81

Etd­?ä©' p[qm' p[;gÉ.`;tv[,s'roh;´DÉxr"sN/;n;° ÅUyteih yq; ¨{ e, yDSy Éxr¾Xz¥Émit tto dev;aɐn;vÉ.gMyocu".gvNt* n" ÅeÏtm* yuv;' .Évãyq" .vÎ;' yDSyÉxr" sN/; tVyÉmit t;vUcture-vm®STvit aqtyorqeR dev; ”N{ ' yD.;gen p[;s;dyn( t;>y;' yDSy

etaddh?zgaM prathamaM prAgabhighAtavraNasaMrohAdyajxafiraHsandhAnAcca frUyatehi yathA rudre Na yajxasya firafchinnamiti tato devAafvinAvabhigamyocuHbhagavantau naH freSThatamau yuvAM bhaviSyathaH bhavadbhyAM yajxasyafiraH sandhA tavyamiti tAvUcature-vamastviti athatayorarthe devA indraM yajxabhAgena prAsAdayan tAbhyAM yajxasya

etaddhyzgaM prathamaM prAgabhighAtavraNasaMrohAdyajxafiraHsandhAnAcca frUyatehi yathA rudre Na yajxasya firafchinnamiti tato devAafvinAvabhigamyocuHbhagavantau naH freSThatamau yuvAM bhaviSyathaH bhavadbhyAM yajxasyafiraH sandhA tavyamiti tAvUcature-vamastviti athatayorarthe devA indraM yajxabhAgena prAsAdayan tAbhyAM yajxasya

एतद्ध्?ङ्गं प्रथमं प्रागभिघातव्रणसंरोहाद्यज्ञशिरःसन्धानाच्च श्रूयतेहि यथा रुद्रे ण यज्ञस्य शिरश्छिन्नमिति ततो देवाअश्विनावभिगम्योचुःभगवन्तौ नः श्रेष्ठतमौ युवां भविष्यथः भवद्भ्यां यज्ञस्यशिरः सन्धा तव्यमिति तावूचतुरे-वमस्त्विति अथतयोरर्थे देवा इन्द्रं यज्ञभागेन प्रासादयन् ताभ्यां यज्ञस्य

एतद्ध्य्ङ्गं प्रथमं प्रागभिघातव्रणसंरोहाद्यज्ञशिरःसन्धानाच्च श्रूयतेहि यथा रुद्रे ण यज्ञस्य शिरश्छिन्नमिति ततो देवाअश्विनावभिगम्योचुःभगवन्तौ नः श्रेष्ठतमौ युवां भविष्यथः भवद्भ्यां यज्ञस्यशिरः सन्धा तव्यमिति तावूचतुरे-वमस्त्विति अथतयोरर्थे देवा इन्द्रं यज्ञभागेन प्रासादयन् ताभ्यां यज्ञस्य


91

ÉmN{ " ”N{ ;dh' my; âTvh p[deymÉqR>y" p[j;ihtheto" 20

mindra ?H indra ?AdahaM mayA tviha pradeyamarthibhyaH prajAhitahetoH 20

mindra H! indrA dahaM mayA tviha pradeyamarthibhyaH prajAhitahetoH 20

मिन्द्र ?ः इन्द्र ?ादहं मया त्विह प्रदेयमर्थिभ्यः प्रजाहितहेतोः २०

मिन्द्र ः! इन्द्रा दहं मया त्विह प्रदेयमर्थिभ्यः प्रजाहितहेतोः २०


111

m;ns;Stu£o/xok.yhWRÉvW;deãy;R>ysUy; dwNym;TsyRk;mlo.p[.Oty”Cz;üW.edw.Rv²Nt 3

mAnasAstukrodhafokabhayaharSaviSAderSyAbhyasUyA dainyamAtsaryakAmalobhaprabhqtaya\icchAdveSabhedairbhavanti 3

mAnasAstukrodhafokabhayaharSaviSAderSyAbhyasUyA dainyamAtsaryakAmalobhaprabhqtayaicchAdveSabhedairbhavanti 3

मानसास्तुक्रोधशोकभयहर्षविषादेर्ष्याभ्यसूया दैन्यमात्सर्यकामलोभप्रभृतयइच्छाद्वेषभेदैर्भवन्ति ३

मानसास्तुक्रोधशोकभयहर्षविषादेर्ष्याभ्यसूया दैन्यमात्सर्यकामलोभप्रभृतयैच्छाद्वेषभेदैर्भवन्ति ३


113

Sv;.;Évk;Stu =u²Tpp;s;jr;mOTyuÉn{ ;p[Õá.Oâty" 4 25

svAbhAvikAstu kSutpipAsAjarAmqtyunidra ?Aprakqbhi?tiyaH 4 25

svAbhAvikAstu kSutpipAsAjarAmqtyunidrA prakqbhiq!tiyaH 4 25

स्वाभाविकास्तु क्षुत्पिपासाजरामृत्युनिद्र ?ाप्रकृभि?तियः ४ २५

स्वाभाविकास्तु क्षुत्पिपासाजरामृत्युनिद्रा प्रकृभिऋ!तियः ४ २५


129

j©m;" %LvÉp ctuÉvR/;"jr;yuj;<@jSvedjo²ºÆ;"

jazgamAH khalvapi caturvidhAH\jarAyujANDajasvedajodbhijjAH

jazgamAH khalvapi caturvidhAHjarAyujANDajasvedajodbhijjAH

जङ्गमाः खल्वपि चतुर्विधाःजरायुजाण्डजस्वेदजोद्भिज्जाः

जङ्गमाः खल्वपि चतुर्विधाᳲअरायुजाण्डजस्वेदजोद्भिज्जाः


305

g[âNqvOd­?äupd'x;n;' tq; c =u{ roÉg,;m( 20

granthivqddh??padaMfAnAM tathA ca kSudra rogiNAm 20

granthivqddhypudaMfAnAM tathA ca kSudra rogiNAm 20

ग्रन्थिवृद्ध्??पदंशानां तथा च क्षुद्र रोगिणाम् २०

ग्रन्थिवृद्ध्य्पुदंशानां तथा च क्षुद्र रोगिणाम् २०


375

Jvr;its;rxoW;,;' guLmú{ oÉg,;mÉp

jvarAtisArafoSANAM gulmahqdra ?ogiNAmapi

jvarAtisArafoSANAM gulmahqdro giNAmapi

ज्वरातिसारशोषाणां गुल्महृद्र ?ोगिणामपि

ज्वरातिसारशोषाणां गुल्महृद्रो गिणामपि


411

Etd­?ävXym?yeym( a/ITy c km;RPyvXymup;

etaddh?vafyamadhyeyam adhItya ca karmApyavafyamupA

etaddhyvafyamadhyeyam adhItya ca karmApyavafyamupA

एतद्ध्?वश्यमध्येयम् अधीत्य च कर्माप्यवश्यमुपा

एतद्ध्य्वश्यमध्येयम् अधीत्य च कर्माप्यवश्यमुपा


449

xuÉcguR¨pro d=StN{ ;Én{ ;ÉvvÉjRt"

fucirguruparo dakSastandra ?Anidra ?AvivarjitaH

fucirguruparo dakSastandrA nidrA vivarjitaH

शुचिर्गुरुपरो दक्षस्तन्द्र ?ानिद्र ?ाविवर्जितः

शुचिर्गुरुपरो दक्षस्तन्द्रा निद्रा विवर्जितः


523

c p;kƒWu Ã䛱gul;Ntr' } y›±gul;Ntr' v; xS]pdmuÿ_m( 7

ca pAkeSu dvyazgulAntaraM tr?yazgulAntaraM vA fastrapadamuktam 7

ca pAkeSu dvyazgulAntaraM tr! yazgulAntaraM vA fastrapadamuktam 7

च पाकेषु द्व्यङ्गुलान्तरं त्र्?यङ्गुलान्तरं वा शस्त्रपदमुक्तम् ७

च पाकेषु द्व्यङ्गुलान्तरं त्र्! यङ्गुलान्तरं वा शस्त्रपदमुक्तम् ७


537

Ekƒn v; v[,en;xu?ym;ne n;ŒNtr; bud­?ä;Œve+y;pr;n( v[,;n( kÚy;Rt( 11

ekena vA vraNenAfudhyamAne nA'ntarA buddha?'vekSyAparAn vraNAn kuryAt 11

ekena vA vraNenAfudhyamAne nA'ntarA buddhyA'vekSyAparAn vraNAn kuryAt 11

एकेन वा व्रणेनाशुध्यमाने नाऽन्तरा बुद्ध?ऽवेक्ष्यापरान् व्रणान् कुर्यात् ११

एकेन वा व्रणेनाशुध्यमाने नाऽन्तरा बुद्ध्याऽवेक्ष्यापरान् व्रणान् कुर्यात् ११


551

a/RcN{ ;ÕtI'’;Ép gude me!^e c bu²õm;n( 14

ardhacandra ?AkqtIMfcApi gude meDhre ca buddhimAn 14

ardhacandrA kqtIMfcApi gude meDhre ca buddhimAn 14

अर्धचन्द्र ?ाकृतींश्चापि गुदे मेढ्रे च बुद्धिमान् १४

अर्धचन्द्रा कृतींश्चापि गुदे मेढ्रे च बुद्धिमान् १४


559

tt" xS]mvc;yRxIt;É.r²ºr;turm;;Sy smNt;t( párpI@ä;›±guLy; v[,mÉ.mO´áJyâ p[=;Ly kW;ye, p[otenodkm;d;y itlkLkm/usipR"-p[g;!;m*W/yuÿ_;' n;it²˜G/;' n;itå=;' vit| p[É,d?y;t( tt" kLkƒn;-Cz;´ `n;' kvÉlk;' dæv; vS]p¯¼n bÝIy;t( vedn;r=oßw/URpw/URpyet(

tataH fastramavacAryafItAbhiradbhirAturamAfvAsya samantAt paripIDyAzgulyA vraNamabhimqdyajyi ?prikSAlya kaSAyeNa protenodakamAdAya tilakalkamadhusarpiH-pragADhAmauSadhayuktAM nAtisnigdhAM nAtirUkSAM vartiM praNidadhyAt tataH kalkenA-cchAdya ghanAM kavalikAM dattvA vastrapaTTena badhnIyAt vedanArakSoghnairdhUpairdhUpayet

tataH fastramavacAryafItAbhiradbhirAturamAfvAsya samantAt paripIDyAzgulyA vraNamabhimqdyajyii! prakSAlya kaSAyeNa protenodakamAdAya tilakalkamadhusarpiH-pragADhAmauSadhayuktAM nAtisnigdhAM nAtirUkSAM vartiM praNidadhyAt tataH kalkenA-cchAdya ghanAM kavalikAM dattvA vastrapaTTena badhnIyAt vedanArakSoghnairdhUpairdhUpayet

ततः शस्त्रमवचार्यशीताभिरद्भिरातुरमाश्वास्य समन्तात् परिपीड्याङ्गुल्या व्रणमभिमृद्यज्यि ?प्रिक्षाल्य कषायेण प्रोतेनोदकमादाय तिलकल्कमधुसर्पिः-प्रगाढामौषधयुक्तां नातिस्निग्धां नातिरूक्षां वर्तिं प्रणिदध्यात् ततः कल्केना-च्छाद्य घनां कवलिकां दत्त्वा वस्त्रपट्टेन बध्नीयात् वेदनारक्षोघ्नैर्धूपैर्धूपयेत्

ततः शस्त्रमवचार्यशीताभिरद्भिरातुरमाश्वास्य समन्तात् परिपीड्याङ्गुल्या व्रणमभिमृद्यज्यिइ! प्रक्षाल्य कषायेण प्रोतेनोदकमादाय तिलकल्कमधुसर्पिः-प्रगाढामौषधयुक्तां नातिस्निग्धां नातिरूक्षां वर्तिं प्रणिदध्यात् ततः कल्केना-च्छाद्य घनां कवलिकां दत्त्वा वस्त्रपट्टेन बध्नीयात् वेदनारक्षोघ्नैर्धूपैर्धूपयेत्


591

blÉmN{ o blpitmRnumRNye mit' tq; 25

balamindra ?o balapatirmanurmanye matiM tathA 25

balamindro balapatirmanurmanye matiM tathA 25

बलमिन्द्र ?ो बलपतिर्मनुर्मन्ये मतिं तथा २५

बलमिन्द्रो बलपतिर्मनुर्मन्ये मतिं तथा २५


593

k;m;'Ste p;Ntu gN/v;R" sævÉmN{ oŒÉ.r=tu

kAmAMste pAntu gandharvAH sattvamindra ?o'bhirakSatu

kAmAMste pAntu gandharvAH sattvamindro 'bhirakSatu

कामांस्ते पान्तु गन्धर्वाः सत्त्वमिन्द्र ?ोऽभिरक्षतु

कामांस्ते पान्तु गन्धर्वाः सत्त्वमिन्द्रो ऽभिरक्षतु


595

p[D;' te v¨,o r;j; smu{ o n;É.m<@lm( 26

prajxAM te varuNo rAjA samudra ?o nAbhimaNDalam 26

prajxAM te varuNo rAjA samudro nAbhimaNDalam 26

प्रज्ञां ते वरुणो राजा समुद्र ?ो नाभिमण्डलम् २६

प्रज्ञां ते वरुणो राजा समुद्रो नाभिमण्डलम् २६


657

} yh;d(Ãäh;Czrd(g[IãmvW;RSvÉp c bu²õm;n( 40

tr?yahAddvyahAccharadgrISmavarSAsvapi ca buddhimAn 40

tr! yahAddvyahAccharadgrISmavarSAsvapi ca buddhimAn 40

त्र्?यहाद्द्व्यहाच्छरद्ग्रीष्मवर्षास्वपि च बुद्धिमान् ४०

त्र्! यहाद्द्व्यहाच्छरद्ग्रीष्मवर्षास्वपि च बुद्धिमान् ४०


700

t Ete xItoã,vWRl=,;’N{ ;idTyyo" k;lÉv.;gkrTv;dyne ü .vto

ta ete fItoSNavarSalakSaNAfcandra ?AdityayoH kAlavibhAgakaratvAdayane dve bhavato

ta ete fItoSNavarSalakSaNAfcandrA dityayoH kAlavibhAgakaratvAdayane dve bhavato

त एते शीतोष्णवर्षलक्षणाश्चन्द्र ?ादित्ययोः कालविभागकरत्वादयने द्वे भवतो

त एते शीतोष्णवर्षलक्षणाश्चन्द्रा दित्ययोः कालविभागकरत्वादयने द्वे भवतो


913

Svbud­?ä; c;Ép Év.je´N]km;RÉ, bu²õm;n(

svabuddha? cApi vibhajedyantrakarmANi buddhimAn

svabuddhyA cApi vibhajedyantrakarmANi buddhimAn

स्वबुद्ध? चापि विभजेद्यन्त्रकर्माणि बुद्धिमान्

स्वबुद्ध्या चापि विभजेद्यन्त्रकर्माणि बुद्धिमान्


948

á$;âmu%xr;ármu%;NtmuR%i]kËcRk;Én Év§;v,e kÚ#;árk;

Ti?mi?khafarArimukhAntarmukhatrikUrcakAni visrAvaNe kuThArikA

TiA!miu!khafarArimukhAntarmukhatrikUrcakAni visrAvaNe kuThArikA

टि?मि?खशरारिमुखान्तर्मुखत्रिकूर्चकानि विस्रावणे कुठारिका

टिआ!मिउ!खशरारिमुखान्तर्मुखत्रिकूर्चकानि विस्रावणे कुठारिका


964

r;D;' r;jm;ápuâ];,;' c i]kËcRkƒn Év§;vyet( tlp[Cz;

rAjxAM rAjamApi?tri?NAM ca trikUrcakena visrAvayet talapracchA

rAjxAM rAjamApiu!triA!NAM ca trikUrcakena visrAvayet talapracchA

राज्ञां राजमापि?त्रि?णां च त्रिकूर्चकेन विस्रावयेत् तलप्रच्छा

राज्ञां राजमापिउ!त्रिआ!णां च त्रिकूर्चकेन विस्रावयेत् तलप्रच्छा


1133

n;n*WÉ/smv;y;ÉT]doWß" xuKlTv;t( s*My" tSy s*MySy;Ép sto d-hnpcnd;r,;idxÉÿ_rÉv¨õ; a;¦ey*WÉ/gu,.UÉyÏTv;t( k$uk ¬ã,-StI+," p;cnao Évlyn" xo/no rop," xoW," StM.no le%n" Õ-

nAnauSadhisamavAyAttridoSaghnaH fuklatvAt saumyaH tasya saumyasyApi sato da-hanapacanadAraNAdifaktiraviruddhA AgneyauSadhiguNabhUyiSThatvAt kaTuka uSNa-stIkSNaH pAcana\o vilayanaH fodhano ropaNaH foSaNaH stambhano lekhanaH kq-

nAnauSadhisamavAyAttridoSaghnaH fuklatvAt saumyaH tasya saumyasyApi sato da-hanapacanadAraNAdifaktiraviruddhA AgneyauSadhiguNabhUyiSThatvAt kaTuka uSNa-stIkSNaH pAcanao vilayanaH fodhano ropaNaH foSaNaH stambhano lekhanaH kq-

नानौषधिसमवायात्त्रिदोषघ्नः शुक्लत्वात् सौम्यः तस्य सौम्यस्यापि सतो द-हनपचनदारणादिशक्तिरविरुद्धा आग्नेयौषधिगुणभूयिष्ठत्वात् कटुक उष्ण-स्तीक्ष्णः पाचनओ विलयनः शोधनो रोपणः शोषणः स्तम्भनो लेखनः कृ-

नानौषधिसमवायात्त्रिदोषघ्नः शुक्लत्वात् सौम्यः तस्य सौम्यस्यापि सतो द-हनपचनदारणादिशक्तिरविरुद्धा आग्नेयौषधिगुणभूयिष्ठत्वात् कटुक उष्ण-स्तीक्ष्णः पाचनओ विलयनः शोधनो रोपणः शोषणः स्तम्भनो लेखनः कृ-


1151

aqetrâS]Év/o mOdumR?yStI+,’ t' Éck¡WuR" xrid Égárs;nuj' xuÉc-¨poãy p[xSteŒhÉn p[xStdexj;tmnupht' m?ymvys' mh;NtmÉstmu-ãkkmÉ/v;Sy;pre´u" p;$ÉyTv; %<@x" p[kLPy;vp;$ä Énv;te dexe ÉnÉcit' ÕTv; su/;xkœr;’ p[É=Py itln;lwr;dIpyet( aqopx;NteŒ¦* tºSm pOqGgOðIy;ºSmxkœr;’ aq;nenwvÉv/;nen kÚ$jpl;x; k-,Rp;ár.{ kÉb.Itk;rGv/itLvk;kœ˜uç p;m;gRp;$l;nÿ_ m;lvOW-kdlIÉc]kpUtIkƒN{ vO=;Sfot;m;rk s¢Czd;ɦmNqguï;’t§’ kox;tk¡" smUlflp]x;%; dhet( tt" =;r{ o,mudk{ o,w" W@±É.r;-lo@ä mU]wv;R yqoÿ_“rekÉv'xitÕTv" pár§;Vy mhit k$;he xnwdRVy;R-Œv`¯yn( Évpcet( s yd; .vTyCzo rÿ_StI+," Ép®Czl’ tm;d;y mhit vS]e pár§;Vyetr' Év.Jy punr¦;vÉ/Åyet( tt Ev =;rodk;t(

athetarastrividho mqdurmadhyastIkSNafca taM cikIrSuH faradi girisAnujaM fuci-rupoSya prafaste'hani prafastadefajAtamanupahataM madhyamavayasaM mahAntamasitamu-SkakamadhivAsyAparedyuH pATayitvA khaNDafaH prakalpyAvapATya nivAte defe nicitiM kqtvA sudhAfarkarAfca prakSipya tilanAlairAdIpayet athopafAnte'gnau tadbhasma pqthaggqhNIyAdbhasmafarkarAfca athAnenaivavidhAnena kuTajapalAfAfva ka-rNapAribhadra kabibhItakAragvadhatilvakArkasnuhya pAmArgapATalAnakta mAlavqSa-kadalIcitrakapUtIkendra vqkSAsphotAfvamAraka saptacchadAgnimanthaguxjAfcatasrafca kofAtakIH samUlaphalapatrafAkhA dahet tataH kSAradra ?oNamudakadra ?oNaiH SaDbhirA-loDya mUtrairvA yathoktairekaviMfatikqtvaH parisrAvya mahati kaTAhe fanairdarvyA-'vaghaTTayan vipacet sa yadA bhavatyaccho raktastIkSNaH picchilafca tamAdAya mahati vastre parisrAvyetaraM vibhajya punaragnAvadhifrayet tata eva kSArodakAt

athetarastrividho mqdurmadhyastIkSNafca taM cikIrSuH faradi girisAnujaM fuci-rupoSya prafaste'hani prafastadefajAtamanupahataM madhyamavayasaM mahAntamasitamu-SkakamadhivAsyAparedyuH pATayitvA khaNDafaH prakalpyAvapATya nivAte defe nicitiM kqtvA sudhAfarkarAfca prakSipya tilanAlairAdIpayet athopafAnte'gnau tadbhasma pqthaggqhNIyAdbhasmafarkarAfca athAnenaivavidhAnena kuTajapalAfAfva ka-rNapAribhadra kabibhItakAragvadhatilvakArkasnuhya pAmArgapATalAnakta mAlavqSa-kadalIcitrakapUtIkendra vqkSAsphotAfvamAraka saptacchadAgnimanthaguxjAfcatasrafca kofAtakIH samUlaphalapatrafAkhA dahet tataH kSAradro Namudakadro NaiH SaDbhirA-loDya mUtrairvA yathoktairekaviMfatikqtvaH parisrAvya mahati kaTAhe fanairdarvyA-'vaghaTTayan vipacet sa yadA bhavatyaccho raktastIkSNaH picchilafca tamAdAya mahati vastre parisrAvyetaraM vibhajya punaragnAvadhifrayet tata eva kSArodakAt

अथेतरस्त्रिविधो मृदुर्मध्यस्तीक्ष्णश्च तं चिकीर्षुः शरदि गिरिसानुजं शुचि-रुपोष्य प्रशस्तेऽहनि प्रशस्तदेशजातमनुपहतं मध्यमवयसं महान्तमसितमु-ष्ककमधिवास्यापरेद्युः पाटयित्वा खण्डशः प्रकल्प्यावपाट्य निवाते देशे निचितिं कृत्वा सुधाशर्कराश्च प्रक्षिप्य तिलनालैरादीपयेत् अथोपशान्तेऽग्नौ तद्भस्म पृथग्गृह्णीयाद्भस्मशर्कराश्च अथानेनैवविधानेन कुटजपलाशाश्व क-र्णपारिभद्र कबिभीतकारग्वधतिल्वकार्कस्नुह्य पामार्गपाटलानक्त मालवृष-कदलीचित्रकपूतीकेन्द्र वृक्षास्फोताश्वमारक सप्तच्छदाग्निमन्थगुञ्जाश्चतस्रश्च कोशातकीः समूलफलपत्रशाखा दहेत् ततः क्षारद्र ?ोणमुदकद्र ?ोणैः षड्भिरा-लोड्य मूत्रैर्वा यथोक्तैरेकविंशतिकृत्वः परिस्राव्य महति कटाहे शनैर्दर्व्या-ऽवघट्टयन् विपचेत् स यदा भवत्यच्छो रक्तस्तीक्ष्णः पिच्छिलश्च तमादाय महति वस्त्रे परिस्राव्येतरं विभज्य पुनरग्नावधिश्रयेत् तत एव क्षारोदकात्

अथेतरस्त्रिविधो मृदुर्मध्यस्तीक्ष्णश्च तं चिकीर्षुः शरदि गिरिसानुजं शुचि-रुपोष्य प्रशस्तेऽहनि प्रशस्तदेशजातमनुपहतं मध्यमवयसं महान्तमसितमु-ष्ककमधिवास्यापरेद्युः पाटयित्वा खण्डशः प्रकल्प्यावपाट्य निवाते देशे निचितिं कृत्वा सुधाशर्कराश्च प्रक्षिप्य तिलनालैरादीपयेत् अथोपशान्तेऽग्नौ तद्भस्म पृथग्गृह्णीयाद्भस्मशर्कराश्च अथानेनैवविधानेन कुटजपलाशाश्व क-र्णपारिभद्र कबिभीतकारग्वधतिल्वकार्कस्नुह्य पामार्गपाटलानक्त मालवृष-कदलीचित्रकपूतीकेन्द्र वृक्षास्फोताश्वमारक सप्तच्छदाग्निमन्थगुञ्जाश्चतस्रश्च कोशातकीः समूलफलपत्रशाखा दहेत् ततः क्षारद्रो णमुदकद्रो णैः षड्भिरा-लोड्य मूत्रैर्वा यथोक्तैरेकविंशतिकृत्वः परिस्राव्य महति कटाहे शनैर्दर्व्या-ऽवघट्टयन् विपचेत् स यदा भवत्यच्छो रक्तस्तीक्ष्णः पिच्छिलश्च तमादाय महति वस्त्रे परिस्राव्येतरं विभज्य पुनरग्नावधिश्रयेत् तत एव क्षारोदकात्


1153

kÚ@vm?y/|v;Œpnyet( tt" k$xkœr;.Smxkœr;=Irp;k xÄn;.Ir-ɦv,;R" ÕTv;Œyse p;]e tâSm¥ev =;rodkƒ ÉniWCy Ép‚; tenwv iÃ{ o-,eŒ·pls'Émt' xÄn;>y;dIn;' p[m;,' p[itv;Py sttmp[mÿ’wnmv`¯-yn( Évpcet( s yq; n;its;N{ o n;it{ v’ .vit tq; p[ytet aqwn-m;gtp;kmvt;y;Rnu gu¢m;yse kÚM.e s'vOtmu%e Énd?y;deW m?ym" 11

kuDavamadhyardhaMvA'panayet tataH kaTafarkarAbhasmafarkarAkSIrapAka fazkhanAbhIra-gnivarNAH kqtvA'yase pAtre tasminneva kSArodake niSicya piSTvA tenaiva dvidra ?o-Ne'STapalasaMmitaM fazkhanAbhyAdInAM pramANaM prativApya satatamapramattafcainamavaghaTTa-yan vipacet sa yathA nAtisAndra ?o nAtidra vafca bhavati tathA prayateta athaina-mAgatapAkamavatAryAnu guptamAyase kumbhe saMvqtamukhe nidadhyAdeSa madhyamaH 11

kuDavamadhyardhaMvA'panayet tataH kaTafarkarAbhasmafarkarAkSIrapAka fazkhanAbhIra-gnivarNAH kqtvA'yase pAtre tasminneva kSArodake niSicya piSTvA tenaiva dvidro -Ne'STapalasaMmitaM fazkhanAbhyAdInAM pramANaM prativApya satatamapramattafcainamavaghaTTa-yan vipacet sa yathA nAtisAndro nAtidra vafca bhavati tathA prayateta athaina-mAgatapAkamavatAryAnu guptamAyase kumbhe saMvqtamukhe nidadhyAdeSa madhyamaH 11

कुडवमध्यर्धंवाऽपनयेत् ततः कटशर्कराभस्मशर्कराक्षीरपाक शङ्खनाभीर-ग्निवर्णाः कृत्वाऽयसे पात्रे तस्मिन्नेव क्षारोदके निषिच्य पिष्ट्वा तेनैव द्विद्र ?ो-णेऽष्टपलसंमितं शङ्खनाभ्यादीनां प्रमाणं प्रतिवाप्य सततमप्रमत्तश्चैनमवघट्ट-यन् विपचेत् स यथा नातिसान्द्र ?ो नातिद्र वश्च भवति तथा प्रयतेत अथैन-मागतपाकमवतार्यानु गुप्तमायसे कुम्भे संवृतमुखे निदध्यादेष मध्यमः ११

कुडवमध्यर्धंवाऽपनयेत् ततः कटशर्कराभस्मशर्कराक्षीरपाक शङ्खनाभीर-ग्निवर्णाः कृत्वाऽयसे पात्रे तस्मिन्नेव क्षारोदके निषिच्य पिष्ट्वा तेनैव द्विद्रो -णेऽष्टपलसंमितं शङ्खनाभ्यादीनां प्रमाणं प्रतिवाप्य सततमप्रमत्तश्चैनमवघट्ट-यन् विपचेत् स यथा नातिसान्द्रो नातिद्र वश्च भवति तथा प्रयतेत अथैन-मागतपाकमवतार्यानु गुप्तमायसे कुम्भे संवृतमुखे निदध्यादेष मध्यमः ११


1227

t] =;rs;?yeãvÉp Vy;É/Wu xUng;]mâSqxUÉlnm¥Ã¼iW,' údysâN/pI-@op&t' c =;ro n s;/yit ádubRlb;lSqÉvr;dIn( p[its;r,Iy ”it 30

tatra kSArasAdhyeSvapi vyAdhiSu fUnagAtramasthifUlinamannadveSiNaM hqdayasandhipI-DopadrutaM ca kSAro na sAdhayati di?rbalabAlasthavirAdIn pratisAraNIya iti 30

tatra kSArasAdhyeSvapi vyAdhiSu fUnagAtramasthifUlinamannadveSiNaM hqdayasandhipI-DopadrutaM ca kSAro na sAdhayati diu!rbalabAlasthavirAdIn pratisAraNIya iti 30

तत्र क्षारसाध्येष्वपि व्याधिषु शूनगात्रमस्थिशूलिनमन्नद्वेषिणं हृदयसन्धिपी-डोपद्रुतं च क्षारो न साधयति दि?र्बलबालस्थविरादीन् प्रतिसारणीय इति ३०

तत्र क्षारसाध्येष्वपि व्याधिषु शूनगात्रमस्थिशूलिनमन्नद्वेषिणं हृदयसन्धिपी-डोपद्रुतं च क्षारो न साधयति दिउ!र्बलबालस्थविरादीन् प्रतिसारणीय इति ३०


1266

t] Éxrorog;É/mNqyo.[URll;$xÄp[dexeWu dhet(vTmRrogeãv;{ ;Rlÿ_kp[-

tatra firorogAdhimanthayorbhrUlalATafazkhapradefeSu dahetvartmarogeSvAdra ?A?laktakapra-

tatra firorogAdhimanthayorbhrUlalATafazkhapradefeSu dahetvartmarogeSvAdrA rla!ktakapra-

तत्र शिरोरोगाधिमन्थयोर्भ्रूललाटशङ्खप्रदेशेषु दहेत्वर्त्मरोगेष्वाद्र ?ा?लक्तकप्र-

तत्र शिरोरोगाधिमन्थयोर्भ्रूललाटशङ्खप्रदेशेषु दहेत्वर्त्मरोगेष्वाद्रा र्ल!क्तकप्र-


1286

at è?vRÉmtrq;dG/l=,' v+y;m" t] ²˜G/' å=' v;ác;âÉÅTy { -VymɦdRhit aɦs't¢o ih ˜eh" sU+m Ésr;nus;árTv;ævg;dInnup[Év-

ata UrdhvamitarathAdagdhalakSaNaM vakSyAmaH tatra snigdhaM rUkSaM vAci??ifritya dra -vyamagnirdahati agnisaMtapto hi snehaH sUkSma sirAnusAritvAttvagAdInanupravi-

ata UrdhvamitarathAdagdhalakSaNaM vakSyAmaH tatra snigdhaM rUkSaM vAciA!i!fritya dra -vyamagnirdahati agnisaMtapto hi snehaH sUkSma sirAnusAritvAttvagAdInanupravi-

अत ऊर्ध्वमितरथादग्धलक्षणं वक्ष्यामः तत्र स्निग्धं रूक्षं वाचि??िश्रित्य द्र -व्यमग्निर्दहति अग्निसंतप्तो हि स्नेहः सूक्ष्म सिरानुसारित्वात्त्वगादीननुप्रवि-

अत ऊर्ध्वमितरथादग्धलक्षणं वक्ष्यामः तत्र स्निग्धं रूक्षं वाचिआ!इ!श्रित्य द्र -व्यमग्निर्दहति अग्निसंतप्तो हि स्नेहः सूक्ष्म सिरानुसारित्वात्त्वगादीननुप्रवि-


1342

sveRW;mɦdG/;n;met{ op,muÿmm( 28

sarveSAmagnidagdhAnAmetadra ?opaNamuttamam 28

sarveSAmagnidagdhAnAmetadro paNamuttamam 28

सर्वेषामग्निदग्धानामेतद्र ?ोपणमुत्तमम् २८

सर्वेषामग्निदग्धानामेतद्रो पणमुत्तमम् २८


1360

sipRár=urs' { ;=;' pyo v; xkœr;Mbu v;

sarpirikSurasaM dra ?AkSAM payo vA farkarAmbu vA

sarpirikSurasaM drA kSAM payo vA farkarAmbu vA

सर्पिरिक्षुरसं द्र ?ाक्षां पयो वा शर्कराम्बु वा

सर्पिरिक्षुरसं द्रा क्षां पयो वा शर्कराम्बु वा


1421

cUW,;t( s;NtdIRpy;Œl;Bv; ájl;yuk; v+yNteâ 8

cUSaNAt sAntardIpayA'lAbvA jilAyukA vakSyante 8

cUSaNAt sAntardIpayA'lAbvA jilAyukA vakSyantei! 8

चूषणात् सान्तर्दीपयाऽलाब्वा जिलायुका वक्ष्यन्ते

चूषणात् सान्तर्दीपयाऽलाब्वा जिलायुका वक्ष्यन्तेइ!


1423

jlm;s;m;yuárit jl;yuk;" jlm;s;mok ”it jl*ks" 9

?jilamAsAmAyuriti jalAyukAH jalamAsAmoka iti jalaukasaH 9

jalamAsAmAyuriti jalAyukAH jalamAsAmoka iti jalaukasaH 9

?जिलमासामायुरिति जलायुकाः जलमासामोक इति जलौकसः ९

लमासामायुरिति जलायुकाः जलमासामोक इति जलौकसः ९


1427

t] sÉvW;"Õã,; kbuRr; algd;R ”N{ ;yu/; s;mui{ k; gocNdn; ceit t;su aïncU,Rv,;R pOquÉxr;" Õã,; vÉmRmTSyvd;yt; Éz¥o¥tkÚÉ=" kbuRr; romx; mh;p;;R Õã,mu%I algd;R ”N{ ;yu/vdU?vRr;ÉjÉ.ɒ]; ”N{ ;yu/; éWdÉstpIitk; ÉvÉc]puãp;ÕitÉc]; s;mui{ k;" govOW,v-d/o.;ge iÃ/;.Ut;Õitr,umu%I gocNdneit t;É.dR·e pu¨We d'xe yqur-itm;]' k<@UmURCz;R Jvro d;hXzidRmRd" sdnÉmit Él©;Én .v²Nt t] mh;gd" p;n;lepnnSykm;RidWUpyoJy" ”N{ ;yu/;d·ms;?ym( ”Tyet;" sÉvW;"

tatra saviSAHkqSNA karburA alagardA indra ?AyudhA sAmudri kA gocandanA ceti tAsu axjanacUrNavarNA pqthufirAH kqSNA varmimatsyavadAyatA chinnonnatakukSiH karburA romafA mahApArfvA kqSNamukhI alagardA indra ?AyudhavadUrdhvarAjibhifcitrA indra ?AyudhA ISadasitapItikA vicitrapuSpAkqticitrA sAmudri kAH govqSaNava-dadhobhAge dvidhAbhUtAkqtiraNumukhI gocandaneti tAbhirdaSTe puruSe daMfe fvayathura-timAtraM kaNDUrmUrcchA jvaro dAhafchardirmadaH sadanamiti lizgAni bhavanti tatra mahAgadaH pAnAlepananasyakarmAdiSUpayojyaH indra ?AyudhAdaSTamasAdhyam ityetAH saviSAH

tatra saviSAHkqSNA karburA alagardA indrA yudhA sAmudri kA gocandanA ceti tAsu axjanacUrNavarNA pqthufirAH kqSNA varmimatsyavadAyatA chinnonnatakukSiH karburA romafA mahApArfvA kqSNamukhI alagardA indrA yudhavadUrdhvarAjibhifcitrA indrA yudhA ISadasitapItikA vicitrapuSpAkqticitrA sAmudri kAH govqSaNava-dadhobhAge dvidhAbhUtAkqtiraNumukhI gocandaneti tAbhirdaSTe puruSe daMfe fvayathura-timAtraM kaNDUrmUrcchA jvaro dAhafchardirmadaH sadanamiti lizgAni bhavanti tatra mahAgadaH pAnAlepananasyakarmAdiSUpayojyaH indrA yudhAdaSTamasAdhyam ityetAH saviSAH

तत्र सविषाःकृष्णा कर्बुरा अलगर्दा इन्द्र ?ायुधा सामुद्रि का गोचन्दना चेति तासु अञ्जनचूर्णवर्णा पृथुशिराः कृष्णा वर्मिमत्स्यवदायता छिन्नोन्नतकुक्षिः कर्बुरा रोमशा महापार्श्वा कृष्णमुखी अलगर्दा इन्द्र ?ायुधवदूर्ध्वराजिभिश्चित्रा इन्द्र ?ायुधा ईषदसितपीतिका विचित्रपुष्पाकृतिचित्रा सामुद्रि काः गोवृषणव-दधोभागे द्विधाभूताकृतिरणुमुखी गोचन्दनेति ताभिर्दष्टे पुरुषे दंशे श्वयथुर-तिमात्रं कण्डूर्मूर्च्छा ज्वरो दाहश्छर्दिर्मदः सदनमिति लिङ्गानि भवन्ति तत्र महागदः पानालेपननस्यकर्मादिषूपयोज्यः इन्द्र ?ायुधादष्टमसाध्यम् इत्येताः सविषाः

तत्र सविषाःकृष्णा कर्बुरा अलगर्दा इन्द्रा युधा सामुद्रि का गोचन्दना चेति तासु अञ्जनचूर्णवर्णा पृथुशिराः कृष्णा वर्मिमत्स्यवदायता छिन्नोन्नतकुक्षिः कर्बुरा रोमशा महापार्श्वा कृष्णमुखी अलगर्दा इन्द्रा युधवदूर्ध्वराजिभिश्चित्रा इन्द्रा युधा ईषदसितपीतिका विचित्रपुष्पाकृतिचित्रा सामुद्रि काः गोवृषणव-दधोभागे द्विधाभूताकृतिरणुमुखी गोचन्दनेति ताभिर्दष्टे पुरुषे दंशे श्वयथुर-तिमात्रं कण्डूर्मूर्च्छा ज्वरो दाहश्छर्दिर्मदः सदनमिति लिङ्गानि भवन्ति तत्र महागदः पानालेपननस्यकर्मादिषूपयोज्यः इन्द्रा युधादष्टमसाध्यम् इत्येताः सविषाः


1455

xYy;q| tO,m*dk;Én c p];É, } yh;T](yh;°;>yoŒNyÆl'

fayyArthaM tqNamaudakAni ca patrANi tr?yahAttryahAccAbhyo'nyajjalaM

fayyArthaM tqNamaudakAni ca patrANi tr! yahAttryahAccAbhyo'nyajjalaM

शय्यार्थं तृणमौदकानि च पत्राणि त्र्?यहात्त्र्यहाच्चाभ्योऽन्यज्जलं

शय्यार्थं तृणमौदकानि च पत्राणि त्र्! यहात्त्र्यहाच्चाभ्योऽन्यज्जलं


1594

Én{ ;É..Ut.It;n;' nO,;' n;sOkª p[vtRte 28

nidra ?AbhibhUtabhItAnAM nqNAM nAsqk pravartate 28

nidrA bhibhUtabhItAnAM nqNAM nAsqk pravartate 28

िद्र ?ाभिभूतभीतानां नृणां नासृक् प्रवर्तते २८

िद्रा भिभूतभीतानां नृणां नासृक् प्रवर्तते २८


1616

aq %Lvp[vtRm;ne rÿ_ƒ El;xItÉxvkÚÏtgrp;#;.{ d;¨Év @©Éc]-ki]k$uk;g;r/Umhár{ ;k;R›±kÚrnÿ_m;lflwyRq;l;.' i]É.’tuÉ.R" s-mStwv;R cU,IRÕtwlRv, twlp[g;!wv[R, mu%mv`WRyet( Ev' sMykª p[vtRte

atha khalvapravartamAne rakte elAfItafivakuSThatagarapAThAbhadra dAruvi Dazgacitra-katrikaTukAgAradhUmaharidra ?ArkAzkuranaktamAlaphalairyathAlAbhaM tribhifcaturbhiH sa-mastairvA cUrNIkqtairlavaNa tailapragADhairvraNa mukhamavagharSayet evaM samyak pravartate

atha khalvapravartamAne rakte elAfItafivakuSThatagarapAThAbhadra dAruvi Dazgacitra-katrikaTukAgAradhUmaharidrA rkAzkuranaktamAlaphalairyathAlAbhaM tribhifcaturbhiH sa-mastairvA cUrNIkqtairlavaNa tailapragADhairvraNa mukhamavagharSayet evaM samyak pravartate

अथ खल्वप्रवर्तमाने रक्ते एलाशीतशिवकुष्ठतगरपाठाभद्र दारुवि डङ्गचित्र-कत्रिकटुकागारधूमहरिद्र ?ार्काङ्कुरनक्तमालफलैर्यथालाभं त्रिभिश्चतुर्भिः स-मस्तैर्वा चूर्णीकृतैर्लवण तैलप्रगाढैर्व्रण मुखमवघर्षयेत् एवं सम्यक् प्रवर्तते

अथ खल्वप्रवर्तमाने रक्ते एलाशीतशिवकुष्ठतगरपाठाभद्र दारुवि डङ्गचित्र-कत्रिकटुकागारधूमहरिद्रा र्काङ्कुरनक्तमालफलैर्यथालाभं त्रिभिश्चतुर्भिः स-मस्तैर्वा चूर्णीकृतैर्लवण तैलप्रगाढैर्व्रण मुखमवघर्षयेत् एवं सम्यक् प्रवर्तते


1703

at è?vRmeW;' =I,l=,' v+y;m" t] v;t=ye mNdce·t;ŒLpv;KTv-mp[hWoR mU!s'Dt; c Épÿ=ye mNdoãm;ɦt; Énãp[.t; c Xleãm=ye å-=t;ŒNtd;Rh a;m;xyetrXleãm;xyxUNyt; sâN/xwÉqLy' átOã,; d*bRLy'

ata UrdhvameSAM kSINalakSaNaM vakSyAmaH tatra vAtakSaye mandaceSTatA'lpavAktva-mapraharSo mUDhasaMjxatA ca pittakSaye mandoSmAgnitA niSprabhatA ca fleSmakSaye rU-kSatA'ntardAha AmAfayetarafleSmAfayafUnyatA sandhifaithilyaM ti?SNA daurbalyaM

ata UrdhvameSAM kSINalakSaNaM vakSyAmaH tatra vAtakSaye mandaceSTatA'lpavAktva-mapraharSo mUDhasaMjxatA ca pittakSaye mandoSmAgnitA niSprabhatA ca fleSmakSaye rU-kSatA'ntardAha AmAfayetarafleSmAfayafUnyatA sandhifaithilyaM tiq!SNA daurbalyaM

अत ऊर्ध्वमेषां क्षीणलक्षणं वक्ष्यामः तत्र वातक्षये मन्दचेष्टताऽल्पवाक्त्व-मप्रहर्षो मूढसंज्ञता च पित्तक्षये मन्दोष्माग्निता निष्प्रभता च श्लेष्मक्षये रू-क्षताऽन्तर्दाह आमाशयेतरश्लेष्माशयशून्यता सन्धिशैथिल्यं ति?ष्णा दौर्बल्यं

अत ऊर्ध्वमेषां क्षीणलक्षणं वक्ष्यामः तत्र वातक्षये मन्दचेष्टताऽल्पवाक्त्व-मप्रहर्षो मूढसंज्ञता च पित्तक्षये मन्दोष्माग्निता निष्प्रभता च श्लेष्मक्षये रू-क्षताऽन्तर्दाह आमाशयेतरश्लेष्माशयशून्यता सन्धिशैथिल्यं तिऋ!ष्णा दौर्बल्यं


1733

at è?vRmitvOõ;n;' doW/;tuml;n;' l=,' v+y;m" vO²õ" punreW;' Sv-yoÉnv/Rn;Tyupsevn;ºvit t] v;tvOõ* v;Kp;¨ãy' k;Xy| k;ã

ata UrdhvamativqddhAnAM doSadhAtumalAnAM lakSaNaM vakSyAmaH vqddhiH punareSAM sva-yonivardhanAtyupasevanAdbhavati tatra vAtavqddhau vAkpAruSyaM kArfyaM kArSNyaM gAtrasphuraNamuSNakAmitA nidra ?AnAfo'lpabalatvaM gADhavarcastvaM ca pittavqddhau pItAvabhAsatA saMtApaH fItakAmitvamalpanidra tA mUrcchA balahAniri-ndri yadaurbalyaM pIta viNmUtranetratvaM ca fleSmavqddhau fauklyaM faityaM sthairyaM gaura-

ata UrdhvamativqddhAnAM doSadhAtumalAnAM lakSaNaM vakSyAmaH vqddhiH punareSAM sva-yonivardhanAtyupasevanAdbhavati tatra vAtavqddhau vAkpAruSyaM kArfyaM kArSNyaM gAtrasphuraNamuSNakAmitA nidrA nAfo'lpabalatvaM gADhavarcastvaM ca pittavqddhau pItAvabhAsatA saMtApaH fItakAmitvamalpanidra tA mUrcchA balahAniri-ndri yadaurbalyaM pIta viNmUtranetratvaM ca fleSmavqddhau fauklyaM faityaM sthairyaM gaura-

अत ऊर्ध्वमतिवृद्धानां दोषधातुमलानां लक्षणं वक्ष्यामः वृद्धिः पुनरेषां स्व-योनिवर्धनात्युपसेवनाद्भवति तत्र वातवृद्धौ वाक्पारुष्यं कार्श्यं कार्ष्ण्यं गात्रस्फुरणमुष्णकामिता निद्र ?ानाशोऽल्पबलत्वं गाढवर्चस्त्वं च पित्तवृद्धौ पीतावभासता संतापः शीतकामित्वमल्पनिद्र ता मूर्च्छा बलहानिरि-न्द्रि यदौर्बल्यं पीत विण्मूत्रनेत्रत्वं च श्लेष्मवृद्धौ शौक्ल्यं शैत्यं स्थैर्यं गौर-

अत ऊर्ध्वमतिवृद्धानां दोषधातुमलानां लक्षणं वक्ष्यामः वृद्धिः पुनरेषां स्व-योनिवर्धनात्युपसेवनाद्भवति तत्र वातवृद्धौ वाक्पारुष्यं कार्श्यं कार्ष्ण्यं गात्रस्फुरणमुष्णकामिता निद्रा नाशोऽल्पबलत्वं गाढवर्चस्त्वं च पित्तवृद्धौ पीतावभासता संतापः शीतकामित्वमल्पनिद्र ता मूर्च्छा बलहानिरि-न्द्रि यदौर्बल्यं पीत विण्मूत्रनेत्रत्वं च श्लेष्मवृद्धौ शौक्ल्यं शैत्यं स्थैर्यं गौर-


1735

vmvs;dStN{ ; Én{ ; sâN/ÉvXleW’ 13

vamavasAdastandra ?A nidra ?A sandhivifleSafca 13

vamavasAdastandrA nidrA sandhivifleSafca 13

वमवसादस्तन्द्र ?ा निद्र ?ा सन्धिविश्लेषश्च १३

वमवसादस्तन्द्रा निद्रा सन्धिविश्लेषश्च १३


1773

aÉ.`;t;T=y;Tkop;Czok;d­?ä;n;Cz^m;T=u/"

abhighAtAtkSayAtkopAcchokAddha?nAcchramAtkSudhaH

abhighAtAtkSayAtkopAcchokAddhynAA!cchramAtkSudhaH

अभिघातात्क्षयात्कोपाच्छोकाद्ध?नाच्छ्रमात्क्षुधः

अभिघातात्क्षयात्कोपाच्छोकाद्ध्य्नाआ!च्छ्रमात्क्षुधः


1779

tSy Év§'so Vy;pt( =y ”it á]yo doW;"â Él©;Én .v²Nt s'âN/Év-XleWo g;];,;' sdn' doWCyvn' É£y;sÉ¥ro/’ Év§'se StB/gu¨g;]t; v;txofo v,R.edo Gl;ÉnStN{ ; Én{ ; c Vy;p¥e mUCz;R m;'s=yo moh" p[l;pomr,Émit c =ye 24

tasya visraMso vyApat kSaya iti triyo doSAH ?ilizgAni bhavanti saMndhivi-fleSo gAtrANAM sadanaM doSacyavanaM kriyAsannirodhafca visraMse stabdhagurugAtratA vAtafopho varNabhedo glAnistandra ?A nidra ?A ca vyApanne mUrcchA mAMsakSayo mohaH pralApomaraNamiti ca kSaye 24

tasya visraMso vyApat kSaya iti triyo doSAHi! lizgAni bhavanti saMndhivi-fleSo gAtrANAM sadanaM doSacyavanaM kriyAsannirodhafca visraMse stabdhagurugAtratA vAtafopho varNabhedo glAnistandrA nidrA ca vyApanne mUrcchA mAMsakSayo mohaH pralApomaraNamiti ca kSaye 24

तस्य विस्रंसो व्यापत् क्षय इति त्रियो दोषाः ?िलिङ्गानि भवन्ति संन्धिवि-श्लेषो गात्राणां सदनं दोषच्यवनं क्रियासन्निरोधश्च विस्रंसे स्तब्धगुरुगात्रता वातशोफो वर्णभेदो ग्लानिस्तन्द्र ?ा निद्र ?ा च व्यापन्ने मूर्च्छा मांसक्षयो मोहः प्रलापोमरणमिति च क्षये २४

तस्य विस्रंसो व्यापत् क्षय इति त्रियो दोषाःइ! लिङ्गानि भवन्ति संन्धिवि-श्लेषो गात्राणां सदनं दोषच्यवनं क्रियासन्निरोधश्च विस्रंसे स्तब्धगुरुगात्रता वातशोफो वर्णभेदो ग्लानिस्तन्द्रा निद्रा च व्यापन्ने मूर्च्छा मांसक्षयो मोहः प्रलापोमरणमिति च क्षये २४


1791

tN{ ; Én{ ; v;txofo blVy;pid l=,m(

tandra ?A nidra ?A vAtafopho balavyApadi lakSaNam

tandrA nidrA vAtafopho balavyApadi lakSaNam

तन्द्र ?ा निद्र ?ा वातशोफो बलव्यापदि लक्षणम्

तन्द्रा निद्रा वातशोफो बलव्यापदि लक्षणम्


1869

r=;.UW,ÉnÉmÿ' b;lSy k,*R Év?yete t* WÏe m;És s¢me v; xuKlp=e p[xSteWu itÉqkr,muþtRn=]eWu Õtm©lSvâStv;cn' /;} yû¼ kÚm;r/-

rakSAbhUSaNanimittaM bAlasya karNau vidhyete tau SaSThe mAsi saptame vA fuklapakSe prafasteSu tithikaraNamuhUrtanakSatreSu kqtamazgalasvastivAcanaM dhA tr?yazke kumAradha-

rakSAbhUSaNanimittaM bAlasya karNau vidhyete tau SaSThe mAsi saptame vA fuklapakSe prafasteSu tithikaraNamuhUrtanakSatreSu kqtamazgalasvastivAcanaM dhAtr! yazke kumAradha-

रक्षाभूषणनिमित्तं बालस्य कर्णौ विध्येते तौ षष्ठे मासि सप्तमे वा शुक्लपक्षे प्रशस्तेषु तिथिकरणमुहूर्तनक्षत्रेषु कृतमङ्गलस्वस्तिवाचनं धा त्र्?यङ्के कुमारध-

रक्षाभूषणनिमित्तं बालस्य कर्णौ विध्येते तौ षष्ठे मासि सप्तमे वा शुक्लपक्षे प्रशस्तेषु तिथिकरणमुहूर्तनक्षत्रेषु कृतमङ्गलस्वस्तिवाचनं धात्र्! यङ्के कुमारध-


1889

t] sMyâGvõm;mtwlen párWecyet( } yh;T} yh;° vitR SqUltr;' d´;t(

tatra samyagviddhamAmatailena pariSecayet tr?yahA ttr?yahAcca varti sthUlatarAM dadyAt

tatra samyagviddhamAmatailena pariSecayet tr! yahAttr! yahAcca varti sthUlatarAM dadyAt

तत्र सम्यग्विद्धमामतैलेन परिषेचयेत् त्र्?यहा त्त्र्?यहाच्च वर्ति स्थूलतरां दद्यात्

तत्र सम्यग्विद्धमामतैलेन परिषेचयेत् त्र्! यहात्त्र्! यहाच्च वर्ति स्थूलतरां दद्यात्


1921

atoŒNytm' bN/' Éck¡WuRrg[ophr,Iyoÿ_ops'.Ots'.;r' ÉvxeWt’;]ophret( sur;m<@' =Irmudkù /;Ny;Ml' kp;lcU,| ceit ttoŒ©n;' pu¨W' v; g[-Éqtkƒx;Nt' l`u .uÿ_vNtm;¢Ee" supárgOhIt' c ÕTv; bN/mup/;yR z¹´-.e´le:yVy/nw¨pp¥w¨pp;´ k,RxoÉ,tmve+y du·mdu·' veit t] v;-tdu·e /;Ny;Mloã,odk;>y;' Épÿdu·e xItodkpyo>y;' Xleãmdu·e sur;m-<@oã,odk;>y;' p[=;Ly k,*R punvÉl:y;nu¥tmhInmÉvWm' c k,R-sâN/' sÉ¥veXy âSqtrÿ_ù s'd?y;t( tto m/u`Oten;>yJy Épcup[otyor-Nytre,;vgu<#ä sU]e,;nvg;!mnitÉxÉql' c bõ(v; kp;lcU,eR n;-

ato'nyatamaM bandhaM cikIrSuragropaharaNIyoktopasaMbhqtasaMbhAraM vifeSatafcAtropaharet surAmaNDaM kSIramudakaM dhAnyAmlaM kapAlacUrNaM ceti tato'zganAM puruSaM vA gra-thitakefAntaM laghu bhuktavantamApta\aiH suparigqhItaM ca kqtvA bandhamupadhArya chedya-bhedyalekhyavyadhanairupapannairupapAdya karNafoNitamavekSya duSTamaduSTaM veti tatra vA-taduSTe dhAnyAmloSNodakAbhyAM pittaduSTe fItodakapayobhyAM fleSmaduSTe surAma-NDoSNodakAbhyAM prakSAlya karNau punavalikhyAnunnatamahInamaviSamaM ca karNa-sandhiM sannivefya sthitaraktaM saMdadhyAt tato madhughqtenAbhyajya picuprotayora-nyatareNAvaguNThya sUtreNAnavagADhamanatifithilaM ca baddhvA kapAlacUrNe nA-

ato'nyatamaM bandhaM cikIrSuragropaharaNIyoktopasaMbhqtasaMbhAraM vifeSatafcAtropaharet surAmaNDaM kSIramudakaM dhAnyAmlaM kapAlacUrNaM ceti tato'zganAM puruSaM vA gra-thitakefAntaM laghu bhuktavantamAptaaiH suparigqhItaM ca kqtvA bandhamupadhArya chedya-bhedyalekhyavyadhanairupapannairupapAdya karNafoNitamavekSya duSTamaduSTaM veti tatra vA-taduSTe dhAnyAmloSNodakAbhyAM pittaduSTe fItodakapayobhyAM fleSmaduSTe surAma-NDoSNodakAbhyAM prakSAlya karNau punavalikhyAnunnatamahInamaviSamaM ca karNa-sandhiM sannivefya sthitaraktaM saMdadhyAt tato madhughqtenAbhyajya picuprotayora-nyatareNAvaguNThya sUtreNAnavagADhamanatifithilaM ca baddhvA kapAlacUrNe nA-

अतोऽन्यतमं बन्धं चिकीर्षुरग्रोपहरणीयोक्तोपसंभृतसंभारं विशेषतश्चात्रोपहरेत् सुरामण्डं क्षीरमुदकं धान्याम्लं कपालचूर्णं चेति ततोऽङ्गनां पुरुषं वा ग्र-थितकेशान्तं लघु भुक्तवन्तमाप्तऐः सुपरिगृहीतं च कृत्वा बन्धमुपधार्य छेद्य-भेद्यलेख्यव्यधनैरुपपन्नैरुपपाद्य कर्णशोणितमवेक्ष्य दुष्टमदुष्टं वेति तत्र वा-तदुष्टे धान्याम्लोष्णोदकाभ्यां पित्तदुष्टे शीतोदकपयोभ्यां श्लेष्मदुष्टे सुराम-ण्डोष्णोदकाभ्यां प्रक्षाल्य कर्णौ पुनवलिख्यानुन्नतमहीनमविषमं च कर्ण-सन्धिं सन्निवेश्य स्थितरक्तं संदध्यात् ततो मधुघृतेनाभ्यज्य पिचुप्रोतयोर-न्यतरेणावगुण्ठ्य सूत्रेणानवगाढमनतिशिथिलं च बद्ध्वा कपालचूर्णे ना-

अतोऽन्यतमं बन्धं चिकीर्षुरग्रोपहरणीयोक्तोपसंभृतसंभारं विशेषतश्चात्रोपहरेत् सुरामण्डं क्षीरमुदकं धान्याम्लं कपालचूर्णं चेति ततोऽङ्गनां पुरुषं वा ग्र-थितकेशान्तं लघु भुक्तवन्तमाप्तऐः सुपरिगृहीतं च कृत्वा बन्धमुपधार्य छेद्य-भेद्यलेख्यव्यधनैरुपपन्नैरुपपाद्य कर्णशोणितमवेक्ष्य दुष्टमदुष्टं वेति तत्र वा-तदुष्टे धान्याम्लोष्णोदकाभ्यां पित्तदुष्टे शीतोदकपयोभ्यां श्लेष्मदुष्टे सुराम-ण्डोष्णोदकाभ्यां प्रक्षाल्य कर्णौ पुनवलिख्यानुन्नतमहीनमविषमं च कर्ण-सन्धिं सन्निवेश्य स्थितरक्तं संदध्यात् ततो मधुघृतेनाभ्यज्य पिचुप्रोतयोर-न्यतरेणावगुण्ठ्य सूत्रेणानवगाढमनतिशिथिलं च बद्ध्वा कपालचूर्णे ना-


2086

s W@±Év/o v;tÉpÿkfxoÉ,tsÉ¥p;t;gNtuÉnÉmÿ" tSy doWåpVyï-nwlR=,;Én Vy;:y;Sy;m" t] v;txof" Õã,oŒ¨,o v; p¨Wo mOdurn-vâSqt;Stod;dy’;] vedn; ÉvxeW; .v²Nt Épÿxof" pIto mOdu" srÿ_o v; xI`[;nus;yoRW;dy’]; vedn;ÉvxeW; .v²Nt Xleãmyqu" p;<@Ÿ" k-i#n" ²˜G/" xIto ²˜G/o mNd;nus;rI k<@±v;dy’;] vedn; ÉvxeW; .v²Nt svRv,Rvedn" sÉ¥p;tyQ( ÉpÿvCzoÉ,tjoŒitÕã,’; Épÿr-

sa SaDvidho vAtapittakaphafoNitasannipAtAgantunimittaH tasya doSarUpavyaxja-nairlakSaNAni vyAkhyAsyAmaH tatra vAtafophaH kqSNo'ruNo vA paruSo mqdurana-vasthitAstodAdayafcAtra vedanA vifeSA bhavanti pittafophaH pIto mqduH sarakto vA fIghrAnusAryoSAdayafcatrA vedanAvifeSA bhavanti fleSmafvayathuH pANDuH ka-ThinaH snigdhaH fIto snigdho mandAnusArI kaNDvAdayafcAtra vedanA vifeSA bhavanti sarvavarNavedanaH sannipAtafvayath? pittavacchoNitajo'tikqSNafcA pittara-

sa SaDvidho vAtapittakaphafoNitasannipAtAgantunimittaH tasya doSarUpavyaxja-nairlakSaNAni vyAkhyAsyAmaH tatra vAtafophaH kqSNo'ruNo vA paruSo mqdurana-vasthitAstodAdayafcAtra vedanA vifeSA bhavanti pittafophaH pIto mqduH sarakto vA fIghrAnusAryoSAdayafcatrA vedanAvifeSA bhavanti fleSmafvayathuH pANDuH ka-ThinaH snigdhaH fIto snigdho mandAnusArI kaNDvAdayafcAtra vedanA vifeSA bhavanti sarvavarNavedanaH sannipAtafvayath! pittavacchoNitajo'tikqSNafcA pittara-

स षड्विधो वातपित्तकफशोणितसन्निपातागन्तुनिमित्तः तस्य दोषरूपव्यञ्ज-नैर्लक्षणानि व्याख्यास्यामः तत्र वातशोफः कृष्णोऽरुणो वा परुषो मृदुरन-वस्थितास्तोदादयश्चात्र वेदना विशेषा भवन्ति पित्तशोफः पीतो मृदुः सरक्तो वा शीघ्रानुसार्योषादयश्चत्रा वेदनाविशेषा भवन्ति श्लेष्मश्वयथुः पाण्डुः क-ठिनः स्निग्धः शीतो स्निग्धो मन्दानुसारी कण्ड्वादयश्चात्र वेदना विशेषा भवन्ति सर्ववर्णवेदनः सन्निपातश्वयथ्? पित्तवच्छोणितजोऽतिकृष्णश्चा पित्तर-

स षड्विधो वातपित्तकफशोणितसन्निपातागन्तुनिमित्तः तस्य दोषरूपव्यञ्ज-नैर्लक्षणानि व्याख्यास्यामः तत्र वातशोफः कृष्णोऽरुणो वा परुषो मृदुरन-वस्थितास्तोदादयश्चात्र वेदना विशेषा भवन्ति पित्तशोफः पीतो मृदुः सरक्तो वा शीघ्रानुसार्योषादयश्चत्रा वेदनाविशेषा भवन्ति श्लेष्मश्वयथुः पाण्डुः क-ठिनः स्निग्धः शीतो स्निग्धो मन्दानुसारी कण्ड्वादयश्चात्र वेदना विशेषा भवन्ति सर्ववर्णवेदनः सन्निपातश्वयथ्! पित्तवच्छोणितजोऽतिकृष्णश्चा पित्तर-


2215

t] koxd;mSvâStk;nuve®Lltmuáp[âtolIm<@lSqÉgk;ymk%$(v;-cInÉvbN/Évt;ngof,;" p;©I ceit ctudRxbN/ÉvxeW;" teW;' n;m-

tatra kofadAmasvastikAnuvellitamupriti?lImaNDalasthagikAyamakakhaTvA-cInavibandhavitAnagophaNAH paxcAzgI ceti caturdafabandhavifeSAH teSAM nAma-

tatra kofadAmasvastikAnuvellitamupritio!lImaNDalasthagikAyamakakhaTvA-cInavibandhavitAnagophaNAH paxcAzgI ceti caturdafabandhavifeSAH teSAM nAma-

तत्र कोशदामस्वस्तिकानुवेल्लितमुप्रिति?लीमण्डलस्थगिकायमकखट्वा-चीनविबन्धवितानगोफणाः पञ्चाङ्गी चेति चतुर्दशबन्धविशेषाः तेषां नाम-

तत्र कोशदामस्वस्तिकानुवेल्लितमुप्रितिओ!लीमण्डलस्थगिकायमकखट्वा-चीनविबन्धवितानगोफणाः पञ्चाङ्गी चेति चतुर्दशबन्धविशेषाः तेषां नाम-


2247

NtvsNtyoS} yh;t( v;top&tmPyevm(

ntavasantayo str?yahAt vAtopadrutamapyevam

ntavasantayostr! yahAt vAtopadrutamapyevam

न्तवसन्तयो स्त्र्?यहात् वातोपद्रुतमप्येवम्

न्तवसन्तयोस्त्र्! यहात् वातोपद्रुतमप्येवम्


2279

Svbud­?ä; c;Ép Év.jeTÕTy;ÕTy;'’ bu²õm;n( 34

svabuddha? cApi vibhajetkqtyAkqtyAMfca buddhimAn 34

svabuddhyA cApi vibhajetkqtyAkqtyAMfca buddhimAn 34

स्वबुद्ध? चापि विभजेत्कृत्याकृत्यांश्च बुद्धिमान् ३४

स्वबुद्ध्या चापि विभजेत्कृत्याकृत्यांश्च बुद्धिमान् ३४


2311

bud­?äoTp[e+y;É.yuÿ_ƒn tq; c;âSqWu j;nt; 42

buddhe?tprekSyAbhiyuktena tathA cAsthiSu jAnatA 42

buddhytproe!kSyAbhiyuktena tathA cAsthiSu jAnatA 42

ुद्धे?त्प्रेक्ष्याभियुक्तेन तथा चास्थिषु जानता ४२

ुद्ध्य्त्प्रोए!क्ष्याभियुक्तेन तथा चास्थिषु जानता ४२


2354

n c idv;Én{ ;vxg" Sy;t( 9

na ca divAnidra ?AvafagaH syAt 9

na ca divAnidrA vafagaH syAt 9

न च दिवानिद्र ?ावशगः स्यात् ९

न च दिवानिद्रा वशगः स्यात् ९


2456

idv; n Én{ ;vxgo Énv;tgOhgocr"

divA na nidra ?Avafago nivAtagqhagocaraH

divA na nidrA vafago nivAtagqhagocaraH

दिवा न निद्र ?ावशगो निवातगृहगोचरः

दिवा न निद्रा वशगो निवातगृहगोचरः


2501

´j;MbvÉcÉlÉcmmTSygo/;vr;h;'’ nwk?ymX[nIy;t( pys; 8

dyajAmbavacilicimamatsyagodhAvarAhAMfca naikadhyamaf?nIyAt payasA 8

dyajAmbavacilicimamatsyagodhAvarAhAMfca naikadhyamafrnIyAt payasA 8

द्यजाम्बवचिलिचिममत्स्यगोधावराहांश्च नैकध्यमश्?नीयात् पयसा ८

द्यजाम्बवचिलिचिममत्स्यगोधावराहांश्च नैकध्यमश्र्नीयात् पयसा ८


2507

avSq;Ntrb;üLy;{ og;dIn;' VyvâSqtm(

avasthAntarabAhulyAdra ?ogAdInAM vyavasthitam

avasthAntarabAhulyAdro gAdInAM vyavasthitam

अवस्थान्तरबाहुल्याद्र ?ोगादीनां व्यवस्थितम्

अवस्थान्तरबाहुल्याद्रो गादीनां व्यवस्थितम्


2519

atoŒNy;NyÉp s'yog;diht;Én v+y;m"nvÉvå!/;NywvRs;m/upygu@-m;Wwv;R g[;My;nUp*dkÉpÉxt;dIÉn n;>yvhret( n pyom/u>y;' roih,I-x;kù j;tukx;kùv;ŒX[nIy;t( bl;k;' v;¨,IkÚLm;W;>y;' k;km;cI' ÉpPplImárc;>y;' n;@I.©xkkÚÔÚ$d/IÉn c nwk?y;' m/u coã,odk;-nup;n;' Épÿen c;mm;'s;Én sur;Õxr;p;ys;'’ nwk?y' sv[kƒ, shit-lxãkÚLmmTSyw" she=uÉvk;r;n; gu@¼n k;km;cI' m/un; mUlkù gu@¼n

ato'nyAnyapi saMyogAdahitAni vakSyAmaHnavavirUDhadhAnyairvasAmadhupayaguDa-mASairvA grAmyAnUpaudakapifitAdIni nAbhyavaharet na payomadhubhyAM rohiNI-fAkaM jAtukafAkaMvA'f?nIyAt balAkAM vAruNIkulmASAbhyAM kAkamAcIM pippalImaricAbhyAM nADIbhazgafakakukkuTadadhIni ca naikadhyAM madhu coSNodakA-nupAnAM pittena cAmamAMsAni surAkqfarApAyasAMfca naikadhyaM savrakeNa sahati-lafaSkulmamatsyaiH sahekSuvikArAnA guDena kAkamAcIM madhunA mUlakaM guDena

ato'nyAnyapi saMyogAdahitAni vakSyAmaHnavavirUDhadhAnyairvasAmadhupayaguDa-mASairvA grAmyAnUpaudakapifitAdIni nAbhyavaharet na payomadhubhyAM rohiNI-fAkaM jAtukafAkaMvA'frnIyAt balAkAM vAruNIkulmASAbhyAM kAkamAcIM pippalImaricAbhyAM nADIbhazgafakakukkuTadadhIni ca naikadhyAM madhu coSNodakA-nupAnAM pittena cAmamAMsAni surAkqfarApAyasAMfca naikadhyaM savrakeNa sahati-lafaSkulmamatsyaiH sahekSuvikArAnA guDena kAkamAcIM madhunA mUlakaM guDena

अतोऽन्यान्यपि संयोगादहितानि वक्ष्यामःनवविरूढधान्यैर्वसामधुपयगुड-माषैर्वा ग्राम्यानूपौदकपिशितादीनि नाभ्यवहरेत् न पयोमधुभ्यां रोहिणी-शाकं जातुकशाकंवाऽश्?नीयात् बलाकां वारुणीकुल्माषाभ्यां काकमाचीं पिप्पलीमरिचाभ्यां नाडीभङ्गशककुक्कुटदधीनि च नैकध्यां मधु चोष्णोदका-नुपानां पित्तेन चाममांसानि सुराकृशरापायसांश्च नैकध्यं सव्रकेण सहति-लशष्कुल्ममत्स्यैः सहेक्षुविकाराना गुडेन काकमाचीं मधुना मूलकं गुडेन

अतोऽन्यान्यपि संयोगादहितानि वक्ष्यामःनवविरूढधान्यैर्वसामधुपयगुड-माषैर्वा ग्राम्यानूपौदकपिशितादीनि नाभ्यवहरेत् न पयोमधुभ्यां रोहिणी-शाकं जातुकशाकंवाऽश्र्नीयात् बलाकां वारुणीकुल्माषाभ्यां काकमाचीं पिप्पलीमरिचाभ्यां नाडीभङ्गशककुक्कुटदधीनि च नैकध्यां मधु चोष्णोदका-नुपानां पित्तेन चाममांसानि सुराकृशरापायसांश्च नैकध्यं सव्रकेण सहति-लशष्कुल्ममत्स्यैः सहेक्षुविकाराना गुडेन काकमाचीं मधुना मूलकं गुडेन


2537

at è?v| rsÃNÃ;Én rsto vIyRto Évp;kt’ Év¨õ;Énv+y;m"t] m-/ur;Ml* rsvIyRÉv¨õ* m/urlv,* c m/urk$uk* c svRt" m/ur itÿ_* rsÉvp;k;>y;' m/urkW;ya* c aMllv,* rst" aMlk$uk* rsÉv-p;k;>y;m( aMlitÿ_;vMlkW;y* c svRt" lv,k$uk* rsÉvp;k;->y;' lv,itÿ_* lv,kW;y* c svRt" k$uitÿ_* rsvIy;R>y;' k$uk-

ata UrdhvaM rasadvandvAni rasato vIryato vipAkatafca viruddhAnivakSyAmaHtatra ma-dhurAmlau rasavIryaviruddhau madhuralavaNau ca madhurakaTukau ca sarvataH madhura tiktau rasavipAkAbhyAM madhurakaSAya\au ca amlalavaNau rasataH amlakaTukau rasavi-pAkAbhyAm amlatiktAvamlakaSAyau ca sarvataH lavaNakaTukau rasavipAkA-bhyAM lavaNatiktau lavaNakaSAyau ca sarvataH kaTutiktau rasavIryAbhyAM kaTuka-

ata UrdhvaM rasadvandvAni rasato vIryato vipAkatafca viruddhAnivakSyAmaHtatra ma-dhurAmlau rasavIryaviruddhau madhuralavaNau ca madhurakaTukau ca sarvataH madhura tiktau rasavipAkAbhyAM madhurakaSAyaau ca amlalavaNau rasataH amlakaTukau rasavi-pAkAbhyAm amlatiktAvamlakaSAyau ca sarvataH lavaNakaTukau rasavipAkA-bhyAM lavaNatiktau lavaNakaSAyau ca sarvataH kaTutiktau rasavIryAbhyAM kaTuka-

अत ऊर्ध्वं रसद्वन्द्वानि रसतो वीर्यतो विपाकतश्च विरुद्धानिवक्ष्यामःतत्र म-धुराम्लौ रसवीर्यविरुद्धौ मधुरलवणौ च मधुरकटुकौ च सर्वतः मधुर तिक्तौ रसविपाकाभ्यां मधुरकषायऔ च अम्ललवणौ रसतः अम्लकटुकौ रसवि-पाकाभ्याम् अम्लतिक्तावम्लकषायौ च सर्वतः लवणकटुकौ रसविपाका-भ्यां लवणतिक्तौ लवणकषायौ च सर्वतः कटुतिक्तौ रसवीर्याभ्यां कटुक-

अत ऊर्ध्वं रसद्वन्द्वानि रसतो वीर्यतो विपाकतश्च विरुद्धानिवक्ष्यामःतत्र म-धुराम्लौ रसवीर्यविरुद्धौ मधुरलवणौ च मधुरकटुकौ च सर्वतः मधुर तिक्तौ रसविपाकाभ्यां मधुरकषायऔ च अम्ललवणौ रसतः अम्लकटुकौ रसवि-पाकाभ्याम् अम्लतिक्तावम्लकषायौ च सर्वतः लवणकटुकौ रसविपाका-भ्यां लवणतिक्तौ लवणकषायौ च सर्वतः कटुतिक्तौ रसवीर्याभ्यां कटुक-


2795

at è?v| svR§;v;n( v+y;m"t] `O·;su Éz¥;su v; Tv=u Sfo$e É.¥e Évd;árte v; sÉllp[k;xo .vTy;§;v" Ék'Éciç" pIt;v.;s’; m;'sgt" sipR"p[k;x" s;N{ " et" Ép®Czl’; Ésr;gt" s´¾Xz¥;su Ésr;su rÿ_;itp[vOÉÿ" pKv;su c toyn;@IÉ.árv toy;gmn' pUySy a;-§;v’;] tnuÉvR®Cz¥" Ép®CzloŒvlMbI Xy;voŒvXy;yp[itm’ ˜;yu-gt" ²˜G/o `n" És'`;,kp[itm" srÿ_’; aâSqgtoŒSqNyÉ.hte SfÚ-É$te É.¥e doW;vd;árte v; doW.É=tTv;dâSq Én"s;r' xuÉÿ_/*t Émv;-.;it a;§;v’;] mÆÉmÅ" s¨É/r" ²˜G/’ s'É/gt" pI@äm;no n p[vtRte a;kڍnp[s;r,o¥mnÉvnmnp[/;vnoTk;snp[v;h,w’ §vit a;§;v’;] Ép®CzloŒvlMbI s¨É/roNmÉqt’; koÏgtoŒsO„†]purIWpU-yodk;Én §vit mmRgtSTvg;idãvv¨õTv;¥oCyte t] Tvg;idgt;-n;m;§; v;,;' yq;£m' p;¨ãyXy;v;vXy;ydÉ/mStu=;rodkm;'s /;-vnpul;kodksÉ¥.Tv;Én m;¨t;ºv²Nt Épÿ;íomedkgomU].SmxÄk-W;yodkm;?vIktwlsÉ¥.Tv;Én Épÿv{ ÿ_;dit Év§Tv' c; kf;¥v-nItk;sIsmÆÉp·itln;Élkƒrodkv r;hvs;sÉ¥.Tv;Én sÉ¥p;t;-¥;Élkƒrodk“v;R¨krsk;Éïk p[s;d;¨kodkip[y›±guflyÕNmuíyU-

ata UrdhvaM sarvasrAvAn vakSyAmaHtatra ghqSTAsu chinnAsu vA tvakSu sphoTe bhinne vidArite vA salilaprakAfo bhavatyAsrAvaH kiMcidvisraH pItAvabhAsafcA mAMsagataH sarpiHprakAfaH sAndra ?H fvetaH picchilafcA sirAgataH sadyafchinnAsu sirAsu raktAtipravqttiH pakvAsu ca toyanADIbhiriva toyAgamanaM pUyasya A-srAvafcAtra tanurvicchinnaH picchilo'valambI fyAvo'vafyAyapratimafca snAyu-gataH snigdho ghanaH siMghANakapratimaH saraktafcA asthigato'sthanyabhihate sphu-Tite bhinne doSAvadArite vA doSabhakSitatvAdasthi niHsAraM fuktidhauta mivA-bhAti AsrAvafcAtra majjamifraH sarudhiraH snigdhafca saMdhigataH pIDyamAno na pravartate AkuxcanaprasAraNonnamanavinamanapradhAvanotkAsanapravAhaNaifca sravati AsrAvafcAtra picchilo'valambI sarudhironmathitafcA koSThagato'sqzmUtrapurISapU-yodakAni sravati marmagatastvagAdiSvavaruddhatvAnnocyate tatra tvagAdigatA-nAmAsrA vANAM yathAkramaM pAruSyafyAvAvafyAyadadhimastukSArodakamAMsa dhA-vanapulAkodakasannibhatvAni mArutAdbhavanti pittAdgomedakagomUtrabhasmafazkhaka-SAyodakamAdhvIkatailasannibhatvAni pittavadra ktAdati visratvaM cA kaphAnnava-nItakAsIsamajjapiSTatilanAlikerodakava rAhavasAsannibhatvAni sannipAtA-nnAlikerodakairvArukarasakAxjika prasAdArukodakapriyazguphalayakqnmudgayU-

ata UrdhvaM sarvasrAvAn vakSyAmaHtatra ghqSTAsu chinnAsu vA tvakSu sphoTe bhinne vidArite vA salilaprakAfo bhavatyAsrAvaH kiMcidvisraH pItAvabhAsafcA mAMsagataH sarpiHprakAfaH sAndra H! fvetaH picchilafcA sirAgataH sadyafchinnAsu sirAsu raktAtipravqttiH pakvAsu ca toyanADIbhiriva toyAgamanaM pUyasya A-srAvafcAtra tanurvicchinnaH picchilo'valambI fyAvo'vafyAyapratimafca snAyu-gataH snigdho ghanaH siMghANakapratimaH saraktafcA asthigato'sthanyabhihate sphu-Tite bhinne doSAvadArite vA doSabhakSitatvAdasthi niHsAraM fuktidhauta mivA-bhAti AsrAvafcAtra majjamifraH sarudhiraH snigdhafca saMdhigataH pIDyamAno na pravartate AkuxcanaprasAraNonnamanavinamanapradhAvanotkAsanapravAhaNaifca sravati AsrAvafcAtra picchilo'valambI sarudhironmathitafcA koSThagato'sqzmUtrapurISapU-yodakAni sravati marmagatastvagAdiSvavaruddhatvAnnocyate tatra tvagAdigatA-nAmAsrA vANAM yathAkramaM pAruSyafyAvAvafyAyadadhimastukSArodakamAMsa dhA-vanapulAkodakasannibhatvAni mArutAdbhavanti pittAdgomedakagomUtrabhasmafazkhaka-SAyodakamAdhvIkatailasannibhatvAni pittavadra ktAdati visratvaM cA kaphAnnava-nItakAsIsamajjapiSTatilanAlikerodakava rAhavasAsannibhatvAni sannipAtA-nnAlikerodakairvArukarasakAxjika prasAdArukodakapriyazguphalayakqnmudgayU-

अत ऊर्ध्वं सर्वस्रावान् वक्ष्यामःतत्र घृष्टासु छिन्नासु वा त्वक्षु स्फोटे भिन्ने विदारिते वा सलिलप्रकाशो भवत्यास्रावः किंचिद्विस्रः पीतावभासश्चा मांसगतः सर्पिःप्रकाशः सान्द्र ?ः श्वेतः पिच्छिलश्चा सिरागतः सद्यश्छिन्नासु सिरासु रक्तातिप्रवृत्तिः पक्वासु च तोयनाडीभिरिव तोयागमनं पूयस्य आ-स्रावश्चात्र तनुर्विच्छिन्नः पिच्छिलोऽवलम्बी श्यावोऽवश्यायप्रतिमश्च स्नायु-गतः स्निग्धो घनः सिंघाणकप्रतिमः सरक्तश्चा अस्थिगतोऽस्थन्यभिहते स्फु-टिते भिन्ने दोषावदारिते वा दोषभक्षितत्वादस्थि निःसारं शुक्तिधौत मिवा-भाति आस्रावश्चात्र मज्जमिश्रः सरुधिरः स्निग्धश्च संधिगतः पीड्यमानो न प्रवर्तते आकुञ्चनप्रसारणोन्नमनविनमनप्रधावनोत्कासनप्रवाहणैश्च स्रवति आस्रावश्चात्र पिच्छिलोऽवलम्बी सरुधिरोन्मथितश्चा कोष्ठगतोऽसृङ्मूत्रपुरीषपू-योदकानि स्रवति मर्मगतस्त्वगादिष्ववरुद्धत्वान्नोच्यते तत्र त्वगादिगता-नामास्रा वाणां यथाक्रमं पारुष्यश्यावावश्यायदधिमस्तुक्षारोदकमांस धा-वनपुलाकोदकसन्निभत्वानि मारुताद्भवन्ति पित्ताद्गोमेदकगोमूत्रभस्मशङ्खक-षायोदकमाध्वीकतैलसन्निभत्वानि पित्तवद्र क्तादति विस्रत्वं चा कफान्नव-नीतकासीसमज्जपिष्टतिलनालिकेरोदकव राहवसासन्निभत्वानि सन्निपाता-न्नालिकेरोदकैर्वारुकरसकाञ्जिक प्रसादारुकोदकप्रियङ्गुफलयकृन्मुद्गयू-

अत ऊर्ध्वं सर्वस्रावान् वक्ष्यामःतत्र घृष्टासु छिन्नासु वा त्वक्षु स्फोटे भिन्ने विदारिते वा सलिलप्रकाशो भवत्यास्रावः किंचिद्विस्रः पीतावभासश्चा मांसगतः सर्पिःप्रकाशः सान्द्र ः! श्वेतः पिच्छिलश्चा सिरागतः सद्यश्छिन्नासु सिरासु रक्तातिप्रवृत्तिः पक्वासु च तोयनाडीभिरिव तोयागमनं पूयस्य आ-स्रावश्चात्र तनुर्विच्छिन्नः पिच्छिलोऽवलम्बी श्यावोऽवश्यायप्रतिमश्च स्नायु-गतः स्निग्धो घनः सिंघाणकप्रतिमः सरक्तश्चा अस्थिगतोऽस्थन्यभिहते स्फु-टिते भिन्ने दोषावदारिते वा दोषभक्षितत्वादस्थि निःसारं शुक्तिधौत मिवा-भाति आस्रावश्चात्र मज्जमिश्रः सरुधिरः स्निग्धश्च संधिगतः पीड्यमानो न प्रवर्तते आकुञ्चनप्रसारणोन्नमनविनमनप्रधावनोत्कासनप्रवाहणैश्च स्रवति आस्रावश्चात्र पिच्छिलोऽवलम्बी सरुधिरोन्मथितश्चा कोष्ठगतोऽसृङ्मूत्रपुरीषपू-योदकानि स्रवति मर्मगतस्त्वगादिष्ववरुद्धत्वान्नोच्यते तत्र त्वगादिगता-नामास्रा वाणां यथाक्रमं पारुष्यश्यावावश्यायदधिमस्तुक्षारोदकमांस धा-वनपुलाकोदकसन्निभत्वानि मारुताद्भवन्ति पित्ताद्गोमेदकगोमूत्रभस्मशङ्खक-षायोदकमाध्वीकतैलसन्निभत्वानि पित्तवद्र क्तादति विस्रत्वं चा कफान्नव-नीतकासीसमज्जपिष्टतिलनालिकेरोदकव राहवसासन्निभत्वानि सन्निपाता-न्नालिकेरोदकैर्वारुकरसकाञ्जिक प्रसादारुकोदकप्रियङ्गुफलयकृन्मुद्गयू-


2819

at è?v| v[,v,;Rn( v+y;m".Smkpot;âSqv,R" p¨WoŒ¨," Õã, ”it m;¨tjSy; nIl" pIto hárt" Xy;v" Õã,o rÿ_" Ép©l" kÉpl ”it rÿ_ÉpÿsmuTqY( et" ²˜G/" p;<@Ÿárit XleãmjSy; svRv,oRpet" s;É¥-

ata UrdhvaM vraNavarNAn vakSyAmaHbhasmakapotAsthivarNaH paruSo'ruNaH kqSNa iti mArutajasyA nIlaH pIto haritaH fyAvaH kqSNo raktaH pizgalaH kapila iti raktapittasamutthay? fvetaH snigdhaH pANDuriti fleSmajasyA sarvavarNopetaH sAnni-

ata UrdhvaM vraNavarNAn vakSyAmaHbhasmakapotAsthivarNaH paruSo'ruNaH kqSNa iti mArutajasyA nIlaH pIto haritaH fyAvaH kqSNo raktaH pizgalaH kapila iti raktapittasamutthay! fvetaH snigdhaH pANDuriti fleSmajasyA sarvavarNopetaH sAnni-

अत ऊर्ध्वं व्रणवर्णान् वक्ष्यामःभस्मकपोतास्थिवर्णः परुषोऽरुणः कृष्ण इति मारुतजस्या नीलः पीतो हरितः श्यावः कृष्णो रक्तः पिङ्गलः कपिल इति रक्तपित्तसमुत्थय्? श्वेतः स्निग्धः पाण्डुरिति श्लेष्मजस्या सर्ववर्णोपेतः सान्नि-

अत ऊर्ध्वं व्रणवर्णान् वक्ष्यामःभस्मकपोतास्थिवर्णः परुषोऽरुणः कृष्ण इति मारुतजस्या नीलः पीतो हरितः श्यावः कृष्णो रक्तः पिङ्गलः कपिल इति रक्तपित्तसमुत्थय्! श्वेतः स्निग्धः पाण्डुरिति श्लेष्मजस्या सर्ववर्णोपेतः सान्नि-


