुमते स्वाहा । सोमाय त्वा रुद्र वते स्वाहा । वरुणाय त्वादित्यवते स्वाहा । बृहस्पतये त्वा विश्वदेव्यावते स्वाहा । सवित्रे त्वर्भुमते विभुमते प्रभुमते वाजवते स्वाहा । यमाय त्वाङिरस्वते पितृमते स्वाहा १ विश्वा आशा दक्षिणसत् २ विश्वान्देवानयाडिह ३ स्वाहाकृतस्य घर्मस्य । मधोः पिबतमश्विना । स्वाहाग्नये यज्ञियाय । शं यजुर्भिः ४ अश्विना घर्मं पातँ हार्दिवानम् । अहर्दिवाभिरूतिभिः । अनु वां द्यावापृथिवी मँ साताम् । स्वाहेन्द्रा य ५ स्वाहेन्द्रा वट् ६ घर्ममपा-तमश्विना हार्दिवानम् । अहर्दिवाभिरूतिभिः । अनु वां द्यावापृथिवी अमँ साताम् । तं प्राव्यं यथावट् । नमो दिवे । नमः पृथिव्यै । दिवि धा इमं यज्ञम् । यज्ञमिमं दिवि धाः । दिवं गच्छ । अन्तरिकं गच्छ । पृथिवीं गच्छ । पञ्च प्रदिशो गच्छ । देवान्घर्मपान्गच्छ । पित् । We pIipih ) èjeR pIipih ) b[÷,e pIipih ) =];y pIipih ) aÎ" pIipih ) aoW/I>y" pIipih ) vnSpit>y" pIipih ) ´;v;pOÉqvI>y;' pIipih ) su.Ut;y pIipih ) b[÷vcRs;y pIipih ) yjm;n;y pIipih ) mç' JywÏ;y pIipih 1 âTvãyw Tv; ) ´u»;y Tv; ) ²N{ y;y Tv; .UTyw Tv; 2 /m;RÉs su/m;RmeNySme ) b[÷;É, /;ry ) =T];É, /;ry ) ivx' /;ry ) neæv; v;t" SkNdy;t( 3 amuãy Tv; p[;,e s;dy;Ém ) amun; sh inrq| gCz ) yoSm;Nùi· ) y' c vy' iÃãm" 4 pUã,e xrse Sv;h; ) g[;ve>y" Sv;h; ) p[itre>y" Sv;h; ) ´;v;pOÉqvI>y;\ Sv;h; ) iptO>yo `mRpe>y" Sv;h; 5 ¨{ ;y ¨{ ho]e Sv;h; 6 ahJyoRit" ktun; juWt;m( ) suJyoitJyoRitW;\ Sv;h; ) r;i]JyoRit" ktun; juWt;m( ) suJyoitJyoRitW;\ Sv;h; 7 apIpro m;öo r;i]yw m; p;ih ) EW; te a¦e sÉmt( ) ty; sÉm?ySv ) a;yumeR d;" ) vcRs; m;ïI" ) apIpro m; r;i]y; aöo m; p;ih ) EW; te a¦e sÉmt( ) ty; sÉm?ySv ) a;yumeR d;" ) vcRs; m;ïI" 8 aɦJyoRitJyoRitrɦ" Sv;h; ) sUyoR JyoitJyoRit" sUyR" Sv;h; 9 .U" Sv;h; 10 üt\ hÉv" ) m/u hÉv" ) N{ tme¦* ) ipt; noÉs m; m; ih\ sI" ) aXy;m te dev `mR ) m/umto v;jvt" iptumt" ) ai©rSvt" Sv/;ivn" ) axImih Tv; m; m; ih\ sI" 11 Sv;h; Tv; sUyRSy râXm>y" ) Sv;h; Tv; n=]e>y" 12 b[÷vcRs;y iSe pIpihi , Urje pIpihi , brahmaNe pIpihi , kSatrAya pIpihi , adbhyaH pIpihi , oSadhIbhyaH pIpihi , vanaspatibhyaH pIpihi , dyAvApqthivIbhyAM pIpihi , subhUtAya pIpihi , brahmavarcasAya pIpihi , yajamAnAya pIpihi , mahyaM jyaiSThAya pIpihi 1 tviSyai tvA , dyumnAya tvA , indri yAya tvA bhUtyai tvA 2 dharmAsi sudharmAmenyasme , brahmANi dhAraya , kSattrANi dhAraya , vifaM dhAraya , nettvA vAtaH skandayAt 3 amuSya tvA prANe sAdayAmi , amunA saha nirarthaM gaccha , yo'smAndveSTi , yaM ca vayaM dviSmaH 4 pUSNe farase svAhA , grAvebhyaH svAhA , pratirebhyaH svAhA , dyAvApqthivIbhyAMM svAhA , pitqbhyo gharmapebhyaH svAhA 5 rudra ?Aya rudra hotre svAhA 6 aharjyotiH ketunA juSatAm , sujyotirjyotiSAMM svAhA , rAtrirjyotiH ketunA juSatAm , sujyotirjyotiSAMM svAhA 7 apIparo mA'hno rAtriyai mA pAhi , eSA te agne samit , tayA samidhyasva , Ayurme dAH , varcasA mAxjIH , apIparo mA rAtriyA ahno mA pAhi , eSA te agne samit , tayA samidhyasva , Ayurme dAH , varcasA mAxjIH 8 agnirjyotirjyotiragniH svAhA , sUryo jyotirjyotiH sUryaH svAhA 9 bhUH svAhA 10 hutaMM haviH , madhu haviH , indra tame'gnau , pitA no'si mA mA hiMM sIH , afyAma te deva gharma , madhumato vAjavataH pitumataH , azgirasvataH svadhAvinaH , afImahi tvA mA mA hiMM sIH 11 svAhA tvA sUryasya rafmibhyaH , svAhA tvA nakSatrebhyaH 12 brahmavarcasAya iSe pIpihi , Urje pIpihi , brahmaNe pIpihi , kSatrAya pIpihi , adbhyaH pIpihi , oSadhIbhyaH pIpihi , vanaspatibhyaH pIpihi , dyAvApqthivIbhyAM pIpihi , subhUtAya pIpihi , brahmavarcasAya pIpihi , yajamAnAya pIpihi , mahyaM jyaiSThAya pIpihi 1 tviSyai tvA , dyumnAya tvA , indri yAya tvA bhUtyai tvA 2 dharmAsi sudharmAmenyasme , brahmANi dhAraya , kSattrANi dhAraya , vifaM dhAraya , nettvA vAtaH skandayAt 3 amuSya tvA prANe sAdayAmi , amunA saha nirarthaM gaccha , yo'smAndveSTi , yaM ca vayaM dviSmaH 4 pUSNe farase svAhA , grAvebhyaH svAhA , pratirebhyaH svAhA , dyAvApqthivIbhyAMM svAhA , pitqbhyo gharmapebhyaH svAhA 5 rudrA ya rudra hotre svAhA 6 aharjyotiH ketunA juSatAm , sujyotirjyotiSAMM svAhA , rAtrirjyotiH ketunA juSatAm , sujyotirjyotiSAMM svAhA 7 apIparo mA'hno rAtriyai mA pAhi , eSA te agne samit , tayA samidhyasva , Ayurme dAH , varcasA mAxjIH , apIparo mA rAtriyA ahno mA pAhi , eSA te agne samit , tayA samidhyasva , Ayurme dAH , varcasA mAxjIH 8 agnirjyotirjyotiragniH svAhA , sUryo jyotirjyotiH sUryaH svAhA 9 bhUH svAhA 10 hutaMM haviH , madhu haviH , indra tame'gnau , pitA no'si mA mA hiMM sIH , afyAma te deva gharma , madhumato vAjavataH pitumataH , azgirasvataH svadhAvinaH , afImahi tvA mA mA hiMM sIH 11 svAhA tvA sUryasya rafmibhyaH , svAhA tvA nakSatrebhyaH 12 brahmavarcasAya इषे पीपिहि । ऊर्जे पीपिहि । ब्रह्मणे पीपिहि । क्षत्राय पीपिहि । अद्भ्यः पीपिहि । ओषधीभ्यः पीपिहि । वनस्पतिभ्यः पीपिहि । द्यावापृथिवीभ्यां पीपिहि । सुभूताय पीपिहि । ब्रह्मवर्चसाय पीपिहि । यजमानाय पीपिहि । मह्यं ज्यैष्ठाय पीपिहि १ त्विष्यै त्वा । द्युम्नाय त्वा । इन्द्रि याय त्वा भूत्यै त्वा २ धर्मासि सुधर्मामेन्यस्मे । ब्रह्माणि धारय । क्षत्त्राणि धारय । विशं धारय । नेत्त्वा वातः स्कन्दयात् ३ अमुष्य त्वा प्राणे सादयामि । अमुना सह निरर्थं गच्छ । योऽस्मान्द्वेष्टि । यं च वयं द्विष्मः ४ पूष्णे शरसे स्वाहा । ग्रावेभ्यः स्वाहा । प्रतिरेभ्यः स्वाहा । द्यावापृथिवीभ्याँ स्वाहा । पितृभ्यो घर्मपेभ्यः स्वाहा ५ रुद्र ?ाय रुद्र होत्रे स्वाहा ६ अहर्ज्योतिः केतुना जुषताम् । सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहा । रात्रिर्ज्योतिः केतुना जुषताम् । सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहा ७ अपीपरो माऽह्नो रात्रियै मा पाहि । एषा ते अग्ने समित् । तया समिध्यस्व । आयुर्मे दाः । वर्चसा माञ्जीः । अपीपरो मा रात्रिया अह्नो मा पाहि । एषा ते अग्ने समित् । तया समिध्यस्व । आयुर्मे दाः । वर्चसा माञ्जीः ८ अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः स्वाहा । सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहा ९ भूः स्वाहा १० हुतँ हविः । मधु हविः । इन्द्र तमेऽग्नौ । पिता नोऽसि मा मा हिँ सीः । अश्याम ते देव घर्म । मधुमतो वाजवतः पितुमतः । अङ्गिरस्वतः स्वधाविनः । अशीमहि त्वा मा मा हिँ सीः ११ स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मिभ्यः । स्वाहा त्वा नक्षत्रेभ्यः १२ ब्रह्मवर्चसाय इषे पीपिहि । ऊर्जे पीपिहि । ब्रह्मणे पीपिहि । क्षत्राय पीपिहि । अद्भ्यः पीपिहि । ओषधीभ्यः पीपिहि । वनस्पतिभ्यः पीपिहि । द्यावापृथिवीभ्यां पीपिहि । सुभूताय पीपिहि । ब्रह्मवर्चसाय पीपिहि । यजमानाय पीपिहि । मह्यं ज्यैष्ठाय पीपिहि १ त्विष्यै त्वा । द्युम्नाय त्वा । इन्द्रि याय त्वा भूत्यै त्वा २ धर्मासि सुधर्मामेन्यस्मे । ब्रह्माणि धारय । क्षत्त्राणि धारय । विशं धारय । नेत्त्वा वातः स्कन्दयात् ३ अमुष्य त्वा प्राणे सादयामि । अमुना सह निरर्थं गच्छ । योऽस्मान्द्वेष्टि । यं च वयं द्विष्मः ४ पूष्णे शरसे स्वाहा । ग्रावेभ्यः स्वाहा । प्रतिरेभ्यः स्वाहा । द्यावापृथिवीभ्याँ स्वाहा । पितृभ्यो घर्मपेभ्यः स्वाहा ५ रुद्रा य रुद्र होत्रे स्वाहा ६ अहर्ज्योतिः केतुना जुषताम् । सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहा । रात्रिर्ज्योतिः केतुना जुषताम् । सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहा ७ अपीपरो माऽह्नो रात्रियै मा पाहि । एषा ते अग्ने समित् । तया समिध्यस्व । आयुर्मे दाः । वर्चसा माञ्जीः । अपीपरो मा रात्रिया अह्नो मा पाहि । एषा ते अग्ने समित् । तया समिध्यस्व । आयुर्मे दाः । वर्चसा माञ्जीः ८ अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः स्वाहा । सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहा ९ भूः स्वाहा १० हुतँ हविः । मधु हविः । इन्द्र तमेऽग्नौ । पिता नोऽसि मा मा हिँ सीः । अश्याम ते देव घर्म । मधुमतो वाजवतः पितुमतः । अङ्गिरस्वतः स्वधाविनः । अशीमहि त्वा मा मा हिँ सीः ११ स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मिभ्यः । स्वाहा त्वा नक्षत्रेभ्यः १२ ब्रह्मवर्चसाय SkNdy;&{ ;y ¨{ ho]e Sv;h;öo m; p;ç¦* s¢ skandayAdrudra ?Aya rudra hotre svAhA'hno mA pAhyagnau sapta skandayAdrudrA ya rudra hotre svAhA'hno mA pAhyagnau sapta स्कन्दयाद्रुद्र ?ाय रुद्र होत्रे स्वाहाऽह्नो मा पाह्यग्नौ सप्त स्कन्दयाद्रुद्रा य रुद्र होत्रे स्वाहाऽह्नो मा पाह्यग्नौ सप्त `mR y; te idiv xukª ) y; g;y]e zNdÉs ) y; b[;÷,e ) y; hiv/;Rne ) t;' t Eten;vyje Sv;h; 1 `mR y; teNtár=e xukª ) y; ]w·.e zNdÉs ) y; r;jNye ) y;¦I/[e ) t;' t Eten;vyje Sv;h; ) `mR y; te pOÉqVy;\ xukª ) y; j;gte zNdÉs ) y; vwXye ) y; sdÉs ) t;' t Eten;vyje Sv;h; 2 anu no´;numit" ) aNÉvdnumte Tvm( 3 idvSTv; prSp;y;" ) aNtár=Sy tnuv" p;ih ) pOÉqVy;STv; /mR,; ) vymnu£;m;m suivt;y nVyse 4 b[÷,STv; prSp;y;" ) =T]Sy tnuv" p;ih ) ivxSTv; /mR,; ) vymnu£;m;m suivt;y nVyse 5 p[;,Sy Tv; prSp;yw ) c=uWStnuv" p;ih ) Åo]Sy Tv; /mR,; ) vymnu£;m;m suivt;y nVyse 6 vLgurÉs x'yu/;y;" ) ²xWujRn/;y;" 7 x' c v²= pár c v²= 8 ctu"§áÿ_n;RÉ.A³tSy 9 sdo iv;yu" xmR sp[q;" 10 ap ùWo ap ×r" ) aNyd(v[tSy sÉm 11 `mwRtÿe¥metTpurIWm( ) ten v/RSv c; c Py;ySv ) vÉ/RWImih c vym( ) a; c Py;ÉsWImih 12 r²Ntn;Rm;És idVyo gN/vR" ) tSy te pÃõiv/;Rnm( ) aɦr?y=" ) ¨{ oÉ/pit" 13 smhm;yuW; ) s' p[;,en ) s' vcRs; ) s' pys; ) s' g*pTyen ) s\ r;ySpoWe, 14 Vys* ) yoSm;Nùi· ) y' c vy' iÃãm" 15 aÉc£dÃW; hár" ) mh;âNm]o n dxRt" ) s\ sUyeR, rocte 16 ÉcdÉs smu{ yoin" ) NdudR=" Xyen At;v; ) ihr gharma yA te divi fuk , yA gAyatre chandasi , yA brAhmaNe , yA havirdhAne , tAM ta etenAvayaje svAhA 1 gharma yA te'ntarikSe fuk , yA traiSTubhe chandasi , yA rAjanye , yAgnIdhre , tAM ta etenAvayaje svAhA , gharma yA te pqthivyAMM fuk , yA jAgate chandasi , yA vaifye , yA sadasi , tAM ta etenAvayaje svAhA 2 anu no'dyAnumatiH , anvidanumate tvam 3 divastvA paraspAyAH , antarikSasya tanuvaH pAhi , pqthivyAstvA dharmaNA , vayamanukrAmAma suvitAya navyase 4 brahmaNastvA paraspAyAH , kSattrasya tanuvaH pAhi , vifastvA dharmaNA , vayamanukrAmAma suvitAya navyase 5 prANasya tvA paraspAyai , cakSuSastanuvaH pAhi , frotrasya tvA dharmaNA , vayamanukrAmAma suvitAya navyase 6 valgurasi faMyudhAyAH , fiSurjanadhAyAH 7 faM ca vakSi pari ca vakSi 8 catuHsraktirnAbhirqtasya 9 sado vifvAyuH farma saprathAH 10 apa dveSo apa hvaraH , anyadvratasya safcima 11 gharmaitatte'nnametatpurISam , tena vardhasva cA ca pyAyasva , vardhiSImahi ca vayam , A ca pyAsiSImahi 12 rantirnAmAsi divyo gandharvaH , tasya te padvaddhavirdhAnam , agniradhyakSaH , rudra ?o'dhipatiH 13 samahamAyuSA , saM prANena , saM varcasA , saM payasA , saM gaupatyena , saMM rAyaspoSeNa 14 vyasau , yo'smAndveSTi , yaM ca vayaM dviSmaH 15 acikradadvqSA hariH , mahAnmitro na darfataH , saMM sUryeNa rocate 16 cidasi samudra yoniH , indurdakSaH fyena qtAvA , hiraNyapakSaH fakuno buraNyuH , mahAntsadhasthe dhruva A niSattaH , namaste astu mA mA hiMM sIH 17 vifvAvasuMM somagandharvam , Apo dadqfuSIH , tadqtenA vyAyan , tadanvavait , indra ?o rArahANa AsAm , pari sUryasya paridhIMM rapafyat 18 vifvAvasurabhi tanno gqNAtu , divyo gandharvo rajaso vimAnaH , yadvA ghA satyamuta yanna vidma , dhiyo hinvAno dhiya inno avyAt 19 sasnimavindaccaraNe nadInAm , apAvqNodduro afmavrajAnAm , prAsAM gandharvo amqtAni vocat , indra ?o dakSaM pari jAnAdahInam 20 etattvaM deva gharma devo devAnupAgAH 21 idamahaM manuSyo manuSyAn , somapIthAnu mehi , saha prajayA saha rAyaspoSeNa 22 sumitrA na Apa oSadhayaH santu , durmitrAstasmai bhUyAsuH , yo'smAndveSTi , yaM ca vayaM dviSmaH 23 udvayaM tamasaspari , udu tyaM citram 24 imamU Su tyamasmabhyaMM sanim , gAyatraM navIyAMM sam , agne deveSu pra vocaH 25 yAgnIdhre tAM ta etenAvayaje svAhA dharmaNA faMyudhAyAH pyAsiSImahi poSeNa niSatto vidma gharma yA te divi fuk , yA gAyatre chandasi , yA brAhmaNe , yA havirdhAne , tAM ta etenAvayaje svAhA 1 gharma yA te'ntarikSe fuk , yA traiSTubhe chandasi , yA rAjanye , yAgnIdhre , tAM ta etenAvayaje svAhA , gharma yA te pqthivyAMM fuk , yA jAgate chandasi , yA vaifye , yA sadasi , tAM ta etenAvayaje svAhA 2 anu no'dyAnumatiH , an!vidanumate tvam 3 divastvA paraspAyAH , antarikSasya tanuvaH pAhi , pqthivyAstvA dharmaNA , vayamanukrAmAma suvitAya navyase 4 brahmaNastvA paraspAyAH , kSattrasya tanuvaH pAhi , vifastvA dharmaNA , vayamanukrAmAma suvitAya navyase 5 prANasya tvA paraspAyai , cakSuSastanuvaH pAhi , frotrasya tvA dharmaNA , vayamanukrAmAma suvitAya navyase 6 valgurasi faMyudhAyAH , fiSurjanadhAyAH 7 faM ca vakSi pari ca vakSi 8 catuHsraktirnAbhirqtasya 9 sado vifvAyuH farma saprathAH 10 apa dveSo apa hvaraH , anyadvratasya safcima 11 gharmaitatte'nnametatpurISam , tena vardhasva cA ca pyAyasva , vardhiSImahi ca vayam , A ca pyAsiSImahi 12 rantirnAmAsi divyo gandharvaH , tasya te padvaddhavirdhAnam , agniradhyakSaH , rudro 'dhipatiH 13 samahamAyuSA , saM prANena , saM varcasA , saM payasA , saM gaupatyena , saMM rAyaspoSeNa 14 vyasau , yo'smAndveSTi , yaM ca vayaM dviSmaH 15 acikradadvqSA hariH , mahAnmitro na darfataH , saMM sUryeNa rocate 16 cidasi samudra yoniH , indurdakSaH fyena qtAvA , hiraNyapakSaH fakuno buraNyuH , mahAntsadhasthe dhruva A niSattaH , namaste astu mA mA hiMM sIH 17 vifvAvasuMM somagandharvam , Apo dadqfuSIH , tadqtenA vyAyan , tadanvavait , indro rArahANa AsAm , pari sUryasya paridhIMM rapafyat 18 vifvAvasurabhi tanno gqNAtu , divyo gandharvo rajaso vimAnaH , yadvA ghA satyamuta yanna vidma , dhiyo hinvAno dhiya inno avyAt 19 sasnimavindaccaraNe nadInAm , apAvqNodduro afmavrajAnAm , prAsAM gandharvo amqtAni vocat , indro dakSaM pari jAnAdahInam 20 etattvaM deva gharma devo devAnupAgAH 21 idamahaM manuSyo manuSyAn , somapIthAnu mehi , saha prajayA saha rAyaspoSeNa 22 sumitrA na Apa oSadhayaH santu , durmitrAstasmai bhUyAsuH , yo'smAndveSTi , yaM ca vayaM dviSmaH 23 udvayaM tamasaspari , udu tyaM citram 24 imamU Su tyamasmabhyaMM sanim , gAyatraM navIyAMM sam , agne deveSu pra vocaH 25 yAgnIdhre tAM ta etenAvayaje svAhA dharmaNA faMyudhAyAH pyAsiSImahi poSeNa niSatto vidma घर्म या ते दिवि शुक् । या गायत्रे छन्दसि । या ब्राह्मणे । या हविर्धाने । तां त एतेनावयजे स्वाहा १ घर्म या तेऽन्तरिक्षे शुक् । या त्रैष्टुभे छन्दसि । या राजन्ये । याग्नीध्रे । तां त एतेनावयजे स्वाहा । घर्म या ते पृथिव्याँ शुक् । या जागते छन्दसि । या वैश्ये । या सदसि । तां त एतेनावयजे स्वाहा २ अनु नोऽद्यानुमतिः । अन्विदनुमते त्वम् ३ दिवस्त्वा परस्पायाः । अन्तरिक्षस्य तनुवः पाहि । पृथिव्यास्त्वा धर्मणा । वयमनुक्रामाम सुविताय नव्यसे ४ ब्रह्मणस्त्वा परस्पायाः । क्षत्त्रस्य तनुवः पाहि । विशस्त्वा धर्मणा । वयमनुक्रामाम सुविताय नव्यसे ५ प्राणस्य त्वा परस्पायै । चक्षुषस्तनुवः पाहि । श्रोत्रस्य त्वा धर्मणा । वयमनुक्रामाम सुविताय नव्यसे ६ वल्गुरसि शंयुधायाः । शिषुर्जनधायाः ७ शं च वक्षि परि च वक्षि ८ चतुःस्रक्तिर्नाभिरृतस्य ९ सदो विश्वायुः शर्म सप्रथाः १० अप द्वेषो अप ह्वरः । अन्यद्व्रतस्य सश्चिम ११ घर्मैतत्तेऽन्नमेतत्पुरीषम् । तेन वर्धस्व चा च प्यायस्व । वर्धिषीमहि च वयम् । आ च प्यासिषीमहि १२ रन्तिर्नामासि दिव्यो गन्धर्वः । तस्य ते पद्वद्धविर्धानम् । अग्निरध्यक्षः । रुद्र ?ोऽधिपतिः १३ समहमायुषा । सं प्राणेन । सं वर्चसा । सं पयसा । सं गौपत्येन । सँ रायस्पोषेण १४ व्यसौ । योऽस्मान्द्वेष्टि । यं च वयं द्विष्मः १५ अचिक्रदद्वृषा हरिः । महान्मित्रो न दर्शतः । सँ सूर्येण रोचते १६ चिदसि समुद्र योनिः । इन्दुर्दक्षः श्येन ऋतावा । हिरण्यपक्षः शकुनो बुरण्युः । महान्त्सधस्थे ध्रुव आ निषत्तः । नमस्ते अस्तु मा मा हिँ सीः १७ विश्वावसुँ सोमगन्धर्वम् । आपो ददृशुषीः । तदृतेना व्यायन् । तदन्ववैत् । इन्द्र ?ो रारहाण आसाम् । परि सूर्यस्य परिधीँ रपश्यत् १८ विश्वावसुरभि तन्नो गृणातु । दिव्यो गन्धर्वो रजसो विमानः । यद्वा घा सत्यमुत यन्न विद्म । धियो हिन्वानो धिय इन्नो अव्यात् १९ सस्निमविन्दच्चरणे नदीनाम् । अपावृणोद्दुरो अश्मव्रजानाम् । प्रासां गन्धर्वो अमृतानि वोचत् । इन्द्र ?ो दक्षं परि जानादहीनम् २० एतत्त्वं देव घर्म देवो देवानुपागाः २१ इदमहं मनुष्यो मनुष्यान् । सोमपीथानु मेहि । सह प्रजया सह रायस्पोषेण २२ सुमित्रा न आप ओषधयः सन्तु । दुर्मित्रास्तस्मै भूयासुः । योऽस्मान्द्वेष्टि । यं च वयं द्विष्मः २३ उद्वयं तमसस्परि । उदु त्यं चित्रम् २४ इममू षु त्यमस्मभ्यँ सनिम् । गायत्रं नवीयाँ सम् । अग्ने देवेषु प्र वोचः २५ याग्नीध्रे तां त एतेनावयजे स्वाहा धर्मणा शंयुधायाः प्यासिषीमहि पोषेण निषत्तो विद्म घर्म या ते दिवि शुक् । या गायत्रे छन्दसि । या ब्राह्मणे । या हविर्धाने । तां त एतेनावयजे स्वाहा १ घर्म या तेऽन्तरिक्षे शुक् । या त्रैष्टुभे छन्दसि । या राजन्ये । याग्नीध्रे । तां त एतेनावयजे स्वाहा । घर्म या ते पृथिव्याँ शुक् । या जागते छन्दसि । या वैश्ये । या सदसि । तां त एतेनावयजे स्वाहा २ अनु नोऽद्यानुमतिः । अन्!विदनुमते त्वम् ३ दिवस्त्वा परस्पायाः । अन्तरिक्षस्य तनुवः पाहि । पृथिव्यास्त्वा धर्मणा । वयमनुक्रामाम सुविताय नव्यसे ४ ब्रह्मणस्त्वा परस्पायाः । क्षत्त्रस्य तनुवः पाहि । विशस्त्वा धर्मणा । वयमनुक्रामाम सुविताय नव्यसे ५ प्राणस्य त्वा परस्पायै । चक्षुषस्तनुवः पाहि । श्रोत्रस्य त्वा धर्मणा । वयमनुक्रामाम सुविताय नव्यसे ६ वल्गुरसि शंयुधायाः । शिषुर्जनधायाः ७ शं च वक्षि परि च वक्षि ८ चतुःस्रक्तिर्नाभिरृतस्य ९ सदो विश्वायुः शर्म सप्रथाः १० अप द्वेषो अप ह्वरः । अन्यद्व्रतस्य सश्चिम ११ घर्मैतत्तेऽन्नमेतत्पुरीषम् । तेन वर्धस्व चा च प्यायस्व । वर्धिषीमहि च वयम् । आ च प्यासिषीमहि १२ रन्तिर्नामासि दिव्यो गन्धर्वः । तस्य ते पद्वद्धविर्धानम् । अग्निरध्यक्षः । रुद्रो ऽधिपतिः १३ समहमायुषा । सं प्राणेन । सं वर्चसा । सं पयसा । सं गौपत्येन । सँ रायस्पोषेण १४ व्यसौ । योऽस्मान्द्वेष्टि । यं च वयं द्विष्मः १५ अचिक्रदद्वृषा हरिः । महान्मित्रो न दर्शतः । सँ सूर्येण रोचते १६ चिदसि समुद्र योनिः । इन्दुर्दक्षः श्येन ऋतावा । हिरण्यपक्षः शकुनो बुरण्युः । महान्त्सधस्थे ध्रुव आ निषत्तः । नमस्ते अस्तु मा मा हिँ सीः १७ विश्वावसुँ सोमगन्धर्वम् । आपो ददृशुषीः । तदृतेना व्यायन् । तदन्ववैत् । इन्द्रो रारहाण आसाम् । परि सूर्यस्य परिधीँ रपश्यत् १८ विश्वावसुरभि तन्नो गृणातु । दिव्यो गन्धर्वो रजसो विमानः । यद्वा घा सत्यमुत यन्न विद्म । धियो हिन्वानो धिय इन्नो अव्यात् १९ सस्निमविन्दच्चरणे नदीनाम् । अपावृणोद्दुरो अश्मव्रजानाम् । प्रासां गन्धर्वो अमृतानि वोचत् । इन्द्रो दक्षं परि जानादहीनम् २० एतत्त्वं देव घर्म देवो देवानुपागाः २१ इदमहं मनुष्यो मनुष्यान् । सोमपीथानु मेहि । सह प्रजया सह रायस्पोषेण २२ सुमित्रा न आप ओषधयः सन्तु । दुर्मित्रास्तस्मै भूयासुः । योऽस्मान्द्वेष्टि । यं च वयं द्विष्मः २३ उद्वयं तमसस्परि । उदु त्यं चित्रम् २४ इममू षु त्यमस्मभ्यँ सनिम् । गायत्रं नवीयाँ सम् । अग्ने देवेषु प्र वोचः २५ याग्नीध्रे तां त एतेनावयजे स्वाहा धर्मणा शंयुधायाः प्यासिषीमहि पोषेण निषत्तो विद्म y;St a¦ a;{ ;R yonyo y;" kÚl;ÉynI" ) ye te a¦ Ndvo y; ¬ n;.y" ) y;Ste a¦e tnuv èjoR n;m ) t;É.STvmu.yIÉ." s'ivd;n" ) p[j;É.r¦e { iv,eh sId ) p[j;pitSTv; s;dytu ) ty; devty;i©rSvõuv; sId yAsta agna Adra ?A? yonayo yAH kulAyinIH , ye te agna indavo yA u nAbhayaH , yAste agne tanuva Urjo nAma , tAbhistvamubhayIbhiH saMvidAnaH , prajAbhiragne dra viNeha sIda , prajApatistvA sAdayatu , tayA devatayA'zgirasvaddhruvA sIda yAsta agna AdrA r! yonayo yAH kulAyinIH , ye te agna indavo yA u nAbhayaH , yAste agne tanuva Urjo nAma , tAbhistvamubhayIbhiH saMvidAnaH , prajAbhiragne dra viNeha sIda , prajApatistvA sAdayatu , tayA devatayA'zgirasvaddhruvA sIda यास्त अग्न आद्र ?ा? योनयो याः कुलायिनीः । ये ते अग्न इन्दवो या उ नाभयः । यास्ते अग्ने तनुव ऊर्जो नाम । ताभिस्त्वमुभयीभिः संविदानः । प्रजाभिरग्ने द्र विणेह सीद । प्रजापतिस्त्वा सादयतु । तया देवतयाऽङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीद यास्त अग्न आद्रा र्! योनयो याः कुलायिनीः । ये ते अग्न इन्दवो या उ नाभयः । यास्ते अग्ने तनुव ऊर्जो नाम । ताभिस्त्वमुभयीभिः संविदानः । प्रजाभिरग्ने द्र विणेह सीद । प्रजापतिस्त्वा सादयतु । तया देवतयाऽङ्गिरस्वद्ध्रुवा सीद .U.uRv" suv" ) è?vR è Wu , ètye ) è?voR n" p;ç\ hs" 1 iv/u' d{ ;,\ smne bôn;m( ) yuv;n\ sNt' p²lto jg;r ) devSy pXy k;Vy' mih-Tv;´; mm;r ) s ç" sm;n 2 ydOte ÉcdÉ.ÉÅW" ) pur; jtOR>y a;tOd" ) s'/;t; s'É/' m`v; purovsu" ) inãkt;R ivîut' pun" 3 punåj;R sh rYy; 4 m; no `mR VyÉqto ivVyqo n" ) m; n" prm/r' m; rjo nw" ) mo ãvSm;\ StmSyNtr; /;" ) m; ¨i{ y;so aÉ.guvOR/;n" 5 m; n" £tuÉ.hIRÉ@teÉ.rSm;n( ) iÃW; sunIte m; pr; d;" ) m; no ¨{ o in-A³itm;R no aSt; ) m; ´;v;pOÉqvI hIÉ@W;t;m( 6 ¬p no Ém];-v¨,;ivh;vtm( ) aNv;dI?y;q;Émh n" s%;y; ) a;idTy;n;' p[És-itheRit" ) ¬g[; xt;p;Ï; ` ivW; pár ,o vO,ÿ_Ú 7 m' me v¨, tæv; y;Ém Tv' no a¦e s Tv' no a¦e Tvm¦e ay;És 8 ¬Ãy' tmsSpár ¬du bhUrbhuvaH suvaH , Urdhva U Su Na Utaye , Urdhvo naH pAhyaMM hasaH 1 vidhuM dadra ?ANaMM samane bahUnAm , yuvAnaMM santaM palito jagAra , devasya pafya kAvyaM mahi-tvA'dyA mamAra , sa hyaH samAna 2 yadqte cidabhifriSaH , purA jartqbhya AtqdaH , saMdhAtA saMdhiM maghavA purovasuH , niSkartA vihrutaM punaH 3 punarUrjA saha rayyA 4 mA no gharma vyathito vivyatho naH , mA naH paramadharaM mA rajo naiH , mo SvasmAMM stamasyantarA dhAH , mA rudri yAso abhigurvqdhAnaH 5 mA naH kratubhirhIDitebhirasmAn , dviSA sunIte mA parA dAH , mA no rudra ?o ni-rqtirmA no astA , mA dyAvApqthivI hIDiSAtAm 6 upa no mitrA-varuNAvihAvatam , anvAdIdhyAthAmiha naH sakhAyA , AdityAnAM prasi-tirhetiH , ugrA fatApASThA gha viSA pari No vqNaktu 7 imaM me varuNa tattvA yAmi tvaM no agne sa tvaM no agne tvamagne ayAsi 8 udvayaM tamasaspari udu bhUrbhuvaH suvaH , Urdhva U Su Na Utaye , Urdhvo naH pAhyaMM hasaH 1 vidhuM dadrA NaMM samane bahUnAm , yuvAnaMM santaM palito jagAra , devasya pafya kAvyaM mahi-tvA'dyA mamAra , sa hyaH samAna 2 yadqte cidabhifriSaH , purA jartqbhya AtqdaH , saMdhAtA saMdhiM maghavA purovasuH , niSkartA vihrutaM punaH 3 punarUrjA saha rayyA 4 mA no gharma vyathito vivyatho naH , mA naH paramadharaM mA rajo naiH , mo SvasmAMM stamasyantarA dhAH , mA rudri yAso abhigurvqdhAnaH 5 mA naH kratubhirhIDitebhirasmAn , dviSA sunIte mA parA dAH , mA no rudro ni-rqtirmA no astA , mA dyAvApqthivI hIDiSAtAm 6 upa no mitrA-varuNAvihAvatam , anvAdIdhyAthAmiha naH sakhAyA , AdityAnAM prasi-tirhetiH , ugrA fatApASThA gha viSA pari No vqNaktu 7 imaM me varuNa tattvA yAmi tvaM no agne sa tvaM no agne tvamagne ayAsi 8 udvayaM tamasaspari udu भूर्भुवः सुवः । ऊर्ध्व ऊ षु ण ऊतये । ऊर्ध्वो नः पाह्यँ हसः १ विधुं दद्र ?