2945

k;lblp[vOÿ; ye xItoã,v;tvW;Rtpp[.OitÉnÉmÿ;" teŒÉp iÃÉv/; Vy;-p¥tuRÕt; aVy;p¥tuRÕt;’ dwvblp[vOt; ye dev{ oh;dÉ.x¢k; aqv-R,Õt;¬psgRj;’ teŒÉp iÃÉv/;"Év´udxÉnÕt;" Épx;c;idÕt;’ pun’ iÃÉv/;"s'sgRj; a;kâSmk;’ Sv.;vblp[vOÿ; ye =u²Tpp;s;jr;mO-TyuÉn{ ;p[.Oty;" teŒÉp iÃÉv/;"k;lj; ak;lj;’ t] párr=,Õt;" k;lj;" apárr=,Õt; ak;lj;" Ete a;É/dwÉvk;" a] svRVy;-

kAlabalapravqttA ye fItoSNavAtavarSAtapaprabhqtinimittAH te'pi dvividhA vyA-pannartukqtA avyApannartukqtAfca daivabalapravqtA ye devadra ?ohAdabhifaptakA athava-?NakqtAupasargajAfca te'pi dvividhAHvidyudafanikqtAH pifAcAdikqtAfca punafca dvividhAHsaMsargajA AkasmikAfca svabhAvabalapravqttA ye kSutpipAsAjarAmq-tyunidra ?AprabhqtayAH te'pi dvividhAHkAlajA akAlajAfca tatra parirakSaNakqtAH kAlajAH aparirakSaNakqtA akAlajAH ete AdhidaivikAH atra sarvavyA-

kAlabalapravqttA ye fItoSNavAtavarSAtapaprabhqtinimittAH te'pi dvividhA vyA-pannartukqtA avyApannartukqtAfca daivabalapravqtA ye devadro hAdabhifaptakA athava-rNa!kqtAupasargajAfca te'pi dvividhAHvidyudafanikqtAH pifAcAdikqtAfca punafca dvividhAHsaMsargajA AkasmikAfca svabhAvabalapravqttA ye kSutpipAsAjarAmq-tyunidrA prabhqtayAH te'pi dvividhAHkAlajA akAlajAfca tatra parirakSaNakqtAH kAlajAH aparirakSaNakqtA akAlajAH ete AdhidaivikAH atra sarvavyA-

कालबलप्रवृत्ता ये शीतोष्णवातवर्षातपप्रभृतिनिमित्ताः तेऽपि द्विविधा व्या-पन्नर्तुकृता अव्यापन्नर्तुकृताश्च दैवबलप्रवृता ये देवद्र ?ोहादभिशप्तका अथव-?णकृताउपसर्गजाश्च तेऽपि द्विविधाःविद्युदशनिकृताः पिशाचादिकृताश्च पुनश्च द्विविधाःसंसर्गजा आकस्मिकाश्च स्वभावबलप्रवृत्ता ये क्षुत्पिपासाजरामृ-त्युनिद्र ?ाप्रभृतयाः तेऽपि द्विविधाःकालजा अकालजाश्च तत्र परिरक्षणकृताः कालजाः अपरिरक्षणकृता अकालजाः एते आधिदैविकाः अत्र सर्वव्या-

कालबलप्रवृत्ता ये शीतोष्णवातवर्षातपप्रभृतिनिमित्ताः तेऽपि द्विविधा व्या-पन्नर्तुकृता अव्यापन्नर्तुकृताश्च दैवबलप्रवृता ये देवद्रो हादभिशप्तका अथव-र्ण!कृताउपसर्गजाश्च तेऽपि द्विविधाःविद्युदशनिकृताः पिशाचादिकृताश्च पुनश्च द्विविधाःसंसर्गजा आकस्मिकाश्च स्वभावबलप्रवृत्ता ये क्षुत्पिपासाजरामृ-त्युनिद्रा प्रभृतयाः तेऽपि द्विविधाःकालजा अकालजाश्च तत्र परिरक्षणकृताः कालजाः अपरिरक्षणकृता अकालजाः एते आधिदैविकाः अत्र सर्वव्या-


3080

a;yt; } y›±gul; } y§; m;'sle c;ŒÉp pUÉjt; 23

AyatA tr?yazgulA tr?yasrA mAMsale cA'pi pUjitA 23

AyatA tr! yazgulA tr! yasrA mAMsale cA'pi pUjitA 23

यता त्र्?यङ्गुला त्र्?यस्रा मांसले चाऽपि पूजिता २३

यता त्र्! यङ्गुला त्र्! यस्रा मांसले चाऽपि पूजिता २३


3203

t] xLyl=,muCym;nmup/;ry td(iÃÉv/' s;m;Ny' vwxeiWkù c Xy;v' Ép@k;Éct' xofvedn;vNt' muümuRü" xoÉ,t;§;Év,' buŠ‘dvdu¥t' mOdum;'s' c v[,' j;nIy;t( sxLyoŒyÉmit s;m;NymetLl=,muÿ_m( vw-xeiWkù tuTvGgte Évv,R" xofo .vTy;yt" ki#n’ m;'sgte xof;É.-itâvO²õ" xLym;g;Rnups'roh" pI@n;sihã,ut; coWp;k* c peXyNtr-SqeŒPyetdev coWxofvj| Ésr;gte Ésr;?m;n' Ésr;xUl' Ésr;xof’ ˜;yugte ˜;yuj;loT=ep,' s'rM.’og[; ¨kª c §otogte §ots;' SvkmR-gu,h;Én" /mnISqe sfƒn' rÿ_mIry¥Énl" s xBdo ÉngRCzTy©mdR"Ép-p;s; úLl;s’ aâSqgte ÉvÉv/ vedn;p[;du.;Rv"xof’ aâSqÉvvrg-teŒâSqpU,Rt;ŒâSqÉnStod" s'hWoRblv;'’ sâN/gteŒâSqv°e·oprm’ koÏgt a;$op;n;h* mU]purIW;h;rdxRn' c v[,mu%;t( mmRgte mmRÉvõ-

tatra falyalakSaNamucyamAnamupadhAraya taddvividhaM sAmAnyaM vaifeSikaM ca fyAvaM piDakAcitaM fophavedanAvantaM muhurmuhuH foNitAsrAviNaM budbudavadunnataM mqdumAMsaM ca vraNaM jAnIyAt safalyo'yamiti sAmAnyametallakSaNamuktam vai-feSikaM tutvaggate vivarNaH fopho bhavatyAyataH kaThinafca mAMsagate fophAbhi-tivi?ddhiH falyamArgAnupasaMrohaH pIDanAsahiSNutA coSapAkau ca pefyantara-sthe'pyetadeva coSafophavarjaM sirAgate sirAdhmAnaM sirAfUlaM sirAfophafca snAyugate snAyujAlotkSepaNaM saMrambhafcogrA ruk ca srotogate srotasAM svakarma-guNahAniH dhamanIsthe saphenaM raktamIrayannanilaH sa fabdo nirgacchatyazgamardaHpi-pAsA hqllAsafca asthigate vividha vedanAprAdurbhAvaHfophafca asthivivaraga-te'sthipUrNatA'sthinistodaH saMharSobalavAMfca sandhigate'sthivacceSToparamafca koSThagata ATopAnAhau mUtrapurISAhAradarfanaM ca vraNamukhAt marmagate marmaviddha-

tatra falyalakSaNamucyamAnamupadhAraya taddvividhaM sAmAnyaM vaifeSikaM ca fyAvaM piDakAcitaM fophavedanAvantaM muhurmuhuH foNitAsrAviNaM budbudavadunnataM mqdumAMsaM ca vraNaM jAnIyAt safalyo'yamiti sAmAnyametallakSaNamuktam vai-feSikaM tutvaggate vivarNaH fopho bhavatyAyataH kaThinafca mAMsagate fophAbhi-tiviq!ddhiH falyamArgAnupasaMrohaH pIDanAsahiSNutA coSapAkau ca pefyantara-sthe'pyetadeva coSafophavarjaM sirAgate sirAdhmAnaM sirAfUlaM sirAfophafca snAyugate snAyujAlotkSepaNaM saMrambhafcogrA ruk ca srotogate srotasAM svakarma-guNahAniH dhamanIsthe saphenaM raktamIrayannanilaH sa fabdo nirgacchatyazgamardaHpi-pAsA hqllAsafca asthigate vividha vedanAprAdurbhAvaHfophafca asthivivaraga-te'sthipUrNatA'sthinistodaH saMharSobalavAMfca sandhigate'sthivacceSToparamafca koSThagata ATopAnAhau mUtrapurISAhAradarfanaM ca vraNamukhAt marmagate marmaviddha-

तत्र शल्यलक्षणमुच्यमानमुपधारय तद्द्विविधं सामान्यं वैशेषिकं च श्यावं पिडकाचितं शोफवेदनावन्तं मुहुर्मुहुः शोणितास्राविणं बुद्बुदवदुन्नतं मृदुमांसं च व्रणं जानीयात् सशल्योऽयमिति सामान्यमेतल्लक्षणमुक्तम् वै-शेषिकं तुत्वग्गते विवर्णः शोफो भवत्यायतः कठिनश्च मांसगते शोफाभि-तिवि?द्धिः शल्यमार्गानुपसंरोहः पीडनासहिष्णुता चोषपाकौ च पेश्यन्तर-स्थेऽप्येतदेव चोषशोफवर्जं सिरागते सिराध्मानं सिराशूलं सिराशोफश्च स्नायुगते स्नायुजालोत्क्षेपणं संरम्भश्चोग्रा रुक् च स्रोतोगते स्रोतसां स्वकर्म-गुणहानिः धमनीस्थे सफेनं रक्तमीरयन्ननिलः स शब्दो निर्गच्छत्यङ्गमर्दःपि-पासा हृल्लासश्च अस्थिगते विविध वेदनाप्रादुर्भावःशोफश्च अस्थिविवरग-तेऽस्थिपूर्णताऽस्थिनिस्तोदः संहर्षोबलवांश्च सन्धिगतेऽस्थिवच्चेष्टोपरमश्च कोष्ठगत आटोपानाहौ मूत्रपुरीषाहारदर्शनं च व्रणमुखात् मर्मगते मर्मविद्ध-

तत्र शल्यलक्षणमुच्यमानमुपधारय तद्द्विविधं सामान्यं वैशेषिकं च श्यावं पिडकाचितं शोफवेदनावन्तं मुहुर्मुहुः शोणितास्राविणं बुद्बुदवदुन्नतं मृदुमांसं च व्रणं जानीयात् सशल्योऽयमिति सामान्यमेतल्लक्षणमुक्तम् वै-शेषिकं तुत्वग्गते विवर्णः शोफो भवत्यायतः कठिनश्च मांसगते शोफाभि-तिविऋ!द्धिः शल्यमार्गानुपसंरोहः पीडनासहिष्णुता चोषपाकौ च पेश्यन्तर-स्थेऽप्येतदेव चोषशोफवर्जं सिरागते सिराध्मानं सिराशूलं सिराशोफश्च स्नायुगते स्नायुजालोत्क्षेपणं संरम्भश्चोग्रा रुक् च स्रोतोगते स्रोतसां स्वकर्म-गुणहानिः धमनीस्थे सफेनं रक्तमीरयन्ननिलः स शब्दो निर्गच्छत्यङ्गमर्दःपि-पासा हृल्लासश्च अस्थिगते विविध वेदनाप्रादुर्भावःशोफश्च अस्थिविवरग-तेऽस्थिपूर्णताऽस्थिनिस्तोदः संहर्षोबलवांश्च सन्धिगतेऽस्थिवच्चेष्टोपरमश्च कोष्ठगत आटोपानाहौ मूत्रपुरीषाहारदर्शनं च व्रणमुखात् मर्मगते मर्मविद्ध-


3437

É£y;É." sMyg;rB/; n Ésd­?ä²Nt c ye v[,;"

kriyAbhiH samyagArabdhA na siddh?nti ca ye vraNAH

kriyAbhiH samyagArabdhA na siddhynti ca ye vraNAH

क्रियाभिः सम्यगारब्धा न सिद्ध्?न्ति च ये व्रणाः

क्रियाभिः सम्यगारब्धा न सिद्ध्य्न्ति च ये व्रणाः


3512

vw´Sy pw} ye dwve v; k;yeR coTp;tdxRne 17

vaidyasya pai tr?ye daive vA kArye cotpAtadarfane 17

vaidyasya paitr! ye daive vA kArye cotpAtadarfane 17

वैद्यस्य पै त्र्?ये दैवे वा कार्ये चोत्पातदर्शने १७

वैद्यस्य पैत्र्! ये दैवे वा कार्ये चोत्पातदर्शने १७


3516

a;{ ;RXleW;m`;mUlpUv;Rsu .r,IWu c 18

Adra ?A?fleSAmaghAmUlapUrvAsu bharaNISu ca 18

AdrA rfle!SAmaghAmUlapUrvAsu bharaNISu ca 18

आद्र ?ा?श्लेषामघामूलपूर्वासु भरणीषु च १८

आद्रा र्श्ले!षामघामूलपूर्वासु भरणीषु च १८


3742

devt;ytne cwv vse{ ;i]]y' tq;

devatAyatane caiva vasedra ?AtritrayaM tathA

devatAyatane caiva vasedrA tritrayaM tathA

देवतायतने चैव वसेद्र ?ात्रित्रयं तथा

देवतायतने चैव वसेद्रा त्रित्रयं तथा


3762

ndIndsmu{ ;'’ =uÉ.t;n( kluWodk;n(

nadInadasamudra ?AMfca kSubhitAn kaluSodakAn

nadInadasamudrA fcaM! kSubhitAn kaluSodakAn

नदीनदसमुद्र ?ांश्च क्षुभितान् कलुषोदकान्

नदीनदसमुद्रा श्चं! क्षुभितान् कलुषोदकान्


3925

Én{ ; n Éz´te ySy yo v; j;gitR svRd;

nidra ?A na chidyate yasya yo vA jAgarti sarvadA

nidrA na chidyate yasya yo vA jAgarti sarvadA

िद्र ?ा न छिद्यते यस्य यो वा जागर्ति सर्वदा

िद्रा न छिद्यते यस्य यो वा जागर्ति सर्वदा


4010

Sve>y" Sq;ne>y" xrIrwkdex;n;mv§Sto®T=¢.[;Nt;vÉ=¢ pittÉvmuÿ-_ÉngRt;NtgRtgu¨l`uTv;Én p[v;lv,RVy©p[;du.;Rvo v;ŒPykSm;iTsr;,;' c dxRn' ll;$e n;s;v'xe v; Ép@koTpÉÿ" ll;$e v; p[.;tk;le Sved" ne]rog;iÃn; v;ŒÅup[vOÉÿ" gomycU,Rp[k;xSy v; rjso dxRnmuÿm;©¼ Énlyn' v; kpotkûk;kp[.OtIn;' mU]purIWvO²õr.uï;n;n;' tTp[,;xo v; .uï;n;n;' StnmUlúdyor"su c xUloTpÿy" m?ye xUnTvmNteWu pár-Ml;ÉyTv' ÉvpyRyo v; tq;Œ/;©¼ yqu" xoWoŒ©p=yov;R n·hInÉvk-lÉvÕtSvrt; v; Évv,Rpuãpp[;du.;Rvo v; dNtmu%n%xrIreWu ySy v;-ŒPsu kfpurIWret;'És ÉnmƲNt ySy v; ëi·m<@le É.¥ÉvÕt;Én å-p;yÿ_kƒx;© ”v yo .;it y’ dubRlo .ÿ_üW;its;-r;>y;' pI@äte k;sm;n’ tOã,;É..Ut" =I,XzidR.ÿ_üWyuÿ_" sfƒn

svebhyaH sthAnebhyaH farIraikadefAnAmavasrastotkSiptabhrAntAvakSipta patitavimutta-?nirgatAntargatagurulaghutvAni pravAlavarNavyazgaprAdurbhAvo vA'pyakasmAtsirANAM ca darfanaM lalATe nAsAvaMfe vA piDakotpattiH lalATe vA prabhAtakAle svedaH netrarogAdvinA vA'frupravqttiH gomayacUrNaprakAfasya vA rajaso darfanamuttamAzge nilayanaM vA kapotakazkakAkaprabhqtInAM mUtrapurISavqddhirabhuxjAnAnAM tatpraNAfo vA bhuxjAnAnAM stanamUlahqdayoraHsu ca fUlotpattayaH madhye fUnatvamanteSu pari-mlAyitvaM viparyayo vA tathA'dhAzge fvayathuH foSo'zgapakSayorvA naSTahInavika-lavikqtasvaratA vA vivarNapuSpaprAdurbhAvo vA dantamukhanakhafarIreSu yasya vA-'psu kaphapurISaretAMsi nimajjanti yasya vA dqSTimaNDale bhinnavikqtAni rU-pANyAlokyante snehAbhyaktakefAzga iva yo bhAti yafca durbalo bhaktadveSAtisA-rAbhyAM pIDyate kAsamAnafca tqSNAbhibhUtaH kSINafchardibhaktadveSayuktaH saphena

svebhyaH sthAnebhyaH farIraikadefAnAmavasrastotkSiptabhrAntAvakSipta patitavimutta-kt!nirgatAntargatagurulaghutvAni pravAlavarNavyazgaprAdurbhAvo vA'pyakasmAtsirANAM ca darfanaM lalATe nAsAvaMfe vA piDakotpattiH lalATe vA prabhAtakAle svedaH netrarogAdvinA vA'frupravqttiH gomayacUrNaprakAfasya vA rajaso darfanamuttamAzge nilayanaM vA kapotakazkakAkaprabhqtInAM mUtrapurISavqddhirabhuxjAnAnAM tatpraNAfo vA bhuxjAnAnAM stanamUlahqdayoraHsu ca fUlotpattayaH madhye fUnatvamanteSu pari-mlAyitvaM viparyayo vA tathA'dhAzge fvayathuH foSo'zgapakSayorvA naSTahInavika-lavikqtasvaratA vA vivarNapuSpaprAdurbhAvo vA dantamukhanakhafarIreSu yasya vA-'psu kaphapurISaretAMsi nimajjanti yasya vA dqSTimaNDale bhinnavikqtAni rU-pANyAlokyante snehAbhyaktakefAzga iva yo bhAti yafca durbalo bhaktadveSAtisA-rAbhyAM pIDyate kAsamAnafca tqSNAbhibhUtaH kSINafchardibhaktadveSayuktaH saphena

स्वेभ्यः स्थानेभ्यः शरीरैकदेशानामवस्रस्तोत्क्षिप्तभ्रान्तावक्षिप्त पतितविमुत्त-?निर्गतान्तर्गतगुरुलघुत्वानि प्रवालवर्णव्यङ्गप्रादुर्भावो वाऽप्यकस्मात्सिराणां च दर्शनं ललाटे नासावंशे वा पिडकोत्पत्तिः ललाटे वा प्रभातकाले स्वेदः नेत्ररोगाद्विना वाऽश्रुप्रवृत्तिः गोमयचूर्णप्रकाशस्य वा रजसो दर्शनमुत्तमाङ्गे निलयनं वा कपोतकङ्ककाकप्रभृतीनां मूत्रपुरीषवृद्धिरभुञ्जानानां तत्प्रणाशो वा भुञ्जानानां स्तनमूलहृदयोरःसु च शूलोत्पत्तयः मध्ये शूनत्वमन्तेषु परि-म्लायित्वं विपर्ययो वा तथाऽधाङ्गे श्वयथुः शोषोऽङ्गपक्षयोर्वा नष्टहीनविक-लविकृतस्वरता वा विवर्णपुष्पप्रादुर्भावो वा दन्तमुखनखशरीरेषु यस्य वा-ऽप्सु कफपुरीषरेतांसि निमज्जन्ति यस्य वा दृष्टिमण्डले भिन्नविकृतानि रू-पाण्यालोक्यन्ते स्नेहाभ्यक्तकेशाङ्ग इव यो भाति यश्च दुर्बलो भक्तद्वेषातिसा-राभ्यां पीड्यते कासमानश्च तृष्णाभिभूतः क्षीणश्छर्दिभक्तद्वेषयुक्तः सफेन

स्वेभ्यः स्थानेभ्यः शरीरैकदेशानामवस्रस्तोत्क्षिप्तभ्रान्तावक्षिप्त पतितविमुत्त-क्त्!निर्गतान्तर्गतगुरुलघुत्वानि प्रवालवर्णव्यङ्गप्रादुर्भावो वाऽप्यकस्मात्सिराणां च दर्शनं ललाटे नासावंशे वा पिडकोत्पत्तिः ललाटे वा प्रभातकाले स्वेदः नेत्ररोगाद्विना वाऽश्रुप्रवृत्तिः गोमयचूर्णप्रकाशस्य वा रजसो दर्शनमुत्तमाङ्गे निलयनं वा कपोतकङ्ककाकप्रभृतीनां मूत्रपुरीषवृद्धिरभुञ्जानानां तत्प्रणाशो वा भुञ्जानानां स्तनमूलहृदयोरःसु च शूलोत्पत्तयः मध्ये शूनत्वमन्तेषु परि-म्लायित्वं विपर्ययो वा तथाऽधाङ्गे श्वयथुः शोषोऽङ्गपक्षयोर्वा नष्टहीनविक-लविकृतस्वरता वा विवर्णपुष्पप्रादुर्भावो वा दन्तमुखनखशरीरेषु यस्य वा-ऽप्सु कफपुरीषरेतांसि निमज्जन्ति यस्य वा दृष्टिमण्डले भिन्नविकृतानि रू-पाण्यालोक्यन्ते स्नेहाभ्यक्तकेशाङ्ग इव यो भाति यश्च दुर्बलो भक्तद्वेषातिसा-राभ्यां पीड्यते कासमानश्च तृष्णाभिभूतः क्षीणश्छर्दिभक्तद्वेषयुक्तः सफेन


4099

a;Évl;=' p[t;MyNt' Én{ ;yuÿ_mtIv c

AvilAkSaM pratAmyantaM nidra ?AyuktamatIva ca

AvilAkSaM pratAmyantaM nidrA yuktamatIva ca

आविलाक्षं प्रताम्यन्तं निद्र ?ायुक्तमतीव च

आविलाक्षं प्रताम्यन्तं निद्रा युक्तमतीव च


4281

aq punr;yuWo ÉvD;n;qRm©p[Ty©p[m;,s;r;nupde+y;m" t];©;NyNtr;-É/skªÉqb;üÉxr;'És tdvyv;" p[Ty©;nIit t] Svwr›±gulw" p;d;›±gu-Ïp[deÉxNy* Ã䛱gul;yTp[deÉxNy;Stu m?ym;n;Émk;kÉniÏk; yqoÿr' pm.;ghIn;" ctur›±gul;yte p;›±gulÉvStOte p[pdp;dtle pctu-r›±gul;ytÉvStOt; p;¾ã,R" ctudRx;›±gul;yt" p;d" ctudRx;›±gulpár-,;h;Én p;dguLfjìj;num?y;Én a·;dx;›±gul; jì; j;nUpár·;° Ã;i]'xd›±gulm( Ete p;xt( jì;y;msm;vUå Ã䛱gul;ÉnvOW,Éc-bukdxnn;s;pu$.;gk,RmUl.[Unyn;Ntr;É, ctur›±gul;Én mehnvdn;-Ntrn;s;k,Rll;$g[IvoCz^;yë·yNtr;É, Ã;dx;›±gul;Én .gÉvSt;r-mehnn;É.údyg[Iv;Stn;Ntrmu%;y;mmÉ,bN/p[koÏSq*Ly;Én ”N{ b-âStpár,;h;'s pI#kËpRr;Ntr;y;m" Wo@x;›±gul" ctuÉv|xTy›±gulo h-St" Ã;i]'xd›±gulpárm;,* .uj* Ã;i]'xTpár,;h;vUå mÉ,bN/kËpRr;Ntr' Wo@x;›±gul' tl' W$(ctur›±gul;y;mÉvSt;rm( a›±guÏmUlp[deÉxnIÅv-,;p;©;Ntrm?ym›±guLy* p;›±gule a/Rp;›±gule p[edeÉxNyn;Émkƒ s;/R} y›±gul* kÉnÏ;›±guÏ* ctuÉv|xitÉvSt;rpár,;h' mu%g[Iv' i].;-g;›±gulÉvSt;r; n;s;pu$my;Rd; nyni].;gpár,;h; t;rk; nvmSt;r-k;'xo ëi·" kƒx;NtmStk;Ntrmek;dx;›±gul' mStk;dv$ukƒx;Nto dx;›gul" k,;Rv$(vNtr' ctudRx;›±gul' pu¨Wor" p[m;,ÉvStI,;R S]I-ÅoÉ," a·;dx;›±gulÉvSt;rmur" tTp[m;,; pu¨WSy k$I sÉv'xm-›±gulxt'pu¨W;y;m ”it 12

atha punarAyuSo vijxAnArthamazgapratyazgapramANasArAnupadekSyAmaH tatrAzgAnyantarA-dhisakthibAhufirAMsi tadavayavAH pratyazgAnIti tatra svairazgulaiH pAdAzgu-SThapradefinyau dvyazgulAyatpradefinyAstu madhyamAnAmikAkaniSThikA yathottaraM paxcamabhAgahInAH caturazgulAyate paxcAzgulavistqte prapadapAdatale paxcacatu-razgulAyatavistqtA pArSNiH caturdafAzgulAyataH pAdaH caturdafAzgulapari-NAhAni pAdagulphajazghajAnumadhyAni aSTAdafAzgulA jazghA jAnUpariSTAcca dvAtriMfadazgulam ete paxcAfat jazghAyAmasamAvUrU dvyazgulAnivqSaNaci-bukadafananAsApuTabhAgakarNamUlabhrUnayanAntarANi caturazgulAni mehanavadanA-ntaranAsAkarNalalATagrIvocchrAyadqSTayantarANi dvAdafAzgulAni bhagavistAra-mehananAbhihqdayagrIvAstanAntaramukhAyAmamaNibandhaprakoSThasthaulyAni indra ba-stipariNAhAMsa pIThakUrparAntarAyAmaH SoDafAzgulaH caturviMfatyazgulo ha-staH dvAtriMfadazgulaparimANau bhujau dvAtriMfatpariNAhAvUrU maNibandhakUrparAntaraM SoDafAzgulaM talaM SaTcaturazgulAyAmavistAram azguSThamUlapradefinIfrava-NApAzgAntaramadhyamazgulyau paxcAzgule ardhapaxcAzgule predefinyanAmike sArdha tr?yazgulau kaniSThAzguSThau caturviMfativistArapariNAhaM mukhagrIvaM tribhA-gAzgulavistArA nAsApuTamaryAdA nayanatribhAgapariNAhA tArakA navamastAra-kAMfo dqSTiH kefAntamastakAntaramekAdafAzgulaM mastakAdavaTukefAnto dafAzagulaH karNAvaTvantaraM caturdafAzgulaM puruSoraH pramANavistIrNA strI-froNiH aSTAdafAzgulavistAramuraH tatpramANA puruSasya kaTI saviMfama-zgulafataMpuruSAyAma iti 12

atha punarAyuSo vijxAnArthamazgapratyazgapramANasArAnupadekSyAmaH tatrAzgAnyantarA-dhisakthibAhufirAMsi tadavayavAH pratyazgAnIti tatra svairazgulaiH pAdAzgu-SThapradefinyau dvyazgulAyatpradefinyAstu madhyamAnAmikAkaniSThikA yathottaraM paxcamabhAgahInAH caturazgulAyate paxcAzgulavistqte prapadapAdatale paxcacatu-razgulAyatavistqtA pArSNiH caturdafAzgulAyataH pAdaH caturdafAzgulapari-NAhAni pAdagulphajazghajAnumadhyAni aSTAdafAzgulA jazghA jAnUpariSTAcca dvAtriMfadazgulam ete paxcAfat jazghAyAmasamAvUrU dvyazgulAnivqSaNaci-bukadafananAsApuTabhAgakarNamUlabhrUnayanAntarANi caturazgulAni mehanavadanA-ntaranAsAkarNalalATagrIvocchrAyadqSTayantarANi dvAdafAzgulAni bhagavistAra-mehananAbhihqdayagrIvAstanAntaramukhAyAmamaNibandhaprakoSThasthaulyAni indra ba-stipariNAhAMsa pIThakUrparAntarAyAmaH SoDafAzgulaH caturviMfatyazgulo ha-staH dvAtriMfadazgulaparimANau bhujau dvAtriMfatpariNAhAvUrU maNibandhakUrparAntaraM SoDafAzgulaM talaM SaTcaturazgulAyAmavistAram azguSThamUlapradefinIfrava-NApAzgAntaramadhyamazgulyau paxcAzgule ardhapaxcAzgule predefinyanAmike sArdhatr! yazgulau kaniSThAzguSThau caturviMfativistArapariNAhaM mukhagrIvaM tribhA-gAzgulavistArA nAsApuTamaryAdA nayanatribhAgapariNAhA tArakA navamastAra-kAMfo dqSTiH kefAntamastakAntaramekAdafAzgulaM mastakAdavaTukefAnto dafAzagulaH karNAvaTvantaraM caturdafAzgulaM puruSoraH pramANavistIrNA strI-froNiH aSTAdafAzgulavistAramuraH tatpramANA puruSasya kaTI saviMfama-zgulafataMpuruSAyAma iti 12

अथ पुनरायुषो विज्ञानार्थमङ्गप्रत्यङ्गप्रमाणसारानुपदेक्ष्यामः तत्राङ्गान्यन्तरा-धिसक्थिबाहुशिरांसि तदवयवाः प्रत्यङ्गानीति तत्र स्वैरङ्गुलैः पादाङ्गु-ष्ठप्रदेशिन्यौ द्व्यङ्गुलायत्प्रदेशिन्यास्तु मध्यमानामिकाकनिष्ठिका यथोत्तरं पञ्चमभागहीनाः चतुरङ्गुलायते पञ्चाङ्गुलविस्तृते प्रपदपादतले पञ्चचतु-रङ्गुलायतविस्तृता पार्ष्णिः चतुर्दशाङ्गुलायतः पादः चतुर्दशाङ्गुलपरि-णाहानि पादगुल्फजङ्घजानुमध्यानि अष्टादशाङ्गुला जङ्घा जानूपरिष्टाच्च द्वात्रिंशदङ्गुलम् एते पञ्चाशत् जङ्घायामसमावूरू द्व्यङ्गुलानिवृषणचि-बुकदशननासापुटभागकर्णमूलभ्रूनयनान्तराणि चतुरङ्गुलानि मेहनवदना-न्तरनासाकर्णललाटग्रीवोच्छ्रायदृष्टयन्तराणि द्वादशाङ्गुलानि भगविस्तार-मेहननाभिहृदयग्रीवास्तनान्तरमुखायाममणिबन्धप्रकोष्ठस्थौल्यानि इन्द्र ब-स्तिपरिणाहांस पीठकूर्परान्तरायामः षोडशाङ्गुलः चतुर्विंशत्यङ्गुलो ह-स्तः द्वात्रिंशदङ्गुलपरिमाणौ भुजौ द्वात्रिंशत्परिणाहावूरू मणिबन्धकूर्परान्तरं षोडशाङ्गुलं तलं षट्चतुरङ्गुलायामविस्तारम् अङ्गुष्ठमूलप्रदेशिनीश्रव-णापाङ्गान्तरमध्यमङ्गुल्यौ पञ्चाङ्गुले अर्धपञ्चाङ्गुले प्रेदेशिन्यनामिके सार्ध त्र्?यङ्गुलौ कनिष्ठाङ्गुष्ठौ चतुर्विंशतिविस्तारपरिणाहं मुखग्रीवं त्रिभा-गाङ्गुलविस्तारा नासापुटमर्यादा नयनत्रिभागपरिणाहा तारका नवमस्तार-कांशो दृष्टिः केशान्तमस्तकान्तरमेकादशाङ्गुलं मस्तकादवटुकेशान्तो दशाङगुलः कर्णावट्वन्तरं चतुर्दशाङ्गुलं पुरुषोरः प्रमाणविस्तीर्णा स्त्री-श्रोणिः अष्टादशाङ्गुलविस्तारमुरः तत्प्रमाणा पुरुषस्य कटी सविंशम-ङ्गुलशतंपुरुषायाम इति १२

अथ पुनरायुषो विज्ञानार्थमङ्गप्रत्यङ्गप्रमाणसारानुपदेक्ष्यामः तत्राङ्गान्यन्तरा-धिसक्थिबाहुशिरांसि तदवयवाः प्रत्यङ्गानीति तत्र स्वैरङ्गुलैः पादाङ्गु-ष्ठप्रदेशिन्यौ द्व्यङ्गुलायत्प्रदेशिन्यास्तु मध्यमानामिकाकनिष्ठिका यथोत्तरं पञ्चमभागहीनाः चतुरङ्गुलायते पञ्चाङ्गुलविस्तृते प्रपदपादतले पञ्चचतु-रङ्गुलायतविस्तृता पार्ष्णिः चतुर्दशाङ्गुलायतः पादः चतुर्दशाङ्गुलपरि-णाहानि पादगुल्फजङ्घजानुमध्यानि अष्टादशाङ्गुला जङ्घा जानूपरिष्टाच्च द्वात्रिंशदङ्गुलम् एते पञ्चाशत् जङ्घायामसमावूरू द्व्यङ्गुलानिवृषणचि-बुकदशननासापुटभागकर्णमूलभ्रूनयनान्तराणि चतुरङ्गुलानि मेहनवदना-न्तरनासाकर्णललाटग्रीवोच्छ्रायदृष्टयन्तराणि द्वादशाङ्गुलानि भगविस्तार-मेहननाभिहृदयग्रीवास्तनान्तरमुखायाममणिबन्धप्रकोष्ठस्थौल्यानि इन्द्र ब-स्तिपरिणाहांस पीठकूर्परान्तरायामः षोडशाङ्गुलः चतुर्विंशत्यङ्गुलो ह-स्तः द्वात्रिंशदङ्गुलपरिमाणौ भुजौ द्वात्रिंशत्परिणाहावूरू मणिबन्धकूर्परान्तरं षोडशाङ्गुलं तलं षट्चतुरङ्गुलायामविस्तारम् अङ्गुष्ठमूलप्रदेशिनीश्रव-णापाङ्गान्तरमध्यमङ्गुल्यौ पञ्चाङ्गुले अर्धपञ्चाङ्गुले प्रेदेशिन्यनामिके सार्धत्र्! यङ्गुलौ कनिष्ठाङ्गुष्ठौ चतुर्विंशतिविस्तारपरिणाहं मुखग्रीवं त्रिभा-गाङ्गुलविस्तारा नासापुटमर्यादा नयनत्रिभागपरिणाहा तारका नवमस्तार-कांशो दृष्टिः केशान्तमस्तकान्तरमेकादशाङ्गुलं मस्तकादवटुकेशान्तो दशाङगुलः कर्णावट्वन्तरं चतुर्दशाङ्गुलं पुरुषोरः प्रमाणविस्तीर्णा स्त्री-श्रोणिः अष्टादशाङ्गुलविस्तारमुरः तत्प्रमाणा पुरुषस्य कटी सविंशम-ङ्गुलशतंपुरुषायाम इति १२


4647

a;rGv/mdngop`o<$;k<$k¡kÚ$jp;#;p;$l;mUveRN{ yvs¢p,RÉnMb-kÚ¨<$kd;sIkÚ¨<$kgu@UcIÉc]kx;©³á©e³â·;krïÃyp$olÉkr;tit-

AragvadhamadanagopaghoNTAkaNTakIkuTajapAThApATalAmUrvendra yavasaptaparNanimba-kuruNTakadAsIkuruNTakaguDUcIcitrakafArzgarzgi?STi?karaxjadvayapaTolakirAtati-

AragvadhamadanagopaghoNTAkaNTakIkuTajapAThApATalAmUrvendra yavasaptaparNanimba-kuruNTakadAsIkuruNTakaguDUcIcitrakafArzgarzgie!STiA!karaxjadvayapaTolakirAtati-

आरग्वधमदनगोपघोण्टाकण्टकीकुटजपाठापाटलामूर्वेन्द्र यवसप्तपर्णनिम्ब-कुरुण्टकदासीकुरुण्टकगुडूचीचित्रकशार्ङ्गर्ङ्गि?ष्टि?करञ्जद्वयपटोलकिरातति-

आरग्वधमदनगोपघोण्टाकण्टकीकुटजपाठापाटलामूर्वेन्द्र यवसप्तपर्णनिम्ब-कुरुण्टकदासीकुरुण्टकगुडूचीचित्रकशार्ङ्गर्ङ्गिए!ष्टिआ!करञ्जद्वयपटोलकिरातति-


4673

vIrt¨shcrÃyd.RvO=;dnIguN{ ;nlkÚxk;x;Xm.edk;ɦmNqmor$;v

vIratarusahacaradvayadarbhavqkSAdanIgundra ?AnalakufakAfAfmabhedakAgnimanthamoraTAva

vIratarusahacaradvayadarbhavqkSAdanIgundrA nalakufakAfAfmabhedakAgnimanthamoraTAva

वीरतरुसहचरद्वयदर्भवृक्षादनीगुन्द्र ?ानलकुशकाशाश्मभेदकाग्निमन्थमोरटाव

वीरतरुसहचरद्वयदर्भवृक्षादनीगुन्द्रा नलकुशकाशाश्मभेदकाग्निमन्थमोरटाव


4723

hár{ ;d;¨hár{ ;klxIkÚ$jbIj;Én m/ukù ceit 27

haridra ?AdAruharidra ?AkalafIkuTajabIjAni madhukaM ceti 27

haridrA dAruharidrA kalafIkuTajabIjAni madhukaM ceti 27

हरिद्र ?ादारुहरिद्र ?ाकलशीकुटजबीजानि मधुकं चेति २७

हरिद्रा दारुहरिद्रा कलशीकुटजबीजानि मधुकं चेति २७


4725

Et* vc;hár{ ;dI g,* StNyÉvxo/n*

etau vacAharidra ?AdI gaNau stanyavifodhanau

etau vacAharidrA dI gaNau stanyavifodhanau

एतौ वचाहरिद्र ?ादी गणौ स्तन्यविशोधनौ

एतौ वचाहरिद्रा दी गणौ स्तन्यविशोधनौ


4741

kf;rockú{ ogmU]ÕCz^¨j;ph" 32

kaphArocakahqdra ?ogamUtrakqcchrarujApahaH 32

kaphArocakahqdro gamUtrakqcchrarujApahaH 32

कफारोचकहृद्र ?ोगमूत्रकृच्छ्ररुजापहः ३२

कफारोचकहृद्रो गमूत्रकृच्छ्ररुजापहः ३२


4773

påWk{ ;=;k$(fld;É@mr;j;dnktkflx;kfl;Én i]fl; ceit 43

parUSakadra ?AkSAkaTphaladADimarAjAdanakatakaphalafAkaphalAni triphalA ceti 43

parUSakadrA kSAkaTphaladADimarAjAdanakatakaphalafAkaphalAni triphalA ceti 43

परूषकद्र ?ाक्षाकट्फलदाडिमराजादनकतकफलशाकफलानि त्रिफला चेति ४३

परूषकद्रा क्षाकट्फलदाडिमराजादनकतकफलशाकफलानि त्रिफला चेति ४३


4803

Épp;s;ÉvWú{ ogCzidRmUCz;Rhro g," 53

pipAsAviSahqdra ?ogacchardimUrcchAharo gaNaH 53

pipAsAviSahqdro gacchardimUrcchAharo gaNaH 53

पिपासाविषहृद्र ?ोगच्छर्दिमूर्च्छाहरो गणः ५३

पिपासाविषहृद्रो गच्छर्दिमूर्च्छाहरो गणः ५३


4805

muSt;hár{ ;d;¨hár{ ;hrItKy;mlkÉb.ItkkÚÏhwmvtIvc;p;#;k$u roih,Ix;©³·;itÉvW;{ ;Év@I.Ll;tk;Én Éc]k’eit 54

mustAharidra ?AdAruharidra ?AharItakyAmalakabibhItakakuSThahaimavatIvacApAThAkaTu rohiNIfArzgaSTAtiviSAdra ?AviDIbhallAtakAni citrakafceti 54

mustAharidrA dAruharidrA harItakyAmalakabibhItakakuSThahaimavatIvacApAThAkaTu rohiNIfArzgaSTAtiviSAdrA viDIbhallAtakAni citrakafceti 54

मुस्ताहरिद्र ?ादारुहरिद्र ?ाहरीतक्यामलकबिभीतककुष्ठहैमवतीवचापाठाकटु रोहिणीशार्ङ्गष्टातिविषाद्र ?ाविडीभल्लातकानि चित्रकश्चेति ५४

मुस्ताहरिद्रा दारुहरिद्रा हरीतक्यामलकबिभीतककुष्ठहैमवतीवचापाठाकटु रोहिणीशार्ङ्गष्टातिविषाद्रा विडीभल्लातकानि चित्रकश्चेति ५४


4819

} yUW,' kfmedoß' mehkÚÏTvg;my;n(

tr?yUSaNaM kaphamedoghnaM mehakuSThatvagAmayAn

tr! yUSaNaM kaphamedoghnaM mehakuSThatvagAmayAn

त्र्?यूषणं कफमेदोघ्नं मेहकुष्ठत्वगामयान्

त्र्! यूषणं कफमेदोघ्नं मेहकुष्ठत्वगामयान्


4833

Épp;s;ÉvWú{ ogp;<@ŸmehhrStq; 63

pipAsAviSahqdra ?ogapANDumehaharastathA 63

pipAsAviSahqdro gapANDumehaharastathA 63

पिपासाविषहृद्र ?ोगपाण्डुमेहहरस्तथा ६३

पिपासाविषहृद्रो गपाण्डुमेहहरस्तथा ६३


4835

l;=;revtkÚ$j;m;rk$(flhár{ ;ÃyÉn

lAkSArevatakuTajAfvamArakaTphalaharidra ?Advayani

lAkSArevatakuTajAfvamArakaTphalaharidrA dvayani

लाक्षारेवतकुटजाश्वमारकट्फलहरिद्र ?ाद्वयनि

लाक्षारेवतकुटजाश्वमारकट्फलहरिद्रा द्वयनि


4921

s'xmn;Nyt è?v| v+y;m"t] .{ d;¨kÚÏhár{ ;v¨, meWê©Ibl;itb-l;tRglkCzÚr;xLlk¡kÚber;=I vIrt¨shcr;ɦmNqvTs;dNyer<@;-Xm.edk;lk;R kœxt;vrIpunnRv;vsukvÉxrk;nk.;gIRk;p;R sIvO-ɒk;lI pÿUrbdryvkolkÚlTqp[.OtIÉn Évd;árgN/;id’ ü c;´e p-

saMfamanAnyata UrdhvaM vakSyAmaHtatra bhadra dArukuSThaharidra ?AvaruNa meSafqzgIbalAtiba-lArtagalakacchurAfallakIkuberAkSI vIratarusahacarAgnimanthavatsAdanyeraNDA-fmabhedakAlarkA rkafatAvarIpunarnavAvasukavafirakAxcanakabhArgIkArpA sIvq-fcikAlI pattUrabadarayavakolakulatthaprabhqtIni vidArigandhAdifca dve cAdye pa-

saMfamanAnyata UrdhvaM vakSyAmaHtatra bhadra dArukuSThaharidrA varuNa meSafqzgIbalAtiba-lArtagalakacchurAfallakIkuberAkSI vIratarusahacarAgnimanthavatsAdanyeraNDA-fmabhedakAlarkA rkafatAvarIpunarnavAvasukavafirakAxcanakabhArgIkArpA sIvq-fcikAlI pattUrabadarayavakolakulatthaprabhqtIni vidArigandhAdifca dve cAdye pa-

संशमनान्यत ऊर्ध्वं वक्ष्यामःतत्र भद्र दारुकुष्ठहरिद्र ?ावरुण मेषशृङ्गीबलातिब-लार्तगलकच्छुराशल्लकीकुबेराक्षी वीरतरुसहचराग्निमन्थवत्सादन्येरण्डा-श्मभेदकालर्का र्कशतावरीपुनर्नवावसुकवशिरकाञ्चनकभार्गीकार्पा सीवृ-श्चिकाली पत्तूरबदरयवकोलकुलत्थप्रभृतीनि विदारिगन्धादिश्च द्वे चाद्ये प-

संशमनान्यत ऊर्ध्वं वक्ष्यामःतत्र भद्र दारुकुष्ठहरिद्रा वरुण मेषशृङ्गीबलातिब-लार्तगलकच्छुराशल्लकीकुबेराक्षी वीरतरुसहचराग्निमन्थवत्सादन्येरण्डा-श्मभेदकालर्का र्कशतावरीपुनर्नवावसुकवशिरकाञ्चनकभार्गीकार्पा सीवृ-श्चिकाली पत्तूरबदरयवकोलकुलत्थप्रभृतीनि विदारिगन्धादिश्च द्वे चाद्ये प-


4925

cNdnkÚcNdnîIberoxIrmÉïÏ;pySy;Évd;rIxt;vrIguN{ ;xwvlkñ;r kÚmudoTplkNdádâlIdUv;RmUv;Rp[.OtIÉn k;koLy;id" s;árv;idrïn;id-¨Tpl;idNyRg[o/;idStO,pmUlÉmit sm;sen Épÿs'xmno vgR" 8

candanakucandanahrIberofIramaxjiSThApayasyAvidArIfatAvarIgundra ?AfaivalakahlAra kumudotpalakandadili?dUrvAmUrvAprabhqtIni kAkolyAdiH sArivAdiraxjanAdi-rutpalAdirnyagrodhAdistqNapaxcamUlamiti samAsena pittasaMfamano vargaH 8

candanakucandanahrIberofIramaxjiSThApayasyAvidArIfatAvarIgundrA faivalakahlAra kumudotpalakandadiliI!dUrvAmUrvAprabhqtIni kAkolyAdiH sArivAdiraxjanAdi-rutpalAdirnyagrodhAdistqNapaxcamUlamiti samAsena pittasaMfamano vargaH 8

चन्दनकुचन्दनह्रीबेरोशीरमञ्जिष्ठापयस्याविदारीशतावरीगुन्द्र ?ाशैवलकह्लार कुमुदोत्पलकन्ददिलि?दूर्वामूर्वाप्रभृतीनि काकोल्यादिः सारिवादिरञ्जनादि-रुत्पलादिर्न्यग्रोधादिस्तृणपञ्चमूलमिति समासेन पित्तसंशमनो वर्गः ८

चन्दनकुचन्दनह्रीबेरोशीरमञ्जिष्ठापयस्याविदारीशतावरीगुन्द्रा शैवलकह्लार कुमुदोत्पलकन्ददिलिई!दूर्वामूर्वाप्रभृतीनि काकोल्यादिः सारिवादिरञ्जनादि-रुत्पलादिर्न्यग्रोधादिस्तृणपञ्चमूलमिति समासेन पित्तसंशमनो वर्गः ८


4927

k;leyk;gu¨itlp,IRkÚÏhár{ ;xItÉxvxtpuãp;srl;r;˜;p[k¡yoRdk¡-yeR›±gudIsumn;k;k;dnIl;©lk¡hâStk,Rmuï;tkl;mÆkp[.OtIÉn v-LlIk<$kpmULy* ÉpPpLy;idbORhTy;idmuRãkk;idvRc;id" surs;idr;-

kAleyakAgurutilaparNIkuSThaharidra ?AfItafivafatapuSpAsaralArAsnAprakIryodakI-ryezgudIsumanAkAkAdanIlAzgalakIhastikarNamuxjAtakalAmajjakaprabhqtIni va-llIkaNTakapaxcamUlyau pippalyAdirbqhatyAdirmuSkakAdirvacAdiH surasAdirA-

kAleyakAgurutilaparNIkuSThaharidrA fItafivafatapuSpAsaralArAsnAprakIryodakI-ryezgudIsumanAkAkAdanIlAzgalakIhastikarNamuxjAtakalAmajjakaprabhqtIni va-llIkaNTakapaxcamUlyau pippalyAdirbqhatyAdirmuSkakAdirvacAdiH surasAdirA-

कालेयकागुरुतिलपर्णीकुष्ठहरिद्र ?ाशीतशिवशतपुष्पासरलारास्नाप्रकीर्योदकी-र्येङ्गुदीसुमनाकाकादनीलाङ्गलकीहस्तिकर्णमुञ्जातकलामज्जकप्रभृतीनि व-ल्लीकण्टकपञ्चमूल्यौ पिप्पल्यादिर्बृहत्यादिर्मुष्ककादिर्वचादिः सुरसादिरा-

कालेयकागुरुतिलपर्णीकुष्ठहरिद्रा शीतशिवशतपुष्पासरलारास्नाप्रकीर्योदकी-र्येङ्गुदीसुमनाकाकादनीलाङ्गलकीहस्तिकर्णमुञ्जातकलामज्जकप्रभृतीनि व-ल्लीकण्टकपञ्चमूल्यौ पिप्पल्यादिर्बृहत्यादिर्मुष्ककादिर्वचादिः सुरसादिरा-


5071

,.UÉyÏM( Evm*W/km;R

NabhUyiSTham? evamauSadhakarmANyanumAnAt sAdhayet 6

NabhUyiSTham! evamauSadhakarmANyanumAnAt sAdhayet 6

णभूयिष्ठम्? एवमौषधकर्माण्यनुमानात् साधयेत् ६

णभूयिष्ठम्! एवमौषधकर्माण्यनुमानात् साधयेत् ६


5106

a;k;xpvndhntoy.UÉmWu yq;sÄämekoÿrpárvOõ;"xBdSpxRåp r-sgN/;" tSm;d;Pyo rs" prSprs'sg;Rt( prSpr;nug[h;t( prSpr;nup[ve-x;° sveRWu sveRW;'s;É¥?ymâSt ¬TkW;RpkW;Rÿ¬ g[h,m( s %Lv;Pyo rs" xeW.Uts'sg;RiÃdG/" Wo!; Év.Jyte t´q;m/uroŒMlo lv," k-$ukâStÿ_" kW;y ”it te c .Uy" prSprs'sg;RÉT]Wi·/; É.´Nte t] .UMyMbugu,b;üLy;Nm/ur" .UMyɦgu,b;üLy;dMl" toy;ɦgu,b;üLy;-Llv," v;Yvɦgu,b;üLy;t( k$uk" v;Yv; k;xgu,b;üLy;Éÿÿ_" pO-

AkAfapavanadahanatoyabhUmiSu yathAsazkhyamekottaraparivqddhAHfabdasparfarUpa ra-sagandhAH tasmAdApyo rasaH parasparasaMsargAt parasparAnugrahAt parasparAnuprave-fAcca sarveSu sarveSAMsAnnidhyamasti utkarSApakarSAtta\u grahaNam sa khalvApyo rasaH feSabhUtasaMsargAdvidagdhaH SoDhA vibhajyate tadyathAmadhuro'mlo lavaNaH ka-TukastiktaH kaSAya iti te ca bhUyaH parasparasaMsargAttriSaSTidhA bhidyante tatra bhUmyambuguNabAhulyAnmadhuraH bhUmyagniguNabAhulyAdamlaH toyAgniguNabAhulyA-llavaNaH vAyvagniguNabAhulyAt kaTukaH vAyvA kAfaguNabAhulyAttiktaH pq-

AkAfapavanadahanatoyabhUmiSu yathAsazkhyamekottaraparivqddhAHfabdasparfarUpa ra-sagandhAH tasmAdApyo rasaH parasparasaMsargAt parasparAnugrahAt parasparAnuprave-fAcca sarveSu sarveSAMsAnnidhyamasti utkarSApakarSAttau grahaNam sa khalvApyo rasaH feSabhUtasaMsargAdvidagdhaH SoDhA vibhajyate tadyathAmadhuro'mlo lavaNaH ka-TukastiktaH kaSAya iti te ca bhUyaH parasparasaMsargAttriSaSTidhA bhidyante tatra bhUmyambuguNabAhulyAnmadhuraH bhUmyagniguNabAhulyAdamlaH toyAgniguNabAhulyA-llavaNaH vAyvagniguNabAhulyAt kaTukaH vAyvA kAfaguNabAhulyAttiktaH pq-

आकाशपवनदहनतोयभूमिषु यथासङ्ख्यमेकोत्तरपरिवृद्धाःशब्दस्पर्शरूप र-सगन्धाः तस्मादाप्यो रसः परस्परसंसर्गात् परस्परानुग्रहात् परस्परानुप्रवे-शाच्च सर्वेषु सर्वेषांसान्निध्यमस्ति उत्कर्षापकर्षात्तउ ग्रहणम् स खल्वाप्यो रसः शेषभूतसंसर्गाद्विदग्धः षोढा विभज्यते तद्यथामधुरोऽम्लो लवणः क-टुकस्तिक्तः कषाय इति ते च भूयः परस्परसंसर्गात्त्रिषष्टिधा भिद्यन्ते तत्र भूम्यम्बुगुणबाहुल्यान्मधुरः भूम्यग्निगुणबाहुल्यादम्लः तोयाग्निगुणबाहुल्या-ल्लवणः वाय्वग्निगुणबाहुल्यात् कटुकः वाय्वा काशगुणबाहुल्यात्तिक्तः पृ-

आकाशपवनदहनतोयभूमिषु यथासङ्ख्यमेकोत्तरपरिवृद्धाःशब्दस्पर्शरूप र-सगन्धाः तस्मादाप्यो रसः परस्परसंसर्गात् परस्परानुग्रहात् परस्परानुप्रवे-शाच्च सर्वेषु सर्वेषांसान्निध्यमस्ति उत्कर्षापकर्षात्तौ ग्रहणम् स खल्वाप्यो रसः शेषभूतसंसर्गाद्विदग्धः षोढा विभज्यते तद्यथामधुरोऽम्लो लवणः क-टुकस्तिक्तः कषाय इति ते च भूयः परस्परसंसर्गात्त्रिषष्टिधा भिद्यन्ते तत्र भूम्यम्बुगुणबाहुल्यान्मधुरः भूम्यग्निगुणबाहुल्यादम्लः तोयाग्निगुणबाहुल्या-ल्लवणः वाय्वग्निगुणबाहुल्यात् कटुकः वाय्वा काशगुणबाहुल्यात्तिक्तः पृ-


5122

t] xwTyr*+yl;`vvwx´vw·M>ygu,l=,o v;yu" tSy sm;nyoÉn" k-W;yo rs" soŒSy xwTy;CzTy' v/Ryit r*+y;{ *+y' l;`v;Ll;`v' vw-

tatra faityaraukSyalAghavavaifadyavaiSTambhyaguNalakSaNo vAyuH tasya samAnayoniH ka-SAyo rasaH so'sya faityAcchatyaM vardhayati raukSyAdra ?aukSyaM lAghavAllAghavaM vai-

tatra faityaraukSyalAghavavaifadyavaiSTambhyaguNalakSaNo vAyuH tasya samAnayoniH ka-SAyo rasaH so'sya faityAcchatyaM vardhayati raukSyAdrau kSyaM lAghavAllAghavaM vai-

तत्र शैत्यरौक्ष्यलाघववैशद्यवैष्टम्भ्यगुणलक्षणो वायुः तस्य समानयोनिः क-षायो रसः सोऽस्य शैत्याच्छत्यं वर्धयति रौक्ष्याद्र ?ौक्ष्यं लाघवाल्लाघवं वै-

तत्र शैत्यरौक्ष्यलाघववैशद्यवैष्टम्भ्यगुणलक्षणो वायुः तस्य समानयोनिः क-षायो रसः सोऽस्य शैत्याच्छत्यं वर्धयति रौक्ष्याद्रौ क्ष्यं लाघवाल्लाघवं वै-


5126

a*ã

auSNyataikSyaraukSyalAghavavaifadyaguNalakSaNaM pittaM tasya samAnayoniH kaTuko rasaH so'sya auSNyAdauSNyaM vardhayati taikSNyAttaikSNyaM raukSyAdra ?aukSyaM lAgha-

auSNyataikSyaraukSyalAghavavaifadyaguNalakSaNaM pittaM tasya samAnayoniH kaTuko rasaH so'sya auSNyAdauSNyaM vardhayati taikSNyAttaikSNyaM raukSyAdrau kSyaM lAgha-

औष्ण्यतैक्ष्यरौक्ष्यलाघववैशद्यगुणलक्षणं पित्तं तस्य समानयोनिः कटुको रसः सोऽस्य औष्ण्यादौष्ण्यं वर्धयति तैक्ष्ण्यात्तैक्ष्ण्यं रौक्ष्याद्र ?ौक्ष्यं लाघ-

औष्ण्यतैक्ष्यरौक्ष्यलाघववैशद्यगुणलक्षणं पित्तं तस्य समानयोनिः कटुको रसः सोऽस्य औष्ण्यादौष्ण्यं वर्धयति तैक्ष्ण्यात्तैक्ष्ण्यं रौक्ष्याद्रौ क्ष्यं लाघ-


5172

at" sveRW;mev { Vy;

ataH sarveSAmeva dra vyANyupadekSyAmaH tadyathA kAkolyAdiH kSIraghqtava sA-majjafAliSaSTikayavagodhUmamApafqzgATakakaserukatrapusairvArukarkArukAlA bU-kAlindakatakagiloDyapriyAlapuSkarabIjakAfamaryamadhUkadra ?AkSAkharjUrarAjA danatAlanAlikerekSuvikAravalAtibalAtmaguptAvidArIpayasyAgokSurakakSIra

ataH sarveSAmeva dra vyANyupadekSyAmaH tadyathA kAkolyAdiH kSIraghqtava sA-majjafAliSaSTikayavagodhUmamApafqzgATakakaserukatrapusairvArukarkArukAlA bU-kAlindakatakagiloDyapriyAlapuSkarabIjakAfamaryamadhUkadrA kSAkharjUrarAjA danatAlanAlikerekSuvikAravalAtibalAtmaguptAvidArIpayasyAgokSurakakSIra

अतः सर्वेषामेव द्र व्याण्युपदेक्ष्यामः तद्यथा काकोल्यादिः क्षीरघृतव सा-मज्जशालिषष्टिकयवगोधूममापशृङ्गाटककसेरुकत्रपुसैर्वारुकर्कारुकाला बू-कालिन्दकतकगिलोड्यप्रियालपुष्करबीजकाशमर्यमधूकद्र ?ाक्षाखर्जूरराजा दनतालनालिकेरेक्षुविकारवलातिबलात्मगुप्ताविदारीपयस्यागोक्षुरकक्षीर

अतः सर्वेषामेव द्र व्याण्युपदेक्ष्यामः तद्यथा काकोल्यादिः क्षीरघृतव सा-मज्जशालिषष्टिकयवगोधूममापशृङ्गाटककसेरुकत्रपुसैर्वारुकर्कारुकाला बू-कालिन्दकतकगिलोड्यप्रियालपुष्करबीजकाशमर्यमधूकद्रा क्षाखर्जूरराजा दनतालनालिकेरेक्षुविकारवलातिबलात्मगुप्ताविदारीपयस्यागोक्षुरकक्षीर


5184

a;rGv/;idguR@UCy;idmR<@Ukp,IRve]krIrhár{ ;ÃyeN{ yvv¨,Sv;duk-<$ks¢p,RbOhtI ÃyxÉÄnI{ vNtI i]vOTÕtve/nkkoR$kk;rveLlv;-t;RkkrIrkrvIr sumn"xÄpuãPyp;m;gR];ym;,;xokroih,IvwjyNtI-suvcRl;punnRv;vOɒk;lIJyoitãmtIp[.OtIÉn sm;sen itÿ_o vgR" 23 Nyg[o/;idrMbÏ;id" ip[y›±Gv;dIro/[;idâS]fl;xLlk¡jMBv;m[bkÚl-itNdukfl;Én ktkx;kflp;W;,.edkvnSpitfl;Én s;ls;r;id’ p[;yx" kÚ¨vkkoÉvd;rkjIvNtIÉcLlIp;lûä;suÉnW<,kp[.OtIÉn

AragvadhAdirguDUcyAdirmaNDUkaparNIvetrakarIraharidra ?Advayendra yavavaruNasvAduka-NTakasaptaparNabqhatI dvayafazkhinIdra vantI trivqtkqtavedhanakarkoTakakAravellavA-rtAkakarIrakaravIra sumanaHfazkhapuSpyapAmArgatrAyamANAfokarohiNIvaijayantI-suvarcalApunarnavAvqfcikAlIjyotiSmatIprabhqtIni samAsena tikto vargaH 23 nyagrodhAdirambaSThAdiH priyazgvAdIrodhrAdistriphalAfallakIjambvAmrabakula-tindukaphalAni katakafAkaphalapASANabhedakavanaspatiphalAni sAlasArAdifca prAyafaH kuruvakakovidArakajIvantIcillIpAlazkyAsuniSaNNakaprabhqtIni

AragvadhAdirguDUcyAdirmaNDUkaparNIvetrakarIraharidrA dvayendra yavavaruNasvAduka-NTakasaptaparNabqhatI dvayafazkhinIdra vantI trivqtkqtavedhanakarkoTakakAravellavA-rtAkakarIrakaravIra sumanaHfazkhapuSpyapAmArgatrAyamANAfokarohiNIvaijayantI-suvarcalApunarnavAvqfcikAlIjyotiSmatIprabhqtIni samAsena tikto vargaH 23 nyagrodhAdirambaSThAdiH priyazgvAdIrodhrAdistriphalAfallakIjambvAmrabakula-tindukaphalAni katakafAkaphalapASANabhedakavanaspatiphalAni sAlasArAdifca prAyafaH kuruvakakovidArakajIvantIcillIpAlazkyAsuniSaNNakaprabhqtIni

आरग्वधादिर्गुडूच्यादिर्मण्डूकपर्णीवेत्रकरीरहरिद्र ?ाद्वयेन्द्र यववरुणस्वादुक-ण्टकसप्तपर्णबृहती द्वयशङ्खिनीद्र वन्ती त्रिवृत्कृतवेधनकर्कोटककारवेल्लवा-र्ताककरीरकरवीर सुमनःशङ्खपुष्प्यपामार्गत्रायमाणाशोकरोहिणीवैजयन्ती-सुवर्चलापुनर्नवावृश्चिकालीज्योतिष्मतीप्रभृतीनि समासेन तिक्तो वर्गः २३ न्यग्रोधादिरम्बष्ठादिः प्रियङ्ग्वादीरोध्रादिस्त्रिफलाशल्लकीजम्ब्वाम्रबकुल-तिन्दुकफलानि कतकशाकफलपाषाणभेदकवनस्पतिफलानि सालसारादिश्च प्रायशः कुरुवककोविदारकजीवन्तीचिल्लीपालङ्क्यासुनिषण्णकप्रभृतीनि

आरग्वधादिर्गुडूच्यादिर्मण्डूकपर्णीवेत्रकरीरहरिद्रा द्वयेन्द्र यववरुणस्वादुक-ण्टकसप्तपर्णबृहती द्वयशङ्खिनीद्र वन्ती त्रिवृत्कृतवेधनकर्कोटककारवेल्लवा-र्ताककरीरकरवीर सुमनःशङ्खपुष्प्यपामार्गत्रायमाणाशोकरोहिणीवैजयन्ती-सुवर्चलापुनर्नवावृश्चिकालीज्योतिष्मतीप्रभृतीनि समासेन तिक्तो वर्गः २३ न्यग्रोधादिरम्बष्ठादिः प्रियङ्ग्वादीरोध्रादिस्त्रिफलाशल्लकीजम्ब्वाम्रबकुल-तिन्दुकफलानि कतकशाकफलपाषाणभेदकवनस्पतिफलानि सालसारादिश्च प्रायशः कुरुवककोविदारकजीवन्तीचिल्लीपालङ्क्यासुनिषण्णकप्रभृतीनि


5205

vmn{ Vy;,;' fl;dIn;' mdnfl;Én ÅeÏtm;Én .v²Nt aq mdnpu-ãp;,;m;tppárxuãk;,;' cU,Rp[kÚï' p[Tykªpuãp;sd;puãpIÉnMb kW;y;,;-mNytmen;lo@ä m/uswN/vyuÿ_;' puWpcU,Rm;];' p;yÉyTv; v;myet( md-nxl;$ucU,;RNyev' v; bkÚlrMykopyuÿ_;Én m/ulv, yuÿ_;NyÉ.p[t¢;Én mdnxl;$ucU,RÉsõ;' v; itlt<@Ÿlyv;gUm( ÉnvORÿ;n;' v; n;ithárt-p;<@Un;' kÚxmU!;vvõmOíomyp[Él¢;n;' yvbuátuâWmuím;Wx;Ly;id/;-Nyr;x;v·r;]oiWt®Kl¥É.¥;n;' fl;n;' flÉpPplI¨õOTy;tpe xoWyet( t;s;' dÉ/m/upllÉvmOidtpár xuãk;,;' su.;jnSq;n;mNtnR%mu”·mu-ã,e y·Im/ukkW;ye koÉvd;r;dI n;mNytme v; kW;ye p[mO´ r;i]pyuRiWt' m/uswN/vyuÿ_m;xIÉ.RrÉ.m²N]tmud„Ÿ%" p[;„Ÿ%m;tur' p;yyednenmN]e,;-

vamanadra vyANAM phalAdInAM madanaphalAni freSThatamAni bhavanti atha madanapu-SpANAmAtapaparifuSkANAM cUrNaprakuxjaM pratyakpuSpAsadApuSpInimba kaSAyANA-manyatamenAloDya madhusaindhavayuktAM puSapacUrNamAtrAM pAyayitvA vAmayet mada-nafalATucUrNAnyevaM vA bakularamyakopayuktAni madhulavaNa yuktAnyabhiprataptAni madanafalATucUrNasiddhAM vA tilataNDulayavAgUm nirvqttAnAM vA nAtiharita-pANDUnAM kufamUDhAvavaddhamqdgomayapraliptAnAM yavabuti?SimudgamASafAlyAdidhA-nyarAfAvaSTarAtroSitaklinnabhinnAnAM phalAnAM phalapippalIruddhqtyAtape foSayet tAsAM dadhimadhupalalavimqditapari fuSkANAM subhAjanasthAnAmantarnakhamuiSTamu-SNe yaSTImadhukakaSAye kovidArAdI nAmanyatame vA kaSAye pramqdya rAtriparyuSitaM madhusaindhavayuktamAfIrbhirabhimantritamudazmukhaH prAzmukhamAturaM pAyayedanenamantreNA-

vamanadra vyANAM phalAdInAM madanaphalAni freSThatamAni bhavanti atha madanapu-SpANAmAtapaparifuSkANAM cUrNaprakuxjaM pratyakpuSpAsadApuSpInimba kaSAyANA-manyatamenAloDya madhusaindhavayuktAM puSapacUrNamAtrAM pAyayitvA vAmayet mada-nafalATucUrNAnyevaM vA bakularamyakopayuktAni madhulavaNa yuktAnyabhiprataptAni madanafalATucUrNasiddhAM vA tilataNDulayavAgUm nirvqttAnAM vA nAtiharita-pANDUnAM kufamUDhAvavaddhamqdgomayapraliptAnAM yavabutiu!SimudgamASafAlyAdidhA-nyarAfAvaSTarAtroSitaklinnabhinnAnAM phalAnAM phalapippalIruddhqtyAtape foSayet tAsAM dadhimadhupalalavimqditapari fuSkANAM subhAjanasthAnAmantarnakhamuiSTamu-SNe yaSTImadhukakaSAye kovidArAdI nAmanyatame vA kaSAye pramqdya rAtriparyuSitaM madhusaindhavayuktamAfIrbhirabhimantritamudazmukhaH prAzmukhamAturaM pAyayedanenamantreNA-

वमनद्र व्याणां फलादीनां मदनफलानि श्रेष्ठतमानि भवन्ति अथ मदनपु-ष्पाणामातपपरिशुष्काणां चूर्णप्रकुञ्जं प्रत्यक्पुष्पासदापुष्पीनिम्ब कषायाणा-मन्यतमेनालोड्य मधुसैन्धवयुक्तां पुषपचूर्णमात्रां पाययित्वा वामयेत् मद-नशलाटुचूर्णान्येवं वा बकुलरम्यकोपयुक्तानि मधुलवण युक्तान्यभिप्रतप्तानि मदनशलाटुचूर्णसिद्धां वा तिलतण्डुलयवागूम् निर्वृत्तानां वा नातिहरित-पाण्डूनां कुशमूढाववद्धमृद्गोमयप्रलिप्तानां यवबुति?षिमुद्गमाषशाल्यादिधा-न्यराशावष्टरात्रोषितक्लिन्नभिन्नानां फलानां फलपिप्पलीरुद्धृत्यातपे शोषयेत् तासां दधिमधुपललविमृदितपरि शुष्काणां सुभाजनस्थानामन्तर्नखमुइष्टमु-ष्णे यष्टीमधुककषाये कोविदारादी नामन्यतमे वा कषाये प्रमृद्य रात्रिपर्युषितं मधुसैन्धवयुक्तमाशीर्भिरभिमन्त्रितमुदङ्मुखः प्राङ्मुखमातुरं पाययेदनेनमन्त्रेणा-

वमनद्र व्याणां फलादीनां मदनफलानि श्रेष्ठतमानि भवन्ति अथ मदनपु-ष्पाणामातपपरिशुष्काणां चूर्णप्रकुञ्जं प्रत्यक्पुष्पासदापुष्पीनिम्ब कषायाणा-मन्यतमेनालोड्य मधुसैन्धवयुक्तां पुषपचूर्णमात्रां पाययित्वा वामयेत् मद-नशलाटुचूर्णान्येवं वा बकुलरम्यकोपयुक्तानि मधुलवण युक्तान्यभिप्रतप्तानि मदनशलाटुचूर्णसिद्धां वा तिलतण्डुलयवागूम् निर्वृत्तानां वा नातिहरित-पाण्डूनां कुशमूढाववद्धमृद्गोमयप्रलिप्तानां यवबुतिउ!षिमुद्गमाषशाल्यादिधा-न्यराशावष्टरात्रोषितक्लिन्नभिन्नानां फलानां फलपिप्पलीरुद्धृत्यातपे शोषयेत् तासां दधिमधुपललविमृदितपरि शुष्काणां सुभाजनस्थानामन्तर्नखमुइष्टमु-ष्णे यष्टीमधुककषाये कोविदारादी नामन्यतमे वा कषाये प्रमृद्य रात्रिपर्युषितं मधुसैन्धवयुक्तमाशीर्भिरभिमन्त्रितमुदङ्मुखः प्राङ्मुखमातुरं पाययेदनेनमन्त्रेणा-


5207

É.mN} y b[÷d=; ɐ¨{ eN{ .UcN{ ;k;Rnl;Énl;"

bhima ntr?ya brahmadakSA fvirudre ndra bhUcandra ?ArkAnalAnilAH

bhimantr! ya brahmadakSA fvirudre ndra bhUcandrA rkAnalAnilAH

भिम न्त्र्?य ब्रह्मदक्षा श्विरुद्रे न्द्र भूचन्द्र ?ार्कानलानिलाः

भिमन्त्र्! य ब्रह्मदक्षा श्विरुद्रे न्द्र भूचन्द्रा र्कानलानिलाः


5217

dnflmÆcU,| v; m/Ukk;XmyR{ ;=;kW;ye, mdnflÉv/;nmuÿ_m( 3

danaphalamajjacUrNaM vA madhUkakAfmaryadra ?AkSAkaSAyeNa madanaphalavidhAnamuktam 3

danaphalamajjacUrNaM vA madhUkakAfmaryadrA kSAkaSAyeNa madanaphalavidhAnamuktam 3

दनफलमज्जचूर्णं वा मधूककाश्मर्यद्र ?ाक्षाकषायेण मदनफलविधानमुक्तम् ३

दनफलमज्जचूर्णं वा मधूककाश्मर्यद्रा क्षाकषायेण मदनफलविधानमुक्तम् ३


5277

i]v,Rk} yUW,yuÿ_metíu@¼n Élç;dnven cU,Rm(

trivarNaka tr?yUSaNayuktametadguDena lihyAdanavena cUrNam

trivarNakatr! yUSaNayuktametadguDena lihyAdanavena cUrNam

त्रिवर्णक त्र्?यूषणयुक्तमेतद्गुडेन लिह्यादनवेन चूर्णम्

त्रिवर्णकत्र्! यूषणयुक्तमेतद्गुडेन लिह्यादनवेन चूर्णम्


5632

KlmÉpp;s;mdmUCz;RtN{ ;Én{ ;d;hp[xmnmek;Ntt" pQytm' c 3

klamapipAsAmadamUrcchAtandra ?Anidra ?AdAhaprafamanamekAntataH pathyatamaM ca 3

klamapipAsAmadamUrcchAtandrA nidrA dAhaprafamanamekAntataH pathyatamaM ca 3

क्लमपिपासामदमूर्च्छातन्द्र ?ानिद्र ?ादाहप्रशमनमेकान्ततः पथ्यतमं च ३

क्लमपिपासामदमूर्च्छातन्द्रा निद्रा दाहप्रशमनमेकान्ततः पथ्यतमं च ३


5692

p Én=ep,;Én .v²Nt t´q;flkù } y·kù

paxca nikSepaNAni bhavanti tadyathAphalakaM tr?yaSTakaM

paxca nikSepaNAni bhavanti tadyathAphalakaM tr! yaSTakaM

पञ्च निक्षेपणानि भवन्ति तद्यथाफलकं त्र्?यष्टकं

पञ्च निक्षेपणानि भवन्ति तद्यथाफलकं त्र्! यष्टकं


5706

t] n´" pɒm;É.mu%;" pQy;" l`UdkTv;t( pUv;RÉ.mu%;Stu n p[xSy-Nte guådkTv;t( dÉ=,;É.mu%; n;itdoWl;" s;/;r,Tv;t( t] sç-p[.v;" kÚÏ' jny²Nt ÉvN?yp[.v;" kÚÏ' p;<@Ÿrog' c mlyp[.v;" ÕmIn( mheN{ p[.v;" XlIpdodr;É, ihmvTp[.v; ú{ ogyquÉxrorogXlIpdg-lg<@;n( p[;Cy;vNTy; apr;vNTy;’;x;|Syupjn y²Nt p;áry;]p[.v;"

tatra nadyaH pafcimAbhimukhAH pathyAH laghUdakatvAt pUrvAbhimukhAstu na prafasya-nte gurUdakatvAt dakSiNAbhimukhA nAtidoSalAH sAdhAraNatvAt tatra sahya-prabhavAH kuSThaM janayanti vindhyaprabhavAH kuSThaM pANDurogaM ca malayaprabhavAH kqmIn mahendra prabhavAH flIpadodarANi himavatprabhavA hqdra ?ogafvayathufirorogaflIpadaga-lagaNDAn prAcyAvantyA aparAvantyAfcArfAMsyupajana yanti pAriyAtraprabhavAH

tatra nadyaH pafcimAbhimukhAH pathyAH laghUdakatvAt pUrvAbhimukhAstu na prafasya-nte gurUdakatvAt dakSiNAbhimukhA nAtidoSalAH sAdhAraNatvAt tatra sahya-prabhavAH kuSThaM janayanti vindhyaprabhavAH kuSThaM pANDurogaM ca malayaprabhavAH kqmIn mahendra prabhavAH flIpadodarANi himavatprabhavA hqdro gafvayathufirorogaflIpadaga-lagaNDAn prAcyAvantyA aparAvantyAfcArfAMsyupajana yanti pAriyAtraprabhavAH

तत्र नद्यः पश्चिमाभिमुखाः पथ्याः लघूदकत्वात् पूर्वाभिमुखास्तु न प्रशस्य-न्ते गुरूदकत्वात् दक्षिणाभिमुखा नातिदोषलाः साधारणत्वात् तत्र सह्य-प्रभवाः कुष्ठं जनयन्ति विन्ध्यप्रभवाः कुष्ठं पाण्डुरोगं च मलयप्रभवाः कृमीन् महेन्द्र प्रभवाः श्लीपदोदराणि हिमवत्प्रभवा हृद्र ?ोगश्वयथुशिरोरोगश्लीपदग-लगण्डान् प्राच्यावन्त्या अपरावन्त्याश्चार्शांस्युपजन यन्ति पारियात्रप्रभवाः

तत्र नद्यः पश्चिमाभिमुखाः पथ्याः लघूदकत्वात् पूर्वाभिमुखास्तु न प्रशस्य-न्ते गुरूदकत्वात् दक्षिणाभिमुखा नातिदोषलाः साधारणत्वात् तत्र सह्य-प्रभवाः कुष्ठं जनयन्ति विन्ध्यप्रभवाः कुष्ठं पाण्डुरोगं च मलयप्रभवाः कृमीन् महेन्द्र प्रभवाः श्लीपदोदराणि हिमवत्प्रभवा हृद्रो गश्वयथुशिरोरोगश्लीपदग-लगण्डान् प्राच्यावन्त्या अपरावन्त्याश्चार्शांस्युपजन यन्ति पारियात्रप्रभवाः


5846

Én{ ;kr' xIttr' gVy;t( ²˜G/tr' gu¨

nidra ?AkaraM fItataraM gavyAt snigdhataraM guru

nidrA karaM fItataraM gavyAt snigdhataraM guru

िद्र ?ाकरं शीततरं गव्यात् स्निग्धतरं गुरु

िद्रा करं शीततरं गव्यात् स्निग्धतरं गुरु


5862

r;} y;" somgu,Tv;° Vy;y;m;.;vtStq;

rA tr?yAH somaguNatvAcca vyAyAmAbhAvatastathA

rAtr! yAH somaguNatvAcca vyAyAmAbhAvatastathA

रा त्र्?याः सोमगुणत्वाच्च व्यायामाभावतस्तथा

रात्र्! याः सोमगुणत्वाच्च व्यायामाभावतस्तथा


5994

gu¨" Ékl;$oŒÉnlh; pu'STvÉn{ ;p[d" SmOt"

guruH kilATo'nilahA puMstvanidra ?ApradaH smqtaH

guruH kilATo'nilahA puMstvanidrA pradaH smqtaH

गुरुः किलाटोऽनिलहा पुंस्त्वनिद्र ?ाप्रदः स्मृतः

गुरुः किलाटोऽनिलहा पुंस्त्वनिद्रा प्रदः स्मृतः


6423

bud­?ä; yq;Sv' s'Sk;rmve+y kÚxlo É.Wkª

buddha? yathAsvaM saMskAramavekSya kufalo bhiSak

buddhyA yathAsvaM saMskAramavekSya kufalo bhiSak

ुद्ध? यथास्वं संस्कारमवेक्ष्य कुशलो भिषक्

ुद्ध्या यथास्वं संस्कारमवेक्ष्य कुशलो भिषक्


6469

ax*cÉn{ ;m;Tsy;RgMy;gmnlolt;"

afaucanidra ?AmAtsaryAgamyAgamanalolatAH

afaucanidrA mAtsaryAgamyAgamanalolatAH

अशौचनिद्र ?ामात्सर्यागम्यागमनलोलताः

अशौचनिद्रा मात्सर्यागम्यागमनलोलताः


6505

mU];É, gomihãyj;Évgjhy%ro·^;,;' tI+,;Nyuã,;Én k$UÉn itÿ_;Én lv,;nurs;Én l`UÉn xo/n;Én kfv;tÕitmedoÉvWguLm;xR¬drkÚÏ-

mUtrANi gomahiSyajAvigajahayakharoSTrANAM tIkSNAnyuSNAni kaTUni tiktAni lavaNAnurasAni laghUni fodhanAni kaphavAtakqtimedoviSagulmArfa\udarakuSTha-

mUtrANi gomahiSyajAvigajahayakharoSTrANAM tIkSNAnyuSNAni kaTUni tiktAni lavaNAnurasAni laghUni fodhanAni kaphavAtakqtimedoviSagulmArfaudarakuSTha-

मूत्राणि गोमहिष्यजाविगजहयखरोष्ट्राणां तीक्ष्णान्युष्णानि कटूनि तिक्तानि लवणानुरसानि लघूनि शोधनानि कफवातकृतिमेदोविषगुल्मार्शउदरकुष्ठ-

मूत्राणि गोमहिष्यजाविगजहयखरोष्ट्राणां तीक्ष्णान्युष्णानि कटूनि तिक्तानि लवणानुरसानि लघूनि शोधनानि कफवातकृतिमेदोविषगुल्मार्शौदरकुष्ठ-


6568

/NvNtármÉ.v;´ suÅut ¬v;cp[;gÉ.iht" p[;É,n; punmURlm;h;ro bl-v,*Rjs;' c s W$(su rseãv;yÿ" rs;" pun{ RVy;ÅÉy," { Vyrsgu,vIy-RÉvp;kÉnÉmÿe c =yvOõI doW;,;' s;My' c b[÷;derÉp c lokSy;h;r" âSqTyuTpÉÿÉvn;xhetu" a;h;r;dev;É.vO²õbRlm;roGy' v,eR²N{ yp[s;d’ tq; ç;h;rvwWMy;dSv;SQy;' tSy;ÉxtpItlI!%; idtSy n;n;{ Vy;-TmkSy;nekÉv/ÉvkLpSy;nekÉv/p[.;vSy pOqkª pOqG{ Vyrsgu,vI-yRÉvp;kkm;R,ICz;Ém D;tu' n çnvbuõSv.;v; É.Wj" SvSq;nuvOÉÿ' rogÉng[h,' c ktu| smq;R" a;h;r;yÿ;’ svRp[;É,no ySm;ÿSm;d¥p;-nÉvÉ/mupidxtu me .gv;ÉnTyuÿ_" p[ov;c .g v;n( /NvNtár"aq %lu

dhanvantarimabhivAdya sufruta uvAcaprAgabhihitaH prANinA punarmUlamAhAro bala-varNaujasAM ca sa SaTsu raseSvAyattaH rasAH punardra vyAfrayiNaH dra vyarasaguNavIya-?vipAkanimitte ca kSayavqddhI doSANAM sAmyaM ca brahmAderapi ca lokasyAhAraH sthityutpattivinAfahetuH AhArAdevAbhivqddhirbalamArogyaM varNendri yaprasAdafca tathA hyAhAravaiSamyAdasvAsthyAM tasyAfitapItalIDhakhA ditasya nAnAdra vyA-tmakasyAnekavidhavikalpasyAnekavidhaprabhAvasya pqthak pqthagdra vyarasaguNavI-ryavipAkakarmANIcchAmi jxAtuM na hyanavabuddhasvabhAvA bhiSajaH svasthAnuvqttiM roganigrahaNaM ca kartuM samarthAH AhArAyattAfca sarvaprANino yasmAttasmAdannapA-navidhimupadifatu me bhagavAnityuktaH provAca bhaga vAn dhanvantariHatha khalu

dhanvantarimabhivAdya sufruta uvAcaprAgabhihitaH prANinA punarmUlamAhAro bala-varNaujasAM ca sa SaTsu raseSvAyattaH rasAH punardra vyAfrayiNaH dra vyarasaguNavIya-r!vipAkanimitte ca kSayavqddhI doSANAM sAmyaM ca brahmAderapi ca lokasyAhAraH sthityutpattivinAfahetuH AhArAdevAbhivqddhirbalamArogyaM varNendri yaprasAdafca tathA hyAhAravaiSamyAdasvAsthyAM tasyAfitapItalIDhakhA ditasya nAnAdra vyA-tmakasyAnekavidhavikalpasyAnekavidhaprabhAvasya pqthak pqthagdra vyarasaguNavI-ryavipAkakarmANIcchAmi jxAtuM na hyanavabuddhasvabhAvA bhiSajaH svasthAnuvqttiM roganigrahaNaM ca kartuM samarthAH AhArAyattAfca sarvaprANino yasmAttasmAdannapA-navidhimupadifatu me bhagavAnityuktaH provAca bhaga vAn dhanvantariHatha khalu

धन्वन्तरिमभिवाद्य सुश्रुत उवाचप्रागभिहितः प्राणिना पुनर्मूलमाहारो बल-वर्णौजसां च स षट्सु रसेष्वायत्तः रसाः पुनर्द्र व्याश्रयिणः द्र व्यरसगुणवीय-?विपाकनिमित्ते च क्षयवृद्धी दोषाणां साम्यं च ब्रह्मादेरपि च लोकस्याहारः स्थित्युत्पत्तिविनाशहेतुः आहारादेवाभिवृद्धिर्बलमारोग्यं वर्णेन्द्रि यप्रसादश्च तथा ह्याहारवैषम्यादस्वास्थ्यां तस्याशितपीतलीढखा दितस्य नानाद्र व्या-त्मकस्यानेकविधविकल्पस्यानेकविधप्रभावस्य पृथक् पृथग्द्र व्यरसगुणवी-र्यविपाककर्माणीच्छामि ज्ञातुं न ह्यनवबुद्धस्वभावा भिषजः स्वस्थानुवृत्तिं रोगनिग्रहणं च कर्तुं समर्थाः आहारायत्ताश्च सर्वप्राणिनो यस्मात्तस्मादन्नपा-नविधिमुपदिशतु मे भगवानित्युक्तः प्रोवाच भग वान् धन्वन्तरिःअथ खलु

धन्वन्तरिमभिवाद्य सुश्रुत उवाचप्रागभिहितः प्राणिना पुनर्मूलमाहारो बल-वर्णौजसां च स षट्सु रसेष्वायत्तः रसाः पुनर्द्र व्याश्रयिणः द्र व्यरसगुणवीय-र्!विपाकनिमित्ते च क्षयवृद्धी दोषाणां साम्यं च ब्रह्मादेरपि च लोकस्याहारः स्थित्युत्पत्तिविनाशहेतुः आहारादेवाभिवृद्धिर्बलमारोग्यं वर्णेन्द्रि यप्रसादश्च तथा ह्याहारवैषम्यादस्वास्थ्यां तस्याशितपीतलीढखा दितस्य नानाद्र व्या-त्मकस्यानेकविधविकल्पस्यानेकविधप्रभावस्य पृथक् पृथग्द्र व्यरसगुणवी-र्यविपाककर्माणीच्छामि ज्ञातुं न ह्यनवबुद्धस्वभावा भिषजः स्वस्थानुवृत्तिं रोगनिग्रहणं च कर्तुं समर्थाः आहारायत्ताश्च सर्वप्राणिनो यस्मात्तस्मादन्नपा-नविधिमुपदिशतु मे भगवानित्युक्तः प्रोवाच भग वान् धन्वन्तरिःअथ खलु


6702

Sv;duÉvRp;kƒ m/uroŒls;N{ " s'tpR," StNy¨Écp[d’ 35

svAdurvipAke madhuro'lasAndra ?H saMtarpaNaH stanyarucipradafca 35

svAdurvipAke madhuro'lasAndra H! saMtarpaNaH stanyarucipradafca 35

स्वादुर्विपाके मधुरोऽलसान्द्र ?ः संतर्पणः स्तन्यरुचिप्रदश्च ३५

स्वादुर्विपाके मधुरोऽलसान्द्र ः! संतर्पणः स्तन्यरुचिप्रदश्च ३५


6730

medom¨ÿO@±hr,oŒitå=" p[s;dn" xoÉ,tÉpÿyo’ 42

medomaruttqD\haraNo'tirUkSaH prasAdanaH foNitapittayofca 42

medomaruttqDharaNo'tirUkSaH prasAdanaH foNitapittayofca 42

मेदोमरुत्तृड्हरणोऽतिरूक्षः प्रसादनः शोणितपित्तयोश्च ४२

मेदोमरुत्तृढरणोऽतिरूक्षः प्रसादनः शोणितपित्तयोश्च ४२


6802

l;vitÉÿárkÉpïlvtIRrvitRk;vtRkn¢Ok;v;tIRkc korklÉvûmyU-r£kropc£kÚÔÚ$s;r©xtp]kÚitÉÿárkÚ¨v;hkyv;lkp[.OtyS} y;-

lAvatittirikapixjalavartIravartikAvartakanaptqkAvArtIkaca korakalavizkamayU-rakrakaropacakrakukkuTasArazgafatapatrakutittirikuruvAhakayavAlakaprabhqtaya str?yA-

lAvatittirikapixjalavartIravartikAvartakanaptqkAvArtIkaca korakalavizkamayU-rakrakaropacakrakukkuTasArazgafatapatrakutittirikuruvAhakayavAlakaprabhqtayastr! yA-