ाणँ समने बहूनाम् । युवानँ सन्तं पलितो जगार । देवस्य पश्य काव्यं महि-त्वाऽद्या ममार । स ह्यः समान २ यदृते चिदभिश्रिषः । पुरा जर्तृभ्य आतृदः । संधाता संधिं मघवा पुरोवसुः । निष्कर्ता विह्रुतं पुनः ३ पुनरूर्जा सह रय्या ४ मा नो घर्म व्यथितो विव्यथो नः । मा नः परमधरं मा रजो नैः । मो ष्वस्माँ स्तमस्यन्तरा धाः । मा रुद्रि यासो अभिगुर्वृधानः ५ मा नः क्रतुभिर्हीडितेभिरस्मान् । द्विषा सुनीते मा परा दाः । मा नो रुद्र ?ो नि-रृतिर्मा नो अस्ता । मा द्यावापृथिवी हीडिषाताम् ६ उप नो मित्रा-वरुणाविहावतम् । अन्वादीध्याथामिह नः सखाया । आदित्यानां प्रसि-तिर्हेतिः । उग्रा शतापाष्ठा घ विषा परि णो वृणक्तु ७ इमं मे वरुण तत्त्वा यामि त्वं नो अग्ने स त्वं नो अग्ने त्वमग्ने अयासि ८ उद्वयं तमसस्परि उदु भूर्भुवः सुवः । ऊर्ध्व ऊ षु ण ऊतये । ऊर्ध्वो नः पाह्यँ हसः १ विधुं दद्रा णँ समने बहूनाम् । युवानँ सन्तं पलितो जगार । देवस्य पश्य काव्यं महि-त्वाऽद्या ममार । स ह्यः समान २ यदृते चिदभिश्रिषः । पुरा जर्तृभ्य आतृदः । संधाता संधिं मघवा पुरोवसुः । निष्कर्ता विह्रुतं पुनः ३ पुनरूर्जा सह रय्या ४ मा नो घर्म व्यथितो विव्यथो नः । मा नः परमधरं मा रजो नैः । मो ष्वस्माँ स्तमस्यन्तरा धाः । मा रुद्रि यासो अभिगुर्वृधानः ५ मा नः क्रतुभिर्हीडितेभिरस्मान् । द्विषा सुनीते मा परा दाः । मा नो रुद्रो नि-रृतिर्मा नो अस्ता । मा द्यावापृथिवी हीडिषाताम् ६ उप नो मित्रा-वरुणाविहावतम् । अन्वादीध्याथामिह नः सखाया । आदित्यानां प्रसि-तिर्हेतिः । उग्रा शतापाष्ठा घ विषा परि णो वृणक्तु ७ इमं मे वरुण तत्त्वा यामि त्वं नो अग्ने स त्वं नो अग्ने त्वमग्ने अयासि ८ उद्वयं तमसस्परि उदु ydIiWto yid v; Svk;mI ) .ye@ko vdit v;cmet;m( ) t;ÉmN{ ;¦I yadISito yadi vA svakAmI , bhayeDako vadati vAcametAm , tAmindra ?AgnI yadISito yadi vA svakAmI , bhayeDako vadati vAcametAm , tAmindrA gnI यदीषितो यदि वा स्वकामी । भयेडको वदति वाचमेताम् । तामिन्द्र ?ाग्नी यदीषितो यदि वा स्वकामी । भयेडको वदति वाचमेताम् । तामिन्द्रा ग्नी ai],; Tv; i£me hâNm ) k atriNA tvA krime hanmi , kaNvena jamadaninA , vifvAvasorbrahmaNA hataH , krimINAMM rAjA , apyeSAMM sthapatirhataH , atho mAtAtho pitA , atho sthUrA atho kSudra ?AH , atho kqSNA atho fvetAH , atho AfAtikA hatAH , atriNA tvA krime hanmi , kaNvena jamadaninA , vifvAvasorbrahmaNA hataH , krimINAMM rAjA , apyeSAMM sthapatirhataH , atho mAtAtho pitA , atho sthUrA atho kSudrA H! , atho kqSNA atho fvetAH , atho AfAtikA hatAH , अत्रिणा त्वा क्रिमे हन्मि । कण्वेन जमदनिना । विश्वावसोर्ब्रह्मणा हतः । क्रिमीणाँ राजा । अप्येषाँ स्थपतिर्हतः । अथो माताथो पिता । अथो स्थूरा अथो क्षुद्र ?ाः । अथो कृष्णा अथो श्वेताः । अथो आशातिका हताः । अत्रिणा त्वा क्रिमे हन्मि । कण्वेन जमदनिना । विश्वावसोर्ब्रह्मणा हतः । क्रिमीणाँ राजा । अप्येषाँ स्थपतिर्हतः । अथो माताथो पिता । अथो स्थूरा अथो क्षुद्रा ः! । अथो कृष्णा अथो श्वेताः । अथो आशातिका हताः । x' no v;t" pvt;' m;tár; x' nStptu sUyR" ) ah;in x' .vNtu n" x' r;i]" p[it /Iyt;m( 1 xmuW; no VyCztu ) xm;idTy ¬detu n" ) ²xv; n" x'tm; .v sumO@Çk; srSvit ) m; te Vyom s'dO²x 2 @;yw v;STvÉs v;StumÃ;StumNto .Uy;Sm m; v;Sto¾XzTSm çv;Stu" s .Uy;´oSm;Nùi· y' c vy' iÃãm" 3 p[itÏ;És p[itÏ;vNto .Uy;Sm m; p[itÏ;y;¾XzTSm çp[itÏ" s .Uy;´oSm;Nùi· y' c vy' iÃãm" 4 a; v;t v;ih .eWj' iv v;t v;ih y{ p" ) Tv\ ih iv.eWjo dev;n;' dUt éyse 5 Ãivm* v;t* v;t a; ÉsN/or; pr;vt" ) d=' me aNy a;v;tu pr;Nyo v;tu y{ p" 6 yddo v;t te gOhemOtSy inÉ/ihRt" ) tto no deih jIvse tto no /eih .eWjm( ) tto no mh a; vh 7 v;t a; v;tu .eWj\ x'.UmRyo.UnoR úde ) p[ , a;yU\ iW t;árWt( 8 N{ Sy gOhoÉs t' Tv; p[p´e sgu" s;" ) sh yNme aâSt ten 9 .U" p[p´e .uv" p[p´e suv" p[p´e .U.uRv" suv" p[p´e v;yu' p[p´en;t;| devt;' p[p´eXm;nm;%,' p[p´e p[j;pteb[R÷kox' b[÷ p[p´ ao' p[p´e 10 aNtár=' m ¬vRNtr' bOhd¦y" pvRt; yy; v;t" SvSTy; SvâSt m;' ty; SvSTy; SvâSt m;ns;in 11 p[;,;p;n* mOTyom;R p;t' p[;,;p;n* m; m; h;És·m( 12 mÉy me/;' mÉy p[j;' mYyɦStejo d/;tu mÉy me/;' mÉy p[j;' myIN{ ²N{ y' d/;tu mÉy me/;' mÉy p[j;' mÉy sUyoR .[;jo d/;tu 13 ´uÉ.rÿ_ÚÉ." pár p;tmSm;nár·eÉ.rÉn; s*.geÉ." ) t¥o Ém]o v¨,o m;mhNt;midit" ÉsN/u" pOÉqvI ¬t ´*" 14 ky; nÉ] a;.uvdUtI sd;vO/" s%; ) ky; xÉcÏy; vOt; 15 kSTv; sTyo md;n;' m\ ihÏo mTsdN/s" ) dO!; Écd;¨je vsu 16 a.I Wu ," s%In;m-ivt; jártOA,;m( ) xt' .v;SyUitÉ." 17 vy" sup,;R ¬pseduárN{ ' ip[-yme/; AWyo n;/m;n;" ) ap ?v;NtmU,uRih pUÉ/R c=umRumuG?ySm;É¥/yev bõ;n( 18 x' no devIrÉ.·y a;po .vNtu pItye ) x' yorÉ. §vNtu n" 19 éx;n; v;y;R,;' =yNtIWR,In;m( ) apo y;c;Ém .eWjm( 20 suÉm]; n a;p aoW/y" sNtu duÉmR];StSmw .Uy;suyoR Sm;Nùi· y' c vy' iÃãm" 21 a;po ih Ï; myo.uvSt; n èjeR d/;tn ) mhe r,;y c=se 22 yo v" ²xvtmo rsStSy .;jyteh n" ) ¬xtIárv m;tr" 23 tSm; ar©m;m vo ySy =y;y ÉjNvq ) a;po jnyq; c n" 24 pOÉqvI x;Nt; s;ɦn; x;Nt; s; me x;Nt; xuc\ xmytu 25 aNtár=\ x;Nt' tÃ;yun; x;Nt' tNme x;Nt\ xuc\ xmytu 26 ´*" x;Nt; s;idTyen x;Nt; s; me x;Nt; xuc\ xmytu 27 pOÉqvI x;²NtrNtár=\ x;²Nt´*R" x;²NtidRx" x;²Ntrv;Ntridx;" x;²Ntrɦ" x;²Ntv;Ryu" x;²Ntr;idTy" x;²NtN{ m;" x;²NtnR=];É, x;²Ntr;p" x;²NtroW/y" x;²NtvRnSpty" x;²Ntg*R" x;²Ntrj; x;²Ntr" x;²Nt" pu¨W" x;²Ntb[R÷ x;²Ntb[;R÷," x;²Nt" x;²Ntrev x;²Nt" x;²NtmeR aStu x;²Nt" 28 ty;h\ x;NTy; svRx;NTy; mç' iÃpde ctuãpde c x;²Ntª kroÉm x;²NtmeR aStu x;²Nt" 29 Eh ÅI îÇ /Oit tpo me/; p[itÏ; Åõ; sTy;' /mRwt;in moáÿÏNtmnUáÿÏNtu m; m;\ ÅI îÇ /Oit tpo me/; p[itÏ; Åõ; sTy' /mRwt;in m; m; h;ÉsWu" 30 ¬d;yuW; Sv;yuWodoW/In;\ rsenoTpjRNySy xuãme,odSq;mmOt;\ anu 31 t°=udeRviht' purSt;CzÚ£mu°rt( ) pXyem xrd" xt' jIvem xrd" xt' nNd;m xrd" xt' mod;m xrd" xt' .v;m xrd" xt' ê,v;m xrd" xt' p[ b[v;m xrd" xt' ajIt;" Sy;m xrd" xt' JyoKc sUy| dOxe 32 y ¬dg;Nmhto,Rv;iÃ.[;jm;n" sárrSy m?y;Ts m; vOW.o loiht;=" sUyoR ivpÉNmns; pun;tu 33 b[÷," otNyÉs b[÷, a;,I Sqo b[÷, a;vpnmÉs /;ártey' pOÉqvI b[÷,; mhI /;ártmenen mhdNtár=' idaov' d;/;r pOÉqvI\ sdev;' ydh' ved tdh' /;ry;É, m; mùdoÉ/ iv §st( 34 me/;mnIWe m;ivxt;\ smIcI .UtSy .VySy;v¨õäw svRm;yury;É, svRm;yury;É, 35 a;É.gIRÉ.RyRdto n ènm;Py;yy hárvo v/Rm;n" ) yd; StotO>yo mih go]; ¨j;És .UÉyÏ.;jo a/ te Sy;m 36 b[÷ p[;v;idãm t¥o m; h;sIt( ) ao' x;²Nt" x;²Nt" x;²Nt" 37 pr;vto faM no vAtaH pavatAM mAtarifvA faM nastapatu sUryaH , ahAni faM bhavantu naH faM rAtriH prati dhIyatAm 1 famuSA no vyacchatu , famAditya udetu naH , fivA naH faMtamA bhava sumqDIkA sarasvati , mA te vyoma saMdqfi 2 iDAyai vAstvasi vAstumadvAstumanto bhUyAsma mA vAstofchitsma hyavAstuH sa bhUyAdyo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSmaH 3 pratiSThA'si pratiSThAvanto bhUyAsma mA pratiSThAyAfchitsma hyapratiSThaH sa bhUyAdyo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSmaH 4 A vAta vAhi bheSajaM vi vAta vAhi yadra paH , tvaMM hi vifvabheSajo devAnAM dUta Iyase 5 dvavimau vAtau vAta A sindhorA parAvataH , dakSaM me anya AvAtu parA'nyo vAtu yadra paH 6 yadado vAta te gqhe'mqtasya nidhirhitaH , tato no dehi jIvase tato no dhehi bheSajam , tato no maha A vaha 7 vAta A vAtu bheSajaMM faMbhUrmayobhUrno hqde , pra Na AyUMM Si tAriSat 8 indra sya gqho'si taM tvA prapadye saguH sAfvaH , saha yanme asti tena 9 bhUH prapadye bhuvaH prapadye suvaH prapadye bhUrbhuvaH suvaH prapadye vAyuM prapadye'nArtAM devatAM prapadye'fmAnamAkhaNaM prapadye prajApaterbrahmakofaM brahma prapadya oM prapadye 10 antarikSaM ma urvantaraM bqhadagnayaH parvatAfca yayA vAtaH svastyA svasti mAM tayA svastyA svasti mAnasAni 11 prANApAnau mqtyormA pAtaM prANApAnau mA mA hAsiSTam 12 mayi medhAM mayi prajAM mayyagnistejo dadhAtu mayi medhAM mayi prajAM mayIndra indri yaM dadhAtu mayi medhAM mayi prajAM mayi sUryo bhrAjo dadhAtu 13 dyubhiraktubhiH pari pAtamasmAnariSTebhirafvinA saubhagebhiH , tanno mitro varuNo mAmahantAmaditiH sindhuH pqthivI uta dyauH 14 kayA nafcitra AbhuvadUtI sadAvqdhaH sakhA , kayA faciSThayA vqtA 15 kastvA satyo madAnAM maMM hiSTho matsadandhasaH , dqDhA cidAruje vasu 16 abhI Su NaH sakhInAma-vitA jaritqqNAm , fataM bhavAsyUtibhiH 17 vayaH suparNA upasedurindraM pri-yamedhA qSayo nAdhamAnAH , apa dhvAntamUrNuhi pUrdhi cakSurmumugdhyasmAnnidhayeva baddhAn 18 faM no devIrabhiSTaya Apo bhavantu pItaye , faM yorabhi sravantu naH 19 IfAnA vAryANAM kSayantIfcarSaNInAm , apo yAcAmi bheSajam 20 sumitrA na Apa oSadhayaH santu durmitrAstasmai bhUyAsuryo smAndveSTi yaM ca vayaM dviSmaH 21 Apo hi SThA mayobhuvastA na Urje dadhAtana , mahe raNAya cakSase 22 yo vaH fivatamo rasastasya bhAjayateha naH , ufatIriva mAtaraH 23 tasmA arazgamAma vo yasya kSayAya jinvatha , Apo janayathA ca naH 24 pqthivI fAntA sAgninA fAntA sA me fAntA fucaMM famayatu 25 antarikSaMM fAntaM tadvAyunA fAntaM tanme fAntaMM fucaMM famayatu 26 dyauH fAntA sAdityena fAntA sA me fAntA fucaMM famayatu 27 pqthivI fAntirantarikSaMM fAntirdyauH fAntirdifaH fAntiravAntaradifAH fAntiragniH fAntirvAyuH fAntirAdityaH fAntifcandra mAH fAntirnakSatrANi fAntirApaH fAntiroSadhayaH fAntirvanaspatayaH fAntirgauH fAntirajA fAntirafvaH fAntiH puruSaH fAntirbrahma fAntirbrAhmaNaH fAntiH fAntireva fAntiH fAntirme astu fAntiH 28 tayAhaMM fAntyA sarvafAntyA mahyaM dvipade catuSpade ca fAntiz karomi fAntirme astu fAntiH 29 eha frIfca hrIfca dhqtifca tapo medhA pratiSThA fraddhA satyAM dharmafcaitAni mottiSThantamanUttiSThantu mA mAMM frIfca hrIfca dhqtifca tapo medhA pratiSThA fraddhA satyaM dharmafcaitAni mA mA hAsiSuH 30 udAyuSA svAyuSodoSadhInAMM rasenotparjanyasya fuSmeNodasthAmamqtAMM anu 31 taccakSurdevahitaM purastAcchukramuccarat , pafyema faradaH fataM jIvema faradaH fataM nandAma faradaH fataM modAma faradaH fataM bhavAma faradaH fataM fqNavAma faradaH fataM pra bravAma faradaH fataM ajItAH syAma faradaH fataM jyokca sUryaM dqfe 32 ya udagAnmahato'rNavAdvibhrAjamAnaH sarirasya madhyAtsa mA vqSabho lohitAkSaH sUryo vipafcinmanasA punAtu 33 brahmaNaH fcotanyasi brahmaNa ANI stho brahmaNa Avapanamasi dhAriteyaM pqthivI brahmaNA mahI dhAritamenena mahadantarikSaM diovaM dAdhAra pqthivIMM sadevAM yadahaM veda tadahaM dhArayANi mA madvedo'dhi vi srasat 34 medhAmanISe mAvifatAMM samIcI bhUtasya bhavyasyAvaruddhyai sarvamAyurayANi sarvamAyurayANi 35 AbhirgIrbhiryadato na UnamApyAyaya harivo vardhamAnaH , yadA stotqbhyo mahi gotrA rujAsi bhUyiSThabhAjo adha te syAma 36 brahma prAvAdiSma tanno mA hAsIt , oM fAntiH fAntiH fAntiH 37 parAvato faM no vAtaH pavatAM mAtarifvA faM nastapatu sUryaH , ahAni faM bhavantu naH faM rAtriH prati dhIyatAm 1 famuSA no vyacchatu , famAditya udetu naH , fivA naH faMtamA bhava sumqDIkA sarasvati , mA te vyoma saMdqfi 2 iDAyai vAstvasi vAstumadvAstumanto bhUyAsma mA vAstofchitsma hyavAstuH sa bhUyAdyo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSmaH 3 pratiSThA'si pratiSThAvanto bhUyAsma mA pratiSThAyAfchitsma hyapratiSThaH sa bhUyAdyo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSmaH 4 A vAta vAhi bheSajaM vi vAta vAhi yadra paH , tvaMM hi vifvabheSajo devAnAM dUta Iyase 5 dvavimau vAtau vAta A sindhorA parAvataH , dakSaM me anya AvAtu parA'nyo vAtu yadra paH 6 yadado vAta te gqhe'mqtasya nidhirhitaH , tato no dehi jIvase tato no dhehi bheSajam , tato no maha A vaha 7 vAta A vAtu bheSajaMM faMbhUrmayobhUrno hqde , pra Na AyUMM Si tAriSat 8 indra sya gqho'si taM tvA prapadye saguH sAfvaH , saha yanme asti tena 9 bhUH prapadye bhuvaH prapadye suvaH prapadye bhUrbhuvaH suvaH prapadye vAyuM prapadye'nArtAM devatAM prapadye'fmAnamAkhaNaM prapadye prajApaterbrahmakofaM brahma prapadya O prapadye 10 antarikSaM ma urvantaraM bqhadagnayaH parvatAfca yayA vAtaH svastyA svasti mAM tayA svastyA svasti mAnasAni 11 prANApAnau mqtyormA pAtaM prANApAnau mA mA hAsiSTam 12 mayi medhAM mayi prajAM mayyagnistejo dadhAtu mayi medhAM mayi prajAM mayIndra indri yaM dadhAtu mayi medhAM mayi prajAM mayi sUryo bhrAjo dadhAtu 13 dyubhiraktubhiH pari pAtamasmAnariSTebhirafvinA saubhagebhiH , tanno mitro varuNo mAmahantAmaditiH sindhuH pqthivI uta dyauH 14 kayA nafcitra AbhuvadUtI sadAvqdhaH sakhA , kayA faciSThayA vqtA 15 kastvA satyo madAnAM maMM hiSTho matsadandhasaH , dqDhA cidAruje vasu 16 abhI Su NaH sakhInAma-vitA jaritqqNAm , fataM bhavAsyUtibhiH 17 vayaH suparNA upasedurindraM pri-yamedhA qSayo nAdhamAnAH , apa dhvAntamUrNuhi pUrdhi cakSurmumugdhyasmAnnidhayeva baddhAn 18 faM no devIrabhiSTaya Apo bhavantu pItaye , faM yorabhi sravantu naH 19 IfAnA vAryANAM kSayantIfcarSaNInAm , apo yAcAmi bheSajam 20 sumitrA na Apa oSadhayaH santu durmitrAstasmai bhUyAsuryo smAndveSTi yaM ca vayaM dviSmaH 21 Apo hi SThA mayobhuvastA na Urje dadhAtana , mahe raNAya cakSase 22 yo vaH fivatamo rasastasya bhAjayateha naH , ufatIriva mAtaraH 23 tasmA arazgamAma vo yasya kSayAya jinvatha , Apo janayathA ca naH 24 pqthivI fAntA sAgninA fAntA sA me fAntA fucaMM famayatu 25 antarikSaMM fAntaM tadvAyunA fAntaM tanme fAntaMM fucaMM famayatu 26 dyauH fAntA sAdityena fAntA sA me fAntA fucaMM famayatu 27 pqthivI fAntirantarikSaMM fAntirdyauH fAntirdifaH fAntiravAntaradifAH fAntiragniH fAntirvAyuH fAntirAdityaH fAntifcandra mAH fAntirnakSatrANi fAntirApaH fAntiroSadhayaH fAntirvanaspatayaH fAntirgauH fAntirajA fAntirafvaH fAntiH puruSaH fAntirbrahma fAntirbrAhmaNaH fAntiH fAntireva fAntiH fAntirme astu fAntiH 28 tayAhaMM fAntyA sarvafAntyA mahyaM dvipade catuSpade ca fAntiz karomi fAntirme astu fAntiH 29 eha frIfca hrIfca dhqtifca tapo medhA pratiSThA fraddhA satyAM dharmafcaitAni mottiSThantamanUttiSThantu mA mAMM frIfca hrIfca dhqtifca tapo medhA pratiSThA fraddhA satyaM dharmafcaitAni mA mA hAsiSuH 30 udAyuSA svAyuSodoSadhInAMM rasenotparjanyasya fuSmeNodasthAmamqtAMM anu 31 taccakSurdevahitaM purastAcchukramuccarat , pafyema faradaH fataM jIvema faradaH fataM nandAma faradaH fataM modAma faradaH fataM bhavAma faradaH fataM fqNavAma faradaH fataM pra bravAma faradaH fataM ajItAH syAma faradaH fataM jyokca sUryaM dqfe 32 ya udagAnmahato'rNavAdvibhrAjamAnaH sarirasya madhyAtsa mA vqSabho lohitAkSaH sUryo vipafcinmanasA punAtu 33 brahmaNaH fcotanyasi brahmaNa ANI stho brahmaNa Avapanamasi dhAriteyaM pqthivI brahmaNA mahI dhAritamenena mahadantarikSaM diovaM dAdhAra pqthivIMM sadevAM yadahaM veda tadahaM dhArayANi mA madvedo'dhi vi srasat 34 medhAmanISe mAvifatAMM samIcI bhUtasya bhavyasyAvaruddhyai sarvamAyurayANi sarvamAyurayANi 35 AbhirgIrbhiryadato na UnamApyAyaya harivo vardhamAnaH , yadA stotqbhyo mahi gotrA rujAsi bhUyiSThabhAjo adha te syAma 36 brahma prAvAdiSma tanno mA hAsIt , O fAntiH fAntiH fAntiH 37 parAvato शं नो वातः पवतां मातरिश्वा शं नस्तपतु सूर्यः । अहानि शं भवन्तु नः शं रात्रिः प्रति धीयताम् १ शमुषा नो व्यच्छतु । शमादित्य उदेतु नः । शिवा नः शंतमा भव सुमृडीका सरस्वति । मा ते व्योम संदृशि २ इडायै वास्त्वसि वास्तुमद्वास्तुमन्तो भूयास्म मा वास्तोश्छित्स्म ह्यवास्तुः स भूयाद्योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः ३ प्रतिष्ठाऽसि प्रतिष्ठावन्तो भूयास्म मा प्रतिष्ठायाश्छित्स्म ह्यप्रतिष्ठः स भूयाद्योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः ४ आ वात वाहि भेषजं वि वात वाहि यद्र पः । त्वँ हि विश्वभेषजो देवानां दूत ईयसे ५ द्वविमौ वातौ वात आ सिन्धोरा परावतः । दक्षं मे अन्य आवातु पराऽन्यो वातु यद्र पः ६ यददो वात ते गृहेऽमृतस्य निधिर्हितः । ततो नो देहि जीवसे ततो नो धेहि भेषजम् । ततो नो मह आ वह ७ वात आ वातु भेषजँ शंभूर्मयोभूर्नो हृदे । प्र ण आयूँ षि तारिषत् ८ इन्द्र स्य गृहोऽसि तं त्वा प्रपद्ये सगुः साश्वः । सह यन्मे अस्ति तेन ९ भूः प्रपद्ये भुवः प्रपद्ये सुवः प्रपद्ये भूर्भुवः सुवः प्रपद्ये वायुं प्रपद्येऽनार्तां देवतां प्रपद्येऽश्मानमाखणं प्रपद्ये प्रजापतेर्ब्रह्मकोशं ब्रह्म प्रपद्य ओं प्रपद्ये १० अन्तरिक्षं म उर्वन्तरं बृहदग्नयः पर्वताश्च यया वातः स्वस्त्या स्वस्ति मां तया स्वस्त्या स्वस्ति मानसानि ११ प्राणापानौ मृत्योर्मा पातं प्राणापानौ मा मा हासिष्टम् १२ मयि मेधां मयि प्रजां मय्यग्निस्तेजो दधातु मयि मेधां मयि प्रजां मयीन्द्र इन्द्रि यं दधातु मयि मेधां मयि प्रजां मयि सूर्यो भ्राजो दधातु १३ द्युभिरक्तुभिः परि पातमस्मानरिष्टेभिरश्विना सौभगेभिः । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पृथिवी उत द्यौः १४ कया नश्चित्र आभुवदूती सदावृधः सखा । कया शचिष्ठया वृता १५ कस्त्वा सत्यो मदानां मँ हिष्ठो मत्सदन्धसः । दृढा चिदारुजे वसु १६ अभी षु णः सखीनाम-विता जरितृऋणाम् । शतं भवास्यूतिभिः १७ वयः सुपर्णा उपसेदुरिन्द्रं प्रि-यमेधा ऋषयो नाधमानाः । अप ध्वान्तमूर्णुहि पूर्धि चक्षुर्मुमुग्ध्यस्मान्निधयेव बद्धान् १८ शं नो देवीरभिष्टय आपो भवन्तु पीतये । शं योरभि स्रवन्तु नः १९ ईशाना वार्याणां क्षयन्तीश्चर्षणीनाम् । अपो याचामि भेषजम् २० सुमित्रा न आप ओषधयः सन्तु दुर्मित्रास्तस्मै भूयासुर्यो स्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः २१ आपो हि ष्ठा मयोभुवस्ता न ऊर्जे दधातन । महे रणाय चक्षसे २२ यो वः शिवतमो रसस्तस्य भाजयतेह नः । उशतीरिव मातरः २३ तस्मा अरङ्गमाम वो यस्य क्षयाय जिन्वथ । आपो जनयथा च नः २४ पृथिवी शान्ता साग्निना शान्ता सा मे शान्ता शुचँ शमयतु २५ अन्तरिक्षँ शान्तं तद्वायुना शान्तं तन्मे शान्तँ शुचँ शमयतु २६ द्यौः शान्ता सादित्येन शान्ता सा मे शान्ता शुचँ शमयतु २७ पृथिवी शान्तिरन्तरिक्षँ शान्तिर्द्यौः शान्तिर्दिशः शान्तिरवान्तरदिशाः शान्तिरग्निः शान्तिर्वायुः शान्तिरादित्यः शान्तिश्चन्द्र माः शान्तिर्नक्षत्राणि शान्तिरापः शान्तिरोषधयः शान्तिर्वनस्पतयः शान्तिर्गौः शान्तिरजा शान्तिरश्वः शान्तिः पुरुषः शान्तिर्ब्रह्म शान्तिर्ब्राह्मणः शान्तिः शान्तिरेव शान्तिः शान्तिर्मे अस्तु शान्तिः २८ तयाहँ शान्त्या सर्वशान्त्या मह्यं द्विपदे चतुष्पदे च शान्तिङ् करोमि शान्तिर्मे अस्तु शान्तिः २९ एह श्रीश्च ह्रीश्च धृतिश्च तपो मेधा प्रतिष्ठा श्रद्धा सत्यां धर्मश्चैतानि मोत्तिष्ठन्तमनूत्तिष्ठन्तु मा माँ श्रीश्च ह्रीश्च धृतिश्च तपो मेधा प्रतिष्ठा श्रद्धा सत्यं धर्मश्चैतानि मा मा हासिषुः ३० उदायुषा स्वायुषोदोषधीनाँ रसेनोत्पर्जन्यस्य शुष्मेणोदस्थाममृताँ अनु ३१ तच्चक्षुर्देवहितं पुरस्ताच्छुक्रमुच्चरत् । पश्येम शरदः शतं जीवेम शरदः शतं नन्दाम शरदः शतं मोदाम शरदः शतं भवाम शरदः शतं शृणवाम शरदः शतं प्र ब्रवाम शरदः शतं अजीताः स्याम शरदः शतं ज्योक्च सूर्यं दृशे ३२ य उदगान्महतोऽर्णवाद्विभ्राजमानः सरिरस्य मध्यात्स मा वृषभो लोहिताक्षः सूर्यो विपश्चिन्मनसा पुनातु ३३ ब्रह्मणः श्चोतन्यसि ब्रह्मण आणी स्थो ब्रह्मण आवपनमसि धारितेयं पृथिवी ब्रह्मणा मही धारितमेनेन महदन्तरिक्षं दिओवं दाधार पृथिवीँ सदेवां यदहं वेद तदहं धारयाणि मा मद्वेदोऽधि वि स्रसत् ३४ मेधामनीषे माविशताँ समीची भूतस्य भव्यस्यावरुद्ध्यै सर्वमायुरयाणि सर्वमायुरयाणि ३५ आभिर्गीर्भिर्यदतो न ऊनमाप्यायय हरिवो वर्धमानः । यदा स्तोतृभ्यो महि गोत्रा रुजासि भूयिष्ठभाजो अध ते स्याम ३६ ब्रह्म प्रावादिष्म तन्नो मा हासीत् । ओं शान्तिः शान्तिः शान्तिः ३७ परावतो शं नो वातः पवतां मातरिश्वा शं नस्तपतु सूर्यः । अहानि शं भवन्तु नः शं रात्रिः प्रति धीयताम् १ शमुषा नो व्यच्छतु । शमादित्य उदेतु नः । शिवा नः शंतमा भव सुमृडीका सरस्वति । मा ते व्योम संदृशि २ इडायै वास्त्वसि वास्तुमद्वास्तुमन्तो भूयास्म मा वास्तोश्छित्स्म ह्यवास्तुः स भूयाद्योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः ३ प्रतिष्ठाऽसि प्रतिष्ठावन्तो भूयास्म मा प्रतिष्ठायाश्छित्स्म ह्यप्रतिष्ठः स भूयाद्योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः ४ आ वात वाहि भेषजं वि वात वाहि यद्र पः । त्वँ हि विश्वभेषजो देवानां दूत ईयसे ५ द्वविमौ वातौ वात आ सिन्धोरा परावतः । दक्षं मे अन्य आवातु पराऽन्यो वातु यद्र पः ६ यददो वात ते गृहेऽमृतस्य निधिर्हितः । ततो नो देहि जीवसे ततो नो धेहि भेषजम् । ततो नो मह आ वह ७ वात आ वातु भेषजँ शंभूर्मयोभूर्नो हृदे । प्र ण आयूँ षि तारिषत् ८ इन्द्र स्य गृहोऽसि तं त्वा प्रपद्ये सगुः साश्वः । सह यन्मे अस्ति तेन ९ भूः प्रपद्ये भुवः प्रपद्ये सुवः प्रपद्ये भूर्भुवः सुवः प्रपद्ये वायुं प्रपद्येऽनार्तां देवतां प्रपद्येऽश्मानमाखणं प्रपद्ये प्रजापतेर्ब्रह्मकोशं ब्रह्म प्रपद्य ॐ प्रपद्ये १० अन्तरिक्षं म उर्वन्तरं बृहदग्नयः पर्वताश्च यया वातः स्वस्त्या स्वस्ति मां तया स्वस्त्या स्वस्ति मानसानि ११ प्राणापानौ मृत्योर्मा पातं प्राणापानौ मा मा हासिष्टम् १२ मयि मेधां मयि प्रजां मय्यग्निस्तेजो दधातु मयि मेधां मयि प्रजां मयीन्द्र इन्द्रि यं दधातु मयि मेधां मयि प्रजां मयि सूर्यो भ्राजो दधातु १३ द्युभिरक्तुभिः परि पातमस्मानरिष्टेभिरश्विना सौभगेभिः । तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पृथिवी उत द्यौः १४ कया नश्चित्र आभुवदूती सदावृधः सखा । कया शचिष्ठया वृता १५ कस्त्वा सत्यो मदानां मँ हिष्ठो मत्सदन्धसः । दृढा चिदारुजे वसु १६ अभी षु णः सखीनाम-विता जरितृऋणाम् । शतं भवास्यूतिभिः १७ वयः सुपर्णा उपसेदुरिन्द्रं प्रि-यमेधा ऋषयो नाधमानाः । अप ध्वान्तमूर्णुहि पूर्धि चक्षुर्मुमुग्ध्यस्मान्निधयेव बद्धान् १८ शं नो देवीरभिष्टय आपो भवन्तु पीतये । शं योरभि स्रवन्तु नः १९ ईशाना वार्याणां क्षयन्तीश्चर्षणीनाम् । अपो याचामि भेषजम् २० सुमित्रा न आप ओषधयः सन्तु दुर्मित्रास्तस्मै भूयासुर्यो स्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्मः २१ आपो हि ष्ठा मयोभुवस्ता न ऊर्जे दधातन । महे रणाय चक्षसे २२ यो वः शिवतमो रसस्तस्य भाजयतेह नः । उशतीरिव मातरः २३ तस्मा अरङ्गमाम वो यस्य क्षयाय जिन्वथ । आपो जनयथा च नः २४ पृथिवी शान्ता साग्निना शान्ता सा मे शान्ता शुचँ शमयतु २५ अन्तरिक्षँ शान्तं तद्वायुना शान्तं तन्मे शान्तँ शुचँ शमयतु २६ द्यौः शान्ता सादित्येन शान्ता सा मे शान्ता शुचँ शमयतु २७ पृथिवी शान्तिरन्तरिक्षँ शान्तिर्द्यौः शान्तिर्दिशः शान्तिरवान्तरदिशाः शान्तिरग्निः शान्तिर्वायुः शान्तिरादित्यः शान्तिश्चन्द्र माः शान्तिर्नक्षत्राणि शान्तिरापः शान्तिरोषधयः शान्तिर्वनस्पतयः शान्तिर्गौः शान्तिरजा शान्तिरश्वः शान्तिः पुरुषः शान्तिर्ब्रह्म शान्तिर्ब्राह्मणः शान्तिः शान्तिरेव शान्तिः शान्तिर्मे अस्तु शान्तिः २८ तयाहँ शान्त्या सर्वशान्त्या मह्यं द्विपदे चतुष्पदे च शान्तिङ् करोमि शान्तिर्मे अस्तु शान्तिः २९ एह श्रीश्च ह्रीश्च धृतिश्च तपो मेधा प्रतिष्ठा श्रद्धा सत्यां धर्मश्चैतानि मोत्तिष्ठन्तमनूत्तिष्ठन्तु मा माँ श्रीश्च ह्रीश्च धृतिश्च तपो मेधा प्रतिष्ठा श्रद्धा सत्यं धर्मश्चैतानि मा मा हासिषुः ३० उदायुषा स्वायुषोदोषधीनाँ रसेनोत्पर्जन्यस्य शुष्मेणोदस्थाममृताँ अनु ३१ तच्चक्षुर्देवहितं पुरस्ताच्छुक्रमुच्चरत् । पश्येम शरदः शतं जीवेम शरदः शतं नन्दाम शरदः शतं मोदाम शरदः शतं भवाम शरदः शतं शृणवाम शरदः शतं प्र ब्रवाम शरदः शतं अजीताः स्याम शरदः शतं ज्योक्च सूर्यं दृशे ३२ य उदगान्महतोऽर्णवाद्विभ्राजमानः सरिरस्य मध्यात्स मा वृषभो लोहिताक्षः सूर्यो विपश्चिन्मनसा पुनातु ३३ ब्रह्मणः श्चोतन्यसि ब्रह्मण आणी स्थो ब्रह्मण आवपनमसि धारितेयं पृथिवी ब्रह्मणा मही धारितमेनेन महदन्तरिक्षं दिओवं दाधार पृथिवीँ सदेवां यदहं वेद तदहं धारयाणि मा मद्वेदोऽधि वि स्रसत् ३४ मेधामनीषे माविशताँ समीची भूतस्य भव्यस्यावरुद्ध्यै सर्वमायुरयाणि सर्वमायुरयाणि ३५ आभिर्गीर्भिर्यदतो न ऊनमाप्यायय हरिवो वर्धमानः । यदा स्तोतृभ्यो महि गोत्रा रुजासि भूयिष्ठभाजो अध ते स्याम ३६ ब्रह्म प्रावादिष्म तन्नो मा हासीत् । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ३७ परावतो hár" ao' ) x' n" t¥o m; h;sIt( ) ao' x;²Nt" x;²Nt" x;²Nt" ) hariH oM , faM naH tanno mA hAsIt , oM fAntiH fAntiH fAntiH , hariH O , faM naH tanno mA hAsIt , O fAntiH fAntiH fAntiH , हरिः ओं । शं नः तन्नो मा हासीत् । ओं शान्तिः शान्तिः शान्तिः । हरिः ॐ । शं नः तन्नो मा हासीत् । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः । dev; vw s]m;st ) A²õpárÉmt' yxSk;m;" ) teb[uvn( ) y¥" p[qm' yx ACz;t( ) sveRW;' nStTsh;sidit ) teW;' kÚ¨=e]' veidr;sIt( ) tSyw %;<@vo d²=,;/R a;sIt( ) tUßRmuÿr;/R" ) prI,j( j`n;/R" ) mrv ¬Tkr" 1 teW;' m%' vwã,v' y;x a;Cz³t( ) t¥äk;myt ) ten;p;£;mt( ) t' dev; aNv;yn( ) yxo v¨¨Tsm;n;" ) tSy;Nv;gtSy ) sVy;õnurj;yt ) d²=,;idWv" ) tSm;idWu/Nv' pu devA vai satramAsata , qddhiparimitaM yafaskAmAH , te'bruvan , yannaH prathamaM yafa qcchAt , sarveSAM nastatsahAsaditi , teSAM kurukSetraM vedirAsIt , tasyai khANDavo dakSiNArdha AsIt , tUrghnamuttarArdhaH , parINaj jaghanArdhaH , marava utkaraH 1 teSAM makhaM vaiSNavaM yAfa Arcchat , tannyakAmayata , tenApAkrAmat , taM devA anvAyan , yafo varurutsamAnAH , tasyAnvAgatasya , savyAddhanurajAyata , dakSiNAdiSavaH , tasmAdiSudhanvaM puNyajanma , yajxajanmA hi 2 tamekaMM santam , bahavo nAbhyadhqSNuvan , tasmAdeka-miSudhanvinam , bahavo'niSudhanvA nAbhi dhqSNuvanti , so'smayata , ekaM mA santaM bahavo nAbhyadharSiSuriti , tasya siSmiyANasya tejo'pAkrAmat , taddevA oSadhISu nyamqjuH , te fyAmAkA abhavan , smayAkA vai nAmaite 3 tatsmayAkAnAMM smayAkatvam , tasmAddIkSitenApigqhya smetavyam , tejaso dhqtyai , sa dhanuH pratiSkabhyAtiSThat , tA upadIkA abruvanvaraM vqNAmahai , atha va imaMM randhayAma , yatra kva ca khanAma , tadapo'bhi tqNadAmeti , tasmAdupadIkA yatra kva ca khananti , tadapo'bhi tqndanti 4 vArevqtaMM hyAsAm , tasya jyAmapyAdan , tasya dhanurvipravamANaMM fira udavartayat , taddyA-vApqthivI anu prAvartata yatprAvartata , tatpravargyasya pravargyatvam , yadghrAMM 3 ityapatat , tadgharmasya gharmatvam , mahato vIryamapaptaditi , tanmahAvIrasya mahAvIratvam 5 yadasyAH samabharan , tatsamrAjxaH samrATtvam , taMM stqtaM devatAstredhA vyagqhNata , agniH prAtaHsavanam , indra ?o mAdhyaMdinaMM savanam , vifve devAstqtIyasavanam , tenApafirSNA yajxena yajamAnAH , nAfiSo-'vArundhata , na suvargaM lokamabhyajayan , te devA afvinAvabruvan 6 bhiSajau vai sthaH , idaM yajxasya firaH prati dhattamiti , tAvabrUtAM varaM vqNAvahai , graha eva nAvatrApi gqhyatAmiti , tAbhyAmetamAfvinamagqhNan , tAvetadyajxasya firaH pratyadhattAm , yatpravargyaH , tena safIrSNA yajxena yajamAnAH , avAfi-So'rundhata , abhi suvargaM lokamajayan , yatpravargyaM pravqNakti , yajxasyaiva tacchiraH prati dadhAti , tena safIrSNA yajxena yajamAnaH , avAfiSo rundhe , abhi suvargaM lokAM jayati , tasmAdeSa AfvinapravayA iva , yatpravargyaH devA vai satramAsata , qddhiparimitaM yafaskAmAH , te'bruvan , yannaH prathamaM yafa qcchAt , sarveSAM nastatsahAsaditi , teSAM kurukSetraM vedirAsIt , tasyai khANDavo dakSiNArdha AsIt , tUrghnamuttarArdhaH , parINaj jaghanArdhaH , marava utkaraH 1 teSAM makhaM vaiSNavaM yAfa Arcchat , tannyakAmayata , tenApAkrAmat , taM devA anvAyan , yafo varurutsamAnAH , tasyAnvAgatasya , savyAddhanurajAyata , dakSiNAdiSavaH , tasmAdiSudhanvaM puNyajanma , yajxajanmA hi 2 tamekaMM santam , bahavo nAbhyadhqSNuvan , tasmAdeka-miSudhan!vinam , bahavo'niSudhanvA nAbhi dhqSNuvanti , so'smayata , ekaM mA santaM bahavo nAbhyadharSiSuriti , tasya siSmiyANasya tejo'pAkrAmat , taddevA oSadhISu nyamqjuH , te fyAmAkA abhavan , smayAkA vai nAmaite 3 tatsmayAkAnAMM smayAkatvam , tasmAddIkSitenApigqhya smetavyam , tejaso dhqtyai , sa dhanuH pratiSkabhyAtiSThat , tA upadIkA abruvanvaraM vqNAmahai , atha va imaMM randhayAma , yatra kva ca khanAma , tadapo'bhi tqNadAmeti , tasmAdupadIkA yatra kva ca khananti , tadapo'bhi tqndanti 4 vArevqtaMM hyAsAm , tasya jyAmapyAdan , tasya dhanurvipravamANaMM fira udavartayat , taddyA-vApqthivI anu prAvartata yatprAvartata , tatpravargyasya pravargyatvam , yadghrAMM 3 ityapatat , tadgharmasya gharmatvam , mahato vIryamapaptaditi , tanmahAvIrasya mahAvIratvam 5 yadasyAH samabharan , tatsamrAjxaH samrATtvam , taMM stqtaM devatAstredhA vyagqhNata , agniH prAtaHsavanam , indro mAdhyaMdinaMM savanam , vifve devAstqtIyasavanam , tenApafirSNA yajxena yajamAnAH , nAfiSo-'vArundhata , na suvargaM lokamabhyajayan , te devA afvinAvabruvan 6 bhiSajau vai sthaH , idaM yajxasya firaH prati dhattamiti , tAvabrUtAM varaM vqNAvahai , graha eva nAvatrApi gqhyatAmiti , tAbhyAmetamAfvinamagqhNan , tAvetadyajxasya firaH pratyadhattAm , yatpravargyaH , tena safIrSNA yajxena yajamAnAH , avAfi-So'rundhata , abhi suvargaM lokamajayan , yatpravargyaM pravqNakti , yajxasyaiva tacchiraH prati dadhAti , tena safIrSNA yajxena yajamAnaH , avAfiSo rundhe , abhi suvargaM lokAM jayati , tasmAdeSa AfvinapravayA iva , yatpravargyaH देवा वै सत्रमासत । ऋद्धिपरिमितं यशस्कामाः । तेऽब्रुवन् । यन्नः प्रथमं यश ऋच्छात् । सर्वेषां नस्तत्सहासदिति । तेषां कुरुक्षेत्रं वेदिरासीत् । तस्यै खाण्डवो दक्षिणार्ध आसीत् । तूर्घ्नमुत्तरार्धः । परीणज् जघनार्धः । मरव उत्करः १ तेषां मखं वैष्णवं याश आर्च्छत् । तन्न्यकामयत । तेनापाक्रामत् । तं देवा अन्वायन् । यशो वरुरुत्समानाः । तस्यान्वागतस्य । सव्याद्धनुरजायत । दक्षिणादिषवः । तस्मादिषुधन्वं पुण्यजन्म । यज्ञजन्मा हि २ तमेकँ सन्तम् । बहवो नाभ्यधृष्णुवन् । तस्मादेक-मिषुधन्विनम् । बहवोऽनिषुधन्वा नाभि धृष्णुवन्ति । सोऽस्मयत । एकं मा सन्तं बहवो नाभ्यधर्षिषुरिति । तस्य सिष्मियाणस्य तेजोऽपाक्रामत् । तद्देवा ओषधीषु न्यमृजुः । ते श्यामाका अभवन् । स्मयाका वै नामैते ३ तत्स्मयाकानाँ स्मयाकत्वम् । तस्माद्दीक्षितेनापिगृह्य स्मेतव्यम् । तेजसो धृत्यै । स धनुः प्रतिष्कभ्यातिष्ठत् । ता उपदीका अब्रुवन्वरं वृणामहै । अथ व इमँ रन्धयाम । यत्र क्व च खनाम । तदपोऽभि तृणदामेति । तस्मादुपदीका यत्र क्व च खनन्ति । तदपोऽभि तृन्दन्ति ४ वारेवृतँ ह्यासाम् । तस्य ज्यामप्यादन् । तस्य धनुर्विप्रवमाणँ शिर उदवर्तयत् । तद्द्या-वापृथिवी अनु प्रावर्तत यत्प्रावर्तत । तत्प्रवर्ग्यस्य प्रवर्ग्यत्वम् । यद्घ्राँ ३ इत्यपतत् । तद्घर्मस्य घर्मत्वम् । महतो वीर्यमपप्तदिति । तन्महावीरस्य महावीरत्वम् ५ यदस्याः समभरन् । तत्सम्राज्ञः सम्राट्त्वम् । तँ स्तृतं देवतास्त्रेधा व्यगृह्णत । अग्निः प्रातःसवनम् । इन्द्र ?ो माध्यंदिनँ सवनम् । विश्वे देवास्तृतीयसवनम् । तेनापशिर्ष्णा यज्ञेन यजमानाः । नाशिषो-ऽवारुन्धत । न सुवर्गं लोकमभ्यजयन् । ते देवा अश्विनावब्रुवन् ६ भिषजौ वै स्थः । इदं यज्ञस्य शिरः प्रति धत्तमिति । तावब्रूतां वरं वृणावहै । ग्रह एव नावत्रापि गृह्यतामिति । ताभ्यामेतमाश्विनमगृह्णन् । तावेतद्यज्ञस्य शिरः प्रत्यधत्ताम् । यत्प्रवर्ग्यः । तेन सशीर्ष्णा यज्ञेन यजमानाः । अवाशि-षोऽरुन्धत । अभि सुवर्गं लोकमजयन् । यत्प्रवर्ग्यं प्रवृणक्ति । यज्ञस्यैव तच्छिरः प्रति दधाति । तेन सशीर्ष्णा यज्ञेन यजमानः । अवाशिषो रुन्धे । अभि सुवर्गं लोकां जयति । तस्मादेष आश्विनप्रवया इव । यत्प्रवर्ग्यः देवा वै सत्रमासत । ऋद्धिपरिमितं यशस्कामाः । तेऽब्रुवन् । यन्नः प्रथमं यश ऋच्छात् । सर्वेषां नस्तत्सहासदिति । तेषां कुरुक्षेत्रं वेदिरासीत् । तस्यै खाण्डवो दक्षिणार्ध आसीत् । तूर्घ्नमुत्तरार्धः । परीणज् जघनार्धः । मरव उत्करः १ तेषां मखं वैष्णवं याश आर्च्छत् । तन्न्यकामयत । तेनापाक्रामत् । तं देवा अन्वायन् । यशो वरुरुत्समानाः । तस्यान्वागतस्य । सव्याद्धनुरजायत । दक्षिणादिषवः । तस्मादिषुधन्वं पुण्यजन्म । यज्ञजन्मा हि २ तमेकँ सन्तम् । बहवो नाभ्यधृष्णुवन् । तस्मादेक-मिषुधन्!विनम् । बहवोऽनिषुधन्वा नाभि धृष्णुवन्ति । सोऽस्मयत । एकं मा सन्तं बहवो नाभ्यधर्षिषुरिति । तस्य सिष्मियाणस्य तेजोऽपाक्रामत् । तद्देवा ओषधीषु न्यमृजुः । ते श्यामाका अभवन् । स्मयाका वै नामैते ३ तत्स्मयाकानाँ स्मयाकत्वम् । तस्माद्दीक्षितेनापिगृह्य स्मेतव्यम् । तेजसो धृत्यै । स धनुः प्रतिष्कभ्यातिष्ठत् । ता उपदीका अब्रुवन्वरं वृणामहै । अथ व इमँ रन्धयाम । यत्र क्व च खनाम । तदपोऽभि तृणदामेति । तस्मादुपदीका यत्र क्व च खनन्ति । तदपोऽभि तृन्दन्ति ४ वारेवृतँ ह्यासाम् । तस्य ज्यामप्यादन् । तस्य धनुर्विप्रवमाणँ शिर उदवर्तयत् । तद्द्या-वापृथिवी अनु प्रावर्तत यत्प्रावर्तत । तत्प्रवर्ग्यस्य प्रवर्ग्यत्वम् । यद्घ्राँ ३ इत्यपतत् । तद्घर्मस्य घर्मत्वम् । महतो वीर्यमपप्तदिति । तन्महावीरस्य महावीरत्वम् ५ यदस्याः समभरन् । तत्सम्राज्ञः सम्राट्त्वम् । तँ स्तृतं देवतास्त्रेधा व्यगृह्णत । अग्निः प्रातःसवनम् । इन्द्रो माध्यंदिनँ सवनम् । विश्वे देवास्तृतीयसवनम् । तेनापशिर्ष्णा यज्ञेन यजमानाः । नाशिषो-ऽवारुन्धत । न सुवर्गं लोकमभ्यजयन् । ते देवा अश्विनावब्रुवन् ६ भिषजौ वै स्थः । इदं यज्ञस्य शिरः प्रति धत्तमिति । तावब्रूतां वरं वृणावहै । ग्रह एव नावत्रापि गृह्यतामिति । ताभ्यामेतमाश्विनमगृह्णन् । तावेतद्यज्ञस्य शिरः प्रत्यधत्ताम् । यत्प्रवर्ग्यः । तेन सशीर्ष्णा यज्ञेन यजमानाः । अवाशि-षोऽरुन्धत । अभि सुवर्गं लोकमजयन् । यत्प्रवर्ग्यं प्रवृणक्ति । यज्ञस्यैव तच्छिरः प्रति दधाति । तेन सशीर्ष्णा यज्ञेन यजमानः । अवाशिषो रुन्धे । अभि सुवर्गं लोकां जयति । तस्मादेष आश्विनप्रवया इव । यत्प्रवर्ग्यः s;iv]' juhoit p[sUTyw ) ctugORhIten juhoit ) ctuãp;d" pxv" ) pxUnev;v ¨N/e ) ct§o idx" ) id+vev p[it itÏit ) zNd;\ És deve>yop;£;mn( ) n vo .;g;in hVy' v+y;m it ) te>y Et°tugORhI-tm/;ryn( ) puronuv;Ky;yw y;Jy;yw 1 devt;yw vW$(k;r;y ) y°tugORhIt' juhoit ) zNd;\ Syev tTp[I,;it ) t;NySy p[It;in deve>yo hVy' vh²Nt ) b[÷v;idno vd²Nt ) hotVy' dI²=tSy gOh;á3 n hotVy;3Émit ) hivvwR dI²=t" ) yj( juüy;t( ) hivãÕt' yjm;nm¦* p[ d?y;t( ) y¥ juüy;t( 2 yDp¨rNtáry;t( ) yjurev vdet( ) n hivãÕt' yjm;nm¦* p[d/;it ) n yDp¨rNtreit ) g;y]I zNd;\ SyTymNyt ) tSyw vW$(k;ro>yYy ²xro¾Cznt( ) tSyw ù/; rs" pr;ptt( ) pOÉqvI-m/R" p[;ivxt( ) pxUn/R" ) y" pOÉqvI' p[;iv ) st( 3 s %idro.vt( ) y" pxUn( ) soj;m( ) yT%;idyRÉ.[.Rvit ) zNds;mev rsen yDSy ²xr" s' .rit ) yd*duMbrI ) èGv;R ¬duMbr" ) èjwRv yDSy ²xr" s' .rit ) yÃw,vI ) tejo vw ve,u" 4 tejswv yD(Sy ²xr" s' .rit ) yÃwkûtI ) .; Ev;v ¨N/e ) devSy Tv; sivtu" p[sv( ) a TyÉ.[m; dÿe p[sUTyw ) aÉnob;Rü>y;ÉmTy;h ) aÉn* ih dev;n;m?vyUR a;St;m( ) pUã,o hSt;>y;ÉmTy;h yTyw ) vj[ v v; EW; ) ydÉ.[" ) aÉ.[rÉs n;árrsITy;h x;NTyw 5 a?vrÕ¶¼ve>y Ty;h ) yDo v; a?vr" ) yDÕ¶¼ve>y it v;vwtd;h ) ¬áÿÏ b[÷,Spt Ty;h ) b[÷,wv yDSy ²xroCzøit ) p[wtu b[÷,SpitárTy;h ) p[eTywv yDSy ²xroCzøit ) p[ deVyetu sUnOteTy;h ) yDo vw sUnOt; ) aCz; vIr' ny| pÉÛr;/sÉmTy;h 6 p;Ûo ih yD" ) dev; yD' nyNtu n Ty;h ) dev;nev yDiny" kÚ¨te ) devI ´;v;pOÉqvI anu me m\ s;q;ÉmTy;h a;>y;mev;numto yDSy ²xr" s' .rit ) A?y;sm´ m%Sy ²xr Ty;h ) yDo vw m%" ) A?y;sm´ yDSy ²xr it v;vwtd;h ) m%;y Tv; m%Sy Tv; xIã,R Ty;h ) inidRXywvwnõrit 7 i]hRrit ) ]y me lok;" ) E>y Ev lok>yo yDSy ²xr" s' .rit ) tUã,I' ctuq\ R hrit ) apárÉmt;dev yDSy ²xr" s' .rit ) mOT%n;dg[e hrit ) tSm;NmOT%n" k¨ sAvitraM juhoti prasUtyai , caturgqhItena juhoti , catuSpAdaH pafavaH , pafUnevAva rundhe , catasro difaH , dikSveva prati tiSThati , chandAMM si devebhyo'pAkrAman , na vo bhAgAni havyaM vakSyAma iti , tebhya etaccaturgqhI-tamadhArayan , puronuvAkyAyai yAjyAyai 1 devatAyai vaSaTkArAya , yaccaturgqhItaM juhoti , chandAMM syeva tatprINAti , tAnyasya prItAni devebhyo havyaM vahanti , brahmavAdino vadanti , hotavyaM dIkSitasya gqhA3 ?ni hotavyA3miti , havirvai dIkSitaH , yaj juhuyAt , haviSkqtaM yajamAnamagnau pra dadhyAt , yanna juhuyAt 2 yajxaparurantariyAt , yajureva vadet , na haviSkqtaM yajamAnamagnau pradadhAti , na yajxaparurantareti , gAyatrI chandAMM syatyamanyata , tasyai vaSaTkAro'bhyayya firo'cchinat , tasyai dvedhA rasaH parApatat , pqthivI-mardhaH prAvifat , pafUnardhaH , yaH pqthivIM prAvi , sat 3 sa khadiro'bhavat , yaH pafUn , so'jAm , yatkhAdiryabhrirbhavati , chandasAmeva rasena yajxasya firaH saM bharati , yadaudumbarI , UrgvA udumbaraH , Urjaiva yajxasya firaH saM bharati , yadvaiNavI , tejo vai veNuH 4 tejasaiva yajxsya firaH saM bharati , yadvaikazkatI , bhA evAva rundhe , devasya tvA savituH prasav , a ityabhrimA datte prasUtyai , afvinorbAhubhyAmityAha , afvinau hi devAnAmadhvaryU AstAm , pUSNo hastAbhyAmityAha yatyai , vajra iva vA eSA , yadabhriH , abhrirasi nArirasItyAha fAntyai 5 adhvarakqddevebhya ityAha , yajxo vA adhvaraH , yajxakqddevebhya iti vAvaitadAha , uttiSTha brahmaNaspata ityAha , brahmaNaiva yajxasya firo'cchaiti , praitu brahmaNaspatirityAha , pretyaiva yajxasya firo'cchaiti , pra devyetu sUnqtetyAha , yajxo vai sUnqtA , acchA vIraM naryaM pazktirAdhasamityAha 6 pAzkto hi yajxaH , devA yajxaM nayantu na ityAha , devAneva yajxaniyaH kurute , devI dyAvApqthivI anu me maMM sAthAmityAha AbhyAmevAnumato yajxasya firaH saM bharati , qdhyAsamadya makhasya fira ityAha , yajxo vai makhaH , qdhyAsamadya yajxasya fira iti vAvaitadAha , makhAya tvA makhasya tvA fIrSNa ityAha , nirdifyaivainaddharati 7 trirharati , traya ime lokAH , ebhya eva lokebhyo yajxasya firaH saM bharati , tUSNIM caturthaMM harati , aparimitAdeva yajxasya firaH saM bharati , mqtkhanAdagre harati , tasmAnmqtkhanaH karuNyatamaH , iyatyagra AsIrityAha , asyAmevAcchaMbaTkAraM yajxasya firaH saM bharati , UrjaM vA etaMM rasaM pqthivyA upadIkA uddihanti 8 yadvalmIkam , yadvalmIkavapA saMbhAro bhavati , Urjameva rasaM pqthivyA ava rundhe , atho frotrameva , frotraMM hyetatpqthivyAH , yadvalmIka , abadhiro bhavati , ya evaM veda , indra ?o vqtrAya vajramudayacchat , sa yatrayatra parAkramata 9 tannAdhriyata , sa pUtIkastambe parAkramata , so'dhriyata , so'bravIt , UtiM vai me'dhA iti , tadUtIkAnAmUtIkatvam , yadUtIkA bhavanti , yajxAyaivotiM dadhati , agnijA asi prajApate reta ityAha , ya eva rasaH pafUnprAvifat 10 tamevAva rundhe , paxcaite saMbhArA bhavanti , pAzkto yajxaH , yAvAneva yajxaH , tasya firaH saM bharati , yadgrAmyANAM pafUnAM carmaNA saMbharet , grAmyAnpafUx chucArpayet , kqSNAjinena saM bharati , AraNyAneva pafUx chucArpayati , tasmAtsamA-vatpafUnAM prajAyamAnAnAm 11 AraNyAH pafavaH kanIyAMM saH , fucA hyqtAHlomataH saM bharati , ato hyasya medhyam , parigqhyA yanti , rakSasAma-pahatyai , bahavo haranti , apacitimevAsmindadhati , uddhate sikatopopte parifrite ni dadhati fAntyai , madantIbhirupa sqjati 12 teja evAsmindadhAti , madhu tvA madhulA karotvityAha , brahmaNaivAsmintejo dadhAti , yadgrAmyANaM pAtrANAM kapAlaiH saMM sqjet , grAmyANi pAtrANi fucArpayet , armakapAlaiH saMM sqjati , etAni vA anupajIvanIyAni , tAnyeva fucArpayati , farkarAbhiH saMM sqjati dhqtyai , atho faMtvAya , ajalomaiH saMM sqjati , eSA vA agneH priyA tanUH , yadajA , priyayaivainaM tanuvA saMM sqjati , athotejasA , kqSNAjinasya lomabhiH saMM sqjati , yajxo vai kqSNAjinam , yajxenaiva yajxaMM saMM sqjati 13 yAjyAyai na juhuyAdavifdveNuH fAntyai pazktirAdhasamityAha sAvitraM juhoti prasUtyai , caturgqhItena juhoti , catuSpAdaH pafavaH , pafUnevAva rundhe , catasro difaH , dikSveva prati tiSThati , chandAMM si devebhyo'pAkrAman , na vo bhAgAni havyaM vakSyAma iti , tebhya etaccaturgqhI-tamadhArayan , puronuvAkyAyai yAjyAyai 1 devatAyai vaSaTkArAya , yaccaturgqhItaM juhoti , chandAMM syeva tatprINAti , tAnyasya prItAni devebhyo havyaM vahanti , brahmavAdino vadanti , hotavyaM dIkSitasya gqhAi!3 na hotavyA3miti , havirvai dIkSitaH , yaj juhuyAt , haviSkqtaM yajamAnamagnau pra dadhyAt , yanna juhuyAt 2 yajxaparurantariyAt , yajureva vadet , na haviSkqtaM yajamAnamagnau pradadhAti , na yajxaparurantareti , gAyatrI chandAMM syatyamanyata , tasyai vaSaTkAro'bhyayya firo'cchinat , tasyai dvedhA rasaH parApatat , pqthivI-mardhaH prAvifat , pafUnardhaH , yaH pqthivIM prAvi , sat 3 sa khadiro'bhavat , yaH pafUn , so'jAm , yatkhAdiryabhrirbhavati , chandasAmeva rasena yajxasya firaH saM bharati , yadaudumbarI , UrgvA udumbaraH , Urjaiva yajxasya firaH saM bharati , yadvaiNavI , tejo vai veNuH 4 tejasaiva yajxsya firaH saM bharati , yadvaikazkatI , bhA evAva rundhe , devasya tvA savituH prasav , a ityabhrimA datte prasUtyai , afvinorbAhubhyAmityAha , afvinau hi devAnAmadhvaryU AstAm , pUSNo hastAbhyAmityAha yatyai , vajra iva vA eSA , yadabhriH , abhrirasi nArirasItyAha fAntyai 5 adhvarakqddevebhya ityAha , yajxo vA adhvaraH , yajxakqddevebhya iti vAvaitadAha , uttiSTha brahmaNaspata ityAha , brahmaNaiva yajxasya firo'cchaiti , praitu brahmaNaspatirityAha , pretyaiva yajxasya firo'cchaiti , pra devyetu sUnqtetyAha , yajxo vai sUnqtA , acchA vIraM naryaM pazktirAdhasamityAha 6 pAzkto hi yajxaH , devA yajxaM nayantu na ityAha , devAneva yajxaniyaH kurute , devI dyAvApqthivI anu me maMM sAthAmityAha AbhyAmevAnumato yajxasya firaH saM bharati , qdhyAsamadya makhasya fira ityAha , yajxo vai makhaH , qdhyAsamadya yajxasya fira iti vAvaitadAha , makhAya tvA makhasya tvA fIrSNa ityAha , nirdifyaivainaddharati 7 trirharati , traya ime lokAH , ebhya eva lokebhyo yajxasya firaH saM bharati , tUSNIM caturthaMM harati , aparimitAdeva yajxasya firaH saM bharati , mqtkhanAdagre harati , tasmAnmqtkhanaH karuNyatamaH , iyatyagra AsIrityAha , asyAmevAcchaMbaTkAraM yajxasya firaH saM bharati , UrjaM vA etaMM rasaM pqthivyA upadIkA uddihanti 8 yadvalmIkam , yadvalmIkavapA saMbhAro bhavati , Urjameva rasaM pqthivyA ava rundhe , atho frotrameva , frotraMM hyetatpqthivyAH , yadvalmIka , abadhiro bhavati , ya evaM veda , indro vqtrAya vajramudayacchat , sa yatrayatra parAkramata 9 tannAdhriyata , sa pUtIkastambe parAkramata , so'dhriyata , so'bravIt , UtiM vai me'dhA iti , tadUtIkAnAmUtIkatvam , yadUtIkA bhavanti , yajxAyaivotiM dadhati , agnijA asi prajApate reta ityAha , ya eva rasaH pafUnprAvifat 10 tamevAva rundhe , paxcaite saMbhArA bhavanti , pAzkto yajxaH , yAvAneva yajxaH , tasya firaH saM bharati , yadgrAmyANAM pafUnAM carmaNA saMbharet , grAmyAnpafUx chucArpayet , kqSNAjinena saM bharati , AraNyAneva pafUx chucArpayati , tasmAtsamA-vatpafUnAM prajAyamAnAnAm 11 AraNyAH pafavaH kanIyAMM saH , fucA hyqtAHlomataH saM bharati , ato hyasya medhyam , parigqhyA yanti , rakSasAma-pahatyai , bahavo haranti , apacitimevAsmindadhati , uddhate sikatopopte parifrite ni dadhati fAntyai , madantIbhirupa sqjati 12 teja evAsmindadhAti , madhu tvA madhulA karotvityAha , brahmaNaivAsmintejo dadhAti , yadgrAmyANaM pAtrANAM kapAlaiH saMM sqjet , grAmyANi pAtrANi fucArpayet , armakapAlaiH saMM sqjati , etAni vA anupajIvanIyAni , tAnyeva fucArpayati , farkarAbhiH saMM sqjati dhqtyai , atho faMtvAya , ajalomaiH saMM sqjati , eSA vA agneH priyA tanUH , yadajA , priyayaivainaM tanuvA saMM sqjati , athotejasA , kqSNAjinasya lomabhiH saMM sqjati , yajxo vai kqSNAjinam , yajxenaiva yajxaMM saMM sqjati 13 yAjyAyai na juhuyAdavifdveNuH fAntyai pazktirAdhasamityAha सावित्रं जुहोति प्रसूत्यै । चतुर्गृहीतेन जुहोति । चतुष्पादः पशवः । पशूनेवाव रुन्धे । चतस्रो दिशः । दिक्ष्वेव प्रति तिष्ठति । छन्दाँ सि देवेभ्योऽपाक्रामन् । न वो भागानि हव्यं वक्ष्याम इति । तेभ्य एतच्चतुर्गृही-तमधारयन् । पुरोनुवाक्यायै याज्यायै १ देवतायै वषट्काराय । यच्चतुर्गृहीतं जुहोति । छन्दाँ स्येव तत्प्रीणाति । तान्यस्य प्रीतानि देवेभ्यो हव्यं वहन्ति । ब्रह्मवादिनो वदन्ति । होतव्यं दीक्षितस्य गृहा३ ?नि होतव्या३मिति । हविर्वै दीक्षितः । यज् जुहुयात् । हविष्कृतं यजमानमग्नौ प्र दध्यात् । यन्न जुहुयात् २ यज्ञपरुरन्तरियात् । यजुरेव वदेत् । न हविष्कृतं यजमानमग्नौ प्रदधाति । न यज्ञपरुरन्तरेति । गायत्री छन्दाँ स्यत्यमन्यत । तस्यै वषट्कारोऽभ्यय्य शिरोऽच्छिनत् । तस्यै द्वेधा रसः परापतत् । पृथिवी-मर्धः प्राविशत् । पशूनर्धः । यः पृथिवीं प्रावि । सत् ३ स खदिरोऽभवत् । यः पशून् । सोऽजाम् । यत्खादिर्यभ्रिर्भवति । छन्दसामेव रसेन यज्ञस्य शिरः सं भरति । यदौदुम्बरी । ऊर्ग्वा उदुम्बरः । ऊर्जैव यज्ञस्य शिरः सं भरति । यद्वैणवी । तेजो वै वेणुः ४ तेजसैव यज्ञ्स्य शिरः सं भरति । यद्वैकङ्कती । भा एवाव रुन्धे । देवस्य त्वा सवितुः प्रसव् । अ इत्यभ्रिमा दत्ते प्रसूत्यै । अश्विनोर्बाहुभ्यामित्याह । अश्विनौ हि देवानामध्वर्यू आस्ताम् । पूष्णो हस्ताभ्यामित्याह यत्यै । वज्र इव वा एषा । यदभ्रिः । अभ्रिरसि नारिरसीत्याह शान्त्यै ५ अध्वरकृद्देवेभ्य इत्याह । यज्ञो वा अध्वरः । यज्ञकृद्देवेभ्य इति वावैतदाह । उत्तिष्ठ ब्रह्मणस्पत इत्याह । ब्रह्मणैव यज्ञस्य शिरोऽच्छैति । प्रैतु ब्रह्मणस्पतिरित्याह । प्रेत्यैव यज्ञस्य शिरोऽच्छैति । प्र देव्येतु सूनृतेत्याह । यज्ञो वै सूनृता । अच्छा वीरं नर्यं पङ्क्तिराधसमित्याह ६ पाङ्क्तो हि यज्ञः । देवा यज्ञं नयन्तु न इत्याह । देवानेव यज्ञनियः कुरुते । देवी द्यावापृथिवी अनु मे मँ साथामित्याह आभ्यामेवानुमतो यज्ञस्य शिरः सं भरति । ऋध्यासमद्य मखस्य शिर इत्याह । यज्ञो वै मखः । ऋध्यासमद्य यज्ञस्य शिर इति वावैतदाह । मखाय त्वा मखस्य त्वा शीर्ष्ण इत्याह । निर्दिश्यैवैनद्धरति ७ त्रिर्हरति । त्रय इमे लोकाः । एभ्य एव लोकेभ्यो यज्ञस्य शिरः सं भरति । तूष्णीं चतुर्थँ हरति । अपरिमितादेव यज्ञस्य शिरः सं भरति । मृत्खनादग्रे हरति । तस्मान्मृत्खनः करुण्यतमः । इयत्यग्र आसीरित्याह । अस्यामेवाच्छंबट्कारं यज्ञस्य शिरः सं भरति । ऊर्जं वा एतँ रसं पृथिव्या उपदीका उद्दिहन्ति ८ यद्वल्मीकम् । यद्वल्मीकवपा संभारो भवति । ऊर्जमेव रसं पृथिव्या अव रुन्धे । अथो श्रोत्रमेव । श्रोत्रँ ह्येतत्पृथिव्याः । यद्वल्मीक । अबधिरो भवति । य एवं वेद । इन्द्र ?ो वृत्राय वज्रमुदयच्छत् । स यत्रयत्र पराक्रमत ९ तन्नाध्रियत । स पूतीकस्तम्बे पराक्रमत । सोऽध्रियत । सोऽब्रवीत् । ऊतिं वै मेऽधा इति । तदूतीकानामूतीकत्वम् । यदूतीका भवन्ति । यज्ञायैवोतिं दधति । अग्निजा असि प्रजापते रेत इत्याह । य एव रसः पशून्प्राविशत् १० तमेवाव रुन्धे । पञ्चैते संभारा भवन्ति । पाङ्क्तो यज्ञः । यावानेव यज्ञः । तस्य शिरः सं भरति । यद्ग्राम्याणां पशूनां चर्मणा संभरेत् । ग्राम्यान्पशूञ् छुचार्पयेत् । कृष्णाजिनेन सं भरति । आरण्यानेव पशूञ् छुचार्पयति । तस्मात्समा-वत्पशूनां प्रजायमानानाम् ११ आरण्याः पशवः कनीयाँ सः । शुचा ह्यृताःलोमतः सं भरति । अतो ह्यस्य मेध्यम् । परिगृह्या यन्ति । रक्षसाम-पहत्यै । बहवो हरन्ति । अपचितिमेवास्मिन्दधति । उद्धते सिकतोपोप्ते परिश्रिते नि दधति शान्त्यै । मदन्तीभिरुप सृजति १२ तेज एवास्मिन्दधाति । मधु त्वा मधुला करोत्वित्याह । ब्रह्मणैवास्मिन्तेजो दधाति । यद्ग्राम्याणं पात्राणां कपालैः सँ सृजेत् । ग्राम्याणि पात्राणि शुचार्पयेत् । अर्मकपालैः सँ सृजति । एतानि वा अनुपजीवनीयानि । तान्येव शुचार्पयति । शर्कराभिः सँ सृजति धृत्यै । अथो शंत्वाय । अजलोमैः सँ सृजति । एषा वा अग्नेः प्रिया तनूः । यदजा । प्रिययैवैनं तनुवा सँ सृजति । अथोतेजसा । कृष्णाजिनस्य लोमभिः सँ सृजति । यज्ञो वै कृष्णाजिनम् । यज्ञेनैव यज्ञँ सँ सृजति १३ याज्यायै न जुहुयादविश्द्वेणुः शान्त्यै पङ्क्तिराधसमित्याह सावित्रं जुहोति प्रसूत्यै । चतुर्गृहीतेन जुहोति । चतुष्पादः पशवः । पशूनेवाव रुन्धे । चतस्रो दिशः । दिक्ष्वेव प्रति तिष्ठति । छन्दाँ सि देवेभ्योऽपाक्रामन् । न वो भागानि हव्यं वक्ष्याम इति । तेभ्य एतच्चतुर्गृही-तमधारयन् । पुरोनुवाक्यायै याज्यायै १ देवतायै वषट्काराय । यच्चतुर्गृहीतं जुहोति । छन्दाँ स्येव तत्प्रीणाति । तान्यस्य प्रीतानि देवेभ्यो हव्यं वहन्ति । ब्रह्मवादिनो वदन्ति । होतव्यं दीक्षितस्य गृहाइ!३ न होतव्या३मिति । हविर्वै दीक्षितः । यज् जुहुयात् । हविष्कृतं यजमानमग्नौ प्र दध्यात् । यन्न जुहुयात् २ यज्ञपरुरन्तरियात् । यजुरेव वदेत् । न हविष्कृतं यजमानमग्नौ प्रदधाति । न यज्ञपरुरन्तरेति । गायत्री छन्दाँ स्यत्यमन्यत । तस्यै वषट्कारोऽभ्यय्य शिरोऽच्छिनत् । तस्यै द्वेधा रसः परापतत् । पृथिवी-मर्धः प्राविशत् । पशूनर्धः । यः पृथिवीं प्रावि । सत् ३ स खदिरोऽभवत् । यः पशून् । सोऽजाम् । यत्खादिर्यभ्रिर्भवति । छन्दसामेव रसेन यज्ञस्य शिरः सं भरति । यदौदुम्बरी । ऊर्ग्वा उदुम्बरः । ऊर्जैव यज्ञस्य शिरः सं भरति । यद्वैणवी । तेजो वै वेणुः ४ तेजसैव यज्ञ्स्य शिरः सं भरति । यद्वैकङ्कती । भा एवाव रुन्धे । देवस्य त्वा सवितुः प्रसव् । अ इत्यभ्रिमा दत्ते प्रसूत्यै । अश्विनोर्बाहुभ्यामित्याह । अश्विनौ हि देवानामध्वर्यू आस्ताम् । पूष्णो हस्ताभ्यामित्याह यत्यै । वज्र इव वा एषा । यदभ्रिः । अभ्रिरसि नारिरसीत्याह शान्त्यै ५ अध्वरकृद्देवेभ्य इत्याह । यज्ञो वा अध्वरः । यज्ञकृद्देवेभ्य इति वावैतदाह । उत्तिष्ठ ब्रह्मणस्पत इत्याह । ब्रह्मणैव यज्ञस्य शिरोऽच्छैति । प्रैतु ब्रह्मणस्पतिरित्याह । प्रेत्यैव यज्ञस्य शिरोऽच्छैति । प्र देव्येतु सूनृतेत्याह । यज्ञो वै सूनृता । अच्छा वीरं नर्यं पङ्क्तिराधसमित्याह ६ पाङ्क्तो हि यज्ञः । देवा यज्ञं नयन्तु न इत्याह । देवानेव यज्ञनियः कुरुते । देवी द्यावापृथिवी अनु मे मँ साथामित्याह आभ्यामेवानुमतो यज्ञस्य शिरः सं भरति । ऋध्यासमद्य मखस्य शिर इत्याह । यज्ञो वै मखः । ऋध्यासमद्य यज्ञस्य शिर इति वावैतदाह । मखाय त्वा मखस्य त्वा शीर्ष्ण इत्याह । निर्दिश्यैवैनद्धरति ७ त्रिर्हरति । त्रय इमे लोकाः । एभ्य एव लोकेभ्यो यज्ञस्य शिरः सं भरति । तूष्णीं चतुर्थँ हरति । अपरिमितादेव यज्ञस्य शिरः सं भरति । मृत्खनादग्रे हरति । तस्मान्मृत्खनः करुण्यतमः । इयत्यग्र आसीरित्याह । अस्यामेवाच्छंबट्कारं यज्ञस्य शिरः सं भरति । ऊर्जं वा एतँ रसं पृथिव्या उपदीका उद्दिहन्ति ८ यद्वल्मीकम् । यद्वल्मीकवपा संभारो भवति । ऊर्जमेव रसं पृथिव्या अव रुन्धे । अथो श्रोत्रमेव । श्रोत्रँ ह्येतत्पृथिव्याः । यद्वल्मीक । अबधिरो भवति । य एवं वेद । इन्द्रो वृत्राय वज्रमुदयच्छत् । स यत्रयत्र पराक्रमत ९ तन्नाध्रियत । स पूतीकस्तम्बे पराक्रमत । सोऽध्रियत । सोऽब्रवीत् । ऊतिं वै मेऽधा इति । तदूतीकानामूतीकत्वम् । यदूतीका भवन्ति । यज्ञायैवोतिं दधति । अग्निजा असि प्रजापते रेत इत्याह । य एव रसः पशून्प्राविशत् १० तमेवाव रुन्धे । पञ्चैते संभारा भवन्ति । पाङ्क्तो यज्ञः । यावानेव यज्ञः । तस्य शिरः सं भरति । यद्ग्राम्याणां पशूनां चर्मणा संभरेत् । ग्राम्यान्पशूञ् छुचार्पयेत् । कृष्णाजिनेन सं भरति । आरण्यानेव पशूञ् छुचार्पयति । तस्मात्समा-वत्पशूनां प्रजायमानानाम् ११ आरण्याः पशवः कनीयाँ सः । शुचा ह्यृताःलोमतः सं भरति । अतो ह्यस्य मेध्यम् । परिगृह्या यन्ति । रक्षसाम-पहत्यै । बहवो हरन्ति । अपचितिमेवास्मिन्दधति । उद्धते सिकतोपोप्ते परिश्रिते नि दधति शान्त्यै । मदन्तीभिरुप सृजति १२ तेज एवास्मिन्दधाति । मधु त्वा मधुला करोत्वित्याह । ब्रह्मणैवास्मिन्तेजो दधाति । यद्ग्राम्याणं पात्राणां कपालैः सँ सृजेत् । ग्राम्याणि पात्राणि शुचार्पयेत् । अर्मकपालैः सँ सृजति । एतानि वा अनुपजीवनीयानि । तान्येव शुचार्पयति । शर्कराभिः सँ सृजति धृत्यै । अथो शंत्वाय । अजलोमैः सँ सृजति । एषा वा अग्नेः प्रिया तनूः । यदजा । प्रिययैवैनं तनुवा सँ सृजति । अथोतेजसा । कृष्णाजिनस्य लोमभिः सँ सृजति । यज्ञो वै कृष्णाजिनम् । यज्ञेनैव यज्ञँ सँ सृजति १३ याज्यायै न जुहुयादविश्द्वेणुः शान्त्यै पङ्क्तिराधसमित्याह párÉÅte kroit ) b[÷vcRsSy párgOhITyw ) n kÚvR¥É. p[; parifrite karoti , brahmavarcasasya parigqhItyai , na kurvannabhi prANyAt , yatkurvannabhiprANyAt , prANAx chucArpayetapahAya prANiti , prANAnAM gopIthAya , na pravargyaM cAdityaM cAntareyAt , yadantareyAt , dufcarmA syAt 1 tasmAnnAntarAyyam , Atmano gopIthAya , veNunA karoti , tejo vai veNuH , tejaH pravargyaH , tejasaiva tejaH samardhayati , makhasya firo'sItyAha , yajxo vai makhaH , tasyaitacchiraH , yatpravargyaH 2 tasmAdevamAha , yajxasya pade stha ityAha , yajxasya hyete pade , atho pratiSThityai , gAyatreNa tvA chandasA karomItyAha , chandobhirevainaM karoti , tr?yuddhiM karoti , traya ime lokAH , eSAM lokAnAmAptyai , chandobhiH karoti 3 vIryaM vai chandAMM si , vIryeNaivainaM karoti , yajuSA bilaM karoti vyAvqttyai , iyantaM karoti , prajApatinA yajxamukhena saMmitam , iyantaM karoti , yajxaparuSA saMmitam , iyantaM karoti , etAvadvai puruSe vIryam , vIryasaMmitam 4 aparimitaM karoti , aparimitasyAvaruddhyai , parigrIvaM karoti dhqtyai , sUryasya harasA frAyetyAha , yathAyajurevaitat , afvafakena dhUpayati , prAjApatyo vA afvaH sayonitvAya , vqSNo afvasya niSpadasItyAha , asau vA Adityo vqfAfvaH , tasya chandAMM si niSpat 5 chandobhirevainaM dhUpayati , arciSe tvA fociSe tvetyAha , teja evAsmindadhAti , vAruNo bhIddhaH , maitriyopaiti fAntyai , siddhyai tvetyAha , yathAyajurevaitat , devastvA savitodvapatvityAha , savitqprasUta evainaM brahmaNA devatAbhirudvapati , apadyamAnaH pqthivyAmAfA difa ApqNetyAha 6 tasmAdagniH sarvA difo'nu vi bhAti , uttiSTha bqhanbhavordhvastiSTha dhruvastvamityAha pratiSThityai , Ifvaro vA efo'ndho bhavitoH , yaH pravargyamanvIkSate , sUryasya tvA cakSuSAnvIkSa ityAha , cakSuSo gopIthAya , qjave tvA sAdhave tvA sukSityai tvA bhUtyai tvetyAha , iyaM vA qjuH , antarikSaMM sAdhu , asau sukSitiH 7 difo bhUtiH , imAnevAsmai lokAnkalpayati , atho pratiSThityai , idamahamamumAmuSyAyaNaM vifA pafubhirbrahmavarcasena paryUhAmItyAha , vifaivainaM pafubhirbrahmavarcasena paryUhati , vifeti rAjanyasya brUyAt , vifaivainaM paryUhati , pafubhiriti vaifyasya , pafubhirevainaM paryUhati , asuryaM pAtramanAcchqNNam 8 A cchqNatti , devatrAkaH , ajakSIreNA cchqNatti , paramaM vA etatpayaH , yadajakSIram , parameNaivainaM payasA cchqNatti , yajuSA vyAvqttyai , chandoghirA cchqNatti , chandobhirvA eSa kriyate , chandobhireva chandAMM syA cchqNatti , chqndhi vAcamityAha , vAcamevAva rundhe , chqndhyUrjamityAha , UrjamevAva rundhe , chqndhi havirityAha , havirevAkaH , deva purafcara saghyAsaM tvetyAha , yathAyajurevaitat 9 syAdyatpravargyafchandobhiH karoti vIryasamitaM chandAMM si niSpatpqNetyAha parifrite karoti , brahmavarcasasya parigqhItyai , na kurvannabhi prANyAt , yatkurvannabhiprANyAt , prANAx chucArpayetapahAya prANiti , prANAnAM gopIthAya , na pravargyaM cAdityaM cAntareyAt , yadantareyAt , dufcarmA syAt 1 tasmAnnAntarAyyam , Atmano gopIthAya , veNunA karoti , tejo vai veNuH , tejaH pravargyaH , tejasaiva tejaH samardhayati , makhasya firo'sItyAha , yajxo vai makhaH , tasyaitacchiraH , yatpravargyaH 2 tasmAdevamAha , yajxasya pade stha ityAha , yajxasya hyete pade , atho pratiSThityai , gAyatreNa tvA chandasA karomItyAha , chandobhirevainaM karoti , tr! yuddhiM karoti , traya ime lokAH , eSAM lokAnAmAptyai , chandobhiH karoti 3 vIryaM vai chandAMM si , vIryeNaivainaM karoti , yajuSA bilaM karoti vyAvqttyai , iyantaM karoti , prajApatinA yajxamukhena saMmitam , iyantaM karoti , yajxaparuSA saMmitam , iyantaM karoti , etAvadvai puruSe vIryam , vIryasaMmitam 4 aparimitaM karoti , aparimitasyAvaruddhyai , parigrIvaM karoti dhqtyai , sUryasya harasA frAyetyAha , yathAyajurevaitat , afvafakena dhUpayati , prAjApatyo vA afvaH sayonitvAya , vqSNo afvasya niSpadasItyAha , asau vA Adityo vqfAfvaH , tasya chandAMM si niSpat 5 chandobhirevainaM dhUpayati , arciSe tvA fociSe tvetyAha , teja evAsmindadhAti , vAruNo bhIddhaH , maitriyopaiti fAntyai , siddhyai tvetyAha , yathAyajurevaitat , devastvA savitodvapatvityAha , savitqprasUta evainaM brahmaNA devatAbhirudvapati , apadyamAnaH pqthivyAmAfA difa ApqNetyAha 6 tasmAdagniH sarvA difo'nu vi bhAti , uttiSTha bqhanbhavordhvastiSTha dhruvastvamityAha pratiSThityai , Ifvaro vA efo'ndho bhavitoH , yaH pravargyamanvIkSate , sUryasya tvA cakSuSAnvIkSa ityAha , cakSuSo gopIthAya , qjave tvA sAdhave tvA sukSityai tvA bhUtyai tvetyAha , iyaM vA qjuH , antarikSaMM sAdhu , asau sukSitiH 7 difo bhUtiH , imAnevAsmai lokAnkalpayati , atho pratiSThityai , idamahamamumAmuSyAyaNaM vifA pafubhirbrahmavarcasena paryUhAmItyAha , vifaivainaM pafubhirbrahmavarcasena paryUhati , vifeti rAjanyasya brUyAt , vifaivainaM paryUhati , pafubhiriti vaifyasya , pafubhirevainaM paryUhati , asuryaM pAtramanAcchqNNam 8 A cchqNatti , devatrAkaH , ajakSIreNA cchqNatti , paramaM vA etatpayaH , yadajakSIram , parameNaivainaM payasA cchqNatti , yajuSA vyAvqttyai , chandoghirA cchqNatti , chandobhirvA eSa kriyate , chandobhireva chandAMM syA cchqNatti , chqndhi vAcamityAha , vAcamevAva rundhe , chqndhyUrjamityAha , UrjamevAva rundhe , chqndhi havirityAha , havirevAkaH , deva purafcara saghyAsaM tvetyAha , yathAyajurevaitat 9 syAdyatpravargyafchandobhiH karoti vIryasamitaM chandAMM si niSpatpqNetyAha परिश्रिते करोति । ब्रह्मवर्चसस्य परिगृहीत्यै । न कुर्वन्नभि प्राण्यात् । यत्कुर्वन्नभिप्राण्यात् । प्राणाञ् छुचार्पयेतपहाय प्राणिति । प्राणानां गोपीथाय । न प्रवर्ग्यं चादित्यं चान्तरेयात् । यदन्तरेयात् । दुश्चर्मा स्यात् १ तस्मान्नान्तराय्यम् । आत्मनो गोपीथाय । वेणुना करोति । तेजो वै वेणुः । तेजः प्रवर्ग्यः । तेजसैव तेजः समर्धयति । मखस्य शिरोऽसीत्याह । यज्ञो वै मखः । तस्यैतच्छिरः । यत्प्रवर्ग्यः २ तस्मादेवमाह । यज्ञस्य पदे स्थ इत्याह । यज्ञस्य ह्येते पदे । अथो प्रतिष्ठित्यै । गायत्रेण त्वा छन्दसा करोमीत्याह । छन्दोभिरेवैनं करोति । त्र्?युद्धिं करोति । त्रय इमे लोकाः । एषां लोकानामाप्त्यै । छन्दोभिः करोति ३ वीर्यं वै छन्दाँ सि । वीर्येणैवैनं करोति । यजुषा बिलं करोति व्यावृत्त्यै । इयन्तं करोति । प्रजापतिना यज्ञमुखेन संमितम् । इयन्तं करोति । यज्ञपरुषा संमितम् । इयन्तं करोति । एतावद्वै पुरुषे वीर्यम् । वीर्यसंमितम् ४ अपरिमितं करोति । अपरिमितस्यावरुद्ध्यै । परिग्रीवं करोति धृत्यै । सूर्यस्य हरसा श्रायेत्याह । यथायजुरेवैतत् । अश्वशकेन धूपयति । प्राजापत्यो वा अश्वः सयोनित्वाय । वृष्णो अश्वस्य निष्पदसीत्याह । असौ वा आदित्यो वृशाश्वः । तस्य छन्दाँ सि निष्पत् ५ छन्दोभिरेवैनं धूपयति । अर्चिषे त्वा शोचिषे त्वेत्याह । तेज एवास्मिन्दधाति । वारुणो भीद्धः । मैत्रियोपैति शान्त्यै । सिद्ध्यै त्वेत्याह । यथायजुरेवैतत् । देवस्त्वा सवितोद्वपत्वित्याह । सवितृप्रसूत एवैनं ब्रह्मणा देवताभिरुद्वपति । अपद्यमानः पृथिव्यामाशा दिश आपृणेत्याह ६ तस्मादग्निः सर्वा दिशोऽनु वि भाति । उत्तिष्ठ बृहन्भवोर्ध्वस्तिष्ठ ध्रुवस्त्वमित्याह प्रतिष्ठित्यै । ईश्वरो वा एशोऽन्धो भवितोः । यः प्रवर्ग्यमन्वीक्षते । सूर्यस्य त्वा चक्षुषान्वीक्ष इत्याह । चक्षुषो गोपीथाय । ऋजवे त्वा साधवे त्वा सुक्षित्यै त्वा भूत्यै त्वेत्याह । इयं वा ऋजुः । अन्तरिक्षँ साधु । असौ सुक्षितिः ७ दिशो भूतिः । इमानेवास्मै लोकान्कल्पयति । अथो प्रतिष्ठित्यै । इदमहममुमामुष्यायणं विशा पशुभिर्ब्रह्मवर्चसेन पर्यूहामीत्याह । विशैवैनं पशुभिर्ब्रह्मवर्चसेन पर्यूहति । विशेति राजन्यस्य ब्रूयात् । विशैवैनं पर्यूहति । पशुभिरिति वैश्यस्य । पशुभिरेवैनं पर्यूहति । असुर्यं पात्रमनाच्छृण्णम् ८ आ च्छृणत्ति । देवत्राकः । अजक्षीरेणा च्छृणत्ति । परमं वा एतत्पयः । यदजक्षीरम् । परमेणैवैनं पयसा च्छृणत्ति । यजुषा व्यावृत्त्यै । छन्दोघिरा च्छृणत्ति । छन्दोभिर्वा एष क्रियते । छन्दोभिरेव छन्दाँ स्या च्छृणत्ति । छृन्धि वाचमित्याह । वाचमेवाव रुन्धे । छृन्ध्यूर्जमित्याह । ऊर्जमेवाव रुन्धे । छृन्धि हविरित्याह । हविरेवाकः । देव पुरश्चर सघ्यासं त्वेत्याह । यथायजुरेवैतत् ९ स्याद्यत्प्रवर्ग्यश्छन्दोभिः करोति वीर्यसमितं छन्दाँ सि निष्पत्पृणेत्याह परिश्रिते करोति । ब्रह्मवर्चसस्य परिगृहीत्यै । न कुर्वन्नभि प्राण्यात् । यत्कुर्वन्नभिप्राण्यात् । प्राणाञ् छुचार्पयेतपहाय प्राणिति । प्राणानां गोपीथाय । न प्रवर्ग्यं चादित्यं चान्तरेयात् । यदन्तरेयात् । दुश्चर्मा स्यात् १ तस्मान्नान्तराय्यम् । आत्मनो गोपीथाय । वेणुना करोति । तेजो वै वेणुः । तेजः प्रवर्ग्यः । तेजसैव तेजः समर्धयति । मखस्य शिरोऽसीत्याह । यज्ञो वै मखः । तस्यैतच्छिरः । यत्प्रवर्ग्यः २ तस्मादेवमाह । यज्ञस्य पदे स्थ इत्याह । यज्ञस्य ह्येते पदे । अथो प्रतिष्ठित्यै । गायत्रेण त्वा छन्दसा करोमीत्याह । छन्दोभिरेवैनं करोति । त्र्! युद्धिं करोति । त्रय इमे लोकाः । एषां लोकानामाप्त्यै । छन्दोभिः करोति ३ वीर्यं वै छन्दाँ सि । वीर्येणैवैनं करोति । यजुषा बिलं करोति व्यावृत्त्यै । इयन्तं करोति । प्रजापतिना यज्ञमुखेन संमितम् । इयन्तं करोति । यज्ञपरुषा संमितम् । इयन्तं करोति । एतावद्वै पुरुषे वीर्यम् । वीर्यसंमितम् ४ अपरिमितं करोति । अपरिमितस्यावरुद्ध्यै । परिग्रीवं करोति धृत्यै । सूर्यस्य हरसा श्रायेत्याह । यथायजुरेवैतत् । अश्वशकेन धूपयति । प्राजापत्यो वा अश्वः सयोनित्वाय । वृष्णो अश्वस्य निष्पदसीत्याह । असौ वा आदित्यो वृशाश्वः । तस्य छन्दाँ सि निष्पत् ५ छन्दोभिरेवैनं धूपयति । अर्चिषे त्वा शोचिषे त्वेत्याह । तेज एवास्मिन्दधाति । वारुणो भीद्धः । मैत्रियोपैति शान्त्यै । सिद्ध्यै त्वेत्याह । यथायजुरेवैतत् । देवस्त्वा सवितोद्वपत्वित्याह । सवितृप्रसूत एवैनं ब्रह्मणा देवताभिरुद्वपति । अपद्यमानः पृथिव्यामाशा दिश आपृणेत्याह ६ तस्मादग्निः सर्वा दिशोऽनु वि भाति । उत्तिष्ठ बृहन्भवोर्ध्वस्तिष्ठ ध्रुवस्त्वमित्याह प्रतिष्ठित्यै । ईश्वरो वा एशोऽन्धो भवितोः । यः प्रवर्ग्यमन्वीक्षते । सूर्यस्य त्वा चक्षुषान्वीक्ष इत्याह । चक्षुषो गोपीथाय । ऋजवे त्वा साधवे त्वा सुक्षित्यै त्वा भूत्यै त्वेत्याह । इयं वा ऋजुः । अन्तरिक्षँ साधु । असौ सुक्षितिः ७ दिशो भूतिः । इमानेवास्मै लोकान्कल्पयति । अथो प्रतिष्ठित्यै । इदमहममुमामुष्यायणं विशा पशुभिर्ब्रह्मवर्चसेन पर्यूहामीत्याह । विशैवैनं पशुभिर्ब्रह्मवर्चसेन पर्यूहति । विशेति राजन्यस्य ब्रूयात् । विशैवैनं पर्यूहति । पशुभिरिति वैश्यस्य । पशुभिरेवैनं पर्यूहति । असुर्यं पात्रमनाच्छृण्णम् ८ आ च्छृणत्ति । देवत्राकः । अजक्षीरेणा च्छृणत्ति । परमं वा एतत्पयः । यदजक्षीरम् । परमेणैवैनं पयसा च्छृणत्ति । यजुषा व्यावृत्त्यै । छन्दोघिरा च्छृणत्ति । छन्दोभिर्वा एष क्रियते । छन्दोभिरेव छन्दाँ स्या च्छृणत्ति । छृन्धि वाचमित्याह । वाचमेवाव रुन्धे । छृन्ध्यूर्जमित्याह । ऊर्जमेवाव रुन्धे । छृन्धि हविरित्याह । हविरेवाकः । देव पुरश्चर सघ्यासं त्वेत्याह । यथायजुरेवैतत् ९ स्याद्यत्प्रवर्ग्यश्छन्दोभिः करोति वीर्यसमितं छन्दाँ सि निष्पत्पृणेत्याह b[÷Np[cárãy;mo hot`RmRmÉ. ·hITy;h ) EW v; EtihR bOhSpit" ) yd(b[÷; ) tSm; Ev p[itp[oCy p[crit ) a;Tmnon;TywR ) ym;y Tv; m%;y TveTy;h ) Et; v; EtSy devt;" ) t;É.revwn\ sm/Ryit ) mdNtIÉ." p[o=it ) tej Ev;âSmNd/;it 1aÉ.pUv| p[o=it ) aÉ.pUvRme-v;âSmNtejo d/;it ) i]" p[o=it ) } y;vO²õ yD" ) aqo me?yTv;y ) hot;Nv;h ) r=s;mphTyw ) anv;nm( ) p[;,;n;\ sNtTyw ) i]·." stIg;Ry]Iárv;Nv;h 2 g;y]o ih p[;," ) p[;,mev yjm;ne d/;it ) sNttmNv;h ) p[;,;n;m¥;´Sy sNtTyw ) aqo r=s;mphTyw ) yTpárÉmt; anub[Uy;t( ) párÉmtmv ¨N/It ) apárÉmt; aNv;h ) apárÉmtSy;v¨õäw ) ²xro v; Et´DSy 3 yTp[vGyR" ) èuRï;" ) yNm*ïo vedo .vit ) èjwRv yDSy ²xr" sm/Ryit ) p[;,;ütIjuRhoit ) p[;,;nev yjm;ne d/;it ) s¢ juhoit ) s¢ vw xIWR brahmanpracariSyAmo hotargharmamabhi STuhItyAha , eSa vA etarhi bqhaspatiH , yadbrahmA , tasmA eva pratiprocya pracarati , Atmano'nArtyai , yamAya tvA makhAya tvetyAha , etA vA etasya devatAH , tAbhirevainaMM samardhayati , madantIbhiH prokSati , teja evAsmindadhAti 1abhipUrvaM prokSati , abhipUrvame-vAsmintejo dadhAti , triH prokSati , tr?yAvqddhi yajxaH , atho medhyatvAya , hotAnvAha , rakSasAmapahatyai , anavAnam , prANAnAMM santatyai , triSTubhaH satIrgAyatrIrivAnvAha 2 gAyatro hi prANaH , prANameva yajamAne dadhAti , santatamanvAha , prANAnAmannAdyasya santatyai , atho rakSasAmapahatyai , yatparimitA anubrUyAt , parimitamava rundhIta , aparimitA anvAha , aparimitasyAvaruddhyai , firo vA etadyajxasya 3 yatpravargyaH , UrzmuxjAH , yanmauxjo vedo bhavati , Urjaiva yajxasya firaH samardhayati , prANAhutIrjuhoti , prANAneva yajamAne dadhAti , sapta juhoti , sapta vai fIrSaNyAH prANAH , prANAnevAsmindadhAti , devastvA savitA madhvAnaktvityAha 4 tejasaivainamanakti , pqthivIM tapasastrAyasveti hiraNyamupAsyati , asyA anatidAhAya , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , agniH sarvA devatAH , pralavAnA-dIpyopAsyati , devatAsveva yajxasya firaH prati dadhAti , apratifIrNAgraM bhavati , etadbarhirhyeSaH 5 arcirasi focirasItyAha , teja evAsmi-nbrahmavarcasaM dadhAti , saMM sIdasva mahAMM asItyAha , mahAnhyeSaH , brahmavAdino vadanti , ete vAva ta qtvijaH , ye darfapUrNamAsayoH , atha kathA hotA yajamAnAyAfiSo nA fAsta iti , purastAdAfIH khalu vA anyo yajxaH , upariSTAdAfIranyaH 6 anAdhqSyA purastAditi yadetAni yajUMM SyAha , fIrSata eva yajxasya yajamAna AfiSo'va rundhe , AyuH purastAdAha , prajAM dakSiNataH , prANaM pafcAt , frotramuttarataH , vidhqtimupariSTAt , prANAnevAsmai samIco dadhAti , Ifvaro vA eSa difo'nUnmaditoH , yaM difo'nu vyAsthA-payanti 7 manorafvAsi bhUriputretImAmabhi mqfati , iyaM vai manorafvA bhUriputrA , asyAmeva prati tiSThatyanunmAdAya , sUpasadA me bhUyA mA mA hiMM sI-rityAhAhiMM sAyai , citaH stha paricita ityAha , apacitimevAsmindadhAti , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , asau khalu vA AdityaH pravargyaH , tasya maruto rafmayaH 8 svAhA marudbhiH pari frayasvetyAha , amumevAdityaMM rafmibhiH paryUhati , tasmAdasAvAdityo'muSmilMM loke rafmibhiH paryUDhaH , tasmAdra ?AjA vifA paryUDhaH , tasmAdgrAmaNIH sajAtaiH paryUDhaH , agneH sqSTasya yataH , vikazkataM bhA Archat , yadvaikazkatAH paridhayo bhavanti , bhA evAva rundhe , dvAdafa bhavanti 9 dvAdafa mAsAH saMvatsaraH , saMvatsaramevAva rundhe , asti trayodafo mAsa ityAhuH , yattrayodafaH paridhirbhavati , tenaiva trayo-dafaM mAsamava rundhe , antarikSasyAntardhirasItyAha vyAvqttyai , divaM tapa-sastrAyasvetyupariSTAddhiraNyamAdhi ni dadhAti , amuSyA anatidAhAya , atho AbhyAmevainamubhayataH pari gqhNAti , arhanbibharSi sAyakAni dhanvetyAha 10 stautyevainametat , gAyatramasi traiSTubhamasi jAgatamasIti dhavitrANyA datte , chandobhirevainAnyA datte , madhu madhviti dhUnoti , prANo vai madhu , prANameva yajamAne dadhAti , triH pari yanti , trivqddhi prANaH , triH pari yanti , tr?yAvqddhi yajxaH 11 atho rakSasAmapahatyai , triH punaH pari yanti , SaTsaM padyante , SaDvA qtavaH , qtuSveva prati tiSThanti , yo vai gharmasya priyAM tanuvamAkrAmati , dufcarmA vai sa bhavati , eSa ha vA asya priyAM tanuvamA krAmati , yastriH parItya caturthaM paryeti , etAMM ha vA asyogradevo rAjanirA cakrAma 12 tato vai sa dufcarmAbhavat , tasmAttriH parItya na caturthaM parIyAt , Atmano gopIthAya , prANA vai dhavitrANi , avyatiSazgaM dhUnvanti , prANAnAmavyatiSazgAya kLptyai , viniSadya dhUnvanti , dikSveva prati tiSThanti , UrdhvaM dhUnvanti , suvargasya lokasya samaSTyai , sarvato dhUnvanti , tasmAdayaM sarvataH pavate 13 dadhAtIvAnvAha yajxasyAhaiSa upariSTAdA , SIranyo brahmanpracariSyAmo hotargharmamabhi STuhItyAha , eSa vA etarhi bqhaspatiH , yadbrahmA , tasmA eva pratiprocya pracarati , Atmano'nArtyai , yamAya tvA makhAya tvetyAha , etA vA etasya devatAH , tAbhirevainaMM samardhayati , madantIbhiH prokSati , teja evAsmindadhAti 1abhipUrvaM prokSati , abhipUrvame-vAsmintejo dadhAti , triH prokSati , tr! yAvqddhi yajxaH , atho medhyatvAya , hotAnvAha , rakSasAmapahatyai , anavAnam , prANAnAMM santatyai , triSTubhaH satIrgAyatrIrivAnvAha 2 gAyatro hi prANaH , prANameva yajamAne dadhAti , santatamanvAha , prANAnAmannAdyasya santatyai , atho rakSasAmapahatyai , yatparimitA anubrUyAt , parimitamava rundhIta , aparimitA anvAha , aparimitasyAvaruddhyai , firo vA etadyajxasya 3 yatpravargyaH , UrzmuxjAH , yanmauxjo vedo bhavati , Urjaiva yajxasya firaH samardhayati , prANAhutIrjuhoti , prANAneva yajamAne dadhAti , sapta juhoti , sapta vai fIrSaNyAH prANAH , prANAnevAsmindadhAti , devastvA savitA madhvAnaktvityAha 4 tejasaivainamanakti , pqthivIM tapasastrAyasveti hiraNyamupAsyati , asyA anatidAhAya , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , agniH sarvA devatAH , pralavAnA-dIpyopAsyati , devatAsveva yajxasya firaH prati dadhAti , apratifIrNAgraM bhavati , etadbarhirhyeSaH 5 arcirasi focirasItyAha , teja evAsmi-nbrahmavarcasaM dadhAti , saMM sIdasva mahAMM asItyAha , mahAnhyeSaH , brahmavAdino vadanti , ete vAva ta qtvijaH , ye darfapUrNamAsayoH , atha kathA hotA yajamAnAyAfiSo nA fAsta iti , purastAdAfIH khalu vA anyo yajxaH , upariSTAdAfIranyaH 6 anAdhqSyA purastAditi yadetAni yajUMM SyAha , fIrSata eva yajxasya yajamAna AfiSo'va rundhe , AyuH purastAdAha , prajAM dakSiNataH , prANaM pafcAt , frotramuttarataH , vidhqtimupariSTAt , prANAnevAsmai samIco dadhAti , Ifvaro vA eSa difo'nUnmaditoH , yaM difo'nu vyAsthA-payanti 7 manorafvAsi bhUriputretImAmabhi mqfati , iyaM vai manorafvA bhUriputrA , asyAmeva prati tiSThatyanunmAdAya , sUpasadA me bhUyA mA mA hiMM sI-rityAhAhiMM sAyai , citaH stha paricita ityAha , apacitimevAsmindadhAti , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , asau khalu vA AdityaH pravargyaH , tasya maruto rafmayaH 8 svAhA marudbhiH pari frayasvetyAha , amumevAdityaMM rafmibhiH paryUhati , tasmAdasAvAdityo'muSmilMM loke rafmibhiH paryUDhaH , tasmAdrA jA vifA paryUDhaH , tasmAdgrAmaNIH sajAtaiH paryUDhaH , agneH sqSTasya yataH , vikazkataM bhA Archat , yadvaikazkatAH paridhayo bhavanti , bhA evAva rundhe , dvAdafa bhavanti 9 dvAdafa mAsAH saMvatsaraH , saMvatsaramevAva rundhe , asti trayodafo mAsa ityAhuH , yattrayodafaH paridhirbhavati , tenaiva trayo-dafaM mAsamava rundhe , antarikSasyAntardhirasItyAha vyAvqttyai , divaM tapa-sastrAyasvetyupariSTAddhiraNyamAdhi ni dadhAti , amuSyA anatidAhAya , atho AbhyAmevainamubhayataH pari gqhNAti , arhanbibharSi sAyakAni dhanvetyAha 10 stautyevainametat , gAyatramasi traiSTubhamasi jAgatamasIti dhavitrANyA datte , chandobhirevainAnyA datte , madhu madhviti dhUnoti , prANo vai madhu , prANameva yajamAne dadhAti , triH pari yanti , trivqddhi prANaH , triH pari yanti , tr! yAvqddhi yajxaH 11 atho rakSasAmapahatyai , triH punaH pari yanti , SaTsaM padyante , SaDvA qtavaH , qtuSveva prati tiSThanti , yo vai gharmasya priyAM tanuvamAkrAmati , dufcarmA vai sa bhavati , eSa ha vA asya priyAM tanuvamA krAmati , yastriH parItya caturthaM paryeti , etAMM ha vA asyogradevo rAjanirA cakrAma 12 tato vai sa dufcarmAbhavat , tasmAttriH parItya na caturthaM parIyAt , Atmano gopIthAya , prANA vai dhavitrANi , avyatiSazgaM dhUnvanti , prANAnAmavyatiSazgAya k[L]ptyai , viniSadya dhUnvanti , dikSveva prati tiSThanti , UrdhvaM dhUnvanti , suvargasya lokasya samaSTyai , sarvato dhUnvanti , tasmAdayaM sarvataH pavate 13 dadhAtIvAnvAha yajxasyAhaiSa upariSTAdA , SIranyo ब्रह्मन्प्रचरिष्यामो होतर्घर्ममभि ष्टुहीत्याह । एष वा एतर्हि बृहस्पतिः । यद्ब्रह्मा । तस्मा एव प्रतिप्रोच्य प्रचरति । आत्मनोऽनार्त्यै । यमाय त्वा मखाय त्वेत्याह । एता वा एतस्य देवताः । ताभिरेवैनँ समर्धयति । मदन्तीभिः प्रोक्षति । तेज एवास्मिन्दधाति १अभिपूर्वं प्रोक्षति । अभिपूर्वमे-वास्मिन्तेजो दधाति । त्रिः प्रोक्षति । त्र्?यावृद्धि यज्ञः । अथो मेध्यत्वाय । होतान्वाह । रक्षसामपहत्यै । अनवानम् । प्राणानाँ सन्तत्यै । त्रिष्टुभः सतीर्गायत्रीरिवान्वाह २ गायत्रो हि प्राणः । प्राणमेव यजमाने दधाति । सन्ततमन्वाह । प्राणानामन्नाद्यस्य सन्तत्यै । अथो रक्षसामपहत्यै । यत्परिमिता अनुब्रूयात् । परिमितमव रुन्धीत । अपरिमिता अन्वाह । अपरिमितस्यावरुद्ध्यै । शिरो वा एतद्यज्ञस्य ३ यत्प्रवर्ग्यः । ऊर्ङ्मुञ्जाः । यन्मौञ्जो वेदो भवति । ऊर्जैव यज्ञस्य शिरः समर्धयति । प्राणाहुतीर्जुहोति । प्राणानेव यजमाने दधाति । सप्त जुहोति । सप्त वै शीर्षण्याः प्राणाः । प्राणानेवास्मिन्दधाति । देवस्त्वा सविता मध्वानक्त्वित्याह ४ तेजसैवैनमनक्ति । पृथिवीं तपसस्त्रायस्वेति हिरण्यमुपास्यति । अस्या अनतिदाहाय । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । अग्निः सर्वा देवताः । प्रलवाना-दीप्योपास्यति । देवतास्वेव यज्ञस्य शिरः प्रति दधाति । अप्रतिशीर्णाग्रं भवति । एतद्बर्हिर्ह्येषः ५ अर्चिरसि शोचिरसीत्याह । तेज एवास्मि-न्ब्रह्मवर्चसं दधाति । सँ सीदस्व महाँ असीत्याह । महान्ह्येषः । ब्रह्मवादिनो वदन्ति । एते वाव त ऋत्विजः । ये दर्शपूर्णमासयोः । अथ कथा होता यजमानायाशिषो ना शास्त इति । पुरस्तादाशीः खलु वा अन्यो यज्ञः । उपरिष्टादाशीरन्यः ६ अनाधृष्या पुरस्तादिति यदेतानि यजूँ ष्याह । शीर्षत एव यज्ञस्य यजमान आशिषोऽव रुन्धे । आयुः पुरस्तादाह । प्रजां दक्षिणतः । प्राणं पश्चात् । श्रोत्रमुत्तरतः । विधृतिमुपरिष्टात् । प्राणानेवास्मै समीचो दधाति । ईश्वरो वा एष दिशोऽनून्मदितोः । यं दिशोऽनु व्यास्था-पयन्ति ७ मनोरश्वासि भूरिपुत्रेतीमामभि मृशति । इयं वै मनोरश्वा भूरिपुत्रा । अस्यामेव प्रति तिष्ठत्यनुन्मादाय । सूपसदा मे भूया मा मा हिँ सी-रित्याहाहिँ सायै । चितः स्थ परिचित इत्याह । अपचितिमेवास्मिन्दधाति । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । असौ खलु वा आदित्यः प्रवर्ग्यः । तस्य मरुतो रश्मयः ८ स्वाहा मरुद्भिः परि श्रयस्वेत्याह । अमुमेवादित्यँ रश्मिभिः पर्यूहति । तस्मादसावादित्योऽमुष्मिल्ँ लोके रश्मिभिः पर्यूढः । तस्माद्र ?ाजा विशा पर्यूढः । तस्माद्ग्रामणीः सजातैः पर्यूढः । अग्नेः सृष्टस्य यतः । विकङ्कतं भा आर्छत् । यद्वैकङ्कताः परिधयो भवन्ति । भा एवाव रुन्धे । द्वादश भवन्ति ९ द्वादश मासाः संवत्सरः । संवत्सरमेवाव रुन्धे । अस्ति त्रयोदशो मास इत्याहुः । यत्त्रयोदशः परिधिर्भवति । तेनैव त्रयो-दशं मासमव रुन्धे । अन्तरिक्षस्यान्तर्धिरसीत्याह व्यावृत्त्यै । दिवं तप-सस्त्रायस्वेत्युपरिष्टाद्धिरण्यमाधि नि दधाति । अमुष्या अनतिदाहाय । अथो आभ्यामेवैनमुभयतः परि गृह्णाति । अर्हन्बिभर्षि सायकानि धन्वेत्याह १० स्तौत्येवैनमेतत् । गायत्रमसि त्रैष्टुभमसि जागतमसीति धवित्राण्या दत्ते । छन्दोभिरेवैनान्या दत्ते । मधु मध्विति धूनोति । प्राणो वै मधु । प्राणमेव यजमाने दधाति । त्रिः परि यन्ति । त्रिवृद्धि प्राणः । त्रिः परि यन्ति । त्र्?यावृद्धि यज्ञः ११ अथो रक्षसामपहत्यै । त्रिः पुनः परि यन्ति । षट्सं पद्यन्ते । षड्वा ऋतवः । ऋतुष्वेव प्रति तिष्ठन्ति । यो वै घर्मस्य प्रियां तनुवमाक्रामति । दुश्चर्मा वै स भवति । एष ह वा अस्य प्रियां तनुवमा क्रामति । यस्त्रिः परीत्य चतुर्थं पर्येति । एताँ ह वा अस्योग्रदेवो राजनिरा चक्राम १२ ततो वै स दुश्चर्माभवत् । तस्मात्त्रिः परीत्य न चतुर्थं परीयात् । आत्मनो गोपीथाय । प्राणा वै धवित्राणि । अव्यतिषङ्गं धून्वन्ति । प्राणानामव्यतिषङ्गाय क्ळ्प्त्यै । विनिषद्य धून्वन्ति । दिक्ष्वेव प्रति तिष्ठन्ति । ऊर्ध्वं धून्वन्ति । सुवर्गस्य लोकस्य समष्ट्यै । सर्वतो धून्वन्ति । तस्मादयं सर्वतः पवते १३ दधातीवान्वाह यज्ञस्याहैष उपरिष्टादा । षीरन्यो ब्रह्मन्प्रचरिष्यामो होतर्घर्ममभि ष्टुहीत्याह । एष वा एतर्हि बृहस्पतिः । यद्ब्रह्मा । तस्मा एव प्रतिप्रोच्य प्रचरति । आत्मनोऽनार्त्यै । यमाय त्वा मखाय त्वेत्याह । एता वा एतस्य देवताः । ताभिरेवैनँ समर्धयति । मदन्तीभिः प्रोक्षति । तेज एवास्मिन्दधाति १अभिपूर्वं प्रोक्षति । अभिपूर्वमे-वास्मिन्तेजो दधाति । त्रिः प्रोक्षति । त्र्! यावृद्धि यज्ञः । अथो मेध्यत्वाय । होतान्वाह । रक्षसामपहत्यै । अनवानम् । प्राणानाँ सन्तत्यै । त्रिष्टुभः सतीर्गायत्रीरिवान्वाह २ गायत्रो हि प्राणः । प्राणमेव यजमाने दधाति । सन्ततमन्वाह । प्राणानामन्नाद्यस्य सन्तत्यै । अथो रक्षसामपहत्यै । यत्परिमिता अनुब्रूयात् । परिमितमव रुन्धीत । अपरिमिता अन्वाह । अपरिमितस्यावरुद्ध्यै । शिरो वा एतद्यज्ञस्य ३ यत्प्रवर्ग्यः । ऊर्ङ्मुञ्जाः । यन्मौञ्जो वेदो भवति । ऊर्जैव यज्ञस्य शिरः समर्धयति । प्राणाहुतीर्जुहोति । प्राणानेव यजमाने दधाति । सप्त जुहोति । सप्त वै शीर्षण्याः प्राणाः । प्राणानेवास्मिन्दधाति । देवस्त्वा सविता मध्वानक्त्वित्याह ४ तेजसैवैनमनक्ति । पृथिवीं तपसस्त्रायस्वेति हिरण्यमुपास्यति । अस्या अनतिदाहाय । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । अग्निः सर्वा देवताः । प्रलवाना-दीप्योपास्यति । देवतास्वेव यज्ञस्य शिरः प्रति दधाति । अप्रतिशीर्णाग्रं भवति । एतद्बर्हिर्ह्येषः ५ अर्चिरसि शोचिरसीत्याह । तेज एवास्मि-न्ब्रह्मवर्चसं दधाति । सँ सीदस्व महाँ असीत्याह । महान्ह्येषः । ब्रह्मवादिनो वदन्ति । एते वाव त ऋत्विजः । ये दर्शपूर्णमासयोः । अथ कथा होता यजमानायाशिषो ना शास्त इति । पुरस्तादाशीः खलु वा अन्यो यज्ञः । उपरिष्टादाशीरन्यः ६ अनाधृष्या पुरस्तादिति यदेतानि यजूँ ष्याह । शीर्षत एव यज्ञस्य यजमान आशिषोऽव रुन्धे । आयुः पुरस्तादाह । प्रजां दक्षिणतः । प्राणं पश्चात् । श्रोत्रमुत्तरतः । विधृतिमुपरिष्टात् । प्राणानेवास्मै समीचो दधाति । ईश्वरो वा एष दिशोऽनून्मदितोः । यं दिशोऽनु व्यास्था-पयन्ति ७ मनोरश्वासि भूरिपुत्रेतीमामभि मृशति । इयं वै मनोरश्वा भूरिपुत्रा । अस्यामेव प्रति तिष्ठत्यनुन्मादाय । सूपसदा मे भूया मा मा हिँ सी-रित्याहाहिँ सायै । चितः स्थ परिचित इत्याह । अपचितिमेवास्मिन्दधाति । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । असौ खलु वा आदित्यः प्रवर्ग्यः । तस्य मरुतो रश्मयः ८ स्वाहा मरुद्भिः परि श्रयस्वेत्याह । अमुमेवादित्यँ रश्मिभिः पर्यूहति । तस्मादसावादित्योऽमुष्मिल्ँ लोके रश्मिभिः पर्यूढः । तस्माद्रा जा विशा पर्यूढः । तस्माद्ग्रामणीः सजातैः पर्यूढः । अग्नेः सृष्टस्य यतः । विकङ्कतं भा आर्छत् । यद्वैकङ्कताः परिधयो भवन्ति । भा एवाव रुन्धे । द्वादश भवन्ति ९ द्वादश मासाः संवत्सरः । संवत्सरमेवाव रुन्धे । अस्ति त्रयोदशो मास इत्याहुः । यत्त्रयोदशः परिधिर्भवति । तेनैव त्रयो-दशं मासमव रुन्धे । अन्तरिक्षस्यान्तर्धिरसीत्याह व्यावृत्त्यै । दिवं तप-सस्त्रायस्वेत्युपरिष्टाद्धिरण्यमाधि नि दधाति । अमुष्या अनतिदाहाय । अथो आभ्यामेवैनमुभयतः परि गृह्णाति । अर्हन्बिभर्षि सायकानि धन्वेत्याह १० स्तौत्येवैनमेतत् । गायत्रमसि त्रैष्टुभमसि जागतमसीति धवित्राण्या दत्ते । छन्दोभिरेवैनान्या दत्ते । मधु मध्विति धूनोति । प्राणो वै मधु । प्राणमेव यजमाने दधाति । त्रिः परि यन्ति । त्रिवृद्धि प्राणः । त्रिः परि यन्ति । त्र्! यावृद्धि यज्ञः ११ अथो रक्षसामपहत्यै । त्रिः पुनः परि यन्ति । षट्सं पद्यन्ते । षड्वा ऋतवः । ऋतुष्वेव प्रति तिष्ठन्ति । यो वै घर्मस्य प्रियां तनुवमाक्रामति । दुश्चर्मा वै स भवति । एष ह वा अस्य प्रियां तनुवमा क्रामति । यस्त्रिः परीत्य चतुर्थं पर्येति । एताँ ह वा अस्योग्रदेवो राजनिरा चक्राम १२ ततो वै स दुश्चर्माभवत् । तस्मात्त्रिः परीत्य न चतुर्थं परीयात् । आत्मनो गोपीथाय । प्राणा वै धवित्राणि । अव्यतिषङ्गं धून्वन्ति । प्राणानामव्यतिषङ्गाय क्ळ्प्त्यै । विनिषद्य धून्वन्ति । दिक्ष्वेव प्रति तिष्ठन्ति । ऊर्ध्वं धून्वन्ति । सुवर्गस्य लोकस्य समष्ट्यै । सर्वतो धून्वन्ति । तस्मादयं सर्वतः पवते १३ दधातीवान्वाह यज्ञस्याहैष उपरिष्टादा । षीरन्यो aɦW( $(v; vsuÉ." purSt;{ ocytu g;y]e, zNdseTy;h ) aɦrevwn' vsuÉ." purSt;{ ocyit g;y]e, zNds; ) s m; ¨Écto rocyeTy;h ) a;²xWme-vwt;m; x;Ste ) N{ STv; ¨{ wdR²=,to rocytu ]w·.en zNdseTy;h ) N{ Evwn\ ¨{ wdR²=,to rocyit ]w·.en zNds; ) s m; ¨Écto rocyeTy;h ) a;²xWmevwt;m; x;Ste ) v¨,STv;idTyw" p;{ ocytu j;gten zNdseTy;h ) v¨,Evwn' a;idTyw" p;{ ocyit j;gten zNds; 1 s m; ¨Écto rocyeTy;h ) a;²xWmevwt;m; x;Ste ) ´ut;nSTv; m;¨to m¨²º¨ÿrto rocyTv;nu·.en zNdseTy;h ) ´ut;n Evwn' m;¨to m¨²º¨ÿrto rocy-Ty;nu·.en zNds; ) s m; ¨Écto rocyeTy;h ) a;²xWmevwt;m; x;Ste ) bOhSpitSTv; ivwdeRvw¨pár·;{ ocytu p;Û¹n zNdseTy;h ) bOhSpitrevwn' ivwdeRvw¨pár·;{ ocytu p;Û¹n zNds; ) s m; ¨Écto rocyeTy;h ) a;²xWmevwt;m; x;Ste ) roÉctSTv' dev `mR deveãvsITy;h ) roÉcto ç¼W deveWu ) roÉcWIy;h' mnuãyeâãvTy;h ) roct EvwW mnuãyeWu ) agniS TvA vasubhiH purastAdra ?ocayatu gAyatreNa chandasetyAha , agnirevainaM vasubhiH purastAdra ?ocayati gAyatreNa chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSame-vaitAmA fAste , indra stvA rudrai rdakSiNato rocayatu traiSTubhena chandasetyAha , indra evainaMM rudrai rdakSiNato rocayati traiSTubhena chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , varuNastvAdityaiH pafcAdra ?ocayatu jAgatena chandasetyAha , varuNaevainaM AdityaiH pafcAdra ?ocayati jAgatena chandasA 1 sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , dyutAnastvA mAruto marudbhiruttarato rocayatvAnuSTubhena chandasetyAha , dyutAna evainaM mAruto marudbhiruttarato rocaya-tyAnuSTubhena chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , bqhaspatistvA vifvairdevairupariSTAdra ?ocayatu pAzktena chandasetyAha , bqhaspatirevainaM vifvairdevairupariSTAdra ?ocayatu pAzktena chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , rocitastvaM deva gharma deveSvasItyAha , rocito hyeSa deveSu , rociSIyAhaM manuSyeSvityAha , rocata evaiSa manuSyeSu , agniS TvA vasubhiH purastAdro cayatu gAyatreNa chandasetyAha , agnirevainaM vasubhiH purastAdro cayati gAyatreNa chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSame-vaitAmA fAste , indra stvA rudrai rdakSiNato rocayatu traiSTubhena chandasetyAha , indra evainaMM rudrai rdakSiNato rocayati traiSTubhena chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , varuNastvAdityaiH pafcAdro cayatu jAgatena chandasetyAha , varuNaevainaM AdityaiH pafcAdro cayati jAgatena chandasA 1 sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , dyutAnastvA mAruto marudbhiruttarato rocayatvAnuSTubhena chandasetyAha , dyutAna evainaM mAruto marudbhiruttarato rocaya-tyAnuSTubhena chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , bqhaspatistvA vifvairdevairupariSTAdro cayatu pAzktena chandasetyAha , bqhaspatirevainaM vifvairdevairupariSTAdro cayatu pAzktena chandasA , sa mA rucito rocayetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , rocitastvaM deva gharma deveSvasItyAha , rocito hyeSa deveSu , rociSIyAhaM manuSyeSvityAha , rocata evaiSa manuSyeSu , अग्निष् ट्वा वसुभिः पुरस्ताद्र ?ोचयतु गायत्रेण छन्दसेत्याह । अग्निरेवैनं वसुभिः पुरस्ताद्र ?ोचयति गायत्रेण छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमे-वैतामा शास्ते । इन्द्र स्त्वा रुद्रै र्दक्षिणतो रोचयतु त्रैष्टुभेन छन्दसेत्याह । इन्द्र एवैनँ रुद्रै र्दक्षिणतो रोचयति त्रैष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । वरुणस्त्वादित्यैः पश्चाद्र ?ोचयतु जागतेन छन्दसेत्याह । वरुणएवैनं आदित्यैः पश्चाद्र ?ोचयति जागतेन छन्दसा १ स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । द्युतानस्त्वा मारुतो मरुद्भिरुत्तरतो रोचयत्वानुष्टुभेन छन्दसेत्याह । द्युतान एवैनं मारुतो मरुद्भिरुत्तरतो रोचय-त्यानुष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । बृहस्पतिस्त्वा विश्वैर्देवैरुपरिष्टाद्र ?ोचयतु पाङ्क्तेन छन्दसेत्याह । बृहस्पतिरेवैनं विश्वैर्देवैरुपरिष्टाद्र ?ोचयतु पाङ्क्तेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । रोचितस्त्वं देव घर्म देवेष्वसीत्याह । रोचितो ह्येष देवेषु । रोचिषीयाहं मनुष्येष्वित्याह । रोचत एवैष मनुष्येषु । अग्निष् ट्वा वसुभिः पुरस्ताद्रो चयतु गायत्रेण छन्दसेत्याह । अग्निरेवैनं वसुभिः पुरस्ताद्रो चयति गायत्रेण छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमे-वैतामा शास्ते । इन्द्र स्त्वा रुद्रै र्दक्षिणतो रोचयतु त्रैष्टुभेन छन्दसेत्याह । इन्द्र एवैनँ रुद्रै र्दक्षिणतो रोचयति त्रैष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । वरुणस्त्वादित्यैः पश्चाद्रो चयतु जागतेन छन्दसेत्याह । वरुणएवैनं आदित्यैः पश्चाद्रो चयति जागतेन छन्दसा १ स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । द्युतानस्त्वा मारुतो मरुद्भिरुत्तरतो रोचयत्वानुष्टुभेन छन्दसेत्याह । द्युतान एवैनं मारुतो मरुद्भिरुत्तरतो रोचय-त्यानुष्टुभेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । बृहस्पतिस्त्वा विश्वैर्देवैरुपरिष्टाद्रो चयतु पाङ्क्तेन छन्दसेत्याह । बृहस्पतिरेवैनं विश्वैर्देवैरुपरिष्टाद्रो चयतु पाङ्क्तेन छन्दसा । स मा रुचितो रोचयेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । रोचितस्त्वं देव घर्म देवेष्वसीत्याह । रोचितो ह्येष देवेषु । रोचिषीयाहं मनुष्येष्वित्याह । रोचत एवैष मनुष्येषु । ¨Écto ç¼W deveãv;yuãm;\ StejSvI b[÷vcRsI ) ¨Éctoh' mnuãyeãv;yuãm;\ StejSvI b[÷vcRsI .Uy;sÉmTy;h ) ¨Éct EvwW mnuãyeãv;yuãm;\ StejSvI b[÷vcRsI .vit ) ¨gÉs ¨c' mÉy /eih mÉy ¨ÉgTy;h ) a;²xWmevwt;m; x;Ste ) t' ydetwyRjuÉ.RrrocÉyTv; ) ¨Écto `mR it p[b[Uy;t( ) arocuko?v¨" Sy;t( ) arocuko yjm;n" ) aq ydenmetwyRju.IR rocÉyTv; ) ¨Écto `mR it p[;h ) rocuko?vyuR.Rvit ) rocuko yjm;n" 1 p;{ ocyit j;gten zNds; s m; ¨Écto rocye- rucito hyeSa deveSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasI , rucito'haM manuSyeSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasI bhUyAsamityAha , rucita evaiSa manuSyeSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasI bhavati , rugasi rucaM mayi dhehi mayi rugityAha , AfiSamevaitAmA fAste , taM yadetairyajurbhirarocayitvA , rucito gharma iti prabrUyAt , arocuko'dhvaruH syAt , arocuko yajamAnaH , atha yadenametairyajurbhI rocayitvA , rucito gharma iti prAha , rocuko'dhvaryurbhavati , rocuko yajamAnaH 1 pafcAdra ?ocayati jAgatena chandasA sa mA rucito rocaye- rucito hyeSa deveSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasI , rucito'haM manuSyeSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasI bhUyAsamityAha , rucita evaiSa manuSyeSvAyuSmAMM stejasvI brahmavarcasI bhavati , rugasi rucaM mayi dhehi mayi rugityAha , AfiSamevaitAmA fAste , taM yadetairyajurbhirarocayitvA , rucito gharma iti prabrUyAt , arocuko'dhvaruH syAt , arocuko yajamAnaH , atha yadenametairyajurbhI rocayitvA , rucito gharma iti prAha , rocuko'dhvaryurbhavati , rocuko yajamAnaH 1 pafcAdro cayati jAgatena chandasA sa mA rucito rocaye- रुचितो ह्येष देवेष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी । रुचितोऽहं मनुष्येष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी भूयासमित्याह । रुचित एवैष मनुष्येष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी भवति । रुगसि रुचं मयि धेहि मयि रुगित्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । तं यदेतैर्यजुर्भिररोचयित्वा । रुचितो घर्म इति प्रब्रूयात् । अरोचुकोऽध्वरुः स्यात् । अरोचुको यजमानः । अथ यदेनमेतैर्यजुर्भी रोचयित्वा । रुचितो घर्म इति प्राह । रोचुकोऽध्वर्युर्भवति । रोचुको यजमानः १ पश्चाद्र ?ोचयति जागतेन छन्दसा स मा रुचितो रोचये- रुचितो ह्येष देवेष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी । रुचितोऽहं मनुष्येष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी भूयासमित्याह । रुचित एवैष मनुष्येष्वायुष्माँ स्तेजस्वी ब्रह्मवर्चसी भवति । रुगसि रुचं मयि धेहि मयि रुगित्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । तं यदेतैर्यजुर्भिररोचयित्वा । रुचितो घर्म इति प्रब्रूयात् । अरोचुकोऽध्वरुः स्यात् । अरोचुको यजमानः । अथ यदेनमेतैर्यजुर्भी रोचयित्वा । रुचितो घर्म इति प्राह । रोचुकोऽध्वर्युर्भवति । रोचुको यजमानः १ पश्चाद्रो चयति जागतेन छन्दसा स मा रुचितो रोचये- devSy Tv; sivtu" p[sv it rxn;m; dÿe p[sUTyw ) aÉnob;Rü>y;-ÉmTy;h ) aÉn* ih dev;n;m?vyUR a;St;m( ) pUã,o hSt;>y;ÉmTy;h yTyw ) a; ddeidTyw r;;sITy;h yjuãÕTyw ) @ Eçidt Eih srSvTyehITy;h ) Et;in v; aSyw devn;m;in ) devn;mwrevwn;m; ×yit ) as;veçs;veçs;vehITy;h ) Et;in v; aSyw mnuãyn;m;in 1 mnuãyn;mwrevwn;m; ×yit ) W$(s' p´Nte ) W@±v; Ata;s() AtuÉ.