लावतित्तिरिकपिञ्जलवर्तीरवर्तिकावर्तकनप्तृकावार्तीकच कोरकलविङ्कमयू-रक्रकरोपचक्रकुक्कुटसारङ्गशतपत्रकुतित्तिरिकुरुवाहकयवालकप्रभृतय स्त्र्?या-

लावतित्तिरिकपिञ्जलवर्तीरवर्तिकावर्तकनप्तृकावार्तीकच कोरकलविङ्कमयू-रक्रकरोपचक्रकुक्कुटसारङ्गशतपत्रकुतित्तिरिकुरुवाहकयवालकप्रभृतयस्त्र्! या-


6952

Én{ ;pu'STvblStNyv/Rno m;'sd;!äRÕt( 98

nidra ?ApuMstvabalastanyavardhano mAMsadArDhyakqt 98

nidrA puMstvabalastanyavardhano mAMsadArDhyakqt 98

िद्र ?ापुंस्त्वबलस्तन्यवर्धनो मांसदार्ढ्यकृत् ९८

िद्रा पुंस्त्वबलस्तन्यवर्धनो मांसदार्ढ्यकृत् ९८


6972

Ép} y' pÉv]m;yuãy' bõmU]' Évå=,m( 103

pi tr?yaM pavitramAyuSyaM baddhamUtraM virUkSaNam 103

pitr! yaM pavitramAyuSyaM baddhamUtraM virUkSaNam 103

पि त्र्?यं पवित्रमायुष्यं बद्धमूत्रं विरूक्षणम् १०३

पित्र्! यं पवित्रमायुष्यं बद्धमूत्रं विरूक्षणम् १०३


7002

mTSy;Stu iÃÉv/; n;dey;" s;mu{ ;’ 112

matsyAstu dvividhA nAdeyAH sAmudra ?Afca 112

matsyAstu dvividhA nAdeyAH sAmudrA fca 112

मत्स्यास्तु द्विविधा नादेयाः सामुद्र ?ाश्च ११२

मत्स्यास्तु द्विविधा नादेयाः सामुद्रा श्च ११२


7016

p;#In" Xleãmlo vOãyo Én{ ;lu" ÉpÉxt;xn"

pAThInaH fleSmalo vqSyo nidra ?AluH pifitAfanaH

pAThInaH fleSmalo vqSyo nidrA luH pifitAfanaH

पाठीनः श्लेष्मलो वृष्यो निद्र ?ालुः पिशिताशनः

पाठीनः श्लेष्मलो वृष्यो निद्रा लुः पिशिताशनः


7026

itÉmitÉmÉ©lkÚÉlxp;kmTSyÉn¨ln²Ndv;rlkmkrggRkrcN{ km-h;mInr;jIvp[.Oty" s;mu{ ;" 118

timitimizgilakulifapAkamatsyanirulanandivAralakamakaragargakaracandra kama-hAmInarAjIvaprabhqtayaH sAmudra ?AH 118

timitimizgilakulifapAkamatsyanirulanandivAralakamakaragargakaracandra kama-hAmInarAjIvaprabhqtayaH sAmudrA H! 118

तिमितिमिङ्गिलकुलिशपाकमत्स्यनिरुलनन्दिवारलकमकरगर्गकरचन्द्र कम-हामीनराजीवप्रभृतयः सामुद्र ?ाः ११८

तिमितिमिङ्गिलकुलिशपाकमत्स्यनिरुलनन्दिवारलकमकरगर्गकरचन्द्र कम-हामीनराजीवप्रभृतयः सामुद्रा ः! ११८


7028

s;mu{ ; gurv" ²˜G/; m/ur; n;itÉpÿl;"

sAmudra ?A guravaH snigdhA madhurA nAtipittalAH

sAmudrA guravaH snigdhA madhurA nAtipittalAH

सामुद्र ?ा गुरवः स्निग्धा मधुरा नातिपित्तलाः

सामुद्रा गुरवः स्निग्धा मधुरा नातिपित्तलाः


7286

{ ;=;k;XmyRm/Ukpuãp%jURrp[.OtIÉn 182

dra ?AkSAkAfmaryamadhUkapuSpakharjUraprabhqtIni 182

drA kSAkAfmaryamadhUkapuSpakharjUraprabhqtIni 182

द्र ?ाक्षाकाश्मर्यमधूकपुष्पखर्जूरप्रभृतीनि १८२

द्रा क्षाकाश्मर्यमधूकपुष्पखर्जूरप्रभृतीनि १८२


7290

teW;' { ;=; sr; Svy;R m/ur; ²˜G/xItl; 183

teSAM dra ?AkSA sarA svaryA madhurA snigdhafItalA 183

teSAM drA kSA sarA svaryA madhurA snigdhafItalA 183

तेषां द्र ?ाक्षा सरा स्वर्या मधुरा स्निग्धशीतला १८३

तेषां द्रा क्षा सरा स्वर्या मधुरा स्निग्धशीतला १८३


7454

teW;' guvIR Sv;duxIt; ÉpPpLy;{ ;R kf;vh;

teSAM gurvI svAdufItA pippalyAdra ?A? kaphAvahA

teSAM gurvI svAdufItA pippalyAdrA r! kaphAvahA

तेषां गुर्वी स्वादुशीता पिप्पल्याद्र ?ा? कफावहा

तेषां गुर्वी स्वादुशीता पिप्पल्याद्रा र्! कफावहा


7486

a;{ ;R kÚStuMbrI kÚy;Rt( Sv;dus*gN?yú´t;m(

Adra ?A? kustumbarI kuryAt svAdusaugandhyahqdyatAm

AdrA r! kustumbarI kuryAt svAdusaugandhyahqdyatAm

आद्र ?ा? कुस्तुम्बरी कुर्यात् स्वादुसौगन्ध्यहृद्यताम्

आद्रा र्! कुस्तुम्बरी कुर्यात् स्वादुसौगन्ध्यहृद्यताम्


7542

ú{ ogjI,RJvrkÚÉ=xUlÉvbN/guLm;¨Éck;sxof;n(

hqdra ?ogajIrNajvarakukSifUlavibandhagulmArucikAsafophAn

hqdro gajIrNajvarakukSifUlavibandhagulmArucikAsafophAn

ृद्र ?ोगजीर्णज्वरकुक्षिशूलविबन्धगुल्मारुचिकासशोफान्

ृद्रो गजीर्णज्वरकुक्षिशूलविबन्धगुल्मारुचिकासशोफान्


7558

cu°UyUÉqk;t¨,IjIvNtIÉbMbIitk;ndIáNdIâ.Ll;

cuccUyUthikAtaruNIjIvantIbimbItikAnadIndi?bhillA

cuccUyUthikAtaruNIjIvantIbimbItikAnadIndiI!bhillA

चुच्चूयूथिकातरुणीजीवन्तीबिम्बीतिकानदीन्दि?भिल्ला

चुच्चूयूथिकातरुणीजीवन्तीबिम्बीतिकानदीन्दिई!भिल्ला


7744

És<@;k¡ v;tl; s;{ ;R ¨Écãy;ŒnldIpnI 295

siNDAkI vAtalA sAdra ?A? ruciSyA'naladIpanI 295

siNDAkI vAtalA sAdrA r! ruciSyA'naladIpanI 295

सिण्डाकी वातला साद्र ?ा? रुचिष्याऽनलदीपनी २९५

सिण्डाकी वातला साद्रा र्! रुचिष्याऽनलदीपनी २९५


7830

s=;r' dIpn' sU+m' xUlú{ ogn;xnm(

sakSAraM dIpanaM sUkSmaM fUlahqdra ?oganAfanam

sakSAraM dIpanaM sUkSmaM fUlahqdro ganAfanam

सक्षारं दीपनं सूक्ष्मं शूलहृद्र ?ोगनाशनम्

सक्षारं दीपनं सूक्ष्मं शूलहृद्रो गनाशनम्


7906

d;É@m;mlkù { ;=; %jURr' spåWkm(

dADimAmalakaM dra ?AkSA kharjUraM saparUSakam

dADimAmalakaM drA kSA kharjUraM saparUSakam

दाडिमामलकं द्र ?ाक्षा खर्जूरं सपरूषकम्

दाडिमामलकं द्रा क्षा खर्जूरं सपरूषकम्


8042

s tu d;É@mmOÃIk;yuÿ_" Sy;{ ;gW;@v" 367

sa tu dADimamqdvIkAyuktaH syAdra ?AgaSADavaH 367

sa tu dADimamqdvIkAyuktaH syAdrA gaSADavaH 367

स तु दाडिममृद्वीकायुक्तः स्याद्र ?ागषाडवः ३६७

स तु दाडिममृद्वीकायुक्तः स्याद्रा गषाडवः ३६७


8114

n;it{ v; n;its;N{ ; mNq ”TyupidXyte 385

nAtidra vA nAtisAndra ?A mantha ityupadifyate 385

nAtidra vA nAtisAndrA mantha ityupadifyate 385

नातिद्र वा नातिसान्द्र ?ा मन्थ इत्युपदिश्यते ३८५

नातिद्र वा नातिसान्द्रा मन्थ इत्युपदिश्यते ३८५


8120

xkœre=urs{ ;=;yuÿ_" ÉpÿÉvk;rnut(

farkarekSurasadra ?AkSAyuktaH pittavikAranut

farkarekSurasadrA kSAyuktaH pittavikAranut

शर्करेक्षुरसद्र ?ाक्षायुक्तः पित्तविकारनुत्

शर्करेक्षुरसद्रा क्षायुक्तः पित्तविकारनुत्


8122

{ ;=;m/Udkyut" kfrogÉnbhR," 387

dra ?AkSAmadhUdakayutaH kapharoganibarhaNaH 387

drA kSAmadhUdakayutaH kapharoganibarhaNaH 387

द्र ?ाक्षामधूदकयुतः कफरोगनिबर्हणः ३८७

द्रा क्षामधूदकयुतः कफरोगनिबर्हणः ३८७


8312

t] pUvRxSyj;t;n;' bdr;Ml' vwdl;n;' /;Ny;Ml' jì;l;n;' /Nvj;n;' c ÉpPpLy;sv" Évâãkr;,;' kolbdr;sv" p[tud;n;' =IrvO=;sv" guh;-xy;n;' %jURrn;Élkƒr;sv" p[sh;n;mgN/;sv" p,RmOg;,;' Õã,g-N/;sv" Éblexy;n;' fl;sv" Ekxf;n;' i]fl;sv" anekxf;n;' %idr;sv" kËlcr;,;' x©;$kkxe¨k;sv" koxv;Ésn;' p;idn;' c s Ev Plv;n;Ém=urs;sv" n;dey;n;' mTSy;n;' mO,;l;sv" s;mu{ ;,;' m;tulu©;sv" aMl;n;' fl;n;' pµoTplkNd;sv" kW;y;,;' d;É@mve-];sv" m/ur;,;' i]k$ukyuÿ_" %<@;sv" t;lfl;dIn;' /;Ny;Ml' k-$uk;n;' dUv;Rnlve];sv" ÉpPpLy;dIn;' d'·^;vsuk;sv" kËãm;<@;dIn;' d;vIRkrIr;sv" cu°p[u.OtIn;' lo/[;sv" jIvNTy;dIn;' i]fl;sv" kÚ-suM.x;kSy s Ev m<@Ukp

tatra pUrvafasyajAtAnAM badarAmlaM vaidalAnAM dhAnyAmlaM jazghAlAnAM dhanvajAnAM ca pippalyAsavaH viSkirANAM kolabadarAsavaH pratudAnAM kSIravqkSAsavaH guhA-fayAnAM kharjUranAlikerAsavaH prasahAnAmafvagandhAsavaH parNamqgANAM kqSNaga-ndhAsavaH bilefayAnAM phalAsavaH ekafaphAnAM triphalAsavaH anekafaphAnAM khadirAsavaH kUlacarANAM fazgATakakaferukAsavaH kofavAsinAM pAdinAM ca sa eva plavAnAmikSurasAsavaH nAdeyAnAM matsyAnAM mqNAlAsavaH sAmudra ?ANAM mAtuluzgAsavaH amlAnAM phalAnAM padmotpalakandAsavaH kaSAyANAM dADimave-trAsavaH madhurANAM trikaTukayuktaH khaNDAsavaH tAlaphalAdInAM dhAnyAmlaM ka-TukAnAM dUrvAnalavetrAsavaH pippalyAdInAM fvadaMSTrAvasukAsavaH kUSmANDAdInAM dArvIkarIrAsavaH cuccaprubhqtInAM lodhrAsavaH jIvantyAdInAM triphalAsavaH ku-sumbhafAkasya sa eva maNDUkaparNyAdInAM mahApaxcamUlAsavaH tAlamastakAdI-

tatra pUrvafasyajAtAnAM badarAmlaM vaidalAnAM dhAnyAmlaM jazghAlAnAM dhanvajAnAM ca pippalyAsavaH viSkirANAM kolabadarAsavaH pratudAnAM kSIravqkSAsavaH guhA-fayAnAM kharjUranAlikerAsavaH prasahAnAmafvagandhAsavaH parNamqgANAM kqSNaga-ndhAsavaH bilefayAnAM phalAsavaH ekafaphAnAM triphalAsavaH anekafaphAnAM khadirAsavaH kUlacarANAM fazgATakakaferukAsavaH kofavAsinAM pAdinAM ca sa eva plavAnAmikSurasAsavaH nAdeyAnAM matsyAnAM mqNAlAsavaH sAmudrA NAM mAtuluzgAsavaH amlAnAM phalAnAM padmotpalakandAsavaH kaSAyANAM dADimave-trAsavaH madhurANAM trikaTukayuktaH khaNDAsavaH tAlaphalAdInAM dhAnyAmlaM ka-TukAnAM dUrvAnalavetrAsavaH pippalyAdInAM fvadaMSTrAvasukAsavaH kUSmANDAdInAM dArvIkarIrAsavaH cuccaprubhqtInAM lodhrAsavaH jIvantyAdInAM triphalAsavaH ku-sumbhafAkasya sa eva maNDUkaparNyAdInAM mahApaxcamUlAsavaH tAlamastakAdI-

तत्र पूर्वशस्यजातानां बदराम्लं वैदलानां धान्याम्लं जङ्घालानां धन्वजानां च पिप्पल्यासवः विष्किराणां कोलबदरासवः प्रतुदानां क्षीरवृक्षासवः गुहा-शयानां खर्जूरनालिकेरासवः प्रसहानामश्वगन्धासवः पर्णमृगाणां कृष्णग-न्धासवः बिलेशयानां फलासवः एकशफानां त्रिफलासवः अनेकशफानां खदिरासवः कूलचराणां शङ्गाटककशेरुकासवः कोशवासिनां पादिनां च स एव प्लवानामिक्षुरसासवः नादेयानां मत्स्यानां मृणालासवः सामुद्र ?ाणां मातुलुङ्गासवः अम्लानां फलानां पद्मोत्पलकन्दासवः कषायाणां दाडिमवे-त्रासवः मधुराणां त्रिकटुकयुक्तः खण्डासवः तालफलादीनां धान्याम्लं क-टुकानां दूर्वानलवेत्रासवः पिप्पल्यादीनां श्वदंष्ट्रावसुकासवः कूष्माण्डादीनां दार्वीकरीरासवः चुच्चप्रुभृतीनां लोध्रासवः जीवन्त्यादीनां त्रिफलासवः कु-सुम्भशाकस्य स एव मण्डूकपर्ण्यादीनां महापञ्चमूलासवः तालमस्तकादी-

तत्र पूर्वशस्यजातानां बदराम्लं वैदलानां धान्याम्लं जङ्घालानां धन्वजानां च पिप्पल्यासवः विष्किराणां कोलबदरासवः प्रतुदानां क्षीरवृक्षासवः गुहा-शयानां खर्जूरनालिकेरासवः प्रसहानामश्वगन्धासवः पर्णमृगाणां कृष्णग-न्धासवः बिलेशयानां फलासवः एकशफानां त्रिफलासवः अनेकशफानां खदिरासवः कूलचराणां शङ्गाटककशेरुकासवः कोशवासिनां पादिनां च स एव प्लवानामिक्षुरसासवः नादेयानां मत्स्यानां मृणालासवः सामुद्रा णां मातुलुङ्गासवः अम्लानां फलानां पद्मोत्पलकन्दासवः कषायाणां दाडिमवे-त्रासवः मधुराणां त्रिकटुकयुक्तः खण्डासवः तालफलादीनां धान्याम्लं क-टुकानां दूर्वानलवेत्रासवः पिप्पल्यादीनां श्वदंष्ट्रावसुकासवः कूष्माण्डादीनां दार्वीकरीरासवः चुच्चप्रुभृतीनां लोध्रासवः जीवन्त्यादीनां त्रिफलासवः कु-सुम्भशाकस्य स एव मण्डूकपर्ण्यादीनां महापञ्चमूलासवः तालमस्तकादी-


8628

td­?äSy xwTyen Énh²Nt Épÿm;Kleid.;v;° nyTy/St;t( 510

taddh?sya faityena nihanti pittamAkledibhAvAcca nayatyadhastAt 510

taddhysya faityena nihanti pittamAkledibhAvAcca nayatyadhastAt 510

द्ध्?स्य शैत्येन निहन्ति पित्तमाक्लेदिभावाच्च नयत्यधस्तात् ५१०

द्ध्य्स्य शैत्येन निहन्ति पित्तमाक्लेदिभावाच्च नयत्यधस्तात् ५१०


8632

{ ;=;.y;' m;É=ks'p[yuÿ_;' lI!­v;Œ.y;' v; s su%' l.et 511

dra ?AkSAbhayAM mAkSikasaMprayuktAM lIDhvA'bhayAM vA sa sukhaM labheta 511

drA kSAbhayAM mAkSikasaMprayuktAM lIDhvA'bhayAM vA sa sukhaM labheta 511

द्र ?ाक्षाभयां माक्षिकसंप्रयुक्तां लीढ्वाऽभयां वा स सुखं लभेत ५११

द्रा क्षाभयां माक्षिकसंप्रयुक्तां लीढ्वाऽभयां वा स सुखं लभेत ५११


8668

{ v" p[Kledn" s;N{ " SqUl" Sy;ŠN/k;rk" 520

dra vaH prakledanaH sAndra ?H sthUlaH syAdbandhakArakaH 520

dra vaH prakledanaH sAndra H! sthUlaH syAdbandhakArakaH 520

द्र वः प्रक्लेदनः सान्द्र ?ः स्थूलः स्याद्बन्धकारकः ५२०

द्र वः प्रक्लेदनः सान्द्र ः! स्थूलः स्याद्बन्धकारकः ५२०


8760

Sv;tN} y;É¥Ty.;v;° svRgTv;ÿqwv c

svAta ntr?yAnnityabhAvAcca sarvagatvAttathaiva ca

svAtantr! yAnnityabhAvAcca sarvagatvAttathaiva ca

्वात न्त्र्?यान्नित्यभावाच्च सर्वगत्वात्तथैव च

्वातन्त्र्! यान्नित्यभावाच्च सर्वगत्वात्तथैव च


8780

ᔲN{ y;qoRps'p[;i¢' doW/;TvGNyvwÕtm(

?indri yArthopasaMprAptiM doSadhAtvagnyavaikqtam

i!indri yArthopasaMprAptiM doSadhAtvagnyavaikqtam

?िन्द्रि यार्थोपसंप्राप्तिं दोषधात्वग्न्यवैकृतम्

इ!इन्द्रि यार्थोपसंप्राप्तिं दोषधात्वग्न्यवैकृतम्


8880

d*bRLy' sdn' tN{ ; vwv

daurbalyaM sadanaM tandra ?A vaivarNyaM ca kaphAvqte

daurbalyaM sadanaM tandrA vaivarNyaM ca kaphAvqte

दौर्बल्यं सदनं तन्द्र ?ा वैवर्ण्यं च कफावृते

दौर्बल्यं सदनं तन्द्रा वैवर्ण्यं च कफावृते


8900

áp[;yx" sukÚm;r;,;' ÉmQy;Œh;rÉvh;ár,;m(

pri?yafaH sukumArANAM mithyA'hAravihAriNAm

priA!yafaH sukumArANAM mithyA'hAravihAriNAm

प्रि?यशः सुकुमाराणां मिथ्याऽहारविहारिणाम्

प्रिआ!यशः सुकुमाराणां मिथ्याऽहारविहारिणाम्


8912

É=p[' rÿ_ù dui·m;y;it t° v;yom;Rg| s'¨,d­?ä;xu y;t"

kSipraM raktaM duSTimAyAti tacca vAyormArgaM saMruNaddha?fu yAtaH

kSipraM raktaM duSTimAyAti tacca vAyormArgaM saMruNaddhyfAu! yAtaH

क्षिप्रं रक्तं दुष्टिमायाति तच्च वायोर्मार्गं संरुणद्ध?शु यातः

क्षिप्रं रक्तं दुष्टिमायाति तच्च वायोर्मार्गं संरुणद्ध्य्शाउ! यातः


9139

lh;Én.[RmStN{ ; Én{ e²N{ yd*bRLy' c 8

lahAnirbhramastandra ?A nidre ndri yadaurbalyaM ca 8

lahAnirbhramastandrA nidre ndri yadaurbalyaM ca 8

लहानिर्भ्रमस्तन्द्र ?ा निद्रे न्द्रि यदौर्बल्यं च ८

लहानिर्भ्रमस्तन्द्रा निद्रे न्द्रि यदौर्बल्यं च ८


9169

p[kÚÉpt;Stu doW; me!^mÉ.p[p¥; m;'sxoÉ,te p[dUãy k<@U' jny²Nt tt" k<@Uyn;t( =t' smupj;yte tâSm'’ =te du·m;'sj;" p[roh;" Ép®Czl-¨É/r§;Év,o j;yNte kËcRÉknoŒ>yNtrmupár·;Ã; te tu xefo Évn;xy-NTyupß²Nt c pu'STv;' yoÉnmÉ.p[p¥;" sukÚm;r;n( dugRN/;n( Ép®Czl¨É/-r§;Év,Xz];k;r;n( krIr;ïny²Nt te tu yoM(pßNTy;tRv' c n;É.mÉ.p[-p¥;" sukÚm;r;n( dugRN/;n( Ép®Czl;n( g<@Updmu%sëx;n( krIr;ïny-²Nt t Evo?vRm;gt;" Åo]; É=`[;,vdneãvx;|SyupÉnvRtRy²Nt t] k,RjeWu b;É/y| xUl' pUitk,Rt; c ne]jeWu vTm;Rvro/o vedn; §;vo dxRnn;x’ `[;,jeWu p[itXy;yoŒitm;]' =vqu" ÕCz^oCz(v;st; pUitnSy' s;nun;-Éskv;KyTv' Éxrodu"%' c vK]jeWu k<#*Ït;lUn;mNytmâSm'StwgRíd-

prakupitAstu doSA meDhramabhiprapannA mAMsafoNite pradUSya kaNDUM janayanti tataH kaNDUyanAt kSataM samupajAyate tasmiMfca kSate duSTamAMsajAH prarohAH picchila-rudhirasrAviNo jAyante kUrcakino'bhyantaramupariSTAdvA te tu fepho vinAfaya-ntyupaghnanti ca puMstvAM yonimabhiprapannAH sukumArAn durgandhAn picchilarudhi-rasrAviNafchatrAkArAn karIrAxjanayanti te tu yom?paghnantyArtavaM ca nAbhimabhipra-pannAH sukumArAn durgandhAn picchilAn gaNDUpadamukhasadqfAn karIrAxjanaya-nti ta evordhvamAgatAH frotrA kSighrANavadaneSvarfAMsyupanirvartayanti tatra karNajeSu bAdhiryaM fUlaM pUtikarNatA ca netrajeSu vartmAvarodho vedanA srAvo darfananAfafca ghrANajeSu pratifyAyo'timAtraM kSavathuH kqcchrocchvAsatA pUtinasyaM sAnunA-sikavAkyatvaM firoduHkhaM ca vaktrajeSu kaNThauSThatAlUnAmanyatamasmiMstairgadgada-

prakupitAstu doSA meDhramabhiprapannA mAMsafoNite pradUSya kaNDUM janayanti tataH kaNDUyanAt kSataM samupajAyate tasmiMfca kSate duSTamAMsajAH prarohAH picchila-rudhirasrAviNo jAyante kUrcakino'bhyantaramupariSTAdvA te tu fepho vinAfaya-ntyupaghnanti ca puMstvAM yonimabhiprapannAH sukumArAn durgandhAn picchilarudhi-rasrAviNafchatrAkArAn karIrAxjanayanti te tu yompaghnantyArtavaM ca nAbhimabhipra-pannAH sukumArAn durgandhAn picchilAn gaNDUpadamukhasadqfAn karIrAxjanaya-nti ta evordhvamAgatAH frotrA kSighrANavadaneSvarfAMsyupanirvartayanti tatra karNajeSu bAdhiryaM fUlaM pUtikarNatA ca netrajeSu vartmAvarodho vedanA srAvo darfananAfafca ghrANajeSu pratifyAyo'timAtraM kSavathuH kqcchrocchvAsatA pUtinasyaM sAnunA-sikavAkyatvaM firoduHkhaM ca vaktrajeSu kaNThauSThatAlUnAmanyatamasmiMstairgadgada-

प्रकुपितास्तु दोषा मेढ्रमभिप्रपन्ना मांसशोणिते प्रदूष्य कण्डूं जनयन्ति ततः कण्डूयनात् क्षतं समुपजायते तस्मिंश्च क्षते दुष्टमांसजाः प्ररोहाः पिच्छिल-रुधिरस्राविणो जायन्ते कूर्चकिनोऽभ्यन्तरमुपरिष्टाद्वा ते तु शेफो विनाशय-न्त्युपघ्नन्ति च पुंस्त्वां योनिमभिप्रपन्नाः सुकुमारान् दुर्गन्धान् पिच्छिलरुधि-रस्राविणश्छत्राकारान् करीराञ्जनयन्ति ते तु योम्?पघ्नन्त्यार्तवं च नाभिमभिप्र-पन्नाः सुकुमारान् दुर्गन्धान् पिच्छिलान् गण्डूपदमुखसदृशान् करीराञ्जनय-न्ति त एवोर्ध्वमागताः श्रोत्रा क्षिघ्राणवदनेष्वर्शांस्युपनिर्वर्तयन्ति तत्र कर्णजेषु बाधिर्यं शूलं पूतिकर्णता च नेत्रजेषु वर्त्मावरोधो वेदना स्रावो दर्शननाशश्च घ्राणजेषु प्रतिश्यायोऽतिमात्रं क्षवथुः कृच्छ्रोच्छ्वासता पूतिनस्यं सानुना-सिकवाक्यत्वं शिरोदुःखं च वक्त्रजेषु कण्ठौष्ठतालूनामन्यतमस्मिंस्तैर्गद्गद-

प्रकुपितास्तु दोषा मेढ्रमभिप्रपन्ना मांसशोणिते प्रदूष्य कण्डूं जनयन्ति ततः कण्डूयनात् क्षतं समुपजायते तस्मिंश्च क्षते दुष्टमांसजाः प्ररोहाः पिच्छिल-रुधिरस्राविणो जायन्ते कूर्चकिनोऽभ्यन्तरमुपरिष्टाद्वा ते तु शेफो विनाशय-न्त्युपघ्नन्ति च पुंस्त्वां योनिमभिप्रपन्नाः सुकुमारान् दुर्गन्धान् पिच्छिलरुधि-रस्राविणश्छत्राकारान् करीराञ्जनयन्ति ते तु योम्पघ्नन्त्यार्तवं च नाभिमभिप्र-पन्नाः सुकुमारान् दुर्गन्धान् पिच्छिलान् गण्डूपदमुखसदृशान् करीराञ्जनय-न्ति त एवोर्ध्वमागताः श्रोत्रा क्षिघ्राणवदनेष्वर्शांस्युपनिर्वर्तयन्ति तत्र कर्णजेषु बाधिर्यं शूलं पूतिकर्णता च नेत्रजेषु वर्त्मावरोधो वेदना स्रावो दर्शननाशश्च घ्राणजेषु प्रतिश्यायोऽतिमात्रं क्षवथुः कृच्छ्रोच्छ्वासता पूतिनस्यं सानुना-सिकवाक्यत्वं शिरोदुःखं च वक्त्रजेषु कण्ठौष्ठतालूनामन्यतमस्मिंस्तैर्गद्गद-


9306

aPsu SvCz;áSq;âSvÉp yq; ÉniWÿ_;su nve `$e 25

apsu svacchAsthi?svipi yathA niSiktAsu nave ghaTe 25

apsu svacchAsthiA!svipi yathA niSiktAsu nave ghaTe 25

अप्सु स्वच्छास्थि?स्विपि यथा निषिक्तासु नवे घटे २५

अप्सु स्वच्छास्थिआ!स्विपि यथा निषिक्तासु नवे घटे २५


9337

t];pQyseÉvn;' v;yu" p[kÚÉpt" sÉ¥vOÿ" âSqrI.Uto gudmÉ.toŒ©‘le-Ã䛱gule v; m;'sxoÉ,t p[dUãy;¨,v,;| Ép@k;' jnyit s;ŒSy tod;-dIn( vedn;ÉvxeW;ïnyit ap[itÉ£ym;,; c p;kmupwit mU];xy;>y;s-gtTv;° v[," p[®Kl¥" xtponkvd,umu%w¾Xz{ wr;pUyRte t;Én c Éz{ ;-

tatrApathyasevinAM vAyuH prakupitaH sannivqttaH sthirIbhUto gudamabhito'zgule-dvyazgule vA mAMsafoNita pradUSyAruNavarNAM piDakAM janayati sA'sya todA-dIn vedanAvifeSAxjanayati apratikriyamANA ca pAkamupaiti mUtrAfayAbhyAsa-gatatvAcca vraNaH praklinnaH fataponakavadaNumukhaifchidrai rApUryate tAni ca chidra ?A-NyajasramacchaM phenAnuviddhamadhikamAsrAvaM sravanti vraNafca tADyte bhidyate chidyate sUcIbhiriva nistudyate gudaM cAvadIryate upekSite ca vAtamUtrapurISareta-

tatrApathyasevinAM vAyuH prakupitaH sannivqttaH sthirIbhUto gudamabhito'zgule-dvyazgule vA mAMsafoNita pradUSyAruNavarNAM piDakAM janayati sA'sya todA-dIn vedanAvifeSAxjanayati apratikriyamANA ca pAkamupaiti mUtrAfayAbhyAsa-gatatvAcca vraNaH praklinnaH fataponakavadaNumukhaifchidrai rApUryate tAni ca chidrA -NyajasramacchaM phenAnuviddhamadhikamAsrAvaM sravanti vraNafca tADyte bhidyate chidyate sUcIbhiriva nistudyate gudaM cAvadIryate upekSite ca vAtamUtrapurISareta-

तत्रापथ्यसेविनां वायुः प्रकुपितः सन्निवृत्तः स्थिरीभूतो गुदमभितोऽङ्गुले-द्व्यङ्गुले वा मांसशोणित प्रदूष्यारुणवर्णां पिडकां जनयति साऽस्य तोदा-दीन् वेदनाविशेषाञ्जनयति अप्रतिक्रियमाणा च पाकमुपैति मूत्राशयाभ्यास-गतत्वाच्च व्रणः प्रक्लिन्नः शतपोनकवदणुमुखैश्छिद्रै रापूर्यते तानि च छिद्र ?ा-ण्यजस्रमच्छं फेनानुविद्धमधिकमास्रावं स्रवन्ति व्रणश्च ताड्य्ते भिद्यते छिद्यते सूचीभिरिव निस्तुद्यते गुदं चावदीर्यते उपेक्षिते च वातमूत्रपुरीषरेत-

तत्रापथ्यसेविनां वायुः प्रकुपितः सन्निवृत्तः स्थिरीभूतो गुदमभितोऽङ्गुले-द्व्यङ्गुले वा मांसशोणित प्रदूष्यारुणवर्णां पिडकां जनयति साऽस्य तोदा-दीन् वेदनाविशेषाञ्जनयति अप्रतिक्रियमाणा च पाकमुपैति मूत्राशयाभ्यास-गतत्वाच्च व्रणः प्रक्लिन्नः शतपोनकवदणुमुखैश्छिद्रै रापूर्यते तानि च छिद्रा -ण्यजस्रमच्छं फेनानुविद्धमधिकमास्रावं स्रवन्ति व्रणश्च ताड्य्ते भिद्यते छिद्यते सूचीभिरिव निस्तुद्यते गुदं चावदीर्यते उपेक्षिते च वातमूत्रपुरीषरेत-


9388

tSy pUvRåp;É,Tvkªp;¨ãymkSm;{ omhWR" k<@U" Svedb;üLymSvedn'

tasya pUrvarUpANitvakpAruSyamakasmAdra ?omaharSaH kaNDUH svedabAhulyamasvedanaM

tasya pUrvarUpANitvakpAruSyamakasmAdro maharSaH kaNDUH svedabAhulyamasvedanaM

तस्य पूर्वरूपाणित्वक्पारुष्यमकस्माद्र ?ोमहर्षः कण्डूः स्वेदबाहुल्यमस्वेदनं

तस्य पूर्वरूपाणित्वक्पारुष्यमकस्माद्रो महर्षः कण्डूः स्वेदबाहुल्यमस्वेदनं


9392

t] s¢ mh;kÚÏ;Én Ek;dx =u{ kÚÏ;Én Evm·;dx kÚÏ;Én .v²Nt t] mh;kÚÏ;Ny¨,o duMbrãyRá=RâÉj×kp;l k;k,kpu<@rIkd&kÚÏ;nIit =u{ kÚÏ;NyÉp SqUl;¨Wkù mh;kÚÏmekkÚÏ' cmRdl' ÉvspR" párspR" És-

tatra sapta mahAkuSThAni ekAdafa kSudra kuSThAni evamaSTAdafa kuSThAni bhavanti tatra mahAkuSThAnyaruNo dumbararSyarkSi?ijihvakapAla kAkaNakapuNDarIkadadrukuSThAnIti kSudra kuSThAnyapi sthUlAruSakaM mahAkuSThamekakuSThaM carmadalaM visarpaH parisarpaH si-

tatra sapta mahAkuSThAni ekAdafa kSudra kuSThAni evamaSTAdafa kuSThAni bhavanti tatra mahAkuSThAnyaruNo dumbararSyarkSii!jihvakapAla kAkaNakapuNDarIkadadrukuSThAnIti kSudra kuSThAnyapi sthUlAruSakaM mahAkuSThamekakuSThaM carmadalaM visarpaH parisarpaH si-

तत्र सप्त महाकुष्ठानि एकादश क्षुद्र कुष्ठानि एवमष्टादश कुष्ठानि भवन्ति तत्र महाकुष्ठान्यरुणो दुम्बरर्ष्यर्क्षि?िजिह्वकपाल काकणकपुण्डरीकदद्रुकुष्ठानीति क्षुद्र कुष्ठान्यपि स्थूलारुषकं महाकुष्ठमेककुष्ठं चर्मदलं विसर्पः परिसर्पः सि-

तत्र सप्त महाकुष्ठानि एकादश क्षुद्र कुष्ठानि एवमष्टादश कुष्ठानि भवन्ति तत्र महाकुष्ठान्यरुणो दुम्बरर्ष्यर्क्षिइ!जिह्वकपाल काकणकपुण्डरीकदद्रुकुष्ठानीति क्षुद्र कुष्ठान्यपि स्थूलारुषकं महाकुष्ठमेककुष्ठं चर्मदलं विसर्पः परिसर्पः सि-


9394

?m' ÉvcÉcRk; ÉkÉ$.' ám'â p;m; rks; ceit 5

dhmaM vicarcikA kiTibhaM miM ?pi?mA rakasA ceti 5

dhmaM vicarcikA kiTibhaM miMi! pAmA rakasA ceti 5

ध्मं विचर्चिका किटिभं मिं ?पि?मा रकसा चेति ५

ध्मं विचर्चिका किटिभं मिंइ! पामा रकसा चेति ५


9400

t] v;ten;¨,' ÉpÿenoduMbrãyRá=RâÉj×kp;lk;k,k;Én Xleãm,; pu-

tatra vAtenAruNaM pittenodumbararSyarkSi?ijihvakapAlakAkaNakAni fleSmaNA pu-

tatra vAtenAruNaM pittenodumbararSyarkSii!jihvakapAlakAkaNakAni fleSmaNA pu-

तत्र वातेनारुणं पित्तेनोदुम्बरर्ष्यर्क्षि?िजिह्वकपालकाकणकानि श्लेष्मणा पु-

तत्र वातेनारुणं पित्तेनोदुम्बरर्ष्यर्क्षिइ!जिह्वकपालकाकणकानि श्लेष्मणा पु-


9533

teW;' tu pUvRåp;É,hStp;dtld;h" ²˜G/Ép®Czlgu¨t; g;];,;' m/urxu-KlmU]t; tN{ ; s;d" Épp;s; dugRN/’ ;sSt;luglÉj×;dNteWu mloTp-

teSAM tu pUrvarUpANihastapAdataladAhaH snigdhapicchilagurutA gAtrANAM madhurafu-klamUtratA tandra ?A sAdaH pipAsA durgandhafca fvAsastAlugalajihvAdanteSu malotpa-

teSAM tu pUrvarUpANihastapAdataladAhaH snigdhapicchilagurutA gAtrANAM madhurafu-klamUtratA tandrA sAdaH pipAsA durgandhafca fvAsastAlugalajihvAdanteSu malotpa-

तेषां तु पूर्वरूपाणिहस्तपादतलदाहः स्निग्धपिच्छिलगुरुता गात्राणां मधुरशु-क्लमूत्रता तन्द्र ?ा सादः पिपासा दुर्गन्धश्च श्वासस्तालुगलजिह्वादन्तेषु मलोत्प-

तेषां तु पूर्वरूपाणिहस्तपादतलदाहः स्निग्धपिच्छिलगुरुता गात्राणां मधुरशु-क्लमूत्रता तन्द्रा सादः पिपासा दुर्गन्धश्च श्वासस्तालुगलजिह्वादन्तेषु मलोत्प-


9541

t] kf;dudkƒ=uv;Élk;sur;Éskt;xnwlRv,Ép·s;N{ xu£fƒnmeh; d-xs;?y;" doWdUãy;,;' smÉ£'yTv;t( Épÿ;¥Ilhár{ ;Ml=;r mÉïÏ; xo-É,tmeh;" W@± y;Py;" doWdUãy;,;' ÉvWmÉ£yTv;t( v;t;t( sipRvRs;=*-

tatra kaphAdudakekSuvAlikAsurAsikatAfanairlavaNapiSTasAndra fukraphenamehA da-fasAdhyAH doSadUSyANAM samakriMyatvAt pittAnnIlaharidra ?AmlakSAra maxjiSThA fo-NitamehAH SaD yApyAH doSadUSyANAM viSamakriyatvAt vAtAt sarpirvasAkSau-

tatra kaphAdudakekSuvAlikAsurAsikatAfanairlavaNapiSTasAndra fukraphenamehA da-fasAdhyAH doSadUSyANAM samakriMyatvAt pittAnnIlaharidrA mlakSAra maxjiSThA fo-NitamehAH SaD yApyAH doSadUSyANAM viSamakriyatvAt vAtAt sarpirvasAkSau-

तत्र कफादुदकेक्षुवालिकासुरासिकताशनैर्लवणपिष्टसान्द्र शुक्रफेनमेहा द-शसाध्याः दोषदूष्याणां समक्रिंयत्वात् पित्तान्नीलहरिद्र ?ाम्लक्षार मञ्जिष्ठा शो-णितमेहाः षड् याप्याः दोषदूष्याणां विषमक्रियत्वात् वातात् सर्पिर्वसाक्षौ-

तत्र कफादुदकेक्षुवालिकासुरासिकताशनैर्लवणपिष्टसान्द्र शुक्रफेनमेहा द-शसाध्याः दोषदूष्याणां समक्रिंयत्वात् पित्तान्नीलहरिद्रा म्लक्षार मञ्जिष्ठा शो-णितमेहाः षड् याप्याः दोषदूष्याणां विषमक्रियत्वात् वातात् सर्पिर्वसाक्षौ-


9553

at è?v| ÉpÿÉnÉmÿ;n( v+y;m"sfƒnmCz' nIl' nIlmehI mehit sd;h' hár{ ;.' dár{ ;mehI aMlrsgN/mMlmehI §ut=;rp[itm' =;rmehI mÉï-

ata UrdhvaM pittanimittAn vakSyAmaHsaphenamacchaM nIlaM nIlamehI mehati sadAhaM haridra ?AbhaM daridra ?AmehI amlarasagandhamamlamehI srutakSArapratimaM kSAramehI maxji-

ata UrdhvaM pittanimittAn vakSyAmaHsaphenamacchaM nIlaM nIlamehI mehati sadAhaM haridrA bhaM daridrA mehI amlarasagandhamamlamehI srutakSArapratimaM kSAramehI maxji-

अत ऊर्ध्वं पित्तनिमित्तान् वक्ष्यामःसफेनमच्छं नीलं नीलमेही मेहति सदाहं हरिद्र ?ाभं दरिद्र ?ामेही अम्लरसगन्धमम्लमेही स्रुतक्षारप्रतिमं क्षारमेही मञ्जि-

अत ऊर्ध्वं पित्तनिमित्तान् वक्ष्यामःसफेनमच्छं नीलं नीलमेही मेहति सदाहं हरिद्रा भं दरिद्रा मेही अम्लरसगन्धमम्लमेही स्रुतक्षारप्रतिमं क्षारमेही मञ्जि-


9561

mÉ=kopspR,m;lSy' m;'sopcy" p[itXy;y" xwÉqLy;rock;Évp;k;" kfp[sekCzidRÉn{ ;k;s;s;’eit Xleãmj;n;mup{ v;" vOW,yorvdr,' bâSt.edo me!^todo úid xUlmMlIk;Jvr;tIs;r;rock; vmqu" pár/Upn' d;ho mUCz;R Épp;s; Én{ ;n;x" p;<@Ÿrog" pItÉv

makSikopasarpaNamAlasyaM mAMsopacayaH pratifyAyaH faithilyArocakAvipAkAH kaphaprasekacchardinidra ?AkAsafvAsAfceti fleSmajAnAmupadra vAH vqSaNayoravadaraNaM bastibhedo meDhratodo hqdi fUlamamlIkAjvarAtIsArArocakA vamathuH paridhUpanaM dAho mUrcchA pipAsA nidra ?AnAfaH pANDurogaH pItaviNmUtranetratvaM ceti paitti-kAnAM hqdgraho laulyamanidra ?A stambhaH kampaH fUlaM baddhapurISatvaM ceti vAtajA-

makSikopasarpaNamAlasyaM mAMsopacayaH pratifyAyaH faithilyArocakAvipAkAH kaphaprasekacchardinidrA kAsafvAsAfceti fleSmajAnAmupadra vAH vqSaNayoravadaraNaM bastibhedo meDhratodo hqdi fUlamamlIkAjvarAtIsArArocakA vamathuH paridhUpanaM dAho mUrcchA pipAsA nidrA nAfaH pANDurogaH pItaviNmUtranetratvaM ceti paitti-kAnAM hqdgraho laulyamanidrA stambhaH kampaH fUlaM baddhapurISatvaM ceti vAtajA-

मक्षिकोपसर्पणमालस्यं मांसोपचयः प्रतिश्यायः शैथिल्यारोचकाविपाकाः कफप्रसेकच्छर्दिनिद्र ?ाकासश्वासाश्चेति श्लेष्मजानामुपद्र वाः वृषणयोरवदरणं बस्तिभेदो मेढ्रतोदो हृदि शूलमम्लीकाज्वरातीसारारोचका वमथुः परिधूपनं दाहो मूर्च्छा पिपासा निद्र ?ानाशः पाण्डुरोगः पीतविण्मूत्रनेत्रत्वं चेति पैत्ति-कानां हृद्ग्रहो लौल्यमनिद्र ?ा स्तम्भः कम्पः शूलं बद्धपुरीषत्वं चेति वातजा-

मक्षिकोपसर्पणमालस्यं मांसोपचयः प्रतिश्यायः शैथिल्यारोचकाविपाकाः कफप्रसेकच्छर्दिनिद्रा कासश्वासाश्चेति श्लेष्मजानामुपद्र वाः वृषणयोरवदरणं बस्तिभेदो मेढ्रतोदो हृदि शूलमम्लीकाज्वरातीसारारोचका वमथुः परिधूपनं दाहो मूर्च्छा पिपासा निद्रा नाशः पाण्डुरोगः पीतविण्मूत्रनेत्रत्वं चेति पैत्ति-कानां हृद्ग्रहो लौल्यमनिद्रा स्तम्भः कम्पः शूलं बद्धपुरीषत्वं चेति वातजा-


10106

vOÿ' âSqr' mNd¨j' mh;NtmnLpmUl' ÉcrvOd­?äp;km( 13

vqttaM sthiraM mandarujaM mahAntamanalpamUlaM ciravqddh?pAkam 13

vqttaM sthiraM mandarujaM mahAntamanalpamUlaM ciravqddhypAkam 13

वृत्तं स्थिरं मन्दरुजं महान्तमनल्पमूलं चिरवृद्ध्?पाकम् १३

वृत्तं स्थिरं मन्दरुजं महान्तमनल्पमूलं चिरवृद्ध्य्पाकम् १३


10177

aq;to vOd­?äupd'xXlIpd;n;' Énd;n' Vy;:y;Sy;m" 1

athAto vqddh??padaMfaflIpadAnAM nidAnaM vyAkhyAsyAmaH 1

athAto vqddhypudaMfaflIpadAnAM nidAnaM vyAkhyAsyAmaH 1

अथातो वृद्ध्??पदंशश्लीपदानां निदानं व्याख्यास्यामः १

अथातो वृद्ध्य्पुदंशश्लीपदानां निदानं व्याख्यास्यामः १


10233

”it suÅuts'iht;y;' Énd;nSq;ne vOd­?äupd'xXlIpdÉnd;n' n;m Ã;dxoŒ?y;y" 12

iti sufrutasaMhitAyAM nidAnasthAne vqddh??padaMfaflIpadanidAnaM nAma dvAdafo'dhyAyaH 12

iti sufrutasaMhitAyAM nidAnasthAne vqddhypudaMfaflIpadanidAnaM nAma dvAdafo'dhyAyaH 12

इति सुश्रुतसंहितायां निदानस्थाने वृद्ध्??पदंशश्लीपदनिदानं नाम द्वादशोऽध्यायः १२

इति सुश्रुतसंहितायां निदानस्थाने वृद्ध्य्पुदंशश्लीपदनिदानं नाम द्वादशोऽध्यायः १२


10308

k=;.;geWu ye Sfo$; j;yNte m;'sd;¨árâ,;"

kakSAbhAgeSu ye sphoTA jAyante mAMsadAruriNi?H

kakSAbhAgeSu ye sphoTA jAyante mAMsadAruriNiAH!

कक्षाभागेषु ये स्फोटा जायन्ते मांसदारुरिणि?ः

कक्षाभागेषु ये स्फोटा जायन्ते मांसदारुरिणिआः!


10741

Õã,¾Xz{ I cl" §;vI ss'rM.o mh;¨j"

kqSNafchidra ?I calaH srAvI sasaMrambho mahArujaH

kqSNafchidrI calaH srAvI sasaMrambho mahArujaH

कृष्णश्छिद्र ?ी चलः स्रावी ससंरम्भो महारुजः

कृष्णश्छिद्री चलः स्रावी ससंरम्भो महारुजः


10789

abuRd' m;'ssì;t" t;lupuPpu$" t;luxoW" t;lup;k”it 40

arbudaM mAMsasazghAtaH tAlupuppuTaH tAlufoSaH tAlupAka\iti 40

arbudaM mAMsasazghAtaH tAlupuppuTaH tAlufoSaH tAlupAkaiti 40

अर्बुदं मांससङ्घातः तालुपुप्पुटः तालुशोषः तालुपाकइति ४०

अर्बुदं मांससङ्घातः तालुपुप्पुटः तालुशोषः तालुपाकैति ४०


10925

Sv" Sv’wW;' ÉvWyoŒÉ/.Ut;' Svym?y;Tmm( aÉ/dwvtm(aq buõeb[R÷; ahû;rSyer" mns’N{ m;" idx" Åo]Sy Tvco v;yu" sUyR’=uW" rsn-Sy;p" pOÉqvI `[;,Sy v;coŒÉ¦ hStyoárN{ " p;dyoÉvRã,u" p;yoÉmR]" p[-

svaH svafcaiSAM viSayo'dhibhUtAM svayamadhyAtmam adhidaivatamatha buddherbrahmA ahazkArasyefvaraH manasafcandra mAH difaH frotrasya tvaco vAyuH sUryafcakSuSaH rasana-syApaH pqthivI ghrANasya vAco'gni hastayorindra ?H pAdayorviSNuH pAyormitraH pra-

svaH svafcaiSAM viSayo'dhibhUtAM svayamadhyAtmam adhidaivatamatha buddherbrahmA ahazkArasyefvaraH manasafcandra mAH difaH frotrasya tvaco vAyuH sUryafcakSuSaH rasana-syApaH pqthivI ghrANasya vAco'gni hastayorindra H! pAdayorviSNuH pAyormitraH pra-

स्वः स्वश्चैषां विषयोऽधिभूतां स्वयमध्यात्मम् अधिदैवतमथ बुद्धेर्ब्रह्मा अहङ्कारस्येश्वरः मनसश्चन्द्र माः दिशः श्रोत्रस्य त्वचो वायुः सूर्यश्चक्षुषः रसन-स्यापः पृथिवी घ्राणस्य वाचोऽग्नि हस्तयोरिन्द्र ?ः पादयोर्विष्णुः पायोर्मित्रः प्र-

स्वः स्वश्चैषां विषयोऽधिभूतां स्वयमध्यात्मम् अधिदैवतमथ बुद्धेर्ब्रह्मा अहङ्कारस्येश्वरः मनसश्चन्द्र माः दिशः श्रोत्रस्य त्वचो वायुः सूर्यश्चक्षुषः रसन-स्यापः पृथिवी घ्राणस्य वाचोऽग्नि हस्तयोरिन्द्र ः! पादयोर्विष्णुः पायोर्मित्रः प्र-


10969

Én{ ;luTv' ceit 18

nidra ?AlutvaM ceti 18

nidrA lutvaM ceti 18

िद्र ?ालुत्वं चेति १८

िद्रा लुत्वं चेति १८


11044

g[âNq.Ute Épbet( p;#;' } yUW,' vO=k;É, c

granthibhUte pibet pAThAM tr?yUSaNaM vqkSakANi ca

granthibhUte pibet pAThAM tr! yUSaNaM vqkSakANi ca

ग्रन्थिभूते पिबेत् पाठां त्र्?यूषणं वृक्षकाणि च

ग्रन्थिभूते पिबेत् पाठां त्र्! यूषणं वृक्षकाणि च


11068

d;h" p[l;p" p;<@ŸTv' tN{ ; rog;’ v;tj;"

dAhaH pralApaH pANDutvaM tandra ?A rogAfca vAtajAH

dAhaH pralApaH pANDutvaM tandrA rogAfca vAtajAH

दाहः प्रलापः पाण्डुत्वं तन्द्र ?ा रोगाश्च वातजाः

दाहः प्रलापः पाण्डुत्वं तन्द्रा रोगाश्च वातजाः


11086

At* p[qmidvs;t( p[.Oit b[÷c;ár,I idv;SvÒ;ïn;Åup;t˜;n;nulep-n;>y©n%Cz¼dnp[/;vnhsnkq n;itxBdÅv,;vle%n;Énl;y;s;n( párhret( Ék' k;r,' idv; SvpNTy;" Sv;pxIl" aïn;dN/" rodn;iÃ-Õtëi·" ˜;n;nulepn;¶u"%xIl" twl;>y©;t( kÚÏI n%;pktRn;t( kÚn-%I p[/;vn;°l" hsn;Cz(y;vdNt*Ït;luÉj×"p[l;pI c;itkqn;t( aitxBdÅv,;ŠÉ/r" avle%n;t( %lit" m;¨t;y;ssevn;duNmÿo g.oR .vtITyevmet;n( párhret( d.Rs'Strx;ÉynI' krtlxr;vp,;RNytm.o-ÉjnI' hÉvãy' } yh' c .tuR" s'r=et( tt" xuõ˜;t;' ctuqeRŒhNyhtv;s"

qtau prathamadivasAt prabhqti brahmacAriNI divAsvapnAxjanAfrupAtasnAnAnulepa-nAbhyazganakhacchedanapradhAvanahasanakatha nAtifabdafravaNAvalekhanAnilAyAsAn pariharet kiM kAraNaM divA svapantyAH svApafIlaH axjanAdandhaH rodanAdvi-kqtadqSTiH snAnAnulepanAdduHkhafIlaH tailAbhyazgAt kuSThI nakhApakartanAt kuna-khI pradhAvanAccaxcalaH hasanAcchyAvadantauSThatAlujihvaHpralApI cAtikathanAt atifabdafravaNAdbadhiraH avalekhanAt khalatiH mArutAyAsasevanAdunmatto garbho bhavatItyevametAn pariharet darbhasaMstarafAyinIM karatalafarAvaparNAnyatamabho-jinIM haviSyaM tr?yahaM ca bhartuH saMrakSet tataH fuddhasnAtAM caturthe'hanyahatavAsaH

qtau prathamadivasAt prabhqti brahmacAriNI divAsvapnAxjanAfrupAtasnAnAnulepa-nAbhyazganakhacchedanapradhAvanahasanakatha nAtifabdafravaNAvalekhanAnilAyAsAn pariharet kiM kAraNaM divA svapantyAH svApafIlaH axjanAdandhaH rodanAdvi-kqtadqSTiH snAnAnulepanAdduHkhafIlaH tailAbhyazgAt kuSThI nakhApakartanAt kuna-khI pradhAvanAccaxcalaH hasanAcchyAvadantauSThatAlujihvaHpralApI cAtikathanAt atifabdafravaNAdbadhiraH avalekhanAt khalatiH mArutAyAsasevanAdunmatto garbho bhavatItyevametAn pariharet darbhasaMstarafAyinIM karatalafarAvaparNAnyatamabho-jinIM haviSyaM tr! yahaM ca bhartuH saMrakSet tataH fuddhasnAtAM caturthe'hanyahatavAsaH

ऋतौ प्रथमदिवसात् प्रभृति ब्रह्मचारिणी दिवास्वप्नाञ्जनाश्रुपातस्नानानुलेप-नाभ्यङ्गनखच्छेदनप्रधावनहसनकथ नातिशब्दश्रवणावलेखनानिलायासान् परिहरेत् किं कारणं दिवा स्वपन्त्याः स्वापशीलः अञ्जनादन्धः रोदनाद्वि-कृतदृष्टिः स्नानानुलेपनाद्दुःखशीलः तैलाभ्यङ्गात् कुष्ठी नखापकर्तनात् कुन-खी प्रधावनाच्चञ्चलः हसनाच्छ्यावदन्तौष्ठतालुजिह्वःप्रलापी चातिकथनात् अतिशब्दश्रवणाद्बधिरः अवलेखनात् खलतिः मारुतायाससेवनादुन्मत्तो गर्भो भवतीत्येवमेतान् परिहरेत् दर्भसंस्तरशायिनीं करतलशरावपर्णान्यतमभो-जिनीं हविष्यं त्र्?यहं च भर्तुः संरक्षेत् ततः शुद्धस्नातां चतुर्थेऽहन्यहतवासः

ऋतौ प्रथमदिवसात् प्रभृति ब्रह्मचारिणी दिवास्वप्नाञ्जनाश्रुपातस्नानानुलेप-नाभ्यङ्गनखच्छेदनप्रधावनहसनकथ नातिशब्दश्रवणावलेखनानिलायासान् परिहरेत् किं कारणं दिवा स्वपन्त्याः स्वापशीलः अञ्जनादन्धः रोदनाद्वि-कृतदृष्टिः स्नानानुलेपनाद्दुःखशीलः तैलाभ्यङ्गात् कुष्ठी नखापकर्तनात् कुन-खी प्रधावनाच्चञ्चलः हसनाच्छ्यावदन्तौष्ठतालुजिह्वःप्रलापी चातिकथनात् अतिशब्दश्रवणाद्बधिरः अवलेखनात् खलतिः मारुतायाससेवनादुन्मत्तो गर्भो भवतीत्येवमेतान् परिहरेत् दर्भसंस्तरशायिनीं करतलशरावपर्णान्यतमभो-जिनीं हविष्यं त्र्! यहं च भर्तुः संरक्षेत् ततः शुद्धस्नातां चतुर्थेऽहन्यहतवासः


11098

ttoŒpr;h(,e pum;n( m;s' b[÷c;rI sipR"²˜G/" sipR" =Ir;>y;' x;Lyodn' .uKTv; m;s' b[÷c;ár,I' twl²˜G/;' twlm;Woÿr;h;r;' n;rImupey;{ ;]* s;mÉ.ri]Év;Sy ÉvkLPywv' ctuQy;| WÏy;m·My;' dxMy;' Ã;dXy;'

tato'parAhNe pumAn mAsaM brahmacArI sarpiHsnigdhaH sarpiH kSIrAbhyAM fAlyodanaM bhuktvA mAsaM brahmacAriNIM tailasnigdhAM tailamASottarAhArAM nArImupeyAdra ?Atrau sAmabhiratrivifvAsya vikalpyaivaM caturthyAM SaSThayAmaSTamyAM dafamyAM dvAdafyAM

tato'parAhNe pumAn mAsaM brahmacArI sarpiHsnigdhaH sarpiH kSIrAbhyAM fAlyodanaM bhuktvA mAsaM brahmacAriNIM tailasnigdhAM tailamASottarAhArAM nArImupeyAdrA trau sAmabhiratrivifvAsya vikalpyaivaM caturthyAM SaSThayAmaSTamyAM dafamyAM dvAdafyAM

ततोऽपराह्णे पुमान् मासं ब्रह्मचारी सर्पिःस्निग्धः सर्पिः क्षीराभ्यां शाल्योदनं भुक्त्वा मासं ब्रह्मचारिणीं तैलस्निग्धां तैलमाषोत्तराहारां नारीमुपेयाद्र ?ात्रौ सामभिरत्रिविश्वास्य विकल्प्यैवं चतुर्थ्यां षष्ठयामष्टम्यां दशम्यां द्वादश्यां

ततोऽपराह्णे पुमान् मासं ब्रह्मचारी सर्पिःस्निग्धः सर्पिः क्षीराभ्यां शाल्योदनं भुक्त्वा मासं ब्रह्मचारिणीं तैलस्निग्धां तैलमाषोत्तराहारां नारीमुपेयाद्रा त्रौ सामभिरत्रिविश्वास्य विकल्प्यैवं चतुर्थ्यां षष्ठयामष्टम्यां दशम्यां द्वादश्यां


11363

´;t( ySy; m?ye Én»' { o,I.Utmudr' s; yuGm' p[sUyt ”it 34

dyAt yasyA madhye nimnaM dra ?oNIbhUtamudaraM sA yugmaM prasUyata iti 34

dyAt yasyA madhye nimnaM dro NIbhUtamudaraM sA yugmaM prasUyata iti 34

द्यात् यस्या मध्ये निम्नं द्र ?ोणीभूतमुदरं सा युग्मं प्रसूयत इति ३४

द्यात् यस्या मध्ये निम्नं द्रो णीभूतमुदरं सा युग्मं प्रसूयत इति ३४


11502

Én{ ;' tu vwã,vI' p;Pm;nmupidx²Nt s; Sv.;vt Ev svRp[;É,noŒÉ.SpO-xit t] yd; s'D;vh;Én §ot;'És tmo.UÉyÏ" Xleãm; p[itp´te td; t;msI n;m Én{ ; s'.vTynvboÉ/nI s; p[lyk;le tmo.UÉyÏ;n;mh"su Énx;su c .vit rjo.UÉyÏ;n;mÉnÉmÿ' sæv.UÉyÏ;n;m/Rr;]e =I,Xle-

nidra ?AM tu vaiSNavIM pApmAnamupadifanti sA svabhAvata eva sarvaprANino'bhispq-fati tatra yadA saMjxAvahAni srotAMsi tamobhUyiSThaH fleSmA pratipadyate tadA tAmasI nAma nidra ?A saMbhavatyanavabodhinI sA pralayakAle tamobhUyiSThAnAmahaHsu nifAsu ca bhavati rajobhUyiSThAnAmanimittaM sattvabhUyiSThAnAmardharAtre kSINafle-

nidrA M! tu vaiSNavIM pApmAnamupadifanti sA svabhAvata eva sarvaprANino'bhispq-fati tatra yadA saMjxAvahAni srotAMsi tamobhUyiSThaH fleSmA pratipadyate tadA tAmasI nAma nidrA saMbhavatyanavabodhinI sA pralayakAle tamobhUyiSThAnAmahaHsu nifAsu ca bhavati rajobhUyiSThAnAmanimittaM sattvabhUyiSThAnAmardharAtre kSINafle-

िद्र ?ां तु वैष्णवीं पाप्मानमुपदिशन्ति सा स्वभावत एव सर्वप्राणिनोऽभिस्पृ-शति तत्र यदा संज्ञावहानि स्रोतांसि तमोभूयिष्ठः श्लेष्मा प्रतिपद्यते तदा तामसी नाम निद्र ?ा संभवत्यनवबोधिनी सा प्रलयकाले तमोभूयिष्ठानामहःसु निशासु च भवति रजोभूयिष्ठानामनिमित्तं सत्त्वभूयिष्ठानामर्धरात्रे क्षीणश्ले-

िद्रा ं! तु वैष्णवीं पाप्मानमुपदिशन्ति सा स्वभावत एव सर्वप्राणिनोऽभिस्पृ-शति तत्र यदा संज्ञावहानि स्रोतांसि तमोभूयिष्ठः श्लेष्मा प्रतिपद्यते तदा तामसी नाम निद्रा संभवत्यनवबोधिनी सा प्रलयकाले तमोभूयिष्ठानामहःसु निशासु च भवति रजोभूयिष्ठानामनिमित्तं सत्त्वभूयिष्ठानामर्धरात्रे क्षीणश्ले-


11510

tmoÉ..Ute tâSm'Stu Én{ ; Évxit deihnm( 34

tamobhibhUte tasmiMstu nidra ?A vifati dehinam 34

tamobhibhUte tasmiMstu nidrA vifati dehinam 34

तमोभिभूते तस्मिंस्तु निद्र ?ा विशति देहिनम् ३४

तमोभिभूते तस्मिंस्तु निद्रा विशति देहिनम् ३४


11512

Én{ ;hetuStm" sæv' bo/ne hetu¨Cyte

nidra ?AhetustamaH sattvaM bodhane heturucyate

nidrA hetustamaH sattvaM bodhane heturucyate

िद्र ?ाहेतुस्तमः सत्त्वं बोधने हेतुरुच्यते

िद्रा हेतुस्तमः सत्त्वं बोधने हेतुरुच्यते


11530

tSm;¥ j;gOy;{ ;]* idv;SvÒ' c vjRyet(

tasmAnna jAgqyAdra ?Atrau divAsvapnaM ca varjayet

tasmAnna jAgqyAdrA trau divAsvapnaM ca varjayet

तस्मान्न जागृयाद्र ?ात्रौ दिवास्वप्नं च वर्जयेत्

तस्मान्न जागृयाद्रा त्रौ दिवास्वप्नं च वर्जयेत्


11538

Én{ ; s;TMyIÕt; ywStu r;]* c yid v; idv;

nidra ?A sAtmyIkqtA yaistu rAtrau ca yadi vA divA

nidrA sAtmyIkqtA yaistu rAtrau ca yadi vA divA

िद्र ?ा सात्म्यीकृता यैस्तु रात्रौ च यदि वा दिवा

िद्रा सात्म्यीकृता यैस्तु रात्रौ च यदि वा दिवा


11544

Én{ ;n;xoŒÉnl;t( Épÿ;NmnSt;p;t( =y;dÉp

nidra ?AnAfo'nilAt pittAnmanastApAt kSayAdapi

nidrA nAfo'nilAt pittAnmanastApAt kSayAdapi

िद्र ?ानाशोऽनिलात् पित्तान्मनस्तापात् क्षयादपि

िद्रा नाशोऽनिलात् पित्तान्मनस्तापात् क्षयादपि


11548

Én{ ;n;xeŒ>y©yogo mUÉÝR twlÉnWev,m(

nidra ?AnAfe'bhyazgayogo mUrdhni tailaniSevaNam

nidrA nAfe'bhyazgayogo mUrdhni tailaniSevaNam

िद्र ?ानाशेऽभ्यङ्गयोगो मूर्ध्नि तैलनिषेवणम्

िद्रा नाशेऽभ्यङ्गयोगो मूर्ध्नि तैलनिषेवणम्


11558

{ ;=;Éste=u{ Vy;,;mupyogo .veÉ¥Éx 45

dra ?AkSAsitekSudra vyANAmupayogo bhavennifi 45

drA kSAsitekSudra vyANAmupayogo bhavennifi 45

द्र ?ाक्षासितेक्षुद्र व्याणामुपयोगो भवेन्निशि ४५

द्रा क्षासितेक्षुद्र व्याणामुपयोगो भवेन्निशि ४५


11562

Én{ ;n;xe tu kÚvIRt tq;ŒNy;NyÉp bu²õm;n( 46

nidra ?AnAfe tu kurvIta tathA'nyAnyapi buddhimAn 46

nidrA nAfe tu kurvIta tathA'nyAnyapi buddhimAn 46

िद्र ?ानाशे तु कुर्वीत तथाऽन्यान्यपि बुद्धिमान् ४६

िद्रा नाशे तु कुर्वीत तथाऽन्यान्यपि बुद्धिमान् ४६


11564

Én{ ;ityoge vmn' iht' s'xo/n;Én c

nidra ?Atiyoge vamanaM hitaM saMfodhanAni ca

nidrA tiyoge vamanaM hitaM saMfodhanAni ca

िद्र ?ातियोगे वमनं हितं संशोधनानि च

िद्रा तियोगे वमनं हितं संशोधनानि च


11574

Én{ ;tRSyev ySyeh; tSy tN{ ;' ÉvÉnidRxet( 49

nidra ?Artasyeva yasyehA tasya tandra ?AM vinirdifet 49

nidrA rtasyeva yasyehA tasya tandrA M! vinirdifet 49

िद्र ?ार्तस्येव यस्येहा तस्य तन्द्र ?ां विनिर्दिशेत् ४९

िद्रा र्तस्येव यस्येहा तस्य तन्द्रा ं! विनिर्दिशेत् ४९


11592

vK]e m/urt; tN{ ; údyoü·n' .[m"

vaktre madhuratA tandra ?A hqdayodveSTanaM bhramaH

vaktre madhuratA tandrA hqdayodveSTanaM bhramaH

वक्त्रे मधुरता तन्द्र ?ा हृदयोद्वेष्टनं भ्रमः

वक्त्रे मधुरता तन्द्रा हृदयोद्वेष्टनं भ्रमः


11602

tmov;tkf;ÿN{ ; Én{ ; Xleãmtmo.v; 56

tamovAtakaphAttandra ?A nidra ?A fleSmatamobhavA 56

tamovAtakaphAttandrA nidrA fleSmatamobhavA 56

तमोवातकफात्तन्द्र ?ा निद्र ?ा श्लेष्मतमोभवा ५६

तमोवातकफात्तन्द्रा निद्रा श्लेष्मतमोभवा ५६


11642

áv;itk;’;jgom;yuxx;%U·^xun;' tq;

vi?tikAfcAjagomAyufafAkhUSTrafunAM tathA

viA!tikAfcAjagomAyufafAkhUSTrafunAM tathA

वि?तिकाश्चाजगोमायुशशाखूष्ट्रशुनां तथा

विआ!तिकाश्चाजगोमायुशशाखूष्ट्रशुनां तथा


11656

á.uj©olUkgN/vRy=m;j;Rrv;nrw"

bhi?jazgolUkagandharvayakSamArjAravAnaraiH

bhiu!jazgolUkagandharvayakSamArjAravAnaraiH

भि?जङ्गोलूकगन्धर्वयक्षमार्जारवानरैः

भिउ!जङ्गोलूकगन्धर्वयक्षमार्जारवानरैः


11660

Xleãmp[ÕitStu dUveRNdIvrÉnâS]'x;{ ;Rár·kxrk;<@;n;mNytmv,R" su-.g" ip[ydxRno m/urip[y" ÕtDo /Oitm;n( sihã,urlolupo blv;'ɒr-

fleSmaprakqtistu dUrvendIvaranistriMfAdra ?A?riSTakafarakANDAnAmanyatamavarNaH su-bhagaH priyadarfano madhurapriyaH kqtajxo dhqtimAn sahiSNuralolupo balavAMfcira-

fleSmaprakqtistu dUrvendIvaranistriMfAdrA r!riSTakafarakANDAnAmanyatamavarNaH su-bhagaH priyadarfano madhurapriyaH kqtajxo dhqtimAn sahiSNuralolupo balavAMfcira-

श्लेष्मप्रकृतिस्तु दूर्वेन्दीवरनिस्त्रिंशाद्र ?ा?रिष्टकशरकाण्डानामन्यतमवर्णः सु-भगः प्रियदर्शनो मधुरप्रियः कृतज्ञो धृतिमान् सहिष्णुरलोलुपो बलवांश्चिर-

श्लेष्मप्रकृतिस्तु दूर्वेन्दीवरनिस्त्रिंशाद्रा र्!रिष्टकशरकाण्डानामन्यतमवर्णः सु-भगः प्रियदर्शनो मधुरप्रियः कृतज्ञो धृतिमान् सहिष्णुरलोलुपो बलवांश्चिर-


11672

áë!x;S]mit" âSqrÉm]/n" párg

diDhafAstramatiH sthiramitradhanaH parigaNya cirAt pradadAti bahu

diq!DhafAstramatiH sthiramitradhanaH parigaNya cirAt pradadAti bahu

दिढशास्त्रमतिः स्थिरमित्रधनः परिगण्य चिरात् प्रददाति बहु

दिऋ!ढशास्त्रमतिः स्थिरमित्रधनः परिगण्य चिरात् प्रददाति बहु


11815

p;dgt;n;' k<@r;,;' n%; ag[p[roh;" g[Iv;údyÉnbâN/nIn;m/o.;gg-t;n;' me!^' ÅoÉ,pOÏÉnbâN/nIn;m/o.;ggt;n;' ÉbMb mU/oR¨v=o'ŒsÉp-

pAdagatAnAM kaNDarANAM nakhA agraprarohAH grIvAhqdayanibandhinInAmadhobhAgaga-tAnAM meDhraM froNipqSThanibandhinInAmadhobhAgagatAnAM bimba mUrdhoruvakSoM'sapi-

pAdagatAnAM kaNDarANAM nakhA agraprarohAH grIvAhqdayanibandhinInAmadhobhAgaga-tAnAM meDhraM froNipqSThanibandhinInAmadhobhAgagatAnAM bimba mUrdhoruvakSO'sapi-

पादगतानां कण्डराणां नखा अग्रप्ररोहाः ग्रीवाहृदयनिबन्धिनीनामधोभागग-तानां मेढ्रं श्रोणिपृष्ठनिबन्धिनीनामधोभागगतानां बिम्ब मूर्धोरुवक्षोंऽसपि-

पादगतानां कण्डराणां नखा अग्रप्ररोहाः ग्रीवाहृदयनिबन्धिनीनामधोभागग-तानां मेढ्रं श्रोणिपृष्ठनिबन्धिनीनामधोभागगतानां बिम्ब मूर्धोरुवक्षॐऽसपि-


11873

sÄä;tStu dxoÿre ü xte teW;' x;%;Sv·Wi·" EkonWi·" koÏe g[Iv;'-p[TyU?v| } yxIit" Ek“kSy;' p;d;©ŸLy;' ]yS]y" Ã;v©ŸÏe te ctudRx j;nuguLfvÍ,eãvek“k" Ev' s¢dxwkâSmn( sÉKQn .v²Nt Etenetrs®Kq b;þ c Vy;:y;t* ]y" k$Ikp;leWu ctuÉv|xit" pOÏv'xe t;vNt Ev p;Ryo" ¬rSy·* t;vNt Ev g[Iv;y;' ]y" k<#¼ n;@IWu údyKlomÉnb-õ;Sv·;dx dNtpárm;,; dNtmUleWu Ek" k;klkƒ n;s;y;' c Ã* v-TmRm<@lyoneR];Åy* g<@k,RxÄeãvek“k" Ã* hnusN/I Ã;vupár·;d(.[uvo"

sazkhyAtastu dafottare dve fate teSAM fAkhAsvaSTaSaSTiH ekonaSaSTiH koSThe grIvAM-pratyUrdhvaM tr?yafItiH ekaikasyAM pAdAzgulyAM trayastrayaH dvAvazguSThe te caturdafa jAnugulphavazkSaNeSvekaikaH evaM saptadafaikasmin sakthni bhavanti etenetarasakthi bAhU ca vyAkhyAtau trayaH kaTIkapAleSu caturviMfatiH pqSThavaMfe tAvanta eva pArfvayoH urasyaSTau tAvanta eva grIvAyAM trayaH kaNThe nADISu hqdayaklomaniba-ddhAsvaSTAdafa dantaparimANA dantamUleSu ekaH kAkalake nAsAyAM ca dvau va-rtmamaNDalayornetrAfrayau gaNDakarNafazkheSvekaikaH dvau hanusandhI dvAvupariSTAdbhruvoH

sazkhyAtastu dafottare dve fate teSAM fAkhAsvaSTaSaSTiH ekonaSaSTiH koSThe grIvAM-pratyUrdhvaM tr! yafItiH ekaikasyAM pAdAzgulyAM trayastrayaH dvAvazguSThe te caturdafa jAnugulphavazkSaNeSvekaikaH evaM saptadafaikasmin sakthni bhavanti etenetarasakthi bAhU ca vyAkhyAtau trayaH kaTIkapAleSu caturviMfatiH pqSThavaMfe tAvanta eva pArfvayoH urasyaSTau tAvanta eva grIvAyAM trayaH kaNThe nADISu hqdayaklomaniba-ddhAsvaSTAdafa dantaparimANA dantamUleSu ekaH kAkalake nAsAyAM ca dvau va-rtmamaNDalayornetrAfrayau gaNDakarNafazkheSvekaikaH dvau hanusandhI dvAvupariSTAdbhruvoH

सङ्ख्यातस्तु दशोत्तरे द्वे शते तेषां शाखास्वष्टषष्टिः एकोनषष्टिः कोष्ठे ग्रीवां-प्रत्यूर्ध्वं त्र्?यशीतिः एकैकस्यां पादाङ्गुल्यां त्रयस्त्रयः द्वावङ्गुष्ठे ते चतुर्दश जानुगुल्फवङ्क्षणेष्वेकैकः एवं सप्तदशैकस्मिन् सक्थ्नि भवन्ति एतेनेतरसक्थि बाहू च व्याख्यातौ त्रयः कटीकपालेषु चतुर्विंशतिः पृष्ठवंशे तावन्त एव पार्श्वयोः उरस्यष्टौ तावन्त एव ग्रीवायां त्रयः कण्ठे नाडीषु हृदयक्लोमनिब-द्धास्वष्टादश दन्तपरिमाणा दन्तमूलेषु एकः काकलके नासायां च द्वौ व-र्त्ममण्डलयोर्नेत्राश्रयौ गण्डकर्णशङ्खेष्वेकैकः द्वौ हनुसन्धी द्वावुपरिष्टाद्भ्रुवोः

सङ्ख्यातस्तु दशोत्तरे द्वे शते तेषां शाखास्वष्टषष्टिः एकोनषष्टिः कोष्ठे ग्रीवां-प्रत्यूर्ध्वं त्र्! यशीतिः एकैकस्यां पादाङ्गुल्यां त्रयस्त्रयः द्वावङ्गुष्ठे ते चतुर्दश जानुगुल्फवङ्क्षणेष्वेकैकः एवं सप्तदशैकस्मिन् सक्थ्नि भवन्ति एतेनेतरसक्थि बाहू च व्याख्यातौ त्रयः कटीकपालेषु चतुर्विंशतिः पृष्ठवंशे तावन्त एव पार्श्वयोः उरस्यष्टौ तावन्त एव ग्रीवायां त्रयः कण्ठे नाडीषु हृदयक्लोमनिब-द्धास्वष्टादश दन्तपरिमाणा दन्तमूलेषु एकः काकलके नासायां च द्वौ व-र्त्ममण्डलयोर्नेत्राश्रयौ गण्डकर्णशङ्खेष्वेकैकः द्वौ हनुसन्धी द्वावुपरिष्टाद्भ्रुवोः


11943

xÄn;>y;ÕityoRÉnS} y;vt;R s; p[k¡itRt;

fazkhanAbhyAkqtiryoni str?yAvartA sA prakIrtitA

fazkhanAbhyAkqtiryonistr! yAvartA sA prakIrtitA

शङ्खनाभ्याकृतिर्योनि स्त्र्?यावर्ता सा प्रकीर्तिता

शङ्खनाभ्याकृतिर्योनिस्त्र्! यावर्ता सा प्रकीर्तिता


12002

t] tlúdyeN{ bâStgudStnroiht;Én m;'smm;RÉ, nIl/mnIm;tOk;ê-©;$k;p;©SqpnIf,StnmUl;pl;p;pStM.údyn;É.p;RsâN/bOhtIloiht; =oVyR" Ésr;mm;RÉ, a;,IáÉ,âÉv$pk=/rkËcRkËcRÉxrobâStÉ=-p[;'sÉv/uroT=ep;" ˜;yumm;RÉ, k$Ikt¨, ÉntMb;'sflkxÄ;STv-âSqmm;R, j;nu kËpRrsImNt;É/pitguLfmÉ,bN/kÚkÚNdr;vtRÕk;É$-

tatra talahqdayendra bastigudastanarohitAni mAMsamarmANi nIladhamanImAtqkAfq-zgATakApAzgasthapanIphaNastanamUlApalApApastambhahqdayanAbhipArfvasandhibqhatIlohitA kSorvyaH sirAmarmANi ANI?iNi?iviTapakakSadharakUrcakUrcafirobastikSi-prAMsavidhurotkSepAH snAyumarmANi kaTIkataruNa nitambAMsaphalakafazkhAstva-sthimarmANa jAnu kUrparasImantAdhipatigulphamaNibandhakukundarAvartakqkATi-

tatra talahqdayendra bastigudastanarohitAni mAMsamarmANi nIladhamanImAtqkAfq-zgATakApAzgasthapanIphaNastanamUlApalApApastambhahqdayanAbhipArfvasandhibqhatIlohitA kSorvyaH sirAmarmANi ANIi!Nii!viTapakakSadharakUrcakUrcafirobastikSi-prAMsavidhurotkSepAH snAyumarmANi kaTIkataruNa nitambAMsaphalakafazkhAstva-sthimarmANa jAnu kUrparasImantAdhipatigulphamaNibandhakukundarAvartakqkATi-

तत्र तलहृदयेन्द्र बस्तिगुदस्तनरोहितानि मांसमर्माणि नीलधमनीमातृकाशृ-ङ्गाटकापाङ्गस्थपनीफणस्तनमूलापलापापस्तम्भहृदयनाभिपार्श्वसन्धिबृहतीलोहिता क्षोर्व्यः सिरामर्माणि आणी?िणि?िविटपकक्षधरकूर्चकूर्चशिरोबस्तिक्षि-प्रांसविधुरोत्क्षेपाः स्नायुमर्माणि कटीकतरुण नितम्बांसफलकशङ्खास्त्व-स्थिमर्माण जानु कूर्परसीमन्ताधिपतिगुल्फमणिबन्धकुकुन्दरावर्तकृकाटि-

तत्र तलहृदयेन्द्र बस्तिगुदस्तनरोहितानि मांसमर्माणि नीलधमनीमातृकाशृ-ङ्गाटकापाङ्गस्थपनीफणस्तनमूलापलापापस्तम्भहृदयनाभिपार्श्वसन्धिबृहतीलोहिता क्षोर्व्यः सिरामर्माणि आणीइ!णिइ!विटपकक्षधरकूर्चकूर्चशिरोबस्तिक्षि-प्रांसविधुरोत्क्षेपाः स्नायुमर्माणि कटीकतरुण नितम्बांसफलकशङ्खास्त्व-स्थिमर्माण जानु कूर्परसीमन्ताधिपतिगुल्फमणिबन्धकुकुन्दरावर्तकृकाटि-


12072

at è?v| s®Kqmm;RÉ, Vy;:y;Sy;m"t] p;dSy;©ŸÏ;©ŸLyomR?ye É=p[' n;m mmR t] ÉvõSy;=epkƒ, mr,' m?ym;©ŸlImnupUveR, m?ye p;dtl-Sy tlúdy' n;m t] ¨j;É.mRr,' É=p[Syopár·;du.yt" kËcoR n;m t] p;dSy .[m,vepne .vt" guLfsN/er/ ¬.yt" kËcRÉxr" t] ¨j;xof* p;djìyo" sN/;ne guLf" t] ¨j" StB/p;dt; %ït; v; p;¾ã,| p[it jì;m?ye ”N{ bâSt" t] xoÉ,t=ye, mr,' jìovoR" sN/;ne j;nu t] %ït; j;nun è?vRmu.ytS} y©Ÿlm;,I t] xof;É.vO²õ" StB/s®Kq-t; c è¨m?ye ¬vIR t] xoÉ,t( =y;t( s®KqxoW"¬Vy;R è?vRm/o vÍ-,s'/eå¨mUle loiht;=' t] loiht=ye, mr,' p=;`;to v; vÍ,vOW-,yorNtre Év$p' t] W;

ata UrdhvaM sakthimarmANi vyAkhyAsyAmaHtatra pAdasyAzguSThAzgulyormadhye kSipraM nAma marma tatra viddhasyAkSepakeNa maraNaM madhyamAzgulImanupUrveNa madhye pAdatala-sya talahqdayaM nAma tatra rujAbhirmaraNaM kSiprasyopariSTAdubhayataH kUrco nAma tatra pAdasya bhramaNavepane bhavataH gulphasandheradha ubhayataH kUrcafiraH tatra rujAfophau pAdajazghayoH sandhAne gulphaH tatra rujaH stabdhapAdatA khaxjatA vA pArSNiM prati jazghAmadhye indra bastiH tatra foNitakSayeNa maraNaM jazghorvoH sandhAne jAnu tatra khaxjatA jAnuna Urdhvamubhayata str?yazgulamANI tatra fophAbhivqddhiH stabdhasakthi-tA ca Urumadhye urvI tatra foNit kSayAt sakthifoSaHurvyA Urdhvamadho vazkSa-NasaMdherUrumUle lohitAkSaM tatra lohitakSayeNa maraNaM pakSAghAto vA vazkSaNavqSa-Nayorantare viTapaM tatra SANDhyamalpafukratA vA bhavati evametAnyekAdafa sa-kthimarmANi vyAkhyAtAni etenetarasakthi bAhU ca vyAkhyAtau vifeSatastu yAni sankthi gulphajAnuviTapAni tAni bAhau maNibandhakUrparakakSadharANitathA vazkSaNavqSaNayorantare viTapamevaM vakSaHkakSayormadhye kakSadharaM tasmin viddhate e-vopadra vAH vifeSatastu maNibandhe kuNThatA kUrparAkhye kuNiH kakSadhare pakSA-

ata UrdhvaM sakthimarmANi vyAkhyAsyAmaHtatra pAdasyAzguSThAzgulyormadhye kSipraM nAma marma tatra viddhasyAkSepakeNa maraNaM madhyamAzgulImanupUrveNa madhye pAdatala-sya talahqdayaM nAma tatra rujAbhirmaraNaM kSiprasyopariSTAdubhayataH kUrco nAma tatra pAdasya bhramaNavepane bhavataH gulphasandheradha ubhayataH kUrcafiraH tatra rujAfophau pAdajazghayoH sandhAne gulphaH tatra rujaH stabdhapAdatA khaxjatA vA pArSNiM prati jazghAmadhye indra bastiH tatra foNitakSayeNa maraNaM jazghorvoH sandhAne jAnu tatra khaxjatA jAnuna Urdhvamubhayatastr! yazgulamANI tatra fophAbhivqddhiH stabdhasakthi-tA ca Urumadhye urvI tatra foNit kSayAt sakthifoSaHurvyA Urdhvamadho vazkSa-NasaMdherUrumUle lohitAkSaM tatra lohitakSayeNa maraNaM pakSAghAto vA vazkSaNavqSa-Nayorantare viTapaM tatra SANDhyamalpafukratA vA bhavati evametAnyekAdafa sa-kthimarmANi vyAkhyAtAni etenetarasakthi bAhU ca vyAkhyAtau vifeSatastu yAni sankthi gulphajAnuviTapAni tAni bAhau maNibandhakUrparakakSadharANitathA vazkSaNavqSaNayorantare viTapamevaM vakSaHkakSayormadhye kakSadharaM tasmin viddhate e-vopadra vAH vifeSatastu maNibandhe kuNThatA kUrparAkhye kuNiH kakSadhare pakSA-

अत ऊर्ध्वं सक्थिमर्माणि व्याख्यास्यामःतत्र पादस्याङ्गुष्ठाङ्गुल्योर्मध्ये क्षिप्रं नाम मर्म तत्र विद्धस्याक्षेपकेण मरणं मध्यमाङ्गुलीमनुपूर्वेण मध्ये पादतल-स्य तलहृदयं नाम तत्र रुजाभिर्मरणं क्षिप्रस्योपरिष्टादुभयतः कूर्चो नाम तत्र पादस्य भ्रमणवेपने भवतः गुल्फसन्धेरध उभयतः कूर्चशिरः तत्र रुजाशोफौ पादजङ्घयोः सन्धाने गुल्फः तत्र रुजः स्तब्धपादता खञ्जता वा पार्ष्णिं प्रति जङ्घामध्ये इन्द्र बस्तिः तत्र शोणितक्षयेण मरणं जङ्घोर्वोः सन्धाने जानु तत्र खञ्जता जानुन ऊर्ध्वमुभयत स्त्र्?यङ्गुलमाणी तत्र शोफाभिवृद्धिः स्तब्धसक्थि-ता च ऊरुमध्ये उर्वी तत्र शोणित् क्षयात् सक्थिशोषःउर्व्या ऊर्ध्वमधो वङ्क्ष-णसंधेरूरुमूले लोहिताक्षं तत्र लोहितक्षयेण मरणं पक्षाघातो वा वङ्क्षणवृष-णयोरन्तरे विटपं तत्र षाण्ढ्यमल्पशुक्रता वा भवति एवमेतान्येकादश स-क्थिमर्माणि व्याख्यातानि एतेनेतरसक्थि बाहू च व्याख्यातौ विशेषतस्तु यानि सन्क्थि गुल्फजानुविटपानि तानि बाहौ मणिबन्धकूर्परकक्षधराणितथा वङ्क्षणवृषणयोरन्तरे विटपमेवं वक्षःकक्षयोर्मध्ये कक्षधरं तस्मिन् विद्धते ए-वोपद्र वाः विशेषतस्तु मणिबन्धे कुण्ठता कूर्पराख्ये कुणिः कक्षधरे पक्षा-

अत ऊर्ध्वं सक्थिमर्माणि व्याख्यास्यामःतत्र पादस्याङ्गुष्ठाङ्गुल्योर्मध्ये क्षिप्रं नाम मर्म तत्र विद्धस्याक्षेपकेण मरणं मध्यमाङ्गुलीमनुपूर्वेण मध्ये पादतल-स्य तलहृदयं नाम तत्र रुजाभिर्मरणं क्षिप्रस्योपरिष्टादुभयतः कूर्चो नाम तत्र पादस्य भ्रमणवेपने भवतः गुल्फसन्धेरध उभयतः कूर्चशिरः तत्र रुजाशोफौ पादजङ्घयोः सन्धाने गुल्फः तत्र रुजः स्तब्धपादता खञ्जता वा पार्ष्णिं प्रति जङ्घामध्ये इन्द्र बस्तिः तत्र शोणितक्षयेण मरणं जङ्घोर्वोः सन्धाने जानु तत्र खञ्जता जानुन ऊर्ध्वमुभयतस्त्र्! यङ्गुलमाणी तत्र शोफाभिवृद्धिः स्तब्धसक्थि-ता च ऊरुमध्ये उर्वी तत्र शोणित् क्षयात् सक्थिशोषःउर्व्या ऊर्ध्वमधो वङ्क्ष-णसंधेरूरुमूले लोहिताक्षं तत्र लोहितक्षयेण मरणं पक्षाघातो वा वङ्क्षणवृष-णयोरन्तरे विटपं तत्र षाण्ढ्यमल्पशुक्रता वा भवति एवमेतान्येकादश स-क्थिमर्माणि व्याख्यातानि एतेनेतरसक्थि बाहू च व्याख्यातौ विशेषतस्तु यानि सन्क्थि गुल्फजानुविटपानि तानि बाहौ मणिबन्धकूर्परकक्षधराणितथा वङ्क्षणवृषणयोरन्तरे विटपमेवं वक्षःकक्षयोर्मध्ये कक्षधरं तस्मिन् विद्धते ए-वोपद्र वाः विशेषतस्तु मणिबन्धे कुण्ठता कूर्पराख्ये कुणिः कक्षधरे पक्षा-


12092

Évd­?䛱gulÃyÉmt' mÉ,bN/guLf' ]Iy;m( 28

viddh?zguladvayamitaM maNibandhagulphaM trINyeva jAnusaparaM saha kUrparAbhyAm 28

viddhyzguladvayamitaM maNibandhagulphaM trINyeva jAnusaparaM saha kUrparAbhyAm 28

विद्ध्?ङ्गुलद्वयमितं मणिबन्धगुल्फं त्रीण्येव जानुसपरं सह कूर्पराभ्याम् २८

विद्ध्य्ङ्गुलद्वयमितं मणिबन्धगुल्फं त्रीण्येव जानुसपरं सह कूर्पराभ्याम् २८


12282

t] Vy?yÉsr' pu¨W' p[Ty;idTymu%mrɈm;]o®Cz^te ¬pveXy;sne sNKqo-r;kÚɍtyoÉnRveXy kËpRre sâN/ÃySyopár hSt;vNtgUR!;©ŸÏÕtmu·I m-Nyyo"Sq;pÉyTv; yN],x;$kù g[Iv;mu·yo¨pár párÉ=Py;Nyen pu¨We, p’;®TSqten v;mhStenoÿ;nen x;$k;NtÃy' g[;hÉyTv; tto b[Uy;t( dÉ=-,hSten ÉsroTq;pn;q| n;Ty;ytÉxÉql' yN]m;ve·yeit asOkª§;v,;q| c yN]' pOÏm?ye pI@yeit kmRpu¨W' c v;yupU,Rmu%' Sq;pyet( EW ¬ÿm;-©gt;n;mNtmuR%vj;Rn;' Ésr;,;' Vy/ne yN],ÉvÉ/" p;dVy?yÉsrSy p;d' sme Sq;ne suâSqt' Sq;pÉyTv;ŒNy p;dmIWTs'kÚÉctmu°w" ÕTv; Vy?yÉsr' p;d' j;nusN/er/" x;$kƒn;ve·ä hSt;>y;' p[pI@ä guLf' Vy-?yp[dexSyopár ctur©Ÿle Plot;dIn;mNytmen bõ(v; v; p;dÉsr;' Év-?yet( aqopárÏ;õSt* gU!;©ŸÏÕt mu·I sMyg;sne Sq;ÉypTv; su%o-pÉv·Sy pUvRv´N]' bõ(v; hStÉsr;' Év?yet( gO/[sI Év;Cyo" s›±kÚ-Éct j;nu kËpRrSy Å<(pOÏSkN/eWU¥;ÉmtpOÏSy;v;kªÉxrSkSyopÉv·Sy ÉvSfËÉjRtpOÏSy Év?yet( ¬drorso" p[s;ártorSkSyo¥; ÉmtÉxrSkSy ÉvSfËÉjRtdehSy b;ü>y;mvlMbm;ndehSy p;Ryo" an;Émtme!^Sy me!^e ¬¥ÉmtÉvd·Éj×;g[Sy;/oÉj×;y;m( aitVy;ÿ;nnSy t;luÉn dNtmUleWu c Ev' yN]op;y;nNy;'’ ÉsroTq;pnhetUn( bud­?ä;Œve=y x-

tatra vyadhyasiraM puruSaM pratyAdityamukhamaratnimAtrocchrite upavefyAsane sanktho-rAkuxcitayornivefya kUrpare sandhidvayasyopari hastAvantargUDhAzguSThakqtamuSTI ma-nyayoHsthApayitvA yantraNafATakaM grIvAmuSTayorupari parikSipyAnyena puruSeNa pafcAtsthitena vAmahastenottAnena fATakAntadvayaM grAhayitvA tato brUyAt dakSi-Nahastena sirotthApanArthaM nAtyAyatafithilaM yantramAveSTayeti asqksrAvaNArthaM ca yantraM pqSThamadhye pIDayeti karmapuruSaM ca vAyupUrNamukhaM sthApayet eSa uttamA-zgagatAnAmantarmukhavarjAnAM sirANAM vyadhane yantraNavidhiH pAdavyadhyasirasya pAdaM same sthAne susthitaM sthApayitvA'nya pAdamISatsaMkucitamuccaiH kqtvA vyadhyasiraM pAdaM jAnusandheradhaH fATakenAveSTya hastAbhyAM prapIDya gulphaM vya-dhyapradefasyopari caturazgule plotAdInAmanyatamena baddhvA vA pAdasirAM vi-dhyet athopariSThAddhastau gUDhAzguSThakqta muSTI samyagAsane sthAyipatvA sukho-paviSTasya pUrvavadyantraM baddhvA hastasirAM vidhyet gqdhrasI vifvAcyoH sazku-cita jAnu kUrparasya fraN?pqSThaskandheSUnnAmitapqSThasyAvAkfiraskasyopaviSTasya visphUrjitapqSThasya vidhyet udarorasoH prasAritoraskasyonnA mitafiraskasya visphUrjitadehasya bAhubhyAmavalambamAnadehasya pArfvayoH anAmitameDhrasya meDhre unnamitavidaSTajihvAgrasyAdhojihvAyAm ativyAttAnanasya tAluni dantamUleSu ca evaM yantropAyAnanyAMfca sirotthApanahetUn buddha?'vekSaya fa-

tatra vyadhyasiraM puruSaM pratyAdityamukhamaratnimAtrocchrite upavefyAsane sanktho-rAkuxcitayornivefya kUrpare sandhidvayasyopari hastAvantargUDhAzguSThakqtamuSTI ma-nyayoHsthApayitvA yantraNafATakaM grIvAmuSTayorupari parikSipyAnyena puruSeNa pafcAtsthitena vAmahastenottAnena fATakAntadvayaM grAhayitvA tato brUyAt dakSi-Nahastena sirotthApanArthaM nAtyAyatafithilaM yantramAveSTayeti asqksrAvaNArthaM ca yantraM pqSThamadhye pIDayeti karmapuruSaM ca vAyupUrNamukhaM sthApayet eSa uttamA-zgagatAnAmantarmukhavarjAnAM sirANAM vyadhane yantraNavidhiH pAdavyadhyasirasya pAdaM same sthAne susthitaM sthApayitvA'nya pAdamISatsaMkucitamuccaiH kqtvA vyadhyasiraM pAdaM jAnusandheradhaH fATakenAveSTya hastAbhyAM prapIDya gulphaM vya-dhyapradefasyopari caturazgule plotAdInAmanyatamena baddhvA vA pAdasirAM vi-dhyet athopariSThAddhastau gUDhAzguSThakqta muSTI samyagAsane sthAyipatvA sukho-paviSTasya pUrvavadyantraM baddhvA hastasirAM vidhyet gqdhrasI vifvAcyoH sazku-cita jAnu kUrparasya fraNpqSThaskandheSUnnAmitapqSThasyAvAkfiraskasyopaviSTasya visphUrjitapqSThasya vidhyet udarorasoH prasAritoraskasyonnA mitafiraskasya visphUrjitadehasya bAhubhyAmavalambamAnadehasya pArfvayoH anAmitameDhrasya meDhre unnamitavidaSTajihvAgrasyAdhojihvAyAm ativyAttAnanasya tAluni dantamUleSu ca evaM yantropAyAnanyAMfca sirotthApanahetUn buddhyA'vekSaya fa-

तत्र व्यध्यसिरं पुरुषं प्रत्यादित्यमुखमरत्निमात्रोच्छ्रिते उपवेश्यासने सन्क्थो-राकुञ्चितयोर्निवेश्य कूर्परे सन्धिद्वयस्योपरि हस्तावन्तर्गूढाङ्गुष्ठकृतमुष्टी म-न्ययोःस्थापयित्वा यन्त्रणशाटकं ग्रीवामुष्टयोरुपरि परिक्षिप्यान्येन पुरुषेण पश्चात्स्थितेन वामहस्तेनोत्तानेन शाटकान्तद्वयं ग्राहयित्वा ततो ब्रूयात् दक्षि-णहस्तेन सिरोत्थापनार्थं नात्यायतशिथिलं यन्त्रमावेष्टयेति असृक्स्रावणार्थं च यन्त्रं पृष्ठमध्ये पीडयेति कर्मपुरुषं च वायुपूर्णमुखं स्थापयेत् एष उत्तमा-ङ्गगतानामन्तर्मुखवर्जानां सिराणां व्यधने यन्त्रणविधिः पादव्यध्यसिरस्य पादं समे स्थाने सुस्थितं स्थापयित्वाऽन्य पादमीषत्संकुचितमुच्चैः कृत्वा व्यध्यसिरं पादं जानुसन्धेरधः शाटकेनावेष्ट्य हस्ताभ्यां प्रपीड्य गुल्फं व्य-ध्यप्रदेशस्योपरि चतुरङ्गुले प्लोतादीनामन्यतमेन बद्ध्वा वा पादसिरां वि-ध्येत् अथोपरिष्ठाद्धस्तौ गूढाङ्गुष्ठकृत मुष्टी सम्यगासने स्थायिपत्वा सुखो-पविष्टस्य पूर्ववद्यन्त्रं बद्ध्वा हस्तसिरां विध्येत् गृध्रसी विश्वाच्योः सङ्कु-चित जानु कूर्परस्य श्रण्?पृष्ठस्कन्धेषून्नामितपृष्ठस्यावाक्शिरस्कस्योपविष्टस्य विस्फूर्जितपृष्ठस्य विध्येत् उदरोरसोः प्रसारितोरस्कस्योन्ना मितशिरस्कस्य विस्फूर्जितदेहस्य बाहुभ्यामवलम्बमानदेहस्य पार्श्वयोः अनामितमेढ्रस्य मेढ्रे उन्नमितविदष्टजिह्वाग्रस्याधोजिह्वायाम् अतिव्यात्ताननस्य तालुनि दन्तमूलेषु च एवं यन्त्रोपायानन्यांश्च सिरोत्थापनहेतून् बुद्ध?ऽवेक्षय श-

तत्र व्यध्यसिरं पुरुषं प्रत्यादित्यमुखमरत्निमात्रोच्छ्रिते उपवेश्यासने सन्क्थो-राकुञ्चितयोर्निवेश्य कूर्परे सन्धिद्वयस्योपरि हस्तावन्तर्गूढाङ्गुष्ठकृतमुष्टी म-न्ययोःस्थापयित्वा यन्त्रणशाटकं ग्रीवामुष्टयोरुपरि परिक्षिप्यान्येन पुरुषेण पश्चात्स्थितेन वामहस्तेनोत्तानेन शाटकान्तद्वयं ग्राहयित्वा ततो ब्रूयात् दक्षि-णहस्तेन सिरोत्थापनार्थं नात्यायतशिथिलं यन्त्रमावेष्टयेति असृक्स्रावणार्थं च यन्त्रं पृष्ठमध्ये पीडयेति कर्मपुरुषं च वायुपूर्णमुखं स्थापयेत् एष उत्तमा-ङ्गगतानामन्तर्मुखवर्जानां सिराणां व्यधने यन्त्रणविधिः पादव्यध्यसिरस्य पादं समे स्थाने सुस्थितं स्थापयित्वाऽन्य पादमीषत्संकुचितमुच्चैः कृत्वा व्यध्यसिरं पादं जानुसन्धेरधः शाटकेनावेष्ट्य हस्ताभ्यां प्रपीड्य गुल्फं व्य-ध्यप्रदेशस्योपरि चतुरङ्गुले प्लोतादीनामन्यतमेन बद्ध्वा वा पादसिरां वि-ध्येत् अथोपरिष्ठाद्धस्तौ गूढाङ्गुष्ठकृत मुष्टी सम्यगासने स्थायिपत्वा सुखो-पविष्टस्य पूर्ववद्यन्त्रं बद्ध्वा हस्तसिरां विध्येत् गृध्रसी विश्वाच्योः सङ्कु-चित जानु कूर्परस्य श्रण्पृष्ठस्कन्धेषून्नामितपृष्ठस्यावाक्शिरस्कस्योपविष्टस्य विस्फूर्जितपृष्ठस्य विध्येत् उदरोरसोः प्रसारितोरस्कस्योन्ना मितशिरस्कस्य विस्फूर्जितदेहस्य बाहुभ्यामवलम्बमानदेहस्य पार्श्वयोः अनामितमेढ्रस्य मेढ्रे उन्नमितविदष्टजिह्वाग्रस्याधोजिह्वायाम् अतिव्यात्ताननस्य तालुनि दन्तमूलेषु च एवं यन्त्रोपायानन्यांश्च सिरोत्थापनहेतून् बुद्ध्याऽवेक्षय श-


12308

.UyoŒpr;h(,e Év§;Vy; s;Œpre´uS} yheŒÉp v; 14

bhUyo'parAhNe visrAvyA sA'paredyu str?yahe'pi vA 14

bhUyo'parAhNe visrAvyA sA'paredyustr! yahe'pi vA 14

भूयोऽपराह्णे विस्राव्या साऽपरेद्यु स्त्र्?यहेऽपि वा १४

भूयोऽपराह्णे विस्राव्या साऽपरेद्युस्त्र्! यहेऽपि वा १४


12318

t] p;dd;hp;dhWRÉcPpÉvspRv;txoÉ,tv;tk<$kÉvcÉcRk;p;dd;rI-p[.OitWu É=p[mmR, ¬párÏ;d( Ã䛱gule v[Iihmu%en Ésr;' Év?yet( XlIpde tÉ°ÉkâTste yq; v+yte £o·ŸkÉxr"%ïp©luv;tvedn;su jì;y;' gu-LfSyopár ctur›±gule apCy;ÉmN{ bSter/St;d( Ã䛱gule j;nusN/e¨p-yR/o v; ctur©Ÿle gO/[Sy;' è¨mUls'ÉÅt;' glg<@¼ Etenetrs®Kq b;þ c Vy;:y;t* ÉvxeWtStu v;mb;h* kËpRrsN/er>yNtrto b;üm?ye PlIiök-ÉniÏk;n;ÉmkyomR?ye v; Ev' dÉ=,b;h* yÕ¶;Lye ákfodre c Et;-mev c k;s;syorPy;idx²Nt gO/[Sy;Émv Év;Cy;' ÅoÉ,' p[it sm-Nt;d( Ã䛱gule p[v;ihk;y;' xUÉlNy;' párvitRkopd'xxUkdoWxu£Vy;p-Tsu me!^m?ye ávOW,yo" p;eR mU]vOõ(y;' n;.er/’tur©Ÿle sevNy; v;mp;eR dkodre v;mp;eR k=;StnyorNtreŒNtÉvR{ /* p;RxUle c b;üxoW;v-b;ükyorPyekƒ vdNTy'syorNtre i]ksâN/m?ygt;' tOtIykƒ a/"SkN/-sâN/gt;mNytrp;Rs'âSqt;' ctuqRkƒ hnusâN/m?ygt;mpSm;re xÄkƒ-x;NtsâN/gt;muroŒp;©ll;$eWu coNm;de Éj×;rogeãv/oÉj×;y;'dNt Vy;É/Wu c t;luÉn t;lVyeWu k,Ryo¨pár smNt;t( k,RxUle t{ ogeWu c gN/;g[h,e n;s;rogeWu c n;s;g[e itÉmr;É=p;kp[.Oitãv+y;myeWUpn;-Éskƒ l;l;$ä;mp;©ä;' v; Et; Ev Éxrorog;É/mNqp[.OitWu rogeâãvit

tatra pAdadAhapAdaharSacippavisarpavAtafoNitavAtakaNTakavicarcikApAdadArI-prabhqtiSu kSipramarmaNa upariSThAd dvyazgule vrIhimukhena sirAM vidhyet flIpade taccikitsite yathA vakSyate kroSTukafiraHkhaxjapazgaluvAtavedanAsu jazghAyAM gu-lphasyopari caturazgule apacyAmindra basteradhastAd dvyazgule jAnusandherupa-ryadho vA caturazgule gqdhrasyAM UrumUlasaMfritAM galagaNDe etenetarasakthi bAhU ca vyAkhyAtau vifeSatastu vAmabAhau kUrparasandherabhyantarato bAhumadhye plIhnika-niSThikAnAmikayormadhye vA evaM dakSiNabAhau yakqddAlye kiphodare ca etA-meva ca kAsafvAsayorapyAdifanti gqdhrasyAmiva vifvAcyAM froNiM prati sama-ntAd dvyazgule pravAhikAyAM fUlinyAM parivartikopadaMfafUkadoSafukravyApa-tsu meDhramadhye vi?SaNayoH pArfve mUtravqddhyAM nAbheradhafcaturazgule sevanyA vAmapArfve dakodare vAmapArfve kakSAstanayorantare'ntarvidra dhau pArfvafUle ca bAhufoSAva-bAhukayorapyeke vadantyaMsayorantare trikasandhimadhyagatAM tqtIyake adhaHskandha-sandhigatAmanyatarapArfvasaMsthitAM caturthake hanusandhimadhyagatAmapasmAre fazkhake-fAntasandhigatAmuro'pAzgalalATeSu conmAde jihvArogeSvadhojihvAyAMdanta vyAdhiSu ca tAluni tAlavyeSu karNayorupari samantAt karNafUle tadra ?ogeSu ca gandhAgrahaNe nAsArogeSu ca nAsAgre timirAkSipAkaprabhqtiSvakSyAmayeSUpanA-sike lAlATyAmapAzgyAM vA etA eva firorogAdhimanthaprabhqtiSu rogeSviti

tatra pAdadAhapAdaharSacippavisarpavAtafoNitavAtakaNTakavicarcikApAdadArI-prabhqtiSu kSipramarmaNa upariSThAd dvyazgule vrIhimukhena sirAM vidhyet flIpade taccikitsite yathA vakSyate kroSTukafiraHkhaxjapazgaluvAtavedanAsu jazghAyAM gu-lphasyopari caturazgule apacyAmindra basteradhastAd dvyazgule jAnusandherupa-ryadho vA caturazgule gqdhrasyAM UrumUlasaMfritAM galagaNDe etenetarasakthi bAhU ca vyAkhyAtau vifeSatastu vAmabAhau kUrparasandherabhyantarato bAhumadhye plIhnika-niSThikAnAmikayormadhye vA evaM dakSiNabAhau yakqddAlye kiphodare ca etA-meva ca kAsafvAsayorapyAdifanti gqdhrasyAmiva vifvAcyAM froNiM prati sama-ntAd dvyazgule pravAhikAyAM fUlinyAM parivartikopadaMfafUkadoSafukravyApa-tsu meDhramadhye viq!SaNayoH pArfve mUtravqddhyAM nAbheradhafcaturazgule sevanyA vAmapArfve dakodare vAmapArfve kakSAstanayorantare'ntarvidra dhau pArfvafUle ca bAhufoSAva-bAhukayorapyeke vadantyaMsayorantare trikasandhimadhyagatAM tqtIyake adhaHskandha-sandhigatAmanyatarapArfvasaMsthitAM caturthake hanusandhimadhyagatAmapasmAre fazkhake-fAntasandhigatAmuro'pAzgalalATeSu conmAde jihvArogeSvadhojihvAyAMdanta vyAdhiSu ca tAluni tAlavyeSu karNayorupari samantAt karNafUle tadro geSu ca gandhAgrahaNe nAsArogeSu ca nAsAgre timirAkSipAkaprabhqtiSvakSyAmayeSUpanA-sike lAlATyAmapAzgyAM vA etA eva firorogAdhimanthaprabhqtiSu rogeSviti

तत्र पाददाहपादहर्षचिप्पविसर्पवातशोणितवातकण्टकविचर्चिकापाददारी-प्रभृतिषु क्षिप्रमर्मण उपरिष्ठाद् द्व्यङ्गुले व्रीहिमुखेन सिरां विध्येत् श्लीपदे तच्चिकित्सिते यथा वक्ष्यते क्रोष्टुकशिरःखञ्जपङ्गलुवातवेदनासु जङ्घायां गु-ल्फस्योपरि चतुरङ्गुले अपच्यामिन्द्र बस्तेरधस्ताद् द्व्यङ्गुले जानुसन्धेरुप-र्यधो वा चतुरङ्गुले गृध्रस्यां ऊरुमूलसंश्रितां गलगण्डे एतेनेतरसक्थि बाहू च व्याख्यातौ विशेषतस्तु वामबाहौ कूर्परसन्धेरभ्यन्तरतो बाहुमध्ये प्लीह्निक-निष्ठिकानामिकयोर्मध्ये वा एवं दक्षिणबाहौ यकृद्दाल्ये किफोदरे च एता-मेव च कासश्वासयोरप्यादिशन्ति गृध्रस्यामिव विश्वाच्यां श्रोणिं प्रति सम-न्ताद् द्व्यङ्गुले प्रवाहिकायां शूलिन्यां परिवर्तिकोपदंशशूकदोषशुक्रव्याप-त्सु मेढ्रमध्ये वि?षणयोः पार्श्वे मूत्रवृद्ध्यां नाभेरधश्चतुरङ्गुले सेवन्या वामपार्श्वे दकोदरे वामपार्श्वे कक्षास्तनयोरन्तरेऽन्तर्विद्र धौ पार्श्वशूले च बाहुशोषाव-बाहुकयोरप्येके वदन्त्यंसयोरन्तरे त्रिकसन्धिमध्यगतां तृतीयके अधःस्कन्ध-सन्धिगतामन्यतरपार्श्वसंस्थितां चतुर्थके हनुसन्धिमध्यगतामपस्मारे शङ्खके-शान्तसन्धिगतामुरोऽपाङ्गललाटेषु चोन्मादे जिह्वारोगेष्वधोजिह्वायांदन्त व्याधिषु च तालुनि तालव्येषु कर्णयोरुपरि समन्तात् कर्णशूले तद्र ?ोगेषु च गन्धाग्रहणे नासारोगेषु च नासाग्रे तिमिराक्षिपाकप्रभृतिष्वक्ष्यामयेषूपना-सिके लालाट्यामपाङ्ग्यां वा एता एव शिरोरोगाधिमन्थप्रभृतिषु रोगेष्विति

तत्र पाददाहपादहर्षचिप्पविसर्पवातशोणितवातकण्टकविचर्चिकापाददारी-प्रभृतिषु क्षिप्रमर्मण उपरिष्ठाद् द्व्यङ्गुले व्रीहिमुखेन सिरां विध्येत् श्लीपदे तच्चिकित्सिते यथा वक्ष्यते क्रोष्टुकशिरःखञ्जपङ्गलुवातवेदनासु जङ्घायां गु-ल्फस्योपरि चतुरङ्गुले अपच्यामिन्द्र बस्तेरधस्ताद् द्व्यङ्गुले जानुसन्धेरुप-र्यधो वा चतुरङ्गुले गृध्रस्यां ऊरुमूलसंश्रितां गलगण्डे एतेनेतरसक्थि बाहू च व्याख्यातौ विशेषतस्तु वामबाहौ कूर्परसन्धेरभ्यन्तरतो बाहुमध्ये प्लीह्निक-निष्ठिकानामिकयोर्मध्ये वा एवं दक्षिणबाहौ यकृद्दाल्ये किफोदरे च एता-मेव च कासश्वासयोरप्यादिशन्ति गृध्रस्यामिव विश्वाच्यां श्रोणिं प्रति सम-न्ताद् द्व्यङ्गुले प्रवाहिकायां शूलिन्यां परिवर्तिकोपदंशशूकदोषशुक्रव्याप-त्सु मेढ्रमध्ये विऋ!षणयोः पार्श्वे मूत्रवृद्ध्यां नाभेरधश्चतुरङ्गुले सेवन्या वामपार्श्वे दकोदरे वामपार्श्वे कक्षास्तनयोरन्तरेऽन्तर्विद्र धौ पार्श्वशूले च बाहुशोषाव-बाहुकयोरप्येके वदन्त्यंसयोरन्तरे त्रिकसन्धिमध्यगतां तृतीयके अधःस्कन्ध-सन्धिगतामन्यतरपार्श्वसंस्थितां चतुर्थके हनुसन्धिमध्यगतामपस्मारे शङ्खके-शान्तसन्धिगतामुरोऽपाङ्गललाटेषु चोन्मादे जिह्वारोगेष्वधोजिह्वायांदन्त व्याधिषु च तालुनि तालव्येषु कर्णयोरुपरि समन्तात् कर्णशूले तद्रो गेषु च गन्धाग्रहणे नासारोगेषु च नासाग्रे तिमिराक्षिपाकप्रभृतिष्वक्ष्यामयेषूपना-सिके लालाट्यामपाङ्ग्यां वा एता एव शिरोरोगाधिमन्थप्रभृतिषु रोगेष्विति


12326

t] y; sU+mxS]Évõ;ŒVyÿ_msOkª §vit ¨j;xofvtI c s; duÉvRõ; p[m;,;itárÿ_Évõ;y;mNt" p[Évxit xoÉ,t' xoÉ,t;itp[vOÉÿv;R s;Œit-Évõ; kÚɍt;y;mPyev' kÚ<#xS]p[mÉqt; pOqulI.;vm;p¥; ÉpÉ°t; a-n;s;idt; pun" punrNtyo’ büx" xS];É.ht; kÚi¯t; xIt.y mUCz;-RÉ.rp[vOÿxoÉ,t; ap[§ut; tI+,mh; mu%xS] Évõ; ŒTyudI,;R aLpr-ÿ_§;Év

tatra yA sUkSmafastraviddhA'vyaktamasqk sravati rujAfophavatI ca sA durviddhA pramANAtiriktaviddhAyAmantaH pravifati foNitaM foNitAtipravqttirvA sA'ti-viddhA kuxcitAyAmapyevaM kuNThafastrapramathitA pqthulIbhAvamApannA piccitA a-nAsAditA punaH punarantayofca bahufaH fastrAbhihatA kuTTitA fItabhaya mUcchA-?bhirapravqttafoNitA aprasrutA tIkSNamahA mukhafastra viddhA 'tyudIrNA alpara-ktasrAviNyanteviddhA kSINafoNitasyAnilapUrNA parifuSkA caturbhAgA sAditA kiMcitpravqttafoNitA kUNitA duHsthAnabandhanAdvepamAnAyAH foNitasaMmoho bhavati sA vepitA anutthitaviddhAyAmapyevaM chinnA'tipravqttafoNitA kriyA-sazgakarI fastrahatA tiryakpraNihitafastrA kiMciccheSA tiryagviddhA bahufaH kSatA hInafastrapraNidhA nenAviddhA afastrakqtyA avyadhyA anavasthitaviddhA vidrutA pradefasya bahufo'vaghaTTanAdArohadvyadhA muhurmuhuH foNitasrAvA dhenukA sUkSmafastravyadhanAdbahufo bhinnA punaH punarviddhA snAyvasthisirAsandhima-

tatra yA sUkSmafastraviddhA'vyaktamasqk sravati rujAfophavatI ca sA durviddhA pramANAtiriktaviddhAyAmantaH pravifati foNitaM foNitAtipravqttirvA sA'ti-viddhA kuxcitAyAmapyevaM kuNThafastrapramathitA pqthulIbhAvamApannA piccitA a-nAsAditA punaH punarantayofca bahufaH fastrAbhihatA kuTTitA fItabhaya mUcchA-r!bhirapravqttafoNitA aprasrutA tIkSNamahA mukhafastra viddhA 'tyudIrNA alpara-ktasrAviNyanteviddhA kSINafoNitasyAnilapUrNA parifuSkA caturbhAgA sAditA kiMcitpravqttafoNitA kUNitA duHsthAnabandhanAdvepamAnAyAH foNitasaMmoho bhavati sA vepitA anutthitaviddhAyAmapyevaM chinnA'tipravqttafoNitA kriyA-sazgakarI fastrahatA tiryakpraNihitafastrA kiMciccheSA tiryagviddhA bahufaH kSatA hInafastrapraNidhA nenAviddhA afastrakqtyA avyadhyA anavasthitaviddhA vidrutA pradefasya bahufo'vaghaTTanAdArohadvyadhA muhurmuhuH foNitasrAvA dhenukA sUkSmafastravyadhanAdbahufo bhinnA punaH punarviddhA snAyvasthisirAsandhima-

तत्र या सूक्ष्मशस्त्रविद्धाऽव्यक्तमसृक् स्रवति रुजाशोफवती च सा दुर्विद्धा प्रमाणातिरिक्तविद्धायामन्तः प्रविशति शोणितं शोणितातिप्रवृत्तिर्वा साऽति-विद्धा कुञ्चितायामप्येवं कुण्ठशस्त्रप्रमथिता पृथुलीभावमापन्ना पिच्चिता अ-नासादिता पुनः पुनरन्तयोश्च बहुशः शस्त्राभिहता कुट्टिता शीतभय मूच्छा-?भिरप्रवृत्तशोणिता अप्रस्रुता तीक्ष्णमहा मुखशस्त्र विद्धा ऽत्युदीर्णा अल्पर-क्तस्राविण्यन्तेविद्धा क्षीणशोणितस्यानिलपूर्णा परिशुष्का चतुर्भागा सादिता किंचित्प्रवृत्तशोणिता कूणिता दुःस्थानबन्धनाद्वेपमानायाः शोणितसंमोहो भवति सा वेपिता अनुत्थितविद्धायामप्येवं छिन्नाऽतिप्रवृत्तशोणिता क्रिया-सङ्गकरी शस्त्रहता तिर्यक्प्रणिहितशस्त्रा किंचिच्छेषा तिर्यग्विद्धा बहुशः क्षता हीनशस्त्रप्रणिधा नेनाविद्धा अशस्त्रकृत्या अव्यध्या अनवस्थितविद्धा विद्रुता प्रदेशस्य बहुशोऽवघट्टनादारोहद्व्यधा मुहुर्मुहुः शोणितस्रावा धेनुका सूक्ष्मशस्त्रव्यधनाद्बहुशो भिन्ना पुनः पुनर्विद्धा स्नाय्वस्थिसिरासन्धिम-

तत्र या सूक्ष्मशस्त्रविद्धाऽव्यक्तमसृक् स्रवति रुजाशोफवती च सा दुर्विद्धा प्रमाणातिरिक्तविद्धायामन्तः प्रविशति शोणितं शोणितातिप्रवृत्तिर्वा साऽति-विद्धा कुञ्चितायामप्येवं कुण्ठशस्त्रप्रमथिता पृथुलीभावमापन्ना पिच्चिता अ-नासादिता पुनः पुनरन्तयोश्च बहुशः शस्त्राभिहता कुट्टिता शीतभय मूच्छा-र्!भिरप्रवृत्तशोणिता अप्रस्रुता तीक्ष्णमहा मुखशस्त्र विद्धा ऽत्युदीर्णा अल्पर-क्तस्राविण्यन्तेविद्धा क्षीणशोणितस्यानिलपूर्णा परिशुष्का चतुर्भागा सादिता किंचित्प्रवृत्तशोणिता कूणिता दुःस्थानबन्धनाद्वेपमानायाः शोणितसंमोहो भवति सा वेपिता अनुत्थितविद्धायामप्येवं छिन्नाऽतिप्रवृत्तशोणिता क्रिया-सङ्गकरी शस्त्रहता तिर्यक्प्रणिहितशस्त्रा किंचिच्छेषा तिर्यग्विद्धा बहुशः क्षता हीनशस्त्रप्रणिधा नेनाविद्धा अशस्त्रकृत्या अव्यध्या अनवस्थितविद्धा विद्रुता प्रदेशस्य बहुशोऽवघट्टनादारोहद्व्यधा मुहुर्मुहुः शोणितस्रावा धेनुका सूक्ष्मशस्त्रव्यधनाद्बहुशो भिन्ना पुनः पुनर्विद्धा स्नाय्वस्थिसिरासन्धिम-


12406

at è?v| §ots;' mUlÉvõl=,mupde+y;m" t;Én tu p[;,;¥odkrsr-ÿ_m;'smedomU]purIWxu£;tRvvh;Én yeãvÉ/k;r" EkƒW;' bþÉn EteW;' Év-xeW; bhv" t] p[;,vhe ü tyomURl' údy' rsv;ihNy’ /mNy" t] Év-õSy;£oxnÉvnmnmohn.[m,vepn;Én mr,' v; .vita¥vhe ü tyomUR-lm;m;xyoŒ¥v;ihNy’/mNy" t] ÉvõSy;?m;n' xUloŒ¥Ã¼WXzidR" Épp;s;ŒN?y mr,' c¬dkvhe ü tyomURl' t;lu Klom c t] ÉvõSy Épp;s; s´omr,' c rs vhe ü tyomURl' údy' rs v;ihNy’ /mNy" t] ÉvõSy xoW"p[;,vhÉvõv° mr,' t®Ll©;Én c rÿ_vhe ü tyomURl' yÕTPlIh;n* rÿ_v;ihNy’ /mNy" t] ÉvõSy Xy;v;©t; Jvro d;h" p;<@Ÿt; xoÉ,t;gmn' rÿ_ne]t; c m;'svhe ü tyomURl' ˜;yuTvc' rÿ_vh;’ /mNy" t] ÉvõSy yqum;|sxoW" Ésr;g[Nqyo mr,' c medovhe ü tyomURl' k$I vOÔ* c t] ÉvõSy Sved;gmn' ²˜G/;©t; t;luxoW" SqUlxo ft; Épp;s; c mU]vhe ü tyomURl' bâStmeR!^' c t] ÉvõSy;nõbâStt; mU]Énro/" StB/me!^t; c purIWvhe ü tyomURl' pKv;xyo gud' c t] ÉvõSy;n;ho dugRN/t; g[Éqt;N]t; cxu£vhe ü tyomURl' Stn* vOW,* c t] ÉvõSy KlIbt; Écr;t( p[seko rÿ_xu£t; c a;tRvhe ü tyomURl' g.;Rxy a;tRvv;ihNy’ /mNy" t] Évõ;y; vN?y;Tv' mwqu-n;sihã,uTvm;tRvn;x’ sevnICz¼d;&j;p[;du.;Rv" bâStgudÉvõl=,' p[;guÿ_Émit §otoÉvõ' tu p[Ty;:y;yopcret( ¬õOtxLy' tu =tÉv/;ne-

ata UrdhvaM srotasAM mUlaviddhalakSaNamupadekSyAmaH tAni tu prANAnnodakarasara-ktamAMsamedomUtrapurISafukrArtavavahAni yeSvadhikAraH ekeSAM bahUni eteSAM vi-feSA bahavaH tatra prANavahe dve tayormUlaM hqdayaM rasavAhinyafca dhamanyaH tatra vi-ddhasyAkrofanavinamanamohanabhramaNavepanAni maraNaM vA bhavatiannavahe dve tayormU-lamAmAfayo'nnavAhinyafcadhamanyaH tatra viddhasyAdhmAnaM fUlo'nnadveSafchardiH pipAsA'ndhya maraNaM ca\udakavahe dve tayormUlaM tAlu kloma ca tatra viddhasya pipAsA sadyomaraNaM ca rasa vahe dve tayormUlaM hqdayaM rasa vAhinyafca dhamanyaH tatra viddhasya foSaHprANavahaviddhavacca maraNaM tallizgAni ca raktavahe dve tayormUlaM yakqtplIhAnau raktavAhinyafca dhamanyaH tatra viddhasya fyAvAzgatA jvaro dAhaH pANDutA foNitAgamanaM raktanetratA ca mAMsavahe dve tayormUlaM snAyutvacaM raktavahAfca dhamanyaH tatra viddhasya fvayathurmAMsafoSaH sirAgranthayo maraNaM ca medovahe dve tayormUlaM kaTI vqkkau ca tatra viddhasya svedAgamanaM snigdhAzgatA tAlufoSaH sthUlafo phatA pipAsA ca mUtravahe dve tayormUlaM bastirmeDhraM ca tatra viddhasyAnaddhabastitA mUtranirodhaH stabdhameDhratA ca purISavahe dve tayormUlaM pakvAfayo gudaM ca tatra viddhasyAnAho durgandhatA grathitAntratA cafukravahe dve tayormUlaM stanau vqSaNau ca tatra viddhasya klIbatA cirAt praseko raktafukratA ca Artavahe dve tayormUlaM garbhAfaya ArtavavAhinyafca dhamanyaH tatra viddhAyA vandhyAtvaM maithu-nAsahiSNutvamArtavanAfafca sevanIcchedAdrujAprAdurbhAvaH bastigudaviddhalakSaNaM prAguktamiti srotoviddhaM tu pratyAkhyAyopacaret uddhqtafalyaM tu kSatavidhAne-

ata UrdhvaM srotasAM mUlaviddhalakSaNamupadekSyAmaH tAni tu prANAnnodakarasara-ktamAMsamedomUtrapurISafukrArtavavahAni yeSvadhikAraH ekeSAM bahUni eteSAM vi-feSA bahavaH tatra prANavahe dve tayormUlaM hqdayaM rasavAhinyafca dhamanyaH tatra vi-ddhasyAkrofanavinamanamohanabhramaNavepanAni maraNaM vA bhavatiannavahe dve tayormU-lamAmAfayo'nnavAhinyafcadhamanyaH tatra viddhasyAdhmAnaM fUlo'nnadveSafchardiH pipAsA'ndhya maraNaM caudakavahe dve tayormUlaM tAlu kloma ca tatra viddhasya pipAsA sadyomaraNaM ca rasa vahe dve tayormUlaM hqdayaM rasa vAhinyafca dhamanyaH tatra viddhasya foSaHprANavahaviddhavacca maraNaM tallizgAni ca raktavahe dve tayormUlaM yakqtplIhAnau raktavAhinyafca dhamanyaH tatra viddhasya fyAvAzgatA jvaro dAhaH pANDutA foNitAgamanaM raktanetratA ca mAMsavahe dve tayormUlaM snAyutvacaM raktavahAfca dhamanyaH tatra viddhasya fvayathurmAMsafoSaH sirAgranthayo maraNaM ca medovahe dve tayormUlaM kaTI vqkkau ca tatra viddhasya svedAgamanaM snigdhAzgatA tAlufoSaH sthUlafo phatA pipAsA ca mUtravahe dve tayormUlaM bastirmeDhraM ca tatra viddhasyAnaddhabastitA mUtranirodhaH stabdhameDhratA ca purISavahe dve tayormUlaM pakvAfayo gudaM ca tatra viddhasyAnAho durgandhatA grathitAntratA cafukravahe dve tayormUlaM stanau vqSaNau ca tatra viddhasya klIbatA cirAt praseko raktafukratA ca Artavahe dve tayormUlaM garbhAfaya ArtavavAhinyafca dhamanyaH tatra viddhAyA vandhyAtvaM maithu-nAsahiSNutvamArtavanAfafca sevanIcchedAdrujAprAdurbhAvaH bastigudaviddhalakSaNaM prAguktamiti srotoviddhaM tu pratyAkhyAyopacaret uddhqtafalyaM tu kSatavidhAne-

अत ऊर्ध्वं स्रोतसां मूलविद्धलक्षणमुपदेक्ष्यामः तानि तु प्राणान्नोदकरसर-क्तमांसमेदोमूत्रपुरीषशुक्रार्तववहानि येष्वधिकारः एकेषां बहूनि एतेषां वि-शेषा बहवः तत्र प्राणवहे द्वे तयोर्मूलं हृदयं रसवाहिन्यश्च धमन्यः तत्र वि-द्धस्याक्रोशनविनमनमोहनभ्रमणवेपनानि मरणं वा भवतिअन्नवहे द्वे तयोर्मू-लमामाशयोऽन्नवाहिन्यश्चधमन्यः तत्र विद्धस्याध्मानं शूलोऽन्नद्वेषश्छर्दिः पिपासाऽन्ध्य मरणं चउदकवहे द्वे तयोर्मूलं तालु क्लोम च तत्र विद्धस्य पिपासा सद्योमरणं च रस वहे द्वे तयोर्मूलं हृदयं रस वाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विद्धस्य शोषःप्राणवहविद्धवच्च मरणं तल्लिङ्गानि च रक्तवहे द्वे तयोर्मूलं यकृत्प्लीहानौ रक्तवाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विद्धस्य श्यावाङ्गता ज्वरो दाहः पाण्डुता शोणितागमनं रक्तनेत्रता च मांसवहे द्वे तयोर्मूलं स्नायुत्वचं रक्तवहाश्च धमन्यः तत्र विद्धस्य श्वयथुर्मांसशोषः सिराग्रन्थयो मरणं च मेदोवहे द्वे तयोर्मूलं कटी वृक्कौ च तत्र विद्धस्य स्वेदागमनं स्निग्धाङ्गता तालुशोषः स्थूलशो फता पिपासा च मूत्रवहे द्वे तयोर्मूलं बस्तिर्मेढ्रं च तत्र विद्धस्यानद्धबस्तिता मूत्रनिरोधः स्तब्धमेढ्रता च पुरीषवहे द्वे तयोर्मूलं पक्वाशयो गुदं च तत्र विद्धस्यानाहो दुर्गन्धता ग्रथितान्त्रता चशुक्रवहे द्वे तयोर्मूलं स्तनौ वृषणौ च तत्र विद्धस्य क्लीबता चिरात् प्रसेको रक्तशुक्रता च आर्तवहे द्वे तयोर्मूलं गर्भाशय आर्तववाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विद्धाया वन्ध्यात्वं मैथु-नासहिष्णुत्वमार्तवनाशश्च सेवनीच्छेदाद्रुजाप्रादुर्भावः बस्तिगुदविद्धलक्षणं प्रागुक्तमिति स्रोतोविद्धं तु प्रत्याख्यायोपचरेत् उद्धृतशल्यं तु क्षतविधाने-

अत ऊर्ध्वं स्रोतसां मूलविद्धलक्षणमुपदेक्ष्यामः तानि तु प्राणान्नोदकरसर-क्तमांसमेदोमूत्रपुरीषशुक्रार्तववहानि येष्वधिकारः एकेषां बहूनि एतेषां वि-शेषा बहवः तत्र प्राणवहे द्वे तयोर्मूलं हृदयं रसवाहिन्यश्च धमन्यः तत्र वि-द्धस्याक्रोशनविनमनमोहनभ्रमणवेपनानि मरणं वा भवतिअन्नवहे द्वे तयोर्मू-लमामाशयोऽन्नवाहिन्यश्चधमन्यः तत्र विद्धस्याध्मानं शूलोऽन्नद्वेषश्छर्दिः पिपासाऽन्ध्य मरणं चौदकवहे द्वे तयोर्मूलं तालु क्लोम च तत्र विद्धस्य पिपासा सद्योमरणं च रस वहे द्वे तयोर्मूलं हृदयं रस वाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विद्धस्य शोषःप्राणवहविद्धवच्च मरणं तल्लिङ्गानि च रक्तवहे द्वे तयोर्मूलं यकृत्प्लीहानौ रक्तवाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विद्धस्य श्यावाङ्गता ज्वरो दाहः पाण्डुता शोणितागमनं रक्तनेत्रता च मांसवहे द्वे तयोर्मूलं स्नायुत्वचं रक्तवहाश्च धमन्यः तत्र विद्धस्य श्वयथुर्मांसशोषः सिराग्रन्थयो मरणं च मेदोवहे द्वे तयोर्मूलं कटी वृक्कौ च तत्र विद्धस्य स्वेदागमनं स्निग्धाङ्गता तालुशोषः स्थूलशो फता पिपासा च मूत्रवहे द्वे तयोर्मूलं बस्तिर्मेढ्रं च तत्र विद्धस्यानद्धबस्तिता मूत्रनिरोधः स्तब्धमेढ्रता च पुरीषवहे द्वे तयोर्मूलं पक्वाशयो गुदं च तत्र विद्धस्यानाहो दुर्गन्धता ग्रथितान्त्रता चशुक्रवहे द्वे तयोर्मूलं स्तनौ वृषणौ च तत्र विद्धस्य क्लीबता चिरात् प्रसेको रक्तशुक्रता च आर्तवहे द्वे तयोर्मूलं गर्भाशय आर्तववाहिन्यश्च धमन्यः तत्र विद्धाया वन्ध्यात्वं मैथु-नासहिष्णुत्वमार्तवनाशश्च सेवनीच्छेदाद्रुजाप्रादुर्भावः बस्तिगुदविद्धलक्षणं प्रागुक्तमिति स्रोतोविद्धं तु प्रत्याख्यायोपचरेत् उद्धृतशल्यं तु क्षतविधाने-


12429

ÉvxeWtStu gÉ.R,I p[qmiÃtIytOtIym;seWu m/urxIt{ vp[;ym;h;rmusevet ÉvxeWtStu tOtIye Wi·k*dn' pys; .ojyet( ctuqeR dÝ; pme pys; WÏe sipRWeTyekƒ ctuqeR pyonvnIts' sO·m;h;ryeÆ;©lm;'ssiht' ú´m¥' c .ojyet( pme =IrsipR"s'sO·' WÏe d'·^;ÉsõSy sipRWo m;];' p;yyed( yv;gU' v; s¢me sipR" pOqkªp

vifeSatastu garbhiNI prathamadvitIyatqtIyamAseSu madhurafItadra vaprAyamAhAramuseveta vifeSatastu tqtIye SaSTikaudanaM payasA bhojayet caturthe dadhnA paxcame payasA SaSThe sarpiSetyeke caturthe payonavanItasaM sqSTamAhArayejjAzgalamAMsasahitaM hqdyamannaM ca bhojayet paxcame kSIrasarpiHsaMsqSTaM SaSThe fvadaMSTrAsiddhasya sarpiSo mAtrAM pAyayed yavAgUM vA saptame sarpiH pqthakparNyAdisiddham evamApyAyate garbhaH aSTame ba-darodakena balAtibalAfatapuSpApalalapayodadhimastutailalavaNamadanaphalamadhu-ghqtamifreNA sthApayet purANapurISafuddh?rthamanulomanArthaM ca vAyoH tataH payo-madhara kaSAyasiddhena tailenAnuvAsayet anulome hi vAyau sukhaM prasUyate niru-padra vA ca bhavati ata UrdhvaM snigdhAbhiryavAgUbhirjAzgalarasaifcopakramedAprasava-

vifeSatastu garbhiNI prathamadvitIyatqtIyamAseSu madhurafItadra vaprAyamAhAramuseveta vifeSatastu tqtIye SaSTikaudanaM payasA bhojayet caturthe dadhnA paxcame payasA SaSThe sarpiSetyeke caturthe payonavanItasaM sqSTamAhArayejjAzgalamAMsasahitaM hqdyamannaM ca bhojayet paxcame kSIrasarpiHsaMsqSTaM SaSThe fvadaMSTrAsiddhasya sarpiSo mAtrAM pAyayed yavAgUM vA saptame sarpiH pqthakparNyAdisiddham evamApyAyate garbhaH aSTame ba-darodakena balAtibalAfatapuSpApalalapayodadhimastutailalavaNamadanaphalamadhu-ghqtamifreNA sthApayet purANapurISafurddhythamanulomanArthaM ca vAyoH tataH payo-madhara kaSAyasiddhena tailenAnuvAsayet anulome hi vAyau sukhaM prasUyate niru-padra vA ca bhavati ata UrdhvaM snigdhAbhiryavAgUbhirjAzgalarasaifcopakramedAprasava-

विशेषतस्तु गर्भिणी प्रथमद्वितीयतृतीयमासेषु मधुरशीतद्र वप्रायमाहारमुसेवेत विशेषतस्तु तृतीये षष्टिकौदनं पयसा भोजयेत् चतुर्थे दध्ना पञ्चमे पयसा षष्ठे सर्पिषेत्येके चतुर्थे पयोनवनीतसं सृष्टमाहारयेज्जाङ्गलमांससहितं हृद्यमन्नं च भोजयेत् पञ्चमे क्षीरसर्पिःसंसृष्टं षष्ठे श्वदंष्ट्रासिद्धस्य सर्पिषो मात्रां पाययेद् यवागूं वा सप्तमे सर्पिः पृथक्पर्ण्यादिसिद्धम् एवमाप्यायते गर्भः अष्टमे ब-दरोदकेन बलातिबलाशतपुष्पापललपयोदधिमस्तुतैललवणमदनफलमधु-घृतमिश्रेणा स्थापयेत् पुराणपुरीषशुद्ध्?र्थमनुलोमनार्थं च वायोः ततः पयो-मधर कषायसिद्धेन तैलेनानुवासयेत् अनुलोमे हि वायौ सुखं प्रसूयते निरु-पद्र वा च भवति अत ऊर्ध्वं स्निग्धाभिर्यवागूभिर्जाङ्गलरसैश्चोपक्रमेदाप्रसव-

विशेषतस्तु गर्भिणी प्रथमद्वितीयतृतीयमासेषु मधुरशीतद्र वप्रायमाहारमुसेवेत विशेषतस्तु तृतीये षष्टिकौदनं पयसा भोजयेत् चतुर्थे दध्ना पञ्चमे पयसा षष्ठे सर्पिषेत्येके चतुर्थे पयोनवनीतसं सृष्टमाहारयेज्जाङ्गलमांससहितं हृद्यमन्नं च भोजयेत् पञ्चमे क्षीरसर्पिःसंसृष्टं षष्ठे श्वदंष्ट्रासिद्धस्य सर्पिषो मात्रां पाययेद् यवागूं वा सप्तमे सर्पिः पृथक्पर्ण्यादिसिद्धम् एवमाप्यायते गर्भः अष्टमे ब-दरोदकेन बलातिबलाशतपुष्पापललपयोदधिमस्तुतैललवणमदनफलमधु-घृतमिश्रेणा स्थापयेत् पुराणपुरीषशुर्द्ध्य्थमनुलोमनार्थं च वायोः ततः पयो-मधर कषायसिद्धेन तैलेनानुवासयेत् अनुलोमे हि वायौ सुखं प्रसूयते निरु-पद्र वा च भवति अत ऊर्ध्वं स्निग्धाभिर्यवागूभिर्जाङ्गलरसैश्चोपक्रमेदाप्रसव-


12433

nvme m;És sUitk;g;rmen;' p[vexyet( p[xSte itQy;d* t];ár·'b[;÷,-=i]yvwXyxU{ ;,;' etrÿ_pItÕã,eWu .UÉmp[dexeWu ÉbLvNyg[o/ itNduk.-Ll;tkÉnÉmRtsv;Rg;r' yq;sÄä' tNmypyRûÖ smupÉl¢É.Éÿ' suÉv.ÿ_-párCzd' p[;Gd(v;r' dÉ=,Ã;r' v;Œ·hSt;yt' ctuhRStÉvStOt' r=;m©l-

navame mAsi sUtikAgAramenAM pravefayet prafaste tithyAdau tatrAriSTaMbrAhmaNa-kSatriyavaifyafUdra ?ANAM fvetaraktapItakqSNeSu bhUmipradefeSu bilvanyagrodha tindukabha-llAtakanirmitasarvAgAraM yathAsazkhyaM tanmayaparyazkaM samupaliptabhittiM suvibhakta-paricchadaM prAgdvAraM dakSiNadvAraM vA'STahastAyataM caturhastavistqtaM rakSAmazgala-

navame mAsi sUtikAgAramenAM pravefayet prafaste tithyAdau tatrAriSTaMbrAhmaNa-kSatriyavaifyafUdrA NAM fvetaraktapItakqSNeSu bhUmipradefeSu bilvanyagrodha tindukabha-llAtakanirmitasarvAgAraM yathAsazkhyaM tanmayaparyazkaM samupaliptabhittiM suvibhakta-paricchadaM prAgdvAraM dakSiNadvAraM vA'STahastAyataM caturhastavistqtaM rakSAmazgala-

नवमे मासि सूतिकागारमेनां प्रवेशयेत् प्रशस्ते तिथ्यादौ तत्रारिष्टंब्राह्मण-क्षत्रियवैश्यशूद्र ?ाणां श्वेतरक्तपीतकृष्णेषु भूमिप्रदेशेषु बिल्वन्यग्रोध तिन्दुकभ-ल्लातकनिर्मितसर्वागारं यथासङ्ख्यं तन्मयपर्यङ्कं समुपलिप्तभित्तिं सुविभक्त-परिच्छदं प्राग्द्वारं दक्षिणद्वारं वाऽष्टहस्तायतं चतुर्हस्तविस्तृतं रक्षामङ्गल-

नवमे मासि सूतिकागारमेनां प्रवेशयेत् प्रशस्ते तिथ्यादौ तत्रारिष्टंब्राह्मण-क्षत्रियवैश्यशूद्रा णां श्वेतरक्तपीतकृष्णेषु भूमिप्रदेशेषु बिल्वन्यग्रोध तिन्दुकभ-ल्लातकनिर्मितसर्वागारं यथासङ्ख्यं तन्मयपर्यङ्कं समुपलिप्तभित्तिं सुविभक्त-परिच्छदं प्राग्द्वारं दक्षिणद्वारं वाऽष्टहस्तायतं चतुर्हस्तविस्तृतं रक्षामङ्गल-


12493

aq;pr;ŒptNTy;n;h;?m;n* kÚ¨te tSm;t( k<#mSy;" kƒxvei·ty;Œ©-ŸLy; p[mOjet( k$uk;l;buÕtve/nsWRpspRÉnmoRk“v;R k$utwlÉvÉmÅwyoRÉn-mu%' /Upyet( l;©lImUlkLkƒn v;ŒSy; p;É,p;dtlm;ÉlMpet( mUÉÝR v;ŒSy; mh;vO==Irmnusecyet( kÚÏl;©lImUlkLkù v; m´mU]yorNy-tre, p;yyet( x;lmUlkLkù v; ÉpPpLy;id' v; m´enÉsõ;qRkkÚÏl;-©lImh;vO==IrÉmÅe, sur;m<@¼n v;ŒSq;pyet( Etwrev Ésõen Ésõ;qR-

athAparA'patantyAnAhAdhmAnau kurute tasmAt kaNThamasyAH kefaveSTitayA'zga-?ulyA pramqjet kaTukAlAbukqtavedhanasarSapasarpanirmokairvA kaTutailavimifrairyoni-mukhaM dhUpayet lAzgalImUlakalkena vA'syA pANipAdatalamAlimpet mUrdhni vA'syA mahAvqkSakSIramanusecayet kuSThalAzgalImUlakalkaM vA madyamUtrayoranya-tareNa pAyayet fAlamUlakalkaM vA pippalyAdiM vA madyenasiddhArthakakuSThalA-zgalImahAvqkSakSIramifreNa surAmaNDena vA'sthApayet etaireva siddhena siddhArtha-

athAparA'patantyAnAhAdhmAnau kurute tasmAt kaNThamasyAH kefaveSTitayA'zga-lyuA! pramqjet kaTukAlAbukqtavedhanasarSapasarpanirmokairvA kaTutailavimifrairyoni-mukhaM dhUpayet lAzgalImUlakalkena vA'syA pANipAdatalamAlimpet mUrdhni vA'syA mahAvqkSakSIramanusecayet kuSThalAzgalImUlakalkaM vA madyamUtrayoranya-tareNa pAyayet fAlamUlakalkaM vA pippalyAdiM vA madyenasiddhArthakakuSThalA-zgalImahAvqkSakSIramifreNa surAmaNDena vA'sthApayet etaireva siddhena siddhArtha-

अथापराऽपतन्त्यानाहाध्मानौ कुरुते तस्मात् कण्ठमस्याः केशवेष्टितयाऽङ्ग-?ुल्या प्रमृजेत् कटुकालाबुकृतवेधनसर्षपसर्पनिर्मोकैर्वा कटुतैलविमिश्रैर्योनि-मुखं धूपयेत् लाङ्गलीमूलकल्केन वाऽस्या पाणिपादतलमालिम्पेत् मूर्ध्नि वाऽस्या महावृक्षक्षीरमनुसेचयेत् कुष्ठलाङ्गलीमूलकल्कं वा मद्यमूत्रयोरन्य-तरेण पाययेत् शालमूलकल्कं वा पिप्पल्यादिं वा मद्येनसिद्धार्थककुष्ठला-ङ्गलीमहावृक्षक्षीरमिश्रेण सुरामण्डेन वाऽस्थापयेत् एतैरेव सिद्धेन सिद्धार्थ-

अथापराऽपतन्त्यानाहाध्मानौ कुरुते तस्मात् कण्ठमस्याः केशवेष्टितयाऽङ्ग-ल्युआ! प्रमृजेत् कटुकालाबुकृतवेधनसर्षपसर्पनिर्मोकैर्वा कटुतैलविमिश्रैर्योनि-मुखं धूपयेत् लाङ्गलीमूलकल्केन वाऽस्या पाणिपादतलमालिम्पेत् मूर्ध्नि वाऽस्या महावृक्षक्षीरमनुसेचयेत् कुष्ठलाङ्गलीमूलकल्कं वा मद्यमूत्रयोरन्य-तरेण पाययेत् शालमूलकल्कं वा पिप्पल्यादिं वा मद्येनसिद्धार्थककुष्ठला-ङ्गलीमहावृक्षक्षीरमिश्रेण सुरामण्डेन वाऽस्थापयेत् एतैरेव सिद्धेन सिद्धार्थ-


12505

tto yq;v,| /;]Imupey;Nm?ymp[m;,;' m?ymvySk;ás;âmrog;' xIlvtImcpl;mlolup;mÕx;mSqUl;'p[s¥=Ir;mlMb*ÏI mlMbo ?vRSt nImVy©;mVysÉnnI' jIvÃTs;' doG?r´' vTsl;m=u{ kÉmR,I' kÚle j;t;mto .UÉyÏw’ gu,wrâNvt;' Xy;m;m;roGyblvOõye b;lSy t]o?vRStnI kr;l' kÚy;Rt( lMbStnI n;Ésk;mu%' z;dÉyTv; mr,m;p;dyet( tt" p[xSt;y;' itq* Éxr"˜;tmhtv;ssmud„Ÿ%' ÉxxumupveXy /;]I' p[;„Ÿ%I' copveXy dÉ=,' Stn'

tato yathAvarNaM dhAtrImupeyAnmadhyamapramANAM madhyamavayaskAsi?mirogAM fIlavatImacapalAmalolupAmakqfAmasthUlAMprasannakSIrAmalambauSThI malambo rdhvasta nImavyazgAmavyasaninIM jIvadvatsAM dogdhradyaM vatsalAmakSudra karmiNIM kule jAtAmato bhUyiSThaifca guNairanvitAM fyAmAmArogyabalavqddhaye bAlasya tatrordhvastanI karAlaM kuryAt lambastanI nAsikAmukhaM chAdayitvA maraNamApAdayet tataH prafastAyAM tithau firaHsnAtamahatavAsasamudazmukhaM fifumupavefya dhAtrIM prAzmukhIM copavefya dakSiNaM stanaM

tato yathAvarNaM dhAtrImupeyAnmadhyamapramANAM madhyamavayaskAsiA!mirogAM fIlavatImacapalAmalolupAmakqfAmasthUlAMprasannakSIrAmalambauSThI malambo rdhvasta nImavyazgAmavyasaninIM jIvadvatsAM dogdhradyaM vatsalAmakSudra karmiNIM kule jAtAmato bhUyiSThaifca guNairanvitAM fyAmAmArogyabalavqddhaye bAlasya tatrordhvastanI karAlaM kuryAt lambastanI nAsikAmukhaM chAdayitvA maraNamApAdayet tataH prafastAyAM tithau firaHsnAtamahatavAsasamudazmukhaM fifumupavefya dhAtrIM prAzmukhIM copavefya dakSiNaM stanaM

ततो यथावर्णं धात्रीमुपेयान्मध्यमप्रमाणां मध्यमवयस्कासि?मिरोगां शीलवतीमचपलामलोलुपामकृशामस्थूलांप्रसन्नक्षीरामलम्बौष्ठी मलम्बो र्ध्वस्त नीमव्यङ्गामव्यसनिनीं जीवद्वत्सां दोग्ध्रद्यं वत्सलामक्षुद्र कर्मिणीं कुले जातामतो भूयिष्ठैश्च गुणैरन्वितां श्यामामारोग्यबलवृद्धये बालस्य तत्रोर्ध्वस्तनी करालं कुर्यात् लम्बस्तनी नासिकामुखं छादयित्वा मरणमापादयेत् ततः प्रशस्तायां तिथौ शिरःस्नातमहतवाससमुदङ्मुखं शिशुमुपवेश्य धात्रीं प्राङ्मुखीं चोपवेश्य दक्षिणं स्तनं

ततो यथावर्णं धात्रीमुपेयान्मध्यमप्रमाणां मध्यमवयस्कासिआ!मिरोगां शीलवतीमचपलामलोलुपामकृशामस्थूलांप्रसन्नक्षीरामलम्बौष्ठी मलम्बो र्ध्वस्त नीमव्यङ्गामव्यसनिनीं जीवद्वत्सां दोग्ध्रद्यं वत्सलामक्षुद्र कर्मिणीं कुले जातामतो भूयिष्ठैश्च गुणैरन्वितां श्यामामारोग्यबलवृद्धये बालस्य तत्रोर्ध्वस्तनी करालं कुर्यात् लम्बस्तनी नासिकामुखं छादयित्वा मरणमापादयेत् ततः प्रशस्तायां तिथौ शिरःस्नातमहतवाससमुदङ्मुखं शिशुमुपवेश्य धात्रीं प्राङ्मुखीं चोपवेश्य दक्षिणं स्तनं


12507

/*tmIWTpár§utmÉ.mN} y mN]e,;nen p;yyet( 25

dhautamISatparisrutamabhima ntr?ya mantreNAnena pAyayet 25

dhautamISatparisrutamabhimantr! ya mantreNAnena pAyayet 25

धौतमीषत्परिस्रुतमभिम न्त्र्?य मन्त्रेणानेन पाययेत् २५

धौतमीषत्परिस्रुतमभिमन्त्र्! य मन्त्रेणानेन पाययेत् २५


12529

/;} y;Stu gu¨É..oRJywÉvRWmwdoRWlwStq;

dhA tr?yAstu gurubhirbhojyairviSamairdoSalaistathA

dhAtr! yAstu gurubhirbhojyairviSamairdoSalaistathA

धा त्र्?यास्तु गुरुभिर्भोज्यैर्विषमैर्दोषलैस्तथा

धात्र्! यास्तु गुरुभिर्भोज्यैर्विषमैर्दोषलैस्तथा


12551

teWu yq;É.iht' mOÃCz¼dnIym*W/' m;]y; =IrpSy =IrsipRW; s'yuÿ_ù Évd?y;t( /;} y;’ kƒvl' =Ir;¥;dSy;TmÉn /;} y;’ pUvRvt( a¥;dSy kW;y;dIn;TmNyev n /;} y;" 37

teSu yathAbhihitaM mqdvacchedanIyamauSadhaM mAtrayA kSIrapasya kSIrasarpiSA saMyuktaM vidadhyAt dhA tr?yAfca kevalaM kSIrAnnAdasyAtmani dhA tr?yAfca pUrvavat annAdasya kaSAyAdInAtmanyeva na dhA tr?yAH 37

teSu yathAbhihitaM mqdvacchedanIyamauSadhaM mAtrayA kSIrapasya kSIrasarpiSA saMyuktaM vidadhyAt dhAtr! yAfca kevalaM kSIrAnnAdasyAtmani dhAtr! yAfca pUrvavat annAdasya kaSAyAdInAtmanyeva na dhAtr! yAH 37

तेषु यथाभिहितं मृद्वच्छेदनीयमौषधं मात्रया क्षीरपस्य क्षीरसर्पिषा संयुक्तं विदध्यात् धा त्र्?याश्च केवलं क्षीरान्नादस्यात्मनि धा त्र्?याश्च पूर्ववत् अन्नादस्य कषायादीनात्मन्येव न धा त्र्?याः ३७

तेषु यथाभिहितं मृद्वच्छेदनीयमौषधं मात्रया क्षीरपस्य क्षीरसर्पिषा संयुक्तं विदध्यात् धात्र्! याश्च केवलं क्षीरान्नादस्यात्मनि धात्र्! याश्च पूर्ववत् अन्नादस्य कषायादीनात्मन्येव न धात्र्! याः ३७


12581

=Ir;h;r;y sipR" p;yyet( Ésõ;qRkvc;m;'sIpySy;p;m;gRxt;vrI s;árv;b[;÷IÉpPplIhár{ ;kÚÏswN/vÉsõ' =Ir;¥;d;y m/ukvc;

kSIrAhArAya sarpiH pAyayet siddhArthakavacAmAMsIpayasyApAmArgafatAvarI sArivAbrAhmIpippalIharidra ?AkuSThasaindhavasiddhaM kSIrAnnAdAya madhukavacA

kSIrAhArAya sarpiH pAyayet siddhArthakavacAmAMsIpayasyApAmArgafatAvarI sArivAbrAhmIpippalIharidrA kuSThasaindhavasiddhaM kSIrAnnAdAya madhukavacA

क्षीराहाराय सर्पिः पाययेत् सिद्धार्थकवचामांसीपयस्यापामार्गशतावरी सारिवाब्राह्मीपिप्पलीहरिद्र ?ाकुष्ठसैन्धवसिद्धं क्षीरान्नादाय मधुकवचा

क्षीराहाराय सर्पिः पाययेत् सिद्धार्थकवचामांसीपयस्यापामार्गशतावरी सारिवाब्राह्मीपिप्पलीहरिद्रा कुष्ठसैन्धवसिद्धं क्षीरान्नादाय मधुकवचा


12583

ÉpPplI Éc]ki] fl;Ésõm( a¥;d;y iÃpmUlI=Irtgr.{ d;¨ márcm/ukÉv@©{ ;=É/Rb[;÷IÉsõ;' ten;roGyblme/;yU'iW Éxxo.Rv²Nt 45

pippalI citrakatri phalAsiddham annAdAya dvipaxcamUlIkSIratagarabhadra dAru maricamadhukaviDazgadra ?AkSardhibrAhmIsiddhAM tenArogyabalamedhAyUMSi fiforbhavanti 45

pippalI citrakatri phalAsiddham annAdAya dvipaxcamUlIkSIratagarabhadra dAru maricamadhukaviDazgadrA kSardhibrAhmIsiddhAM tenArogyabalamedhAyUMSi fiforbhavanti 45

पिप्पली चित्रकत्रि फलासिद्धम् अन्नादाय द्विपञ्चमूलीक्षीरतगरभद्र दारु मरिचमधुकविडङ्गद्र ?ाक्षर्धिब्राह्मीसिद्धां तेनारोग्यबलमेधायूंषि शिशोर्भवन्ति ४५

पिप्पली चित्रकत्रि फलासिद्धम् अन्नादाय द्विपञ्चमूलीक्षीरतगरभद्र दारु मरिचमधुकविडङ्गद्रा क्षर्धिब्राह्मीसिद्धां तेनारोग्यबलमेधायूंषि शिशोर्भवन्ति ४५


12603

mTkÚ,gN/; yq; pur; /;} y;" StNymÉ.lWit tq; n;É.lWtIit s;m;Nyen g[hopsO·l=,muÿ_ù ÉvStre,oÿre v+y;m" 51

matkuNagandhA yathA purA dhA tr?yAH stanyamabhilaSati tathA nAbhilaSatIti sAmAnyena grahopasqSTalakSaNamuktaM vistareNottare vakSyAmaH 51

matkuNagandhA yathA purA dhAtr! yAH stanyamabhilaSati tathA nAbhilaSatIti sAmAnyena grahopasqSTalakSaNamuktaM vistareNottare vakSyAmaH 51

मत्कुणगन्धा यथा पुरा धा त्र्?याः स्तन्यमभिलषति तथा नाभिलषतीति सामान्येन ग्रहोपसृष्टलक्षणमुक्तं विस्तरेणोत्तरे वक्ष्यामः ५१

मत्कुणगन्धा यथा पुरा धात्र्! याः स्तन्यमभिलषति तथा नाभिलषतीति सामान्येन ग्रहोपसृष्टलक्षणमुक्तं विस्तरेणोत्तरे वक्ष्यामः ५१


12609

m;vhet( Ép} y/m;RqRk;mp[j;" p[;PSytIit 53

mAvahet pi tr?yadharmArthakAmaprajAH prApsyatIti 53

mAvahet pitr! yadharmArthakAmaprajAH prApsyatIti 53

मावहेत् पि त्र्?यधर्मार्थकामप्रजाः प्राप्स्यतीति ५३

मावहेत् पित्र्! यधर्मार्थकामप्रजाः प्राप्स्यतीति ५३


12623

t] pUvoRÿ_“" k;r,w" pitãyit g.eR g.;Rxyk$IvÍ,bâStxUl;Én rÿ_d-xRn' c t] xItw" párWek;vg;hp[deh;idÉ.¨pcreÆIvnIy êt=Irp;nw’ g.RSfÚr,e muümuRüStTsN/;r,;q| =IrmuTpl;idÉsõ' p;yyet( p[§'sm;ne sd;hp;RpOÏxUl;sOGdr;n;hmU]s©;" Sq;n;t( Sq;n' .c p[£;mit g.eR koÏe s'rM." t] ²˜G/xIt;" É£y;" vedn;y;' mh;sh;=u{ sh;m/uk-d'·^;k<$k;árk;Ésõ' py" xkœr;=*{ ÉmÅ' p;yyet( mU]s©¼ d.;RidÉs-õm;n;he ih›±gusv*cRllxunvc;Ésõm( aTyq| §vit rÿ_ƒ koÏ;g;-árk;g;rmO²Tp<@sm©;/;tk¡kÚsumnvm;Élk;gwárksjRrsrs;ïncU,| m?(r;ŒvÉlç;t( yq;l;.'Nyg[o/; idTvkªp[v;lkLkù v; pys; p;yyet( ¬Tpl;idkLkù v; kxe¨ê©$;kx;lUkkLkù v; ête pys; ¬duMbr-fl*dkkNdKv;qen v; xkœr;m/um/ure, x;ÉlÉp·;' Nyg[o/;idSvr s-párpIt' v; vS];vyv' yoNy;' /;ryet( aq;ë·xoÉ,tvedn;y;' m/ukde-vd;¨mÉïÏ;pySy;Ésõ' py" p;yyet( tdev;XmNtkxt;vrIpySy;Ésõ' Évd;árgN/;idÉsõ' v; bOhtIÃyoTplxt;vrIs;árv;pySy;m/ukÉsõ' v; Evmup£;Nt;y; ¬p;vtRNte ¨jo g.R’;Py;yte VyvâSqte c g.eR gVyenoduMbrxl;$uÉsõen pys; .ojyet( atIte lv,˜hevJy;RÉ.yR v;gUÉ.¨¶;lk;dIn;' p;cnIyops'SÕt;É.¨p£met y;vNto m;s; g.RSy t;vNTyh;Én bSTyudrxUleWu pur;,gu@' dIpnIys'yuÿ_ù p;yyedár·' v; v;top{ vgOhItTv;t( §ots;' lIyte g.R" soŒitk;lmvitÏm;no Vy;p´te t;' mOdun; ˜h((id£me,opcret( ¬T£oxrss'Ésõ;mnLp˜eh;' y-v;gU' p;yyet( m;WitlÉbLvxl;$uÉsõ;n( v; kÚLm;W;n( .=yeNm/um;-?vIkù c;nuÉpbet( s¢r;]m( k;l;tItSq;ÉyÉn g.eR ÉvxeWt" s/; Ny-mudU%l muslen;É.hNy;iÃWme v; y;n;sne sevet v;t;É.p¥ Ev xu-ãyit g.R" sm;tu" kÚÉ=' n pUryit mNd' SpNdte c t' bOh,Iyw" pyoÉ.-m;|srsw’opcret( xu£xoÉ,t' v;yun;ŒÉ.p[p¥m v£;NtjIvm;?m;py-Tyudr' t' kd;Éc´ëCzyopx;Nt' nwgmeW;pútÉmit .;WNte tmev kd;Éct(

tatra pUrvoktaiH kAraNaiH patiSyati garbhe garbhAfayakaTIvazkSaNabastifUlAni raktada-rfanaM ca tatra fItaiH pariSekAvagAhapradehAdibhirupacarejjIvanIya fqtakSIrapAnaifca garbhasphuraNe muhurmuhustatsandhAraNArthaM kSIramutpalAdisiddhaM pAyayet prasraMsamAne sadAhapArfvapqSThafUlAsqgdarAnAhamUtrasazgAH sthAnAt sthAnaM bhaca prakrAmati garbhe koSThe saMrambhaH tatra snigdhafItAH kriyAH vedanAyAM mahAsahAkSudra sahAmadhuka-fvadaMSTrAkaNTakArikAsiddhaM payaH farkarAkSaudra mifraM pAyayet mUtrasazge darbhAdisi-ddhamAnAhe hizgusavaurcalalafunavacAsiddham atyarthaM sravati rakte koSThAgA-rikAgAramqtpiNDasamazgAdhAtakIkusumanavamAlikAgairikasarjarasarasAxjanacUrNaM madh?rA'valihyAt yathAlAbhaMnyagrodhA ditvakpravAlakalkaM vA payasA pAyayet utpalAdikalkaM vA kaferufqzgaTAkafAlUkakalkaM vA fqte payasA udumbara-phalaudakakandakvAthena vA farkarAmadhumadhureNa fAlipiSTAM nyagrodhAdisvara sa-paripItaM vA vastrAvayavaM yonyAM dhArayet athAdqSTafoNitavedanAyAM madhukade-vadArumaxjiSThApayasyAsiddhaM payaH pAyayet tadevAfmantakafatAvarIpayasyAsiddhaM vidArigandhAdisiddhaM vA bqhatIdvayotpalafatAvarIsArivApayasyAmadhukasiddhaM vA evamupakrAntAyA upAvartante rujo garbhafcApyAyate vyavasthite ca garbhe gavyenodumbarafalATusiddhena payasA bhojayet atIte lavaNasnahevarjyAbhirya vAgUbhiruddAlakAdInAM pAcanIyopasaMskqtAbhirupakrameta yAvanto mAsA garbhasya tAvantyahAni bastyudarafUleSu purANaguDaM dIpanIyasaMyuktaM pAyayedariSTaM vA vAtopadra vagqhItatvAt srotasAM lIyate garbhaH so'tikAlamavatiSThamAno vyApadyate tAM mqdunA snahdikrameNopacaret utkrofarasasaMsiddhAmanalpasnehAM ya-vAgUM pAyayet mASatilabilvafalATusiddhAn vA kulmASAn bhakSayenmadhumA-dhvIkaM cAnupibet saptarAtram kAlAtItasthAyini garbhe vifeSataH sadhA nya-mudUkhala musalenAbhihanyAdviSame vA yAnAsane seveta vAtAbhipanna eva fu-Syati garbhaH samAtuH kukSiM na pUrayati mandaM spandate ca taM bqhaNIyaiH payobhi-rmAMsarasaifcopacaret fukrafoNitaM vAyunA'bhiprapannama vakrAntajIvamAdhmApaya-tyudaraM taM kadAcidyadqcchayopafAntaM naigameSApahqtamiti bhASante tameva kadAcit

tatra pUrvoktaiH kAraNaiH patiSyati garbhe garbhAfayakaTIvazkSaNabastifUlAni raktada-rfanaM ca tatra fItaiH pariSekAvagAhapradehAdibhirupacarejjIvanIya fqtakSIrapAnaifca garbhasphuraNe muhurmuhustatsandhAraNArthaM kSIramutpalAdisiddhaM pAyayet prasraMsamAne sadAhapArfvapqSThafUlAsqgdarAnAhamUtrasazgAH sthAnAt sthAnaM bhaca prakrAmati garbhe koSThe saMrambhaH tatra snigdhafItAH kriyAH vedanAyAM mahAsahAkSudra sahAmadhuka-fvadaMSTrAkaNTakArikAsiddhaM payaH farkarAkSaudra mifraM pAyayet mUtrasazge darbhAdisi-ddhamAnAhe hizgusavaurcalalafunavacAsiddham atyarthaM sravati rakte koSThAgA-rikAgAramqtpiNDasamazgAdhAtakIkusumanavamAlikAgairikasarjarasarasAxjanacUrNaM madhrA'valihyAt yathAlAbhaMnyagrodhA ditvakpravAlakalkaM vA payasA pAyayet utpalAdikalkaM vA kaferufqzgaTAkafAlUkakalkaM vA fqte payasA udumbara-phalaudakakandakvAthena vA farkarAmadhumadhureNa fAlipiSTAM nyagrodhAdisvara sa-paripItaM vA vastrAvayavaM yonyAM dhArayet athAdqSTafoNitavedanAyAM madhukade-vadArumaxjiSThApayasyAsiddhaM payaH pAyayet tadevAfmantakafatAvarIpayasyAsiddhaM vidArigandhAdisiddhaM vA bqhatIdvayotpalafatAvarIsArivApayasyAmadhukasiddhaM vA evamupakrAntAyA upAvartante rujo garbhafcApyAyate vyavasthite ca garbhe gavyenodumbarafalATusiddhena payasA bhojayet atIte lavaNasnahevarjyAbhirya vAgUbhiruddAlakAdInAM pAcanIyopasaMskqtAbhirupakrameta yAvanto mAsA garbhasya tAvantyahAni bastyudarafUleSu purANaguDaM dIpanIyasaMyuktaM pAyayedariSTaM vA vAtopadra vagqhItatvAt srotasAM lIyate garbhaH so'tikAlamavatiSThamAno vyApadyate tAM mqdunA snahdikrameNopacaret utkrofarasasaMsiddhAmanalpasnehAM ya-vAgUM pAyayet mASatilabilvafalATusiddhAn vA kulmASAn bhakSayenmadhumA-dhvIkaM cAnupibet saptarAtram kAlAtItasthAyini garbhe vifeSataH sadhA nya-mudUkhala musalenAbhihanyAdviSame vA yAnAsane seveta vAtAbhipanna eva fu-Syati garbhaH samAtuH kukSiM na pUrayati mandaM spandate ca taM bqhaNIyaiH payobhi-rmAMsarasaifcopacaret fukrafoNitaM vAyunA'bhiprapannama vakrAntajIvamAdhmApaya-tyudaraM taM kadAcidyadqcchayopafAntaM naigameSApahqtamiti bhASante tameva kadAcit

तत्र पूर्वोक्तैः कारणैः पतिष्यति गर्भे गर्भाशयकटीवङ्क्षणबस्तिशूलानि रक्तद-र्शनं च तत्र शीतैः परिषेकावगाहप्रदेहादिभिरुपचरेज्जीवनीय शृतक्षीरपानैश्च गर्भस्फुरणे मुहुर्मुहुस्तत्सन्धारणार्थं क्षीरमुत्पलादिसिद्धं पाययेत् प्रस्रंसमाने सदाहपार्श्वपृष्ठशूलासृग्दरानाहमूत्रसङ्गाः स्थानात् स्थानं भच प्रक्रामति गर्भे कोष्ठे संरम्भः तत्र स्निग्धशीताः क्रियाः वेदनायां महासहाक्षुद्र सहामधुक-श्वदंष्ट्राकण्टकारिकासिद्धं पयः शर्कराक्षौद्र मिश्रं पाययेत् मूत्रसङ्गे दर्भादिसि-द्धमानाहे हिङ्गुसवौर्चललशुनवचासिद्धम् अत्यर्थं स्रवति रक्ते कोष्ठागा-रिकागारमृत्पिण्डसमङ्गाधातकीकुसुमनवमालिकागैरिकसर्जरसरसाञ्जनचूर्णं मध्?राऽवलिह्यात् यथालाभंन्यग्रोधा दित्वक्प्रवालकल्कं वा पयसा पाययेत् उत्पलादिकल्कं वा कशेरुशृङ्गटाकशालूककल्कं वा शृते पयसा उदुम्बर-फलौदककन्दक्वाथेन वा शर्करामधुमधुरेण शालिपिष्टां न्यग्रोधादिस्वर स-परिपीतं वा वस्त्रावयवं योन्यां धारयेत् अथादृष्टशोणितवेदनायां मधुकदे-वदारुमञ्जिष्ठापयस्यासिद्धं पयः पाययेत् तदेवाश्मन्तकशतावरीपयस्यासिद्धं विदारिगन्धादिसिद्धं वा बृहतीद्वयोत्पलशतावरीसारिवापयस्यामधुकसिद्धं वा एवमुपक्रान्ताया उपावर्तन्ते रुजो गर्भश्चाप्यायते व्यवस्थिते च गर्भे गव्येनोदुम्बरशलाटुसिद्धेन पयसा भोजयेत् अतीते लवणस्नहेवर्ज्याभिर्य वागूभिरुद्दालकादीनां पाचनीयोपसंस्कृताभिरुपक्रमेत यावन्तो मासा गर्भस्य तावन्त्यहानि बस्त्युदरशूलेषु पुराणगुडं दीपनीयसंयुक्तं पाययेदरिष्टं वा वातोपद्र वगृहीतत्वात् स्रोतसां लीयते गर्भः सोऽतिकालमवतिष्ठमानो व्यापद्यते तां मृदुना स्नह्दिक्रमेणोपचरेत् उत्क्रोशरससंसिद्धामनल्पस्नेहां य-वागूं पाययेत् माषतिलबिल्वशलाटुसिद्धान् वा कुल्माषान् भक्षयेन्मधुमा-ध्वीकं चानुपिबेत् सप्तरात्रम् कालातीतस्थायिनि गर्भे विशेषतः सधा न्य-मुदूखल मुसलेनाभिहन्याद्विषमे वा यानासने सेवेत वाताभिपन्न एव शु-ष्यति गर्भः समातुः कुक्षिं न पूरयति मन्दं स्पन्दते च तं बृहणीयैः पयोभि-र्मांसरसैश्चोपचरेत् शुक्रशोणितं वायुनाऽभिप्रपन्नम वक्रान्तजीवमाध्मापय-त्युदरं तं कदाचिद्यदृच्छयोपशान्तं नैगमेषापहृतमिति भाषन्ते तमेव कदाचित्

तत्र पूर्वोक्तैः कारणैः पतिष्यति गर्भे गर्भाशयकटीवङ्क्षणबस्तिशूलानि रक्तद-र्शनं च तत्र शीतैः परिषेकावगाहप्रदेहादिभिरुपचरेज्जीवनीय शृतक्षीरपानैश्च गर्भस्फुरणे मुहुर्मुहुस्तत्सन्धारणार्थं क्षीरमुत्पलादिसिद्धं पाययेत् प्रस्रंसमाने सदाहपार्श्वपृष्ठशूलासृग्दरानाहमूत्रसङ्गाः स्थानात् स्थानं भच प्रक्रामति गर्भे कोष्ठे संरम्भः तत्र स्निग्धशीताः क्रियाः वेदनायां महासहाक्षुद्र सहामधुक-श्वदंष्ट्राकण्टकारिकासिद्धं पयः शर्कराक्षौद्र मिश्रं पाययेत् मूत्रसङ्गे दर्भादिसि-द्धमानाहे हिङ्गुसवौर्चललशुनवचासिद्धम् अत्यर्थं स्रवति रक्ते कोष्ठागा-रिकागारमृत्पिण्डसमङ्गाधातकीकुसुमनवमालिकागैरिकसर्जरसरसाञ्जनचूर्णं मध्राऽवलिह्यात् यथालाभंन्यग्रोधा दित्वक्प्रवालकल्कं वा पयसा पाययेत् उत्पलादिकल्कं वा कशेरुशृङ्गटाकशालूककल्कं वा शृते पयसा उदुम्बर-फलौदककन्दक्वाथेन वा शर्करामधुमधुरेण शालिपिष्टां न्यग्रोधादिस्वर स-परिपीतं वा वस्त्रावयवं योन्यां धारयेत् अथादृष्टशोणितवेदनायां मधुकदे-वदारुमञ्जिष्ठापयस्यासिद्धं पयः पाययेत् तदेवाश्मन्तकशतावरीपयस्यासिद्धं विदारिगन्धादिसिद्धं वा बृहतीद्वयोत्पलशतावरीसारिवापयस्यामधुकसिद्धं वा एवमुपक्रान्ताया उपावर्तन्ते रुजो गर्भश्चाप्यायते व्यवस्थिते च गर्भे गव्येनोदुम्बरशलाटुसिद्धेन पयसा भोजयेत् अतीते लवणस्नहेवर्ज्याभिर्य वागूभिरुद्दालकादीनां पाचनीयोपसंस्कृताभिरुपक्रमेत यावन्तो मासा गर्भस्य तावन्त्यहानि बस्त्युदरशूलेषु पुराणगुडं दीपनीयसंयुक्तं पाययेदरिष्टं वा वातोपद्र वगृहीतत्वात् स्रोतसां लीयते गर्भः सोऽतिकालमवतिष्ठमानो व्यापद्यते तां मृदुना स्नह्दिक्रमेणोपचरेत् उत्क्रोशरससंसिद्धामनल्पस्नेहां य-वागूं पाययेत् माषतिलबिल्वशलाटुसिद्धान् वा कुल्माषान् भक्षयेन्मधुमा-ध्वीकं चानुपिबेत् सप्तरात्रम् कालातीतस्थायिनि गर्भे विशेषतः सधा न्य-मुदूखल मुसलेनाभिहन्याद्विषमे वा यानासने सेवेत वाताभिपन्न एव शु-ष्यति गर्भः समातुः कुक्षिं न पूरयति मन्दं स्पन्दते च तं बृहणीयैः पयोभि-र्मांसरसैश्चोपचरेत् शुक्रशोणितं वायुनाऽभिप्रपन्नम वक्रान्तजीवमाध्मापय-त्युदरं तं कदाचिद्यदृच्छयोपशान्तं नैगमेषापहृतमिति भाषन्ते तमेव कदाचित्