-revwn;m; ×yit ) aidTy; ¬ã,IamsITy;h ) yq;yjurevwtt( ) v;yur-Syw@ Ty;h ) v;yudevTyo vw vTs" ) pUW; Tvop;vsOjâTvTy;h ) p*ã,; vw devty; pxv" 2 Svywvwn' devtyop;vsOjit ) aÉ>y;' p[ d;pyeTy;h ) aÉn* vw dev;n;' É.Wj* ) t;.;mev;Smw .eWj' kroit ) ySte Stn" xxy Ty;h ) St*Tyevwn;m( ) ¬§ `m\ R ²x\ Wo§ `m| p;ih `m;Ry ²x\ We-Ty;h ) yq; b[Uy;dmuãmw dehIit ) t;dOgev tt( ) bOhSpitSTvop sIdâTvTy;h 3 b[÷ vw dev;n;' bOhSpit" ) b[÷,wvwn;mup sIdit ) d;nv" Sq perv Ty;h ) me?y;nevwn;Nkroit ) ivãvGvOto loihteneTy;h Vy;vOTyw ) aÉ>y;' ipNvSv srSvTyw ipNvSv pUã,e ipNvSv bOhSptye ipNvSveTy;h ) Et;>yo ç¼W; devt;>y" ipNvte ) N{ ;y ipNvSveN{ ;y ipNvSveTy;h ) N{ mev .;g/eyen sm/Ryit ) iÃárN{ ;yeTy;h 4 tSm;idN{ o devt;n;' .UÉyÏ.;ÿ_m" ) g;y]oÉs ]w·.oÉs j;gtmsIit xfopym;n; dÿe ) zNdoÉ.revwn;n; dÿe ) shojoR .;genop mehITy;h ) èjR Evwn' .;gmk" ) aÉn* v; Et´DSy ²xr" p[itd/t;vb[Ut;m( ) a;v;>y;mev pUv;R>y;' vW$(kªáry;t; it ) N{ ;Én; m/un" s;r`-SyeTy;h ) aÉ>y;mev pUv;R>y;' vW$(kroit ) aqo aÉn;vev .;g/eyen sm/Ryit 5 `m| p;t vsvo yjt; vi@Ty;h ) vsUnev .;g/eyen sm/Ryit ) yÃW$(kÚy;Rt( ) y;ty;m;Sy vW$(k;r" Sy;t( ) y¥ vW$(kÚy;Rt( ) r=;\ És yD' hNyu" ) vi@Ty;h ) pro=mev vW$(kroit ) n;Sy y;ty;m; vW$(k;ro .vit ) n yD\ rKx;\ És ß²Nt 6 Sv;h; Tv; sUyRSy rXmye vOi·vnye juhomITy;h ) yo v; aSy pu devasya tvA savituH prasava iti rafanAmA datte prasUtyai , afvinorbAhubhyA-mityAha , afvinau hi devAnAmadhvaryU AstAm , pUSNo hastAbhyAmityAha yatyai , A dade'dityai rAsnAsItyAha yajuSkqtyai , iDa ehyadita ehi sarasvatyehItyAha , etAni vA asyai devanAmAni , devanAmairevainAmA hvayati , asAvehyasAvehyasAvehItyAha , etAni vA asyai manuSyanAmAni 1 manuSyanAmairevainAmA hvayati , SaTsaM padyante , SaDvA qtaAs, qtubhi-revainAmA hvayati , adityA uSNIamasItyAha , yathAyajurevaitat , vAyura-syaiDa ityAha , vAyudevatyo vai vatsaH , pUSA tvopAvasqjatvityAha , pauSNA vai devatayA pafavaH 2 svayaivainaM devatayopAvasqjati , afvibhyAM pra dApayetyAha , afvinau vai devAnAM bhiSajau , tAbhAmevAsmai bheSajaM karoti , yaste stanaH fafaya ityAha , stautyevainAm , usra gharmaMM fiMM Sosra gharmaM pAhi gharmAya fiMM Se-tyAha , yathA brUyAdamuSmai dehIti , tAdqgeva tat , bqhaspatistvopa sIdatvityAha 3 brahma vai devAnAM bqhaspatiH , brahmaNaivainAmupa sIdati , dAnavaH stha perava ityAha , medhyAnevainAnkaroti , viSvagvqto lohitenetyAha vyAvqtyai , afvibhyAM pinvasva sarasvatyai pinvasva pUSNe pinvasva bqhaspataye pinvasvetyAha , etAbhyo hyeSA devatAbhyaH pinvate , indra ?Aya pinvasvendra ?Aya pinvasvetyAha , indra meva bhAgadheyena samardhayati , dvirindra ?AyetyAha 4 tasmAdindra ?o devatAnAM bhUyiSThabhAktamaH , gAyatro'si traiSTubho'si jAgatamasIti faphopayamAnA datte , chandobhirevainAnA datte , sahorjo bhAgenopa mehItyAha , Urja evainaM bhAgamakaH , afvinau vA etadyajxasya firaH pratidadhatAvabrUtAm , AvAbhyAmeva pUrvAbhyAM vaSaTkriyAtA iti , indra ?AfvinA madhunaH sAragha-syetyAha , afvibhyAmeva pUrvAbhyAM vaSaTkaroti , atho afvinAveva bhAgadheyena samardhayati 5 gharmaM pAta vasavo yajatA vaDityAha , vasUneva bhAgadheyena samardhayati , yadvaSaTkuryAt , yAtayAmAsya vaSaTkAraH syAt , yanna vaSaTkuryAt , rakSAMM si yajxaM hanyuH , vaDityAha , parokSameva vaSaTkaroti , nAsya yAtayAmA vaSaTkAro bhavati , na yajxaMM rakfAMM si ghnanti 6 svAhA tvA sUryasya rafmaye vqSTivanaye juhomItyAha , yo vA asya puNyo rafmiH , sa vqSTivaniH , tasmA evainaM juhoti , madhu havirasItyAha , svadayatyevainam , sUryasya tapastapetyAha , yathAyajurevaitat , dyAvApqthivIbhyAM tvA pari gqhNAmItyAha , dyAvApqthivIbhyAM evainaM pari gqhNAti 7 antarikSeNa tvopayacchAmItyAha , antarikSeNaivainamupa yacchati , na vA etaM manuSyo bhartumarhati , devAnAM tvA pitqNAmanumato bhartuMM fakeyamityAha , devairevainaM pitqbhiranumata A datte , vi vA enametadardhayanti , yatpafcAtpravqjya puro juhvati , tejo'si tejo'nu prehItyAha , teja evAsmindadhAti , divispqzmA mA hiMM sIrantarikSaspqzmA mA hiMM sIH pqthivispqzmA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai 8 suvarasi suvarme yaccha divaM yaccha divo mA pAhItyAha , AfiSamevaitAmA fAste , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , AtmA vAyuH , udyatya vAtanAmAnyAha , Atmanneva yajxasya firaH prati dadhAti , anavAnam , prANAnAMM saMtatyai , paxcAha 9 pAzkto yajxaH , yAvAneva yajxaH , tasya firaH prati dadhAti , agnaye tvA vasumate svAhetyAha , asau vA Adityo'gni-rvasumAn , tasmA evainaM juhoti , somAya tvA rudra vate svAhetyAha , candra mA vai somo rudra vAn , tasmA evainaM juhoti , varuNAya tvAdityavate svAhetyAha 10 apsu vai varuNa AdityavAn , tasmA evainaM juhoti , bqhaspataye tvA vifvadevyAvate svAhetyAha , brahma vai devAnAM bqhaspatiH , brahmaNa evainaM juhoti , savitre tvarbhumate vibhumate prabhumate vAjavate svAhetyAha , saMvatsaro vai saviturbhumAnvibhumAnprabhumAnvAjavAn , tasmA evainaM juhoti , yamAya tvAzgirasvate pitqmate svAhetyAha , prANo vai yamo'zgirasvAnpitqvAn 11 tasmA evainaM juhoti , etAbhya evainaM devatAbhyo juhoti , dafa saM padyante , dafAkSarA virAT , annaM virAT , virAjaivAnnAdyamava rundhe , rauhiNAbhyAM vai devAH suvargamAyan , tadra ?auhiNayo rauhiNatvam , yadra ?auhiNau bhavataH , rauhiNAbhyAmeva tadyajamAnaH suvargaM lokameti , aharjyotiH ketunA juSatAMM sujyotirjyotiSAMM svAhA rAtrirjyotiH ketunA juSatAMM sujyotirjyotiSAMM svAhetyAha , Adityameva tadamuSmilMM loke'hnA parastAddAdhAra , rAtriyA avastAt , tasmAdasAvAdityo'muSmiMM loke'horAtrAbhyaM dhqtaH 12 manuSyanAmAni pafavaH sIdatvityAhendra ?AyetyAhArdhayati ghnanti gqhNAtyahiMM sAyai devasya tvA savituH prasava iti rafanAmA datte prasUtyai , afvinorbAhubhyA-mityAha , afvinau hi devAnAmadhvaryU AstAm , pUSNo hastAbhyAmityAha yatyai , A dade'dityai rAsnAsItyAha yajuSkqtyai , iDa ehyadita ehi sarasvatyehItyAha , etAni vA asyai devanAmAni , devanAmairevainAmA hvayati , asAvehyasAvehyasAvehItyAha , etAni vA asyai manuSyanAmAni 1 manuSyanAmairevainAmA hvayati , SaTsaM padyante , SaDvA qtaAs, qtubhi-revainAmA hvayati , adityA uSNIamasItyAha , yathAyajurevaitat , vAyura-syaiDa ityAha , vAyudevatyo vai vatsaH , pUSA tvopAvasqjatvityAha , pauSNA vai devatayA pafavaH 2 svayaivainaM devatayopAvasqjati , afvibhyAM pra dApayetyAha , afvinau vai devAnAM bhiSajau , tAbhAmevAsmai bheSajaM karoti , yaste stanaH fafaya ityAha , stautyevainAm , usra gharmaMM fiMM Sosra gharmaM pAhi gharmAya fiMM Se-tyAha , yathA brUyAdamuSmai dehIti , tAdqgeva tat , bqhaspatistvopa sIdatvityAha 3 brahma vai devAnAM bqhaspatiH , brahmaNaivainAmupa sIdati , dAnavaH stha perava ityAha , medhyAnevainAnkaroti , viSvagvqto lohitenetyAha vyAvqtyai , afvibhyAM pinvasva sarasvatyai pinvasva pUSNe pinvasva bqhaspataye pinvasvetyAha , etAbhyo hyeSA devatAbhyaH pinvate , indrA ya pinvasvendrA ya pinvasvetyAha , indra meva bhAgadheyena samardhayati , dvirindrA yetyAha 4 tasmAdindro devatAnAM bhUyiSThabhAktamaH , gAyatro'si traiSTubho'si jAgatamasIti faphopayamAnA datte , chandobhirevainAnA datte , sahorjo bhAgenopa mehItyAha , Urja evainaM bhAgamakaH , afvinau vA etadyajxasya firaH pratidadhatAvabrUtAm , AvAbhyAmeva pUrvAbhyAM vaSaTkriyAtA iti , indrA fvinA madhunaH sAragha-syetyAha , afvibhyAmeva pUrvAbhyAM vaSaTkaroti , atho afvinAveva bhAgadheyena samardhayati 5 gharmaM pAta vasavo yajatA vaDityAha , vasUneva bhAgadheyena samardhayati , yadvaSaTkuryAt , yAtayAmAsya vaSaTkAraH syAt , yanna vaSaTkuryAt , rakSAMM si yajxaM hanyuH , vaDityAha , parokSameva vaSaTkaroti , nAsya yAtayAmA vaSaTkAro bhavati , na yajxaMM rakfAMM si ghnanti 6 svAhA tvA sUryasya rafmaye vqSTivanaye juhomItyAha , yo vA asya puNyo rafmiH , sa vqSTivaniH , tasmA evainaM juhoti , madhu havirasItyAha , svadayatyevainam , sUryasya tapastapetyAha , yathAyajurevaitat , dyAvApqthivIbhyAM tvA pari gqhNAmItyAha , dyAvApqthivIbhyAM evainaM pari gqhNAti 7 antarikSeNa tvopayacchAmItyAha , antarikSeNaivainamupa yacchati , na vA etaM manuSyo bhartumarhati , devAnAM tvA pitqNAmanumato bhartuMM fakeyamityAha , devairevainaM pitqbhiranumata A datte , vi vA enametadardhayanti , yatpafcAtpravqjya puro juhvati , tejo'si tejo'nu prehItyAha , teja evAsmindadhAti , divispqzmA mA hiMM sIrantarikSaspqzmA mA hiMM sIH pqthivispqzmA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai 8 suvarasi suvarme yaccha divaM yaccha divo mA pAhItyAha , AfiSamevaitAmA fAste , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , AtmA vAyuH , udyatya vAtanAmAnyAha , Atmanneva yajxasya firaH prati dadhAti , anavAnam , prANAnAMM saMtatyai , paxcAha 9 pAzkto yajxaH , yAvAneva yajxaH , tasya firaH prati dadhAti , agnaye tvA vasumate svAhetyAha , asau vA Adityo'gni-rvasumAn , tasmA evainaM juhoti , somAya tvA rudra vate svAhetyAha , candra mA vai somo rudra vAn , tasmA evainaM juhoti , varuNAya tvAdityavate svAhetyAha 10 apsu vai varuNa AdityavAn , tasmA evainaM juhoti , bqhaspataye tvA vifvadevyAvate svAhetyAha , brahma vai devAnAM bqhaspatiH , brahmaNa evainaM juhoti , savitre tvarbhumate vibhumate prabhumate vAjavate svAhetyAha , saMvatsaro vai saviturbhumAn!vibhumAnprabhumAnvAjavAn , tasmA evainaM juhoti , yamAya tvAzgirasvate pitqmate svAhetyAha , prANo vai yamo'zgirasvAnpitqvAn 11 tasmA evainaM juhoti , etAbhya evainaM devatAbhyo juhoti , dafa saM padyante , dafAkSarA virAT , annaM virAT , virAjaivAnnAdyamava rundhe , rauhiNAbhyAM vai devAH suvargamAyan , tadrau hiNayo rauhiNatvam , yadrau hiNau bhavataH , rauhiNAbhyAmeva tadyajamAnaH suvargaM lokameti , aharjyotiH ketunA juSatAMM sujyotirjyotiSAMM svAhA rAtrirjyotiH ketunA juSatAMM sujyotirjyotiSAMM svAhetyAha , Adityameva tadamuSmilMM loke'hnA parastAddAdhAra , rAtriyA avastAt , tasmAdasAvAdityo'muSmiMM loke'horAtrAbhyaM dhqtaH 12 manuSyanAmAni pafavaH sIdatvityAhendrA yetyAhArdhayati ghnanti gqhNAtyahiMM sAyai देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति रशनामा दत्ते प्रसूत्यै । अश्विनोर्बाहुभ्या-मित्याह । अश्विनौ हि देवानामध्वर्यू आस्ताम् । पूष्णो हस्ताभ्यामित्याह यत्यै । आ ददेऽदित्यै रास्नासीत्याह यजुष्कृत्यै । इड एह्यदित एहि सरस्वत्येहीत्याह । एतानि वा अस्यै देवनामानि । देवनामैरेवैनामा ह्वयति । असावेह्यसावेह्यसावेहीत्याह । एतानि वा अस्यै मनुष्यनामानि १ मनुष्यनामैरेवैनामा ह्वयति । षट्सं पद्यन्ते । षड्वा ऋतआस्। ऋतुभि-रेवैनामा ह्वयति । अदित्या उष्णीअमसीत्याह । यथायजुरेवैतत् । वायुर-स्यैड इत्याह । वायुदेवत्यो वै वत्सः । पूषा त्वोपावसृजत्वित्याह । पौष्णा वै देवतया पशवः २ स्वयैवैनं देवतयोपावसृजति । अश्विभ्यां प्र दापयेत्याह । अश्विनौ वै देवानां भिषजौ । ताभामेवास्मै भेषजं करोति । यस्ते स्तनः शशय इत्याह । स्तौत्येवैनाम् । उस्र घर्मँ शिँ षोस्र घर्मं पाहि घर्माय शिँ षे-त्याह । यथा ब्रूयादमुष्मै देहीति । तादृगेव तत् । बृहस्पतिस्त्वोप सीदत्वित्याह ३ ब्रह्म वै देवानां बृहस्पतिः । ब्रह्मणैवैनामुप सीदति । दानवः स्थ पेरव इत्याह । मेध्यानेवैनान्करोति । विष्वग्वृतो लोहितेनेत्याह व्यावृत्यै । अश्विभ्यां पिन्वस्व सरस्वत्यै पिन्वस्व पूष्णे पिन्वस्व बृहस्पतये पिन्वस्वेत्याह । एताभ्यो ह्येषा देवताभ्यः पिन्वते । इन्द्र ?ाय पिन्वस्वेन्द्र ?ाय पिन्वस्वेत्याह । इन्द्र मेव भागधेयेन समर्धयति । द्विरिन्द्र ?ायेत्याह ४ तस्मादिन्द्र ?ो देवतानां भूयिष्ठभाक्तमः । गायत्रोऽसि त्रैष्टुभोऽसि जागतमसीति शफोपयमाना दत्ते । छन्दोभिरेवैनाना दत्ते । सहोर्जो भागेनोप मेहीत्याह । ऊर्ज एवैनं भागमकः । अश्विनौ वा एतद्यज्ञस्य शिरः प्रतिदधतावब्रूताम् । आवाभ्यामेव पूर्वाभ्यां वषट्क्रियाता इति । इन्द्र ?ाश्विना मधुनः सारघ-स्येत्याह । अश्विभ्यामेव पूर्वाभ्यां वषट्करोति । अथो अश्विनावेव भागधेयेन समर्धयति ५ घर्मं पात वसवो यजता वडित्याह । वसूनेव भागधेयेन समर्धयति । यद्वषट्कुर्यात् । यातयामास्य वषट्कारः स्यात् । यन्न वषट्कुर्यात् । रक्षाँ सि यज्ञं हन्युः । वडित्याह । परोक्षमेव वषट्करोति । नास्य यातयामा वषट्कारो भवति । न यज्ञँ रक्शाँ सि घ्नन्ति ६ स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मये वृष्टिवनये जुहोमीत्याह । यो वा अस्य पुण्यो रश्मिः । स वृष्टिवनिः । तस्मा एवैनं जुहोति । मधु हविरसीत्याह । स्वदयत्येवैनम् । सूर्यस्य तपस्तपेत्याह । यथायजुरेवैतत् । द्यावापृथिवीभ्यां त्वा परि गृह्णामीत्याह । द्यावापृथिवीभ्यां एवैनं परि गृह्णाति ७ अन्तरिक्षेण त्वोपयच्छामीत्याह । अन्तरिक्षेणैवैनमुप यच्छति । न वा एतं मनुष्यो भर्तुमर्हति । देवानां त्वा पितृणामनुमतो भर्तुँ शकेयमित्याह । देवैरेवैनं पितृभिरनुमत आ दत्ते । वि वा एनमेतदर्धयन्ति । यत्पश्चात्प्रवृज्य पुरो जुह्वति । तेजोऽसि तेजोऽनु प्रेहीत्याह । तेज एवास्मिन्दधाति । दिविस्पृङ्मा मा हिँ सीरन्तरिक्षस्पृङ्मा मा हिँ सीः पृथिविस्पृङ्मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै ८ सुवरसि सुवर्मे यच्छ दिवं यच्छ दिवो मा पाहीत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । आत्मा वायुः । उद्यत्य वातनामान्याह । आत्मन्नेव यज्ञस्य शिरः प्रति दधाति । अनवानम् । प्राणानाँ संतत्यै । पञ्चाह ९ पाङ्क्तो यज्ञः । यावानेव यज्ञः । तस्य शिरः प्रति दधाति । अग्नये त्वा वसुमते स्वाहेत्याह । असौ वा आदित्योऽग्नि-र्वसुमान् । तस्मा एवैनं जुहोति । सोमाय त्वा रुद्र वते स्वाहेत्याह । चन्द्र मा वै सोमो रुद्र वान् । तस्मा एवैनं जुहोति । वरुणाय त्वादित्यवते स्वाहेत्याह १० अप्सु वै वरुण आदित्यवान् । तस्मा एवैनं जुहोति । बृहस्पतये त्वा विश्वदेव्यावते स्वाहेत्याह । ब्रह्म वै देवानां बृहस्पतिः । ब्रह्मण एवैनं जुहोति । सवित्रे त्वर्भुमते विभुमते प्रभुमते वाजवते स्वाहेत्याह । संवत्सरो वै सवितुर्भुमान्विभुमान्प्रभुमान्वाजवान् । तस्मा एवैनं जुहोति । यमाय त्वाङ्गिरस्वते पितृमते स्वाहेत्याह । प्राणो वै यमोऽङ्गिरस्वान्पितृवान् ११ तस्मा एवैनं जुहोति । एताभ्य एवैनं देवताभ्यो जुहोति । दश सं पद्यन्ते । दशाक्षरा विराट् । अन्नं विराट् । विराजैवान्नाद्यमव रुन्धे । रौहिणाभ्यां वै देवाः सुवर्गमायन् । तद्र ?ौहिणयो रौहिणत्वम् । यद्र ?ौहिणौ भवतः । रौहिणाभ्यामेव तद्यजमानः सुवर्गं लोकमेति । अहर्ज्योतिः केतुना जुषताँ सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहा रात्रिर्ज्योतिः केतुना जुषताँ सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहेत्याह । आदित्यमेव तदमुष्मिल्ँ लोकेऽह्ना परस्ताद्दाधार । रात्रिया अवस्तात् । तस्मादसावादित्योऽमुष्मिँ लोकेऽहोरात्राभ्यं धृतः १२ मनुष्यनामानि पशवः सीदत्वित्याहेन्द्र ?ायेत्याहार्धयति घ्नन्ति गृह्णात्यहिँ सायै देवस्य त्वा सवितुः प्रसव इति रशनामा दत्ते प्रसूत्यै । अश्विनोर्बाहुभ्या-मित्याह । अश्विनौ हि देवानामध्वर्यू आस्ताम् । पूष्णो हस्ताभ्यामित्याह यत्यै । आ ददेऽदित्यै रास्नासीत्याह यजुष्कृत्यै । इड एह्यदित एहि सरस्वत्येहीत्याह । एतानि वा अस्यै देवनामानि । देवनामैरेवैनामा ह्वयति । असावेह्यसावेह्यसावेहीत्याह । एतानि वा अस्यै मनुष्यनामानि १ मनुष्यनामैरेवैनामा ह्वयति । षट्सं पद्यन्ते । षड्वा ऋतआस्। ऋतुभि-रेवैनामा ह्वयति । अदित्या उष्णीअमसीत्याह । यथायजुरेवैतत् । वायुर-स्यैड इत्याह । वायुदेवत्यो वै वत्सः । पूषा त्वोपावसृजत्वित्याह । पौष्णा वै देवतया पशवः २ स्वयैवैनं देवतयोपावसृजति । अश्विभ्यां प्र दापयेत्याह । अश्विनौ वै देवानां भिषजौ । ताभामेवास्मै भेषजं करोति । यस्ते स्तनः शशय इत्याह । स्तौत्येवैनाम् । उस्र घर्मँ शिँ षोस्र घर्मं पाहि घर्माय शिँ षे-त्याह । यथा ब्रूयादमुष्मै देहीति । तादृगेव तत् । बृहस्पतिस्त्वोप सीदत्वित्याह ३ ब्रह्म वै देवानां बृहस्पतिः । ब्रह्मणैवैनामुप सीदति । दानवः स्थ पेरव इत्याह । मेध्यानेवैनान्करोति । विष्वग्वृतो लोहितेनेत्याह व्यावृत्यै । अश्विभ्यां पिन्वस्व सरस्वत्यै पिन्वस्व पूष्णे पिन्वस्व बृहस्पतये पिन्वस्वेत्याह । एताभ्यो ह्येषा देवताभ्यः पिन्वते । इन्द्रा य पिन्वस्वेन्द्रा य पिन्वस्वेत्याह । इन्द्र मेव भागधेयेन समर्धयति । द्विरिन्द्रा येत्याह ४ तस्मादिन्द्रो देवतानां भूयिष्ठभाक्तमः । गायत्रोऽसि त्रैष्टुभोऽसि जागतमसीति शफोपयमाना दत्ते । छन्दोभिरेवैनाना दत्ते । सहोर्जो भागेनोप मेहीत्याह । ऊर्ज एवैनं भागमकः । अश्विनौ वा एतद्यज्ञस्य शिरः प्रतिदधतावब्रूताम् । आवाभ्यामेव पूर्वाभ्यां वषट्क्रियाता इति । इन्द्रा श्विना मधुनः सारघ-स्येत्याह । अश्विभ्यामेव पूर्वाभ्यां वषट्करोति । अथो अश्विनावेव भागधेयेन समर्धयति ५ घर्मं पात वसवो यजता वडित्याह । वसूनेव भागधेयेन समर्धयति । यद्वषट्कुर्यात् । यातयामास्य वषट्कारः स्यात् । यन्न वषट्कुर्यात् । रक्षाँ सि यज्ञं हन्युः । वडित्याह । परोक्षमेव वषट्करोति । नास्य यातयामा वषट्कारो भवति । न यज्ञँ रक्शाँ सि घ्नन्ति ६ स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मये वृष्टिवनये जुहोमीत्याह । यो वा अस्य पुण्यो रश्मिः । स वृष्टिवनिः । तस्मा एवैनं जुहोति । मधु हविरसीत्याह । स्वदयत्येवैनम् । सूर्यस्य तपस्तपेत्याह । यथायजुरेवैतत् । द्यावापृथिवीभ्यां त्वा परि गृह्णामीत्याह । द्यावापृथिवीभ्यां एवैनं परि गृह्णाति ७ अन्तरिक्षेण त्वोपयच्छामीत्याह । अन्तरिक्षेणैवैनमुप यच्छति । न वा एतं मनुष्यो भर्तुमर्हति । देवानां त्वा पितृणामनुमतो भर्तुँ शकेयमित्याह । देवैरेवैनं पितृभिरनुमत आ दत्ते । वि वा एनमेतदर्धयन्ति । यत्पश्चात्प्रवृज्य पुरो जुह्वति । तेजोऽसि तेजोऽनु प्रेहीत्याह । तेज एवास्मिन्दधाति । दिविस्पृङ्मा मा हिँ सीरन्तरिक्षस्पृङ्मा मा हिँ सीः पृथिविस्पृङ्मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै ८ सुवरसि सुवर्मे यच्छ दिवं यच्छ दिवो मा पाहीत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । आत्मा वायुः । उद्यत्य वातनामान्याह । आत्मन्नेव यज्ञस्य शिरः प्रति दधाति । अनवानम् । प्राणानाँ संतत्यै । पञ्चाह ९ पाङ्क्तो यज्ञः । यावानेव यज्ञः । तस्य शिरः प्रति दधाति । अग्नये त्वा वसुमते स्वाहेत्याह । असौ वा आदित्योऽग्नि-र्वसुमान् । तस्मा एवैनं जुहोति । सोमाय त्वा रुद्र वते स्वाहेत्याह । चन्द्र मा वै सोमो रुद्र वान् । तस्मा एवैनं जुहोति । वरुणाय त्वादित्यवते स्वाहेत्याह १० अप्सु वै वरुण आदित्यवान् । तस्मा एवैनं जुहोति । बृहस्पतये त्वा विश्वदेव्यावते स्वाहेत्याह । ब्रह्म वै देवानां बृहस्पतिः । ब्रह्मण एवैनं जुहोति । सवित्रे त्वर्भुमते विभुमते प्रभुमते वाजवते स्वाहेत्याह । संवत्सरो वै सवितुर्भुमान्!विभुमान्प्रभुमान्वाजवान् । तस्मा एवैनं जुहोति । यमाय त्वाङ्गिरस्वते पितृमते स्वाहेत्याह । प्राणो वै यमोऽङ्गिरस्वान्पितृवान् ११ तस्मा एवैनं जुहोति । एताभ्य एवैनं देवताभ्यो जुहोति । दश सं पद्यन्ते । दशाक्षरा विराट् । अन्नं विराट् । विराजैवान्नाद्यमव रुन्धे । रौहिणाभ्यां वै देवाः सुवर्गमायन् । तद्रौ हिणयो रौहिणत्वम् । यद्रौ हिणौ भवतः । रौहिणाभ्यामेव तद्यजमानः सुवर्गं लोकमेति । अहर्ज्योतिः केतुना जुषताँ सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहा रात्रिर्ज्योतिः केतुना जुषताँ सुज्योतिर्ज्योतिषाँ स्वाहेत्याह । आदित्यमेव तदमुष्मिल्ँ लोकेऽह्ना परस्ताद्दाधार । रात्रिया अवस्तात् । तस्मादसावादित्योऽमुष्मिँ लोकेऽहोरात्राभ्यं धृतः १२ मनुष्यनामानि पशवः सीदत्वित्याहेन्द्रा येत्याहार्धयति घ्नन्ति गृह्णात्यहिँ सायै iv; a;x; d²=,sidTy;h ) iv;nev dev;Np[I,;it ) aqo duár·ä; Evwn' p;it ) iv;Ndev;ny;i@heTy;h ) iv;nev dev;N.;g/eyen sm/Ryit ) Sv;h;ÕtSy `mRSy m/o" ipbtmÉneTy;h ) aÉn;vev .;g/eyen sm/Ryit ) Sv;h;¦ye yÉDy;y x' yjuÉ.RárTy;h ) a>yevwn' `;ryit ) aqo hivrev;k" 1 aÉn; `m| p;t\ h;idRv;nmhidRv;-É.åitÉ.árTy;h ) aÉn;vev .;g/eyen sm/Ryit ) anu v;' ´;v;-pOÉqvI m\ s;t;ÉmTy;h;numTyw ) Sv;heN{ ;y Sv;heN{ ; vi@Ty;h ) N{ ;y ih puro ôyte ) a;Å;Vy;h `mRSy yjeit ) vW$(Õte juhoit ) r=s;m-phTyw ) anu yjit Svg;ÕTyw ) `mRmp;tmÉneTy;h 2 pUvRmevoidtm( ) ¬ÿre,;É. gO,;it ) anu v;' ´;v;pOÉqvI am\ s;t;ÉmTy;h;numTyw ) t' p[;Vy' yq;v<,mo idve nm" pOÉqVy; Ty;h ) yq;yjurevwtt( ) idiv /; m' yD' yDÉmm' idiv /; Ty;h ) suvgRmevwn' lokù gmyit ) idv' gCz;Ntár=' gCz pOÉqvI' gCz¹Ty;h ) Eãvevwn' lokWu p[it Ï;pyit ) p p[idWo gCz¹Ty;h 3 id+vevwn' p[it Ï;pyit ) dev;N`mRp;NgCz ipt¿N`mRp;NgCz¹Ty;h ) ¬.yeãvevwn' p[it Ï;pyit ) y²TpNvte ) vWuRk" pjRNyo .vit ) tSm;²TpNvm;n" pu vifvA AfA dakSiNasadityAha , vifvAneva devAnprINAti , atho duriSTyA evainaM pAti , vifvAndevAnayADihetyAha , vifvAneva devAnbhAgadheyena samardhayati , svAhAkqtasya gharmasya madhoH pibatamafvinetyAha , afvinAveva bhAgadheyena samardhayati , svAhAgnaye yajxiyAya faM yajurbhirityAha , abhyevainaM ghArayati , atho havirevAkaH 1 afvinA gharmaM pAtaMM hArdivAnamahardivA-bhirUtibhirityAha , afvinAveva bhAgadheyena samardhayati , anu vAM dyAvA-pqthivI maMM sAtAmityAhAnumatyai , svAhendra ?Aya svAhendra ?A vaDityAha , indra ?Aya hi puro hUyate , AfrAvyAha gharmasya yajeti , vaSaTkqte juhoti , rakSasAma-pahatyai , anu yajati svagAkqtyai , gharmamapAtamafvinetyAha 2 pUrvamevoditam , uttareNAbhi gqNAti , anu vAM dyAvApqthivI amaMM sAtAmityAhAnumatyai , taM prAvyaM yathAvaNNamo dive namaH pqthivyA ityAha , yathAyajurevaitat , divi dhA imaM yajxaM yajxamimaM divi dhA ityAha , suvargamevainaM lokaM gamayati , divaM gacchAntarikSaM gaccha pqthivIM gacchetyAha , eSvevainaM lokeSu prati SThApayati , paxca pradiSo gacchetyAha 3 dikSvevainaM prati SThApayati , devAngharmapAngaccha pitQngharmapAngacchetyAha , ubhayeSvevainaM prati SThApayati , yatpinvate , varSukaH parjanyo bhavati , tasmAtpinvamAnaH puNyaH , yatprAz pinvate , taddevAnAm , yaddakSiNA , tatpitqNAm 4 yatpratyak , tanmanuSyAnAm , yadudaz , tadrudra ?ANAm , prAxcamudaxcaM pinvayati , devatrAkaH , atho khalu , sarvA anu difaH pinvayati , sarvA difaH samedhante , antaHparidhi pinvayati 5 tejaso'skandAya , iSe pIpihyUrje pIpihItyAha , iSamevorjaM yajamAne dadhAti , yajamAnAya pIpihItyAha , yajamAnAyaivaitAmAfiSamA fAste , mahyaM jyaiSThyAya pIpihItyAha , Atmana evaitAmAfiSamA fAste , tviSyai tvA dyumnAya tvendri yAya tvA bhUtyai tvetyAha , yathAyajurevaitat , dharmAsi sudharmA-menyasme brahmANi dhArayetyAha 6 brahmannevainaM prati SThApayati , nettvA vAtaH skandayAditi yadyabhicaret , amuSya tvA prANe sAdayAmyamunA saha nirarthaM gaccheti brUyAdyaM dviSyAt , yameva dveSTi , tenainaMM saha nirarthaM gamayati , pUSNe farase svAhetyAha , yA eva devatA hutabhAgAH , tAbhya evainaM juhoti , grAvabhyaH svAhetyAha , yA evAntarikSe vAcaH 7 tAbhya evainaM juhoti , pratirebhyaH svAhetyAha , prANA vai devAH pratirAH , tebhya evainaM juhoti , dyAvApqthivIbhyaH svAhetyAha , dyAvApqthivIbhyAmevainaM juhoti , pitqbhyo gharmapebhyaH svAhetyAha , ye vai yajvAnaH , te pitaro gharmapAH , tebhya evainaM juhoti 8 rudra ?Aya rudra hotre svAhetyAha , rudra meva bhAgadheyena samardhayati , sarvataH samanakti , sarvata eva rudraM niravadayate , udaxcaM nirasyati , eSA vai rudra sya dik , svAyAmeva difi rudraM niravadayate , apa upa spqfati medhyatvAya , nAnvIkSate , yadanvIkSeta 9 cakSurasya pramAyukaMM syAt , tasmAnnAnvIkSyaH , apIparo mAhno rAtriyai mA pAhyeSA te agne samittayA samidhyasvAyurme dA varcasA mAxjIrityAha , AyurevAsminvarco dadhAti , apIparo mA rAtriyA ahno mA pAhyeSA te agne samittayA samidhyasvAyurme dA varcasA mAxjIrityAha , AyurevAsminvarco dadhAti , agnirjyotirjyotiragniH svAhA sUryo jyotirjyotiH sUryaH svAhetyAha , yathAyajurevaitat , brahmavAdino vadanti , hotavyamagnihotrA3?M na hotavyA3miti 10 yadyajuSA juhuyAt , ayathApUrvamAhutI juhuyAt , yanna juhuyAt , agniH parA bhavet , bhUH svAhetyeva hotavyam , yathApUrvamAhutI juhoti , nAgniH parA bhavati , hutaMM havirmadhu havirityAha , svadayatyevainam , indra tame'gnAvityAha 11 prANo vA indra tamo'gniH , prANa evainamindra tame'gnau juhoti , pitA no'si mA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai , afyAma te deva gharma madhumato vAjavataH pitumata ityAha , AfiSamevaitAmA fAste , svadhAvino'fImahi tvA mA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai , tejasA vA ete vyqdhyante , ye pravargyeNa caranti , prAfnanti , teja evAtmandadhate 12 saMvatsaraM na mAMM samafnIyAt , na rAmAmupeyAt , na mqnmayena pibet , nAsya rAma ucchiSTaM pibet , teja eva tatsaMM fyati , devAsurAH saMyattA Asan , te devA vijayamupayantaH , vibhrAji saurye brahma saM nyadadhata , yatkiM ca divAkIrtyam , tadetenaiva vratenAgopAyat , tasmAdetadvrataM cAryam , tejaso gopIthAya , tasmAdetAni yajUMM Si vibhrAjaH sauryasyetyAhuH , svAhA tvA sUryasya rafmibhya iti prAtaH saMM sAdayati , svAhA tvA nakSatrebhya iti sAyam , etA vA etasya devatAH , tAbhirevainaMM samardhayati 13 ajarafvinetyAha pradifo gacchetyAha pitqNA-mantaHparidhi pinvayati dhArayetyAha vAco gharmapAstebhya evainaM juhotyanvIkSeta vifvA AfA dakSiNasadityAha , vifvAneva devAnprINAti , atho duriSTyA evainaM pAti , vifvAndevAnayADihetyAha , vifvAneva devAnbhAgadheyena samardhayati , svAhAkqtasya gharmasya madhoH pibatamafvinetyAha , afvinAveva bhAgadheyena samardhayati , svAhAgnaye yajxiyAya faM yajurbhirityAha , abhyevainaM ghArayati , atho havirevAkaH 1 afvinA gharmaM pAtaMM hArdivAnamahardivA-bhirUtibhirityAha , afvinAveva bhAgadheyena samardhayati , anu vAM dyAvA-pqthivI maMM sAtAmityAhAnumatyai , svAhendrA ya svAhendrA vaDityAha , indrA ya hi puro hUyate , AfrAvyAha gharmasya yajeti , vaSaTkqte juhoti , rakSasAma-pahatyai , anu yajati svagAkqtyai , gharmamapAtamafvinetyAha 2 pUrvamevoditam , uttareNAbhi gqNAti , anu vAM dyAvApqthivI amaMM sAtAmityAhAnumatyai , taM prAvyaM yathAvaNNamo dive namaH pqthivyA ityAha , yathAyajurevaitat , divi dhA imaM yajxaM yajxamimaM divi dhA ityAha , suvargamevainaM lokaM gamayati , divaM gacchAntarikSaM gaccha pqthivIM gacchetyAha , eSvevainaM lokeSu prati SThApayati , paxca pradiSo gacchetyAha 3 dikSvevainaM prati SThApayati , devAngharmapAngaccha pitQngharmapAngacchetyAha , ubhayeSvevainaM prati SThApayati , yatpinvate , varSukaH parjanyo bhavati , tasmAtpinvamAnaH puNyaH , yatprAz pinvate , taddevAnAm , yaddakSiNA , tatpitqNAm 4 yatpratyak , tanmanuSyAnAm , yadudaz , tadrudrA NAm , prAxcamudaxcaM pinvayati , devatrAkaH , atho khalu , sarvA anu difaH pinvayati , sarvA difaH samedhante , antaHparidhi pinvayati 5 tejaso'skandAya , iSe pIpihyUrje pIpihItyAha , iSamevorjaM yajamAne dadhAti , yajamAnAya pIpihItyAha , yajamAnAyaivaitAmAfiSamA fAste , mahyaM jyaiSThyAya pIpihItyAha , Atmana evaitAmAfiSamA fAste , tviSyai tvA dyumnAya tvendri yAya tvA bhUtyai tvetyAha , yathAyajurevaitat , dharmAsi sudharmA-menyasme brahmANi dhArayetyAha 6 brahmannevainaM prati SThApayati , nettvA vAtaH skandayAditi yadyabhicaret , amuSya tvA prANe sAdayAmyamunA saha nirarthaM gaccheti brUyAdyaM dviSyAt , yameva dveSTi , tenainaMM saha nirarthaM gamayati , pUSNe farase svAhetyAha , yA eva devatA hutabhAgAH , tAbhya evainaM juhoti , grAvabhyaH svAhetyAha , yA evAntarikSe vAcaH 7 tAbhya evainaM juhoti , pratirebhyaH svAhetyAha , prANA vai devAH pratirAH , tebhya evainaM juhoti , dyAvApqthivIbhyaH svAhetyAha , dyAvApqthivIbhyAmevainaM juhoti , pitqbhyo gharmapebhyaH svAhetyAha , ye vai yajvAnaH , te pitaro gharmapAH , tebhya evainaM juhoti 8 rudrA ya rudra hotre svAhetyAha , rudra meva bhAgadheyena samardhayati , sarvataH samanakti , sarvata eva rudraM niravadayate , udaxcaM nirasyati , eSA vai rudra sya dik , svAyAmeva difi rudraM niravadayate , apa upa spqfati medhyatvAya , nAnvIkSate , yadanvIkSeta 9 cakSurasya pramAyukaMM syAt , tasmAnnAnvIkSyaH , apIparo mAhno rAtriyai mA pAhyeSA te agne samittayA samidhyasvAyurme dA varcasA mAxjIrityAha , AyurevAsminvarco dadhAti , apIparo mA rAtriyA ahno mA pAhyeSA te agne samittayA samidhyasvAyurme dA varcasA mAxjIrityAha , AyurevAsminvarco dadhAti , agnirjyotirjyotiragniH svAhA sUryo jyotirjyotiH sUryaH svAhetyAha , yathAyajurevaitat , brahmavAdino vadanti , hotavyamagnihotrA3M! na hotavyA3miti 10 yadyajuSA juhuyAt , ayathApUrvamAhutI juhuyAt , yanna juhuyAt , agniH parA bhavet , bhUH svAhetyeva hotavyam , yathApUrvamAhutI juhoti , nAgniH parA bhavati , hutaMM havirmadhu havirityAha , svadayatyevainam , indra tame'gnAvityAha 11 prANo vA indra tamo'gniH , prANa evainamindra tame'gnau juhoti , pitA no'si mA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai , afyAma te deva gharma madhumato vAjavataH pitumata ityAha , AfiSamevaitAmA fAste , svadhAvino'fImahi tvA mA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai , tejasA vA ete vyqdhyante , ye pravargyeNa caranti , prAfnanti , teja evAtmandadhate 12 saMvatsaraM na mAMM samafnIyAt , na rAmAmupeyAt , na mqnmayena pibet , nAsya rAma ucchiSTaM pibet , teja eva tatsaMM fyati , devAsurAH saMyattA Asan , te devA vijayamupayantaH , vibhrAji saurye brahma saM nyadadhata , yatkiM ca divAkIrtyam , tadetenaiva vratenAgopAyat , tasmAdetadvrataM cAryam , tejaso gopIthAya , tasmAdetAni yajUMM Si vibhrAjaH sauryasyetyAhuH , svAhA tvA sUryasya rafmibhya iti prAtaH saMM sAdayati , svAhA tvA nakSatrebhya iti sAyam , etA vA etasya devatAH , tAbhirevainaMM samardhayati 13 ajarafvinetyAha pradifo gacchetyAha pitqNA-mantaHparidhi pinvayati dhArayetyAha vAco gharmapAstebhya evainaM juhotyanvIkSeta विश्वा आशा दक्षिणसदित्याह । विश्वानेव देवान्प्रीणाति । अथो दुरिष्ट्या एवैनं पाति । विश्वान्देवानयाडिहेत्याह । विश्वानेव देवान्भागधेयेन समर्धयति । स्वाहाकृतस्य घर्मस्य मधोः पिबतमश्विनेत्याह । अश्विनावेव भागधेयेन समर्धयति । स्वाहाग्नये यज्ञियाय शं यजुर्भिरित्याह । अभ्येवैनं घारयति । अथो हविरेवाकः १ अश्विना घर्मं पातँ हार्दिवानमहर्दिवा-भिरूतिभिरित्याह । अश्विनावेव भागधेयेन समर्धयति । अनु वां द्यावा-पृथिवी मँ सातामित्याहानुमत्यै । स्वाहेन्द्र ?ाय स्वाहेन्द्र ?ा वडित्याह । इन्द्र ?ाय हि पुरो हूयते । आश्राव्याह घर्मस्य यजेति । वषट्कृते जुहोति । रक्षसाम-पहत्यै । अनु यजति स्वगाकृत्यै । घर्ममपातमश्विनेत्याह २ पूर्वमेवोदितम् । उत्तरेणाभि गृणाति । अनु वां द्यावापृथिवी अमँ सातामित्याहानुमत्यै । तं प्राव्यं यथावण्णमो दिवे नमः पृथिव्या इत्याह । यथायजुरेवैतत् । दिवि धा इमं यज्ञं यज्ञमिमं दिवि धा इत्याह । सुवर्गमेवैनं लोकं गमयति । दिवं गच्छान्तरिक्षं गच्छ पृथिवीं गच्छेत्याह । एष्वेवैनं लोकेषु प्रति ष्ठापयति । पञ्च प्रदिषो गच्छेत्याह ३ दिक्ष्वेवैनं प्रति ष्ठापयति । देवान्घर्मपान्गच्छ पितॄन्घर्मपान्गच्छेत्याह । उभयेष्वेवैनं प्रति ष्ठापयति । यत्पिन्वते । वर्षुकः पर्जन्यो भवति । तस्मात्पिन्वमानः पुण्यः । यत्प्राङ् पिन्वते । तद्देवानाम् । यद्दक्षिणा । तत्पितृणाम् ४ यत्प्रत्यक् । तन्मनुष्यानाम् । यदुदङ् । तद्रुद्र ?ाणाम् । प्राञ्चमुदञ्चं पिन्वयति । देवत्राकः । अथो खलु । सर्वा अनु दिशः पिन्वयति । सर्वा दिशः समेधन्ते । अन्तःपरिधि पिन्वयति ५ तेजसोऽस्कन्दाय । इषे पीपिह्यूर्जे पीपिहीत्याह । इषमेवोर्जं यजमाने दधाति । यजमानाय पीपिहीत्याह । यजमानायैवैतामाशिषमा शास्ते । मह्यं ज्यैष्ठ्याय पीपिहीत्याह । आत्मन एवैतामाशिषमा शास्ते । त्विष्यै त्वा द्युम्नाय त्वेन्द्रि याय त्वा भूत्यै त्वेत्याह । यथायजुरेवैतत् । धर्मासि सुधर्मा-मेन्यस्मे ब्रह्माणि धारयेत्याह ६ ब्रह्मन्नेवैनं प्रति ष्ठापयति । नेत्त्वा वातः स्कन्दयादिति यद्यभिचरेत् । अमुष्य त्वा प्राणे सादयाम्यमुना सह निरर्थं गच्छेति ब्रूयाद्यं द्विष्यात् । यमेव द्वेष्टि । तेनैनँ सह निरर्थं गमयति । पूष्णे शरसे स्वाहेत्याह । या एव देवता हुतभागाः । ताभ्य एवैनं जुहोति । ग्रावभ्यः स्वाहेत्याह । या एवान्तरिक्षे वाचः ७ ताभ्य एवैनं जुहोति । प्रतिरेभ्यः स्वाहेत्याह । प्राणा वै देवाः प्रतिराः । तेभ्य एवैनं जुहोति । द्यावापृथिवीभ्यः स्वाहेत्याह । द्यावापृथिवीभ्यामेवैनं जुहोति । पितृभ्यो घर्मपेभ्यः स्वाहेत्याह । ये वै यज्वानः । ते पितरो घर्मपाः । तेभ्य एवैनं जुहोति ८ रुद्र ?ाय रुद्र होत्रे स्वाहेत्याह । रुद्र मेव भागधेयेन समर्धयति । सर्वतः समनक्ति । सर्वत एव रुद्रं निरवदयते । उदञ्चं निरस्यति । एषा वै रुद्र स्य दिक् । स्वायामेव दिशि रुद्रं निरवदयते । अप उप स्पृशति मेध्यत्वाय । नान्वीक्षते । यदन्वीक्षेत ९ चक्षुरस्य प्रमायुकँ स्यात् । तस्मान्नान्वीक्ष्यः । अपीपरो माह्नो रात्रियै मा पाह्येषा ते अग्ने समित्तया समिध्यस्वायुर्मे दा वर्चसा माञ्जीरित्याह । आयुरेवास्मिन्वर्चो दधाति । अपीपरो मा रात्रिया अह्नो मा पाह्येषा ते अग्ने समित्तया समिध्यस्वायुर्मे दा वर्चसा माञ्जीरित्याह । आयुरेवास्मिन्वर्चो दधाति । अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः स्वाहा सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहेत्याह । यथायजुरेवैतत् । ब्रह्मवादिनो वदन्ति । होतव्यमग्निहोत्रा३?ं न होतव्या३मिति १० यद्यजुषा जुहुयात् । अयथापूर्वमाहुती जुहुयात् । यन्न जुहुयात् । अग्निः परा भवेत् । भूः स्वाहेत्येव होतव्यम् । यथापूर्वमाहुती जुहोति । नाग्निः परा भवति । हुतँ हविर्मधु हविरित्याह । स्वदयत्येवैनम् । इन्द्र तमेऽग्नावित्याह ११ प्राणो वा इन्द्र तमोऽग्निः । प्राण एवैनमिन्द्र तमेऽग्नौ जुहोति । पिता नोऽसि मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै । अश्याम ते देव घर्म मधुमतो वाजवतः पितुमत इत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । स्वधाविनोऽशीमहि त्वा मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै । तेजसा वा एते व्यृध्यन्ते । ये प्रवर्ग्येण चरन्ति । प्राश्नन्ति । तेज एवात्मन्दधते १२ संवत्सरं न माँ समश्नीयात् । न रामामुपेयात् । न मृन्मयेन पिबेत् । नास्य राम उच्छिष्टं पिबेत् । तेज एव तत्सँ श्यति । देवासुराः संयत्ता आसन् । ते देवा विजयमुपयन्तः । विभ्राजि सौर्ये ब्रह्म सं न्यदधत । यत्किं च दिवाकीर्त्यम् । तदेतेनैव व्रतेनागोपायत् । तस्मादेतद्व्रतं चार्यम् । तेजसो गोपीथाय । तस्मादेतानि यजूँ षि विभ्राजः सौर्यस्येत्याहुः । स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मिभ्य इति प्रातः सँ सादयति । स्वाहा त्वा नक्षत्रेभ्य इति सायम् । एता वा एतस्य देवताः । ताभिरेवैनँ समर्धयति १३ अजरश्विनेत्याह प्रदिशो गच्छेत्याह पितृणा-मन्तःपरिधि पिन्वयति धारयेत्याह वाचो घर्मपास्तेभ्य एवैनं जुहोत्यन्वीक्षेत विश्वा आशा दक्षिणसदित्याह । विश्वानेव देवान्प्रीणाति । अथो दुरिष्ट्या एवैनं पाति । विश्वान्देवानयाडिहेत्याह । विश्वानेव देवान्भागधेयेन समर्धयति । स्वाहाकृतस्य घर्मस्य मधोः पिबतमश्विनेत्याह । अश्विनावेव भागधेयेन समर्धयति । स्वाहाग्नये यज्ञियाय शं यजुर्भिरित्याह । अभ्येवैनं घारयति । अथो हविरेवाकः १ अश्विना घर्मं पातँ हार्दिवानमहर्दिवा-भिरूतिभिरित्याह । अश्विनावेव भागधेयेन समर्धयति । अनु वां द्यावा-पृथिवी मँ सातामित्याहानुमत्यै । स्वाहेन्द्रा य स्वाहेन्द्रा वडित्याह । इन्द्रा य हि पुरो हूयते । आश्राव्याह घर्मस्य यजेति । वषट्कृते जुहोति । रक्षसाम-पहत्यै । अनु यजति स्वगाकृत्यै । घर्ममपातमश्विनेत्याह २ पूर्वमेवोदितम् । उत्तरेणाभि गृणाति । अनु वां द्यावापृथिवी अमँ सातामित्याहानुमत्यै । तं प्राव्यं यथावण्णमो दिवे नमः पृथिव्या इत्याह । यथायजुरेवैतत् । दिवि धा इमं यज्ञं यज्ञमिमं दिवि धा इत्याह । सुवर्गमेवैनं लोकं गमयति । दिवं गच्छान्तरिक्षं गच्छ पृथिवीं गच्छेत्याह । एष्वेवैनं लोकेषु प्रति ष्ठापयति । पञ्च प्रदिषो गच्छेत्याह ३ दिक्ष्वेवैनं प्रति ष्ठापयति । देवान्घर्मपान्गच्छ पितॄन्घर्मपान्गच्छेत्याह । उभयेष्वेवैनं प्रति ष्ठापयति । यत्पिन्वते । वर्षुकः पर्जन्यो भवति । तस्मात्पिन्वमानः पुण्यः । यत्प्राङ् पिन्वते । तद्देवानाम् । यद्दक्षिणा । तत्पितृणाम् ४ यत्प्रत्यक् । तन्मनुष्यानाम् । यदुदङ् । तद्रुद्रा णाम् । प्राञ्चमुदञ्चं पिन्वयति । देवत्राकः । अथो खलु । सर्वा अनु दिशः पिन्वयति । सर्वा दिशः समेधन्ते । अन्तःपरिधि पिन्वयति ५ तेजसोऽस्कन्दाय । इषे पीपिह्यूर्जे पीपिहीत्याह । इषमेवोर्जं यजमाने दधाति । यजमानाय पीपिहीत्याह । यजमानायैवैतामाशिषमा शास्ते । मह्यं ज्यैष्ठ्याय पीपिहीत्याह । आत्मन एवैतामाशिषमा शास्ते । त्विष्यै त्वा द्युम्नाय त्वेन्द्रि याय त्वा भूत्यै त्वेत्याह । यथायजुरेवैतत् । धर्मासि सुधर्मा-मेन्यस्मे ब्रह्माणि धारयेत्याह ६ ब्रह्मन्नेवैनं प्रति ष्ठापयति । नेत्त्वा वातः स्कन्दयादिति यद्यभिचरेत् । अमुष्य त्वा प्राणे सादयाम्यमुना सह निरर्थं गच्छेति ब्रूयाद्यं द्विष्यात् । यमेव द्वेष्टि । तेनैनँ सह निरर्थं गमयति । पूष्णे शरसे स्वाहेत्याह । या एव देवता हुतभागाः । ताभ्य एवैनं जुहोति । ग्रावभ्यः स्वाहेत्याह । या एवान्तरिक्षे वाचः ७ ताभ्य एवैनं जुहोति । प्रतिरेभ्यः स्वाहेत्याह । प्राणा वै देवाः प्रतिराः । तेभ्य एवैनं जुहोति । द्यावापृथिवीभ्यः स्वाहेत्याह । द्यावापृथिवीभ्यामेवैनं जुहोति । पितृभ्यो घर्मपेभ्यः स्वाहेत्याह । ये वै यज्वानः । ते पितरो घर्मपाः । तेभ्य एवैनं जुहोति ८ रुद्रा य रुद्र होत्रे स्वाहेत्याह । रुद्र मेव भागधेयेन समर्धयति । सर्वतः समनक्ति । सर्वत एव रुद्रं निरवदयते । उदञ्चं निरस्यति । एषा वै रुद्र स्य दिक् । स्वायामेव दिशि रुद्रं निरवदयते । अप उप स्पृशति मेध्यत्वाय । नान्वीक्षते । यदन्वीक्षेत ९ चक्षुरस्य प्रमायुकँ स्यात् । तस्मान्नान्वीक्ष्यः । अपीपरो माह्नो रात्रियै मा पाह्येषा ते अग्ने समित्तया समिध्यस्वायुर्मे दा वर्चसा माञ्जीरित्याह । आयुरेवास्मिन्वर्चो दधाति । अपीपरो मा रात्रिया अह्नो मा पाह्येषा ते अग्ने समित्तया समिध्यस्वायुर्मे दा वर्चसा माञ्जीरित्याह । आयुरेवास्मिन्वर्चो दधाति । अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः स्वाहा सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहेत्याह । यथायजुरेवैतत् । ब्रह्मवादिनो वदन्ति । होतव्यमग्निहोत्रा३ं! न होतव्या३मिति १० यद्यजुषा जुहुयात् । अयथापूर्वमाहुती जुहुयात् । यन्न जुहुयात् । अग्निः परा भवेत् । भूः स्वाहेत्येव होतव्यम् । यथापूर्वमाहुती जुहोति । नाग्निः परा भवति । हुतँ हविर्मधु हविरित्याह । स्वदयत्येवैनम् । इन्द्र तमेऽग्नावित्याह ११ प्राणो वा इन्द्र तमोऽग्निः । प्राण एवैनमिन्द्र तमेऽग्नौ जुहोति । पिता नोऽसि मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै । अश्याम ते देव घर्म मधुमतो वाजवतः पितुमत इत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । स्वधाविनोऽशीमहि त्वा मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै । तेजसा वा एते व्यृध्यन्ते । ये प्रवर्ग्येण चरन्ति । प्राश्नन्ति । तेज एवात्मन्दधते १२ संवत्सरं न माँ समश्नीयात् । न रामामुपेयात् । न मृन्मयेन पिबेत् । नास्य राम उच्छिष्टं पिबेत् । तेज एव तत्सँ श्यति । देवासुराः संयत्ता आसन् । ते देवा विजयमुपयन्तः । विभ्राजि सौर्ये ब्रह्म सं न्यदधत । यत्किं च दिवाकीर्त्यम् । तदेतेनैव व्रतेनागोपायत् । तस्मादेतद्व्रतं चार्यम् । तेजसो गोपीथाय । तस्मादेतानि यजूँ षि विभ्राजः सौर्यस्येत्याहुः । स्वाहा त्वा सूर्यस्य रश्मिभ्य इति प्रातः सँ सादयति । स्वाहा त्वा नक्षत्रेभ्य इति सायम् । एता वा एतस्य देवताः । ताभिरेवैनँ समर्धयति १३ अजरश्विनेत्याह प्रदिशो गच्छेत्याह पितृणा-मन्तःपरिधि पिन्वयति धारयेत्याह वाचो घर्मपास्तेभ्य एवैनं जुहोत्यन्वीक्षेत `mR y; te idiv xuÉgit it§ a;ütIjuRhoit ) zNdoÉ.rev;Syw>yo lok>y" xucmv yjte ) yTyg[e juhoit ) aqeyTyqeyit ) ]y me lok;" ) E>y Ev lok>y" xucmv yjte ) anu no´;numitárTy;h;numTyw ) idvSTv; prSp;y; Ty;h ) idv Evem;\ lok;Nd;/;r ) b[÷,STv; prSp;y; Ty;h 1 Eãvev lokWu p[j; d;/;r ) p[;,Sy Tv; prSp;y; Ty;h ) p[j;Sve ) v p[;,;Nd;/;r ) ²xro v; Et´DSy ) yTp[vGyR" ) as* %lu v; a;idTy" p[vGyR" ) t' y¶²=,; p[TymudmuÃ;syet( ) Éj÷' yDSy ²xro hret( ) p[;muÃ;syit ) purSt;dev yDSy ²xr" p[it d/;it 2 p[;muÃ;syit ) tSm;ds;v;idTy" purSt;dudeit ) xfopy-m;N/iv];É, /O·I TyNvvhr²Nt ) s;Tm;nmevwn\ stnu' kroit ) s;Tm;-muâãm\ lok .vit ) y Ev' ved ) a*duMbr;É, .v²Nt ) èGv;R ¬du-Mbr" ) èjRmev;v ¨N/e ) vTmRn; v; aNÉvTy 3 yD\ r=;\ És Éj`;\ s²Nt ) s;»; p[Stot;Nvvwit ) s;m vw r=oh; ) r=s;mphTyw ) i]inR/n-mupwit ) ]y me lok;" ) E>y Ev lok>yo r=;\ Syp h²Nt ) pu¨W"pu¨Wo in/nmupwit ) pu¨W"pu¨Wo ih r=SvI ) r=s;mphTyw 4 yTpOÉqVy;-muÃ;syet( ) pOÉqvI\ xuc;pRyet( ) ydPsu ) ap" xuc;pRyet( ) ydoW/IWu ) aoW/I" xuc;pRyet( ) yÃnSpitWu ) vnSptI( zÚc;pRyet( ) ihr gharma yA te divi fugiti tisra AhutIrjuhoti , chandobhirevAsyaibhyo lokebhyaH fucamava yajate , iyatyagre juhoti , atheyatyatheyati , traya ime lokAH , ebhya eva lokebhyaH fucamava yajate , anu no'dyAnumatirityAhAnumatyai , divastvA paraspAyA ityAha , diva evemAMM lokAndAdhAra , brahmaNastvA paraspAyA ityAha 1 eSveva lokeSu prajA dAdhAra , prANasya tvA paraspAyA ityAha , prajAsve , va prANAndAdhAra , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , asau khalu vA AdityaH pravargyaH , taM yaddakSiNA pratyaxcamudaxcamudvAsayet , jihmaM yajxasya firo haret , prAxcamudvAsayati , purastAdeva yajxasya firaH prati dadhAti 2 prAxcamudvAsayati , tasmAdasAvAdityaH purastAdudeti , faphopaya-mAndhavitrANi dhqSTI ityanvavaharanti , sAtmAnamevainaMM satanuM karoti , sAtmA-'muSmiMM loke bhavati , ya evaM veda , audumbarANi bhavanti , UrgvA udu-mbaraH , UrjamevAva rundhe , vartmanA vA anvitya 3 yajxaMM rakSAMM si jighAMM santi , sAmnA prastotA'nvavaiti , sAma vai rakSohA , rakSasAmapahatyai , trirnidhana-mupaiti , traya ime lokAH , ebhya eva lokebhyo rakSAMM syapa hanti , puruSaHpuruSo nidhanamupaiti , puruSaHpuruSo hi rakSasvI , rakSasAmapahatyai 4 yatpqthivyA-mudvAsayet , pqthivIMM fucArpayet , yadapsu , apaH fucArpayet , yadoSadhISu , oSadhIH fucArpayet , yadvanaspatiSu , vanaspatIx chucArpayet , hiraNyaM nidhAyodvAsayati , amqtaM vai hiraNyam 5 amqta evainaM prati SThApayati , valgurasi faMyudhAyA iti triH pariSixcanparyeti , trivqdvA agniH , yAvAnevAgniH , tasya fucaMM famayati , triH punaH paryeti , SaTsaM padyante , SaDvA qtavaH , qtubhirevAsya fucaMM famayati , catuHsraktirnAbhirq-tasyetyAha 6 iyaM vA qtam , tasyA eSa eva nAbhiH , yatpravargyaH , tasmAdevamAha , sado vifvAyurityAha , sado hIyam , apa dveSo apa hvara ityAha bhrAtqvyApanutyai , gharmaitatte'nnametatpurISamiti dadhnA madhumifreNa pUrayati , UrgvA annAdyaM dadhi , UrjaivainamannAdyena samardhayati 7 anafanAyuko bhava-ti , ya evaM veda , rantirnAmAsi divyo gandharva ityAha , rUpa-mevAsyaitanmahimAnaMM rantiM bandhutAM vyA caSTe , samahamAyuSA saM prANenetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , vyasau yo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityAha , abhicAra evAsyaiSaH , acikradadvqSA harirityAha , vqSA hyeSaH 8 vqSA hariH , mahAnmitro na darfata ityAha , stautyevainametat , cidasi samudra yonirityAha , svAmevainaM yoniM gamayati , namaste astu mA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai , vifvAvasuMM soma gandharvamityAha , yadevAsya kriyamANasyAntaryanti , tadevAsyaitenA pyAyayati , vifvAvasurabhi tanno gqNAtvityAha 9 pUrvamevoditam , uttareNAbhi gqNAti , dhiyo hinvAno dhiya inno avyAdityAha , qtUnevAsmai kalpayati , prAsAM gandharvo amqtAni vocadityAha , prANA vA amqtAH , prANAnevAsmai kalpayati , etattvaM deva gharma devo devAnupAgA ityAha , devo hyeSa sandevAnupaiti , idamahaM manuSyo manuSyAnityAha 10 manuSyo hi , eSa sanmanuSyAnupaiti , Ifvaro vai pravargyamudvAsayan , prajAM pafUntsomapIthamanUdvAsaH somapIthAnu mehi , saha prajayA saha rAyaspoSeNetyAha , prajAmeva pafUntsomapIthamAtmandhatte , sumitrA na Apa oSadhayaH santvityAha , AfiSamevaitAmA fAste , durmitrAstasmai bhUyAsuryo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityAha , abhicAra evAsyaiSaH , pra vA eSo'smAllokAccyavate , yaH pravargyamudvAsayati , udu tyaM citramiti saurIbhyAmqghyAM punaretya gArhapatye juhoti , ayaM vai loko gArhapatyaH , asminneva loke prati tiSThati , asau khalu vA AdityaH suvargo lokaH , yatsaurI bhavataH , tenaiva suvargAllokAnnaiti 11 brahmaNastvA paraspAyA ityAha dadhAtyanvitya rakSasvI rakSasAmapahatyai vai hiraNyamAhArdhayati hyeSa gqNAtvityAha gharma yA te divi fugiti tisra AhutIrjuhoti , chandobhirevAsyaibhyo lokebhyaH fucamava yajate , iyatyagre