12641

ê©;$kù Ébs' { ;=; kxe¨ m/ukù Ést;

fqzgATakaM bisaM dra ?AkSA kaferu madhukaM sitA

fqzgATakaM bisaM drA kSA kaferu madhukaM sitA

शृङ्गाटकं बिसं द्र ?ाक्षा कशेरु मधुकं सिता

शृङ्गाटकं बिसं द्रा क्षा कशेरु मधुकं सिता


12724

t] Xy;v;¨,;.Stnu" xIt" Ép®CzloŒLp§;vI å=’$c$;ynxIl" SfÚr,;y;mtod.edvedn;bülo Énm;|s’eit v;t;t( É=p[j" pItnIl;." Ék'xukodk;.oã,§;vI d;hp;kr;gÉvk;rk;rI pItÉp@k;ju·’eit Ép-ÿ;t( p[ttc<@k<@Ubül" SqUl*Ï" StB/Ésr;˜;yuj;l;vtt" ki#n" p;<@±vv.;so mNdvedn" xuKlxIts;N{ Ép®Czl;§;vI gu¨’eit kf;t( p[v;ldlÉncyp[k;x" Õã,Sfo$Ép@k;j; lopÉctStur©Sq;ngâN/" svedno /Um;ynxIlo rÿ_§;vI ÉpÿÉl©’eit rÿ_;t( todd;h/Um;yn-p[;y" pIt;¨,;.StÃ,R§;vI ceit v;tÉpÿ;>y;' k<@UynxIl" sÉnSto-do å=o gu¨d;R¨,o muümuRü" xItÉp®Cz l;Lp§;vI ceit v;tXleãm>y;' gu¨" sd;h ¬ã," pItp;<@Ÿ§V( ceit ÉpÿXleãm>y;' å=StnuStodbül" su¢ ”v c rÿ_;¨,;.StÃ,;R§;vI ceit v;txoÉ,t;>y;' `Otm<@;.o mIn/;vntoygâN/mORduÉvRsPyuRã,Õã,§;vI ceit ÉpÿxoÉ,t;>y;' rÿ_o gu¨" ²˜G/" Ép®Czl" k,@Up[;y" âSqro srÿ_p;<@Ÿ§;vI ceit Xleãm-xoÉ,t;>y;' SfÚr,todd;h/Um;ynp[;y" pIttnurÿ_§;vI ceit v;tÉpÿ-xoÉ,te>y" k<@USfÚr,cumcum;ym;np[;y" p;<@Ÿ`nrÿ_;§;vI ceit v;-tXleãm xoÉ,te>y" d;hp;kr;gk<@Up[;y" p;<@Ÿ`nrÿ_;§;vI ceit Ép-ÿXleãmxoÉ,te>y" i]Év/v,Rvedn;§;vÉvxeWopet" pvn Épÿkfƒ>y" ÉndRhnÉnmRqnSfÚr,todd;hp;kr;gk<@USv;pbülo n;n;v,Rvdn;-§;vÉvxeWopet" pvnÉpÿkfxoÉ,te>y" Éj×;tl;.o mOdu" ²˜G/"

tatra fyAvAruNAbhastanuH fItaH picchilo'lpasrAvI rUkSafcaTacaTAyanafIlaH sphuraNAyAmatodabhedavedanAbahulo nirmAMsafceti vAtAt kSiprajaH pItanIlAbhaH kiMfukodakAbhoSNasrAvI dAhapAkarAgavikArakArI pItapiDakAjuSTafceti pi-ttAt pratatacaNDakaNDUbahulaH sthUlauSThaH stabdhasirAsnAyujAlAvatataH kaThinaH pANDvavabhAso mandavedanaH fuklafItasAndra picchilAsrAvI gurufceti kaphAt pravAladalanicayaprakAfaH kqSNasphoTapiDakAjA lopacitasturazgasthAnagandhiH savedano dhUmAyanafIlo raktasrAvI pittalizgafceti raktAt todadAhadhUmAyana-prAyaH pItAruNAbhastadvarNasrAvI ceti vAtapittAbhyAM kaNDUyanafIlaH sanisto-do rUkSo gururdAruNo muhurmuhuH fItapicchi lAlpasrAvI ceti vAtafleSmabhyAM guruH sadAha uSNaH pItapANDusrav? ceti pittafleSmabhyAM rUkSastanustodabahulaH supta iva ca raktAruNAbhastadvarNAsrAvI ceti vAtafoNitAbhyAM ghqtamaNDAbho mInadhAvanatoyagandhirmqdurvisarpyuSNakqSNasrAvI ceti pittafoNitAbhyAM rakto guruH snigdhaH picchilaH kaNaDUprAyaH sthiro saraktapANDusrAvI ceti fleSma-foNitAbhyAM sphuraNatodadAhadhUmAyanaprAyaH pItatanuraktasrAvI ceti vAtapitta-foNitebhyaH kaNDUsphuraNacumacumAyamAnaprAyaH pANDughanaraktAsrAvI ceti vA-tafleSma foNitebhyaH dAhapAkarAgakaNDUprAyaH pANDughanaraktAsrAvI ceti pi-ttafleSmafoNitebhyaH trividhavarNavedanAsrAvavifeSopetaH pavana pittakaphebhyaH nirdahananirmathanasphuraNatodadAhapAkarAgakaNDUsvApabahulo nAnAvarNavadanA-srAvavifeSopetaH pavanapittakaphafoNitebhyaH jihvAtalAbho mqduH snigdhaH

tatra fyAvAruNAbhastanuH fItaH picchilo'lpasrAvI rUkSafcaTacaTAyanafIlaH sphuraNAyAmatodabhedavedanAbahulo nirmAMsafceti vAtAt kSiprajaH pItanIlAbhaH kiMfukodakAbhoSNasrAvI dAhapAkarAgavikArakArI pItapiDakAjuSTafceti pi-ttAt pratatacaNDakaNDUbahulaH sthUlauSThaH stabdhasirAsnAyujAlAvatataH kaThinaH pANDvavabhAso mandavedanaH fuklafItasAndra picchilAsrAvI gurufceti kaphAt pravAladalanicayaprakAfaH kqSNasphoTapiDakAjA lopacitasturazgasthAnagandhiH savedano dhUmAyanafIlo raktasrAvI pittalizgafceti raktAt todadAhadhUmAyana-prAyaH pItAruNAbhastadvarNasrAvI ceti vAtapittAbhyAM kaNDUyanafIlaH sanisto-do rUkSo gururdAruNo muhurmuhuH fItapicchi lAlpasrAvI ceti vAtafleSmabhyAM guruH sadAha uSNaH pItapANDusrav! ceti pittafleSmabhyAM rUkSastanustodabahulaH supta iva ca raktAruNAbhastadvarNAsrAvI ceti vAtafoNitAbhyAM ghqtamaNDAbho mInadhAvanatoyagandhirmqdurvisarpyuSNakqSNasrAvI ceti pittafoNitAbhyAM rakto guruH snigdhaH picchilaH kaNaDUprAyaH sthiro saraktapANDusrAvI ceti fleSma-foNitAbhyAM sphuraNatodadAhadhUmAyanaprAyaH pItatanuraktasrAvI ceti vAtapitta-foNitebhyaH kaNDUsphuraNacumacumAyamAnaprAyaH pANDughanaraktAsrAvI ceti vA-tafleSma foNitebhyaH dAhapAkarAgakaNDUprAyaH pANDughanaraktAsrAvI ceti pi-ttafleSmafoNitebhyaH trividhavarNavedanAsrAvavifeSopetaH pavana pittakaphebhyaH nirdahananirmathanasphuraNatodadAhapAkarAgakaNDUsvApabahulo nAnAvarNavadanA-srAvavifeSopetaH pavanapittakaphafoNitebhyaH jihvAtalAbho mqduH snigdhaH

तत्र श्यावारुणाभस्तनुः शीतः पिच्छिलोऽल्पस्रावी रूक्षश्चटचटायनशीलः स्फुरणायामतोदभेदवेदनाबहुलो निर्मांसश्चेति वातात् क्षिप्रजः पीतनीलाभः किंशुकोदकाभोष्णस्रावी दाहपाकरागविकारकारी पीतपिडकाजुष्टश्चेति पि-त्तात् प्रततचण्डकण्डूबहुलः स्थूलौष्ठः स्तब्धसिरास्नायुजालावततः कठिनः पाण्ड्ववभासो मन्दवेदनः शुक्लशीतसान्द्र पिच्छिलास्रावी गुरुश्चेति कफात् प्रवालदलनिचयप्रकाशः कृष्णस्फोटपिडकाजा लोपचितस्तुरङ्गस्थानगन्धिः सवेदनो धूमायनशीलो रक्तस्रावी पित्तलिङ्गश्चेति रक्तात् तोददाहधूमायन-प्रायः पीतारुणाभस्तद्वर्णस्रावी चेति वातपित्ताभ्यां कण्डूयनशीलः सनिस्तो-दो रूक्षो गुरुर्दारुणो मुहुर्मुहुः शीतपिच्छि लाल्पस्रावी चेति वातश्लेष्मभ्यां गुरुः सदाह उष्णः पीतपाण्डुस्रव्? चेति पित्तश्लेष्मभ्यां रूक्षस्तनुस्तोदबहुलः सुप्त इव च रक्तारुणाभस्तद्वर्णास्रावी चेति वातशोणिताभ्यां घृतमण्डाभो मीनधावनतोयगन्धिर्मृदुर्विसर्प्युष्णकृष्णस्रावी चेति पित्तशोणिताभ्यां रक्तो गुरुः स्निग्धः पिच्छिलः कणडूप्रायः स्थिरो सरक्तपाण्डुस्रावी चेति श्लेष्म-शोणिताभ्यां स्फुरणतोददाहधूमायनप्रायः पीततनुरक्तस्रावी चेति वातपित्त-शोणितेभ्यः कण्डूस्फुरणचुमचुमायमानप्रायः पाण्डुघनरक्तास्रावी चेति वा-तश्लेष्म शोणितेभ्यः दाहपाकरागकण्डूप्रायः पाण्डुघनरक्तास्रावी चेति पि-त्तश्लेष्मशोणितेभ्यः त्रिविधवर्णवेदनास्रावविशेषोपेतः पवन पित्तकफेभ्यः निर्दहननिर्मथनस्फुरणतोददाहपाकरागकण्डूस्वापबहुलो नानावर्णवदना-स्रावविशेषोपेतः पवनपित्तकफशोणितेभ्यः जिह्वातलाभो मृदुः स्निग्धः

तत्र श्यावारुणाभस्तनुः शीतः पिच्छिलोऽल्पस्रावी रूक्षश्चटचटायनशीलः स्फुरणायामतोदभेदवेदनाबहुलो निर्मांसश्चेति वातात् क्षिप्रजः पीतनीलाभः किंशुकोदकाभोष्णस्रावी दाहपाकरागविकारकारी पीतपिडकाजुष्टश्चेति पि-त्तात् प्रततचण्डकण्डूबहुलः स्थूलौष्ठः स्तब्धसिरास्नायुजालावततः कठिनः पाण्ड्ववभासो मन्दवेदनः शुक्लशीतसान्द्र पिच्छिलास्रावी गुरुश्चेति कफात् प्रवालदलनिचयप्रकाशः कृष्णस्फोटपिडकाजा लोपचितस्तुरङ्गस्थानगन्धिः सवेदनो धूमायनशीलो रक्तस्रावी पित्तलिङ्गश्चेति रक्तात् तोददाहधूमायन-प्रायः पीतारुणाभस्तद्वर्णस्रावी चेति वातपित्ताभ्यां कण्डूयनशीलः सनिस्तो-दो रूक्षो गुरुर्दारुणो मुहुर्मुहुः शीतपिच्छि लाल्पस्रावी चेति वातश्लेष्मभ्यां गुरुः सदाह उष्णः पीतपाण्डुस्रव्! चेति पित्तश्लेष्मभ्यां रूक्षस्तनुस्तोदबहुलः सुप्त इव च रक्तारुणाभस्तद्वर्णास्रावी चेति वातशोणिताभ्यां घृतमण्डाभो मीनधावनतोयगन्धिर्मृदुर्विसर्प्युष्णकृष्णस्रावी चेति पित्तशोणिताभ्यां रक्तो गुरुः स्निग्धः पिच्छिलः कणडूप्रायः स्थिरो सरक्तपाण्डुस्रावी चेति श्लेष्म-शोणिताभ्यां स्फुरणतोददाहधूमायनप्रायः पीततनुरक्तस्रावी चेति वातपित्त-शोणितेभ्यः कण्डूस्फुरणचुमचुमायमानप्रायः पाण्डुघनरक्तास्रावी चेति वा-तश्लेष्म शोणितेभ्यः दाहपाकरागकण्डूप्रायः पाण्डुघनरक्तास्रावी चेति पि-त्तश्लेष्मशोणितेभ्यः त्रिविधवर्णवेदनास्रावविशेषोपेतः पवन पित्तकफेभ्यः निर्दहननिर्मथनस्फुरणतोददाहपाकरागकण्डूस्वापबहुलो नानावर्णवदना-स्रावविशेषोपेतः पवनपित्तकफशोणितेभ्यः जिह्वातलाभो मृदुः स्निग्धः


12822

s'®Kl·Xy;á?y;âm¨É/re v[,e p[CzdRn' ihtm(

saMkliSTafyAdhyi?mirudhire vraNe pracchardanaM hitam

saMkliSTafyAdhyiA!mirudhire vraNe pracchardanaM hitam

संक्लिष्टश्याध्यि?मिरुधिरे व्रणे प्रच्छर्दनं हितम्

संक्लिष्टश्याध्यिआ!मिरुधिरे व्रणे प्रच्छर्दनं हितम्


12938

m;tulu©rsopet;' s=*{ ;mitmidRt;m(

mAtuluzgarasopetAM sakSaudra ?AmatimarditAm

mAtuluzgarasopetAM sakSaudrA matimarditAm

मातुलुङ्गरसोपेतां सक्षौद्र ?ामतिमर्दिताम्

मातुलुङ्गरसोपेतां सक्षौद्रा मतिमर्दिताम्


12964

xo/ye{ opye°;Ép yuÿ_" xo/nrop,w" 67

fodhayedra ?opayeccApi yuktaH fodhanaropaNaiH 67

fodhayedro payeccApi yuktaH fodhanaropaNaiH 67

शोधयेद्र ?ोपयेच्चापि युक्तः शोधनरोपणैः ६७

शोधयेद्रो पयेच्चापि युक्तः शोधनरोपणैः ६७


12974

pKv' É.nÉÿ É.¥' c xo/ye{ opyeÿq;

pakvaM bhinatti bhinnaM ca fodhayedra ?opayettathA

pakvaM bhinatti bhinnaM ca fodhayedro payettathA

पक्वं भिनत्ति भिन्नं च शोधयेद्र ?ोपयेत्तथा

पक्वं भिनत्ति भिन्नं च शोधयेद्रो पयेत्तथा


12978

ropye{ op,Iyen =IrÉsõen sipRW;

ropayedra ?opaNIyena kSIrasiddhena sarpiSA

ropayedro paNIyena kSIrasiddhena sarpiSA

रोपयेद्र ?ोपणीयेन क्षीरसिद्धेन सर्पिषा

रोपयेद्रो पणीयेन क्षीरसिद्धेन सर्पिषा


12982

k;rye{ op,' twl' .eWjwSt´qoidtw"

kArayedra ?opaNaM tailaM bheSajaistadyathoditaiH

kArayedro paNaM tailaM bheSajaistadyathoditaiH

कारयेद्र ?ोपणं तैलं भेषजैस्तद्यथोदितैः

कारयेद्रो पणं तैलं भेषजैस्तद्यथोदितैः


12986

iÃhár{ ;yut;' kÚy;R{ op,;q;| rsÉ£y;m(

dviharidra ?AyutAM kuryAdra ?opaNArthAM rasakriyAm

dviharidrA yutAM kuryAdro paNArthAM rasakriyAm

द्विहरिद्र ?ायुतां कुर्याद्र ?ोपणार्थां रसक्रियाम्

द्विहरिद्रा युतां कुर्याद्रो पणार्थां रसक्रियाम्


13000

Svbud­?ä; c;Ép Év.jet( kW;y;idWu s¢su 76

svabuddha? cApi vibhajet kaSAyAdiSu saptasu 76

svabuddhyA cApi vibhajet kaSAyAdiSu saptasu 76

स्वबुद्ध? चापि विभजेत् कषायादिषु सप्तसु ७६

स्वबुद्ध्या चापि विभजेत् कषायादिषु सप्तसु ७६


13108

twl;ÿ_; cUÉ,Rt; .UÉm.Rve{ omvtI pun" 102

tailAktA cUrNitA bhUmirbhavedra ?omavatI punaH 102

tailAktA cUrNitA bhUmirbhavedro mavatI punaH 102

तैलाक्ता चूर्णिता भूमिर्भवेद्र ?ोमवती पुनः १०२

तैलाक्ता चूर्णिता भूमिर्भवेद्रो मवती पुनः १०२


13150

Er<@.UjRpUtIkhár{ ;,;' tu v;tje

eraNDabhUrjapUtIkaharidra ?ANAM tu vAtaje

eraNDabhUrjapUtIkaharidrA NAM tu vAtaje

एरण्डभूर्जपूतीकहरिद्र ?ाणां तु वातजे

एरण्डभूर्जपूतीकहरिद्रा णां तु वातजे


13279

a;yt;’tur§;’ } y§; m<@ÉlnStq;

AyatAfcaturasrAfca tr?yasrA maNDalinastathA

AyatAfcaturasrAfca tr! yasrA maNDalinastathA

आयताश्चतुरस्राश्च त्र्?यस्रा मण्डलिनस्तथा

आयताश्चतुरस्राश्च त्र्! यस्रा मण्डलिनस्तथा


13413

hár{ ; m/ukù cwv py" Sy;d] c;·mm( 38

haridra ?A madhukaM caiva payaH syAdatra cASTamam 38

haridrA madhukaM caiva payaH syAdatra cASTamam 38

हरिद्र ?ा मधुकं चैव पयः स्यादत्र चाष्टमम् ३८

हरिद्रा मधुकं चैव पयः स्यादत्र चाष्टमम् ३८


13515

ttStwlÉmd' kÚy;R{ op,;q| ÉcÉkTsk"

tatastailamidaM kuryAdra ?opaNArthaM cikitsakaH

tatastailamidaM kuryAdro paNArthaM cikitsakaH

ततस्तैलमिदं कुर्याद्र ?ोपणार्थं चिकित्सकः

ततस्तैलमिदं कुर्याद्रो पणार्थं चिकित्सकः


13571

v;syeÿwlpU,;Ry;' { o

vAsayettailapUrNAyAM dra ?oNyAM mAMsarasAfanam

vAsayettailapUrNAyAM dro NyAM mAMsarasAfanam

वासयेत्तैलपूर्णायां द्र ?ोण्यां मांसरसाशनम्

वासयेत्तैलपूर्णायां द्रो ण्यां मांसरसाशनम्


13633

i]vOõár{ ;m/ukkLk" pwÿe itlwyuRt" 93

trivqddharidra ?AmadhukakalkaH paitte tilairyutaH 93

trivqddharidrA madhukakalkaH paitte tilairyutaH 93

त्रिवृद्धरिद्र ?ामधुककल्कः पैत्ते तिलैर्युतः ९३

त्रिवृद्धरिद्रा मधुककल्कः पैत्ते तिलैर्युतः ९३


13684

a;¦eyeWu } yh;t( kÚy;Rº¦doWvxen v;

AgneyeSu tr?yahAt kuryAdbhagnadoSavafena vA

AgneyeSu tr! yahAt kuryAdbhagnadoSavafena vA

आग्नेयेषु त्र्?यहात् कुर्याद्भग्नदोषवशेन वा

आग्नेयेषु त्र्! यहात् कुर्याद्भग्नदोषवशेन वा


13770

twlpU,eR k$;he v; { o

tailapUrNe kaTAhe vA dra ?oNyAM vA fAyayennaram 30

tailapUrNe kaTAhe vA dro NyAM vA fAyayennaram 30

तैलपूर्णे कटाहे वा द्र ?ोण्यां वा शाययेन्नरम् ३०

तैलपूर्णे कटाहे वा द्रो ण्यां वा शाययेन्नरम् ३०


13854

¬ÿ_“ÉvR/;nwbuRd­?ä; c sMykª p[Õitm;nyet( 51

uktairvidhAnairbuddha? ca samyak prakqtimAnayet 51

uktairvidhAnairbuddhyA ca samyak prakqtimAnayet 51

उक्तैर्विधानैर्बुद्ध? च सम्यक् प्रकृतिमानयेत् ५१

उक्तैर्विधानैर्बुद्ध्या च सम्यक् प्रकृतिमानयेत् ५१


13890

ro/[' p[p*<@rIkù c tq; k;l;nus;áráv;â,m( 60

rodhraM prapauNDarIkaM ca tathA kAlAnusArivi?Nim 60

rodhraM prapauNDarIkaM ca tathA kAlAnusAriviA!Nim 60

रोध्रं प्रपौण्डरीकं च तथा कालानुसारिवि?णिम् ६०

रोध्रं प्रपौण्डरीकं च तथा कालानुसारिविआ!णिम् ६०


13999

Éb@;lnkÚloN{ ;,;' cmRgo

biDAlanakulondra ?ANAM carmagoNyAM mqgasya vA 17

biDAlanakulondrA NAM carmagoNyAM mqgasya vA 17

बिडालनकुलोन्द्र ?ाणां चर्मगोण्यां मृगस्य वा १७

बिडालनकुलोन्द्रा णां चर्मगोण्यां मृगस्य वा १७


14051

gN/vRhSt muãkknÿ_m;l;$åWkpUtIk;rGv/Éc]k;dIn;' p];

gandharvahasta muSkakanaktamAlATarUSakapUtIkAragvadhacitrakAdInAM patrANyAdra ?A?-Ni lavaNena sahodUkhale'vakSudya snehaghaTe prakSipyAvalipya gofakqdbhirdAhayet

gandharvahasta muSkakanaktamAlATarUSakapUtIkAragvadhacitrakAdInAM patrANyAdrA r!-Ni lavaNena sahodUkhale'vakSudya snehaghaTe prakSipyAvalipya gofakqdbhirdAhayet

गन्धर्वहस्त मुष्ककनक्तमालाटरूषकपूतीकारग्वधचित्रकादीनां पत्राण्याद्र ?ा?-णि लवणेन सहोदूखलेऽवक्षुद्य स्नेहघटे प्रक्षिप्यावलिप्य गोशकृद्भिर्दाहयेत्

गन्धर्वहस्त मुष्ककनक्तमालाटरूषकपूतीकारग्वधचित्रकादीनां पत्राण्याद्रा र्!-णि लवणेन सहोदूखलेऽवक्षुद्य स्नेहघटे प्रक्षिप्यावलिप्य गोशकृद्भिर्दाहयेत्


14057

v;trogeWu á”it k;<@lv,m(â 31

vAtarogeSu ?iti kANDalavaNam 31

vAtarogeSu i!iti kANDalavaNami! 31

वातरोगेषु ?िति काण्डलवणम् ३१

वातरोगेषु इ!इति काण्डलवणमि! ३१


14059

g<@Irpl;xkÚ$jÉbLv;kœ˜uçp;m;gRp;$l;p;ár.{ kn;deyIÕã,gN/;nIpÉnMbÉndRhNy$åWknÿ_m;lkpUitkbOhtIk<$k;árk;.Ll;tkƒ©ŸdIvwjyNtIkdlIb;ãpÃye=urkƒN{ v;¨,Itemo=k;xok; ”Tyev' vg| s-mUlp]x;%m;{ Rm;úTy lv,en sh s'sOJy pUvRv¶G?v; =;rkLpen p-ár§;Vy Évpcet( p[itv;p’;] ih›±Gv;idÉ." ÉpPpLy;idÉ.v;R ”Tyett( kLy;,klv,' v;trogguLmPlIh;ɦW©;jI,;RxoRŒrock;t;Rn;' k;s;-

?giNDIrapalAfakuTajabilvArkasnuhyapAmArgapATalApAribhadra kanAdeyIkqSNagandhAnIpanimbanirdahanyaTarUSakanaktamAlakapUtikabqhatIkaNTakArikAbhallAtakezgudIvaijayantIkadalIbASpadvayekSurakendra vAruNIfvatemokSakAfokA ityevaM vargaM sa-mUlapatrafAkhamArdra mAhqtya lavaNena saha saMsqjya pUrvavaddagdhvA kSArakalpena pa-risrAvya vipacet prativApafcAtra hizgvAdibhiH pippalyAdibhirvA ityetat kalyANakalavaNaM vAtarogagulmaplIhAgniSazgAjIrNArfo'rocakArtAnAM kAsA-

gaNDIrapalAfakuTajabilvArkasnuhyapAmArgapATalApAribhadra kanAdeyIkqSNagandhAnIpanimbanirdahanyaTarUSakanaktamAlakapUtikabqhatIkaNTakArikAbhallAtakezgudIvaijayantIkadalIbASpadvayekSurakendra vAruNIfvatemokSakAfokA ityevaM vargaM sa-mUlapatrafAkhamArdra mAhqtya lavaNena saha saMsqjya pUrvavaddagdhvA kSArakalpena pa-risrAvya vipacet prativApafcAtra hizgvAdibhiH pippalyAdibhirvA ityetat kalyANakalavaNaM vAtarogagulmaplIhAgniSazgAjIrNArfo'rocakArtAnAM kAsA-

?गिण्डीरपलाशकुटजबिल्वार्कस्नुह्यपामार्गपाटलापारिभद्र कनादेयीकृष्णगन्धानीपनिम्बनिर्दहन्यटरूषकनक्तमालकपूतिकबृहतीकण्टकारिकाभल्लातकेङ्गुदीवैजयन्तीकदलीबाष्पद्वयेक्षुरकेन्द्र वारुणीश्वतेमोक्षकाशोका इत्येवं वर्गं स-मूलपत्रशाखमार्द्र माहृत्य लवणेन सह संसृज्य पूर्ववद्दग्ध्वा क्षारकल्पेन प-रिस्राव्य विपचेत् प्रतिवापश्चात्र हिङ्ग्वादिभिः पिप्पल्यादिभिर्वा इत्येतत् कल्याणकलवणं वातरोगगुल्मप्लीहाग्निषङ्गाजीर्णार्शोऽरोचकार्तानां कासा-

ण्डीरपलाशकुटजबिल्वार्कस्नुह्यपामार्गपाटलापारिभद्र कनादेयीकृष्णगन्धानीपनिम्बनिर्दहन्यटरूषकनक्तमालकपूतिकबृहतीकण्टकारिकाभल्लातकेङ्गुदीवैजयन्तीकदलीबाष्पद्वयेक्षुरकेन्द्र वारुणीश्वतेमोक्षकाशोका इत्येवं वर्गं स-मूलपत्रशाखमार्द्र माहृत्य लवणेन सह संसृज्य पूर्ववद्दग्ध्वा क्षारकल्पेन प-रिस्राव्य विपचेत् प्रतिवापश्चात्र हिङ्ग्वादिभिः पिप्पल्यादिभिर्वा इत्येतत् कल्याणकलवणं वातरोगगुल्मप्लीहाग्निषङ्गाजीर्णार्शोऽरोचकार्तानां कासा-


14099

t] a;d;vev büv;tå=Ml;n;©;ëte m;g;Rvr,;ë·xoÉ,t msÕdLp; LpmvÉseÃ;tkop.y;t( tto vmn;idÉ.¨p£mw¨pp;´ p[its'sO·.ÿ_ù v;tp[ble pur;,`Ot' p;yyet( aj;=Ir' v;Œ/twl' m/uk;=yyuÿ_ù êg;l-Év¥;Ésõa' v; xkœr;m/um/ur' xu<#Iê©;$kkxe¨kÉsõ' v; Xy;m;-r;˜;suWvIêg;lÉv¥; pIlu xt;vrId'·^;iÃpmUlIÉsõ' v; iÃpmU-lIKv;q;·gu,Ésõen pys; m/ukmeWê©Id'·^;srl.{ d;¨vc;surÉ.-kLkp[tIv;p' twl' p;cÉyTv; p;n;idWUpyuïIt xt;vrI myUrkÉkÉ,ç-jmod;m/uk =IrÉvd;rIbl; itbl;tO,pmUlI Kv;qÉsõ' v; k;ko-Ly;idp[itv;p' bl;twl' xtp;kù veit v;thrmUlÉsõen c pys; pár-WecnmMlwv;R kÚvIRt yvm/uk“r,@itlvW;R.UÉ.v;R p[deh" k;yR" t] cUÉ,RteWu yvgo/Umitlmuím;WeWu p[Tyekx" k;kolI=Irk;kolIjIv kWR.kbl;itbl;Éb smO,;lêg;l Év¥;meWê©Iip[y;l xkœr;kxe-¨ksur É.vc;kLkÉmÅeWUpn;h;q| sipRStwlvs;mÆduG/Ésõ;" p p;ys; Vy;:y;t;" ˜Eeihkfls;roTk;árk; v; cUÉ,RteWu yvgo/Umit-lmuím;WeWu mTSyÉpÉxtvexv;ro v; ÉbLvpeÉxk;tgrdevd;¨srl;r;-˜;hre,ukÚÏxtpuãpwl;sur;dÉ/mStuyuÿ_ ¬pn;h" m;tulu©;MlswN/v`Ot-

tatra AdAveva bahuvAtarUkSamlAnAzgAdqte mArgAvaraNAdqSTafoNita masakqdalpA lpamavasixcedvAtakopabhayAt tato vamanAdibhirupakramairupapAdya pratisaMsqSTabhaktaM vAtaprabale purANaghqtaM pAyayet ajAkSIraM vA'dhatailaM madhukAkSayayuktaM fqgAla-vinnAsiddha\aM vA farkarAmadhumadhuraM fuNThIfqzgATakakaferukasiddhaM vA fyAmA-rAsnAsuSavIfqgAlavinnA pIlu fatAvarIfvadaMSTrAdvipaxcamUlIsiddhaM vA dvipaxcamU-lIkvAthASTaguNasiddhena payasA madhukameSafqzgIfvadaMSTrAsaralabhadra dAruvacAsurabhi-kalkapratIvApaM tailaM pAcayitvA pAnAdiSUpayuxjIta fatAvarI mayUrakakiNihya-jamodAmadhuka kSIravidArIbalA tibalAtqNapaxcamUlI kvAthasiddhaM vA kAko-lyAdiprativApaM balAtailaM fatapAkaM veti vAtaharamUlasiddhena ca payasA pari-SecanamamlairvA kurvIta yavamadhukairaNaDatilavarSAbhUbhirvA pradehaH kAryaH tatra cUrNiteSu yavagodhUmatilamudgamASeSu pratyekafaH kAkolIkSIrakAkolIjIva karSabhakabalAtibalAbi samqNAlafqgAla vinnAmeSafqzgIpriyAla farkarAkafe-rukasura bhivacAkalkamifreSUpanAhArthaM sarpistailavasAmajjadugdhasiddhAH paxca pAyasA vyAkhyAtAH sna\aihikaphalasArotkArikA vA cUrNiteSu yavagodhUmati-lamudgamASeSu matsyapifitavefavAro vA bilvapefikAtagaradevadArusaralArA-snAhareNukuSThafatapuSpailAsurAdadhimastuyukta upanAhaH mAtuluzgAmlasaindhavaghqta-

tatra AdAveva bahuvAtarUkSamlAnAzgAdqte mArgAvaraNAdqSTafoNita masakqdalpA lpamavasixcedvAtakopabhayAt tato vamanAdibhirupakramairupapAdya pratisaMsqSTabhaktaM vAtaprabale purANaghqtaM pAyayet ajAkSIraM vA'dhatailaM madhukAkSayayuktaM fqgAla-vinnAsiddhaaM vA farkarAmadhumadhuraM fuNThIfqzgATakakaferukasiddhaM vA fyAmA-rAsnAsuSavIfqgAlavinnA pIlu fatAvarIfvadaMSTrAdvipaxcamUlIsiddhaM vA dvipaxcamU-lIkvAthASTaguNasiddhena payasA madhukameSafqzgIfvadaMSTrAsaralabhadra dAruvacAsurabhi-kalkapratIvApaM tailaM pAcayitvA pAnAdiSUpayuxjIta fatAvarI mayUrakakiNihya-jamodAmadhuka kSIravidArIbalA tibalAtqNapaxcamUlI kvAthasiddhaM vA kAko-lyAdiprativApaM balAtailaM fatapAkaM veti vAtaharamUlasiddhena ca payasA pari-SecanamamlairvA kurvIta yavamadhukairaNaDatilavarSAbhUbhirvA pradehaH kAryaH tatra cUrNiteSu yavagodhUmatilamudgamASeSu pratyekafaH kAkolIkSIrakAkolIjIva karSabhakabalAtibalAbi samqNAlafqgAla vinnAmeSafqzgIpriyAla farkarAkafe-rukasura bhivacAkalkamifreSUpanAhArthaM sarpistailavasAmajjadugdhasiddhAH paxca pAyasA vyAkhyAtAH snaaihikaphalasArotkArikA vA cUrNiteSu yavagodhUmati-lamudgamASeSu matsyapifitavefavAro vA bilvapefikAtagaradevadArusaralArA-snAhareNukuSThafatapuSpailAsurAdadhimastuyukta upanAhaH mAtuluzgAmlasaindhavaghqta-

तत्र आदावेव बहुवातरूक्षम्लानाङ्गादृते मार्गावरणादृष्टशोणित मसकृदल्पा ल्पमवसिञ्चेद्वातकोपभयात् ततो वमनादिभिरुपक्रमैरुपपाद्य प्रतिसंसृष्टभक्तं वातप्रबले पुराणघृतं पाययेत् अजाक्षीरं वाऽधतैलं मधुकाक्षययुक्तं शृगाल-विन्नासिद्धअं वा शर्करामधुमधुरं शुण्ठीशृङ्गाटककशेरुकसिद्धं वा श्यामा-रास्नासुषवीशृगालविन्ना पीलु शतावरीश्वदंष्ट्राद्विपञ्चमूलीसिद्धं वा द्विपञ्चमू-लीक्वाथाष्टगुणसिद्धेन पयसा मधुकमेषशृङ्गीश्वदंष्ट्रासरलभद्र दारुवचासुरभि-कल्कप्रतीवापं तैलं पाचयित्वा पानादिषूपयुञ्जीत शतावरी मयूरककिणिह्य-जमोदामधुक क्षीरविदारीबला तिबलातृणपञ्चमूली क्वाथसिद्धं वा काको-ल्यादिप्रतिवापं बलातैलं शतपाकं वेति वातहरमूलसिद्धेन च पयसा परि-षेचनमम्लैर्वा कुर्वीत यवमधुकैरणडतिलवर्षाभूभिर्वा प्रदेहः कार्यः तत्र चूर्णितेषु यवगोधूमतिलमुद्गमाषेषु प्रत्येकशः काकोलीक्षीरकाकोलीजीव कर्षभकबलातिबलाबि समृणालशृगाल विन्नामेषशृङ्गीप्रियाल शर्कराकशे-रुकसुर भिवचाकल्कमिश्रेषूपनाहार्थं सर्पिस्तैलवसामज्जदुग्धसिद्धाः पञ्च पायसा व्याख्याताः स्नऐहिकफलसारोत्कारिका वा चूर्णितेषु यवगोधूमति-लमुद्गमाषेषु मत्स्यपिशितवेशवारो वा बिल्वपेशिकातगरदेवदारुसरलारा-स्नाहरेणुकुष्ठशतपुष्पैलासुरादधिमस्तुयुक्त उपनाहः मातुलुङ्गाम्लसैन्धवघृत-

तत्र आदावेव बहुवातरूक्षम्लानाङ्गादृते मार्गावरणादृष्टशोणित मसकृदल्पा ल्पमवसिञ्चेद्वातकोपभयात् ततो वमनादिभिरुपक्रमैरुपपाद्य प्रतिसंसृष्टभक्तं वातप्रबले पुराणघृतं पाययेत् अजाक्षीरं वाऽधतैलं मधुकाक्षययुक्तं शृगाल-विन्नासिद्धअं वा शर्करामधुमधुरं शुण्ठीशृङ्गाटककशेरुकसिद्धं वा श्यामा-रास्नासुषवीशृगालविन्ना पीलु शतावरीश्वदंष्ट्राद्विपञ्चमूलीसिद्धं वा द्विपञ्चमू-लीक्वाथाष्टगुणसिद्धेन पयसा मधुकमेषशृङ्गीश्वदंष्ट्रासरलभद्र दारुवचासुरभि-कल्कप्रतीवापं तैलं पाचयित्वा पानादिषूपयुञ्जीत शतावरी मयूरककिणिह्य-जमोदामधुक क्षीरविदारीबला तिबलातृणपञ्चमूली क्वाथसिद्धं वा काको-ल्यादिप्रतिवापं बलातैलं शतपाकं वेति वातहरमूलसिद्धेन च पयसा परि-षेचनमम्लैर्वा कुर्वीत यवमधुकैरणडतिलवर्षाभूभिर्वा प्रदेहः कार्यः तत्र चूर्णितेषु यवगोधूमतिलमुद्गमाषेषु प्रत्येकशः काकोलीक्षीरकाकोलीजीव कर्षभकबलातिबलाबि समृणालशृगाल विन्नामेषशृङ्गीप्रियाल शर्कराकशे-रुकसुर भिवचाकल्कमिश्रेषूपनाहार्थं सर्पिस्तैलवसामज्जदुग्धसिद्धाः पञ्च पायसा व्याख्याताः स्नऐहिकफलसारोत्कारिका वा चूर्णितेषु यवगोधूमति-लमुद्गमाषेषु मत्स्यपिशितवेशवारो वा बिल्वपेशिकातगरदेवदारुसरलारा-स्नाहरेणुकुष्ठशतपुष्पैलासुरादधिमस्तुयुक्त उपनाहः मातुलुङ्गाम्लसैन्धवघृत-


14101

ÉmÅa' m/uÉxg[umUlm;lepâStlkLko veit v;tp[ble 7

mifra\aM madhufigrumUlamAlepastilakalko veti vAtaprabale 7

mifraaM madhufigrumUlamAlepastilakalko veti vAtaprabale 7

मिश्रअं मधुशिग्रुमूलमालेपस्तिलकल्को वेति वातप्रबले ७

मिश्रअं मधुशिग्रुमूलमालेपस्तिलकल्को वेति वातप्रबले ७


14103

Épÿp[ble{ ;=;revtk$(flpySy;m/ukcNdnk;XmyRkW;y' xkœr;m/u m/ur' p;yyet( xt;vrIm/ukp$oli]fl;k$uroih,IkW;y' gu@UcIkW;y' v; ÉpÿJvrhr' v; cNdn;idkW;y' xkœr;m/um/ur' m/uritÿ_kW;yÉsõ' v; sipR" ÉbsmO,;l.{ ÉÅypµkkW;ye,;/R=Ire, párWek" =Ire=urswmR-/uárkxkœr;t<@Ÿlodk“v;R { ;=e=ukW;yÉmÅwv;R mStum´/;Ny;Mlw"jIv-nIyÉsõen v; sipRW;Œ>y©" xt/*t`Oten v; k;koLy;idkLkkW;y-ÉvpKven v; sipRW; x;ÉlWi·knl vïult;lIsê©;$kglo@äg*-rIgwár kxwvlpµ kpµp]p[.OitÉ./; Ny;RMl Ép·w" p[deho `OtÉmÅ" v;-

pittaprabaledra ?AkSArevatakaTphalapayasyAmadhukacandanakAfmaryakaSAyaM farkarAmadhu madhuraM pAyayet fatAvarImadhukapaTolatriphalAkaTurohiNIkaSAyaM guDUcIkaSAyaM vA pittajvaraharaM vA candanAdikaSAyaM farkarAmadhumadhuraM madhuratiktakaSAyasiddhaM vA sarpiH bisamqNAlabhadra friyapadmakakaSAyeNArdhakSIreNa pariSekaH kSIrekSurasairma-dhurikafarkarAtaNDulodakairvA dra ?AkSekSukaSAyamifrairvA mastumadyadhAnyAmlaiH\jIva-nIyasiddhena vA sarpiSA'bhyazgaH fatadhautaghqtena vA kAkolyAdikalkakaSAya-vipakvena vA sarpiSA fAliSaSTikanala vaxjulatAlIsafqzgATakagaloDyagau-rIgairi kafaivalapadma kapadmapatraprabhqtibhidhA rnyAmla piSTaiH pradeho ghqtamifraH vA-

pittaprabaledrA kSArevatakaTphalapayasyAmadhukacandanakAfmaryakaSAyaM farkarAmadhu madhuraM pAyayet fatAvarImadhukapaTolatriphalAkaTurohiNIkaSAyaM guDUcIkaSAyaM vA pittajvaraharaM vA candanAdikaSAyaM farkarAmadhumadhuraM madhuratiktakaSAyasiddhaM vA sarpiH bisamqNAlabhadra friyapadmakakaSAyeNArdhakSIreNa pariSekaH kSIrekSurasairma-dhurikafarkarAtaNDulodakairvA drA kSekSukaSAyamifrairvA mastumadyadhAnyAmlaiHjIva-nIyasiddhena vA sarpiSA'bhyazgaH fatadhautaghqtena vA kAkolyAdikalkakaSAya-vipakvena vA sarpiSA fAliSaSTikanala vaxjulatAlIsafqzgATakagaloDyagau-rIgairi kafaivalapadma kapadmapatraprabhqtibhidhA rnyAmla piSTaiH pradeho ghqtamifraH vA-

पित्तप्रबलेद्र ?ाक्षारेवतकट्फलपयस्यामधुकचन्दनकाश्मर्यकषायं शर्करामधु मधुरं पाययेत् शतावरीमधुकपटोलत्रिफलाकटुरोहिणीकषायं गुडूचीकषायं वा पित्तज्वरहरं वा चन्दनादिकषायं शर्करामधुमधुरं मधुरतिक्तकषायसिद्धं वा सर्पिः बिसमृणालभद्र श्रियपद्मककषायेणार्धक्षीरेण परिषेकः क्षीरेक्षुरसैर्म-धुरिकशर्करातण्डुलोदकैर्वा द्र ?ाक्षेक्षुकषायमिश्रैर्वा मस्तुमद्यधान्याम्लैःजीव-नीयसिद्धेन वा सर्पिषाऽभ्यङ्गः शतधौतघृतेन वा काकोल्यादिकल्ककषाय-विपक्वेन वा सर्पिषा शालिषष्टिकनल वञ्जुलतालीसशृङ्गाटकगलोड्यगौ-रीगैरि कशैवलपद्म कपद्मपत्रप्रभृतिभिधा र्न्याम्ल पिष्टैः प्रदेहो घृतमिश्रः वा-

पित्तप्रबलेद्रा क्षारेवतकट्फलपयस्यामधुकचन्दनकाश्मर्यकषायं शर्करामधु मधुरं पाययेत् शतावरीमधुकपटोलत्रिफलाकटुरोहिणीकषायं गुडूचीकषायं वा पित्तज्वरहरं वा चन्दनादिकषायं शर्करामधुमधुरं मधुरतिक्तकषायसिद्धं वा सर्पिः बिसमृणालभद्र श्रियपद्मककषायेणार्धक्षीरेण परिषेकः क्षीरेक्षुरसैर्म-धुरिकशर्करातण्डुलोदकैर्वा द्रा क्षेक्षुकषायमिश्रैर्वा मस्तुमद्यधान्याम्लैᳲईव-नीयसिद्धेन वा सर्पिषाऽभ्यङ्गः शतधौतघृतेन वा काकोल्यादिकल्ककषाय-विपक्वेन वा सर्पिषा शालिषष्टिकनल वञ्जुलतालीसशृङ्गाटकगलोड्यगौ-रीगैरि कशैवलपद्म कपद्मपत्रप्रभृतिभिधा र्न्याम्ल पिष्टैः प्रदेहो घृतमिश्रः वा-


14109

Xleãmp[ble Tv;mlkhár{ ;kW;y' m/um/ur' p;yyet( i]fl;kW;y' v; m/ukê©verhrItk¡itÿ_roih,IkLkù v; s=*{ ' mU]toyyorNytre, gu@-hrItk¡' v; .=yet; twlmU]=;rodksur;xuÿ_kfß*W/Én"Kv;qw’ pár-Wek" a;rGv/;idkW;ywvoRã,w" mStumU]sur;xuÿ_m/uks;árv;pµkÉsõ' v; `Otm>y©" itlsWRp;tsIyvcU,;RÉn Xleãm;tkkÉpTqm/uÉxg[uÉmÅ;É, =;rmU]Ép·;Én p[deh" etsWRpkLk" itl;gN/;kLk" ip[y;lselu-kÉpTqkLk" m/uÉxg[upunnRv;kLk" VyoWitÿ_;pOqkª p,IRvOhtIkLk ”TyeteW;' p p[deh;" su%oã,;" =;rodkÉp·;" x;Élp,IR pOâXnp,IR

fleSmaprabale tvAmalakaharidra ?AkaSAyaM madhumadhuraM pAyayet triphalAkaSAyaM vA madhukafqzgaveraharItakItiktarohiNIkalkaM vA sakSaudraM mUtratoyayoranyatareNa guDa-harItakIM vA bhakSayetA tailamUtrakSArodakasurAfuktakaphaghnauSadhaniHkvAthaifca pari-SekaH AragvadhAdikaSAyairvoSNaiH mastumUtrasurAfuktamadhukasArivApadmakasiddhaM vA ghqtamabhyazgaH tilasarSapAtasIyavacUrNAni fleSmAtakakapitthamadhufigrumifrANi kSAramUtrapiSTAni pradehaH fvetasarSapakalkaH tilAfvagandhAkalkaH priyAlaselu-kapitthakalkaH madhufigrupunarnavAkalkaH vyoSatiktApqthak parNIvqhatIkalka ityeteSAM paxca pradehAH sukhoSNAH kSArodakapiSTAH fAliparNI pqfniparNI

fleSmaprabale tvAmalakaharidrA kaSAyaM madhumadhuraM pAyayet triphalAkaSAyaM vA madhukafqzgaveraharItakItiktarohiNIkalkaM vA sakSaudraM mUtratoyayoranyatareNa guDa-harItakIM vA bhakSayetA tailamUtrakSArodakasurAfuktakaphaghnauSadhaniHkvAthaifca pari-SekaH AragvadhAdikaSAyairvoSNaiH mastumUtrasurAfuktamadhukasArivApadmakasiddhaM vA ghqtamabhyazgaH tilasarSapAtasIyavacUrNAni fleSmAtakakapitthamadhufigrumifrANi kSAramUtrapiSTAni pradehaH fvetasarSapakalkaH tilAfvagandhAkalkaH priyAlaselu-kapitthakalkaH madhufigrupunarnavAkalkaH vyoSatiktApqthak parNIvqhatIkalka ityeteSAM paxca pradehAH sukhoSNAH kSArodakapiSTAH fAliparNI pqfniparNI

श्लेष्मप्रबले त्वामलकहरिद्र ?ाकषायं मधुमधुरं पाययेत् त्रिफलाकषायं वा मधुकशृङ्गवेरहरीतकीतिक्तरोहिणीकल्कं वा सक्षौद्रं मूत्रतोययोरन्यतरेण गुड-हरीतकीं वा भक्षयेता तैलमूत्रक्षारोदकसुराशुक्तकफघ्नौषधनिःक्वाथैश्च परि-षेकः आरग्वधादिकषायैर्वोष्णैः मस्तुमूत्रसुराशुक्तमधुकसारिवापद्मकसिद्धं वा घृतमभ्यङ्गः तिलसर्षपातसीयवचूर्णानि श्लेष्मातककपित्थमधुशिग्रुमिश्राणि क्षारमूत्रपिष्टानि प्रदेहः श्वेतसर्षपकल्कः तिलाश्वगन्धाकल्कः प्रियालसेलु-कपित्थकल्कः मधुशिग्रुपुनर्नवाकल्कः व्योषतिक्तापृथक् पर्णीवृहतीकल्क इत्येतेषां पञ्च प्रदेहाः सुखोष्णाः क्षारोदकपिष्टाः शालिपर्णी पृश्निपर्णी

श्लेष्मप्रबले त्वामलकहरिद्रा कषायं मधुमधुरं पाययेत् त्रिफलाकषायं वा मधुकशृङ्गवेरहरीतकीतिक्तरोहिणीकल्कं वा सक्षौद्रं मूत्रतोययोरन्यतरेण गुड-हरीतकीं वा भक्षयेता तैलमूत्रक्षारोदकसुराशुक्तकफघ्नौषधनिःक्वाथैश्च परि-षेकः आरग्वधादिकषायैर्वोष्णैः मस्तुमूत्रसुराशुक्तमधुकसारिवापद्मकसिद्धं वा घृतमभ्यङ्गः तिलसर्षपातसीयवचूर्णानि श्लेष्मातककपित्थमधुशिग्रुमिश्राणि क्षारमूत्रपिष्टानि प्रदेहः श्वेतसर्षपकल्कः तिलाश्वगन्धाकल्कः प्रियालसेलु-कपित्थकल्कः मधुशिग्रुपुनर्नवाकल्कः व्योषतिक्तापृथक् पर्णीवृहतीकल्क इत्येतेषां पञ्च प्रदेहाः सुखोष्णाः क्षारोदकपिष्टाः शालिपर्णी पृश्निपर्णी


14115

sveRWu c gu@hrItk¡m;sevet ÉpPplIv;R =IrÉp·; v;árÉp·; v; p;É.-vOd­?ä; dx;É.vOd­?ä; v; Épbet( =Ir*dn;h;ro dxr;]' .Uy’;pkWRyet( Ev' y;vt( p dx veit tdett( ÉpPplIv/Rm;nkù v;txoÉ,tÉvWmJv-r;rockp;<@ŸrogPlIhodr;xR"k;s;sxofxoW;ɦs;dú{ ogodr;yJy;t( sh;shdev;-cNdnmUv;RmuSt;ip[y;lxt;vrIkxe¨ pµkm/ukxtpuãp;Évd;rI kÚÏ;Én =IrÉp·" p[deho `Otm<@yuÿ_" swreyk;$åWkbl;itbl;jIvNtIsuWvI-kLko v; Cz;g=IrÉp·" go=IrÉp·" k;XmyRm/uktpR,kLko v; m-/U®Cz·mÉïÏ;sjRrss;árv;=IrÉsõ' Ép<@twlm>y©" sveRWu c pur;,-`Otm;mlkrsÉvpKv' v; p;n;qeR jIvnIyÉsõ' párWek;qeR k;koLy;-idKv;qkLkÉsõ' v; suWvIKv;qkLkÉsõ' v; k;rveLlkKv;qm;-]Ésõ' v; bl;twl' v; párWek;vg;hbâSt.ojneWu x;ÉlWi·kyvgo-/Um;¥mnv' .uïIt pys; j;©lrsen v; muíyUWe, v;ŒnMlen xoÉ,t-mo=' c;.I+,' kÚvIRt ¬®Cz^tdoWe c vmnÉvrecn; Sq;pn;nuv;snkmR

sarveSu ca guDaharItakImAseveta pippalIrvA kSIrapiSTA vAripiSTA vA paxcAbhi-vqddha? dafAbhivqddha? vA pibet kSIraudanAhAro dafarAtraM bhUyafcApakarSayet evaM yAvat paxca dafa veti tadetat pippalIvardhamAnakaM vAtafoNitaviSamajva-rArocakapANDurogaplIhodarArfaHkAsafvAsafophafoSAgnisAdahqdra ?ogodarANyapa-hanti jIvanIyapratIvApaM sarpiH payasA pAcayitvA'bhyajyAt sahAsahadevA-candanamUrvAmustApriyAlafatAvarIkaferu padmakamadhukafatapuSpAvidArI kuSThAni kSIrapiSTaH pradeho ghqtamaNDayuktaH saireyakATarUSakabalAtibalAjIvantIsuSavI-kalko vA cchAgakSIrapiSTaH gokSIrapiSTaH kAfmaryamadhukatarpaNakalko vA ma-dhUcchiSTamaxjiSThAsarjarasasArivAkSIrasiddhaM piNDatailamabhyazgaH sarveSu ca purANa-ghqtamAmalakarasavipakvaM vA pAnArthe jIvanIyasiddhaM pariSekArthe kAkolyA-dikvAthakalkasiddhaM vA suSavIkvAthakalkasiddhaM vA kAravellakakvAthamA-trasiddhaM vA balAtailaM vA pariSekAvagAhabastibhojaneSu fAliSaSTikayavago-dhUmAnnamanavaM bhuxjIta payasA jAzgalarasena vA mudgayUSeNa vA'namlena foNita-mokSaM cAbhIkSNaM kurvIta ucchritadoSe ca vamanavirecanA sthApanAnuvAsanakarma

sarveSu ca guDaharItakImAseveta pippalIrvA kSIrapiSTA vAripiSTA vA paxcAbhi-vqddhyA dafAbhivqddhyA vA pibet kSIraudanAhAro dafarAtraM bhUyafcApakarSayet evaM yAvat paxca dafa veti tadetat pippalIvardhamAnakaM vAtafoNitaviSamajva-rArocakapANDurogaplIhodarArfaHkAsafvAsafophafoSAgnisAdahqdro godarANyapa-hanti jIvanIyapratIvApaM sarpiH payasA pAcayitvA'bhyajyAt sahAsahadevA-candanamUrvAmustApriyAlafatAvarIkaferu padmakamadhukafatapuSpAvidArI kuSThAni kSIrapiSTaH pradeho ghqtamaNDayuktaH saireyakATarUSakabalAtibalAjIvantIsuSavI-kalko vA cchAgakSIrapiSTaH gokSIrapiSTaH kAfmaryamadhukatarpaNakalko vA ma-dhUcchiSTamaxjiSThAsarjarasasArivAkSIrasiddhaM piNDatailamabhyazgaH sarveSu ca purANa-ghqtamAmalakarasavipakvaM vA pAnArthe jIvanIyasiddhaM pariSekArthe kAkolyA-dikvAthakalkasiddhaM vA suSavIkvAthakalkasiddhaM vA kAravellakakvAthamA-trasiddhaM vA balAtailaM vA pariSekAvagAhabastibhojaneSu fAliSaSTikayavago-dhUmAnnamanavaM bhuxjIta payasA jAzgalarasena vA mudgayUSeNa vA'namlena foNita-mokSaM cAbhIkSNaM kurvIta ucchritadoSe ca vamanavirecanA sthApanAnuvAsanakarma

सर्वेषु च गुडहरीतकीमासेवेत पिप्पलीर्वा क्षीरपिष्टा वारिपिष्टा वा पञ्चाभि-वृद्ध? दशाभिवृद्ध? वा पिबेत् क्षीरौदनाहारो दशरात्रं भूयश्चापकर्षयेत् एवं यावत् पञ्च दश वेति तदेतत् पिप्पलीवर्धमानकं वातशोणितविषमज्व-रारोचकपाण्डुरोगप्लीहोदरार्शःकासश्वासशोफशोषाग्निसादहृद्र ?ोगोदराण्यप-हन्ति जीवनीयप्रतीवापं सर्पिः पयसा पाचयित्वाऽभ्यज्यात् सहासहदेवा-चन्दनमूर्वामुस्ताप्रियालशतावरीकशेरु पद्मकमधुकशतपुष्पाविदारी कुष्ठानि क्षीरपिष्टः प्रदेहो घृतमण्डयुक्तः सैरेयकाटरूषकबलातिबलाजीवन्तीसुषवी-कल्को वा च्छागक्षीरपिष्टः गोक्षीरपिष्टः काश्मर्यमधुकतर्पणकल्को वा म-धूच्छिष्टमञ्जिष्ठासर्जरससारिवाक्षीरसिद्धं पिण्डतैलमभ्यङ्गः सर्वेषु च पुराण-घृतमामलकरसविपक्वं वा पानार्थे जीवनीयसिद्धं परिषेकार्थे काकोल्या-दिक्वाथकल्कसिद्धं वा सुषवीक्वाथकल्कसिद्धं वा कारवेल्लकक्वाथमा-त्रसिद्धं वा बलातैलं वा परिषेकावगाहबस्तिभोजनेषु शालिषष्टिकयवगो-धूमान्नमनवं भुञ्जीत पयसा जाङ्गलरसेन वा मुद्गयूषेण वाऽनम्लेन शोणित-मोक्षं चाभीक्ष्णं कुर्वीत उच्छ्रितदोषे च वमनविरेचना स्थापनानुवासनकर्म

सर्वेषु च गुडहरीतकीमासेवेत पिप्पलीर्वा क्षीरपिष्टा वारिपिष्टा वा पञ्चाभि-वृद्ध्या दशाभिवृद्ध्या वा पिबेत् क्षीरौदनाहारो दशरात्रं भूयश्चापकर्षयेत् एवं यावत् पञ्च दश वेति तदेतत् पिप्पलीवर्धमानकं वातशोणितविषमज्व-रारोचकपाण्डुरोगप्लीहोदरार्शःकासश्वासशोफशोषाग्निसादहृद्रो गोदराण्यप-हन्ति जीवनीयप्रतीवापं सर्पिः पयसा पाचयित्वाऽभ्यज्यात् सहासहदेवा-चन्दनमूर्वामुस्ताप्रियालशतावरीकशेरु पद्मकमधुकशतपुष्पाविदारी कुष्ठानि क्षीरपिष्टः प्रदेहो घृतमण्डयुक्तः सैरेयकाटरूषकबलातिबलाजीवन्तीसुषवी-कल्को वा च्छागक्षीरपिष्टः गोक्षीरपिष्टः काश्मर्यमधुकतर्पणकल्को वा म-धूच्छिष्टमञ्जिष्ठासर्जरससारिवाक्षीरसिद्धं पिण्डतैलमभ्यङ्गः सर्वेषु च पुराण-घृतमामलकरसविपक्वं वा पानार्थे जीवनीयसिद्धं परिषेकार्थे काकोल्या-दिक्वाथकल्कसिद्धं वा सुषवीक्वाथकल्कसिद्धं वा कारवेल्लकक्वाथमा-त्रसिद्धं वा बलातैलं वा परिषेकावगाहबस्तिभोजनेषु शालिषष्टिकयवगो-धूमान्नमनवं भुञ्जीत पयसा जाङ्गलरसेन वा मुद्गयूषेण वाऽनम्लेन शोणित-मोक्षं चाभीक्ष्णं कुर्वीत उच्छ्रितदोषे च वमनविरेचना स्थापनानुवासनकर्म


14141

apt;nÉknm§St;=mv£.[uvmStB/me!^mSvednmvepnmp[l;Épnm%$(v; p;itnmbihr;y;Émn' cop£met( t] p[;gev ˜eh;>yÿ_ù âSv¥xrIrm-vpI@nen tI+,enop£met Éxr"xud­?äq| anNtr' Évd;árgN/;idKv;qm;'-srs=IrdÉ/pKv' sipRrCz' p;yyet( tq; ih n;itm;]' v;yu" p[srit tto .{ d;v;Ridv;tßg,m;úTy syvkolkÚlTq' s;nUp*dkm;'s' pvgRme-kt" p[Kv;Qy tm;d;y kW;ymMl=Irw" shoâNmÅä sipRStwlvs;mÆ-É." sh ÉvpceNm/urkp[tIv;p' tdetT]wvOtmpt;nÉkn;' párWek;vg;h;->y©p;n .ojn;nuv;snnSyeWu Évd?y;t( yqoÿ_“’ SvedÉv/;nw" Svedyet( blIyÉs v;te su%oã,tuWbuskrIWpU,eR kËpe Énd?y;d;mu%;t( t¢y;' v; rqk;rcuLLy;' t¢;y;' v; Éxl;y;' sur;páriWÿ_;y;' pl;xdlCz¥;y;' x;yyet( Õxr;vexv;rp;yswv;R Svedyet( mUlko¨bUSfËj;RjRk;kœs¢-l;xÉÄnISvrsÉsõ' twlmpt;nÉkn;' párWek;idWUpyoJym( a.uÿ_vt; pItmMl' dÉ/ márcvc;yuÿ_mpt;nkù h²Nt twlsipRvRs;=*{ ;É, v; EtCzÚõv;t;pt;nkÉv/;nmuÿ_ù s'sO·e s'sO·' ktRVym( veg;NtreWu c;v-pI@' d´;t( t;m[cU@kkœ$Õã, mTSyÉxxum;rvr;hvs;’;sevet =Ir;É, v; v;thrÉsõ;Én yvkolkÚlTqmUlkdÉ/`OttwlÉsõa; v; yv;gU" ˜ehÉvrecn; Sq;pn;nuv;snw’wn' dxr;];útvegmup£metv;tVy;É/Éc-

apatAnakinamasrastAkSamavakrabhruvamastabdhameDhramasvedanamavepanamapralApinamakhaTvA pAtinamabahirAyAminaM copakramet tatra prAgeva snehAbhyaktaM svinnafarIrama-vapIDanena tIkSNenopakrameta firaHfuddh?rthaM anantaraM vidArigandhAdikvAthamAM-sarasakSIradadhipakvaM sarpiracchaM pAyayet tathA hi nAtimAtraM vAyuH prasarati tato bhadra dArvAdivAtaghnagaNamAhqtya sayavakolakulatthaM sAnUpaudakamAMsaM paxcavargame-kataH prakvAthya tamAdAya kaSAyamamlakSIraiH sahonmifrya sarpistailavasAmajja-bhiH saha vipacenmadhurakapratIvApaM tadetattraivqtamapatAnakinAM pariSekAvagAhA-bhyazgapAna bhojanAnuvAsananasyeSu vidadhyAt yathoktaifca svedavidhAnaiH svedayet balIyasi vAte sukhoSNatuSabusakarISapUrNe kUpe nidadhyAdAmukhAt taptayAM vA rathakAracullyAM taptAyAM vA filAyAM surApariSiktAyAM palAfadalacchannAyAM fAyayet kqfarAvefavArapAyasairvA svedayet mUlakorubUsphUrjArjakArkasapta-lAfazkhinIsvarasasiddhaM tailamapatAnakinAM pariSekAdiSUpayojyam abhuktavatA pItamamlaM dadhi maricavacAyuktamapatAnakaM hanti tailasarpirvasAkSaudra ?ANi vA etacchuddhavAtApatAnakavidhAnamuktaM saMsqSTe saMsqSTaM kartavyam vegAntareSu cAva-pIDaM dadyAt tAmracUDakarkaTakqSNa matsyafifumAravarAhavasAfcAseveta kSIrANi vA vAtaharasiddhAni yavakolakulatthamUlakadadhighqtatailasiddhaA vA yavAgUH snehavirecanA sthApanAnuvAsanaifcainaM dafarAtrAhqtavegamupakrametavAtavyAdhici-

apatAnakinamasrastAkSamavakrabhruvamastabdhameDhramasvedanamavepanamapralApinamakhaTvA pAtinamabahirAyAminaM copakramet tatra prAgeva snehAbhyaktaM svinnafarIrama-vapIDanena tIkSNenopakrameta firaHfurddhythaM anantaraM vidArigandhAdikvAthamAM-sarasakSIradadhipakvaM sarpiracchaM pAyayet tathA hi nAtimAtraM vAyuH prasarati tato bhadra dArvAdivAtaghnagaNamAhqtya sayavakolakulatthaM sAnUpaudakamAMsaM paxcavargame-kataH prakvAthya tamAdAya kaSAyamamlakSIraiH sahonmifrya sarpistailavasAmajja-bhiH saha vipacenmadhurakapratIvApaM tadetattraivqtamapatAnakinAM pariSekAvagAhA-bhyazgapAna bhojanAnuvAsananasyeSu vidadhyAt yathoktaifca svedavidhAnaiH svedayet balIyasi vAte sukhoSNatuSabusakarISapUrNe kUpe nidadhyAdAmukhAt taptayAM vA rathakAracullyAM taptAyAM vA filAyAM surApariSiktAyAM palAfadalacchannAyAM fAyayet kqfarAvefavArapAyasairvA svedayet mUlakorubUsphUrjArjakArkasapta-lAfazkhinIsvarasasiddhaM tailamapatAnakinAM pariSekAdiSUpayojyam abhuktavatA pItamamlaM dadhi maricavacAyuktamapatAnakaM hanti tailasarpirvasAkSaudrA Ni vA etacchuddhavAtApatAnakavidhAnamuktaM saMsqSTe saMsqSTaM kartavyam vegAntareSu cAva-pIDaM dadyAt tAmracUDakarkaTakqSNa matsyafifumAravarAhavasAfcAseveta kSIrANi vA vAtaharasiddhAni yavakolakulatthamUlakadadhighqtatailasiddhaA vA yavAgUH snehavirecanA sthApanAnuvAsanaifcainaM dafarAtrAhqtavegamupakrametavAtavyAdhici-

अपतानकिनमस्रस्ताक्षमवक्रभ्रुवमस्तब्धमेढ्रमस्वेदनमवेपनमप्रलापिनमखट्वा पातिनमबहिरायामिनं चोपक्रमेत् तत्र प्रागेव स्नेहाभ्यक्तं स्विन्नशरीरम-वपीडनेन तीक्ष्णेनोपक्रमेत शिरःशुद्ध्?र्थं अनन्तरं विदारिगन्धादिक्वाथमां-सरसक्षीरदधिपक्वं सर्पिरच्छं पाययेत् तथा हि नातिमात्रं वायुः प्रसरति ततो भद्र दार्वादिवातघ्नगणमाहृत्य सयवकोलकुलत्थं सानूपौदकमांसं पञ्चवर्गमे-कतः प्रक्वाथ्य तमादाय कषायमम्लक्षीरैः सहोन्मिश्र्य सर्पिस्तैलवसामज्ज-भिः सह विपचेन्मधुरकप्रतीवापं तदेतत्त्रैवृतमपतानकिनां परिषेकावगाहा-भ्यङ्गपान भोजनानुवासननस्येषु विदध्यात् यथोक्तैश्च स्वेदविधानैः स्वेदयेत् बलीयसि वाते सुखोष्णतुषबुसकरीषपूर्णे कूपे निदध्यादामुखात् तप्तयां वा रथकारचुल्ल्यां तप्तायां वा शिलायां सुरापरिषिक्तायां पलाशदलच्छन्नायां शाययेत् कृशरावेशवारपायसैर्वा स्वेदयेत् मूलकोरुबूस्फूर्जार्जकार्कसप्त-लाशङ्खिनीस्वरससिद्धं तैलमपतानकिनां परिषेकादिषूपयोज्यम् अभुक्तवता पीतमम्लं दधि मरिचवचायुक्तमपतानकं हन्ति तैलसर्पिर्वसाक्षौद्र ?ाणि वा एतच्छुद्धवातापतानकविधानमुक्तं संसृष्टे संसृष्टं कर्तव्यम् वेगान्तरेषु चाव-पीडं दद्यात् ताम्रचूडकर्कटकृष्ण मत्स्यशिशुमारवराहवसाश्चासेवेत क्षीराणि वा वातहरसिद्धानि यवकोलकुलत्थमूलकदधिघृततैलसिद्धआ वा यवागूः स्नेहविरेचना स्थापनानुवासनैश्चैनं दशरात्राहृतवेगमुपक्रमेतवातव्याधिचि-

अपतानकिनमस्रस्ताक्षमवक्रभ्रुवमस्तब्धमेढ्रमस्वेदनमवेपनमप्रलापिनमखट्वा पातिनमबहिरायामिनं चोपक्रमेत् तत्र प्रागेव स्नेहाभ्यक्तं स्विन्नशरीरम-वपीडनेन तीक्ष्णेनोपक्रमेत शिरःशुर्द्ध्य्थं अनन्तरं विदारिगन्धादिक्वाथमां-सरसक्षीरदधिपक्वं सर्पिरच्छं पाययेत् तथा हि नातिमात्रं वायुः प्रसरति ततो भद्र दार्वादिवातघ्नगणमाहृत्य सयवकोलकुलत्थं सानूपौदकमांसं पञ्चवर्गमे-कतः प्रक्वाथ्य तमादाय कषायमम्लक्षीरैः सहोन्मिश्र्य सर्पिस्तैलवसामज्ज-भिः सह विपचेन्मधुरकप्रतीवापं तदेतत्त्रैवृतमपतानकिनां परिषेकावगाहा-भ्यङ्गपान भोजनानुवासननस्येषु विदध्यात् यथोक्तैश्च स्वेदविधानैः स्वेदयेत् बलीयसि वाते सुखोष्णतुषबुसकरीषपूर्णे कूपे निदध्यादामुखात् तप्तयां वा रथकारचुल्ल्यां तप्तायां वा शिलायां सुरापरिषिक्तायां पलाशदलच्छन्नायां शाययेत् कृशरावेशवारपायसैर्वा स्वेदयेत् मूलकोरुबूस्फूर्जार्जकार्कसप्त-लाशङ्खिनीस्वरससिद्धं तैलमपतानकिनां परिषेकादिषूपयोज्यम् अभुक्तवता पीतमम्लं दधि मरिचवचायुक्तमपतानकं हन्ति तैलसर्पिर्वसाक्षौद्रा णि वा एतच्छुद्धवातापतानकविधानमुक्तं संसृष्टे संसृष्टं कर्तव्यम् वेगान्तरेषु चाव-पीडं दद्यात् ताम्रचूडकर्कटकृष्ण मत्स्यशिशुमारवराहवसाश्चासेवेत क्षीराणि वा वातहरसिद्धानि यवकोलकुलत्थमूलकदधिघृततैलसिद्धआ वा यवागूः स्नेहविरेचना स्थापनानुवासनैश्चैनं दशरात्राहृतवेगमुपक्रमेतवातव्याधिचि-


14159

aidRt;tur' blvNtm;TmvNtmupkr,vNt' c v;tVy;É/Év/;nenopcret( vwxeiWk“’ mâStãKyÉxrobâStnSy/Umopn;h˜ehn;@ISved;idÉ." tt" stO,' mh;pmUl' k;koLy;id' Évd;árgN/;idm*dk;nUpm;'s' tqwv*dk-kNd;'’;úTy iÃgu,odkƒ =Ir{ o,e Én"Kv;Qy =Ir;vÉx·mvt;yR pár§;-Vy twlp[SqenoâNmÅä punr¦;vÉ/Åyet( ttStwl' =Ir;nugtmv t;yR xI-tI.UtmÉ.mQnIy;t( t] y" ˜eh ¬ÉÿÏeÿm;d;y m/ur*W/sh;=Iryuÿ_ù Évpcet( Ett( =IrtwlmidRt;tur;,;' p;n;>y©;idWUpyoJy' twlhIn' v;

arditAturaM balavantamAtmavantamupakaraNavantaM ca vAtavyAdhividhAnenopacaret vaifeSikaifca mastiSkyafirobastinasyadhUmopanAhasnehanADIsvedAdibhiH tataH satqNaM mahApaxcamUlaM kAkolyAdiM vidArigandhAdimaudakAnUpamAMsaM tathaivaudaka-kandAMfcAhqtya dviguNodake kSIradra ?oNe niHkvAthya kSIrAvafiSTamavatArya parisrA-vya tailaprasthenonmifrya punaragnAvadhifrayet tatastailaM kSIrAnugatamava tArya fI-tIbhUtamabhimathnIyAt tatra yaH sneha uttiSThettamAdAya madhurauSadhasahAkSIrayuktaM vipacet etat kSIratailamarditAturANAM pAnAbhyazgAdiSUpayojyaM tailahInaM vA

arditAturaM balavantamAtmavantamupakaraNavantaM ca vAtavyAdhividhAnenopacaret vaifeSikaifca mastiSkyafirobastinasyadhUmopanAhasnehanADIsvedAdibhiH tataH satqNaM mahApaxcamUlaM kAkolyAdiM vidArigandhAdimaudakAnUpamAMsaM tathaivaudaka-kandAMfcAhqtya dviguNodake kSIradro Ne niHkvAthya kSIrAvafiSTamavatArya parisrA-vya tailaprasthenonmifrya punaragnAvadhifrayet tatastailaM kSIrAnugatamava tArya fI-tIbhUtamabhimathnIyAt tatra yaH sneha uttiSThettamAdAya madhurauSadhasahAkSIrayuktaM vipacet etat kSIratailamarditAturANAM pAnAbhyazgAdiSUpayojyaM tailahInaM vA

अर्दितातुरं बलवन्तमात्मवन्तमुपकरणवन्तं च वातव्याधिविधानेनोपचरेत् वैशेषिकैश्च मस्तिष्क्यशिरोबस्तिनस्यधूमोपनाहस्नेहनाडीस्वेदादिभिः ततः सतृणं महापञ्चमूलं काकोल्यादिं विदारिगन्धादिमौदकानूपमांसं तथैवौदक-कन्दांश्चाहृत्य द्विगुणोदके क्षीरद्र ?ोणे निःक्वाथ्य क्षीरावशिष्टमवतार्य परिस्रा-व्य तैलप्रस्थेनोन्मिश्र्य पुनरग्नावधिश्रयेत् ततस्तैलं क्षीरानुगतमव तार्य शी-तीभूतमभिमथ्नीयात् तत्र यः स्नेह उत्तिष्ठेत्तमादाय मधुरौषधसहाक्षीरयुक्तं विपचेत् एतत् क्षीरतैलमर्दितातुराणां पानाभ्यङ्गादिषूपयोज्यं तैलहीनं वा

अर्दितातुरं बलवन्तमात्मवन्तमुपकरणवन्तं च वातव्याधिविधानेनोपचरेत् वैशेषिकैश्च मस्तिष्क्यशिरोबस्तिनस्यधूमोपनाहस्नेहनाडीस्वेदादिभिः ततः सतृणं महापञ्चमूलं काकोल्यादिं विदारिगन्धादिमौदकानूपमांसं तथैवौदक-कन्दांश्चाहृत्य द्विगुणोदके क्षीरद्रो णे निःक्वाथ्य क्षीरावशिष्टमवतार्य परिस्रा-व्य तैलप्रस्थेनोन्मिश्र्य पुनरग्नावधिश्रयेत् ततस्तैलं क्षीरानुगतमव तार्य शी-तीभूतमभिमथ्नीयात् तत्र यः स्नेह उत्तिष्ठेत्तमादाय मधुरौषधसहाक्षीरयुक्तं विपचेत् एतत् क्षीरतैलमर्दितातुराणां पानाभ्यङ्गादिषूपयोज्यं तैलहीनं वा


14185

r;rockú{ og;?m;np;oRdrbâStxUl;n;hmU]ÕCz^ PlIh; xRStUnIp[tUnI-

rArocakahqdra ?ogAdhmAnapArfvodarabastifUlAnAhamUtrakqcchra plIhA rfastUnIpratUnI-

rArocakahqdro gAdhmAnapArfvodarabastifUlAnAhamUtrakqcchra plIhA rfastUnIpratUnI-

रारोचकहृद्र ?ोगाध्मानपार्श्वोदरबस्तिशूलानाहमूत्रकृच्छ्र प्लीहा र्शस्तूनीप्रतूनी-

रारोचकहृद्रो गाध्मानपार्श्वोदरबस्तिशूलानाहमूत्रकृच्छ्र प्लीहा र्शस्तूनीप्रतूनी-


14219

ú{ ogm¨Éc' guLm' tq;Œ>yNtrÉv{ É/m(

hqdra ?ogamaruciM gulmaM tathA'bhyantaravidra dhim

hqdro gamaruciM gulmaM tathA'bhyantaravidra dhim

ृद्र ?ोगमरुचिं गुल्मं तथाऽभ्यन्तरविद्र धिम्

ृद्रो गमरुचिं गुल्मं तथाऽभ्यन्तरविद्र धिम्


14257

koÏsN?yâSqg' v;yu' vO=ÉmN{ ;xÉnyRq; 45

koSThasandhyasthigaM vAyuM vqkSamindra ?AfaniryathA 45

koSThasandhyasthigaM vAyuM vqkSamindrA faniryathA 45

कोष्ठसन्ध्यस्थिगं वायुं वृक्षमिन्द्र ?ाशनिर्यथा ४५

कोष्ठसन्ध्यस्थिगं वायुं वृक्षमिन्द्रा शनिर्यथा ४५


14272

aÉcrk;lj;t;NyLpdoWÉl©op{ v;É, .eWjs;?y;Én mOdup[sOt;vg;!;-Nyu®Cz^t;Én =;re, kkœxâSqrpOquki#n;Ny”¦n; tnumUl;Nyu®Cz^t;Én Kledv²Nt c xS]e, t] .eWjs;?y;n;mxRs;mëXy;n;' c .eWj' .vit

acirakAlajAtAnyalpadoSalizgopadra vANi bheSajasAdhyAni mqduprasqtAvagADhA-nyucchritAni kSAreNa karkafasthirapqthukaThinAnya\ignanA tanumUlAnyucchritAni kledavanti ca fastreNa tatra bheSajasAdhyAnAmarfasAmadqfyAnAM ca bheSajaM bhavati

acirakAlajAtAnyalpadoSalizgopadra vANi bheSajasAdhyAni mqduprasqtAvagADhA-nyucchritAni kSAreNa karkafasthirapqthukaThinAnyaignanA tanumUlAnyucchritAni kledavanti ca fastreNa tatra bheSajasAdhyAnAmarfasAmadqfyAnAM ca bheSajaM bhavati

अचिरकालजातान्यल्पदोषलिङ्गोपद्र वाणि भेषजसाध्यानि मृदुप्रसृतावगाढा-न्युच्छ्रितानि क्षारेण कर्कशस्थिरपृथुकठिनान्यइग्नना तनुमूलान्युच्छ्रितानि क्लेदवन्ति च शस्त्रेण तत्र भेषजसाध्यानामर्शसामदृश्यानां च भेषजं भवति

अचिरकालजातान्यल्पदोषलिङ्गोपद्र वाणि भेषजसाध्यानि मृदुप्रसृतावगाढा-न्युच्छ्रितानि क्षारेण कर्कशस्थिरपृथुकठिनान्यैग्नना तनुमूलान्युच्छ्रितानि क्लेदवन्ति च शस्त्रेण तत्र भेषजसाध्यानामर्शसामदृश्यानां च भेषजं भवति


14276

t] blvNtm;turmxoRÉ.¨p&tmup²˜G/' párâSv¥mÉnlvedn;É. vO²õ-p[xm;q| Ésõ muã,mLpm¥' { vp[;y' .uÿ_vNtmupveXy s'vOá.Oâte xuc* dexe s;/;r,e Vy.[e k;le sme flkƒ xYy;y;' va; p[Ty;idTygudmNySyoTs-©¼ ÉnW<,pUvRk;ymuÿ;n' Ékɍdu¥tkÉ$kù vS]kMblkopÉv·' yN],-x;$kƒn párÉ=¢g[Iv;s®Kq' párkÉmRÉ." supárgOhItmSpNdnxrIr' ÕTv; ttoŒSmw `Ot;>yÿ_gud;y `Ot;>yÿ_ù yN]mOJvnumu%' p;y* xnw" xnw" p[v;-hm;,Sy p[É,/;y p[Év·e c;xoR vI+y xl;kyoTpI@ä ÉpcuvS]yor-Nytre, p[mOJy=;r' p;tyet( p;tÉyTv; c p;É,n; yN]Ã;r' Ép/;y v;-KCztm;]mupe=et tt" p[mOJy =;rbl' Vy;É/bl' c;ve+y punr;lepyet( aq;xR" pKvj;Mbvp[tIk;xmvs¥mIW¥tmÉ.smI+yop;vtRyet( =;r' p[=;lyeõ;Ny;Mlen dÉ/mStuxuÿ_fl;Mlwv;R tto y·Im/ukÉmÅe, sipR-W; Énv;RPy yN]mpnIyoTq;Py;turmuã,odkopÉv·' xIt;É.r²º" páriWet( axIt;É.árTyekƒ tto Énv;Rtm;g;r' p[veXy;c;árkm;idxet( s;vxeW' pu-ndRhet( Ev' s¢r;];t( s¢r;];dek“kmup£met t] büWu pUv| dÉ=,' s;/-

tatra balavantamAturamarfobhirupadrutamupasnigdhaM parisvinnamanilavedanAbhi vqddhi-prafamArthaM siddha muSNamalpamannaM dra vaprAyaM bhuktavantamupavefya saMvqbhi?ti? fucau defe sAdhAraNe vyabhre kAle same phalake fayyAyAM vaA pratyAdityagudamanyasyotsa-zge niSaNNapUrvakAyamuttAnaM kixcidunnatakaTikaM vastrakambalakopaviSTaM yantraNa-fATakena parikSiptagrIvAsakthiM parikarmibhiH suparigqhItamaspandanafarIraM kqtvA tato'smai ghqtAbhyaktagudAya ghqtAbhyaktaM yantramqjvanumukhaM pAyau fanaiH fanaiH pravA-hamANasya praNidhAya praviSTe cArfo vIkSya falAkayotpIDya picuvastrayora-nyatareNa pramqjyakSAraM pAtayet pAtayitvA ca pANinA yantradvAraM pidhAya vA-kcchatamAtramupekSeta tataH pramqjya kSArabalaM vyAdhibalaM cAvekSya punarAlepayet athArfaH pakvajAmbavapratIkAfamavasannamISannatamabhisamIkSyopAvartayet kSAraM prakSAlayeddhAnyAmlena dadhimastufuktaphalAmlairvA tato yaSTImadhukamifreNa sarpi-SA nirvApya yantramapanIyotthApyAturamuSNodakopaviSTaM fItAbhiradbhiH pariSixcet afItAbhirityeke tato nirvAtamAgAraM pravefyAcArikamAdifet sAvafeSaM pu-nardahet evaM saptarAtrAt saptarAtrAdekaikamupakrameta tatra bahuSu pUrvaM dakSiNaM sAdha-

tatra balavantamAturamarfobhirupadrutamupasnigdhaM parisvinnamanilavedanAbhi vqddhi-prafamArthaM siddha muSNamalpamannaM dra vaprAyaM bhuktavantamupavefya saMvqbhiq!tie! fucau defe sAdhAraNe vyabhre kAle same phalake fayyAyAM vaA pratyAdityagudamanyasyotsa-zge niSaNNapUrvakAyamuttAnaM kixcidunnatakaTikaM vastrakambalakopaviSTaM yantraNa-fATakena parikSiptagrIvAsakthiM parikarmibhiH suparigqhItamaspandanafarIraM kqtvA tato'smai ghqtAbhyaktagudAya ghqtAbhyaktaM yantramqjvanumukhaM pAyau fanaiH fanaiH pravA-hamANasya praNidhAya praviSTe cArfo vIkSya falAkayotpIDya picuvastrayora-nyatareNa pramqjyakSAraM pAtayet pAtayitvA ca pANinA yantradvAraM pidhAya vA-kcchatamAtramupekSeta tataH pramqjya kSArabalaM vyAdhibalaM cAvekSya punarAlepayet athArfaH pakvajAmbavapratIkAfamavasannamISannatamabhisamIkSyopAvartayet kSAraM prakSAlayeddhAnyAmlena dadhimastufuktaphalAmlairvA tato yaSTImadhukamifreNa sarpi-SA nirvApya yantramapanIyotthApyAturamuSNodakopaviSTaM fItAbhiradbhiH pariSixcet afItAbhirityeke tato nirvAtamAgAraM pravefyAcArikamAdifet sAvafeSaM pu-nardahet evaM saptarAtrAt saptarAtrAdekaikamupakrameta tatra bahuSu pUrvaM dakSiNaM sAdha-

तत्र बलवन्तमातुरमर्शोभिरुपद्रुतमुपस्निग्धं परिस्विन्नमनिलवेदनाभि वृद्धि-प्रशमार्थं सिद्ध मुष्णमल्पमन्नं द्र वप्रायं भुक्तवन्तमुपवेश्य संवृभि?ति? शुचौ देशे साधारणे व्यभ्रे काले समे फलके शय्यायां वआ प्रत्यादित्यगुदमन्यस्योत्स-ङ्गे निषण्णपूर्वकायमुत्तानं किञ्चिदुन्नतकटिकं वस्त्रकम्बलकोपविष्टं यन्त्रण-शाटकेन परिक्षिप्तग्रीवासक्थिं परिकर्मिभिः सुपरिगृहीतमस्पन्दनशरीरं कृत्वा ततोऽस्मै घृताभ्यक्तगुदाय घृताभ्यक्तं यन्त्रमृज्वनुमुखं पायौ शनैः शनैः प्रवा-हमाणस्य प्रणिधाय प्रविष्टे चार्शो वीक्ष्य शलाकयोत्पीड्य पिचुवस्त्रयोर-न्यतरेण प्रमृज्यक्षारं पातयेत् पातयित्वा च पाणिना यन्त्रद्वारं पिधाय वा-क्च्छतमात्रमुपेक्षेत ततः प्रमृज्य क्षारबलं व्याधिबलं चावेक्ष्य पुनरालेपयेत् अथार्शः पक्वजाम्बवप्रतीकाशमवसन्नमीषन्नतमभिसमीक्ष्योपावर्तयेत् क्षारं प्रक्षालयेद्धान्याम्लेन दधिमस्तुशुक्तफलाम्लैर्वा ततो यष्टीमधुकमिश्रेण सर्पि-षा निर्वाप्य यन्त्रमपनीयोत्थाप्यातुरमुष्णोदकोपविष्टं शीताभिरद्भिः परिषिञ्चेत् अशीताभिरित्येके ततो निर्वातमागारं प्रवेश्याचारिकमादिशेत् सावशेषं पु-नर्दहेत् एवं सप्तरात्रात् सप्तरात्रादेकैकमुपक्रमेत तत्र बहुषु पूर्वं दक्षिणं साध-

तत्र बलवन्तमातुरमर्शोभिरुपद्रुतमुपस्निग्धं परिस्विन्नमनिलवेदनाभि वृद्धि-प्रशमार्थं सिद्ध मुष्णमल्पमन्नं द्र वप्रायं भुक्तवन्तमुपवेश्य संवृभिऋ!तिए! शुचौ देशे साधारणे व्यभ्रे काले समे फलके शय्यायां वआ प्रत्यादित्यगुदमन्यस्योत्स-ङ्गे निषण्णपूर्वकायमुत्तानं किञ्चिदुन्नतकटिकं वस्त्रकम्बलकोपविष्टं यन्त्रण-शाटकेन परिक्षिप्तग्रीवासक्थिं परिकर्मिभिः सुपरिगृहीतमस्पन्दनशरीरं कृत्वा ततोऽस्मै घृताभ्यक्तगुदाय घृताभ्यक्तं यन्त्रमृज्वनुमुखं पायौ शनैः शनैः प्रवा-हमाणस्य प्रणिधाय प्रविष्टे चार्शो वीक्ष्य शलाकयोत्पीड्य पिचुवस्त्रयोर-न्यतरेण प्रमृज्यक्षारं पातयेत् पातयित्वा च पाणिना यन्त्रद्वारं पिधाय वा-क्च्छतमात्रमुपेक्षेत ततः प्रमृज्य क्षारबलं व्याधिबलं चावेक्ष्य पुनरालेपयेत् अथार्शः पक्वजाम्बवप्रतीकाशमवसन्नमीषन्नतमभिसमीक्ष्योपावर्तयेत् क्षारं प्रक्षालयेद्धान्याम्लेन दधिमस्तुशुक्तफलाम्लैर्वा ततो यष्टीमधुकमिश्रेण सर्पि-षा निर्वाप्य यन्त्रमपनीयोत्थाप्यातुरमुष्णोदकोपविष्टं शीताभिरद्भिः परिषिञ्चेत् अशीताभिरित्येके ततो निर्वातमागारं प्रवेश्याचारिकमादिशेत् सावशेषं पु-नर्दहेत् एवं सप्तरात्रात् सप्तरात्रादेकैकमुपक्रमेत तत्र बहुषु पूर्वं दक्षिणं साध-


14304

at è?v| yN]p[m;,mupde+y;m"t] yN]' l*h' d;Nt' x;©³' v;=| v; go-Stn;k;r' ctur›±gul;yt' p;›±gulpár,;h' pu's;' W@©Ÿlpár,;h' n;rI,;' tl;yt' td( iîCz{ ' dxRn;qRm( EkÉz{ ' tu kmRÉ, EkÃ;re ih xS]=;-r;¦In;mit£mo n .vit Éz{ p[m;,' tu } y©Ÿl;ytm©ŸÏodrpár,;h' yd-©ŸlmvÉx·' tSy;/;R©Ÿl;d/St;d/;R©Ÿlo®Cz^topárvOÿkÉ,Rkm( EW y-

ata UrdhvaM yantrapramANamupadekSyAmaHtatra yantraM lauhaM dAntaM fArzgaM vArkSaM vA go-stanAkAraM caturazgulAyataM paxcAzgulapariNAhaM puMsAM SaDazgulapariNAhaM nArINAM talAyataM tad dvicchidraM darfanArtham ekachidraM tu karmaNi ekadvAre hi fastrakSA-rAgnInAmatikramo na bhavati chidra pramANaM tu tr?yazgulAyatamazguSThodarapariNAhaM yada-zgulamavafiSTaM tasyArdhAzgulAdadhastAdardhAzgulocchritoparivqttakarNikam eSa ya-

ata UrdhvaM yantrapramANamupadekSyAmaHtatra yantraM lauhaM dAntaM fArzgaM vArkSaM vA go-stanAkAraM caturazgulAyataM paxcAzgulapariNAhaM puMsAM SaDazgulapariNAhaM nArINAM talAyataM tad dvicchidraM darfanArtham ekachidraM tu karmaNi ekadvAre hi fastrakSA-rAgnInAmatikramo na bhavati chidra pramANaM tu tr! yazgulAyatamazguSThodarapariNAhaM yada-zgulamavafiSTaM tasyArdhAzgulAdadhastAdardhAzgulocchritoparivqttakarNikam eSa ya-

अत ऊर्ध्वं यन्त्रप्रमाणमुपदेक्ष्यामःतत्र यन्त्रं लौहं दान्तं शार्ङ्गं वार्क्षं वा गो-स्तनाकारं चतुरङ्गुलायतं पञ्चाङ्गुलपरिणाहं पुंसां षडङ्गुलपरिणाहं नारीणां तलायतं तद् द्विच्छिद्रं दर्शनार्थम् एकछिद्रं तु कर्मणि एकद्वारे हि शस्त्रक्षा-राग्नीनामतिक्रमो न भवति छिद्र प्रमाणं तु त्र्?यङ्गुलायतमङ्गुष्ठोदरपरिणाहं यद-ङ्गुलमवशिष्टं तस्यार्धाङ्गुलादधस्तादर्धाङ्गुलोच्छ्रितोपरिवृत्तकर्णिकम् एष य-

अत ऊर्ध्वं यन्त्रप्रमाणमुपदेक्ष्यामःतत्र यन्त्रं लौहं दान्तं शार्ङ्गं वार्क्षं वा गो-स्तनाकारं चतुरङ्गुलायतं पञ्चाङ्गुलपरिणाहं पुंसां षडङ्गुलपरिणाहं नारीणां तलायतं तद् द्विच्छिद्रं दर्शनार्थम् एकछिद्रं तु कर्मणि एकद्वारे हि शस्त्रक्षा-राग्नीनामतिक्रमो न भवति छिद्र प्रमाणं तु त्र्! यङ्गुलायतमङ्गुष्ठोदरपरिणाहं यद-ङ्गुलमवशिष्टं तस्यार्धाङ्गुलादधस्तादर्धाङ्गुलोच्छ्रितोपरिवृत्तकर्णिकम् एष य-


14308

at è?vRmxRs;m;lep;n( v+y;m"˜uhI=Iryuÿ_ù hár{ ;cU,Rm;lep" p[qm" kÚÔÚ$purIWguï;hár{ ;ÉpPplIcU,RÉmit gomU]ÉpÿÉp·o iÃtIy" dNtIÉc-]ksuvÉcRk;l;©lIkLko v; goÉpÿÉp·StOtIy" ÉpPplIswN/vkÚÏ-ÉxrIWflkLk" ˜h((=IrÉp·oŒk=IrÉp·o v; ctuqR" k;sIshárt;l-swN/v;m;rkÉv@©pUtIkÕtve/njMBvkoRÿ m;r,I dNtIÉc]k;lkœ-

ata UrdhvamarfasAmAlepAn vakSyAmaHsnuhIkSIrayuktaM haridra ?AcUrNamAlepaH prathamaH kukkuTapurISaguxjAharidra ?ApippalIcUrNamiti gomUtrapittapiSTo dvitIyaH dantIci-trakasuvarcikAlAzgalIkalko vA gopittapiSTastqtIyaH pippalIsaindhavakuSTha-firISaphalakalkaH snahkSIrapiSTo'kakSIrapiSTo vA caturthaH kAsIsaharitAla-saindhavAfvamArakaviDazgapUtIkakqtavedhanajambvarkotta mAraNI dantIcitrakAlarka-

ata UrdhvamarfasAmAlepAn vakSyAmaHsnuhIkSIrayuktaM haridrA cUrNamAlepaH prathamaH kukkuTapurISaguxjAharidrA pippalIcUrNamiti gomUtrapittapiSTo dvitIyaH dantIci-trakasuvarcikAlAzgalIkalko vA gopittapiSTastqtIyaH pippalIsaindhavakuSTha-firISaphalakalkaH snahkSIrapiSTo'kakSIrapiSTo vA caturthaH kAsIsaharitAla-saindhavAfvamArakaviDazgapUtIkakqtavedhanajambvarkotta mAraNI dantIcitrakAlarka-

अत ऊर्ध्वमर्शसामालेपान् वक्ष्यामःस्नुहीक्षीरयुक्तं हरिद्र ?ाचूर्णमालेपः प्रथमः कुक्कुटपुरीषगुञ्जाहरिद्र ?ापिप्पलीचूर्णमिति गोमूत्रपित्तपिष्टो द्वितीयः दन्तीचि-त्रकसुवर्चिकालाङ्गलीकल्को वा गोपित्तपिष्टस्तृतीयः पिप्पलीसैन्धवकुष्ठ-शिरीषफलकल्कः स्नह्क्षीरपिष्टोऽकक्षीरपिष्टो वा चतुर्थः कासीसहरिताल-सैन्धवाश्वमारकविडङ्गपूतीककृतवेधनजम्ब्वर्कोत्त मारणी दन्तीचित्रकालर्क-

अत ऊर्ध्वमर्शसामालेपान् वक्ष्यामःस्नुहीक्षीरयुक्तं हरिद्रा चूर्णमालेपः प्रथमः कुक्कुटपुरीषगुञ्जाहरिद्रा पिप्पलीचूर्णमिति गोमूत्रपित्तपिष्टो द्वितीयः दन्तीचि-त्रकसुवर्चिकालाङ्गलीकल्को वा गोपित्तपिष्टस्तृतीयः पिप्पलीसैन्धवकुष्ठ-शिरीषफलकल्कः स्नह्क्षीरपिष्टोऽकक्षीरपिष्टो वा चतुर्थः कासीसहरिताल-सैन्धवाश्वमारकविडङ्गपूतीककृतवेधनजम्ब्वर्कोत्त मारणी दन्तीचित्रकालर्क-


14312

at è?v| .eWjs;?yeãvëXyeãvxR"su yog;n( y;pn;q| v+y;m"p[;t" p[;-tguR@hrItk¡m;sevet b[÷c;rI gomU]{ o,Ésõ' v; hrItk¡xt' p[;t" p[;-tyRq;bl' =*{ e, ap;m;gRmUl' v; t<@Ÿlodkƒn s=*{ mhrh" xt;v-rImUlkLkù v; =Ire, Éc]kcU,Ryuÿ_ù v; sI/u' pr;?y| .Ll;tcU,Ryuÿ_ù v; sÿ_ÚmNqmlv,' t£ƒ, klxe v;ŒNtɒ]kmUlkLk;vÉl¢e ÉniWÿ_ù t£mMlmnMl' v; p;n.ojneWUpyuïIt EW Ev .;Gy;RSfot;yv;Ny;ml-kgu@UcIWu t£kLp" ÉpPplIÉpPplI mUlcVyÉc]kÉv@©xu<#IhrIt-k¡Wu c pUvRvdev Énr¥o v; t£mhrhm;Rsmupsevet ê©verpunnRv;Éc]-kkW;yÉsõ' v; py" kÚ$jmUlTvkª f;É,t' v; ÉpPpLy;idp[tIv;p' =*{ e, mh;v;tVy;?yuÿ_ù ih›Gv;idcU,Rmupsevet t£;h;r" =Ir;h;ro v; =;rlv,;'ɒ]kmUl=;rodkÉsõ;n( v; kÚLm;W;n( .=yet( Éc]kmUl-=;rodkÉsõ' v; py" pl;xt¨=;rÉsõ' v; pl;xt¨=;rÉsõ;n( v; kÚLm;W;n( p;$l;p;m;gR vOhtIpl;x=;r' v; pár§tumhrh`ORts'sO·' kÚ-$jbNd;kmUlkLkù v; t£ƒ, Éc]kpUtIkn;grkLkù v; pUtIk=;re, =;rodkÉsõ' v; sipR"ÉpPpLy;idp[tIv;p' Õã,itlp[sOt' p[kڍ' v; p[;t"

ata UrdhvaM bheSajasAdhyeSvadqfyeSvarfaHsu yogAn yApanArthaM vakSyAmaHprAtaH prA-targuDaharItakImAseveta brahmacArI gomUtradra ?oNasiddhaM vA harItakIfataM prAtaH prA-taryathAbalaM kSaudre Na apAmArgamUlaM vA taNDulodakena sakSaudra maharahaH fatAva-rImUlakalkaM vA kSIreNa citrakacUrNayuktaM vA sIdhuM parArdhyaM bhallAtacUrNayuktaM vA saktumanthamalavaNaM takreNa kalafe vA'ntafcitrakamUlakalkAvalipte niSiktaM takramamlamanamlaM vA pAnabhojaneSUpayuxjIta eSa eva bhArgyAsphotAyavAnyAmala-kaguDUcISu takrakalpaH pippalIpippalI mUlacavyacitrakaviDazgafuNThIharIta-kISu ca pUrvavadeva niranno vA takramaharaharmAsamupaseveta fqzgaverapunarnavAcitra-kakaSAyasiddhaM vA payaH kuTajamUlatvak phANitaM vA pippalyAdipratIvApaM kSaudre Na mahAvAtavyAdhyuktaM hizagvAdicUrNamupaseveta takrAhAraH kSIrAhAro vA kSAralavaNAMfcitrakamUlakSArodakasiddhAn vA kulmASAn bhakSayet citrakamUla-kSArodakasiddhaM vA payaH palAfatarukSArasiddhaM vA palAfatarukSArasiddhAn vA kulmASAn pATalApAmArga vqhatIpalAfakSAraM vA parisratumaharaharghqtasaMsqSTaM ku-TajabandAkamUlakalkaM vA takreNa citrakapUtIkanAgarakalkaM vA pUtIkakSAreNa kSArodakasiddhaM vA sarpiHpippalyAdipratIvApaM kqSNatilaprasqtaM prakuxcaM vA prAtaH

ata UrdhvaM bheSajasAdhyeSvadqfyeSvarfaHsu yogAn yApanArthaM vakSyAmaHprAtaH prA-targuDaharItakImAseveta brahmacArI gomUtradro NasiddhaM vA harItakIfataM prAtaH prA-taryathAbalaM kSaudre Na apAmArgamUlaM vA taNDulodakena sakSaudra maharahaH fatAva-rImUlakalkaM vA kSIreNa citrakacUrNayuktaM vA sIdhuM parArdhyaM bhallAtacUrNayuktaM vA saktumanthamalavaNaM takreNa kalafe vA'ntafcitrakamUlakalkAvalipte niSiktaM takramamlamanamlaM vA pAnabhojaneSUpayuxjIta eSa eva bhArgyAsphotAyavAnyAmala-kaguDUcISu takrakalpaH pippalIpippalI mUlacavyacitrakaviDazgafuNThIharIta-kISu ca pUrvavadeva niranno vA takramaharaharmAsamupaseveta fqzgaverapunarnavAcitra-kakaSAyasiddhaM vA payaH kuTajamUlatvak phANitaM vA pippalyAdipratIvApaM kSaudre Na mahAvAtavyAdhyuktaM hizagvAdicUrNamupaseveta takrAhAraH kSIrAhAro vA kSAralavaNAMfcitrakamUlakSArodakasiddhAn vA kulmASAn bhakSayet citrakamUla-kSArodakasiddhaM vA payaH palAfatarukSArasiddhaM vA palAfatarukSArasiddhAn vA kulmASAn pATalApAmArga vqhatIpalAfakSAraM vA parisratumaharaharghqtasaMsqSTaM ku-TajabandAkamUlakalkaM vA takreNa citrakapUtIkanAgarakalkaM vA pUtIkakSAreNa kSArodakasiddhaM vA sarpiHpippalyAdipratIvApaM kqSNatilaprasqtaM prakuxcaM vA prAtaH

अत ऊर्ध्वं भेषजसाध्येष्वदृश्येष्वर्शःसु योगान् यापनार्थं वक्ष्यामःप्रातः प्रा-तर्गुडहरीतकीमासेवेत ब्रह्मचारी गोमूत्रद्र ?ोणसिद्धं वा हरीतकीशतं प्रातः प्रा-तर्यथाबलं क्षौद्रे ण अपामार्गमूलं वा तण्डुलोदकेन सक्षौद्र महरहः शताव-रीमूलकल्कं वा क्षीरेण चित्रकचूर्णयुक्तं वा सीधुं परार्ध्यं भल्लातचूर्णयुक्तं वा सक्तुमन्थमलवणं तक्रेण कलशे वाऽन्तश्चित्रकमूलकल्कावलिप्ते निषिक्तं तक्रमम्लमनम्लं वा पानभोजनेषूपयुञ्जीत एष एव भार्ग्यास्फोतायवान्यामल-कगुडूचीषु तक्रकल्पः पिप्पलीपिप्पली मूलचव्यचित्रकविडङ्गशुण्ठीहरीत-कीषु च पूर्ववदेव निरन्नो वा तक्रमहरहर्मासमुपसेवेत शृङ्गवेरपुनर्नवाचित्र-ककषायसिद्धं वा पयः कुटजमूलत्वक् फाणितं वा पिप्पल्यादिप्रतीवापं क्षौद्रे ण महावातव्याध्युक्तं हिङग्वादिचूर्णमुपसेवेत तक्राहारः क्षीराहारो वा क्षारलवणांश्चित्रकमूलक्षारोदकसिद्धान् वा कुल्माषान् भक्षयेत् चित्रकमूल-क्षारोदकसिद्धं वा पयः पलाशतरुक्षारसिद्धं वा पलाशतरुक्षारसिद्धान् वा कुल्माषान् पाटलापामार्ग वृहतीपलाशक्षारं वा परिस्रतुमहरहर्घृतसंसृष्टं कु-टजबन्दाकमूलकल्कं वा तक्रेण चित्रकपूतीकनागरकल्कं वा पूतीकक्षारेण क्षारोदकसिद्धं वा सर्पिःपिप्पल्यादिप्रतीवापं कृष्णतिलप्रसृतं प्रकुञ्चं वा प्रातः

अत ऊर्ध्वं भेषजसाध्येष्वदृश्येष्वर्शःसु योगान् यापनार्थं वक्ष्यामःप्रातः प्रा-तर्गुडहरीतकीमासेवेत ब्रह्मचारी गोमूत्रद्रो णसिद्धं वा हरीतकीशतं प्रातः प्रा-तर्यथाबलं क्षौद्रे ण अपामार्गमूलं वा तण्डुलोदकेन सक्षौद्र महरहः शताव-रीमूलकल्कं वा क्षीरेण चित्रकचूर्णयुक्तं वा सीधुं परार्ध्यं भल्लातचूर्णयुक्तं वा सक्तुमन्थमलवणं तक्रेण कलशे वाऽन्तश्चित्रकमूलकल्कावलिप्ते निषिक्तं तक्रमम्लमनम्लं वा पानभोजनेषूपयुञ्जीत एष एव भार्ग्यास्फोतायवान्यामल-कगुडूचीषु तक्रकल्पः पिप्पलीपिप्पली मूलचव्यचित्रकविडङ्गशुण्ठीहरीत-कीषु च पूर्ववदेव निरन्नो वा तक्रमहरहर्मासमुपसेवेत शृङ्गवेरपुनर्नवाचित्र-ककषायसिद्धं वा पयः कुटजमूलत्वक् फाणितं वा पिप्पल्यादिप्रतीवापं क्षौद्रे ण महावातव्याध्युक्तं हिङग्वादिचूर्णमुपसेवेत तक्राहारः क्षीराहारो वा क्षारलवणांश्चित्रकमूलक्षारोदकसिद्धान् वा कुल्माषान् भक्षयेत् चित्रकमूल-क्षारोदकसिद्धं वा पयः पलाशतरुक्षारसिद्धं वा पलाशतरुक्षारसिद्धान् वा कुल्माषान् पाटलापामार्ग वृहतीपलाशक्षारं वा परिस्रतुमहरहर्घृतसंसृष्टं कु-टजबन्दाकमूलकल्कं वा तक्रेण चित्रकपूतीकनागरकल्कं वा पूतीकक्षारेण क्षारोदकसिद्धं वा सर्पिःपिप्पल्यादिप्रतीवापं कृष्णतिलप्रसृतं प्रकुञ्चं वा प्रातः


14316

iÃpmUlIdNtIÉc]kpQy;n;' tul;m;úTy jlctu{ oR,e Évp;cyet( tt" p;d;vÉx·' kW;ym;d;y suxIt' gu@tuly; shoâNmÅä `Ot.;jne Én"-É=Py m;smupe=et yvpLle tt" p[;t" p[;tm;R];' p;yyet ten;xoRg[h,Ido-

dvipaxcamUlIdantIcitrakapathyAnAM tulAmAhqtya jalacatudra ?o?Ne vipAcayet tataH pAdAvafiSTaM kaSAyamAdAya sufItaM guDatulayA sahonmifrya ghqtabhAjane niH-kSipya mAsamupekSeta yavapalle tataH prAtaH prAtarmAtrAM pAyayeta tenArfograhaNIdo-

dvipaxcamUlIdantIcitrakapathyAnAM tulAmAhqtya jalacatudro rNe! vipAcayet tataH pAdAvafiSTaM kaSAyamAdAya sufItaM guDatulayA sahonmifrya ghqtabhAjane niH-kSipya mAsamupekSeta yavapalle tataH prAtaH prAtarmAtrAM pAyayeta tenArfograhaNIdo-

द्विपञ्चमूलीदन्तीचित्रकपथ्यानां तुलामाहृत्य जलचतुद्र ?ो?णे विपाचयेत् ततः पादावशिष्टं कषायमादाय सुशीतं गुडतुलया सहोन्मिश्र्य घृतभाजने निः-क्षिप्य मासमुपेक्षेत यवपल्ले ततः प्रातः प्रातर्मात्रां पाययेत तेनार्शोग्रहणीदो-

द्विपञ्चमूलीदन्तीचित्रकपथ्यानां तुलामाहृत्य जलचतुद्रो र्णे! विपाचयेत् ततः पादावशिष्टं कषायमादाय सुशीतं गुडतुलया सहोन्मिश्र्य घृतभाजने निः-क्षिप्य मासमुपेक्षेत यवपल्ले ततः प्रातः प्रातर्मात्रां पाययेत तेनार्शोग्रहणीदो-


14320

ÉpPplImárcÉv@©Ùlv;luklo/[;,;' ü ü ple ”N{ v;¨

pippalImaricaviDazgailavAlukalodhrANAM dve dve pale indra vAruNyAH paxca palAni kapitthamadhyasya dafa pathyAphalAnAmardhaprasthaH prastho dhAtrIphalAnAM etadaikadhyaM jalacatudra ?o?Ne vipAcya pAdAvafeSaM parisrAvya sufItaM guDatulAdvayenonmifrya ghqtabhAjane niHkSipya pakSamupekSeta yavapalle tataH prAtaH prAtaryathAbalamupayuxjIta eSa khalvariSTaH plIhAgniSazgA rfograhaNIhqtpANDurogafophakuSThagulmodarakqmi-

pippalImaricaviDazgailavAlukalodhrANAM dve dve pale indra vAruNyAH paxca palAni kapitthamadhyasya dafa pathyAphalAnAmardhaprasthaH prastho dhAtrIphalAnAM etadaikadhyaM jalacatudro rNe! vipAcya pAdAvafeSaM parisrAvya sufItaM guDatulAdvayenonmifrya ghqtabhAjane niHkSipya pakSamupekSeta yavapalle tataH prAtaH prAtaryathAbalamupayuxjIta eSa khalvariSTaH plIhAgniSazgA rfograhaNIhqtpANDurogafophakuSThagulmodarakqmi-

पिप्पलीमरिचविडङ्गैलवालुकलोध्राणां द्वे द्वे पले इन्द्र वारुण्याः पञ्च पलानि कपित्थमध्यस्य दश पथ्याफलानामर्धप्रस्थः प्रस्थो धात्रीफलानां एतदैकध्यं जलचतुद्र ?ो?णे विपाच्य पादावशेषं परिस्राव्य सुशीतं गुडतुलाद्वयेनोन्मिश्र्य घृतभाजने निःक्षिप्य पक्षमुपेक्षेत यवपल्ले ततः प्रातः प्रातर्यथाबलमुपयुञ्जीत एष खल्वरिष्टः प्लीहाग्निषङ्गा र्शोग्रहणीहृत्पाण्डुरोगशोफकुष्ठगुल्मोदरकृमि-

पिप्पलीमरिचविडङ्गैलवालुकलोध्राणां द्वे द्वे पले इन्द्र वारुण्याः पञ्च पलानि कपित्थमध्यस्य दश पथ्याफलानामर्धप्रस्थः प्रस्थो धात्रीफलानां एतदैकध्यं जलचतुद्रो र्णे! विपाच्य पादावशेषं परिस्राव्य सुशीतं गुडतुलाद्वयेनोन्मिश्र्य घृतभाजने निःक्षिप्य पक्षमुपेक्षेत यवपल्ले ततः प्रातः प्रातर्यथाबलमुपयुञ्जीत एष खल्वरिष्टः प्लीहाग्निषङ्गा र्शोग्रहणीहृत्पाण्डुरोगशोफकुष्ठगुल्मोदरकृमि-


14332

iÃv[,Iyoÿ_ƒn Év/;nen .Ll;tkÉnXCyuitt' ˜ehm;d;y p[;t" p[;t" xu-Éÿ_m;]mupyuïIt jI,eR pUvRvd;h;r" flp[kWR’ .Ll;tkmÆ>yo v; ˜ehm;d;y;pÕ·doW" p[its'sO·.ÿ_o Énv;tm;g;r' p[ÉvXy yq;bl' p[-sOit' p[kڍ' vopyuïIt tâSmïI,eR =Ir' sipRrodn ”Ty;h;r" Ev' m;smup-yuJy m;s]ym;id·;h;ro r=ed;Tm;n' tt" svoRpt;p;npúTy v,Rv;n( b-lv;–( Åv,g[h,/;r,x”ÿ_s'p¥o vWRxt;yu.Rvit m;se m;se c p[yoge vWRxt' vWRm;yuWoŒÉ.vO²õ.Rvit Ev' dxm;s;nupyuJy vWRsh§;yu.Rvit

dvivraNIyoktena vidhAnena bhallAtakanifcyutitaM snehamAdAya prAtaH prAtaH fu-ktimAtramupayuxjIta jIrNe pUrvavadAhAraH phalaprakarSafca bhallAtakamajjabhyo vA snehamAdAyApakqSTadoSaH pratisaMsqSTabhakto nivAtamAgAraM pravifya yathAbalaM pra-sqtiM prakuxcaM vopayuxjIta tasmixjIrNe kSIraM sarpirodana ityAhAraH evaM mAsamupa-yujya mAsatrayamAdiSTAhAro rakSedAtmAnaM tataH sarvopatApAnapahqtya varNavAn ba-lavAx fravaNagrahaNadhAraNafa\iktasaMpanno varSafatAyurbhavati mAse mAse ca prayoge varSafataM varSamAyuSo'bhivqddhirbhavati evaM dafamAsAnupayujya varSasahasrAyurbhavati

dvivraNIyoktena vidhAnena bhallAtakanifcyutitaM snehamAdAya prAtaH prAtaH fu-ktimAtramupayuxjIta jIrNe pUrvavadAhAraH phalaprakarSafca bhallAtakamajjabhyo vA snehamAdAyApakqSTadoSaH pratisaMsqSTabhakto nivAtamAgAraM pravifya yathAbalaM pra-sqtiM prakuxcaM vopayuxjIta tasmixjIrNe kSIraM sarpirodana ityAhAraH evaM mAsamupa-yujya mAsatrayamAdiSTAhAro rakSedAtmAnaM tataH sarvopatApAnapahqtya varNavAn ba-lavAx fravaNagrahaNadhAraNafaiktasaMpanno varSafatAyurbhavati mAse mAse ca prayoge varSafataM varSamAyuSo'bhivqddhirbhavati evaM dafamAsAnupayujya varSasahasrAyurbhavati

द्विव्रणीयोक्तेन विधानेन भल्लातकनिश्च्युतितं स्नेहमादाय प्रातः प्रातः शु-क्तिमात्रमुपयुञ्जीत जीर्णे पूर्ववदाहारः फलप्रकर्षश्च भल्लातकमज्जभ्यो वा स्नेहमादायापकृष्टदोषः प्रतिसंसृष्टभक्तो निवातमागारं प्रविश्य यथाबलं प्र-सृतिं प्रकुञ्चं वोपयुञ्जीत तस्मिञ्जीर्णे क्षीरं सर्पिरोदन इत्याहारः एवं मासमुप-युज्य मासत्रयमादिष्टाहारो रक्षेदात्मानं ततः सर्वोपतापानपहृत्य वर्णवान् ब-लवाञ् श्रवणग्रहणधारणशइक्तसंपन्नो वर्षशतायुर्भवति मासे मासे च प्रयोगे वर्षशतं वर्षमायुषोऽभिवृद्धिर्भवति एवं दशमासानुपयुज्य वर्षसहस्रायुर्भवति

द्विव्रणीयोक्तेन विधानेन भल्लातकनिश्च्युतितं स्नेहमादाय प्रातः प्रातः शु-क्तिमात्रमुपयुञ्जीत जीर्णे पूर्ववदाहारः फलप्रकर्षश्च भल्लातकमज्जभ्यो वा स्नेहमादायापकृष्टदोषः प्रतिसंसृष्टभक्तो निवातमागारं प्रविश्य यथाबलं प्र-सृतिं प्रकुञ्चं वोपयुञ्जीत तस्मिञ्जीर्णे क्षीरं सर्पिरोदन इत्याहारः एवं मासमुप-युज्य मासत्रयमादिष्टाहारो रक्षेदात्मानं ततः सर्वोपतापानपहृत्य वर्णवान् ब-लवाञ् श्रवणग्रहणधारणशैक्तसंपन्नो वर्षशतायुर्भवति मासे मासे च प्रयोगे वर्षशतं वर्षमायुषोऽभिवृद्धिर्भवति एवं दशमासानुपयुज्य वर्षसहस्रायुर्भवति


14342

hár{ ;y;" p[yoge, p[meh; ”v Wo@x

haridra ?AyAH prayogeNa pramehA iva SoDafa

haridrA yAH prayogeNa pramehA iva SoDafa

हरिद्र ?ायाः प्रयोगेण प्रमेहा इव षोडश

हरिद्रा याः प्रयोगेण प्रमेहा इव षोडश


14389

kÚx" k;x" sro guN{ ; ”Tk$o mor$oŒXmÉ.t( 9

kufaH kAfaH saro gundra ?A itkaTo moraTo'fmabhit 9

kufaH kAfaH saro gundrA itkaTo moraTo'fmabhit 9

कुशः काशः सरो गुन्द्र ?ा इत्कटो मोरटोऽश्मभित् ९

कुशः काशः सरो गुन्द्रा इत्कटो मोरटोऽश्मभित् ९


14409

kÚÏ.{ ;idmárcÉc]k“" ssur;×yw" 14

kuSThabhadra ?AdimaricacitrakaiH sasurAhvayaiH 14

kuSThabhadrA dimaricacitrakaiH sasurAhvayaiH 14

कुष्ठभद्र ?ादिमरिचचित्रकैः ससुराह्वयैः १४

कुष्ठभद्रा दिमरिचचित्रकैः ससुराह्वयैः १४


14471

aq rog;âNvtmup²˜G/mpÕ·doWmIWTkÉxRtm>yÿ_âSv¥xrIr' .uÿ_vNt' ÕtbÉlm©lSvâStv;cnmg[ophr,Iyoÿ_ƒn Év/;nenopkâLp tsM.;r-m;;Sy tto blvNtmÉvKlvm;j;nusme flkƒ p[;gupÉv·;Nypu¨W-SyoTs©¼ ÉnW<,pUvRk;ymuÿ;nmu¥tk$Ikù vS];/; rkopÉv·' s›±kÚ-Éctj;nukËpRrÉmtre, sh;vbõ' sU]e, x;$k“v;R tt" Sv>yÿ_n;É.p[de-xSy v;mp;| ÉvmO´ mui·n;ŒvpI@yed/o n;.ey;RvdXmyR/" p[p¥eit t-t" ˜eh;>yÿ_ƒ KlO¢n%e v;mhStp[deÉxnIm?yme a›±guLy* p;y* p[É,/;-y;nusevnIm;s;´ p[yˆbl;>y;' p;yume!^;Ntrm;nIy ÉnVyRlIkmn;ytm-ÉvWm' c bâSt' sÉ¥veXy .OxmuTpI@yed©ŸÉl>y;' yq; g[âNqárvo¥t' x-

atha rogAnvitamupasnigdhamapakqSTadoSamISatkarfitamabhyaktasvinnafarIraM bhuktavantaM kqtabalimazgalasvastivAcanamagropaharaNIyoktena vidhAnenopakalpi tasambhAra-mAfvAsya tato balavantamaviklavamAjAnusame phalake prAgupaviSTAnyapuruSa-syotsazge niSaNNapUrvakAyamuttAnamunnatakaTIkaM vastrAdhA rakopaviSTaM sazku-citajAnukUrparamitareNa sahAvabaddhaM sUtreNa fATakairvA tataH svabhyaktanAbhiprade-fasya vAmapArfvaM vimqdya muSTinA'vapIDayedadho nAbheryAvadafmaryadhaH prapanneti ta-taH snehAbhyakte kl\qptanakhe vAmahastapradefinImadhyame azgulyau pAyau praNidhA-yAnusevanImAsAdya prayatnabalAbhyAM pAyumeDhrAntaramAnIya nirvyalIkamanAyatama-viSamaM ca bastiM sannivefya bhqfamutpIDayedazgulibhyAM yathA granthirivonnataM fa-

atha rogAnvitamupasnigdhamapakqSTadoSamISatkarfitamabhyaktasvinnafarIraM bhuktavantaM kqtabalimazgalasvastivAcanamagropaharaNIyoktena vidhAnenopakalpi tasambhAra-mAfvAsya tato balavantamaviklavamAjAnusame phalake prAgupaviSTAnyapuruSa-syotsazge niSaNNapUrvakAyamuttAnamunnatakaTIkaM vastrAdhA rakopaviSTaM sazku-citajAnukUrparamitareNa sahAvabaddhaM sUtreNa fATakairvA tataH svabhyaktanAbhiprade-fasya vAmapArfvaM vimqdya muSTinA'vapIDayedadho nAbheryAvadafmaryadhaH prapanneti ta-taH snehAbhyakte k\ptanakhe vAmahastapradefinImadhyame azgulyau pAyau praNidhA-yAnusevanImAsAdya prayatnabalAbhyAM pAyumeDhrAntaramAnIya nirvyalIkamanAyatama-viSamaM ca bastiM sannivefya bhqfamutpIDayedazgulibhyAM yathA granthirivonnataM fa-

अथ रोगान्वितमुपस्निग्धमपकृष्टदोषमीषत्कर्शितमभ्यक्तस्विन्नशरीरं भुक्तवन्तं कृतबलिमङ्गलस्वस्तिवाचनमग्रोपहरणीयोक्तेन विधानेनोपकल्पि तसम्भार-माश्वास्य ततो बलवन्तमविक्लवमाजानुसमे फलके प्रागुपविष्टान्यपुरुष-स्योत्सङ्गे निषण्णपूर्वकायमुत्तानमुन्नतकटीकं वस्त्राधा रकोपविष्टं सङ्कु-चितजानुकूर्परमितरेण सहावबद्धं सूत्रेण शाटकैर्वा ततः स्वभ्यक्तनाभिप्रदे-शस्य वामपार्श्वं विमृद्य मुष्टिनाऽवपीडयेदधो नाभेर्यावदश्मर्यधः प्रपन्नेति त-तः स्नेहाभ्यक्ते क्लृप्तनखे वामहस्तप्रदेशिनीमध्यमे अङ्गुल्यौ पायौ प्रणिधा-यानुसेवनीमासाद्य प्रयत्नबलाभ्यां पायुमेढ्रान्तरमानीय निर्व्यलीकमनायतम-विषमं च बस्तिं सन्निवेश्य भृशमुत्पीडयेदङ्गुलिभ्यां यथा ग्रन्थिरिवोन्नतं श-

अथ रोगान्वितमुपस्निग्धमपकृष्टदोषमीषत्कर्शितमभ्यक्तस्विन्नशरीरं भुक्तवन्तं कृतबलिमङ्गलस्वस्तिवाचनमग्रोपहरणीयोक्तेन विधानेनोपकल्पि तसम्भार-माश्वास्य ततो बलवन्तमविक्लवमाजानुसमे फलके प्रागुपविष्टान्यपुरुष-स्योत्सङ्गे निषण्णपूर्वकायमुत्तानमुन्नतकटीकं वस्त्राधा रकोपविष्टं सङ्कु-चितजानुकूर्परमितरेण सहावबद्धं सूत्रेण शाटकैर्वा ततः स्वभ्यक्तनाभिप्रदे-शस्य वामपार्श्वं विमृद्य मुष्टिनाऽवपीडयेदधो नाभेर्यावदश्मर्यधः प्रपन्नेति त-तः स्नेहाभ्यक्ते कॢप्तनखे वामहस्तप्रदेशिनीमध्यमे अङ्गुल्यौ पायौ प्रणिधा-यानुसेवनीमासाद्य प्रयत्नबलाभ्यां पायुमेढ्रान्तरमानीय निर्व्यलीकमनायतम-विषमं च बस्तिं सन्निवेश्य भृशमुत्पीडयेदङ्गुलिभ्यां यथा ग्रन्थिरिवोन्नतं श-


14483

tt" sVye p;eR sevnI' yvm;]e, muKTv;Œvc;ryeCzS]mXmrIp[m;,' d-É=,to v; É£y;s*kyRhetoárTyekƒ yq; s; n É.´te cUy; s;Cz;S] ÉvihtCz¼d;É¥" SyNdpárvOõTv;° xLy-Syeit ¬õOtxLy' tUã,odk{ o

tataH savye pArfve sevanIM yavamAtreNa muktvA'vacArayecchastramafmarIpramANaM da-kSiNato vA kriyAsaukaryahetorityeke yathA sA na bhidyate cUrNyate vA tathA prayateta cUrNamalpamapyavasthitaM hi punaH parivqddhimeti tasmAt samastAmagrava-kreNAdadIta strINAM tu bastipArfvagato garbhAfayaH sannikqSTaH tasmAttAsAmutsazga vacchastraM pAtayet ato'nyathA khalvAsAM mUtrasrAvI vraNo bhavet puruSasya vA mUtraprasekakSaNanAnmUtrakSaraNam afmarIvraNAdqte bhinnabastirekadhApi na bhavati dvidhA bhinnabastirAfmariko na sidhyati afmarIvraNanimittamekadhAbhinnabasti-rjIvati kriyAbhyA sAcchAstra vihitacchedAnniH syandaparivqddhatvAcca falya-syeti uddhqtafalyaM tUSNodakadra ?oNyAmavagAhya svedayet tathA hi basti sqjA

tataH savye pArfve sevanIM yavamAtreNa muktvA'vacArayecchastramafmarIpramANaM da-kSiNato vA kriyAsaukaryahetorityeke yathA sA na bhidyate cUrNyate vA tathA prayateta cUrNamalpamapyavasthitaM hi punaH parivqddhimeti tasmAt samastAmagrava-kreNAdadIta strINAM tu bastipArfvagato garbhAfayaH sannikqSTaH tasmAttAsAmutsazga vacchastraM pAtayet ato'nyathA khalvAsAM mUtrasrAvI vraNo bhavet puruSasya vA mUtraprasekakSaNanAnmUtrakSaraNam afmarIvraNAdqte bhinnabastirekadhApi na bhavati dvidhA bhinnabastirAfmariko na sidhyati afmarIvraNanimittamekadhAbhinnabasti-rjIvati kriyAbhyA sAcchAstra vihitacchedAnniH syandaparivqddhatvAcca falya-syeti uddhqtafalyaM tUSNodakadro NyAmavagAhya svedayet tathA hi basti sqjA

ततः सव्ये पार्श्वे सेवनीं यवमात्रेण मुक्त्वाऽवचारयेच्छस्त्रमश्मरीप्रमाणं द-क्षिणतो वा क्रियासौकर्यहेतोरित्येके यथा सा न भिद्यते चूर्ण्यते वा तथा प्रयतेत चूर्णमल्पमप्यवस्थितं हि पुनः परिवृद्धिमेति तस्मात् समस्तामग्रव-क्रेणाददीत स्त्रीणां तु बस्तिपार्श्वगतो गर्भाशयः सन्निकृष्टः तस्मात्तासामुत्सङ्ग वच्छस्त्रं पातयेत् अतोऽन्यथा खल्वासां मूत्रस्रावी व्रणो भवेत् पुरुषस्य वा मूत्रप्रसेकक्षणनान्मूत्रक्षरणम् अश्मरीव्रणादृते भिन्नबस्तिरेकधापि न भवति द्विधा भिन्नबस्तिराश्मरिको न सिध्यति अश्मरीव्रणनिमित्तमेकधाभिन्नबस्ति-र्जीवति क्रियाभ्या साच्छास्त्र विहितच्छेदान्निः स्यन्दपरिवृद्धत्वाच्च शल्य-स्येति उद्धृतशल्यं तूष्णोदकद्र ?ोण्यामवगाह्य स्वेदयेत् तथा हि बस्ति सृजा

ततः सव्ये पार्श्वे सेवनीं यवमात्रेण मुक्त्वाऽवचारयेच्छस्त्रमश्मरीप्रमाणं द-क्षिणतो वा क्रियासौकर्यहेतोरित्येके यथा सा न भिद्यते चूर्ण्यते वा तथा प्रयतेत चूर्णमल्पमप्यवस्थितं हि पुनः परिवृद्धिमेति तस्मात् समस्तामग्रव-क्रेणाददीत स्त्रीणां तु बस्तिपार्श्वगतो गर्भाशयः सन्निकृष्टः तस्मात्तासामुत्सङ्ग वच्छस्त्रं पातयेत् अतोऽन्यथा खल्वासां मूत्रस्रावी व्रणो भवेत् पुरुषस्य वा मूत्रप्रसेकक्षणनान्मूत्रक्षरणम् अश्मरीव्रणादृते भिन्नबस्तिरेकधापि न भवति द्विधा भिन्नबस्तिराश्मरिको न सिध्यति अश्मरीव्रणनिमित्तमेकधाभिन्नबस्ति-र्जीवति क्रियाभ्या साच्छास्त्र विहितच्छेदान्निः स्यन्दपरिवृद्धत्वाच्च शल्य-स्येति उद्धृतशल्यं तूष्णोदकद्रो ण्यामवगाह्य स्वेदयेत् तथा हि बस्ति सृजा


14493

mU]m;gRÉvxo/n;q| c;Smw gu@s*ihTy' Évtret( ¬õOTy cwn' m/u`Ot;>yÿ_-v[,' mU]Évxo/n{ VyÉsõ;muW,;' s`Ot;' yv;gU' p;yyeto.yk;l' i]r;];' i]r;];dU?v| gu@p[g;!en pys; mOÃodnmLp' .ojye¶xr;]' ámU];sOâGvxu-d­?äq| v[,Kledn;q| câ dxr;];dU?v| fl;Mlwj;R©lrsw¨p;cret( tto dxr;]' cwnmp[mÿ" Svedyet( ˜ehen { vSveden v; =IrvO=kW;ye, c;Sy v[,' p[=;lyet( ro/[m/ukmÉïÏ;p[p*<@rIkkLk“v[R,' p[itg[;hyet( Eteãvev hár{ ;yuteWu twl' `Ot' v; ÉvpKv' v[,;>yïnÉmit STy;nxoÉ,t' coÿrb-âStÉ.¨p;cret( s¢r;];° Svm;gRmp[itp´m;ne mU]e v[,' yqoÿ_ƒn ÉvÉ/n; dhedɦn; Svm;gRp[itp¥e coÿrbSTy;Sq;pn;nuv;snw¨p;creNm/urkW;-ywárit yëCzy; v; mU]m;gRp[itp¥;mNtr;sÿ_;' xu£;XmrI' xkœr;' v; §ots;phret( Ev' c;xKye Évd;yR n;@I' xS]e, bÉ@xenoõret( å!v[-,’;©n;ngn;grq&m;n( n;rohet vW| n;Psu Plvet .uïIt v; gu¨ 35

mUtramArgavifodhanArthaM cAsmai guDasauhityaM vitaret uddhqtya cainaM madhughqtAbhyakta-vraNaM mUtravifodhanadra vyasiddhAmuSaNAM saghqtAM yavAgUM pAyayetobhayakAlaM trirAtrAM trirAtrAdUrdhvaM guDapragADhena payasA mqdvodanamalpaM bhojayeddafarAtraM mi?trAsqgvifu-ddh?rthaM vraNakledanArthaM ca ?difarAtrAdUrdhvaM phalAmlairjAzgalarasairupAcaret tato dafarAtraM cainamapramattaH svedayet snehena dra vasvedena vA kSIravqkSakaSAyeNa cAsya vraNaM prakSAlayet rodhramadhukamaxjiSThAprapauNDarIkakalkairvraNaM pratigrAhayet eteSveva haridra ?AyuteSu tailaM ghqtaM vA vipakvaM vraNAbhyaxjanamiti styAnafoNitaM cottaraba-stibhirupAcaret saptarAtrAcca svamArgamapratipadyamAne mUtre vraNaM yathoktena vidhinA dahedagninA svamArgapratipanne cottarabastyAsthApanAnuvAsanairupAcarenmadhurakaSA-yairiti yadqcchayA vA mUtramArgapratipannAmantarAsaktAM fukrAfmarIM farkarAM vA srotasApaharet evaM cAfakye vidArya nADIM fastreNa baDifenoddharet rUDhavra-NafcAzganAfvanaganAgarathadrumAn nAroheta varSaM nApsu plaveta bhuxjIta vA guru 35

mUtramArgavifodhanArthaM cAsmai guDasauhityaM vitaret uddhqtya cainaM madhughqtAbhyakta-vraNaM mUtravifodhanadra vyasiddhAmuSaNAM saghqtAM yavAgUM pAyayetobhayakAlaM trirAtrAM trirAtrAdUrdhvaM guDapragADhena payasA mqdvodanamalpaM bhojayeddafarAtraM miU!trAsqgvifu-rddhythaM vraNakledanArthaM cai! dafarAtrAdUrdhvaM phalAmlairjAzgalarasairupAcaret tato dafarAtraM cainamapramattaH svedayet snehena dra vasvedena vA kSIravqkSakaSAyeNa cAsya vraNaM prakSAlayet rodhramadhukamaxjiSThAprapauNDarIkakalkairvraNaM pratigrAhayet eteSveva haridrA yuteSu tailaM ghqtaM vA vipakvaM vraNAbhyaxjanamiti styAnafoNitaM cottaraba-stibhirupAcaret saptarAtrAcca svamArgamapratipadyamAne mUtre vraNaM yathoktena vidhinA dahedagninA svamArgapratipanne cottarabastyAsthApanAnuvAsanairupAcarenmadhurakaSA-yairiti yadqcchayA vA mUtramArgapratipannAmantarAsaktAM fukrAfmarIM farkarAM vA srotasApaharet evaM cAfakye vidArya nADIM fastreNa baDifenoddharet rUDhavra-NafcAzganAfvanaganAgarathadrumAn nAroheta varSaM nApsu plaveta bhuxjIta vA guru 35

मूत्रमार्गविशोधनार्थं चास्मै गुडसौहित्यं वितरेत् उद्धृत्य चैनं मधुघृताभ्यक्त-व्रणं मूत्रविशोधनद्र व्यसिद्धामुषणां सघृतां यवागूं पाययेतोभयकालं त्रिरात्रां त्रिरात्रादूर्ध्वं गुडप्रगाढेन पयसा मृद्वोदनमल्पं भोजयेद्दशरात्रं मि?त्रासृग्विशु-द्ध्?र्थं व्रणक्लेदनार्थं च ?दिशरात्रादूर्ध्वं फलाम्लैर्जाङ्गलरसैरुपाचरेत् ततो दशरात्रं चैनमप्रमत्तः स्वेदयेत् स्नेहेन द्र वस्वेदेन वा क्षीरवृक्षकषायेण चास्य व्रणं प्रक्षालयेत् रोध्रमधुकमञ्जिष्ठाप्रपौण्डरीककल्कैर्व्रणं प्रतिग्राहयेत् एतेष्वेव हरिद्र ?ायुतेषु तैलं घृतं वा विपक्वं व्रणाभ्यञ्जनमिति स्त्यानशोणितं चोत्तरब-स्तिभिरुपाचरेत् सप्तरात्राच्च स्वमार्गमप्रतिपद्यमाने मूत्रे व्रणं यथोक्तेन विधिना दहेदग्निना स्वमार्गप्रतिपन्ने चोत्तरबस्त्यास्थापनानुवासनैरुपाचरेन्मधुरकषा-यैरिति यदृच्छया वा मूत्रमार्गप्रतिपन्नामन्तरासक्तां शुक्राश्मरीं शर्करां वा स्रोतसापहरेत् एवं चाशक्ये विदार्य नाडीं शस्त्रेण बडिशेनोद्धरेत् रूढव्र-णश्चाङ्गनाश्वनगनागरथद्रुमान् नारोहेत वर्षं नाप्सु प्लवेत भुञ्जीत वा गुरु ३५

मूत्रमार्गविशोधनार्थं चास्मै गुडसौहित्यं वितरेत् उद्धृत्य चैनं मधुघृताभ्यक्त-व्रणं मूत्रविशोधनद्र व्यसिद्धामुषणां सघृतां यवागूं पाययेतोभयकालं त्रिरात्रां त्रिरात्रादूर्ध्वं गुडप्रगाढेन पयसा मृद्वोदनमल्पं भोजयेद्दशरात्रं मिऊ!त्रासृग्विशु-र्द्ध्य्थं व्रणक्लेदनार्थं चै! दशरात्रादूर्ध्वं फलाम्लैर्जाङ्गलरसैरुपाचरेत् ततो दशरात्रं चैनमप्रमत्तः स्वेदयेत् स्नेहेन द्र वस्वेदेन वा क्षीरवृक्षकषायेण चास्य व्रणं प्रक्षालयेत् रोध्रमधुकमञ्जिष्ठाप्रपौण्डरीककल्कैर्व्रणं प्रतिग्राहयेत् एतेष्वेव हरिद्रा युतेषु तैलं घृतं वा विपक्वं व्रणाभ्यञ्जनमिति स्त्यानशोणितं चोत्तरब-स्तिभिरुपाचरेत् सप्तरात्राच्च स्वमार्गमप्रतिपद्यमाने मूत्रे व्रणं यथोक्तेन विधिना दहेदग्निना स्वमार्गप्रतिपन्ने चोत्तरबस्त्यास्थापनानुवासनैरुपाचरेन्मधुरकषा-यैरिति यदृच्छया वा मूत्रमार्गप्रतिपन्नामन्तरासक्तां शुक्राश्मरीं शर्करां वा स्रोतसापहरेत् एवं चाशक्ये विदार्य नाडीं शस्त्रेण बडिशेनोद्धरेत् रूढव्र-णश्चाङ्गनाश्वनगनागरथद्रुमान् नारोहेत वर्षं नाप्सु प्लवेत भुञ्जीत वा गुरु ३५


14610

cN{ ;/| cN{ c£ù c sUcImu%mv;„Ÿ%m(

candra ?ArdhaM candra cakraM ca sUcImukhamavAzmukham

candrA rdhaM candra cakraM ca sUcImukhamavAzmukham

चन्द्र ?ार्धं चन्द्र चक्रं च सूचीमुखमवाङ्मुखम्

चन्द्रा र्धं चन्द्र चक्रं च सूचीमुखमवाङ्मुखम्


14696

i]vO¶NtIhár{ ;kœmUl' loh;m;rk*

trivqddantIharidra ?ArkamUlaM lohAfvamArakau

trivqddantIharidrA rkamUlaM lohAfvamArakau

त्रिवृद्दन्तीहरिद्र ?ार्कमूलं लोहाश्वमारकौ

त्रिवृद्दन्तीहरिद्रा र्कमूलं लोहाश्वमारकौ


14716

Éz{ ;dU?v| hredoÏmxoRyN]Sy yN]Évt(

chidra ?AdUrdhvaM haredoSThamarfoyantrasya yantravit

chidrA dUrdhvaM haredoSThamarfoyantrasya yantravit

िद्र ?ादूर्ध्वं हरेदोष्ठमर्शोयन्त्रस्य यन्त्रवित्

िद्रा दूर्ध्वं हरेदोष्ठमर्शोयन्त्रस्य यन्त्रवित्


14751

s¢p,;RrGv/;itÉvWe=urp;#;k$uroih

saptaparNAragvadhAtiviSekSurapAThAkaTurohiNyamqtAtriphalA paTolapicumardaparpaTa-kadurAlabhAtrAyamANAmustAcandanapadmakaharidra ?opakulyA vifAlAmUrvAfatAvarI-sArivendra yavATarUSakaSaDgranthAmadhukabhUnimbagqSTikA iti samabhAgAH kalkaH syAt kalkAccaturguNaM sarpiH prakSipya taddivaguNo dhAtrIphalarasastaccaturguNA ApastadaikadhyaM samAloDya vipacet etanmahAtiktakaM nAma sarpiH kuSThaviSa-majvararaktapittahqdra ?ogonmAdApasmAra gulmapiDakAsqgdaragalagaNDagaNDamAlA-

saptaparNAragvadhAtiviSekSurapAThAkaTurohiNyamqtAtriphalA paTolapicumardaparpaTa-kadurAlabhAtrAyamANAmustAcandanapadmakaharidro pakulyA vifAlAmUrvAfatAvarI-sArivendra yavATarUSakaSaDgranthAmadhukabhUnimbagqSTikA iti samabhAgAH kalkaH syAt kalkAccaturguNaM sarpiH prakSipya taddivaguNo dhAtrIphalarasastaccaturguNA ApastadaikadhyaM samAloDya vipacet etanmahAtiktakaM nAma sarpiH kuSThaviSa-majvararaktapittahqdro gonmAdApasmAra gulmapiDakAsqgdaragalagaNDagaNDamAlA-

सप्तपर्णारग्वधातिविषेक्षुरपाठाकटुरोहिण्यमृतात्रिफला पटोलपिचुमर्दपर्पट-कदुरालभात्रायमाणामुस्ताचन्दनपद्मकहरिद्र ?ोपकुल्या विशालामूर्वाशतावरी-सारिवेन्द्र यवाटरूषकषड्ग्रन्थामधुकभूनिम्बगृष्टिका इति समभागाः कल्कः स्यात् कल्काच्चतुर्गुणं सर्पिः प्रक्षिप्य तद्दिवगुणो धात्रीफलरसस्तच्चतुर्गुणा आपस्तदैकध्यं समालोड्य विपचेत् एतन्महातिक्तकं नाम सर्पिः कुष्ठविष-मज्वररक्तपित्तहृद्र ?ोगोन्मादापस्मार गुल्मपिडकासृग्दरगलगण्डगण्डमाला-

सप्तपर्णारग्वधातिविषेक्षुरपाठाकटुरोहिण्यमृतात्रिफला पटोलपिचुमर्दपर्पट-कदुरालभात्रायमाणामुस्ताचन्दनपद्मकहरिद्रो पकुल्या विशालामूर्वाशतावरी-सारिवेन्द्र यवाटरूषकषड्ग्रन्थामधुकभूनिम्बगृष्टिका इति समभागाः कल्कः स्यात् कल्काच्चतुर्गुणं सर्पिः प्रक्षिप्य तद्दिवगुणो धात्रीफलरसस्तच्चतुर्गुणा आपस्तदैकध्यं समालोड्य विपचेत् एतन्महातिक्तकं नाम सर्पिः कुष्ठविष-मज्वररक्तपित्तहृद्रो गोन्मादापस्मार गुल्मपिडकासृग्दरगलगण्डगण्डमाला-


14755

i]fl;p$olÉpcumNd;$åWkk$uroih,Idur;l.;];ym;,;" ppR$k’wteW;' iÃpÉlk;n( .;g;ïl{ o,e p[É=Py p;d;vxeW' kW;ym;d;y kLkpeãy;-,Im;Én .eWj;Ny/RpÉlk;Én ];ym;,;muSteN{ yvcNdn Ékr;titÿ_;Én ÉpPpLy ’wt;Én `Otp[Sqe sm;v;Py Évpcet( EtÉÿÿ_kù n;m sipR" kÚÏ-ÉvWmJvrguLm;xoRg[h,IdoWxofp;<@ŸrogÉvspRW;

triphalApaTolapicumandATarUSakakaTurohiNIdurAlabhAtrAyamANAH parpaTakafcaiteSAM dvipalikAn bhAgAxjaladra ?oNe prakSipya pAdAvafeSaM kaSAyamAdAya kalkapeSyA-NImAni bheSajAnyardhapalikAni trAyamANAmustendra yavacandana kirAtatiktAni pippalya fcaitAni ghqtaprasthe samAvApya vipacet etattiktakaM nAma sarpiH kuSTha-viSamajvaragulmArfograhaNIdoSafophapANDurogavisarpaSANDhyafamanamUrdhvajatruga-

triphalApaTolapicumandATarUSakakaTurohiNIdurAlabhAtrAyamANAH parpaTakafcaiteSAM dvipalikAn bhAgAxjaladro Ne prakSipya pAdAvafeSaM kaSAyamAdAya kalkapeSyA-NImAni bheSajAnyardhapalikAni trAyamANAmustendra yavacandana kirAtatiktAni pippalya fcaitAni ghqtaprasthe samAvApya vipacet etattiktakaM nAma sarpiH kuSTha-viSamajvaragulmArfograhaNIdoSafophapANDurogavisarpaSANDhyafamanamUrdhvajatruga-

त्रिफलापटोलपिचुमन्दाटरूषककटुरोहिणीदुरालभात्रायमाणाः पर्पटकश्चैतेषां द्विपलिकान् भागाञ्जलद्र ?ोणे प्रक्षिप्य पादावशेषं कषायमादाय कल्कपेष्या-णीमानि भेषजान्यर्धपलिकानि त्रायमाणामुस्तेन्द्र यवचन्दन किराततिक्तानि पिप्पल्य श्चैतानि घृतप्रस्थे समावाप्य विपचेत् एतत्तिक्तकं नाम सर्पिः कुष्ठ-विषमज्वरगुल्मार्शोग्रहणीदोषशोफपाण्डुरोगविसर्पषाण्ढ्यशमनमूर्ध्वजत्रुग-

त्रिफलापटोलपिचुमन्दाटरूषककटुरोहिणीदुरालभात्रायमाणाः पर्पटकश्चैतेषां द्विपलिकान् भागाञ्जलद्रो णे प्रक्षिप्य पादावशेषं कषायमादाय कल्कपेष्या-णीमानि भेषजान्यर्धपलिकानि त्रायमाणामुस्तेन्द्र यवचन्दन किराततिक्तानि पिप्पल्य श्चैतानि घृतप्रस्थे समावाप्य विपचेत् एतत्तिक्तकं नाम सर्पिः कुष्ठ-विषमज्वरगुल्मार्शोग्रहणीदोषशोफपाण्डुरोगविसर्पषाण्ढ्यशमनमूर्ध्वजत्रुग-


14759

atoŒNytmen `Oten ²˜G/âSv¥Sywk;' ü it§’t§" p v; Ésr; Év?yet( m<@l;Én coTs¥;NyvÉl%ed.I+,' p[CzyeÃ; smu{ fƒnx;kgojIk;-koduMbárk;p]wv;RŒv`OãylepyeLl; =;sjRrsr s;ïnp[punRn;@; vLgu-jtejoTym;rk;kœkÚ$j;revtmUlkLk“mUR]Ép·w" ÉpÿÉp·wv;R SvÉjRk;tu-Tqk;sIs Év@©;g;r/UmÉc]kk$uksu/;hár{ ;swN/vkLk“v;R Et;Nye-v;v;Py =;rkLpen Én"˜ute p;l;xe =;re tto Évp;Cy f;,ItÉmv s'-j;tmvt;yR lepyet( JyoitWkfll;=;márcÉpPplIsumn" p]wv;R hár-t;lmn" Éxl;kœ=IritlÉxg[umárckLk“v;RSvÉjRk;kÚÏtuTqkÚ$jÉc-]kÉv@©márc ro/[mn" Éxl;kLk“v;R hrItk¡krÉïk;Év@©Ésõ;-

ato'nyatamena ghqtena snigdhasvinnasyaikAM dve tisrafcatasraH paxca vA sirA vidhyet maNDalAni cotsannAnyavalikhedabhIkSNaM pracchayedvA samudra phenafAkagojIkA-kodumbarikApatrairvA'vaghqSyalepayellA kSAsarjarasara sAxjanaprapurnanADA valgu-jatejotyafvamArakArkakuTajArevatamUlakalkairmUtrapiSTaiH pittapiSTairvA svarjikAtu-tthakAsIsa viDazgAgAradhUmacitrakakaTukasudhAharidra ?AsaindhavakalkairvA etAnye-vAvApya kSArakalpena niHsnute pAlAfe kSAre tato vipAcya phANItamiva saM-jAtamavatArya lepayet jyotiSakaphalalAkSAmaricapippalIsumanaH patrairvA hari-tAlamanaH filArkakSIratilafigrumaricakalkairvAsvarjikAkuSThatutthakuTajaci-trakaviDazgamarica rodhramanaH filAkalkairvA harItakIkaraxjikAviDazgasiddhA-

ato'nyatamena ghqtena snigdhasvinnasyaikAM dve tisrafcatasraH paxca vA sirA vidhyet maNDalAni cotsannAnyavalikhedabhIkSNaM pracchayedvA samudra phenafAkagojIkA-kodumbarikApatrairvA'vaghqSyalepayellA kSAsarjarasara sAxjanaprapurnanADA valgu-jatejotyafvamArakArkakuTajArevatamUlakalkairmUtrapiSTaiH pittapiSTairvA svarjikAtu-tthakAsIsa viDazgAgAradhUmacitrakakaTukasudhAharidrA saindhavakalkairvA etAnye-vAvApya kSArakalpena niHsnute pAlAfe kSAre tato vipAcya phANItamiva saM-jAtamavatArya lepayet jyotiSakaphalalAkSAmaricapippalIsumanaH patrairvA hari-tAlamanaH filArkakSIratilafigrumaricakalkairvAsvarjikAkuSThatutthakuTajaci-trakaviDazgamarica rodhramanaH filAkalkairvA harItakIkaraxjikAviDazgasiddhA-

अतोऽन्यतमेन घृतेन स्निग्धस्विन्नस्यैकां द्वे तिस्रश्चतस्रः पञ्च वा सिरा विध्येत् मण्डलानि चोत्सन्नान्यवलिखेदभीक्ष्णं प्रच्छयेद्वा समुद्र फेनशाकगोजीका-कोदुम्बरिकापत्रैर्वाऽवघृष्यलेपयेल्ला क्षासर्जरसर साञ्जनप्रपुर्ननाडा वल्गु-जतेजोत्यश्वमारकार्ककुटजारेवतमूलकल्कैर्मूत्रपिष्टैः पित्तपिष्टैर्वा स्वर्जिकातु-त्थकासीस विडङ्गागारधूमचित्रककटुकसुधाहरिद्र ?ासैन्धवकल्कैर्वा एतान्ये-वावाप्य क्षारकल्पेन निःस्नुते पालाशे क्षारे ततो विपाच्य फाणीतमिव सं-जातमवतार्य लेपयेत् ज्योतिषकफललाक्षामरिचपिप्पलीसुमनः पत्रैर्वा हरि-तालमनः शिलार्कक्षीरतिलशिग्रुमरिचकल्कैर्वास्वर्जिकाकुष्ठतुत्थकुटजचि-त्रकविडङ्गमरिच रोध्रमनः शिलाकल्कैर्वा हरीतकीकरञ्जिकाविडङ्गसिद्धा-

अतोऽन्यतमेन घृतेन स्निग्धस्विन्नस्यैकां द्वे तिस्रश्चतस्रः पञ्च वा सिरा विध्येत् मण्डलानि चोत्सन्नान्यवलिखेदभीक्ष्णं प्रच्छयेद्वा समुद्र फेनशाकगोजीका-कोदुम्बरिकापत्रैर्वाऽवघृष्यलेपयेल्ला क्षासर्जरसर साञ्जनप्रपुर्ननाडा वल्गु-जतेजोत्यश्वमारकार्ककुटजारेवतमूलकल्कैर्मूत्रपिष्टैः पित्तपिष्टैर्वा स्वर्जिकातु-त्थकासीस विडङ्गागारधूमचित्रककटुकसुधाहरिद्रा सैन्धवकल्कैर्वा एतान्ये-वावाप्य क्षारकल्पेन निःस्नुते पालाशे क्षारे ततो विपाच्य फाणीतमिव सं-जातमवतार्य लेपयेत् ज्योतिषकफललाक्षामरिचपिप्पलीसुमनः पत्रैर्वा हरि-तालमनः शिलार्कक्षीरतिलशिग्रुमरिचकल्कैर्वास्वर्जिकाकुष्ठतुत्थकुटजचि-त्रकविडङ्गमरिच रोध्रमनः शिलाकल्कैर्वा हरीतकीकरञ्जिकाविडङ्गसिद्धा-


14761

qRklv,rocn;vLgujhár{ ;kLk“v;R 10

rthakalavaNarocanAvalgujaharidra ?AkalkairvA 10

rthakalavaNarocanAvalgujaharidrA kalkairvA 10

र्थकलवणरोचनावल्गुजहरिद्र ?ाकल्कैर्वा १०

र्थकलवणरोचनावल्गुजहरिद्रा कल्कैर्वा १०


14777

xI`[' tIv[; n;xyNtIh d{ U" ˜;n;lepod(`WR,eWUpyuÿ_;" 14

fIghraM tIvrA nAfayantIha dadrU ?H snAnAlepodgharSaNeSUpayuktAH 14

fIghraM tIvrA nAfayantIha dadrU H! snAnAlepodgharSaNeSUpayuktAH 14

शीघ्रं तीव्रा नाशयन्तीह दद्रू ?ः स्नानालेपोद्घर्षणेषूपयुक्ताः १४

शीघ्रं तीव्रा नाशयन्तीह दद्रू ः! स्नानालेपोद्घर्षणेषूपयुक्ताः १४


14779

.{ ;s'DoduMbrImUltuLy' dæv; mUl' =odÉyTv; mlPv;"

bhadra ?AsaMjxodumbarImUlatulyaM dattvA mUlaM kSodayitvA malapvAH

bhadrA saMjxodumbarImUlatulyaM dattvA mUlaM kSodayitvA malapvAH

भद्र ?ासंज्ञोदुम्बरीमूलतुल्यं दत्त्वा मूलं क्षोदयित्वा मलप्वाः

भद्रा संज्ञोदुम्बरीमूलतुल्यं दत्त्वा मूलं क्षोदयित्वा मलप्वाः


14797

et;y d´;d(gOhkÚÔÚ$;y ctuqR.ÿ_;y B(.uÉ=t;y 19

fvetAya dadyAdgqhakukkuTAya caturthabhaktAya b?bhukSitAya 19

fvetAya dadyAdgqhakukkuTAya caturthabhaktAya bbhukSitAya 19

श्वेताय दद्याद्गृहकुक्कुटाय चतुर्थभक्ताय ब्?भुक्षिताय १९

श्वेताय दद्याद्गृहकुक्कुटाय चतुर्थभक्ताय ब्भुक्षिताय १९


14805

{ o,p[m;,e dx.;gyuÿ_ù dæv; pceŠIjmvLgujSy 21

dra ?oNapramANe dafabhAgayuktaM dattvA pacedbIjamavalgujasya 21

dro NapramANe dafabhAgayuktaM dattvA pacedbIjamavalgujasya 21

द्र ?ोणप्रमाणे दशभागयुक्तं दत्त्वा पचेद्बीजमवल्गुजस्य २१

द्रो णप्रमाणे दशभागयुक्तं दत्त्वा पचेद्बीजमवल्गुजस्य २१


14839

ü lohrjs" p[Sqe i]fl;} y;!kù tq;

dve loharajasaH prasthe triphalA tr?yADhakaM tathA

dve loharajasaH prasthe triphalAtr! yADhakaM tathA

द्वे लोहरजसः प्रस्थे त्रिफला त्र्?याढकं तथा

द्वे लोहरजसः प्रस्थे त्रिफलात्र्! याढकं तथा


14841

i]{ o,eŒp; pce´;vº;g* Ã;vsn;dÉp 30

tridra ?oNe'pA pacedyAvadbhAgau dvAvasanAdapi 30

tridro Ne'pA pacedyAvadbhAgau dvAvasanAdapi 30

त्रिद्र ?ोणेऽपा पचेद्यावद्भागौ द्वावसनादपि ३०

त्रिद्रो णेऽपा पचेद्यावद्भागौ द्वावसनादपि ३०


14863

i]{ o,eŒp; pce´;vt( W$(p[Sq' párxeiWtm(

tridra ?oNe'pA pacedyAvat SaTprasthaM parifeSitam

tridro Ne'pA pacedyAvat SaTprasthaM parifeSitam

त्रिद्र ?ोणेऽपा पचेद्यावत् षट्प्रस्थं परिशेषितम्

त्रिद्रो णेऽपा पचेद्यावत् षट्प्रस्थं परिशेषितम्


14899

/;]IpQy;=opkÚLy;Év@©;n( =*{ ;Jy;>y;mekto v;ŒvÉlç;t( 44

dhAtrIpathyAkSopakulyAviDazgAn kSaudra ?AjyAbhyAmekato vA'valihyAt 44

dhAtrIpathyAkSopakulyAviDazgAn kSaudrA jyAbhyAmekato vA'valihyAt 44

धात्रीपथ्याक्षोपकुल्याविडङ्गान् क्षौद्र ?ाज्याभ्यामेकतो वाऽवलिह्यात् ४४

धात्रीपथ्याक्षोपकुल्याविडङ्गान् क्षौद्रा ज्याभ्यामेकतो वाऽवलिह्यात् ४४


14901

pITv; m;s' v; pl;'x;' hár{ ;' mU]e,;Nt' p;progSy gCz¼t(

pItvA mAsaM vA palAMfAM haridra ?AM mUtreNAntaM pAparogasya gacchet

pItvA mAsaM vA palAMfAM haridrA M! mUtreNAntaM pAparogasya gacchet

पीत्वा मासं वा पलांशां हरिद्र ?ां मूत्रेणान्तं पापरोगस्य गच्छेत्

पीत्वा मासं वा पलांशां हरिद्रा ं! मूत्रेणान्तं पापरोगस्य गच्छेत्


14913

kÚÏ;ÆNtumuRCyte ]wfl' v; sipR{ oR,' VyoWyuÿ_ù c yuïn(

kuSThAjjanturmucyate traiphalaM vA sarpidra ?o?NaM vyoSayuktaM ca yuxjan

kuSThAjjanturmucyate traiphalaM vA sarpidro rNaM! vyoSayuktaM ca yuxjan

कुष्ठाज्जन्तुर्मुच्यते त्रैफलं वा सर्पिद्र ?ो?णं व्योषयुक्तं च युञ्जन्

कुष्ठाज्जन्तुर्मुच्यते त्रैफलं वा सर्पिद्रो र्णं! व्योषयुक्तं च युञ्जन्


14915

gomU];Mbu{ o,ÉsõeŒ=pI@¼ Ésõ' sipRn;Rxye°;Ép kÚÏm( 48

gomUtrAmbudra ?oNasiddhe'kSapIDe siddhaM sarpirnAfayeccApi kuSTham 48

gomUtrAmbudro Nasiddhe'kSapIDe siddhaM sarpirnAfayeccApi kuSTham 48

गोमूत्राम्बुद्र ?ोणसिद्धेऽक्षपीडे सिद्धं सर्पिर्नाशयेच्चापि कुष्ठम् ४८

गोमूत्राम्बुद्रो णसिद्धेऽक्षपीडे सिद्धं सर्पिर्नाशयेच्चापि कुष्ठम् ४८


14919

jI,| pKv' tõár{ ;Ãyen hNy;t( kÚÏ' muãkkƒ c;Ép sipR" 49

jIrNaM pakvaM taddharidra ?Advayena hanyAt kuSThaM muSkake cApi sarpiH 49

jIrNaM pakvaM taddharidrA dvayena hanyAt kuSThaM muSkake cApi sarpiH 49

जीर्णं पक्वं तद्धरिद्र ?ाद्वयेन हन्यात् कुष्ठं मुष्कके चापि सर्पिः ४९

जीर्णं पक्वं तद्धरिद्रा द्वयेन हन्यात् कुष्ठं मुष्कके चापि सर्पिः ४९


14925

%;det( kÚÏI m;'sx;áp;âte pur;,;n( muí;n( Ésõ;É¥Mbtoye stwl;n(

khAdet kuSThI mAMsafApi?ti? purANAn mudgAn siddhAnnimbatoye satailAn

khAdet kuSThI mAMsafApiA!tie! purANAn mudgAn siddhAnnimbatoye satailAn

खादेत् कुष्ठी मांसशापि?ति? पुराणान् मुद्गान् सिद्धान्निम्बतोये सतैलान्

खादेत् कुष्ठी मांसशापिआ!तिए! पुराणान् मुद्गान् सिद्धान्निम्बतोये सतैलान्


15028

=u<,;n( yv;É¥ãpUt;n( r;]* gomU]pyuRiWt;n( mhit ÉkÉlïe xoWyet( Ev' s¢r;]' .;vyeCzoWye° ttSt;n( kp;l.O·;n( xÿ_Ën( k;rÉyTv; p[;t" p[;trev kÚiÏn' p[meih,' v; s;ls;r;idkW;ye, k<$ÉkvO=kW;ye, v; p;yyeºLl;tkp[pu¥;@;vLguj;kœÉc]kÉv@©muSt cU,Rctu.;Rg yuÿ_;n( Ev mev s;ls;r;idkW;ypárpIt;n;m;rGv/;idkW;ypárpIt;n;' v; gv;; xÕºUt;n;' v; yv;n;' xÿ_Ën( k;rÉyTv;.Ll;tk;dIn;' cU,;R-Ny;v;Py %idr;xnÉnMbr;jvO=rohItkgu@UcIn;mNytmSy kW;ye, xkœr;m/um/ure, { ;=;yuÿ_ƒn d;É@m;mlkvets;Mlen swN/vlv,;âNv-

kSuNNAn yavAnniSpUtAn rAtrau gomUtraparyuSitAn mahati kilixje foSayet evaM saptarAtraM bhAvayecchoSayecca tatastAn kapAlabhqSTAn faktUn kArayitvA prAtaH prAtareva kuSThinaM pramehiNaM vA sAlasArAdikaSAyeNa kaNTakivqkSakaSAyeNa vA pAyayedbhallAtakaprapunnADAvalgujArkacitrakaviDazgamusta cUrNacaturbhAga yuktAn eva meva sAlasArAdikaSAyaparipItAnAmAragvadhAdikaSAyaparipItAnAM vA gavAfvA fakqdbhUtAnAM vA yavAnAM faktUn kArayitvAbhallAtakAdInAM cUrNA-nyAvApya khadirAfananimbarAjavqkSarohItakaguDUcInAmanyatamasya kaSAyeNa farkarAmadhumadhureNa dra ?AkSAyuktena dADimAmalakavetasAmlena saindhavalavaNAnvi-

kSuNNAn yavAnniSpUtAn rAtrau gomUtraparyuSitAn mahati kilixje foSayet evaM saptarAtraM bhAvayecchoSayecca tatastAn kapAlabhqSTAn faktUn kArayitvA prAtaH prAtareva kuSThinaM pramehiNaM vA sAlasArAdikaSAyeNa kaNTakivqkSakaSAyeNa vA pAyayedbhallAtakaprapunnADAvalgujArkacitrakaviDazgamusta cUrNacaturbhAga yuktAn eva meva sAlasArAdikaSAyaparipItAnAmAragvadhAdikaSAyaparipItAnAM vA gavAfvA fakqdbhUtAnAM vA yavAnAM faktUn kArayitvAbhallAtakAdInAM cUrNA-nyAvApya khadirAfananimbarAjavqkSarohItakaguDUcInAmanyatamasya kaSAyeNa farkarAmadhumadhureNa drA kSAyuktena dADimAmalakavetasAmlena saindhavalavaNAnvi-

क्षुण्णान् यवान्निष्पूतान् रात्रौ गोमूत्रपर्युषितान् महति किलिञ्जे शोषयेत् एवं सप्तरात्रं भावयेच्छोषयेच्च ततस्तान् कपालभृष्टान् शक्तून् कारयित्वा प्रातः प्रातरेव कुष्ठिनं प्रमेहिणं वा सालसारादिकषायेण कण्टकिवृक्षकषायेण वा पाययेद्भल्लातकप्रपुन्नाडावल्गुजार्कचित्रकविडङ्गमुस्त चूर्णचतुर्भाग युक्तान् एव मेव सालसारादिकषायपरिपीतानामारग्वधादिकषायपरिपीतानां वा गवाश्वा शकृद्भूतानां वा यवानां शक्तून् कारयित्वाभल्लातकादीनां चूर्णा-न्यावाप्य खदिराशननिम्बराजवृक्षरोहीतकगुडूचीनामन्यतमस्य कषायेण शर्करामधुमधुरेण द्र ?ाक्षायुक्तेन दाडिमामलकवेतसाम्लेन सैन्धवलवणान्वि-

क्षुण्णान् यवान्निष्पूतान् रात्रौ गोमूत्रपर्युषितान् महति किलिञ्जे शोषयेत् एवं सप्तरात्रं भावयेच्छोषयेच्च ततस्तान् कपालभृष्टान् शक्तून् कारयित्वा प्रातः प्रातरेव कुष्ठिनं प्रमेहिणं वा सालसारादिकषायेण कण्टकिवृक्षकषायेण वा पाययेद्भल्लातकप्रपुन्नाडावल्गुजार्कचित्रकविडङ्गमुस्त चूर्णचतुर्भाग युक्तान् एव मेव सालसारादिकषायपरिपीतानामारग्वधादिकषायपरिपीतानां वा गवाश्वा शकृद्भूतानां वा यवानां शक्तून् कारयित्वाभल्लातकादीनां चूर्णा-न्यावाप्य खदिराशननिम्बराजवृक्षरोहीतकगुडूचीनामन्यतमस्य कषायेण शर्करामधुमधुरेण द्रा क्षायुक्तेन दाडिमामलकवेतसाम्लेन सैन्धवलवणान्वि-


15060

i]vOCz(y;m;ɦmNqs¢l;kƒvukxÉÄnIitLvk i]fl;pl;xÉx'xp;n;' Svrsm;d;y p;l;Xy;' { oy;ÉsCy %idr;©;rt¢my" Ép<@' i]-s¢ÕTvo Énv;RPy tm;d;y punr;ÉsCy Sq;Ly;' gomy;ɦn; Évpcet( t-t’tuqR.;g;vÉx·mvt;yR pár§;Vy .UyoŒ”¦t¢;Nyy" p];É, p[É=pet( És?yit c;âSmn( ÉpPpLy;idcU,R.;g' Ã* m/unSt;vd(`OtSyeit d´;t( t-t" p[x;Ntm;yse p;]e Svnugu¢' Énd?y;t( tto yq;yog' xuÉÿ_' p[kڍ' vo-pyuïIt jI,eR yq;Vy;?y;h;rmupsevet EW*W/;ySÕitrs;?y' kÚÏ' p[meh' v; s;/yit SqUlmpkWRit xofmuph²Nt s¥mɦmuõrit ÉvxeWe, co-pidXyte r;jy®+m,;' vWRxt;yu’;ny; pu¨Wo .vit x;ls;r;idKv;-qm;ÉsCy p;l;Xy;' { oy;ÉsCy ÉpPpLy;idcU,R.;g' =*{ ' gu@Émit c dæv;Svnugu¢' Énd?y;t( Et;' mh*W/;ySÕit' m;sm/Rm;s' v; âSqt;' yq;blmupyuïIt Ev'

trivqcchyAmAgnimanthasaptalAkevukafazkhinItilvaka triphalApalAfafiMfapAnAM svarasamAdAya pAlAfyAM dra ?oNyAmabhyAsicya khadirAzgArataptamayaH piNDaM tri-saptakqtvo nirvApya tamAdAya punarAsicya sthAlyAM gomayAgninA vipacet ta-tafcaturthabhAgAvafiSTamavatArya parisrAvya bhUyo'ignataptAnyayaH patrANi prakSipet sidhyati cAsmin pippalyAdicUrNabhAgaM dvau madhunastAvadghqtasyeti dadyAt ta-taH prafAntamAyase pAtre svanuguptaM nidadhyAt tato yathAyogaM fuktiM prakuxcaM vo-payuxjIta jIrNe yathAvyAdhyAhAramupaseveta eSauSadhAyaskqtirasAdhyaM kuSThaM pramehaM vA sAdhayati sthUlamapakarSati fophamupahanti sannamagnimuddharati vifeSeNa co-padifyate rAjayakSmiNAM varSafatAyufcAnayA puruSo bhavati fAlasArAdikvA-thamAsicya pAlAfyAM dra ?oNyAmayoghanAMstaptAtninarvApya kqtasaMskAre kalafe-'bhyAsicya pippalyAdicUrNabhAgaM kSaudraM guDamiti ca dattvAsvanuguptaM nidadhyAt etAM mahauSadhAyaskqtiM mAsamardhamAsaM vA sthitAM yathAbalamupayuxjIta evaM

trivqcchyAmAgnimanthasaptalAkevukafazkhinItilvaka triphalApalAfafiMfapAnAM svarasamAdAya pAlAfyAM dro NyAmabhyAsicya khadirAzgArataptamayaH piNDaM tri-saptakqtvo nirvApya tamAdAya punarAsicya sthAlyAM gomayAgninA vipacet ta-tafcaturthabhAgAvafiSTamavatArya parisrAvya bhUyo'ignataptAnyayaH patrANi prakSipet sidhyati cAsmin pippalyAdicUrNabhAgaM dvau madhunastAvadghqtasyeti dadyAt ta-taH prafAntamAyase pAtre svanuguptaM nidadhyAt tato yathAyogaM fuktiM prakuxcaM vo-payuxjIta jIrNe yathAvyAdhyAhAramupaseveta eSauSadhAyaskqtirasAdhyaM kuSThaM pramehaM vA sAdhayati sthUlamapakarSati fophamupahanti sannamagnimuddharati vifeSeNa co-padifyate rAjayakSmiNAM varSafatAyufcAnayA puruSo bhavati fAlasArAdikvA-thamAsicya pAlAfyAM dro NyAmayoghanAMstaptAtninarvApya kqtasaMskAre kalafe-'bhyAsicya pippalyAdicUrNabhAgaM kSaudraM guDamiti ca dattvAsvanuguptaM nidadhyAt etAM mahauSadhAyaskqtiM mAsamardhamAsaM vA sthitAM yathAbalamupayuxjIta evaM

त्रिवृच्छ्यामाग्निमन्थसप्तलाकेवुकशङ्खिनीतिल्वक त्रिफलापलाशशिंशपानां स्वरसमादाय पालाश्यां द्र ?ोण्यामभ्यासिच्य खदिराङ्गारतप्तमयः पिण्डं त्रि-सप्तकृत्वो निर्वाप्य तमादाय पुनरासिच्य स्थाल्यां गोमयाग्निना विपचेत् त-तश्चतुर्थभागावशिष्टमवतार्य परिस्राव्य भूयोऽइग्नतप्तान्ययः पत्राणि प्रक्षिपेत् सिध्यति चास्मिन् पिप्पल्यादिचूर्णभागं द्वौ मधुनस्तावद्घृतस्येति दद्यात् त-तः प्रशान्तमायसे पात्रे स्वनुगुप्तं निदध्यात् ततो यथायोगं शुक्तिं प्रकुञ्चं वो-पयुञ्जीत जीर्णे यथाव्याध्याहारमुपसेवेत एषौषधायस्कृतिरसाध्यं कुष्ठं प्रमेहं वा साधयति स्थूलमपकर्षति शोफमुपहन्ति सन्नमग्निमुद्धरति विशेषेण चो-पदिश्यते राजयक्ष्मिणां वर्षशतायुश्चानया पुरुषो भवति शालसारादिक्वा-थमासिच्य पालाश्यां द्र ?ोण्यामयोघनांस्तप्तात्निनर्वाप्य कृतसंस्कारे कलशे-ऽभ्यासिच्य पिप्पल्यादिचूर्णभागं क्षौद्रं गुडमिति च दत्त्वास्वनुगुप्तं निदध्यात् एतां महौषधायस्कृतिं मासमर्धमासं वा स्थितां यथाबलमुपयुञ्जीत एवं

त्रिवृच्छ्यामाग्निमन्थसप्तलाकेवुकशङ्खिनीतिल्वक त्रिफलापलाशशिंशपानां स्वरसमादाय पालाश्यां द्रो ण्यामभ्यासिच्य खदिराङ्गारतप्तमयः पिण्डं त्रि-सप्तकृत्वो निर्वाप्य तमादाय पुनरासिच्य स्थाल्यां गोमयाग्निना विपचेत् त-तश्चतुर्थभागावशिष्टमवतार्य परिस्राव्य भूयोऽइग्नतप्तान्ययः पत्राणि प्रक्षिपेत् सिध्यति चास्मिन् पिप्पल्यादिचूर्णभागं द्वौ मधुनस्तावद्घृतस्येति दद्यात् त-तः प्रशान्तमायसे पात्रे स्वनुगुप्तं निदध्यात् ततो यथायोगं शुक्तिं प्रकुञ्चं वो-पयुञ्जीत जीर्णे यथाव्याध्याहारमुपसेवेत एषौषधायस्कृतिरसाध्यं कुष्ठं प्रमेहं वा साधयति स्थूलमपकर्षति शोफमुपहन्ति सन्नमग्निमुद्धरति विशेषेण चो-पदिश्यते राजयक्ष्मिणां वर्षशतायुश्चानया पुरुषो भवति शालसारादिक्वा-थमासिच्य पालाश्यां द्रो ण्यामयोघनांस्तप्तात्निनर्वाप्य कृतसंस्कारे कलशे-ऽभ्यासिच्य पिप्पल्यादिचूर्णभागं क्षौद्रं गुडमिति च दत्त्वास्वनुगुप्तं निदध्यात् एतां महौषधायस्कृतिं मासमर्धमासं वा स्थितां यथाबलमुपयुञ्जीत एवं