juhoti , atheyatyatheyati , traya ime lokAH , ebhya eva lokebhyaH fucamava yajate , anu no'dyAnumatirityAhAnumatyai , divastvA paraspAyA ityAha , diva evemAMM lokAndAdhAra , brahmaNastvA paraspAyA ityAha 1 eSveva lokeSu prajA dAdhAra , prANasya tvA paraspAyA ityAha , prajAsve , va prANAndAdhAra , firo vA etadyajxasya , yatpravargyaH , asau khalu vA AdityaH pravargyaH , taM yaddakSiNA pratyaxcamudaxcamudvAsayet , jihmaM yajxasya firo haret , prAxcamudvAsayati , purastAdeva yajxasya firaH prati dadhAti 2 prAxcamudvAsayati , tasmAdasAvAdityaH purastAdudeti , faphopaya-mAndhavitrANi dhqSTI ityanvavaharanti , sAtmAnamevainaMM satanuM karoti , sAtmA-'muSmiMM loke bhavati , ya evaM veda , audumbarANi bhavanti , UrgvA udu-mbaraH , UrjamevAva rundhe , vartmanA vA an!vitya 3 yajxaMM rakSAMM si jighAMM santi , sAmnA prastotA'nvavaiti , sAma vai rakSohA , rakSasAmapahatyai , trirnidhana-mupaiti , traya ime lokAH , ebhya eva lokebhyo rakSAMM syapa hanti , puruSaHpuruSo nidhanamupaiti , puruSaHpuruSo hi rakSasvI , rakSasAmapahatyai 4 yatpqthivyA-mudvAsayet , pqthivIMM fucArpayet , yadapsu , apaH fucArpayet , yadoSadhISu , oSadhIH fucArpayet , yadvanaspatiSu , vanaspatIx chucArpayet , hiraNyaM nidhAyodvAsayati , amqtaM vai hiraNyam 5 amqta evainaM prati SThApayati , valgurasi faMyudhAyA iti triH pariSixcanparyeti , trivqdvA agniH , yAvAnevAgniH , tasya fucaMM famayati , triH punaH paryeti , SaTsaM padyante , SaDvA qtavaH , qtubhirevAsya fucaMM famayati , catuHsraktirnAbhirq-tasyetyAha 6 iyaM vA qtam , tasyA eSa eva nAbhiH , yatpravargyaH , tasmAdevamAha , sado vifvAyurityAha , sado hIyam , apa dveSo apa hvara ityAha bhrAtqvyApanutyai , gharmaitatte'nnametatpurISamiti dadhnA madhumifreNa pUrayati , UrgvA annAdyaM dadhi , UrjaivainamannAdyena samardhayati 7 anafanAyuko bhava-ti , ya evaM veda , rantirnAmAsi divyo gandharva ityAha , rUpa-mevAsyaitanmahimAnaMM rantiM bandhutAM vyA caSTe , samahamAyuSA saM prANenetyAha , AfiSamevaitAmA fAste , vyasau yo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityAha , abhicAra evAsyaiSaH , acikradadvqSA harirityAha , vqSA hyeSaH 8 vqSA hariH , mahAnmitro na darfata ityAha , stautyevainametat , cidasi samudra yonirityAha , svAmevainaM yoniM gamayati , namaste astu mA mA hiMM sIrityAhAhiMM sAyai , vifvAvasuMM soma gandharvamityAha , yadevAsya kriyamANasyAntaryanti , tadevAsyaitenA pyAyayati , vifvAvasurabhi tanno gqNAtvityAha 9 pUrvamevoditam , uttareNAbhi gqNAti , dhiyo hinvAno dhiya inno avyAdityAha , qtUnevAsmai kalpayati , prAsAM gandharvo amqtAni vocadityAha , prANA vA amqtAH , prANAnevAsmai kalpayati , etattvaM deva gharma devo devAnupAgA ityAha , devo hyeSa sandevAnupaiti , idamahaM manuSyo manuSyAnityAha 10 manuSyo hi , eSa sanmanuSyAnupaiti , Ifvaro vai pravargyamudvAsayan , prajAM pafUntsomapIthamanUdvAsaH somapIthAnu mehi , saha prajayA saha rAyaspoSeNetyAha , prajAmeva pafUntsomapIthamAtmandhatte , sumitrA na Apa oSadhayaH santvityAha , AfiSamevaitAmA fAste , durmitrAstasmai bhUyAsuryo'smAndveSTi yaM ca vayaM dviSma ityAha , abhicAra evAsyaiSaH , pra vA eSo'smAllokAccyavate , yaH pravargyamudvAsayati , udu tyaM citramiti saurIbhyAmqghyAM punaretya gArhapatye juhoti , ayaM vai loko gArhapatyaH , asminneva loke prati tiSThati , asau khalu vA AdityaH suvargo lokaH , yatsaurI bhavataH , tenaiva suvargAllokAnnaiti 11 brahmaNastvA paraspAyA ityAha dadhAtyan!vitya rakSasvI rakSasAmapahatyai vai hiraNyamAhArdhayati hyeSa gqNAtvityAha घर्म या ते दिवि शुगिति तिस्र आहुतीर्जुहोति । छन्दोभिरेवास्यैभ्यो लोकेभ्यः शुचमव यजते । इयत्यग्रे जुहोति । अथेयत्यथेयति । त्रय इमे लोकाः । एभ्य एव लोकेभ्यः शुचमव यजते । अनु नोऽद्यानुमतिरित्याहानुमत्यै । दिवस्त्वा परस्पाया इत्याह । दिव एवेमाँ लोकान्दाधार । ब्रह्मणस्त्वा परस्पाया इत्याह १ एष्वेव लोकेषु प्रजा दाधार । प्राणस्य त्वा परस्पाया इत्याह । प्रजास्वे । व प्राणान्दाधार । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । असौ खलु वा आदित्यः प्रवर्ग्यः । तं यद्दक्षिणा प्रत्यञ्चमुदञ्चमुद्वासयेत् । जिह्मं यज्ञस्य शिरो हरेत् । प्राञ्चमुद्वासयति । पुरस्तादेव यज्ञस्य शिरः प्रति दधाति २ प्राञ्चमुद्वासयति । तस्मादसावादित्यः पुरस्तादुदेति । शफोपय-मान्धवित्राणि धृष्टी इत्यन्ववहरन्ति । सात्मानमेवैनँ सतनुं करोति । सात्मा-ऽमुष्मिँ लोके भवति । य एवं वेद । औदुम्बराणि भवन्ति । ऊर्ग्वा उदु-म्बरः । ऊर्जमेवाव रुन्धे । वर्त्मना वा अन्वित्य ३ यज्ञँ रक्षाँ सि जिघाँ सन्ति । साम्ना प्रस्तोताऽन्ववैति । साम वै रक्षोहा । रक्षसामपहत्यै । त्रिर्निधन-मुपैति । त्रय इमे लोकाः । एभ्य एव लोकेभ्यो रक्षाँ स्यप हन्ति । पुरुषःपुरुषो निधनमुपैति । पुरुषःपुरुषो हि रक्षस्वी । रक्षसामपहत्यै ४ यत्पृथिव्या-मुद्वासयेत् । पृथिवीँ शुचार्पयेत् । यदप्सु । अपः शुचार्पयेत् । यदोषधीषु । ओषधीः शुचार्पयेत् । यद्वनस्पतिषु । वनस्पतीञ् छुचार्पयेत् । हिरण्यं निधायोद्वासयति । अमृतं वै हिरण्यम् ५ अमृत एवैनं प्रति ष्ठापयति । वल्गुरसि शंयुधाया इति त्रिः परिषिञ्चन्पर्येति । त्रिवृद्वा अग्निः । यावानेवाग्निः । तस्य शुचँ शमयति । त्रिः पुनः पर्येति । षट्सं पद्यन्ते । षड्वा ऋतवः । ऋतुभिरेवास्य शुचँ शमयति । चतुःस्रक्तिर्नाभिरृ-तस्येत्याह ६ इयं वा ऋतम् । तस्या एष एव नाभिः । यत्प्रवर्ग्यः । तस्मादेवमाह । सदो विश्वायुरित्याह । सदो हीयम् । अप द्वेषो अप ह्वर इत्याह भ्रातृव्यापनुत्यै । घर्मैतत्तेऽन्नमेतत्पुरीषमिति दध्ना मधुमिश्रेण पूरयति । ऊर्ग्वा अन्नाद्यं दधि । ऊर्जैवैनमन्नाद्येन समर्धयति ७ अनशनायुको भव-ति । य एवं वेद । रन्तिर्नामासि दिव्यो गन्धर्व इत्याह । रूप-मेवास्यैतन्महिमानँ रन्तिं बन्धुतां व्या चष्टे । समहमायुषा सं प्राणेनेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । व्यसौ योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्याह । अभिचार एवास्यैषः । अचिक्रदद्वृषा हरिरित्याह । वृषा ह्येषः ८ वृषा हरिः । महान्मित्रो न दर्शत इत्याह । स्तौत्येवैनमेतत् । चिदसि समुद्र योनिरित्याह । स्वामेवैनं योनिं गमयति । नमस्ते अस्तु मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै । विश्वावसुँ सोम गन्धर्वमित्याह । यदेवास्य क्रियमाणस्यान्तर्यन्ति । तदेवास्यैतेना प्याययति । विश्वावसुरभि तन्नो गृणात्वित्याह ९ पूर्वमेवोदितम् । उत्तरेणाभि गृणाति । धियो हिन्वानो धिय इन्नो अव्यादित्याह । ऋतूनेवास्मै कल्पयति । प्रासां गन्धर्वो अमृतानि वोचदित्याह । प्राणा वा अमृताः । प्राणानेवास्मै कल्पयति । एतत्त्वं देव घर्म देवो देवानुपागा इत्याह । देवो ह्येष सन्देवानुपैति । इदमहं मनुष्यो मनुष्यानित्याह १० मनुष्यो हि । एष सन्मनुष्यानुपैति । ईश्वरो वै प्रवर्ग्यमुद्वासयन् । प्रजां पशून्त्सोमपीथमनूद्वासः सोमपीथानु मेहि । सह प्रजया सह रायस्पोषेणेत्याह । प्रजामेव पशून्त्सोमपीथमात्मन्धत्ते । सुमित्रा न आप ओषधयः सन्त्वित्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । दुर्मित्रास्तस्मै भूयासुर्योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्याह । अभिचार एवास्यैषः । प्र वा एषोऽस्माल्लोकाच्च्यवते । यः प्रवर्ग्यमुद्वासयति । उदु त्यं चित्रमिति सौरीभ्यामृघ्यां पुनरेत्य गार्हपत्ये जुहोति । अयं वै लोको गार्हपत्यः । अस्मिन्नेव लोके प्रति तिष्ठति । असौ खलु वा आदित्यः सुवर्गो लोकः । यत्सौरी भवतः । तेनैव सुवर्गाल्लोकान्नैति ११ ब्रह्मणस्त्वा परस्पाया इत्याह दधात्यन्वित्य रक्षस्वी रक्षसामपहत्यै वै हिरण्यमाहार्धयति ह्येष गृणात्वित्याह घर्म या ते दिवि शुगिति तिस्र आहुतीर्जुहोति । छन्दोभिरेवास्यैभ्यो लोकेभ्यः शुचमव यजते । इयत्यग्रे जुहोति । अथेयत्यथेयति । त्रय इमे लोकाः । एभ्य एव लोकेभ्यः शुचमव यजते । अनु नोऽद्यानुमतिरित्याहानुमत्यै । दिवस्त्वा परस्पाया इत्याह । दिव एवेमाँ लोकान्दाधार । ब्रह्मणस्त्वा परस्पाया इत्याह १ एष्वेव लोकेषु प्रजा दाधार । प्राणस्य त्वा परस्पाया इत्याह । प्रजास्वे । व प्राणान्दाधार । शिरो वा एतद्यज्ञस्य । यत्प्रवर्ग्यः । असौ खलु वा आदित्यः प्रवर्ग्यः । तं यद्दक्षिणा प्रत्यञ्चमुदञ्चमुद्वासयेत् । जिह्मं यज्ञस्य शिरो हरेत् । प्राञ्चमुद्वासयति । पुरस्तादेव यज्ञस्य शिरः प्रति दधाति २ प्राञ्चमुद्वासयति । तस्मादसावादित्यः पुरस्तादुदेति । शफोपय-मान्धवित्राणि धृष्टी इत्यन्ववहरन्ति । सात्मानमेवैनँ सतनुं करोति । सात्मा-ऽमुष्मिँ लोके भवति । य एवं वेद । औदुम्बराणि भवन्ति । ऊर्ग्वा उदु-म्बरः । ऊर्जमेवाव रुन्धे । वर्त्मना वा अन्!वित्य ३ यज्ञँ रक्षाँ सि जिघाँ सन्ति । साम्ना प्रस्तोताऽन्ववैति । साम वै रक्षोहा । रक्षसामपहत्यै । त्रिर्निधन-मुपैति । त्रय इमे लोकाः । एभ्य एव लोकेभ्यो रक्षाँ स्यप हन्ति । पुरुषःपुरुषो निधनमुपैति । पुरुषःपुरुषो हि रक्षस्वी । रक्षसामपहत्यै ४ यत्पृथिव्या-मुद्वासयेत् । पृथिवीँ शुचार्पयेत् । यदप्सु । अपः शुचार्पयेत् । यदोषधीषु । ओषधीः शुचार्पयेत् । यद्वनस्पतिषु । वनस्पतीञ् छुचार्पयेत् । हिरण्यं निधायोद्वासयति । अमृतं वै हिरण्यम् ५ अमृत एवैनं प्रति ष्ठापयति । वल्गुरसि शंयुधाया इति त्रिः परिषिञ्चन्पर्येति । त्रिवृद्वा अग्निः । यावानेवाग्निः । तस्य शुचँ शमयति । त्रिः पुनः पर्येति । षट्सं पद्यन्ते । षड्वा ऋतवः । ऋतुभिरेवास्य शुचँ शमयति । चतुःस्रक्तिर्नाभिरृ-तस्येत्याह ६ इयं वा ऋतम् । तस्या एष एव नाभिः । यत्प्रवर्ग्यः । तस्मादेवमाह । सदो विश्वायुरित्याह । सदो हीयम् । अप द्वेषो अप ह्वर इत्याह भ्रातृव्यापनुत्यै । घर्मैतत्तेऽन्नमेतत्पुरीषमिति दध्ना मधुमिश्रेण पूरयति । ऊर्ग्वा अन्नाद्यं दधि । ऊर्जैवैनमन्नाद्येन समर्धयति ७ अनशनायुको भव-ति । य एवं वेद । रन्तिर्नामासि दिव्यो गन्धर्व इत्याह । रूप-मेवास्यैतन्महिमानँ रन्तिं बन्धुतां व्या चष्टे । समहमायुषा सं प्राणेनेत्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । व्यसौ योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्याह । अभिचार एवास्यैषः । अचिक्रदद्वृषा हरिरित्याह । वृषा ह्येषः ८ वृषा हरिः । महान्मित्रो न दर्शत इत्याह । स्तौत्येवैनमेतत् । चिदसि समुद्र योनिरित्याह । स्वामेवैनं योनिं गमयति । नमस्ते अस्तु मा मा हिँ सीरित्याहाहिँ सायै । विश्वावसुँ सोम गन्धर्वमित्याह । यदेवास्य क्रियमाणस्यान्तर्यन्ति । तदेवास्यैतेना प्याययति । विश्वावसुरभि तन्नो गृणात्वित्याह ९ पूर्वमेवोदितम् । उत्तरेणाभि गृणाति । धियो हिन्वानो धिय इन्नो अव्यादित्याह । ऋतूनेवास्मै कल्पयति । प्रासां गन्धर्वो अमृतानि वोचदित्याह । प्राणा वा अमृताः । प्राणानेवास्मै कल्पयति । एतत्त्वं देव घर्म देवो देवानुपागा इत्याह । देवो ह्येष सन्देवानुपैति । इदमहं मनुष्यो मनुष्यानित्याह १० मनुष्यो हि । एष सन्मनुष्यानुपैति । ईश्वरो वै प्रवर्ग्यमुद्वासयन् । प्रजां पशून्त्सोमपीथमनूद्वासः सोमपीथानु मेहि । सह प्रजया सह रायस्पोषेणेत्याह । प्रजामेव पशून्त्सोमपीथमात्मन्धत्ते । सुमित्रा न आप ओषधयः सन्त्वित्याह । आशिषमेवैतामा शास्ते । दुर्मित्रास्तस्मै भूयासुर्योऽस्मान्द्वेष्टि यं च वयं द्विष्म इत्याह । अभिचार एवास्यैषः । प्र वा एषोऽस्माल्लोकाच्च्यवते । यः प्रवर्ग्यमुद्वासयति । उदु त्यं चित्रमिति सौरीभ्यामृघ्यां पुनरेत्य गार्हपत्ये जुहोति । अयं वै लोको गार्हपत्यः । अस्मिन्नेव लोके प्रति तिष्ठति । असौ खलु वा आदित्यः सुवर्गो लोकः । यत्सौरी भवतः । तेनैव सुवर्गाल्लोकान्नैति ११ ब्रह्मणस्त्वा परस्पाया इत्याह दधात्यन्!वित्य रक्षस्वी रक्षसामपहत्यै वै हिरण्यमाहार्धयति ह्येष गृणात्वित्याह sivt; .UTv; p[qmehNp[ vOJyte ) ten k;m;\ Eit ) yâd(ÃtIyehNp[vOJyte ) aɦ.URTv; dev;neit ) yÿOtIyehNp[vOJyte ) v;yu.URTv; p[;,;neit ) y°tuqeRhNp[vOJyte ) a;idTyo .UTv; rXmIneit ) yTpme hNp[vOJyte ) cN{ m; .UTv; n=]; savitA bhUtvA prathame'hanpra vqjyate , tena kAmAMM eti , yaddvitIye'hanpravqjyate , agnirbhUtvA devAneti , yattqtIye'hanpravqjyate , vAyurbhUtvA prANAneti , yaccaturthe'hanpravqjyate , Adityo bhUtvA rafmIneti , yatpame hanpravqjyate , candra mA bhUtvA nakSatrANyeti 1 yatSaSThe'hanpravqjyate , qturbhUtvA saMvatsarameti , yatsaptame'hanpravqjyate , dhAtA bhUtvA fakvarImeti , yadaSThame'hanpravqjyate , bqhaspatirbhUtvA gAyatrImeti , yannavame'hanpravqjyate , mitro bhUtvA trivqta imAMM lokAneti , yaddafame'hanpravqjyate , varuNo bhUtvA virAjameti 2 yadekAdafe'hanpravqjyate , indra ?o bhUtvA triSTubhameti , yaddvAdafe'hanpravqjyate , somo bhUtvA sutyAmeti , yatpurastAdupasadAM pravqjyate , tasmAditaH parAz amUMM lokAMM stapanneti , yadupariSTAdupasadAM pravqjyate , tasmAdamuto'rvAz imAz lokAMM stapanneti , ya evaM veda , aiva tapati 3 nakSatrANyeti virAjameti savitA bhUtvA prathame'hanpra vqjyate , tena kAmAMM eti , yaddvitIye'hanpravqjyate , agnirbhUtvA devAneti , yattqtIye'hanpravqjyate , vAyurbhUtvA prANAneti , yaccaturthe'hanpravqjyate , Adityo bhUtvA rafmIneti , yatpame hanpravqjyate , candra mA bhUtvA nakSatrANyeti 1 yatSaSThe'hanpravqjyate , qturbhUtvA saMvatsarameti , yatsaptame'hanpravqjyate , dhAtA bhUtvA fakvarImeti , yadaSThame'hanpravqjyate , bqhaspatirbhUtvA gAyatrImeti , yannavame'hanpravqjyate , mitro bhUtvA trivqta imAMM lokAneti , yaddafame'hanpravqjyate , varuNo bhUtvA virAjameti 2 yadekAdafe'hanpravqjyate , indro bhUtvA triSTubhameti , yaddvAdafe'hanpravqjyate , somo bhUtvA sutyAmeti , yatpurastAdupasadAM pravqjyate , tasmAditaH parAz amUMM lokAMM stapanneti , yadupariSTAdupasadAM pravqjyate , tasmAdamuto'rvAz imAz lokAMM stapanneti , ya evaM veda , aiva tapati 3 nakSatrANyeti virAjameti सविता भूत्वा प्रथमेऽहन्प्र वृज्यते । तेन कामाँ एति । यद्द्वितीयेऽहन्प्रवृज्यते । अग्निर्भूत्वा देवानेति । यत्तृतीयेऽहन्प्रवृज्यते । वायुर्भूत्वा प्राणानेति । यच्चतुर्थेऽहन्प्रवृज्यते । आदित्यो भूत्वा रश्मीनेति । यत्पमे हन्प्रवृज्यते । चन्द्र मा भूत्वा नक्षत्राण्येति १ यत्षष्ठेऽहन्प्रवृज्यते । ऋतुर्भूत्वा संवत्सरमेति । यत्सप्तमेऽहन्प्रवृज्यते । धाता भूत्वा शक्वरीमेति । यदष्ठमेऽहन्प्रवृज्यते । बृहस्पतिर्भूत्वा गायत्रीमेति । यन्नवमेऽहन्प्रवृज्यते । मित्रो भूत्वा त्रिवृत इमाँ लोकानेति । यद्दशमेऽहन्प्रवृज्यते । वरुणो भूत्वा विराजमेति २ यदेकादशेऽहन्प्रवृज्यते । इन्द्र ?ो भूत्वा त्रिष्टुभमेति । यद्द्वादशेऽहन्प्रवृज्यते । सोमो भूत्वा सुत्यामेति । यत्पुरस्तादुपसदां प्रवृज्यते । तस्मादितः पराङ् अमूँ लोकाँ स्तपन्नेति । यदुपरिष्टादुपसदां प्रवृज्यते । तस्मादमुतोऽर्वाङ् इमाङ् लोकाँ स्तपन्नेति । य एवं वेद । ऐव तपति ३ नक्षत्राण्येति विराजमेति सविता भूत्वा प्रथमेऽहन्प्र वृज्यते । तेन कामाँ एति । यद्द्वितीयेऽहन्प्रवृज्यते । अग्निर्भूत्वा देवानेति । यत्तृतीयेऽहन्प्रवृज्यते । वायुर्भूत्वा प्राणानेति । यच्चतुर्थेऽहन्प्रवृज्यते । आदित्यो भूत्वा रश्मीनेति । यत्पमे हन्प्रवृज्यते । चन्द्र मा भूत्वा नक्षत्राण्येति १ यत्षष्ठेऽहन्प्रवृज्यते । ऋतुर्भूत्वा संवत्सरमेति । यत्सप्तमेऽहन्प्रवृज्यते । धाता भूत्वा शक्वरीमेति । यदष्ठमेऽहन्प्रवृज्यते । बृहस्पतिर्भूत्वा गायत्रीमेति । यन्नवमेऽहन्प्रवृज्यते । मित्रो भूत्वा त्रिवृत इमाँ लोकानेति । यद्दशमेऽहन्प्रवृज्यते । वरुणो भूत्वा विराजमेति २ यदेकादशेऽहन्प्रवृज्यते । इन्द्रो भूत्वा त्रिष्टुभमेति । यद्द्वादशेऽहन्प्रवृज्यते । सोमो भूत्वा सुत्यामेति । यत्पुरस्तादुपसदां प्रवृज्यते । तस्मादितः पराङ् अमूँ लोकाँ स्तपन्नेति । यदुपरिष्टादुपसदां प्रवृज्यते । तस्मादमुतोऽर्वाङ् इमाङ् लोकाँ स्तपन्नेति । य एवं वेद । ऐव तपति ३ नक्षत्राण्येति विराजमेति Sources: 1. se?racesa 1kh?bha srou!cesakh! 1bha से?रचेस १ख्?भ स्रोउ!चेसख्! १भ The Taittiriya Ìraöyaka of the Black Yajur Veda with the Commentary of Syaöcrya t\he t?atitariyia/ ra\ahnaya\aka\a ?opha tahe bla\acaka y?ajura v??da\a?ai tiha tahe cemamenata\araya ?opha s?'ya\ahna'ca'raya\a the t!atitariyia ra/ahnayaakaao pha tahe blaacaka y!ajura vdeaai tiha tahe cmomenataarayo pha s!'yaahna'ca'rayaa त्हे त्?तितरियिअ॑ रअह्नयअकअ ?ोफ तहे ब्लअचक य्?जुर व्??दअ?ै तिह तहे चेममेनतअरय ?ोफ स्?ऽयअह्नऽचऽरयअ थे त्!अतितरियिअ र॑अह्नयअकअओ फ तहे ब्लअचक य्!अजुर व्देअऐ तिह तहे च्मोमेनतअरयो फ स्!ऽयअह्नऽचऽरयअ , edited by Rjendralla Mitra, Calcutta 1872. Ne dati?da barya 'jenadara\ala'la\a mtira\aNa c?alacutata\a 1872bha Ne datie!da barya 'jenadaraala'laa m!tiraaNa c!alacutataa 1872bha णे दति?द बर्य ऽजेनदरअलऽलअ म्तिरअण च्?लचुततअ १८७२भ णे दतिए!द बर्य ऽजेनदरअलऽलअ म्!तिरअण च्!अलचुततअ १८७२भ The Taittir´yraöyaka with the Commentary of Bhaÿÿabhskara Mi§ra t\he t?atitaridyaya'ra\ahnaya\aka\a?ai tiha tahe cemamenata\araya ?opha b\ha\attatta\abaha'saka\ara\a msrira\a the t!atitaridyaya'raahnayaakaaai tiha tahe cmomenataarayo pha bhaattattaabaha'sakaaraa m!sriraa त्हे त्?तितरिद्ययऽरअह्नयअकअ?ै तिह तहे चेममेनतअरय ?ोफ ब्हअत्तत्तअबहऽसकअरअ म्स्रिरअ थे त्!अतितरिद्ययऽरअह्नयअकअऐ तिह तहे च्मोमेनतअरयो फ भअत्तत्तअबहऽसकअरअ म्!स्रिरअ edited by A. Mahdeva êstri and K. Ragcrya, originally appeared as vols. 26, 27 and 29 of The Government Oriental Library Series, Bibliotheca Sanskrita, Mysore 1900-1902, reprinted Delhi 1985. ?edati?da baya qbha m?aha'deva\a fq'satara ?inada rkbha aHjga'ca'raya\aNa ?oraginialalaya apape\areda asa volasabha 26Na 27 anada 29 ?opha t\he geveranamenatq ra??inata\ala lbira\araya s??ra??isaNa bbila??itaheca\a s?anasakaratiaNa myasore 1900-1902Na reparaniteda jxelaha 1985?bhi de!tie!da baya qbha m!aha'devaa fq'satarai! anada rkbha aHjga'ca'rayaaNo raginialalaya apapeareda asa volasabha 26Na 27 anada 29o! pha the gvoe!ranamenatq ranie!taala l!biraaraya sresie!Na b!bilatio!hecaa s!anasakaratiaNa myasore 1900-1902Na reparaniteda jxelahai! 1985bha ?ेदति?द बय ऋभ म्?हऽदेवअ शृऽसतर ?िनद र्क्भ अᳲगऽचऽरयअण ?ोरगिनिअललय अपपेअरेद अस वोलसभ २६ण २७ अनद २९ ?ोफ त्हे गेवेरनमेनतृ र??िनतअल ल्बिरअरय स्??र??िसण ब्बिल??ितहेचअ स्?नसकरतिअण म्यसोरे १९००-१९०२ण रेपरनितेद ज्ञेलह १९८५?भि दे!तिए!द बय ऋभ म्!अहऽदेवअ शृऽसतरै! अनद र्क्भ अᳲगऽचऽरयअणो रगिनिअललय अपपेअरेद अस वोलसभ २६ण २७ अनद २९ओ! फ थे ग्वोए!रनमेनतृ रनिए!तअल ल्!बिरअरय स्रेसिए!ण ब्!बिलतिओ!हेचअ स्!अनसकरतिअण म्यसोरे १९००-१९०२ण रेपरनितेद ज्ञेलहै! १९८५भ K¨·öayajurved´yaµ Taittir´yraöyakam êr´mat-Syaöcryaviracita-Bh·ya-Sametam (Sapari§i·ÿam.) kruSTahna\aya\ajuravedadyaya\adma t?atitaridyaya'ra\ahnaya\aka\ama fqradyama\ata-s?'ya\ahna'ca'raya\avariacatia-b\ha'STaya\a-s?ameta\am s?apa\arasriSTitta\amabha, kruSTahnaayaajuravedadyayaadma t!atitaridyaya'raahnayaakaama fqradyamaata-s!'yaahna'ca'rayaavariacatia-bha'STayaa-s!ametaam s!apaarasriSTittaamabha, क्रुष्टह्नअयअजुरवेदद्ययअद्म त्?तितरिद्ययऽरअह्नयअकअम शृरद्यमअत-स्?ऽयअह्नऽचऽरयअवरिअचतिअ-ब्हऽष्टयअ-स्?मेतअम् स्?पअरस्रिष्टित्तअमभ। क्रुष्टह्नअयअजुरवेदद्ययअद्म त्!अतितरिद्ययऽरअह्नयअकअम शृरद्यमअत-स्!ऽयअह्नऽचऽरयअवरिअचतिअ-भऽष्टयअ-स्!अमेतअम् स्!अपअरस्रिष्टित्तअमभ। ... etat Pustakam ve. ê. R. R. "Bb§str´ Pha¶ake" ity etaiú saµ§odhitaµ. Tacca Hari Nryaöa paÿe ityanena puöykhya-pattane Ìnand§rama-Mudraölaye Ìyask·arair Mudrayitv Prak§itam. bhabhabhe ta\ata p??sata\aka\ama vebha fq'rbha 'rbha 'bha ?Hb?'ba'sra'sataradya p\ha\adda\akeH tiye ta\ahi sa\admasrodahatiadmabha t?acaca\a x?ara ?n?i'ra'ya\ahna\a 'pa\atte tiya\anena\a puhnaya'kahaya\a-pa\atata\ane/ na\anada'srara\ama\a-m??dara\ahna'la\aye/ ya\asa'kaSTa\ara\ari m??dara\ayativa' pra\aka'sratiamabha bhabhabhe taata psutaakaama vebha fq'rbha 'rbha 'bha bH!'ba'sra'sataradya phaaddaakeH tiye taahiq! saadmasrodahatiadmabha t!acacaa x!arai! n!'ra'yaahnaa 'paatte tiyaanenaa puhnaya'kahayaa-paatataane na/anada'sraraamaa-mduraahna'laaye ya/asa'kaSTaaraari mduraayativa' praaka'sratiamabha भभभे तअत प्??सतअकअम वेभ शृऽर्भ ऽर्भ ऽभ ?ःब्?ऽबऽस्रऽसतरद्य प्हअद्दअकेः तिये तअहि सअद्मस्रोदहतिअद्मभ त्?चचअ ञ्?र ?न्?िऽरऽयअह्नअ ऽपअत्ते तियअनेनअ पुह्नयऽकहयअ-पअततअने॑ नअनदऽस्ररअमअ-म्??दरअह्नऽलअये॑ यअसऽकष्टअरअरि म्??दरअयतिवऽ प्रअकऽस्रतिअमभ भभभे तअत प्सुतअकअम वेभ शृऽर्भ ऽर्भ ऽभ बः!ऽबऽस्रऽसतरद्य फअद्दअकेः तिये तअहिऋ! सअद्मस्रोदहतिअद्मभ त्!अचचअ ञ्!अरै! न्!ऽरऽयअह्नअ ऽपअत्ते तियअनेनअ पुह्नयऽकहयअ-पअततअने न॑अनदऽस्ररअमअ-म्दुरअह्नऽलअये य॑असऽकष्टअरअरि म्दुरअयतिवऽ प्रअकऽस्रतिअमभ (=Ìnand§rama-Saµsk¨ta-Granthvaliú, Granthkaú 36) Poona 1897 2 vols. ?kSa/na\anada'srara\ama\a-s?admasakaruta\a-gra\anataha'va\alahiNa gra\anataha'?Hjka\ahq 36, pe?na\a 1897 2 volasabha kSa/naanada'sraraamaa-s!admasakarutaa-graanataha'vaalahiq!Na graanataha'kaHjahq 36, pnoo!a 1897 2 volasabha ?क्ष॑नअनदऽस्ररअमअ-स्?द्मसकरुतअ-ग्रअनतहऽवअलहिण ग्रअनतहऽ?ᳲकअहृ ३६। पे?नअ १८९७ २ वोलसभ क्ष॑नअनदऽस्ररअमअ-स्!अद्मसकरुतअ-ग्रअनतहऽवअलहिऋ!ण ग्रअनतहऽकᳲअहृ ३६। प्नोओ!अ १८९७ २ वोलसभ Typescript: Edited by Arlo Griffiths and J.E.M. Houben tyapesacarapita kh?edati?da baya qralo graphiphatihasa anada jbhaebhambha xe?bena tyapesacarapitakh! edatie!da baya qralo graphiphatihasa anada jbhaebhambha xboue!na त्यपेसचरपित ख्?ेदति?द बय ऋरलो ग्रफिफतिहस अनद ज्भएभम्भ ञे?बेन त्यपेसचरपितख्! एदतिए!द बय ऋरलो ग्रफिफतिहस अनद ज्भएभम्भ ञ्बोउए!न Conversion to Devanagari using Vedapad Software by Ralph Bunker cenaverasa??ina to jxeva\ana\aga\ara??i saniga v??da\apa\ada sephataiare barya alapaha b??nakera cnoverasanio! to jxevaanaagaaraiu! saniga vdeapaada sphotaiare barya alapaha bnukera चेनवेरस??िन तो ज्ञेवअनअगअर??ि सनिग व्??दअपअद सेफतैअरे बर्य अलपह ब्??नकेर च्नोवेरसनिओ! तो ज्ञेवअनअगअरैउ! सनिग व्देअपअद स्फोतैअरे बर्य अलपह ब्नुकेर Formatted for Maharishi University of Management Vedic Literature Collection pherama\atateda phora m?aha\arasiha??i navi?rasatiya ?opha m?ana\agemenata v??daci lti?ra\ature celalecata??ina phromaatateda phora m!ahaarasihaiU! navie!rasatiyo pha m!anaagemenata vdeci l!tie!raature clolecatanio! फेरमअततेद फोर म्?हअरसिह??ि नवि?रसतिय ?ोफ म्?नअगेमेनत व्??दचि ल्ति?रअतुरे चेललेचत??िन फ्रोमअततेद फोर म्!अहअरसिहैऊ! नविए!रसतियो फ म्!अनअगेमेनत व्देचि ल्!तिए!रअतुरे च्लोलेचतनिओ!
99
103
117
121
123
137
164
170
176
182
188
194
200
204
209
251
263
327
355
391
400
404
410
416
422
428
434
446
452
458
476
493
494
495
498
501
504
505
507
511
513
516