15064

at" %idrÉv/;nmupde+y;m"p[xStdexj;tmnupht' m?ymvys' %idr' párt" %;nÉyTv; tSy m?ym' mUl' Ézæv;Œyomy' kÚM.' tâSm¥Ntre Énd-?y;´q; rsg[h,smqoR .vit ttSt' gomymOd;ŒvÉl¢mvk¡yeRN/nwgoR-myÉmÅwr;dIpye´q;ŒSy dçm;nSy rs" §vTy/St;t( t´d; j;nIy;t( pU,| .;jnÉmit aqwnmuõOTy pár§;Vy rsmNyâSmn( p;]e Én/;y;nugu¢' Énd?y;t( tto yq;yog' m;];m;mlkrsm/usipRÉ.R" s'sOJyopyuïIt jI,eR .Ll;tkÉv/;nvd;h;r" párh;r’ p[Sqe copyuÿ_E xt' vW;R,;m;-yuWoŒÉ.vO²õ.Rvit %idrs;rtul;mudk{ o,e Évp;Cy Wo@x;'x;vÉx·-mvt;y;Rnugu¢' Énd?y;t( tm;mlkrsm/u sipRÉ.R" s'sOJyopyuïIt EW Ev svRvO=s;reWu kLp" %idrs;rcU,Rtul;' %idrs;rKv;qm;];' v;

ataH khadiravidhAnamupadekSyAmaHprafastadefajAtamanupahataM madhyamavayasaM khadiraM paritaH khAnayitvA tasya madhyamaM mUlaM chittvA'yomayaM kumbhaM tasminnantare nida-dhyAdyathA rasagrahaNasamartho bhavati tatastaM gomayamqdA'valiptamavakIryendhanairgo-mayamifrairAdIpayedyathA'sya dahyamAnasya rasaH sravatyadhastAt tadyadA jAnIyAt pUrNaM bhAjanamiti athainamuddhqtya parisrAvya rasamanyasmin pAtre nidhAyAnuguptaM nidadhyAt tato yathAyogaM mAtrAmAmalakarasamadhusarpirbhiH saMsqjyopayuxjIta jIrNe bhallAtakavidhAnavadAhAraH parihArafca prasthe copayuktae fataM varSANAmA-yuSo'bhivqddhirbhavati khadirasAratulAmudakadra ?oNe vipAcya SoDafAMfAvafiSTa-mavatAryAnuguptaM nidadhyAt tamAmalakarasamadhu sarpirbhiH saMsqjyopayuxjIta eSa eva sarvavqkSasAreSu kalpaH khadirasAracUrNatulAM khadirasArakvAthamAtrAM vA

ataH khadiravidhAnamupadekSyAmaHprafastadefajAtamanupahataM madhyamavayasaM khadiraM paritaH khAnayitvA tasya madhyamaM mUlaM chittvA'yomayaM kumbhaM tasminnantare nida-dhyAdyathA rasagrahaNasamartho bhavati tatastaM gomayamqdA'valiptamavakIryendhanairgo-mayamifrairAdIpayedyathA'sya dahyamAnasya rasaH sravatyadhastAt tadyadA jAnIyAt pUrNaM bhAjanamiti athainamuddhqtya parisrAvya rasamanyasmin pAtre nidhAyAnuguptaM nidadhyAt tato yathAyogaM mAtrAmAmalakarasamadhusarpirbhiH saMsqjyopayuxjIta jIrNe bhallAtakavidhAnavadAhAraH parihArafca prasthe copayuktae fataM varSANAmA-yuSo'bhivqddhirbhavati khadirasAratulAmudakadro Ne vipAcya SoDafAMfAvafiSTa-mavatAryAnuguptaM nidadhyAt tamAmalakarasamadhu sarpirbhiH saMsqjyopayuxjIta eSa eva sarvavqkSasAreSu kalpaH khadirasAracUrNatulAM khadirasArakvAthamAtrAM vA

अतः खदिरविधानमुपदेक्ष्यामःप्रशस्तदेशजातमनुपहतं मध्यमवयसं खदिरं परितः खानयित्वा तस्य मध्यमं मूलं छित्त्वाऽयोमयं कुम्भं तस्मिन्नन्तरे निद-ध्याद्यथा रसग्रहणसमर्थो भवति ततस्तं गोमयमृदाऽवलिप्तमवकीर्येन्धनैर्गो-मयमिश्रैरादीपयेद्यथाऽस्य दह्यमानस्य रसः स्रवत्यधस्तात् तद्यदा जानीयात् पूर्णं भाजनमिति अथैनमुद्धृत्य परिस्राव्य रसमन्यस्मिन् पात्रे निधायानुगुप्तं निदध्यात् ततो यथायोगं मात्रामामलकरसमधुसर्पिर्भिः संसृज्योपयुञ्जीत जीर्णे भल्लातकविधानवदाहारः परिहारश्च प्रस्थे चोपयुक्तए शतं वर्षाणामा-युषोऽभिवृद्धिर्भवति खदिरसारतुलामुदकद्र ?ोणे विपाच्य षोडशांशावशिष्ट-मवतार्यानुगुप्तं निदध्यात् तमामलकरसमधु सर्पिर्भिः संसृज्योपयुञ्जीत एष एव सर्ववृक्षसारेषु कल्पः खदिरसारचूर्णतुलां खदिरसारक्वाथमात्रां वा

अतः खदिरविधानमुपदेक्ष्यामःप्रशस्तदेशजातमनुपहतं मध्यमवयसं खदिरं परितः खानयित्वा तस्य मध्यमं मूलं छित्त्वाऽयोमयं कुम्भं तस्मिन्नन्तरे निद-ध्याद्यथा रसग्रहणसमर्थो भवति ततस्तं गोमयमृदाऽवलिप्तमवकीर्येन्धनैर्गो-मयमिश्रैरादीपयेद्यथाऽस्य दह्यमानस्य रसः स्रवत्यधस्तात् तद्यदा जानीयात् पूर्णं भाजनमिति अथैनमुद्धृत्य परिस्राव्य रसमन्यस्मिन् पात्रे निधायानुगुप्तं निदध्यात् ततो यथायोगं मात्रामामलकरसमधुसर्पिर्भिः संसृज्योपयुञ्जीत जीर्णे भल्लातकविधानवदाहारः परिहारश्च प्रस्थे चोपयुक्तए शतं वर्षाणामा-युषोऽभिवृद्धिर्भवति खदिरसारतुलामुदकद्रो णे विपाच्य षोडशांशावशिष्ट-मवतार्यानुगुप्तं निदध्यात् तमामलकरसमधु सर्पिर्भिः संसृज्योपयुञ्जीत एष एव सर्ववृक्षसारेषु कल्पः खदिरसारचूर्णतुलां खदिरसारक्वाथमात्रां वा


15070

Õã,itl.Ll;tktwl;mlkrssipRW;' { o,' x;ls;r;idkW;ySy c i]fl;i]k$ukpåWflmÆÉv@©fls;rÉc];k;RvLgujhár{ ;Ãyi]-vO¶NtI{ vNtIN{ yvy·Im/uk;itÉvW;rs;ïnip[y©U,;' p;Élk; .;g;-St;nwk?y' ˜ehp;kÉv/;nen pcet( tt( s;/uÉsõmvt;yR pár§;Vy;nugu¢' Énd?y;t( tt ¬ps'SÕtxrIr" p[;t" p[;t¨Tq;y p;É,xuÉÿ_m;]' =*{ e, p[its'sOJyopyuïIt jI,eR muí;mlkyUWe,;lv,en sipRãmNt' %idrodkÉsõ' mOÃodnmXnIy;t( %idrodksevI ”Tyev' { o,mupyuJy svRkÚÏw-ÉvRmuÿ_" xuõtnu" SmOitm;n( vWRxt;yurrogo .vit 15

kqSNatilabhallAtakatailAmalakarasasarpiSAM dra ?oNaM fAlasArAdikaSAyasya ca triphalAtrikaTukaparUSaphalamajjaviDazgaphalasAracitrArkAvalgujaharidra ?Advayatri-vqddantIdra vantIndra yavayaSTImadhukAtiviSArasAxjanapriyazgUNAM pAlikA bhAgA-stAnaikadhyaM snehapAkavidhAnena pacet tat sAdhusiddhamavatArya parisrAvyAnuguptaM nidadhyAt tata upasaMskqtafarIraH prAtaH prAtarutthAya pANifuktimAtraM kSaudre Na pratisaMsqjyopayuxjIta jIrNe mudgAmalakayUSeNAlavaNena sarpiSmantaM khadirodakasiddhaM mqdvodanamafnIyAt khadirodakasevI ityevaM dra ?oNamupayujya sarvakuSThai-rvimuktaH fuddhatanuH smqtimAn varSafatAyurarogo bhavati 15

kqSNatilabhallAtakatailAmalakarasasarpiSAM dro NaM fAlasArAdikaSAyasya ca triphalAtrikaTukaparUSaphalamajjaviDazgaphalasAracitrArkAvalgujaharidrA dvayatri-vqddantIdra vantIndra yavayaSTImadhukAtiviSArasAxjanapriyazgUNAM pAlikA bhAgA-stAnaikadhyaM snehapAkavidhAnena pacet tat sAdhusiddhamavatArya parisrAvyAnuguptaM nidadhyAt tata upasaMskqtafarIraH prAtaH prAtarutthAya pANifuktimAtraM kSaudre Na pratisaMsqjyopayuxjIta jIrNe mudgAmalakayUSeNAlavaNena sarpiSmantaM khadirodakasiddhaM mqdvodanamafnIyAt khadirodakasevI ityevaM dro Namupayujya sarvakuSThai-rvimuktaH fuddhatanuH smqtimAn varSafatAyurarogo bhavati 15

कृष्णतिलभल्लातकतैलामलकरससर्पिषां द्र ?ोणं शालसारादिकषायस्य च त्रिफलात्रिकटुकपरूषफलमज्जविडङ्गफलसारचित्रार्कावल्गुजहरिद्र ?ाद्वयत्रि-वृद्दन्तीद्र वन्तीन्द्र यवयष्टीमधुकातिविषारसाञ्जनप्रियङ्गूणां पालिका भागा-स्तानैकध्यं स्नेहपाकविधानेन पचेत् तत् साधुसिद्धमवतार्य परिस्राव्यानुगुप्तं निदध्यात् तत उपसंस्कृतशरीरः प्रातः प्रातरुत्थाय पाणिशुक्तिमात्रं क्षौद्रे ण प्रतिसंसृज्योपयुञ्जीत जीर्णे मुद्गामलकयूषेणालवणेन सर्पिष्मन्तं खदिरोदकसिद्धं मृद्वोदनमश्नीयात् खदिरोदकसेवी इत्येवं द्र ?ोणमुपयुज्य सर्वकुष्ठै-र्विमुक्तः शुद्धतनुः स्मृतिमान् वर्षशतायुररोगो भवति १५

कृष्णतिलभल्लातकतैलामलकरससर्पिषां द्रो णं शालसारादिकषायस्य च त्रिफलात्रिकटुकपरूषफलमज्जविडङ्गफलसारचित्रार्कावल्गुजहरिद्रा द्वयत्रि-वृद्दन्तीद्र वन्तीन्द्र यवयष्टीमधुकातिविषारसाञ्जनप्रियङ्गूणां पालिका भागा-स्तानैकध्यं स्नेहपाकविधानेन पचेत् तत् साधुसिद्धमवतार्य परिस्राव्यानुगुप्तं निदध्यात् तत उपसंस्कृतशरीरः प्रातः प्रातरुत्थाय पाणिशुक्तिमात्रं क्षौद्रे ण प्रतिसंसृज्योपयुञ्जीत जीर्णे मुद्गामलकयूषेणालवणेन सर्पिष्मन्तं खदिरोदकसिद्धं मृद्वोदनमश्नीयात् खदिरोदकसेवी इत्येवं द्रो णमुपयुज्य सर्वकुष्ठै-र्विमुक्तः शुद्धतनुः स्मृतिमान् वर्षशतायुररोगो भवति १५


15108

tt" xuõdehm;mlkrsen hár{ ;' m/us'yuÿ_;' p;yyet( i]fl;Évx;l; de-vd;¨muStkW;y' v; x;lkâMpLlkmuãkkkLkm=m;]' v; m/um/ur-m;mlkrsen hár{ ;yut' kÚ$jkÉpTqrohItkÉb.Itk s¢p,R puãp k-Lkù v; ÉnMb;rGv/s¢p,RmUv;RkÚ$jsomvO=pl;x;n;' v; Tvkªp] mU-

tataH fuddhadehamAmalakarasena haridra ?AM madhusaMyuktAM pAyayet triphalAvifAlA de-vadArumustakaSAyaM vA fAlakampillakamuSkakakalkamakSamAtraM vA madhumadhura-mAmalakarasena haridra ?AyutaM kuTajakapittharohItakabibhItaka saptaparNa puSpa ka-lkaM vA nimbAragvadhasaptaparNamUrvAkuTajasomavqkSapalAfAnAM vA tvakpatra mU-

tataH fuddhadehamAmalakarasena haridrA M! madhusaMyuktAM pAyayet triphalAvifAlA de-vadArumustakaSAyaM vA fAlakampillakamuSkakakalkamakSamAtraM vA madhumadhura-mAmalakarasena haridrA yutaM kuTajakapittharohItakabibhItaka saptaparNa puSpa ka-lkaM vA nimbAragvadhasaptaparNamUrvAkuTajasomavqkSapalAfAnAM vA tvakpatra mU-

ततः शुद्धदेहमामलकरसेन हरिद्र ?ां मधुसंयुक्तां पाययेत् त्रिफलाविशाला दे-वदारुमुस्तकषायं वा शालकम्पिल्लकमुष्कककल्कमक्षमात्रं वा मधुमधुर-मामलकरसेन हरिद्र ?ायुतं कुटजकपित्थरोहीतकबिभीतक सप्तपर्ण पुष्प क-ल्कं वा निम्बारग्वधसप्तपर्णमूर्वाकुटजसोमवृक्षपलाशानां वा त्वक्पत्र मू-

ततः शुद्धदेहमामलकरसेन हरिद्रा ं! मधुसंयुक्तां पाययेत् त्रिफलाविशाला दे-वदारुमुस्तकषायं वा शालकम्पिल्लकमुष्कककल्कमक्षमात्रं वा मधुमधुर-मामलकरसेन हरिद्रा युतं कुटजकपित्थरोहीतकबिभीतक सप्तपर्ण पुष्प क-ल्कं वा निम्बारग्वधसप्तपर्णमूर्वाकुटजसोमवृक्षपलाशानां वा त्वक्पत्र मू-


15112

ÉvxeW’;t è?v|t]odkmeihn' p;árj;tkW;y' p;yyet( ”=umeihn' vwjy-NtIkW;y' sur;meihn' ÉnMbkW;y' Éskt;meihn' Éc]kkW;y' xnwmeRihn' %idrkW;y' lv,meihn' p;#;Œgu¨hár{ ;kW;y' Ép·meihn' hár{ ;d;¨h-ár{ ;kW;y' s;N{ meihn' s¢p,RkW;y' xu£meihn' dUv;RxwvlPlvh#kr-ïkse¨kkW;y' kkÚ.cNdnkW;y' v; fƒnmeihn' i]fl;rGv/mOÃIk;-kW;y' m/um/urÉmit pwÉÿkƒWu nIlmeihn' x;ls;r;idkW;ymTqkW;y' v; p;yyet( hár{ ;meihn' r;jvO=kW;y' aMlmeihn' Nyg[o/;idkW;y' =;-rmeihn' i]fl;kW;y' mÉïÏmoihn' mÉïÏ;cNdnkW;y' xoÉ,tmeihn' gu@UcIitNduk;âSqk;XmyR%jURrkW;y' m/uÉmÅ' at è?vRms;?yeãvÉp yog;n( y;pn;q| v+y;m" t´q; sipRmeRihn' kÚÏkÚ$jp;#;ih©Ÿk$uroih-,IkLkù gu@UcIÉc]kkW;ye, p;yyet( vs;meihnmɦmNqkW;y' Éx'x-p;kW;y' v; =*{ meihn' kdr£mukkW;y' hâStmeihn' itNdukkÉpTqÉx-rIWpl; xp;#;mUv;R du"Spx;RkW;y' m/um/ur'hSTyxUkr%ro·^;âSq=;r'

vifeSafcAta UrdhvaMtatrodakamehinaM pArijAtakaSAyaM pAyayet ikSumehinaM vaijaya-ntIkaSAyaM surAmehinaM nimbakaSAyaM sikatAmehinaM citrakakaSAyaM fanairmehinaM khadirakaSAyaM lavaNamehinaM pAThA'guruharidra ?AkaSAyaM piSTamehinaM haridra ?AdAruha-ridra ?AkaSAyaM sAndra mehinaM saptaparNakaSAyaM fukramehinaM dUrvAfaivalaplavahaThakara-xjakaserukakaSAyaM kakubhacandanakaSAyaM vA phenamehinaM triphalAragvadhamqdvIkA-kaSAyaM madhumadhuramiti paittikeSu nIlamehinaM fAlasArAdikaSAyamafvatthakaSAyaM vA pAyayet haridra ?AmehinaM rAjavqkSakaSAyaM amlamehinaM nyagrodhAdikaSAyaM kSA-ramehinaM triphalAkaSAyaM maxjiSThamohinaM maxjiSThAcandanakaSAyaM foNitamehinaM guDUcItindukAsthikAfmaryakharjUrakaSAyaM madhumifraM ata UrdhvamasAdhyeSvapi yogAn yApanArthaM vakSyAmaH tadyathA sarpirmehinaM kuSThakuTajapAThAhizgukaTurohi-NIkalkaM guDUcIcitrakakaSAyeNa pAyayet vasAmehinamagnimanthakaSAyaM fiMfa-pAkaSAyaM vA kSaudra mehinaM kadarakramukakaSAyaM hastimehinaM tindukakapitthafi-rISapalA fapAThAmUrvA duHsparfAkaSAyaM madhumadhuraMhastyafvafUkarakharoSTrAsthikSAraM

vifeSafcAta UrdhvaMtatrodakamehinaM pArijAtakaSAyaM pAyayet ikSumehinaM vaijaya-ntIkaSAyaM surAmehinaM nimbakaSAyaM sikatAmehinaM citrakakaSAyaM fanairmehinaM khadirakaSAyaM lavaNamehinaM pAThA'guruharidrA kaSAyaM piSTamehinaM haridrA dAruha-ridrA kaSAyaM sAndra mehinaM saptaparNakaSAyaM fukramehinaM dUrvAfaivalaplavahaThakara-xjakaserukakaSAyaM kakubhacandanakaSAyaM vA phenamehinaM triphalAragvadhamqdvIkA-kaSAyaM madhumadhuramiti paittikeSu nIlamehinaM fAlasArAdikaSAyamafvatthakaSAyaM vA pAyayet haridrA mehinaM rAjavqkSakaSAyaM amlamehinaM nyagrodhAdikaSAyaM kSA-ramehinaM triphalAkaSAyaM maxjiSThamohinaM maxjiSThAcandanakaSAyaM foNitamehinaM guDUcItindukAsthikAfmaryakharjUrakaSAyaM madhumifraM ata UrdhvamasAdhyeSvapi yogAn yApanArthaM vakSyAmaH tadyathA sarpirmehinaM kuSThakuTajapAThAhizgukaTurohi-NIkalkaM guDUcIcitrakakaSAyeNa pAyayet vasAmehinamagnimanthakaSAyaM fiMfa-pAkaSAyaM vA kSaudra mehinaM kadarakramukakaSAyaM hastimehinaM tindukakapitthafi-rISapalA fapAThAmUrvA duHsparfAkaSAyaM madhumadhuraMhastyafvafUkarakharoSTrAsthikSAraM

विशेषश्चात ऊर्ध्वंतत्रोदकमेहिनं पारिजातकषायं पाययेत् इक्षुमेहिनं वैजय-न्तीकषायं सुरामेहिनं निम्बकषायं सिकतामेहिनं चित्रककषायं शनैर्मेहिनं खदिरकषायं लवणमेहिनं पाठाऽगुरुहरिद्र ?ाकषायं पिष्टमेहिनं हरिद्र ?ादारुह-रिद्र ?ाकषायं सान्द्र मेहिनं सप्तपर्णकषायं शुक्रमेहिनं दूर्वाशैवलप्लवहठकर-ञ्जकसेरुककषायं ककुभचन्दनकषायं वा फेनमेहिनं त्रिफलारग्वधमृद्वीका-कषायं मधुमधुरमिति पैत्तिकेषु नीलमेहिनं शालसारादिकषायमश्वत्थकषायं वा पाययेत् हरिद्र ?ामेहिनं राजवृक्षकषायं अम्लमेहिनं न्यग्रोधादिकषायं क्षा-रमेहिनं त्रिफलाकषायं मञ्जिष्ठमोहिनं मञ्जिष्ठाचन्दनकषायं शोणितमेहिनं गुडूचीतिन्दुकास्थिकाश्मर्यखर्जूरकषायं मधुमिश्रं अत ऊर्ध्वमसाध्येष्वपि योगान् यापनार्थं वक्ष्यामः तद्यथा सर्पिर्मेहिनं कुष्ठकुटजपाठाहिङ्गुकटुरोहि-णीकल्कं गुडूचीचित्रककषायेण पाययेत् वसामेहिनमग्निमन्थकषायं शिंश-पाकषायं वा क्षौद्र मेहिनं कदरक्रमुककषायं हस्तिमेहिनं तिन्दुककपित्थशि-रीषपला शपाठामूर्वा दुःस्पर्शाकषायं मधुमधुरंहस्त्यश्वशूकरखरोष्ट्रास्थिक्षारं

विशेषश्चात ऊर्ध्वंतत्रोदकमेहिनं पारिजातकषायं पाययेत् इक्षुमेहिनं वैजय-न्तीकषायं सुरामेहिनं निम्बकषायं सिकतामेहिनं चित्रककषायं शनैर्मेहिनं खदिरकषायं लवणमेहिनं पाठाऽगुरुहरिद्रा कषायं पिष्टमेहिनं हरिद्रा दारुह-रिद्रा कषायं सान्द्र मेहिनं सप्तपर्णकषायं शुक्रमेहिनं दूर्वाशैवलप्लवहठकर-ञ्जकसेरुककषायं ककुभचन्दनकषायं वा फेनमेहिनं त्रिफलारग्वधमृद्वीका-कषायं मधुमधुरमिति पैत्तिकेषु नीलमेहिनं शालसारादिकषायमश्वत्थकषायं वा पाययेत् हरिद्रा मेहिनं राजवृक्षकषायं अम्लमेहिनं न्यग्रोधादिकषायं क्षा-रमेहिनं त्रिफलाकषायं मञ्जिष्ठमोहिनं मञ्जिष्ठाचन्दनकषायं शोणितमेहिनं गुडूचीतिन्दुकास्थिकाश्मर्यखर्जूरकषायं मधुमिश्रं अत ऊर्ध्वमसाध्येष्वपि योगान् यापनार्थं वक्ष्यामः तद्यथा सर्पिर्मेहिनं कुष्ठकुटजपाठाहिङ्गुकटुरोहि-णीकल्कं गुडूचीचित्रककषायेण पाययेत् वसामेहिनमग्निमन्थकषायं शिंश-पाकषायं वा क्षौद्र मेहिनं कदरक्रमुककषायं हस्तिमेहिनं तिन्दुककपित्थशि-रीषपला शपाठामूर्वा दुःस्पर्शाकषायं मधुमधुरंहस्त्यश्वशूकरखरोष्ट्रास्थिक्षारं


15150

.Ll;tkÉbLv;MbuÉpPplImUlodk¡y;RvW;R.UpunnRv;Éc]kx$I˜uhI v¨-,kpuãkrdNtIpQy; dxploâNmt; yvkolkÚlTq;'’ p[;âSqk;n( sÉl-l{ o,e ÉnãKv;Qy ctu.;Rg;vÉx·eŒvt;yR vc;i]vOTk âMpLlk.;gIRÉn-culxu<#IgjÉpPplIÉv@©ro/[ÉxrIW;,;' .;gwr/RpÉlk“`ORtp[Sq' Évp;-cyeNmehyqukÚÏguLmo dr;xR"PlIhÉv{ É/Ép@k;n;' n;xn' n;»; /;Nv-

bhallAtakabilvAmbupippalImUlodakIryAvarSAbhUpunarnavAcitrakafaTIsnuhI varu-NakapuSkaradantIpathyA dafapalonmitA yavakolakulatthAMfca prAsthikAn sali-ladra ?oNe niSkvAthya caturbhAgAvafiSTe'vatArya vacAtrivqtka mpillakabhArgIni-culafuNThIgajapippalIviDazgarodhrafirISANAM bhAgairardhapalikairghqtaprasthaM vipA-cayenmehafvayathukuSThagulmo darArfaHplIhavidra dhipiDakAnAM nAfanaM nAmnA dhAnva-

bhallAtakabilvAmbupippalImUlodakIryAvarSAbhUpunarnavAcitrakafaTIsnuhI varu-NakapuSkaradantIpathyA dafapalonmitA yavakolakulatthAMfca prAsthikAn sali-ladro Ne niSkvAthya caturbhAgAvafiSTe'vatArya vacAtrivqtka mpillakabhArgIni-culafuNThIgajapippalIviDazgarodhrafirISANAM bhAgairardhapalikairghqtaprasthaM vipA-cayenmehafvayathukuSThagulmo darArfaHplIhavidra dhipiDakAnAM nAfanaM nAmnA dhAnva-

भल्लातकबिल्वाम्बुपिप्पलीमूलोदकीर्यावर्षाभूपुनर्नवाचित्रकशटीस्नुही वरु-णकपुष्करदन्तीपथ्या दशपलोन्मिता यवकोलकुलत्थांश्च प्रास्थिकान् सलि-लद्र ?ोणे निष्क्वाथ्य चतुर्भागावशिष्टेऽवतार्य वचात्रिवृत्क म्पिल्लकभार्गीनि-चुलशुण्ठीगजपिप्पलीविडङ्गरोध्रशिरीषाणां भागैरर्धपलिकैर्घृतप्रस्थं विपा-चयेन्मेहश्वयथुकुष्ठगुल्मो दरार्शःप्लीहविद्र धिपिडकानां नाशनं नाम्ना धान्व-

भल्लातकबिल्वाम्बुपिप्पलीमूलोदकीर्यावर्षाभूपुनर्नवाचित्रकशटीस्नुही वरु-णकपुष्करदन्तीपथ्या दशपलोन्मिता यवकोलकुलत्थांश्च प्रास्थिकान् सलि-लद्रो णे निष्क्वाथ्य चतुर्भागावशिष्टेऽवतार्य वचात्रिवृत्क म्पिल्लकभार्गीनि-चुलशुण्ठीगजपिप्पलीविडङ्गरोध्रशिरीषाणां भागैरर्धपलिकैर्घृतप्रस्थं विपा-चयेन्मेहश्वयथुकुष्ठगुल्मो दरार्शःप्लीहविद्र धिपिडकानां नाशनं नाम्ना धान्व-


15164

apKv;n;' tu Ép@k;n;' xofvt( p[tIk;r" pKv;n;' v[,vidit twl' tu v[-,rop,mev;d* kÚvIRt a;rGv/;idkW;ymuTs;dn;qeR x;ls;r;idkW;y' párWecne ÉpPpLy;idkW;y' p;n.ojneWu p;#;Éc]kx;©e³·;=u{ ;bOhtIs;-

apakvAnAM tu piDakAnAM fophavat pratIkAraH pakvAnAM vraNavaditi tailaM tu vra-NaropaNamevAdau kurvIta AragvadhAdikaSAyamutsAdanArthe fAlasArAdikaSAyaM pariSecane pippalyAdikaSAyaM pAnabhojaneSu pAThAcitrakafArzgeSTAkSudra ?AbqhatIsA-

apakvAnAM tu piDakAnAM fophavat pratIkAraH pakvAnAM vraNavaditi tailaM tu vra-NaropaNamevAdau kurvIta AragvadhAdikaSAyamutsAdanArthe fAlasArAdikaSAyaM pariSecane pippalyAdikaSAyaM pAnabhojaneSu pAThAcitrakafArzgeSTAkSudrA bqhatIsA-

अपक्वानां तु पिडकानां शोफवत् प्रतीकारः पक्वानां व्रणवदिति तैलं तु व्र-णरोपणमेवादौ कुर्वीत आरग्वधादिकषायमुत्सादनार्थे शालसारादिकषायं परिषेचने पिप्पल्यादिकषायं पानभोजनेषु पाठाचित्रकशार्ङ्गेष्टाक्षुद्र ?ाबृहतीसा-

अपक्वानां तु पिडकानां शोफवत् प्रतीकारः पक्वानां व्रणवदिति तैलं तु व्र-णरोपणमेवादौ कुर्वीत आरग्वधादिकषायमुत्सादनार्थे शालसारादिकषायं परिषेचने पिप्पल्यादिकषायं पानभोजनेषु पाठाचित्रकशार्ङ्गेष्टाक्षुद्रा बृहतीसा-


15300

itlvt( pI@yed({ o

tilavat pIDayeddra ?oNyAM srAvayedvA kusumbhavat 22

tilavat pIDayeddro NyAM srAvayedvA kusumbhavat 22

तिलवत् पीडयेद्द्र ?ोण्यां स्रावयेद्वा कुसुम्भवत् २२

तिलवत् पीडयेद्द्रो ण्यां स्रावयेद्वा कुसुम्भवत् २२


15312

t] mN]' p[v+y;Ém yenedmÉ.mN} yte 25

tatra mantraM pravakSyAmi yenedamabhima ntr?yate 25

tatra mantraM pravakSyAmi yenedamabhimantr! yate 25

तत्र मन्त्रं प्रवक्ष्यामि येनेदमभिम न्त्र्?यते २५

तत्र मन्त्रं प्रवक्ष्यामि येनेदमभिमन्त्र्! यते २५


15393

at è?v| s;m;Nyyog;n( v+y;m" t´q;Er<@twlmhrhm;Rs' Ã* v; kƒvl' mU]yuÿ_ù =Iryuÿ_ù v; sevetodkvjIR m;ihW' v; mU]' =Ire, Énr;-h;r" s¢r;]m( ¬·^I=Ir;h;ro v;¥v;árvjIR p=' ÉpPpl´' v; m;s' pUvoR-ÿ_ƒn Év/;nen;sevet swN/v;jmod;yuÿ_ù v; ÉnkÚM.twlm( a;{ Rê©verrs-p;]xtÉsõ' v; v;txUleŒvc;y| ê©verrsÉvpKv' =Irm;sevet cVyê-©verkLkù v; pys; srldevd;¨Éc]kmev v; mur©X(lp,IRXy;m;pun-nRv;kLkù v; Jyoitãkfltwl' v; =Ire, SvÉjRk;ih©ŸÉmÅ' Épbet( gu@-iÃtIy;' v; hrItk¡' .=yet( ˜uhI=Ir.;Évt;n;' v; ÉpPplIn;' sh§' k;len pQy;Õã,;cU,| v; ˜uhI=Ir.;ÉvtmuTk;árk;' pKv;' d;pyet( h-rItk¡cU,| p[Sqm;!kƒ `OtSy;v;Py;©;reãvÉ.Évl;Py %jen;É.mQy;-nugu¢' ÕTv;Œ/m;s' yvpLle v;syet( tt’oõOTy pár§;Vy hrItk¡-Kv;q;Mld/INy;v;Py Évpcet( t´q;yog' m;sm/Rm;s' v; p;yeyt( gVye pyÉs mh;vO==Irm;v;Py Évpcet( ÉvpKv' c;vt;yR xItI.Ut' mNq;ne-n;É.mQy nvnItm;d;y .Uyo mh;vO==Ire,wv Évpcet( t´q;yog' m;s' m;s;/| v; p;yyet( cVyÉc]kdNTyitÉvW;kÚÏs;árv;i]fl;jmodhár{ ;xÉÄnIi]vOÉT]k$uk;n;m/Rk;iWRk; .;g; r;jvO= flmJD;m·* kW;R" mh;vO==Irple ü gv;'=IrmU]yor·;v·* pl;Én Ett( sv| `Ot-p[Sqe sm;v;Py Évpcet( t´q;yog' m;sm/Rm;s' v; p;yyet( Et;Én it-Lvk`Otctuq;RÉnspIRãyudrguLm Év{ ?yÏIl;n;hkÚÏNM(d;pSm;reWUpyo-Jy;Én Évrecn;q| mU];sv;ár·sur;’;.I+,' mh;vO==Irs'.Ot;" svet Évrecn{ VykW;y' v; ê©verdevd;¨p[g;!m( 10

ata UrdhvaM sAmAnyayogAn vakSyAmaH tadyathAeraNDatailamaharaharmAsaM dvau vA kevalaM mUtrayuktaM kSIrayuktaM vA sevetodakavarjI mAhiSaM vA mUtraM kSIreNa nirA-hAraH saptarAtram uSTrIkSIrAhAro vAnnavArivarjI pakSaM pippaladyaM vA mAsaM pUrvo-ktena vidhAnenAseveta saindhavAjamodAyuktaM vA nikumbhatailam Ardra fqzgaverarasa-pAtrafatasiddhaM vA vAtafUle'vacAryaM fqzgaverarasavipakvaM kSIramAseveta cavyafq-zgaverakalkaM vA payasA saraladevadArucitrakameva vA murazgaf?laparNIfyAmApuna-rnavAkalkaM vA jyotiSkaphalatailaM vA kSIreNa svarjikAhizgumifraM pibet guDa-dvitIyAM vA harItakIM bhakSayet snuhIkSIrabhAvitAnAM vA pippalInAM sahasraM kAlena pathyAkqSNAcUrNaM vA snuhIkSIrabhAvitamutkArikAM pakvAM dApayet ha-rItakIcUrNaM prasthamADhake ghqtasyAvApyAzgAreSvabhivilApya khajenAbhimathyA-nuguptaM kqtvA'dhamAsaM yavapalle vAsayet tatafcoddhqtya parisrAvya harItakI-kvAthAmladadhInyAvApya vipacet tadyathAyogaM mAsamardhamAsaM vA pAyeyat gavye payasi mahAvqkSakSIramAvApya vipacet vipakvaM cAvatArya fItIbhUtaM manthAne-nAbhimathya navanItamAdAya bhUyo mahAvqkSakSIreNaiva vipacet tadyathAyogaM mAsaM mAsArdhaM vA pAyayet cavyacitrakadantyativiSAkuSThasArivAtriphalAjamodaharidra ?AfazkhinItrivqttrikaTukAnAmardhakArSikA bhAgA rAjavqkSa phalamajjxAmaSTau karSAH mahAvqkSakSIrapale dve gavAMkSIramUtrayoraSTAvaSTau palAni etat sarvaM ghqta-prasthe samAvApya vipacet tadyathAyogaM mAsamardhamAsaM vA pAyayet etAni ti-lvakaghqtacaturthAnisarpISyudaragulma vidra dhyaSThIlAnAhakuSThanm?dApasmAreSUpayo-jyAni virecanArthaM mUtrAsavAriSTasurAfcAbhIkSNaM mahAvqkSakSIrasaMbhqtAH saveta virecanadra vyakaSAyaM vA fqzgaveradevadArupragADham 10

ata UrdhvaM sAmAnyayogAn vakSyAmaH tadyathAeraNDatailamaharaharmAsaM dvau vA kevalaM mUtrayuktaM kSIrayuktaM vA sevetodakavarjI mAhiSaM vA mUtraM kSIreNa nirA-hAraH saptarAtram uSTrIkSIrAhAro vAnnavArivarjI pakSaM pippaladyaM vA mAsaM pUrvo-ktena vidhAnenAseveta saindhavAjamodAyuktaM vA nikumbhatailam Ardra fqzgaverarasa-pAtrafatasiddhaM vA vAtafUle'vacAryaM fqzgaverarasavipakvaM kSIramAseveta cavyafq-zgaverakalkaM vA payasA saraladevadArucitrakameva vA murazgaflaparNIfyAmApuna-rnavAkalkaM vA jyotiSkaphalatailaM vA kSIreNa svarjikAhizgumifraM pibet guDa-dvitIyAM vA harItakIM bhakSayet snuhIkSIrabhAvitAnAM vA pippalInAM sahasraM kAlena pathyAkqSNAcUrNaM vA snuhIkSIrabhAvitamutkArikAM pakvAM dApayet ha-rItakIcUrNaM prasthamADhake ghqtasyAvApyAzgAreSvabhivilApya khajenAbhimathyA-nuguptaM kqtvA'dhamAsaM yavapalle vAsayet tatafcoddhqtya parisrAvya harItakI-kvAthAmladadhInyAvApya vipacet tadyathAyogaM mAsamardhamAsaM vA pAyeyat gavye payasi mahAvqkSakSIramAvApya vipacet vipakvaM cAvatArya fItIbhUtaM manthAne-nAbhimathya navanItamAdAya bhUyo mahAvqkSakSIreNaiva vipacet tadyathAyogaM mAsaM mAsArdhaM vA pAyayet cavyacitrakadantyativiSAkuSThasArivAtriphalAjamodaharidrA fazkhinItrivqttrikaTukAnAmardhakArSikA bhAgA rAjavqkSa phalamajjxAmaSTau karSAH mahAvqkSakSIrapale dve gavAMkSIramUtrayoraSTAvaSTau palAni etat sarvaM ghqta-prasthe samAvApya vipacet tadyathAyogaM mAsamardhamAsaM vA pAyayet etAni ti-lvakaghqtacaturthAnisarpISyudaragulma vidra dhyaSThIlAnAhakuSThanmdApasmAreSUpayo-jyAni virecanArthaM mUtrAsavAriSTasurAfcAbhIkSNaM mahAvqkSakSIrasaMbhqtAH saveta virecanadra vyakaSAyaM vA fqzgaveradevadArupragADham 10

अत ऊर्ध्वं सामान्ययोगान् वक्ष्यामः तद्यथाएरण्डतैलमहरहर्मासं द्वौ वा केवलं मूत्रयुक्तं क्षीरयुक्तं वा सेवेतोदकवर्जी माहिषं वा मूत्रं क्षीरेण निरा-हारः सप्तरात्रम् उष्ट्रीक्षीराहारो वान्नवारिवर्जी पक्षं पिप्पलद्यं वा मासं पूर्वो-क्तेन विधानेनासेवेत सैन्धवाजमोदायुक्तं वा निकुम्भतैलम् आर्द्र शृङ्गवेररस-पात्रशतसिद्धं वा वातशूलेऽवचार्यं शृङ्गवेररसविपक्वं क्षीरमासेवेत चव्यशृ-ङ्गवेरकल्कं वा पयसा सरलदेवदारुचित्रकमेव वा मुरङ्गश्?लपर्णीश्यामापुन-र्नवाकल्कं वा ज्योतिष्कफलतैलं वा क्षीरेण स्वर्जिकाहिङ्गुमिश्रं पिबेत् गुड-द्वितीयां वा हरीतकीं भक्षयेत् स्नुहीक्षीरभावितानां वा पिप्पलीनां सहस्रं कालेन पथ्याकृष्णाचूर्णं वा स्नुहीक्षीरभावितमुत्कारिकां पक्वां दापयेत् ह-रीतकीचूर्णं प्रस्थमाढके घृतस्यावाप्याङ्गारेष्वभिविलाप्य खजेनाभिमथ्या-नुगुप्तं कृत्वाऽधमासं यवपल्ले वासयेत् ततश्चोद्धृत्य परिस्राव्य हरीतकी-क्वाथाम्लदधीन्यावाप्य विपचेत् तद्यथायोगं मासमर्धमासं वा पायेयत् गव्ये पयसि महावृक्षक्षीरमावाप्य विपचेत् विपक्वं चावतार्य शीतीभूतं मन्थाने-नाभिमथ्य नवनीतमादाय भूयो महावृक्षक्षीरेणैव विपचेत् तद्यथायोगं मासं मासार्धं वा पाययेत् चव्यचित्रकदन्त्यतिविषाकुष्ठसारिवात्रिफलाजमोदहरिद्र ?ाशङ्खिनीत्रिवृत्त्रिकटुकानामर्धकार्षिका भागा राजवृक्ष फलमज्ज्ञामष्टौ कर्षाः महावृक्षक्षीरपले द्वे गवांक्षीरमूत्रयोरष्टावष्टौ पलानि एतत् सर्वं घृत-प्रस्थे समावाप्य विपचेत् तद्यथायोगं मासमर्धमासं वा पाययेत् एतानि ति-ल्वकघृतचतुर्थानिसर्पीष्युदरगुल्म विद्र ध्यष्ठीलानाहकुष्ठन्म्?दापस्मारेषूपयो-ज्यानि विरेचनार्थं मूत्रासवारिष्टसुराश्चाभीक्ष्णं महावृक्षक्षीरसंभृताः सवेत विरेचनद्र व्यकषायं वा शृङ्गवेरदेवदारुप्रगाढम् १०

अत ऊर्ध्वं सामान्ययोगान् वक्ष्यामः तद्यथाएरण्डतैलमहरहर्मासं द्वौ वा केवलं मूत्रयुक्तं क्षीरयुक्तं वा सेवेतोदकवर्जी माहिषं वा मूत्रं क्षीरेण निरा-हारः सप्तरात्रम् उष्ट्रीक्षीराहारो वान्नवारिवर्जी पक्षं पिप्पलद्यं वा मासं पूर्वो-क्तेन विधानेनासेवेत सैन्धवाजमोदायुक्तं वा निकुम्भतैलम् आर्द्र शृङ्गवेररस-पात्रशतसिद्धं वा वातशूलेऽवचार्यं शृङ्गवेररसविपक्वं क्षीरमासेवेत चव्यशृ-ङ्गवेरकल्कं वा पयसा सरलदेवदारुचित्रकमेव वा मुरङ्गश्लपर्णीश्यामापुन-र्नवाकल्कं वा ज्योतिष्कफलतैलं वा क्षीरेण स्वर्जिकाहिङ्गुमिश्रं पिबेत् गुड-द्वितीयां वा हरीतकीं भक्षयेत् स्नुहीक्षीरभावितानां वा पिप्पलीनां सहस्रं कालेन पथ्याकृष्णाचूर्णं वा स्नुहीक्षीरभावितमुत्कारिकां पक्वां दापयेत् ह-रीतकीचूर्णं प्रस्थमाढके घृतस्यावाप्याङ्गारेष्वभिविलाप्य खजेनाभिमथ्या-नुगुप्तं कृत्वाऽधमासं यवपल्ले वासयेत् ततश्चोद्धृत्य परिस्राव्य हरीतकी-क्वाथाम्लदधीन्यावाप्य विपचेत् तद्यथायोगं मासमर्धमासं वा पायेयत् गव्ये पयसि महावृक्षक्षीरमावाप्य विपचेत् विपक्वं चावतार्य शीतीभूतं मन्थाने-नाभिमथ्य नवनीतमादाय भूयो महावृक्षक्षीरेणैव विपचेत् तद्यथायोगं मासं मासार्धं वा पाययेत् चव्यचित्रकदन्त्यतिविषाकुष्ठसारिवात्रिफलाजमोदहरिद्रा शङ्खिनीत्रिवृत्त्रिकटुकानामर्धकार्षिका भागा राजवृक्ष फलमज्ज्ञामष्टौ कर्षाः महावृक्षक्षीरपले द्वे गवांक्षीरमूत्रयोरष्टावष्टौ पलानि एतत् सर्वं घृत-प्रस्थे समावाप्य विपचेत् तद्यथायोगं मासमर्धमासं वा पाययेत् एतानि ति-ल्वकघृतचतुर्थानिसर्पीष्युदरगुल्म विद्र ध्यष्ठीलानाहकुष्ठन्म्दापस्मारेषूपयो-ज्यानि विरेचनार्थं मूत्रासवारिष्टसुराश्चाभीक्ष्णं महावृक्षक्षीरसंभृताः सवेत विरेचनद्र व्यकषायं वा शृङ्गवेरदेवदारुप्रगाढम् १०


15395

vmnÉvrecnÉxroÉvrecn{ Vy;,;' p;Élk; .;g;" ÉpPpLy;idvc;idhár-{ ;idpárpi#t;n;' c { Vy;,;' Xl+,Ép·;n;' yqoÿ_;n;' c lv,;n;' t-Tsv| mU]g,e p[É=Py mh;vO==Irp[Sq' c mOÃɦn;Œv`¯yn( Évpcedp[-dG/kLkù tTs;/uÉsõmvt;yR xItI.Utm=m;]; guÉ$k; vtRyet( t;s;-mek;' ü it§o v; guÉ$k; bl;pe=y; m;s;'S]I'’turo v; sevet EW;Œn;-h'vitRÉ£y; ÉvxeWe, mh;Vy;É/WUpyuJyte áÉvxeWe,â koÏj;'’ ÕmInp-

vamanavirecanafirovirecanadra vyANAM pAlikA bhAgAH pippalyAdivacAdihari-dra ?AdiparipaThitAnAM ca dra vyANAM flakSNapiSTAnAM yathoktAnAM ca lavaNAnAM ta-tsarvaM mUtragaNe prakSipya mahAvqkSakSIraprasthaM ca mqdvagninA'vaghaTTayan vipacedapra-dagdhakalkaM tatsAdhusiddhamavatArya fItIbhUtamakSamAtrA guTikA vartayet tAsA-mekAM dve tisro vA guTikA balApekSayA mAsAMstrIMfcaturo vA seveta eSA'nA-haMvartikriyA vifeSeNa mahAvyAdhiSUpayujyate ?ivifeSeNa ?ki?SThajAMfca kqmInapa-

vamanavirecanafirovirecanadra vyANAM pAlikA bhAgAH pippalyAdivacAdihari-drA diparipaThitAnAM ca dra vyANAM flakSNapiSTAnAM yathoktAnAM ca lavaNAnAM ta-tsarvaM mUtragaNe prakSipya mahAvqkSakSIraprasthaM ca mqdvagninA'vaghaTTayan vipacedapra-dagdhakalkaM tatsAdhusiddhamavatArya fItIbhUtamakSamAtrA guTikA vartayet tAsA-mekAM dve tisro vA guTikA balApekSayA mAsAMstrIMfcaturo vA seveta eSA'nA-haMvartikriyA vifeSeNa mahAvyAdhiSUpayujyate i!vifeSeNai! koSThajAMfca kqmInapa-

वमनविरेचनशिरोविरेचनद्र व्याणां पालिका भागाः पिप्पल्यादिवचादिहरि-द्र ?ादिपरिपठितानां च द्र व्याणां श्लक्ष्णपिष्टानां यथोक्तानां च लवणानां त-त्सर्वं मूत्रगणे प्रक्षिप्य महावृक्षक्षीरप्रस्थं च मृद्वग्निनाऽवघट्टयन् विपचेदप्र-दग्धकल्कं तत्साधुसिद्धमवतार्य शीतीभूतमक्षमात्रा गुटिका वर्तयेत् तासा-मेकां द्वे तिस्रो वा गुटिका बलापेक्षया मासांस्त्रींश्चतुरो वा सेवेत एषाऽना-हंवर्तिक्रिया विशेषेण महाव्याधिषूपयुज्यते ?िविशेषेण ?कि?ष्ठजांश्च कृमीनप-

वमनविरेचनशिरोविरेचनद्र व्याणां पालिका भागाः पिप्पल्यादिवचादिहरि-द्रा दिपरिपठितानां च द्र व्याणां श्लक्ष्णपिष्टानां यथोक्तानां च लवणानां त-त्सर्वं मूत्रगणे प्रक्षिप्य महावृक्षक्षीरप्रस्थं च मृद्वग्निनाऽवघट्टयन् विपचेदप्र-दग्धकल्कं तत्साधुसिद्धमवतार्य शीतीभूतमक्षमात्रा गुटिका वर्तयेत् तासा-मेकां द्वे तिस्रो वा गुटिका बलापेक्षया मासांस्त्रींश्चतुरो वा सेवेत एषाऽना-हंवर्तिक्रिया विशेषेण महाव्याधिषूपयुज्यते इ!विशेषेणै! कोष्ठजांश्च कृमीनप-


15421

ye°wn' twl{ o

yeccainaM tailadra ?oNyAM sarpidra ?o?NyAM vA payovqttimiti 17

yeccainaM tailadro NyAM sarpidro rNyAM! vA payovqttimiti 17

येच्चैनं तैलद्र ?ोण्यां सर्पिद्र ?ो?ण्यां वा पयोवृत्तिमिति १७

येच्चैनं तैलद्रो ण्यां सर्पिद्रो र्ण्यां! वा पयोवृत्तिमिति १७


15602

anen ÉvÉ/n; { o,mupyuJy;¥mIártm(

anena vidhinA dra ?oNamupayujyAnnamIritam

anena vidhinA dro NamupayujyAnnamIritam

अनेन विधिना द्र ?ोणमुपयुज्यान्नमीरितम्

अनेन विधिना द्रो णमुपयुज्यान्नमीरितम्


15608

xt' xt' tqoTkWoR { o,e { o,e p[k¡itRt" 43

fataM fataM tathotkarSo dra ?oNe dra ?oNe prakIrtitaH 43

fataM fataM tathotkarSo dro Ne dro Ne prakIrtitaH 43

शतं शतं तथोत्कर्षो द्र ?ोणे द्र ?ोणे प्रकीर्तितः ४३

शतं शतं तथोत्कर्षो द्रो णे द्रो णे प्रकीर्तितः ४३


15657

twlw.R{ ;idm/uks'yuÿ_“" p[itpUryet( 8

tailairbhadra ?AdimadhukasaMyuktaiH pratipUrayet 8

tailairbhadrA dimadhukasaMyuktaiH pratipUrayet 8

तैलैर्भद्र ?ादिमधुकसंयुक्तैः प्रतिपूरयेत् ८

तैलैर्भद्रा दिमधुकसंयुक्तैः प्रतिपूरयेत् ८


15677

itlw" sy·Im/uk“" s=*{ w" sipRW; yutw" 13

tilaiH sayaSTImadhukaiH sakSaudrai ?H sarpiSA yutaiH 13

tilaiH sayaSTImadhukaiH sakSaudrai H! sarpiSA yutaiH 13

तिलैः सयष्टीमधुकैः सक्षौद्रै ?ः सर्पिषा युतैः १३

तिलैः सयष्टीमधुकैः सक्षौद्रै ः! सर्पिषा युतैः १३


15683

shár{ w" Õt' sipR" s=Ir' v[,rop,m(

saharidrai ?H kqtaM sarpiH sakSIraM vraNaropaNam

saharidrai H! kqtaM sarpiH sakSIraM vraNaropaNam

सहरिद्रै ?ः कृतं सर्पिः सक्षीरं व्रणरोपणम्

सहरिद्रै ः! कृतं सर्पिः सक्षीरं व्रणरोपणम्


15723

hár{ ;i]vOt;xÿ_ÚitlwmR/usm;yutw"

haridra ?AtrivqtAfaktutilairmadhusamAyutaiH

haridrA trivqtAfaktutilairmadhusamAyutaiH

हरिद्र ?ात्रिवृताशक्तुतिलैर्मधुसमायुतैः

हरिद्रा त्रिवृताशक्तुतिलैर्मधुसमायुतैः


15820

kse¨ê©;$kpµguN{ ;" sxwvl;" soTplkdRm;’

kaserufqzgATakapadmagundra ?AH safaivalAH sotpalakardamAfca

kaserufqzgATakapadmagundrA H! safaivalAH sotpalakardamAfca

कसेरुशृङ्गाटकपद्मगुन्द्र ?ाः सशैवलाः सोत्पलकर्दमाश्च

कसेरुशृङ्गाटकपद्मगुन्द्रा ः! सशैवलाः सोत्पलकर्दमाश्च


15840

scNdn;y;' m/uxkœr;y;' { ;=;âSqr;pOâXnxt;×y;su

sacandanAyAM madhufarkarAyAM dra ?AkSAsthirApqfnifatAhvayAsu

sacandanAyAM madhufarkarAyAM drA kSAsthirApqfnifatAhvayAsu

सचन्दनायां मधुशर्करायां द्र ?ाक्षास्थिरापृश्निशताह्वयासु

सचन्दनायां मधुशर्करायां द्रा क्षास्थिरापृश्निशताह्वयासु


15874

ih'§;' hár{ ;' k$uk;' bl;' c goÉji×k;' c;Ép sÉbLvmUl;m( 19

hiMsrAM haridra ?AM kaTukAM balAM ca gojihvikAM cApi sabilvamUlAm 19

hiMsrAM haridrA M! kaTukAM balAM ca gojihvikAM cApi sabilvamUlAm 19

हिंस्रां हरिद्र ?ां कटुकां बलां च गोजिह्विकां चापि सबिल्वमूलाम् १९

हिंस्रां हरिद्रा ं! कटुकां बलां च गोजिह्विकां चापि सबिल्वमूलाम् १९


15970

Ev' } yh' cturh' W@h' vmeÃ; sipR" ÉpbeÉT]fly; sh s'yut' v; 43

evaM tr?yahaM caturahaM SaDahaM vamedvA sarpiH pibettriphalayA saha saMyutaM vA 43

evaM tr! yahaM caturahaM SaDahaM vamedvA sarpiH pibettriphalayA saha saMyutaM vA 43

एवं त्र्?यहं चतुरहं षडहं वमेद्वा सर्पिः पिबेत्त्रिफलया सह संयुतं वा ४३

एवं त्र्! यहं चतुरहं षडहं वमेद्वा सर्पिः पिबेत्त्रिफलया सह संयुतं वा ४३


15986

a;me Évd;ihÉn tqwv gte c p;kù /;} y;" Stn* sttmev c ÉnduRhIt 47

Ame vidAhini tathaiva gate ca pAkaM dhA tr?yAH stanau satatameva ca nirduhIta 47

Ame vidAhini tathaiva gate ca pAkaM dhAtr! yAH stanau satatameva ca nirduhIta 47

आमे विदाहिनि तथैव गते च पाकं धा त्र्?याः स्तनौ सततमेव च निर्दुहीत ४७

आमे विदाहिनि तथैव गते च पाकं धात्र्! याः स्तनौ सततमेव च निर्दुहीत ४७


16009

gojI c Ép·; sh t;lp} y; g[Nq* Év/eyoŒÉnlje p[lep" 5

gojI ca piSTA saha tAlapa tr?yA granthau vidheyo'nilaje pralepaH 5

gojI ca piSTA saha tAlapatr! yA granthau vidheyo'nilaje pralepaH 5

गोजी च पिष्टा सह तालप त्र्?या ग्रन्थौ विधेयोऽनिलजे प्रलेपः ५

गोजी च पिष्टा सह तालपत्र्! या ग्रन्थौ विधेयोऽनिलजे प्रलेपः ५


16025

{ ;=;rsene=ursen v;ŒÉp cU,| Épbe°;Ép hrItk¡n;m( 9

dra ?AkSArasenekSurasena vA'pi cUrNaM pibeccApi harItakInAm 9

drA kSArasenekSurasena vA'pi cUrNaM pibeccApi harItakInAm 9

द्र ?ाक्षारसेनेक्षुरसेन वाऽपि चूर्णं पिबेच्चापि हरीतकीनाम् ९

द्रा क्षारसेनेक्षुरसेन वाऽपि चूर्णं पिबेच्चापि हरीतकीनाम् ९


16123

Xy;m;Égár×;ïnk¡rseWu { ;=;rse s¢Élk;rse c

fyAmAgirihvAxjanakIraseSu dra ?AkSArase saptalikArase ca

fyAmAgirihvAxjanakIraseSu drA kSArase saptalikArase ca

श्यामागिरिह्वाञ्जनकीरसेषु द्र ?ाक्षारसे सप्तलिकारसे च

श्यामागिरिह्वाञ्जनकीरसेषु द्रा क्षारसे सप्तलिकारसे च


16153

tto hár{ ;gOh/Umro/[pt©cU,wR" smn"Éxl;lw" 41

tato haridra ?AgqhadhUmarodhrapatazgacUrNaiH samanaHfilAlaiH 41

tato haridrA gqhadhUmarodhrapatazgacUrNaiH samanaHfilAlaiH 41

ततो हरिद्र ?ागृहधूमरोध्रपतङ्गचूर्णैः समनःशिलालैः ४१

ततो हरिद्रा गृहधूमरोध्रपतङ्गचूर्णैः समनःशिलालैः ४१


16214

aq;to vOd­?äupd'xXlIpdÉcÉkâTst' Vy;:y;Sy;m" 1

athAto vqddh??padaMfaflIpadacikitsitaM vyAkhyAsyAmaH 1

athAto vqddhypudaMfaflIpadacikitsitaM vyAkhyAsyAmaH 1

अथातो वृद्ध्??पदंशश्लीपदचिकित्सितं व्याख्यास्यामः १

अथातो वृद्ध्य्पुदंशश्लीपदचिकित्सितं व्याख्यास्यामः १


16218

aN]vOd­?ä; Évn; W@ä; vOõySt;su vjRyet(

antravqddha? vinA SaDyA vqddhayastAsu varjayet

antravqddhyA vinA SaDyA vqddhayastAsu varjayet

अन्त्रवृद्ध? विना षड्या वृद्धयस्तासु वर्जयेत्

अन्त्रवृद्ध्या विना षड्या वृद्धयस्तासु वर्जयेत्


16392

guN{ ;' dG?v; Õt' .Sm hárt;l' mn"Éxl; 46

gundra ?AM dagdhvA kqtaM bhasma haritAlaM manaHfilA 46

gundrA M! dagdhvA kqtaM bhasma haritAlaM manaHfilA 46

गुन्द्र ?ां दग्ध्वा कृतं भस्म हरितालं मनःशिला ४६

गुन्द्रा ं! दग्ध्वा कृतं भस्म हरितालं मनःशिला ४६


16398

¬pd'x' ÉnhNTyeW vO=ÉmN{ ;xÉnyRq;

upadaMfaM nihantyeSa vqkSamindra ?AfaniryathA

upadaMfaM nihantyeSa vqkSamindrA faniryathA

उपदंशं निहन्त्येष वृक्षमिन्द्र ?ाशनिर्यथा

उपदंशं निहन्त्येष वृक्षमिन्द्रा शनिर्यथा


16486

”it suÅuts'iht;y;' ÉcÉkTs;Sq;ne vOd­?äupd'xXlIpdÉcÉkâTst' n;mwkonÉv'xoŒ?y;y" 19

iti sufrutasaMhitAyAM cikitsAsthAne vqddh??padaMfaflIpadacikitsitaM nAmaikonaviMfo'dhyAyaH 19

iti sufrutasaMhitAyAM cikitsAsthAne vqddhypudaMfaflIpadacikitsitaM nAmaikonaviMfo'dhyAyaH 19

इति सुश्रुतसंहितायां चिकित्सास्थाने वृद्ध्??पदंशश्लीपदचिकित्सितं नामैकोनविंशोऽध्यायः १९

इति सुश्रुतसंहितायां चिकित्सास्थाने वृद्ध्य्पुदंशश्लीपदचिकित्सितं नामैकोनविंशोऽध्यायः १९


16497

xuÉÿ_Å~N(yv=;rkLk“’;lepye²ºWkª 3

fuktifraghn?yavakSArakalkaifcAlepayedbhiSak 3

fuktifraghnyavakSArakalkaifcAlepayedbhiSak 3

शुक्तिश्रघ्न्?यवक्षारकल्कैश्चालेपयेद्भिषक् ३

शुक्तिश्रघ्न्यवक्षारकल्कैश्चालेपयेद्भिषक् ३


16519

ÉcPyáPpâmuã,;Mbun;Ésÿ_muTÕTy §;vye²ºWkª

cipyappimi?SNAmbunAsiktamutkqtya srAvayedbhiSak

cipyappimiu!SNAmbunAsiktamutkqtya srAvayedbhiSak

चिप्यप्पिमि?ष्णाम्बुनासिक्तमुत्कृत्य स्रावयेद्भिषक्

चिप्यप्पिमिउ!ष्णाम्बुनासिक्तमुत्कृत्य स्रावयेद्भिषक्


16629

=*{ ;Jyyuÿ_y; ÉlMpe¶'·^y; xUkrSy c

kSaudra ?AjyayuktayA limpeddaMSTrayA fUkarasya ca

kSaudrA jyayuktayA limpeddaMSTrayA fUkarasya ca

क्षौद्र ?ाज्ययुक्तया लिम्पेद्दंष्ट्रया शूकरस्य च

क्षौद्रा ज्ययुक्तया लिम्पेद्दंष्ट्रया शूकरस्य च


16665

} yh;TT[yh;t( SqUltr;' sMy›±n;@I' p[vexyet(

tr?yahAtt?yahAt sthUlatarAM samyaznADIM pravefayet

tr! yahAttryahAt sthUlatarAM samyaznADIM pravefayet

त्र्?यहात्त्?यहात् स्थूलतरां सम्यङ्नाडीं प्रवेशयेत्

त्र्! यहात्त्र्यहात् स्थूलतरां सम्यङ्नाडीं प्रवेशयेत्


16713

/;} y;" StNy' xo/ÉyTv; b;le s;?y;ŒihpUtn;

dhA tr?yAH stanyaM fodhayitvA bAle sAdhyA'hipUtanA

dhAtr! yAH stanyaM fodhayitvA bAle sAdhyA'hipUtanA

धा त्र्?याः स्तन्यं शोधयित्वा बाले साध्याऽहिपूतना

धात्र्! याः स्तन्यं शोधयित्वा बाले साध्याऽहिपूतना


16845

} yUW,' SvÉjRk;=;ro yv=;ro Év@' tq;

tr?yUSaNaM svarjikAkSAro yavakSAro viDaM tathA

tr! yUSaNaM svarjikAkSAro yavakSAro viDaM tathA

त्र्?यूषणं स्वर्जिकाक्षारो यवक्षारो विडं तथा

त्र्! यूषणं स्वर्जिकाक्षारो यवक्षारो विडं तथा


16867

splv," =;r" s=*{ " p[its;r,m( 13

sapaxcalavaNaH kSAraH sakSaudra ?H pratisAraNam 13

sapaxcalavaNaH kSAraH sakSaudra H! pratisAraNam 13

सपञ्चलवणः क्षारः सक्षौद्र ?ः प्रतिसारणम् १३

सपञ्चलवणः क्षारः सक्षौद्र ः! प्रतिसारणम् १३


16881

s=*{ w" xSyte lepo g<@UWe =Iár,o iht;"

sakSaudrai ?H fasyate lepo gaNDUSe kSIriNo hitAH

sakSaudrai H! fasyate lepo gaNDUSe kSIriNo hitAH

सक्षौद्रै ?ः शस्यते लेपो गण्डूषे क्षीरिणो हिताः

सक्षौद्रै ः! शस्यते लेपो गण्डूषे क्षीरिणो हिताः


17021

hInCz¼d;ºveCzofo l;l; Én{ ; .[mStm" 51

hInacchedAdbhavecchopho lAlA nidra ?A bhramastamaH 51

hInacchedAdbhavecchopho lAlA nidrA bhramastamaH 51

हीनच्छेदाद्भवेच्छोफो लाला निद्र ?ा भ्रमस्तमः ५१

हीनच्छेदाद्भवेच्छोफो लाला निद्रा भ्रमस्तमः ५१


17061

pt©xkœr;=*{ w" pwÉÿk¡' p[its;ryet( 61

patazgafarkarAkSaudrai ?H paittikIM pratisArayet 61

patazgafarkarAkSaudrai H! paittikIM pratisArayet 61

पतङ्गशर्कराक्षौद्रै ?ः पैत्तिकीं प्रतिसारयेत् ६१

पतङ्गशर्कराक्षौद्रै ः! पैत्तिकीं प्रतिसारयेत् ६१


17063

{ ;=;påWkKv;qo iht’ kvlg[he

dra ?AkSAparUSakakvAtho hitafca kavalagrahe

drA kSAparUSakakvAtho hitafca kavalagrahe

द्र ?ाक्षापरूषकक्वाथो हितश्च कवलग्रहे

द्रा क्षापरूषकक्वाथो हितश्च कवलग्रहे


17194

at è?v| s;m;NyÉcÉkâTstmupde+y;m" itLvk`Otctuq;RÉn y;Nyuÿ_;-NyudreWu ttoŒNytmmupyuJym;n' yqumph²Nt mU]vitRÉ£y;' v; sevet n-v;ys' v;ŒhrhmR/un; Év@©;itÉvW;kÚ$jfl.{ d;¨n;grmárccU,| v; /r,muã,;Mbun; i]k$u=;r;y’U,;RÉn v; i]fl;kW;ye, mU]' v; tuLy=Ir' hrItk¡' v; tuLygu@;mupyuïIt devd;¨xu<#I' v; guGgulu' v; mU]e, vW;R-.UkW;y;nup;n' v; tuLygu@' ê©ver' v; vW;R.UkW;y' mUlkLkù v; sê-©ver' pyoŒnup;nmhrhm;Rs' VyoWvW;R.UkW;yÉsõen v; sipRW;muíolu-Mb;n( .=yet( ÉpPplIÉpPplImUlcVy Éc]kmyUrkvW;R.UÉsõ' v; =Ir' Épbet( sh*W/mur©ImUlÉsõ' v; i]k$uk“r<@Xy;m;mUlÉsõ' v; vW;-R.Uê©versh;devd;¨Ésõ' v; tq;Œl;bUÉb.ItkflkLkù v; t<@Ÿl;-Mbun; =;rÉpPplImár cê©ver;nuÉsõen c muíyUWe,;lv,en;Lp˜ehen .ojye´v;¥' go/Um;¥' v; vO=k;kœnÿ_m;lÉnMbvW;R.UKv;qw’ párWek" sWRpsuvcRl;swN/vx;©e³·;É.’ p[deh" k;yR"yq;doW' c vmnÉvrecn;-Sq;pn;Én tI+,;Nyj§mupsevet ˜ehSvedopn;h;'’ Ésr;É.’;.I=,'

ata UrdhvaM sAmAnyacikitsitamupadekSyAmaH tilvakaghqtacaturthAni yAnyuktA-nyudareSu tato'nyatamamupayujyamAnaM fvayathumapahanti mUtravartikriyAM vA seveta na-vAyasaM vA'haraharmadhunA viDazgAtiviSAkuTajaphalabhadra dArunAgaramaricacUrNaM vA dharaNamuSNAmbunA trikaTukSArAyafcUrNAni vA triphalAkaSAyeNa mUtraM vA tulyakSIraM harItakIM vA tulyaguDAmupayuxjIta devadArufuNThIM vA gugguluM vA mUtreNa varSA-bhUkaSAyAnupAnaM vA tulyaguDaM fqzgaveraM vA varSAbhUkaSAyaM mUlakalkaM vA safq-zgaveraM payo'nupAnamaharaharmAsaM vyoSavarSAbhUkaSAyasiddhena vA sarpiSAmudgolu-mbAn bhakSayet pippalIpippalImUlacavya citrakamayUrakavarSAbhUsiddhaM vA kSIraM pibet sahauSadhamurazgImUlasiddhaM vA trikaTukairaNDafyAmAmUlasiddhaM vA vaSA-?bhUfqzgaverasahAdevadArusiddhaM vA tathA'lAbUbibhItakaphalakalkaM vA taNDulA-mbunA kSArapippalImari cafqzgaverAnusiddhena ca mudgayUSeNAlavaNenAlpasnehena bhojayedyavAnnaM godhUmAnnaM vA vqkSakArkanaktamAlanimbavarSAbhUkvAthaifca pariSekaH sarSapasuvarcalAsaindhavafArzgeSTAbhifca pradehaH kAryaHyathAdoSaM ca vamanavirecanA-sthApanAni tIkSNAnyajasramupaseveta snehasvedopanAhAMfca sirAbhifcAbhIkSaNaM

ata UrdhvaM sAmAnyacikitsitamupadekSyAmaH tilvakaghqtacaturthAni yAnyuktA-nyudareSu tato'nyatamamupayujyamAnaM fvayathumapahanti mUtravartikriyAM vA seveta na-vAyasaM vA'haraharmadhunA viDazgAtiviSAkuTajaphalabhadra dArunAgaramaricacUrNaM vA dharaNamuSNAmbunA trikaTukSArAyafcUrNAni vA triphalAkaSAyeNa mUtraM vA tulyakSIraM harItakIM vA tulyaguDAmupayuxjIta devadArufuNThIM vA gugguluM vA mUtreNa varSA-bhUkaSAyAnupAnaM vA tulyaguDaM fqzgaveraM vA varSAbhUkaSAyaM mUlakalkaM vA safq-zgaveraM payo'nupAnamaharaharmAsaM vyoSavarSAbhUkaSAyasiddhena vA sarpiSAmudgolu-mbAn bhakSayet pippalIpippalImUlacavya citrakamayUrakavarSAbhUsiddhaM vA kSIraM pibet sahauSadhamurazgImUlasiddhaM vA trikaTukairaNDafyAmAmUlasiddhaM vA vaSA-rbhU!fqzgaverasahAdevadArusiddhaM vA tathA'lAbUbibhItakaphalakalkaM vA taNDulA-mbunA kSArapippalImari cafqzgaverAnusiddhena ca mudgayUSeNAlavaNenAlpasnehena bhojayedyavAnnaM godhUmAnnaM vA vqkSakArkanaktamAlanimbavarSAbhUkvAthaifca pariSekaH sarSapasuvarcalAsaindhavafArzgeSTAbhifca pradehaH kAryaHyathAdoSaM ca vamanavirecanA-sthApanAni tIkSNAnyajasramupaseveta snehasvedopanAhAMfca sirAbhifcAbhIkSaNaM

अत ऊर्ध्वं सामान्यचिकित्सितमुपदेक्ष्यामः तिल्वकघृतचतुर्थानि यान्युक्ता-न्युदरेषु ततोऽन्यतममुपयुज्यमानं श्वयथुमपहन्ति मूत्रवर्तिक्रियां वा सेवेत न-वायसं वाऽहरहर्मधुना विडङ्गातिविषाकुटजफलभद्र दारुनागरमरिचचूर्णं वा धरणमुष्णाम्बुना त्रिकटुक्षारायश्चूर्णानि वा त्रिफलाकषायेण मूत्रं वा तुल्यक्षीरं हरीतकीं वा तुल्यगुडामुपयुञ्जीत देवदारुशुण्ठीं वा गुग्गुलुं वा मूत्रेण वर्षा-भूकषायानुपानं वा तुल्यगुडं शृङ्गवेरं वा वर्षाभूकषायं मूलकल्कं वा सशृ-ङ्गवेरं पयोऽनुपानमहरहर्मासं व्योषवर्षाभूकषायसिद्धेन वा सर्पिषामुद्गोलु-म्बान् भक्षयेत् पिप्पलीपिप्पलीमूलचव्य चित्रकमयूरकवर्षाभूसिद्धं वा क्षीरं पिबेत् सहौषधमुरङ्गीमूलसिद्धं वा त्रिकटुकैरण्डश्यामामूलसिद्धं वा वषा-?भूशृङ्गवेरसहादेवदारुसिद्धं वा तथाऽलाबूबिभीतकफलकल्कं वा तण्डुला-म्बुना क्षारपिप्पलीमरि चशृङ्गवेरानुसिद्धेन च मुद्गयूषेणालवणेनाल्पस्नेहेन भोजयेद्यवान्नं गोधूमान्नं वा वृक्षकार्कनक्तमालनिम्बवर्षाभूक्वाथैश्च परिषेकः सर्षपसुवर्चलासैन्धवशार्ङ्गेष्टाभिश्च प्रदेहः कार्यःयथादोषं च वमनविरेचना-स्थापनानि तीक्ष्णान्यजस्रमुपसेवेत स्नेहस्वेदोपनाहांश्च सिराभिश्चाभीक्षणं

अत ऊर्ध्वं सामान्यचिकित्सितमुपदेक्ष्यामः तिल्वकघृतचतुर्थानि यान्युक्ता-न्युदरेषु ततोऽन्यतममुपयुज्यमानं श्वयथुमपहन्ति मूत्रवर्तिक्रियां वा सेवेत न-वायसं वाऽहरहर्मधुना विडङ्गातिविषाकुटजफलभद्र दारुनागरमरिचचूर्णं वा धरणमुष्णाम्बुना त्रिकटुक्षारायश्चूर्णानि वा त्रिफलाकषायेण मूत्रं वा तुल्यक्षीरं हरीतकीं वा तुल्यगुडामुपयुञ्जीत देवदारुशुण्ठीं वा गुग्गुलुं वा मूत्रेण वर्षा-भूकषायानुपानं वा तुल्यगुडं शृङ्गवेरं वा वर्षाभूकषायं मूलकल्कं वा सशृ-ङ्गवेरं पयोऽनुपानमहरहर्मासं व्योषवर्षाभूकषायसिद्धेन वा सर्पिषामुद्गोलु-म्बान् भक्षयेत् पिप्पलीपिप्पलीमूलचव्य चित्रकमयूरकवर्षाभूसिद्धं वा क्षीरं पिबेत् सहौषधमुरङ्गीमूलसिद्धं वा त्रिकटुकैरण्डश्यामामूलसिद्धं वा वषा-र्भू!शृङ्गवेरसहादेवदारुसिद्धं वा तथाऽलाबूबिभीतकफलकल्कं वा तण्डुला-म्बुना क्षारपिप्पलीमरि चशृङ्गवेरानुसिद्धेन च मुद्गयूषेणालवणेनाल्पस्नेहेन भोजयेद्यवान्नं गोधूमान्नं वा वृक्षकार्कनक्तमालनिम्बवर्षाभूक्वाथैश्च परिषेकः सर्षपसुवर्चलासैन्धवशार्ङ्गेष्टाभिश्च प्रदेहः कार्यःयथादोषं च वमनविरेचना-स्थापनानि तीक्ष्णान्यजस्रमुपसेवेत स्नेहस्वेदोपनाहांश्च सिराभिश्चाभीक्षणं


17429

Én{ ;d;hÅmhr' Svedk<@UtOW;phm(

nidra ?AdAhaframaharaM svedakaNDUtqSApaham

nidrA dAhaframaharaM svedakaNDUtqSApaham

िद्र ?ादाहश्रमहरं स्वेदकण्डूतृषापहम्

िद्रा दाहश्रमहरं स्वेदकण्डूतृषापहम्


17433

tN{ ;p;Pmopxmn' tui·d' pu'STvv/Rnm(

tandra ?ApApmopafamanaM tuSTidaM puMstvavardhanam

tandrA pApmopafamanaM tuSTidaM puMstvavardhanam

तन्द्र ?ापाप्मोपशमनं तुष्टिदं पुंस्त्ववर्धनम्

तन्द्रा पाप्मोपशमनं तुष्टिदं पुंस्त्ववर्धनम्


17483

Én{ ;kro dehsu%’=uãy" Åmsui¢nut( 70

nidra ?Akaro dehasukhafcakSuSyaH framasuptinut 70

nidrA karo dehasukhafcakSuSyaH framasuptinut 70

िद्र ?ाकरो देहसुखश्चक्षुष्यः श्रमसुप्तिनुत् ७०

िद्रा करो देहसुखश्चक्षुष्यः श्रमसुप्तिनुत् ७०


17525

Åm;Énlhr' vOãy' pui·Én{ ;/Oitp[dm(

framAnilaharaM vqSyaM puSTinidra ?Adhqtipradam

framAnilaharaM vqSyaM puSTinidrA dhqtipradam

श्रमानिलहरं वृष्यं पुष्टिनिद्र ?ाधृतिप्रदम्

श्रमानिलहरं वृष्यं पुष्टिनिद्रा धृतिप्रदम्


17533

p[IitÉn{ ;kr' vOãy' kfv;tÅm;phm(

prItinidra ?AkaraM vqSyaM kaphavAtaframApaham

prItinidrA karaM vqSyaM kaphavAtaframApaham

प्रीतिनिद्र ?ाकरं वृष्यं कफवातश्रमापहम्

प्रीतिनिद्रा करं वृष्यं कफवातश्रमापहम्


17555

kroit /;tus;My' c Én{ ; k;le ÉnWeÉvt; 88

karoti dhAtusAmyaM ca nidra ?A kAle niSevitA 88

karoti dhAtusAmyaM ca nidrA kAle niSevitA 88

करोति धातुसाम्यं च निद्र ?ा काले निषेविता ८८

करोति धातुसाम्यं च निद्रा काले निषेविता ८८


17567

dIsmu{ ;ÉvidtpLvl.[kËp;vtr,;Én É.¥xUNy; g;rXmx;n Évjn;-r

dIsamudra ?AviditapalvalafvabhrakUpAvataraNAni bhinnafUnyA gArafmafAna vijanA-raNyavAsAgnisaMbhramavyAlabhujazgakITasevAfca grAmAghAtakala hafastrasanni pAta-

dIsamudrA viditapalvalafvabhrakUpAvataraNAni bhinnafUnyA gArafmafAna vijanA-raNyavAsAgnisaMbhramavyAlabhujazgakITasevAfca grAmAghAtakala hafastrasanni pAta-

दीसमुद्र ?ाविदितपल्वलश्वभ्रकूपावतरणानि भिन्नशून्या गारश्मशान विजना-रण्यवासाग्निसंभ्रमव्यालभुजङ्गकीटसेवाश्च ग्रामाघातकल हशस्त्रसन्नि पात-

दीसमुद्रा विदितपल्वलश्वभ्रकूपावतरणानि भिन्नशून्या गारश्मशान विजना-रण्यवासाग्निसंभ्रमव्यालभुजङ्गकीटसेवाश्च ग्रामाघातकल हशस्त्रसन्नि पात-


17597

n;Rnup;ÉÅto n;tItk;l' hInmitm;]' ánoõOt˜eh'â ceit 98

rnAnupAfrito nAtItakAlaM hInamatimAtraM ni?ddhqtasnehaM ?ci?ti 98

rnAnupAfrito nAtItakAlaM hInamatimAtraM nio!ddhqtasnehaMi! ceti 98

र्नानुपाश्रितो नातीतकालं हीनमतिमात्रं नि?द्धृतस्नेहं ?चि?ति ९८

र्नानुपाश्रितो नातीतकालं हीनमतिमात्रं निओ!द्धृतस्नेहंइ! चेति ९८


17635

ÉpbedɦÉvvOd­?äq| n c veg;n( Év/;ryet(

pibedagnivivqddh?rthaM na ca vegAn vidhArayet

pibedagnivivqrddhythaM na ca vegAn vidhArayet

पिबेदग्निविवृद्ध्?र्थं न च वेगान् विधारयेत्

पिबेदग्निविवृर्द्ध्य्थं न च वेगान् विधारयेत्


17814

t;lp} ygN/;kœb;kÚcIflswN/vw"

tAlapa tr?yafvagandhArkabAkucIphalasaindhavaiH

tAlapatr! yafvagandhArkabAkucIphalasaindhavaiH

तालप त्र्?यश्वगन्धार्कबाकुचीफलसैन्धवैः

तालपत्र्! यश्वगन्धार्कबाकुचीफलसैन्धवैः


17989

p*<@^kƒ=urswr;{ | midRt' swN/v;âNvtm(

pauNDrakekSurasairArdraM marditaM saindhavAnvitam

pauNDrakekSurasairAdra rM! marditaM saindhavAnvitam

पौण्ड्रकेक्षुरसैरार्द्रं मर्दितं सैन्धवान्वितम्

पौण्ड्रकेक्षुरसैराद्र रं! मर्दितं सैन्धवान्वितम्


18110

t] Év@©t<@UlcU,Rm;úTy y·Im/ukm/uyuÿ_ù yq;bl' xIttoyenopyu-ïIt xIttoy' c;nuÉpbedevmhrhm;Rs' tdev m/uyuÿ_ù .Ll;tkKv;qen v; m/u{ ;=;Kv;qyuÿ_ù v; m?v;mlkrs;>y;' v; gu@UcIKv;qen v; Evmete p p[yog; .v²Nt jI,eR muí;mlkyUWe,;lv,en;Lp˜ehen `OtvNtmodn-mXnIy;t( Ete %Lvx;|És =py²Nt ÕmInupß²Nt g[h,/;r,xÉÿ_' jn-

tatra viDazgataNDUlacUrNamAhqtya yaSTImadhukamadhuyuktaM yathAbalaM fItatoyenopayu-xjIta fItatoyaM cAnupibedevamaharaharmAsaM tadeva madhuyuktaM bhallAtakakvAthena vA madhudra ?AkSAkvAthayuktaM vA madhvAmalakarasAbhyAM vA guDUcIkvAthena vA evamete paxca prayogA bhavanti jIrNe mudgAmalakayUSeNAlavaNenAlpasnehena ghqtavantamodana-mafnIyAt ete khalvarfAMsi kSapayanti kqmInupaghnanti grahaNadhAraNafaktiM jana-

tatra viDazgataNDUlacUrNamAhqtya yaSTImadhukamadhuyuktaM yathAbalaM fItatoyenopayu-xjIta fItatoyaM cAnupibedevamaharaharmAsaM tadeva madhuyuktaM bhallAtakakvAthena vA madhudrA kSAkvAthayuktaM vA madhvAmalakarasAbhyAM vA guDUcIkvAthena vA evamete paxca prayogA bhavanti jIrNe mudgAmalakayUSeNAlavaNenAlpasnehena ghqtavantamodana-mafnIyAt ete khalvarfAMsi kSapayanti kqmInupaghnanti grahaNadhAraNafaktiM jana-

तत्र विडङ्गतण्डूलचूर्णमाहृत्य यष्टीमधुकमधुयुक्तं यथाबलं शीततोयेनोपयु-ञ्जीत शीततोयं चानुपिबेदेवमहरहर्मासं तदेव मधुयुक्तं भल्लातकक्वाथेन वा मधुद्र ?ाक्षाक्वाथयुक्तं वा मध्वामलकरसाभ्यां वा गुडूचीक्वाथेन वा एवमेते पञ्च प्रयोगा भवन्ति जीर्णे मुद्गामलकयूषेणालवणेनाल्पस्नेहेन घृतवन्तमोदन-मश्नीयात् एते खल्वर्शांसि क्षपयन्ति कृमीनुपघ्नन्ति ग्रहणधारणशक्तिं जन-

तत्र विडङ्गतण्डूलचूर्णमाहृत्य यष्टीमधुकमधुयुक्तं यथाबलं शीततोयेनोपयु-ञ्जीत शीततोयं चानुपिबेदेवमहरहर्मासं तदेव मधुयुक्तं भल्लातकक्वाथेन वा मधुद्रा क्षाक्वाथयुक्तं वा मध्वामलकरसाभ्यां वा गुडूचीक्वाथेन वा एवमेते पञ्च प्रयोगा भवन्ति जीर्णे मुद्गामलकयूषेणालवणेनाल्पस्नेहेन घृतवन्तमोदन-मश्नीयात् एते खल्वर्शांसि क्षपयन्ति कृमीनुपघ्नन्ति ग्रहणधारणशक्तिं जन-


18114

Év@©t<@Ÿl;n;' { o,' Ép·pcne Ép·vdupSve´ ÉvgtkW;y' âSv¥mvt;yR ëWid Ép·m;yse ë!e kÚM.e m/Udkoÿr' p[;vOiW .Smr;x;vNtgORhe cturo m;s;É¥d?y;t( vW;RÉvgme coõTY(ps'SÕtxrIr" sh§s'p;t;É.üt' ÕTv; p[;t"p[;tyRq;blmupyuïIt jI,eR muí;mlkyUWe,;lv,en `OtvNtmodn mXnIy;t( p;'xuxYy;y;' xyIt tSy m;s;dU?v| sv;R©¼>y" Õmyo Énã£;m²Nt t;n,utwlen;>yÿ_Sy v'xÉvdlen;phret( iÃtIye ÉppIÉlk;-StOtIye yUk;Stqwv;phret( ctuqeR dNtn%rom;y©;qeR ajk,RkW;ymuTs;dn;qeR soxIr' kËpodkù ˜;n;qeR cNd-

viDazgataNDulAnAM dra ?oNaM piSTapacane piSTavadupasvedya vigatakaSAyaM svinnamavatArya dqSadi piSTamAyase dqDhe kumbhe madhUdakottaraM prAvqSi bhasmarAfAvantargqhe caturo mAsAnnidadhyAt varSAvigame coddhaty?pasaMskqtafarIraH sahasrasaMpAtAbhihutaM kqtvA prAtaHprAtaryathAbalamupayuxjIta jIrNe mudgAmalakayUSeNAlavaNena ghqtavantamodana mafnIyAt pAMfufayyAyAM fayIta tasya mAsAdUrdhvaM sarvAzgebhyaH kqmayo niSkrAmanti tAnaNutailenAbhyaktasya vaMfavidalenApaharet dvitIye pipIlikA-stqtIye yUkAstathaivApaharet caturthe dantanakharomANyavafIryante paxcame prafasta-guNa lakSaNAni jAyante amAnuSaM cAdityaprakAfaM vapuradhigacchati dUrAcchrava-NAni darfanAnicAsya bhavanti rajastamasI cApohya sattvamadhitiSThati frutani-gAdyapUrvotpAdI gajabalo'fvajavaH punaryuvA'STau varSafatAnyAyuravApnotitasyA-NutailamabhyazgArthe ajakarNakaSAyamutsAdanArthe sofIraM kUpodakaM snAnArthe canda-

viDazgataNDulAnAM dro NaM piSTapacane piSTavadupasvedya vigatakaSAyaM svinnamavatArya dqSadi piSTamAyase dqDhe kumbhe madhUdakottaraM prAvqSi bhasmarAfAvantargqhe caturo mAsAnnidadhyAt varSAvigame coddhatypasaMskqtafarIraH sahasrasaMpAtAbhihutaM kqtvA prAtaHprAtaryathAbalamupayuxjIta jIrNe mudgAmalakayUSeNAlavaNena ghqtavantamodana mafnIyAt pAMfufayyAyAM fayIta tasya mAsAdUrdhvaM sarvAzgebhyaH kqmayo niSkrAmanti tAnaNutailenAbhyaktasya vaMfavidalenApaharet dvitIye pipIlikA-stqtIye yUkAstathaivApaharet caturthe dantanakharomANyavafIryante paxcame prafasta-guNa lakSaNAni jAyante amAnuSaM cAdityaprakAfaM vapuradhigacchati dUrAcchrava-NAni darfanAnicAsya bhavanti rajastamasI cApohya sattvamadhitiSThati frutani-gAdyapUrvotpAdI gajabalo'fvajavaH punaryuvA'STau varSafatAnyAyuravApnotitasyA-NutailamabhyazgArthe ajakarNakaSAyamutsAdanArthe sofIraM kUpodakaM snAnArthe canda-

विडङ्गतण्डुलानां द्र ?ोणं पिष्टपचने पिष्टवदुपस्वेद्य विगतकषायं स्विन्नमवतार्य दृषदि पिष्टमायसे दृढे कुम्भे मधूदकोत्तरं प्रावृषि भस्मराशावन्तर्गृहे चतुरो मासान्निदध्यात् वर्षाविगमे चोद्धत्य्?पसंस्कृतशरीरः सहस्रसंपाताभिहुतं कृत्वा प्रातःप्रातर्यथाबलमुपयुञ्जीत जीर्णे मुद्गामलकयूषेणालवणेन घृतवन्तमोदन मश्नीयात् पांशुशय्यायां शयीत तस्य मासादूर्ध्वं सर्वाङ्गेभ्यः कृमयो निष्क्रामन्ति तानणुतैलेनाभ्यक्तस्य वंशविदलेनापहरेत् द्वितीये पिपीलिका-स्तृतीये यूकास्तथैवापहरेत् चतुर्थे दन्तनखरोमाण्यवशीर्यन्ते पञ्चमे प्रशस्त-गुण लक्षणानि जायन्ते अमानुषं चादित्यप्रकाशं वपुरधिगच्छति दूराच्छ्रव-णानि दर्शनानिचास्य भवन्ति रजस्तमसी चापोह्य सत्त्वमधितिष्ठति श्रुतनि-गाद्यपूर्वोत्पादी गजबलोऽश्वजवः पुनर्युवाऽष्टौ वर्षशतान्यायुरवाप्नोतितस्या-णुतैलमभ्यङ्गार्थे अजकर्णकषायमुत्सादनार्थे सोशीरं कूपोदकं स्नानार्थे चन्द-

विडङ्गतण्डुलानां द्रो णं पिष्टपचने पिष्टवदुपस्वेद्य विगतकषायं स्विन्नमवतार्य दृषदि पिष्टमायसे दृढे कुम्भे मधूदकोत्तरं प्रावृषि भस्मराशावन्तर्गृहे चतुरो मासान्निदध्यात् वर्षाविगमे चोद्धत्य्पसंस्कृतशरीरः सहस्रसंपाताभिहुतं कृत्वा प्रातःप्रातर्यथाबलमुपयुञ्जीत जीर्णे मुद्गामलकयूषेणालवणेन घृतवन्तमोदन मश्नीयात् पांशुशय्यायां शयीत तस्य मासादूर्ध्वं सर्वाङ्गेभ्यः कृमयो निष्क्रामन्ति तानणुतैलेनाभ्यक्तस्य वंशविदलेनापहरेत् द्वितीये पिपीलिका-स्तृतीये यूकास्तथैवापहरेत् चतुर्थे दन्तनखरोमाण्यवशीर्यन्ते पञ्चमे प्रशस्त-गुण लक्षणानि जायन्ते अमानुषं चादित्यप्रकाशं वपुरधिगच्छति दूराच्छ्रव-णानि दर्शनानिचास्य भवन्ति रजस्तमसी चापोह्य सत्त्वमधितिष्ठति श्रुतनि-गाद्यपूर्वोत्पादी गजबलोऽश्वजवः पुनर्युवाऽष्टौ वर्षशतान्यायुरवाप्नोतितस्या-णुतैलमभ्यङ्गार्थे अजकर्णकषायमुत्सादनार्थे सोशीरं कूपोदकं स्नानार्थे चन्द-


18171

vc;xtp;kù v; sipR{ oR,mupyuJy pvWRxt;yu.Rvit glg<@;pcI-

vacAfatapAkaM vA sarpidra ?o?Namupayujya paxcavarSafatAyurbhavati galagaNDApacI-

vacAfatapAkaM vA sarpidro rNa!mupayujya paxcavarSafatAyurbhavati galagaNDApacI-

वचाशतपाकं वा सर्पिद्र ?ो?णमुपयुज्य पञ्चवर्षशतायुर्भवति गलगण्डापची-

वचाशतपाकं वा सर्पिद्रो र्ण!मुपयुज्य पञ्चवर्षशतायुर्भवति गलगण्डापची-


18280

p[t;nv;'St;lvONt" krvIro'Œxv;nÉp

pratAnavAMstAlavqntaH karavIroM'favAnapi

pratAnavAMstAlavqntaH karavIrO'favAnapi

प्रतानवांस्तालवृन्तः करवीरोंऽशवानपि

प्रतानवांस्तालवृन्तः करवीरॐऽशवानपि


18288

g;y} y; i]pd; yuÿ_o y’o@Ÿpit¨Cyte

gAya tr?yA tripadA yukto yafcoDupatirucyate

gAyatr! yA tripadA yukto yafcoDupatirucyate

गाय त्र्?या त्रिपदा युक्तो यश्चोडुपतिरुच्यते

गायत्र्! या त्रिपदा युक्तो यश्चोडुपतिरुच्यते


18304

s;y' v; .uÿ_v;nupÅutx;²Nt" kÚxxYy;y;' Õã,;Éjnoÿr;y;' suú²º¨-p;Sym;n" xyIt tOiWto v; xItodkm;];' Épbet( axn;Éyto v; =Ir' tt" p[;t¨Tq;yopÅutx;²Nt" Õtm©lo g;' SpO‚; tqwv;sIt tSy jI,eR some zidR¨Tp´te tt" xoÉ,t;ÿ_ù ÕÉmVy;ÉmÅ' zidRtvte s;y' êtxIt' =Ir' Évtret( ttStOtIyeŒhÉn ÕÉmVy;ÉmÅmits;yRte s ten;Én·p[itg[h-.uÿ_p[.OitÉ.ÉvRxeWwÉvRÉnmuRÿ_" xuõtnu.Rvit tt" s;y' ˜;t;y pUvRvdev =Ir' Évtret( =*mvS];StOt;y;' cwn' xYy;y;' x;yyet( tt’tuqeRhÉntSy yqu¨Tp´te tt" sv;R©¼>y" Õmyo Énã£;m²Nt tdh’ xYy;y;' p;'xu-É.rvk¡yRm;," xyIt tt" s;y' pUvRvdev =Ir' Évtret( Ev' pmWÏyo-idRvsyovRteRt kƒvlmu.yk;lmSmw =Ir' Évtret( tt" s¢meŒhÉn Énm;|-sSTvgâSq.Ut" kƒvl' sompárg[h;devoCz±vÉsit tdh’ =Ire, su%o-ã,en páriWCy itlm/ukcNdn;nuÉl¢deh' py" p;yyet( ttoŒ·meŒhÉn p[;trev =IrpáriWÿ_a' cNdnp[idG/g;]' py" p;yÉyTv; p;'xuxYy;' smu-TsOJy =*mvS];StOt;y;' xYy;y;' x;yyet( ttoŒSy m;'sm;Py;Yyte Tvkª c;vdlit dNtn%rom;É, c;Sy pt²Nt tSy nvmidvs;t( p[.OTy,utw-l;>y©" somvLkkW;ypárWek" ttodxmeŒhNyetdev Évtret( ttoŒSy Tvkª âSqrt;mupwit Evmek;dxÃ;dxyovRteRt ttS]yodx;t( p[.Oit so-mvLkkW;ypárWek" Evm;Wo@x;ÃteRt tt" s¢dx;·;dxyo idRvs-yodRxn; j;yNte Éx%ár," ²˜G/vj[vwdUyRSfÉ$kp[k;x;" sm;" âSq-r;" sihã,v" td; p[.Oit c;nvw" x;Élt<@Ÿlw" =Iryv;gUmupsevet y;-vt( pÉv'xitárit ttoŒSmw d´;Cz;Lyodn' mOdU.yk;l' pys; ttoŒSy n%; j;yNte Év&meN{ gopkt¨,;idTyp[k;x;" âSqr;" ²˜G/; l=,s'-p¥;" kƒx;’ sU+m; j;yNte Tvkª c nIloTpl;tsIpuãpvwdUyRp[k;x; è-?v| c m;s;t( kƒx;n( v;pyet( v;pÉyTv; coxIrcNdnÕã,itlkLk“" Éxr" p[idç;t( pys; v; ˜;pyet( ttoŒSy;nNtr' s¢r;];t( kƒx; j;yNte .[mr;ïnÉn.;" kÚɍt;" âSqr;" ²˜G/;" ttâS]r;];t( p[qm;vsqpárs-r;É¥ã£My muþt| âSqTv; punrev;Nt" p[Évxet( ttoŒSy bl;twlm>y©;qeR-Œvc;y| yvÉp·muÃtRn;qeR su%oã,' c py" párWek;qeR ajk,RkW;ymu-Ts;dn;qeRsoxIr' kËpodkù ˜;n;qeR cNdnmnulep;qeR a;mlkrsÉvÉmÅ;-’;Sy yUWsUpÉvkLp;" =Irm/ukÉsõ' c Õã,itlmvc;r,;qeR Ev' d-xr;];' ttoŒNy¶xr;]' iÃtIye pársre vteRt ttStOtIye pársreâSqrIkÚvR-¥;Tm; nmNy¶xr;]m;sIt Ékɍd;tppvn;n( v; sevet pun’;Nt" p[Év-xet( n c;Tm;nm;dxeRŒPsu v; ÉnrI=et åpx;ÉlTv;t( ttoŒNy¶xr;]'

sAyaM vA bhuktavAnupafrutafAntiH kufafayyAyAM kqSNAjinottarAyAM suhqdbhiru-pAsyamAnaH fayIta tqSito vA fItodakamAtrAM pibet afanAyito vA kSIraM tataH prAtarutthAyopafrutafAntiH kqtamazgalo gAM spqSTvA tathaivAsIta tasya jIrNe some chardirutpadyate tataH foNitAktaM kqmivyAmifraM charditavate sAyaM fqtafItaM kSIraM vitaret tatastqtIye'hani kqmivyAmiframatisAryate sa tenAniSTapratigraha-bhuktaprabhqtibhirvifeSairvinirmuktaH fuddhatanurbhavati tataH sAyaM snAtAya pUrvavadeva kSIraM vitaret kSaumavastrAstqtAyAM cainaM fayyAyAM fAyayet tatafcaturthehanitasya fvayathurutpadyate tataH sarvAzgebhyaH kqmayo niSkrAmanti tadahafca fayyAyAM pAMfu-bhiravakIryamANaH fayIta tataH sAyaM pUrvavadeva kSIraM vitaret evaM paxcamaSaSThayo-rdivasayorvarteta kevalamubhayakAlamasmai kSIraM vitaret tataH saptame'hani nirmAM-sastvagasthibhUtaH kevalaM somaparigrahAdevocchvasiti tadahafca kSIreNa sukho-SNena pariSicya tilamadhukacandanAnuliptadehaM payaH pAyayet tato'STame'hani prAtareva kSIrapariSikta\aM candanapradigdhagAtraM payaH pAyayitvA pAMfufayyAM samu-tsqjya kSaumavastrAstqtAyAM fayyAyAM fAyayet tato'sya mAMsamApyAyyate tvak cAvadalati dantanakharomANi cAsya patanti tasya navamadivasAt prabhqtyaNutai-lAbhyazgaH somavalkakaSAyapariSekaH tatodafame'hanyetadeva vitaret tato'sya tvak sthiratAmupaiti evamekAdafadvAdafayorvarteta tatastrayodafAt prabhqti so-mavalkakaSAyapariSekaH evamASoDafAdvarteta tataH saptadafASTAdafayo rdivasa-yordafanA jAyante fikhariNaH snigdhavajravaidUryasphaTikaprakAfAH samAH sthi-rAH sahiSNavaH tadA prabhqti cAnavaiH fAlitaNDulaiH kSIrayavAgUmupaseveta yA-vat paxcaviMfatiriti tato'smai dadyAcchAlyodanaM mqdUbhayakAlaM payasA tato'sya nakhA jAyante vidrumendra gopakataruNAdityaprakAfAH sthirAH snigdhA lakSaNasaM-pannAH kefAfca sUkSmA jAyante tvak ca nIlotpalAtasIpuSpavaidUryaprakAfA U-rdhvaM ca mAsAt kefAn vApayet vApayitvA cofIracandanakqSNatilakalkaiH firaH pradihyAt payasA vA snApayet tato'syAnantaraM saptarAtrAt kefA jAyante bhramarAxjananibhAH kuxcitAH sthirAH snigdhAH tatastrirAtrAt prathamAvasathaparisa-rAnniSkramya muhUrtaM sthitvA punarevAntaH pravifet tato'sya balAtailamabhyazgArthe-'vacAryaM yavapiSTamudvartanArthe sukhoSNaM ca payaH pariSekArthe ajakarNakaSAyamu-tsAdanArthesofIraM kUpodakaM snAnArthe candanamanulepArthe AmalakarasavimifrA-fcAsya yUSasUpavikalpAH kSIramadhukasiddhaM ca kqSNatilamavacAraNArthe evaM da-farAtrAM tato'nyaddafarAtraM dvitIye parisare varteta tatastqtIye parisaresthirIkurva-nnAtmA namanyaddafarAtramAsIta kixcidAtapapavanAn vA seveta punafcAntaH pravi-fet na cAtmAnamAdarfe'psu vA nirIkSeta rUpafAlitvAt tato'nyaddafarAtraM

sAyaM vA bhuktavAnupafrutafAntiH kufafayyAyAM kqSNAjinottarAyAM suhqdbhiru-pAsyamAnaH fayIta tqSito vA fItodakamAtrAM pibet afanAyito vA kSIraM tataH prAtarutthAyopafrutafAntiH kqtamazgalo gAM spqSTvA tathaivAsIta tasya jIrNe some chardirutpadyate tataH foNitAktaM kqmivyAmifraM charditavate sAyaM fqtafItaM kSIraM vitaret tatastqtIye'hani kqmivyAmiframatisAryate sa tenAniSTapratigraha-bhuktaprabhqtibhirvifeSairvinirmuktaH fuddhatanurbhavati tataH sAyaM snAtAya pUrvavadeva kSIraM vitaret kSaumavastrAstqtAyAM cainaM fayyAyAM fAyayet tatafcaturthehanitasya fvayathurutpadyate tataH sarvAzgebhyaH kqmayo niSkrAmanti tadahafca fayyAyAM pAMfu-bhiravakIryamANaH fayIta tataH sAyaM pUrvavadeva kSIraM vitaret evaM paxcamaSaSThayo-rdivasayorvarteta kevalamubhayakAlamasmai kSIraM vitaret tataH saptame'hani nirmAM-sastvagasthibhUtaH kevalaM somaparigrahAdevocchvasiti tadahafca kSIreNa sukho-SNena pariSicya tilamadhukacandanAnuliptadehaM payaH pAyayet tato'STame'hani prAtareva kSIrapariSiktaaM candanapradigdhagAtraM payaH pAyayitvA pAMfufayyAM samu-tsqjya kSaumavastrAstqtAyAM fayyAyAM fAyayet tato'sya mAMsamApyAyyate tvak cAvadalati dantanakharomANi cAsya patanti tasya navamadivasAt prabhqtyaNutai-lAbhyazgaH somavalkakaSAyapariSekaH tatodafame'hanyetadeva vitaret tato'sya tvak sthiratAmupaiti evamekAdafadvAdafayorvarteta tatastrayodafAt prabhqti so-mavalkakaSAyapariSekaH evamASoDafAdvarteta tataH saptadafASTAdafayo rdivasa-yordafanA jAyante fikhariNaH snigdhavajravaidUryasphaTikaprakAfAH samAH sthi-rAH sahiSNavaH tadA prabhqti cAnavaiH fAlitaNDulaiH kSIrayavAgUmupaseveta yA-vat paxcaviMfatiriti tato'smai dadyAcchAlyodanaM mqdUbhayakAlaM payasA tato'sya nakhA jAyante vidrumendra gopakataruNAdityaprakAfAH sthirAH snigdhA lakSaNasaM-pannAH kefAfca sUkSmA jAyante tvak ca nIlotpalAtasIpuSpavaidUryaprakAfA U-rdhvaM ca mAsAt kefAn vApayet vApayitvA cofIracandanakqSNatilakalkaiH firaH pradihyAt payasA vA snApayet tato'syAnantaraM saptarAtrAt kefA jAyante bhramarAxjananibhAH kuxcitAH sthirAH snigdhAH tatastrirAtrAt prathamAvasathaparisa-rAnniSkramya muhUrtaM sthitvA punarevAntaH pravifet tato'sya balAtailamabhyazgArthe-'vacAryaM yavapiSTamudvartanArthe sukhoSNaM ca payaH pariSekArthe ajakarNakaSAyamu-tsAdanArthesofIraM kUpodakaM snAnArthe candanamanulepArthe AmalakarasavimifrA-fcAsya yUSasUpavikalpAH kSIramadhukasiddhaM ca kqSNatilamavacAraNArthe evaM da-farAtrAM tato'nyaddafarAtraM dvitIye parisare varteta tatastqtIye parisaresthirIkurva-nnAtmA namanyaddafarAtramAsIta kixcidAtapapavanAn vA seveta punafcAntaH pravi-fet na cAtmAnamAdarfe'psu vA nirIkSeta rUpafAlitvAt tato'nyaddafarAtraM

सायं वा भुक्तवानुपश्रुतशान्तिः कुशशय्यायां कृष्णाजिनोत्तरायां सुहृद्भिरु-पास्यमानः शयीत तृषितो वा शीतोदकमात्रां पिबेत् अशनायितो वा क्षीरं ततः प्रातरुत्थायोपश्रुतशान्तिः कृतमङ्गलो गां स्पृष्ट्वा तथैवासीत तस्य जीर्णे सोमे छर्दिरुत्पद्यते ततः शोणिताक्तं कृमिव्यामिश्रं छर्दितवते सायं शृतशीतं क्षीरं वितरेत् ततस्तृतीयेऽहनि कृमिव्यामिश्रमतिसार्यते स तेनानिष्टप्रतिग्रह-भुक्तप्रभृतिभिर्विशेषैर्विनिर्मुक्तः शुद्धतनुर्भवति ततः सायं स्नाताय पूर्ववदेव क्षीरं वितरेत् क्षौमवस्त्रास्तृतायां चैनं शय्यायां शाययेत् ततश्चतुर्थेहनितस्य श्वयथुरुत्पद्यते ततः सर्वाङ्गेभ्यः कृमयो निष्क्रामन्ति तदहश्च शय्यायां पांशु-भिरवकीर्यमाणः शयीत ततः सायं पूर्ववदेव क्षीरं वितरेत् एवं पञ्चमषष्ठयो-र्दिवसयोर्वर्तेत केवलमुभयकालमस्मै क्षीरं वितरेत् ततः सप्तमेऽहनि निर्मां-सस्त्वगस्थिभूतः केवलं सोमपरिग्रहादेवोच्छ्वसिति तदहश्च क्षीरेण सुखो-ष्णेन परिषिच्य तिलमधुकचन्दनानुलिप्तदेहं पयः पाययेत् ततोऽष्टमेऽहनि प्रातरेव क्षीरपरिषिक्तअं चन्दनप्रदिग्धगात्रं पयः पाययित्वा पांशुशय्यां समु-त्सृज्य क्षौमवस्त्रास्तृतायां शय्यायां शाययेत् ततोऽस्य मांसमाप्याय्यते त्वक् चावदलति दन्तनखरोमाणि चास्य पतन्ति तस्य नवमदिवसात् प्रभृत्यणुतै-लाभ्यङ्गः सोमवल्ककषायपरिषेकः ततोदशमेऽहन्येतदेव वितरेत् ततोऽस्य त्वक् स्थिरतामुपैति एवमेकादशद्वादशयोर्वर्तेत ततस्त्रयोदशात् प्रभृति सो-मवल्ककषायपरिषेकः एवमाषोडशाद्वर्तेत ततः सप्तदशाष्टादशयो र्दिवस-योर्दशना जायन्ते शिखरिणः स्निग्धवज्रवैदूर्यस्फटिकप्रकाशाः समाः स्थि-राः सहिष्णवः तदा प्रभृति चानवैः शालितण्डुलैः क्षीरयवागूमुपसेवेत या-वत् पञ्चविंशतिरिति ततोऽस्मै दद्याच्छाल्योदनं मृदूभयकालं पयसा ततोऽस्य नखा जायन्ते विद्रुमेन्द्र गोपकतरुणादित्यप्रकाशाः स्थिराः स्निग्धा लक्षणसं-पन्नाः केशाश्च सूक्ष्मा जायन्ते त्वक् च नीलोत्पलातसीपुष्पवैदूर्यप्रकाशा ऊ-र्ध्वं च मासात् केशान् वापयेत् वापयित्वा चोशीरचन्दनकृष्णतिलकल्कैः शिरः प्रदिह्यात् पयसा वा स्नापयेत् ततोऽस्यानन्तरं सप्तरात्रात् केशा जायन्ते भ्रमराञ्जननिभाः कुञ्चिताः स्थिराः स्निग्धाः ततस्त्रिरात्रात् प्रथमावसथपरिस-रान्निष्क्रम्य मुहूर्तं स्थित्वा पुनरेवान्तः प्रविशेत् ततोऽस्य बलातैलमभ्यङ्गार्थे-ऽवचार्यं यवपिष्टमुद्वर्तनार्थे सुखोष्णं च पयः परिषेकार्थे अजकर्णकषायमु-त्सादनार्थेसोशीरं कूपोदकं स्नानार्थे चन्दनमनुलेपार्थे आमलकरसविमिश्रा-श्चास्य यूषसूपविकल्पाः क्षीरमधुकसिद्धं च कृष्णतिलमवचारणार्थे एवं द-शरात्रां ततोऽन्यद्दशरात्रं द्वितीये परिसरे वर्तेत ततस्तृतीये परिसरेस्थिरीकुर्व-न्नात्मा नमन्यद्दशरात्रमासीत किञ्चिदातपपवनान् वा सेवेत पुनश्चान्तः प्रवि-शेत् न चात्मानमादर्शेऽप्सु वा निरीक्षेत रूपशालित्वात् ततोऽन्यद्दशरात्रं

सायं वा भुक्तवानुपश्रुतशान्तिः कुशशय्यायां कृष्णाजिनोत्तरायां सुहृद्भिरु-पास्यमानः शयीत तृषितो वा शीतोदकमात्रां पिबेत् अशनायितो वा क्षीरं ततः प्रातरुत्थायोपश्रुतशान्तिः कृतमङ्गलो गां स्पृष्ट्वा तथैवासीत तस्य जीर्णे सोमे छर्दिरुत्पद्यते ततः शोणिताक्तं कृमिव्यामिश्रं छर्दितवते सायं शृतशीतं क्षीरं वितरेत् ततस्तृतीयेऽहनि कृमिव्यामिश्रमतिसार्यते स तेनानिष्टप्रतिग्रह-भुक्तप्रभृतिभिर्विशेषैर्विनिर्मुक्तः शुद्धतनुर्भवति ततः सायं स्नाताय पूर्ववदेव क्षीरं वितरेत् क्षौमवस्त्रास्तृतायां चैनं शय्यायां शाययेत् ततश्चतुर्थेहनितस्य श्वयथुरुत्पद्यते ततः सर्वाङ्गेभ्यः कृमयो निष्क्रामन्ति तदहश्च शय्यायां पांशु-भिरवकीर्यमाणः शयीत ततः सायं पूर्ववदेव क्षीरं वितरेत् एवं पञ्चमषष्ठयो-र्दिवसयोर्वर्तेत केवलमुभयकालमस्मै क्षीरं वितरेत् ततः सप्तमेऽहनि निर्मां-सस्त्वगस्थिभूतः केवलं सोमपरिग्रहादेवोच्छ्वसिति तदहश्च क्षीरेण सुखो-ष्णेन परिषिच्य तिलमधुकचन्दनानुलिप्तदेहं पयः पाययेत् ततोऽष्टमेऽहनि प्रातरेव क्षीरपरिषिक्तअं चन्दनप्रदिग्धगात्रं पयः पाययित्वा पांशुशय्यां समु-त्सृज्य क्षौमवस्त्रास्तृतायां शय्यायां शाययेत् ततोऽस्य मांसमाप्याय्यते त्वक् चावदलति दन्तनखरोमाणि चास्य पतन्ति तस्य नवमदिवसात् प्रभृत्यणुतै-लाभ्यङ्गः सोमवल्ककषायपरिषेकः ततोदशमेऽहन्येतदेव वितरेत् ततोऽस्य त्वक् स्थिरतामुपैति एवमेकादशद्वादशयोर्वर्तेत ततस्त्रयोदशात् प्रभृति सो-मवल्ककषायपरिषेकः एवमाषोडशाद्वर्तेत ततः सप्तदशाष्टादशयो र्दिवस-योर्दशना जायन्ते शिखरिणः स्निग्धवज्रवैदूर्यस्फटिकप्रकाशाः समाः स्थि-राः सहिष्णवः तदा प्रभृति चानवैः शालितण्डुलैः क्षीरयवागूमुपसेवेत या-वत् पञ्चविंशतिरिति ततोऽस्मै दद्याच्छाल्योदनं मृदूभयकालं पयसा ततोऽस्य नखा जायन्ते विद्रुमेन्द्र गोपकतरुणादित्यप्रकाशाः स्थिराः स्निग्धा लक्षणसं-पन्नाः केशाश्च सूक्ष्मा जायन्ते त्वक् च नीलोत्पलातसीपुष्पवैदूर्यप्रकाशा ऊ-र्ध्वं च मासात् केशान् वापयेत् वापयित्वा चोशीरचन्दनकृष्णतिलकल्कैः शिरः प्रदिह्यात् पयसा वा स्नापयेत् ततोऽस्यानन्तरं सप्तरात्रात् केशा जायन्ते भ्रमराञ्जननिभाः कुञ्चिताः स्थिराः स्निग्धाः ततस्त्रिरात्रात् प्रथमावसथपरिस-रान्निष्क्रम्य मुहूर्तं स्थित्वा पुनरेवान्तः प्रविशेत् ततोऽस्य बलातैलमभ्यङ्गार्थे-ऽवचार्यं यवपिष्टमुद्वर्तनार्थे सुखोष्णं च पयः परिषेकार्थे अजकर्णकषायमु-त्सादनार्थेसोशीरं कूपोदकं स्नानार्थे चन्दनमनुलेपार्थे आमलकरसविमिश्रा-श्चास्य यूषसूपविकल्पाः क्षीरमधुकसिद्धं च कृष्णतिलमवचारणार्थे एवं द-शरात्रां ततोऽन्यद्दशरात्रं द्वितीये परिसरे वर्तेत ततस्तृतीये परिसरेस्थिरीकुर्व-न्नात्मा नमन्यद्दशरात्रमासीत किञ्चिदातपपवनान् वा सेवेत पुनश्चान्तः प्रवि-शेत् न चात्मानमादर्शेऽप्सु वा निरीक्षेत रूपशालित्वात् ततोऽन्यद्दशरात्रं


18322

.{ ;,;' Wi·vW;R,;' p[§ut;n;mnek/;

bhadra ?ANAM SaSTivarSANAM prasrutAnAmanekadhA

bhadrA NAM SaSTivarSANAM prasrutAnAmanekadhA

भद्र ?ाणां षष्टिवर्षाणां प्रस्रुतानामनेकधा

भद्रा णां षष्टिवर्षाणां प्रस्रुतानामनेकधा


18402

aq %lu s¢ pu¨W; rs;yn' nopyuïIrn( t´q; an;Tmv;nlso dár{ " p[m;dI VysnI p;pÕd( .eWj;pm;nI ceit s¢É.rev k;r,wnR s'p´te t-´q; aD;n;dn;rM.; dâSqr ÉcÿTv;¶;ár{ ä;dn;yÿTv;d/m;Rd*W/;-

atha khalu sapta puruSA rasAyanaM nopayuxjIran tadyathA anAtmavAnalaso daridra ?H pramAdI vyasanI pApakqd bheSajApamAnI ceti saptabhireva kAraNairna saMpadyate ta-dyathA ajxAnAdanArambhA dasthira cittatvAddAridra ??danAyattatvAdadharmAdauSadhA-

atha khalu sapta puruSA rasAyanaM nopayuxjIran tadyathA anAtmavAnalaso daridra H! pramAdI vyasanI pApakqd bheSajApamAnI ceti saptabhireva kAraNairna saMpadyate ta-dyathA ajxAnAdanArambhA dasthira cittatvAddAridra ydAnAyattatvAdadharmAdauSadhA-

अथ खलु सप्त पुरुषा रसायनं नोपयुञ्जीरन् तद्यथा अनात्मवानलसो दरिद्र ?ः प्रमादी व्यसनी पापकृद् भेषजापमानी चेति सप्तभिरेव कारणैर्न संपद्यते त-द्यथा अज्ञानादनारम्भा दस्थिर चित्तत्वाद्दारिद्र ??दनायत्तत्वादधर्मादौषधा-

अथ खलु सप्त पुरुषा रसायनं नोपयुञ्जीरन् तद्यथा अनात्मवानलसो दरिद्र ः! प्रमादी व्यसनी पापकृद् भेषजापमानी चेति सप्तभिरेव कारणैर्न संपद्यते त-द्यथा अज्ञानादनारम्भा दस्थिर चित्तत्वाद्दारिद्र य्दानायत्तत्वादधर्मादौषधा-


18581

plkÚ@v;dIn;mto m;n' tu Vy;:y;Sy;m" t] Ã;dx /;Nym;W; m?ym;" suv,Rm;Wk" te Wo@x suv,Rm( aqv; m?ymÉnãp;v; EkonÉv'xit/Rr,' t;Ny/RtOtIy;Én kWR" tt’o?v| ctuguR,mÉ.v/RyNt" plkÚ@vp[Sq;!k-{ o,; ”TyÉ.Énãp´Nte tul; pun" plxt' t;" punÉv|xit.;Rr" xuãk;,;-

palakuDavAdInAmato mAnaM tu vyAkhyAsyAmaH tatra dvAdafa dhAnyamASA madhyamAH suvarNamASakaH te SoDafa suvarNam athavA madhyamaniSpAvA ekonaviMfatirdharaNaM tAnyardhatqtIyAni karSaH tatafcordhvaM caturguNamabhivardhayantaH palakuDavaprasthADhaka-dra ?oNA ityabhiniSpadyante tulA punaH palafataM tAH punarviMfatirbhAraH fuSkANA-

palakuDavAdInAmato mAnaM tu vyAkhyAsyAmaH tatra dvAdafa dhAnyamASA madhyamAH suvarNamASakaH te SoDafa suvarNam athavA madhyamaniSpAvA ekonaviMfatirdharaNaM tAnyardhatqtIyAni karSaH tatafcordhvaM caturguNamabhivardhayantaH palakuDavaprasthADhaka-dro NA ityabhiniSpadyante tulA punaH palafataM tAH punarviMfatirbhAraH fuSkANA-

पलकुडवादीनामतो मानं तु व्याख्यास्यामः तत्र द्वादश धान्यमाषा मध्यमाः सुवर्णमाषकः ते षोडश सुवर्णम् अथवा मध्यमनिष्पावा एकोनविंशतिर्धरणं तान्यर्धतृतीयानि कर्षः ततश्चोर्ध्वं चतुर्गुणमभिवर्धयन्तः पलकुडवप्रस्थाढक-द्र ?ोणा इत्यभिनिष्पद्यन्ते तुला पुनः पलशतं ताः पुनर्विंशतिर्भारः शुष्काणा-

पलकुडवादीनामतो मानं तु व्याख्यास्यामः तत्र द्वादश धान्यमाषा मध्यमाः सुवर्णमाषकः ते षोडश सुवर्णम् अथवा मध्यमनिष्पावा एकोनविंशतिर्धरणं तान्यर्धतृतीयानि कर्षः ततश्चोर्ध्वं चतुर्गुणमभिवर्धयन्तः पलकुडवप्रस्थाढक-द्रो णा इत्यभिनिष्पद्यन्ते तुला पुनः पलशतं ताः पुनर्विंशतिर्भारः शुष्काणा-


18585

t];Nytmpárm;,s'Émt;n;' yq;yog' TvKp]flmUl;dIn;m;tppárxo-iWt;n;' z¹´;Én %<@xXz¼dÉyTv; .e´;Ny,uxo .edÉyTv;ŒvkÚ$ä;·gu-,en Wo@xgu,en v;ŒM.s;ŒÉ.iWCy Sq;Ly;' ctu.;Rg;vÉx·' Kv;qÉy-Tv;ŒphreidTyeW kW;yp;kkLp" ˜eh;°tuguR,o { v" ˜ehctuq;|xo .eW-jkLk" tdwk?y' s'sOJy ÉvpceidTyeW ˜hep;kkLp" aqv; t]odk-{ o,e TvKp]flmUl;dIn;' tul;m;v;Py ctu.;Rg;vÉx·' ÉnãKv;Qy;phre-idTyeW kW;yp;kkLp" ˜ehkÚ@ve .eWjpl' Ép·' kLkù ctuguR,' { vm;-

tatrAnyatamaparimANasaMmitAnAM yathAyogaM tvakpatraphalamUlAdInAmAtapaparifo-SitAnAM chedyAni khaNDafafchedayitvA bhedyAnyaNufo bhedayitvA'vakuTyASTagu-Nena SoDafaguNena vA'mbhasA'bhiSicya sthAlyAM caturbhAgAvafiSTaM kvAthayi-tvA'paharedityeSa kaSAyapAkakalpaH snehAccaturguNo dra vaH snehacaturthAMfo bheSa-jakalkaH tadaikadhyaM saMsqjya vipacedityeSa snahepAkakalpaH athavA tatrodaka-dra ?oNe tvakpatraphalamUlAdInAM tulAmAvApya caturbhAgAvafiSTaM niSkvAthyApahare-dityeSa kaSAyapAkakalpaH snehakuDave bheSajapalaM piSTaM kalkaM caturguNaM dra vamA-

tatrAnyatamaparimANasaMmitAnAM yathAyogaM tvakpatraphalamUlAdInAmAtapaparifo-SitAnAM chedyAni khaNDafafchedayitvA bhedyAnyaNufo bhedayitvA'vakuTyASTagu-Nena SoDafaguNena vA'mbhasA'bhiSicya sthAlyAM caturbhAgAvafiSTaM kvAthayi-tvA'paharedityeSa kaSAyapAkakalpaH snehAccaturguNo dra vaH snehacaturthAMfo bheSa-jakalkaH tadaikadhyaM saMsqjya vipacedityeSa snahepAkakalpaH athavA tatrodaka-dro Ne tvakpatraphalamUlAdInAM tulAmAvApya caturbhAgAvafiSTaM niSkvAthyApahare-dityeSa kaSAyapAkakalpaH snehakuDave bheSajapalaM piSTaM kalkaM caturguNaM dra vamA-

तत्रान्यतमपरिमाणसंमितानां यथायोगं त्वक्पत्रफलमूलादीनामातपपरिशो-षितानां छेद्यानि खण्डशश्छेदयित्वा भेद्यान्यणुशो भेदयित्वाऽवकुट्याष्टगु-णेन षोडशगुणेन वाऽम्भसाऽभिषिच्य स्थाल्यां चतुर्भागावशिष्टं क्वाथयि-त्वाऽपहरेदित्येष कषायपाककल्पः स्नेहाच्चतुर्गुणो द्र वः स्नेहचतुर्थांशो भेष-जकल्कः तदैकध्यं संसृज्य विपचेदित्येष स्नहेपाककल्पः अथवा तत्रोदक-द्र ?ोणे त्वक्पत्रफलमूलादीनां तुलामावाप्य चतुर्भागावशिष्टं निष्क्वाथ्यापहरे-दित्येष कषायपाककल्पः स्नेहकुडवे भेषजपलं पिष्टं कल्कं चतुर्गुणं द्र वमा-

तत्रान्यतमपरिमाणसंमितानां यथायोगं त्वक्पत्रफलमूलादीनामातपपरिशो-षितानां छेद्यानि खण्डशश्छेदयित्वा भेद्यान्यणुशो भेदयित्वाऽवकुट्याष्टगु-णेन षोडशगुणेन वाऽम्भसाऽभिषिच्य स्थाल्यां चतुर्भागावशिष्टं क्वाथयि-त्वाऽपहरेदित्येष कषायपाककल्पः स्नेहाच्चतुर्गुणो द्र वः स्नेहचतुर्थांशो भेष-जकल्कः तदैकध्यं संसृज्य विपचेदित्येष स्नहेपाककल्पः अथवा तत्रोदक-द्रो णे त्वक्पत्रफलमूलादीनां तुलामावाप्य चतुर्भागावशिष्टं निष्क्वाथ्यापहरे-दित्येष कषायपाककल्पः स्नेहकुडवे भेषजपलं पिष्टं कल्कं चतुर्गुणं द्र वमा-


18703

ÉpbeTT[yh' cturh' p;h' W@h' tq;

pibett?yahaM caturahaM paxcAhaM SaDahaM tathA

pibettryahaM caturahaM paxcAhaM SaDahaM tathA

पिबेत्त्?यहं चतुरहं पञ्चाहं षडहं तथा

पिबेत्त्र्यहं चतुरहं पञ्चाहं षडहं तथा


18717

p[=u{ ; pIym;n; tu s´"˜ehnmuCyte 39

prakSudra ?A pIyamAnA tu sadyaHsnehanamucyate 39

prakSudrA pIyamAnA tu sadyaHsnehanamucyate 39

प्रक्षुद्र ?ा पीयमाना तु सद्यःस्नेहनमुच्यते ३९

प्रक्षुद्रा पीयमाना तु सद्यःस्नेहनमुच्यते ३९


18810

èãmSvedStukp;lp;W;,e·k;lo hÉp<@;nɦv,;Rn²ºr;ÉsedMl { Vyw-v;R twr;{ ;Rlÿ_kpárvei·twr©p[dex' Svedyet( m;'srspyodÉ/˜eh; Ny;-Mlv;thrp].©Kv;qpU,;| v; kÚM.Imnut¢;' p[;vOTyoãm;,' gOh(,Iy;t( p;-R®Cz{ e, v; kÚM.en;/omu%en tSy; mu%mÉ.sN/;y tâSm®Hz{ ehâStxu-

USmasvedastukapAlapASANeSTakAlo hapiNDAnagnivarNAnadbhirAsixcedamla dra vyai-rvA tairAdra ?A?laktakapariveSTitairazgapradefaM svedayet mAMsarasapayodadhisnehA nyA-mlavAtaharapatrabhazgakvAthapUrNAM vA kumbhImanutaptAM prAvqtyoSmANaM gqhNIyAt pA-rfvacchidre Na vA kumbhenAdhomukhena tasyA mukhamabhisandhAya tasmixchidre hastifu-

USmasvedastukapAlapASANeSTakAlo hapiNDAnagnivarNAnadbhirAsixcedamla dra vyai-rvA tairAdrA rla!ktakapariveSTitairazgapradefaM svedayet mAMsarasapayodadhisnehA nyA-mlavAtaharapatrabhazgakvAthapUrNAM vA kumbhImanutaptAM prAvqtyoSmANaM gqhNIyAt pA-rfvacchidre Na vA kumbhenAdhomukhena tasyA mukhamabhisandhAya tasmixchidre hastifu-

ऊष्मस्वेदस्तुकपालपाषाणेष्टकालो हपिण्डानग्निवर्णानद्भिरासिञ्चेदम्ल द्र व्यै-र्वा तैराद्र ?ा?लक्तकपरिवेष्टितैरङ्गप्रदेशं स्वेदयेत् मांसरसपयोदधिस्नेहा न्या-म्लवातहरपत्रभङ्गक्वाथपूर्णां वा कुम्भीमनुतप्तां प्रावृत्योष्माणं गृह्णीयात् पा-र्श्वच्छिद्रे ण वा कुम्भेनाधोमुखेन तस्या मुखमभिसन्धाय तस्मिञ्छिद्रे हस्तिशु-

ऊष्मस्वेदस्तुकपालपाषाणेष्टकालो हपिण्डानग्निवर्णानद्भिरासिञ्चेदम्ल द्र व्यै-र्वा तैराद्रा र्ल!क्तकपरिवेष्टितैरङ्गप्रदेशं स्वेदयेत् मांसरसपयोदधिस्नेहा न्या-म्लवातहरपत्रभङ्गक्वाथपूर्णां वा कुम्भीमनुतप्तां प्रावृत्योष्माणं गृह्णीयात् पा-र्श्वच्छिद्रे ण वा कुम्भेनाधोमुखेन तस्या मुखमभिसन्धाय तस्मिञ्छिद्रे हस्तिशु-


18844

{ vSvedStu v;thr{ VyKv;qpU,eR koã,k$;he { o

dra vasvedastu vAtaharadra vyakvAthapUrNe koSNakaTAhe dra ?oNyAM vA'vagAhya svedayet evaM payomAMsarasayUSatailadhAnyAmlaghqtavasAmUtreSvavagAheta etaireva sukhoSNaiH

dra vasvedastu vAtaharadra vyakvAthapUrNe koSNakaTAhe dro NyAM vA'vagAhya svedayet evaM payomAMsarasayUSatailadhAnyAmlaghqtavasAmUtreSvavagAheta etaireva sukhoSNaiH

द्र वस्वेदस्तु वातहरद्र व्यक्वाथपूर्णे कोष्णकटाहे द्र ?ोण्यां वाऽवगाह्य स्वेदयेत् एवं पयोमांसरसयूषतैलधान्याम्लघृतवसामूत्रेष्ववगाहेत एतैरेव सुखोष्णैः

द्र वस्वेदस्तु वातहरद्र व्यक्वाथपूर्णे कोष्णकटाहे द्रो ण्यां वाऽवगाह्य स्वेदयेत् एवं पयोमांसरसयूषतैलधान्याम्लघृतवसामूत्रेष्ववगाहेत एतैरेव सुखोष्णैः


18884

kÚy;Rt( Svedo h²Nt Én{ ;' stN{ ;' sN/In( StB/;'’e·yed;xu yuÿ_" 22

kuryAt svedo hanti nidra ?AM satandra ?AM sandhIn stabdhAMfceSTayedAfu yuktaH 22

kuryAt svedo hanti nidrA M! satandrA M! sandhIn stabdhAMfceSTayedAfu yuktaH 22

कुर्यात् स्वेदो हन्ति निद्र ?ां सतन्द्र ?ां सन्धीन् स्तब्धांश्चेष्टयेदाशु युक्तः २२

कुर्यात् स्वेदो हन्ति निद्रा ं! सतन्द्रा ं! सन्धीन् स्तब्धांश्चेष्टयेदाशु युक्तः २२


18967

k;soplepSvr.edÉn{ ;tN{ ;Syd*gRN?yÉvWopsg;R"

kAsopalepasvarabhedanidra ?Atandra ?AsyadaurgandhyaviSopasargAH

kAsopalepasvarabhedanidrA tandrA syadaurgandhyaviSopasargAH

कासोपलेपस्वरभेदनिद्र ?ातन्द्र ?ास्यदौर्गन्ध्यविषोपसर्गाः

कासोपलेपस्वरभेदनिद्रा तन्द्रा स्यदौर्गन्ध्यविषोपसर्गाः


18983

avMyvmn;{ og;" ÕCz^t;' y;²Nt deihn;m(

avamyavamanAdra ?ogAH kqcchratAM yAnti dehinAm

avamyavamanAdro gAH kqcchratAM yAnti dehinAm

अवम्यवमनाद्र ?ोगाः कृच्छ्रतां यान्ति देहिनाम्

अवम्यवमनाद्रो गाः कृच्छ्रतां यान्ति देहिनाम्


18991

v;My;StuÉvWxoWStNydoWmNd;GNyuNm;d;pSm;rXlIpd;buRdÉvd;árk;me-dome hgrJvr;¨CypCy;m;tIs;rú{ ogÉcÿÉv.[mÉvspRÉv{ ?yjI,Rmu%-p[sekú Ll;s;sk;spInspUtIn;sk<#*ÏvK]p;kk,R§v;É/Éj-×opÉji×k; glxu®<@k;/" xoÉ,tÉpÉÿn" kfSq;njeWu Évk;reãvNye

vAmyAstuviSafoSastanyadoSamandAgnyunmAdApasmAraflIpadArbudavidArikAme-dome hagarajvarArucyapacyAmAtIsArahqdra ?ogacittavibhramavisarpavidra dhyajIrNamukha-prasekahq llAsafvAsakAsapInasapUtInAsakaNThauSThavaktrapAkakarNasravAdhiji-hvopajihvikA galafuNDikAdhaH foNitapittinaH kaphasthAnajeSu vikAreSvanye

vAmyAstuviSafoSastanyadoSamandAgnyunmAdApasmAraflIpadArbudavidArikAme-dome hagarajvarArucyapacyAmAtIsArahqdro gacittavibhramavisarpavidra dhyajIrNamukha-prasekahq llAsafvAsakAsapInasapUtInAsakaNThauSThavaktrapAkakarNasravAdhiji-hvopajihvikA galafuNDikAdhaH foNitapittinaH kaphasthAnajeSu vikAreSvanye

वाम्यास्तुविषशोषस्तन्यदोषमन्दाग्न्युन्मादापस्मारश्लीपदार्बुदविदारिकामे-दोमे हगरज्वरारुच्यपच्यामातीसारहृद्र ?ोगचित्तविभ्रमविसर्पविद्र ध्यजीर्णमुख-प्रसेकहृ ल्लासश्वासकासपीनसपूतीनासकण्ठौष्ठवक्त्रपाककर्णस्रवाधिजि-ह्वोपजिह्विका गलशुण्डिकाधः शोणितपित्तिनः कफस्थानजेषु विकारेष्वन्ये

वाम्यास्तुविषशोषस्तन्यदोषमन्दाग्न्युन्मादापस्मारश्लीपदार्बुदविदारिकामे-दोमे हगरज्वरारुच्यपच्यामातीसारहृद्रो गचित्तविभ्रमविसर्पविद्र ध्यजीर्णमुख-प्रसेकहृ ल्लासश्वासकासपीनसपूतीनासकण्ठौष्ठवक्त्रपाककर्णस्रवाधिजि-ह्वोपजिह्विका गलशुण्डिकाधः शोणितपित्तिनः कफस्थानजेषु विकारेष्वन्ये


19049

ÉvreCy;StuJvrgr;¨CyxoRŒbudodrg[âNqÉv{ É/p;<@Ÿrog;pSm;rú{ og v;-trÿ_.gNdrCzidRyoÉnrogÉvspRguLmpKv;xy¨âGvbN/ÉvsUÉc k;ls-kmU]; `;tkÚÏÉvSfo$kp[meh;n;hPlIhxofvO²õ xS] =t=;r;”¦d-G/du·v[,;É=p;k k;citÉmr; É.ãyNdÉxr" k,;RÉ=n;s;Sygudme!^d;-ho?vRrÿ_ÉpÿÕÉm koiÏn" ÉpÿSq;njeãvNyeWu c Évk;reãvNye c pwÉÿ-

virecyAstujvaragarArucyarfo'budodaragranthividra dhipANDurogApasmArahqdra ?oga vA-taraktabhagandaracchardiyonirogavisarpagulmapakvAfayarugvibandhavisUci kAlasa-kamUtrA ghAtakuSThavisphoTakapramehAnAhaplIhafophavqddhi fastra kSatakSArAignada-gdhaduSTavraNAkSipAka kAcatimirA bhiSyandafiraH karNAkSinAsAsyagudameDhradA-hordhvaraktapittakqmi koSThinaH pittasthAnajeSvanyeSu ca vikAreSvanye ca paitti-

virecyAstujvaragarArucyarfo'budodaragranthividra dhipANDurogApasmArahqdro ga vA-taraktabhagandaracchardiyonirogavisarpagulmapakvAfayarugvibandhavisUci kAlasa-kamUtrA ghAtakuSThavisphoTakapramehAnAhaplIhafophavqddhi fastra kSatakSArAignada-gdhaduSTavraNAkSipAka kAcatimirA bhiSyandafiraH karNAkSinAsAsyagudameDhradA-hordhvaraktapittakqmi koSThinaH pittasthAnajeSvanyeSu ca vikAreSvanye ca paitti-

विरेच्यास्तुज्वरगरारुच्यर्शोऽबुदोदरग्रन्थिविद्र धिपाण्डुरोगापस्मारहृद्र ?ोग वा-तरक्तभगन्दरच्छर्दियोनिरोगविसर्पगुल्मपक्वाशयरुग्विबन्धविसूचि कालस-कमूत्रा घातकुष्ठविस्फोटकप्रमेहानाहप्लीहशोफवृद्धि शस्त्र क्षतक्षाराइग्नद-ग्धदुष्टव्रणाक्षिपाक काचतिमिरा भिष्यन्दशिरः कर्णाक्षिनासास्यगुदमेढ्रदा-होर्ध्वरक्तपित्तकृमि कोष्ठिनः पित्तस्थानजेष्वन्येषु च विकारेष्वन्ये च पैत्ति-

विरेच्यास्तुज्वरगरारुच्यर्शोऽबुदोदरग्रन्थिविद्र धिपाण्डुरोगापस्मारहृद्रो ग वा-तरक्तभगन्दरच्छर्दियोनिरोगविसर्पगुल्मपक्वाशयरुग्विबन्धविसूचि कालस-कमूत्रा घातकुष्ठविस्फोटकप्रमेहानाहप्लीहशोफवृद्धि शस्त्र क्षतक्षाराइग्नद-ग्धदुष्टव्रणाक्षिपाक काचतिमिरा भिष्यन्दशिरः कर्णाक्षिनासास्यगुदमेढ्रदा-होर्ध्वरक्तपित्तकृमि कोष्ठिनः पित्तस्थानजेष्वन्येषु च विकारेष्वन्ये च पैत्ति-


19148

a²˜G/SV(¥en å=*W/mupyuÿ_mb[÷c;ár,; v; v;yu' kopyit t] v;yu" p[kÚÉpt" p;RpOÏÅoÉ,mNy;mmRxUl' mUCz;| .[m' md' s'D;n;x' c kroit t' v;txUlÉmTy;c=te tm>yJy /;NySveden SvedÉyTv; y·Im/ukÉvp-

asnigdhasv?nnena rUkSauSadhamupayuktamabrahmacAriNA vA vAyuM kopayati tatra vAyuH prakupitaH pArfvapqSThafroNimanyAmarmafUlaM mUrcchAM bhramaM madaM saMjxAnAfaM ca karoti taM vAtafUlamityAcakSate tamabhyajya dhAnyasvedena svedayitvA yaSTImadhukavipa-

asnigdhasvnnena rUkSauSadhamupayuktamabrahmacAriNA vA vAyuM kopayati tatra vAyuH prakupitaH pArfvapqSThafroNimanyAmarmafUlaM mUrcchAM bhramaM madaM saMjxAnAfaM ca karoti taM vAtafUlamityAcakSate tamabhyajya dhAnyasvedena svedayitvA yaSTImadhukavipa-

अस्निग्धस्व्?न्नेन रूक्षौषधमुपयुक्तमब्रह्मचारिणा वा वायुं कोपयति तत्र वायुः प्रकुपितः पार्श्वपृष्ठश्रोणिमन्यामर्मशूलं मूर्च्छां भ्रमं मदं संज्ञानाशं च करोति तं वातशूलमित्याचक्षते तमभ्यज्य धान्यस्वेदेन स्वेदयित्वा यष्टीमधुकविप-

अस्निग्धस्व्न्नेन रूक्षौषधमुपयुक्तमब्रह्मचारिणा वा वायुं कोपयति तत्र वायुः प्रकुपितः पार्श्वपृष्ठश्रोणिमन्यामर्मशूलं मूर्च्छां भ्रमं मदं संज्ञानाशं च करोति तं वातशूलमित्याचक्षते तमभ्यज्य धान्यस्वेदेन स्वेदयित्वा यष्टीमधुकविप-


19162

tâSm¥ev vmn;ityoge p[vOõe xoÉ,t'ÏIvitzdRyit v; t] Éj×;Én" s-r,mpsr,m+,oVy;RvOÉÿhRnus'hnn' tOã,; ihÔ; Jvro vws'D(yÉmTyup{ v; .v²Nt tmj;sOkªcNdnoxIr;ïl;jcU,wR" sxkœrodk“mRNq' p;yyet( f-lrswv;Rs`Ot=*{ xkœrw" xu©;É.v;R v$;dIn;' pey;' Ésõ;' s=*{ ;' vcoR-g[;ihÉ.v;R pys; j;©lrsen v; .ojyet( ait§utxoÉ,tÉv/;nenopcret( Éj×;mitsipRt;' k$uklv,cU,Rp[`O·;' itl{ ;=;p[Él¢;' v;ŒNt pI@yet( aNt" p[Év·;y;mMlmNye tSy purSt;t( %;dyeyu" Vy;vOÿe c;É=,I `Ot;->yÿ_ƒ pI@yet( hnus'hnne v;tXleãmhr' nSy' Sved;'’ Évd?y;t( tOã,;idWu

tasminneva vamanAtiyoge pravqddhe foNitaMSThIvatichardayati vA tatra jihvAniH sa-raNamapasaraNamakSNorvyAvqttirhanusaMhananaM tqSNA hikkA jvaro vaisaMjxyamityupadra vA bhavanti tamajAsqkcandanofIrAxjalAjacUrNaiH safarkarodakairmanthaM pAyayet pha-larasairvAsaghqtakSaudra farkaraiH fuzgAbhirvA vaTAdInAM peyAM siddhAM sakSaudra ?AM varco-grAhibhirvA payasA jAzgalarasena vA bhojayet atisrutafoNitavidhAnenopacaret jihvAmatisarpitAM kaTukalavaNacUrNapraghqSTAM tiladra ?AkSApraliptAM vA'nta pIDayet antaH praviSTAyAmamlamanye tasya purastAt khAdayeyuH vyAvqtte cAkSiNI ghqtA-bhyakte pIDayet hanusaMhanane vAtafleSmaharaM nasyaM svedAMfca vidadhyAt tqSNAdiSu

tasminneva vamanAtiyoge pravqddhe foNitaMSThIvatichardayati vA tatra jihvAniH sa-raNamapasaraNamakSNorvyAvqttirhanusaMhananaM tqSNA hikkA jvaro vaisaMjxyamityupadra vA bhavanti tamajAsqkcandanofIrAxjalAjacUrNaiH safarkarodakairmanthaM pAyayet pha-larasairvAsaghqtakSaudra farkaraiH fuzgAbhirvA vaTAdInAM peyAM siddhAM sakSaudrA M! varco-grAhibhirvA payasA jAzgalarasena vA bhojayet atisrutafoNitavidhAnenopacaret jihvAmatisarpitAM kaTukalavaNacUrNapraghqSTAM tiladrA kSApraliptAM vA'nta pIDayet antaH praviSTAyAmamlamanye tasya purastAt khAdayeyuH vyAvqtte cAkSiNI ghqtA-bhyakte pIDayet hanusaMhanane vAtafleSmaharaM nasyaM svedAMfca vidadhyAt tqSNAdiSu

तस्मिन्नेव वमनातियोगे प्रवृद्धे शोणितंष्ठीवतिछर्दयति वा तत्र जिह्वानिः स-रणमपसरणमक्ष्णोर्व्यावृत्तिर्हनुसंहननं तृष्णा हिक्का ज्वरो वैसंज्ञ्यमित्युपद्र वा भवन्ति तमजासृक्चन्दनोशीराञ्जलाजचूर्णैः सशर्करोदकैर्मन्थं पाययेत् फ-लरसैर्वासघृतक्षौद्र शर्करैः शुङ्गाभिर्वा वटादीनां पेयां सिद्धां सक्षौद्र ?ां वर्चो-ग्राहिभिर्वा पयसा जाङ्गलरसेन वा भोजयेत् अतिस्रुतशोणितविधानेनोपचरेत् जिह्वामतिसर्पितां कटुकलवणचूर्णप्रघृष्टां तिलद्र ?ाक्षाप्रलिप्तां वाऽन्त पीडयेत् अन्तः प्रविष्टायामम्लमन्ये तस्य पुरस्तात् खादयेयुः व्यावृत्ते चाक्षिणी घृता-भ्यक्ते पीडयेत् हनुसंहनने वातश्लेष्महरं नस्यं स्वेदांश्च विदध्यात् तृष्णादिषु

तस्मिन्नेव वमनातियोगे प्रवृद्धे शोणितंष्ठीवतिछर्दयति वा तत्र जिह्वानिः स-रणमपसरणमक्ष्णोर्व्यावृत्तिर्हनुसंहननं तृष्णा हिक्का ज्वरो वैसंज्ञ्यमित्युपद्र वा भवन्ति तमजासृक्चन्दनोशीराञ्जलाजचूर्णैः सशर्करोदकैर्मन्थं पाययेत् फ-लरसैर्वासघृतक्षौद्र शर्करैः शुङ्गाभिर्वा वटादीनां पेयां सिद्धां सक्षौद्रा ं! वर्चो-ग्राहिभिर्वा पयसा जाङ्गलरसेन वा भोजयेत् अतिस्रुतशोणितविधानेनोपचरेत् जिह्वामतिसर्पितां कटुकलवणचूर्णप्रघृष्टां तिलद्रा क्षाप्रलिप्तां वाऽन्त पीडयेत् अन्तः प्रविष्टायामम्लमन्ये तस्य पुरस्तात् खादयेयुः व्यावृत्ते चाक्षिणी घृता-भ्यक्ते पीडयेत् हनुसंहनने वातश्लेष्महरं नस्यं स्वेदांश्च विदध्यात् तृष्णादिषु


19174

sxeW;¥en büdoWe, å=e,;Énlp[;ykoÏen;nuã,m²˜G/' v; pItm*W/-m;?m;pyit t];ÉnlmU]purIWs©" smu¥õodrt; p;R.©o gudbâStÉn-Stodn' .ÿ_;¨Éc’ .vit t' c;?m;nÉmTy;c=T( tmupSve´;n;hvitRdIp-

safeSAnnena bahudoSeNa rUkSeNAnilaprAyakoSThenAnuSNamasnigdhaM vA pItamauSadha-mAdhmApayati tatrAnilamUtrapurISasazgaH samunnaddhodaratA pArfvabhazgo gudabastini-stodanaM bhaktArucifca bhavati taM cAdhmAnamityAcakSat? tamupasvedyAnAhavartidIpa-

safeSAnnena bahudoSeNa rUkSeNAnilaprAyakoSThenAnuSNamasnigdhaM vA pItamauSadha-mAdhmApayati tatrAnilamUtrapurISasazgaH samunnaddhodaratA pArfvabhazgo gudabastini-stodanaM bhaktArucifca bhavati taM cAdhmAnamityAcakSat! tamupasvedyAnAhavartidIpa-

सशेषान्नेन बहुदोषेण रूक्षेणानिलप्रायकोष्ठेनानुष्णमस्निग्धं वा पीतमौषध-माध्मापयति तत्रानिलमूत्रपुरीषसङ्गः समुन्नद्धोदरता पार्श्वभङ्गो गुदबस्तिनि-स्तोदनं भक्तारुचिश्च भवति तं चाध्मानमित्याचक्षत्? तमुपस्वेद्यानाहवर्तिदीप-

सशेषान्नेन बहुदोषेण रूक्षेणानिलप्रायकोष्ठेनानुष्णमस्निग्धं वा पीतमौषध-माध्मापयति तत्रानिलमूत्रपुरीषसङ्गः समुन्नद्धोदरता पार्श्वभङ्गो गुदबस्तिनि-स्तोदनं भक्तारुचिश्च भवति तं चाध्मानमित्याचक्षत्! तमुपस्वेद्यानाहवर्तिदीप-


19186

aitå=eŒit²˜G/e v; .eWjmvc;ártmp[;¢' v;tvcR ¬dIryit veg;`;-ten v; td; p[v;ihk; .vit t] sv;t' sd;h' sxUl' gu¨ Ép®Czl' et' Õã,' srÿ_a' v; .Ox' p[v;hm;," kfmupÉvxit t;' pár§;vÉv/;neno-

atirUkSe'tisnigdhe vA bheSajamavacAritamaprAptaM vAtavarca udIrayati vegAghA-tena vA tadA pravAhikA bhavati tatra savAtaM sadAhaM safUlaM guru picchilaM fvetaM kqSNaM sarakta\aM vA bhqfaM pravAhamANaH kaphamupavifati tAM parisrAvavidhAneno-

atirUkSe'tisnigdhe vA bheSajamavacAritamaprAptaM vAtavarca udIrayati vegAghA-tena vA tadA pravAhikA bhavati tatra savAtaM sadAhaM safUlaM guru picchilaM fvetaM kqSNaM saraktaaM vA bhqfaM pravAhamANaH kaphamupavifati tAM parisrAvavidhAneno-

अतिरूक्षेऽतिस्निग्धे वा भेषजमवचारितमप्राप्तं वातवर्च उदीरयति वेगाघा-तेन वा तदा प्रवाहिका भवति तत्र सवातं सदाहं सशूलं गुरु पिच्छिलं श्वेतं कृष्णं सरक्तअं वा भृशं प्रवाहमाणः कफमुपविशति तां परिस्रावविधानेनो-

अतिरूक्षेऽतिस्निग्धे वा भेषजमवचारितमप्राप्तं वातवर्च उदीरयति वेगाघा-तेन वा तदा प्रवाहिका भवति तत्र सवातं सदाहं सशूलं गुरु पिच्छिलं श्वेतं कृष्णं सरक्तअं वा भृशं प्रवाहमाणः कफमुपविशति तां परिस्रावविधानेनो-


19227

tq; Jvr;tIs;ritÉmrp[itXy;yÉxrorog;É/mNq;idRt;=epkp=;`;twk;-©sv;R©rog;?m;nodryoÉnxUlxkœr;xUlvOd­?äupd'x;n;hmU]ÕCz^guLm-v;txoÉ,tv;tmU]purIWod;vtRxu£;tRvStNyn;xúõnumNy;g[hxkœr;Xm-rImU!g.Rp[.OitWu c;TyqRmupyuJyte 5

tathA jvarAtIsAratimirapratifyAyafirorogAdhimanthArditAkSepakapakSAghAtaikA-zgasarvAzgarogAdhmAnodarayonifUlafarkarAfUlavqddh??padaMfAnAhamUtrakqcchragulma-vAtafoNitavAtamUtrapurISodAvartafukrArtavastanyanAfahqddhanumanyAgrahafarkarAfma-rImUDhagarbhaprabhqtiSu cAtyarthamupayujyate 5

tathA jvarAtIsAratimirapratifyAyafirorogAdhimanthArditAkSepakapakSAghAtaikA-zgasarvAzgarogAdhmAnodarayonifUlafarkarAfUlavqddhypudaMfAnAhamUtrakqcchragulma-vAtafoNitavAtamUtrapurISodAvartafukrArtavastanyanAfahqddhanumanyAgrahafarkarAfma-rImUDhagarbhaprabhqtiSu cAtyarthamupayujyate 5

तथा ज्वरातीसारतिमिरप्रतिश्यायशिरोरोगाधिमन्थार्दिताक्षेपकपक्षाघातैका-ङ्गसर्वाङ्गरोगाध्मानोदरयोनिशूलशर्कराशूलवृद्ध्??पदंशानाहमूत्रकृच्छ्रगुल्म-वातशोणितवातमूत्रपुरीषोदावर्तशुक्रार्तवस्तन्यनाशहृद्धनुमन्याग्रहशर्कराश्म-रीमूढगर्भप्रभृतिषु चात्यर्थमुपयुज्यते ५

तथा ज्वरातीसारतिमिरप्रतिश्यायशिरोरोगाधिमन्थार्दिताक्षेपकपक्षाघातैका-ङ्गसर्वाङ्गरोगाध्मानोदरयोनिशूलशर्कराशूलवृद्ध्य्पुदंशानाहमूत्रकृच्छ्रगुल्म-वातशोणितवातमूत्रपुरीषोदावर्तशुक्रार्तवस्तन्यनाशहृद्धनुमन्याग्रहशर्कराश्म-रीमूढगर्भप्रभृतिषु चात्यर्थमुपयुज्यते ५


19243

p’Év'xteå?v| Ã;dx;©Ÿl' mUleŒ©ŸÏodrprI,;hm( ag[ekÉniÏkodr prI-,;hm( ag[e } y©ŸlsÉ¥Év·kÉ,Rkù gO/[p=n;@I'tuLyp[vex' kol;âSqm;-]Éz{ ' ”Kl¥kl;ym;]Éz{ ÉmTyekƒ sv;RÉ, mUle bâStÉnbN/n;q| iÃk-É,Rk;Én a;Sq;pn{ Vyp[m;,' tu Éviht' Ã;dxp[sOt;" s¢teStU?v| ne]p[-

pafcaviMfaterUrdhvaM dvAdafAzgulaM mUle'zguSThodaraparINAham agrekaniSThikodara parI-NAham agre tr?yazgulasanniviSTakarNikaM gqdhrapakSanADIMtulyapravefaM kolAsthimA-trachidraM iklannakalAyamAtrachidra mityeke sarvANi mUle bastinibandhanArthaM dvika-rNikAni AsthApanadra vyapramANaM tu vihitaM dvAdafaprasqtAH saptatestUrdhvaM netrapra-

pafcaviMfaterUrdhvaM dvAdafAzgulaM mUle'zguSThodaraparINAham agrekaniSThikodara parI-NAham agre tr! yazgulasanniviSTakarNikaM gqdhrapakSanADIMtulyapravefaM kolAsthimA-trachidraM iklannakalAyamAtrachidra mityeke sarvANi mUle bastinibandhanArthaM dvika-rNikAni AsthApanadra vyapramANaM tu vihitaM dvAdafaprasqtAH saptatestUrdhvaM netrapra-

पश्चविंशतेरूर्ध्वं द्वादशाङ्गुलं मूलेऽङ्गुष्ठोदरपरीणाहम् अग्रेकनिष्ठिकोदर परी-णाहम् अग्रे त्र्?यङ्गुलसन्निविष्टकर्णिकं गृध्रपक्षनाडींतुल्यप्रवेशं कोलास्थिमा-त्रछिद्रं इक्लन्नकलायमात्रछिद्र मित्येके सर्वाणि मूले बस्तिनिबन्धनार्थं द्विक-र्णिकानि आस्थापनद्र व्यप्रमाणं तु विहितं द्वादशप्रसृताः सप्ततेस्तूर्ध्वं नेत्रप्र-

पश्चविंशतेरूर्ध्वं द्वादशाङ्गुलं मूलेऽङ्गुष्ठोदरपरीणाहम् अग्रेकनिष्ठिकोदर परी-णाहम् अग्रे त्र्! यङ्गुलसन्निविष्टकर्णिकं गृध्रपक्षनाडींतुल्यप्रवेशं कोलास्थिमा-त्रछिद्रं इक्लन्नकलायमात्रछिद्र मित्येके सर्वाणि मूले बस्तिनिबन्धनार्थं द्विक-र्णिकानि आस्थापनद्र व्यप्रमाणं तु विहितं द्वादशप्रसृताः सप्ततेस्तूर्ध्वं नेत्रप्र-


19281

a;Sq;pnm( m;/utwÉlkÉv/;n' c Énåhop£mÉcÉkâTste v+y;m" yq;p[m;,gu,Éviht" ˜ehbâStÉvkLpoŒnuv;sn" p;d;vápâÕ·"

AsthApanam mAdhutailikavidhAnaM ca nirUhopakramacikitsite vakSyAmaH yathApramANaguNavihitaH snehabastivikalpo'nuvAsanaH pAdAvapikiSTaH

AsthApanam mAdhutailikavidhAnaM ca nirUhopakramacikitsite vakSyAmaH yathApramANaguNavihitaH snehabastivikalpo'nuvAsanaH pAdAvapikiq!STaH

आस्थापनम् माधुतैलिकविधानं च निरूहोपक्रमचिकित्सिते वक्ष्यामः यथाप्रमाणगुणविहितः स्नेहबस्तिविकल्पोऽनुवासनः पादावपिकिष्टः

आस्थापनम् माधुतैलिकविधानं च निरूहोपक्रमचिकित्सिते वक्ष्यामः यथाप्रमाणगुणविहितः स्नेहबस्तिविकल्पोऽनुवासनः पादावपिकिऋ!ष्टः


19390

p[Ty;gCz'Stt" kÚy;R{ og;n( bâStÉv`;tj;n( 9

pratyAgacchaMstataH kuryAdra ?ogAn bastivighAtajAn 9

pratyAgacchaMstataH kuryAdro gAn bastivighAtajAn 9

प्रत्यागच्छंस्ततः कुर्याद्र ?ोगान् बस्तिविघातजान् ९

प्रत्यागच्छंस्ततः कुर्याद्रो गान् बस्तिविघातजान् ९


19434

gudbSTyupdeh' tu kÚy;Rt( s;N{ o Énåh," 20

gudabastyupadehaM tu kuryAt sAndra ?o nirUhaNaH 20

gudabastyupadehaM tu kuryAt sAndro nirUhaNaH 20

गुदबस्त्युपदेहं तु कुर्यात् सान्द्र ?ो निरूहणः २०

गुदबस्त्युपदेहं तु कुर्यात् सान्द्रो निरूहणः २०


19683

p$olk$uk;rÿ_;guN{ ;ppR$v;sk“"

paTolakaTukAraktAgundra ?AparpaTavAsakaiH

paTolakaTukAraktAgundrA parpaTavAsakaiH

पटोलकटुकारक्तागुन्द्र ?ापर्पटवासकैः

पटोलकटुकारक्तागुन्द्रा पर्पटवासकैः


19877

d´;ÃÙ´SttoŒNyeW;mGNy;b;/.y;TT[yh;t( 79

dadyAdvaidyastato'nyeSAmagnyAbAdhabhayAtt?yahAt 79

dadyAdvaidyastato'nyeSAmagnyAbAdhabhayAttryahAt 79

दद्याद्वैद्यस्ततोऽन्येषामग्न्याबाधभयात्त्?यहात् ७९

दद्याद्वैद्यस्ततोऽन्येषामग्न्याबाधभयात्त्र्यहात् ७९


19945

áaNv;sn' c ˜ehen xo/nIyen xSyteâ 96

?invAsanaM ca snehena fodhanIyena fasyate 96

i!anvAsanaM ca snehena fodhanIyena fasyatei! 96

?िन्वासनं च स्नेहेन शोधनीयेन शस्यते ९६

इ!अन्वासनं च स्नेहेन शोधनीयेन शस्यतेइ! ९६


19947

ahor;];dÉp ˜eh" p[Ty;gCz¥ duãyit

?ihorAtrAdapi snehaH pratyAgacchanna duSyati

ahorAtrAdapi snehaH pratyAgacchanna duSyati

?िहोरात्रादपि स्नेहः प्रत्यागच्छन्न दुष्यति

होरात्रादपि स्नेहः प्रत्यागच्छन्न दुष्यति


19991

átSy;l;.e ëte" p;do mOducmR ttoŒÉp v;â

tisyAlAbhe dqteH pAdo mqducarma tato'pi vA

tisyAlAbhe dqteH pAdo mqducarma tato'pi vAi!

तिस्यालाभे दृतेः पादो मृदुचर्म ततोऽपि वा

तिस्यालाभे दृतेः पादो मृदुचर्म ततोऽपि वाइ!


19993

aq;turmup²˜G/' âSv¥' p[ÉxÉql;xym( 108

?ithAturamupasnigdhaM svinnaM prafithilAfayam 108

athAturamupasnigdhaM svinnaM prafithilAfayam 108

?िथातुरमुपस्निग्धं स्विन्नं प्रशिथिलाशयम् १०८

थातुरमुपस्निग्धं स्विन्नं प्रशिथिलाशयम् १०८


20023

g.;RxyÉvxud­?äq| ˜ehen iÃgu,en tu

garbhAfayavifuddh?rthaM snehena dviguNena tu

garbhAfayavifurddhythaM snehena dviguNena tu

गर्भाशयविशुद्ध्?र्थं स्नेहेन द्विगुणेन तु

गर्भाशयविशुर्द्ध्य्थं स्नेहेन द्विगुणेन तु


20207

yq; v; s;/u mNyet n s;N{ o n tnu" sm" 35

yathA vA sAdhu manyeta na sAndra ?o na tanuH samaH 35

yathA vA sAdhu manyeta na sAndro na tanuH samaH 35

यथा वा साधु मन्येत न सान्द्र ?ो न तनुः समः ३५

यथा वा साधु मन्येत न सान्द्रो न तनुः समः ३५


20249

d´;d;Sq;pn' koã,' =*{ ;´wrÉ.s'SÕtm( 45

dadyAdAsthApanaM koSNaM kSaudra ?AdyairabhisaMskqtam 45

dadyAdAsthApanaM koSNaM kSaudrA dyairabhisaMskqtam 45

दद्यादास्थापनं कोष्णं क्षौद्र ?ाद्यैरभिसंस्कृतम् ४५

दद्यादास्थापनं कोष्णं क्षौद्रा द्यैरभिसंस्कृतम् ४५


20307

.{ ;ÉnMbkÚlTq;kœkox;tKymOt;mrw"

bhadra ?AnimbakulatthArkakofAtakyamqtAmaraiH

bhadrA nimbakulatthArkakofAtakyamqtAmaraiH

भद्र ?ानिम्बकुलत्थार्ककोशातक्यमृतामरैः

भद्रा निम्बकुलत्थार्ककोशातक्यमृतामरैः


20327

p;#;m;gÉ/kƒN{ ;×wStwl=;rm/uPlutw"

pAThAmAgadhikendra ?AhvaistailakSAramadhuplutaiH

pAThAmAgadhikendrA hvaistailakSAramadhuplutaiH

पाठामागधिकेन्द्र ?ाह्वैस्तैलक्षारमधुप्लुतैः

पाठामागधिकेन्द्रा ह्वैस्तैलक्षारमधुप्लुतैः


20359

rs;ïnrs=*{ { ;=;s*vIrs'yutw"

rasAxjanarasakSaudra dra ?AkSAsauvIrasaMyutaiH

rasAxjanarasakSaudra drA kSAsauvIrasaMyutaiH

रसाञ्जनरसक्षौद्र द्र ?ाक्षासौवीरसंयुतैः

रसाञ्जनरसक्षौद्र द्रा क्षासौवीरसंयुतैः


20417

s=*{ ;" s`Ot;’wv g[;ih,o bSty" SmOt;" 87

sakSaudra ?AH saghqtAfcaiva grAhiNo bastayaH smqtAH 87

sakSaudrA H! saghqtAfcaiva grAhiNo bastayaH smqtAH 87

सक्षौद्र ?ाः सघृताश्चैव ग्राहिणो बस्तयः स्मृताः ८७

सक्षौद्रा ः! सघृताश्चैव ग्राहिणो बस्तयः स्मृताः ८७


20515

ave+y .eWj' bud­?ä; Évk;r' c Évk;rÉvt(

avekSya bheSajaM buddha? vikAraM ca vikAravit

avekSya bheSajaM buddhyA vikAraM ca vikAravit

अवेक्ष्य भेषजं बुद्ध? विकारं च विकारवित्

अवेक्ष्य भेषजं बुद्ध्या विकारं च विकारवित्


20634

} yh' } yh' párhredek“kù bâStm;tur"

tr?yahaM tr?yahaM pariharedekaikaM bastimAturaH

tr! yahaM tr! yahaM pariharedekaikaM bastimAturaH

त्र्?यहं त्र्?यहं परिहरेदेकैकं बस्तिमातुरः

त्र्! यहं त्र्! यहं परिहरेदेकैकं बस्तिमातुरः


20767

tq; k;s;s;rock;SyoplepSvr.edmu%;§;v=vquvmqu £qtN{ ;-Én{ ;hnumNy;StM.;" pInsÉxrorogk,;RÉ=xUl; v;tkfÉnÉmÿ;’;Sy

tathA kAsafvAsArocakAsyopalepasvarabhedamukhAsrAvakSavathuvamathu krathatandra ?A-nidra ?AhanumanyAstambhAH pInasafirorogakarNAkSifUlA vAtakaphanimittAfcAsya

tathA kAsafvAsArocakAsyopalepasvarabhedamukhAsrAvakSavathuvamathu krathatandrA -nidrA hanumanyAstambhAH pInasafirorogakarNAkSifUlA vAtakaphanimittAfcAsya

तथा कासश्वासारोचकास्योपलेपस्वरभेदमुखास्रावक्षवथुवमथु क्रथतन्द्र ?ा-निद्र ?ाहनुमन्यास्तम्भाः पीनसशिरोरोगकर्णाक्षिशूला वातकफनिमित्ताश्चास्य

तथा कासश्वासारोचकास्योपलेपस्वरभेदमुखास्रावक्षवथुवमथु क्रथतन्द्रा -निद्रा हनुमन्यास्तम्भाः पीनसशिरोरोगकर्णाक्षिशूला वातकफनिमित्ताश्चास्य


20805

m;ÉsedVyv®Cz¥/;r' yq; ne]e n p[;Òaoit 25

mAsixcedavyavacchinnadhAraM yathA netre na prApna\oti 25

mAsixcedavyavacchinnadhAraM yathA netre na prApnaoti 25

मासिञ्चेदव्यवच्छिन्नधारं यथा नेत्रे न प्राप्नओति २५

मासिञ्चेदव्यवच्छिन्नधारं यथा नेत्रे न प्राप्नओति २५


20835

l=,' mUÞyRit²˜G/e å=' t];vc;ryet( 34

lakSaNaM mUrdhnyatisnigdhe rUkSaM tatrAvacArayet 34

lakSaNaM mUÞryatisnigdhe rUkSaM tatrAvacArayet 34

लक्षणं मूर्ध्न्यतिस्निग्धे रूक्षं तत्रावचारयेत् ३४

लक्षणं मूÞर्यतिस्निग्धे रूक्षं तत्रावचारयेत् ३४


20847

xuõá²õâhIn;its'D;Én ÉvxeW;Cz;S]ÉcNtk“" 37

fuddha?iddhihi?nAtisaMjxAni vifeSAcchAstracintakaiH 37

fuddhai!ddhihiI!nAtisaMjxAni vifeSAcchAstracintakaiH 37

ुद्ध?िद्धिहि?नातिसंज्ञानि विशेषाच्छास्त्रचिन्तकैः ३७

ुद्धै!द्धिहिई!नातिसंज्ञानि विशेषाच्छास्त्रचिन्तकैः ३७


20865

áEk;Ntr' ÃyNtr' v; s¢;h' v; pun" pun"

?ikAntaraM dvayantaraM vA saptAhaM vA punaH punaH

i!ekAntaraM dvayantaraM vA saptAhaM vA punaH punaH

?िकान्तरं द्वयन्तरं वा सप्ताहं वा पुनः पुनः

इ!एकान्तरं द्वयन्तरं वा सप्ताहं वा पुनः पुनः


20871

iÃk;l' c;Ép d;tVy' nSy' tSy Évj;nt;â 43

dvikAlaM cApi dAtavyaM nasyaM tasya vijAnatA 43

dvikAlaM cApi dAtavyaM nasyaM tasya vijAnatAi! 43

द्विकालं चापि दातव्यं नस्यं तस्य विजानता ४३

द्विकालं चापि दातव्यं नस्यं तस्य विजानताइ! ४३


20873

avpI@Stu ÉxroÉvrecnvdÉ.ãy<,spRd·Évs'De>yo d´;®Czro Évre c-n{ Vy;,;mNytmmvÉpãy;vpI@ä c xkœre=urs=Ir`Otm;'srs;n; m-

?ivapIDastu firovirecanavadabhiSyaNNasarpadaSTavisaMjxebhyo dadyAcchiro vire ca-nadra vyANAmanyatamamavapiSyAvapIDya ca farkarekSurasakSIraghqtamAMsarasAnA ma-

avapIDastu firovirecanavadabhiSyaNNasarpadaSTavisaMjxebhyo dadyAcchiro vire ca-nadra vyANAmanyatamamavapiSyAvapIDya ca farkarekSurasakSIraghqtamAMsarasAnA ma-

?िवपीडस्तु शिरोविरेचनवदभिष्यण्णसर्पदष्टविसंज्ञेभ्यो दद्याच्छिरो विरे च-नद्र व्याणामन्यतममवपिष्यावपीड्य च शर्करेक्षुरसक्षीरघृतमांसरसाना म-

वपीडस्तु शिरोविरेचनवदभिष्यण्णसर्पदष्टविसंज्ञेभ्यो दद्याच्छिरो विरे च-नद्र व्याणामन्यतममवपिष्यावपीड्य च शर्करेक्षुरसक्षीरघृतमांसरसाना म-


20879

êt;" ˜eh;" Éxr"xud­?äw kLkSte>yo yq;iht" 45

fqtAH snehAH firaHfuddh?? kalkastebhyo yathAhitaH 45

fqtAH snehAH firaHfuddhyai kalkastebhyo yathAhitaH 45

शृताः स्नेहाः शिरःशुद्ध्?? कल्कस्तेभ्यो यथाहितः ४५

शृताः स्नेहाः शिरःशुद्ध्यै कल्कस्तेभ्यो यथाहितः ४५


20903

t] tLpo®Tqten;seÉvt" p[itmxoR r;];vupÉct' n;s;§otogt' mlmuph-²Nt mn"p[s;d' c kroit p[=;ÉltdNten;seÉvto dNt;n;' ë!t;' vdns*-gN?y' c;p;dyit gOh;É¥gRCzt; seÉvto n;s;§ots" ®Klz(nnty; r-jo/Umo v; n b;/te Vy;y;mmwqun;?vpárÅ;Nten;seÉvt" Åmmuph²Nt mU-]o°;r;Nte seÉvto ë·eguR¨Tvmpnyit kvl;ïn;Nte seÉvto ëi·' p[s;d-yit .uÿ_vt; seÉvt" §ots;' Évxu²õ' l`ut;' c;p;dyit v;Nten;seÉvt" §toÉvl¦' Xleãm;,mpoç .ÿ_;k;Í;m;p;dyit idv;SvÒo®Tqten;se-Évto Én{ ;xeW' gu¨Tv' ml' c;poç Écÿwk;g[ä'jnyit s;y' c;seÉvt"

tatra talpotthitenAsevitaH pratimarfo rAtrAvupacitaM nAsAsrotogataM malamupaha-nti manaHprasAdaM ca karoti prakSAlitadantenAsevito dantAnAM dqDhatAM vadanasau-gandhyaM cApAdayati gqhAnnirgacchatA sevito nAsAsrotasaH klichnanatayA ra-jodhUmo vA na bAdhate vyAyAmamaithunAdhvaparifrAntenAsevitaH framamupahanti mU-troccArAnte sevito dqSTergurutvamapanayati kavalAxjanAnte sevito dqSTiM prasAda-yati bhuktavatA sevitaH srotasAM vifuddhiM laghutAM cApAdayati vAntenAsevitaH sratovilagnaM fleSmANamapohya bhaktAkAzkSAmApAdayati divAsvapnotthitenAse-vito nidra ?AfeSaM gurutvaM malaM cApohya cittaikAgryaMjanayati sAyaM cAsevitaH

tatra talpotthitenAsevitaH pratimarfo rAtrAvupacitaM nAsAsrotogataM malamupaha-nti manaHprasAdaM ca karoti prakSAlitadantenAsevito dantAnAM dqDhatAM vadanasau-gandhyaM cApAdayati gqhAnnirgacchatA sevito nAsAsrotasaH klichnanatayA ra-jodhUmo vA na bAdhate vyAyAmamaithunAdhvaparifrAntenAsevitaH framamupahanti mU-troccArAnte sevito dqSTergurutvamapanayati kavalAxjanAnte sevito dqSTiM prasAda-yati bhuktavatA sevitaH srotasAM vifuddhiM laghutAM cApAdayati vAntenAsevitaH sratovilagnaM fleSmANamapohya bhaktAkAzkSAmApAdayati divAsvapnotthitenAse-vito nidrA feSaM gurutvaM malaM cApohya cittaikAgryaMjanayati sAyaM cAsevitaH

तत्र तल्पोत्थितेनासेवितः प्रतिमर्शो रात्रावुपचितं नासास्रोतोगतं मलमुपह-न्ति मनःप्रसादं च करोति प्रक्षालितदन्तेनासेवितो दन्तानां दृढतां वदनसौ-गन्ध्यं चापादयति गृहान्निर्गच्छता सेवितो नासास्रोतसः क्लिछ्ननतया र-जोधूमो वा न बाधते व्यायाममैथुनाध्वपरिश्रान्तेनासेवितः श्रममुपहन्ति मू-त्रोच्चारान्ते सेवितो दृष्टेर्गुरुत्वमपनयति कवलाञ्जनान्ते सेवितो दृष्टिं प्रसाद-यति भुक्तवता सेवितः स्रोतसां विशुद्धिं लघुतां चापादयति वान्तेनासेवितः स्रतोविलग्नं श्लेष्माणमपोह्य भक्ताकाङ्क्षामापादयति दिवास्वप्नोत्थितेनासे-वितो निद्र ?ाशेषं गुरुत्वं मलं चापोह्य चित्तैकाग्र्यंजनयति सायं चासेवितः

तत्र तल्पोत्थितेनासेवितः प्रतिमर्शो रात्रावुपचितं नासास्रोतोगतं मलमुपह-न्ति मनःप्रसादं च करोति प्रक्षालितदन्तेनासेवितो दन्तानां दृढतां वदनसौ-गन्ध्यं चापादयति गृहान्निर्गच्छता सेवितो नासास्रोतसः क्लिछ्ननतया र-जोधूमो वा न बाधते व्यायाममैथुनाध्वपरिश्रान्तेनासेवितः श्रममुपहन्ति मू-त्रोच्चारान्ते सेवितो दृष्टेर्गुरुत्वमपनयति कवलाञ्जनान्ते सेवितो दृष्टिं प्रसाद-यति भुक्तवता सेवितः स्रोतसां विशुद्धिं लघुतां चापादयति वान्तेनासेवितः स्रतोविलग्नं श्लेष्माणमपोह्य भक्ताकाङ्क्षामापादयति दिवास्वप्नोत्थितेनासे-वितो निद्रा शेषं गुरुत्वं मलं चापोह्य चित्तैकाग्र्यंजनयति सायं चासेवितः


20905

su%Én{ ;p[bo/' ceit 52

sukhanidra ?AprabodhaM ceti 52

sukhanidrA prabodhaM ceti 52

सुखनिद्र ?ाप्रबोधं चेति ५२

सुखनिद्रा प्रबोधं चेति ५२


20943

su%' s'c;yRte y; tu m;]; sás;âkvl" SmOt"

sukhaM saMcAryate yA tu mAtrA sasi?kivalaH smqtaH

sukhaM saMcAryate yA tu mAtrA sasiA!kivalaH smqtaH

सुखं संचार्यते या तु मात्रा ससि?किवलः स्मृतः

सुखं संचार्यते या तु मात्रा ससिआ!किवलः स्मृतः


20967

s=*{ o dG/vK]Sy g<@UWo d;hn;xn"

sakSaudra ?o dagdhavaktrasya gaNDUSo dAhanAfanaH

sakSaudro dagdhavaktrasya gaNDUSo dAhanAfanaH

सक्षौद्र ?ो दग्धवक्त्रस्य गण्डूषो दाहनाशनः

सक्षौद्रो दग्धवक्त्रस्य गण्डूषो दाहनाशनः


20971

Év.Jy .eWj' bud­?ä; kÚvIRt p[its;r,m(

vibhajya bheSajaM buddha? kurvIta pratisAraNam

vibhajya bheSajaM buddhyA kurvIta pratisAraNam

विभज्य भेषजं बुद्ध? कुर्वीत प्रतिसारणम्

विभज्य भेषजं बुद्ध्या कुर्वीत प्रतिसारणम्


21133

sÉ¥Õ·;'Stt" kÚy;R{ ;DSt;n( mOgpÉ=," 33

sannikqSTAMstataH kuryAdra ?AjxastAn mqgapakSiNaH 33

sannikqSTAMstataH kuryAdrA jxastAn mqgapakSiNaH 33

सन्निकृष्टांस्ततः कुर्याद्र ?ाज्ञस्तान् मृगपक्षिणः ३३

सन्निकृष्टांस्ततः कुर्याद्रा ज्ञस्तान् मृगपक्षिणः ३३


21181

.v²Nt yml;¾Xz{ ;StNVyo v; ÉvÕt;Stq; 45

bhavanti yamalAfchidra ?Astanvyo vA vikqtAstathA 45

bhavanti yamalAfchidrA stanvyo vA vikqtAstathA 45

भवन्ति यमलाश्छिद्र ?ास्तन्व्यो वा विकृतास्तथा ४५

भवन्ति यमलाश्छिद्रा स्तन्व्यो वा विकृतास्तथा ४५


21197

s=*{ w" p[®Czte xofƒ ktRVy' p[its;r,m( 49

sakSaudrai ?H pracchite fophe kartavyaM pratisAraNam 49

sakSaudrai H! pracchite fophe kartavyaM pratisAraNam 49

सक्षौद्रै ?ः प्रच्छिते शोफे कर्तव्यं प्रतिसारणम् ४९

सक्षौद्रै ः! प्रच्छिते शोफे कर्तव्यं प्रतिसारणम् ४९


21201

ÉxrIWm;Wk;v;ŒÉp s=*{ ;" p[its;r,m( 50

firISamASakAvA'pi sakSaudra ?AH pratisAraNam 50

firISamASakAvA'pi sakSaudrA H! pratisAraNam 50

शिरीषमाषकावाऽपि सक्षौद्र ?ाः प्रतिसारणम् ५०

शिरीषमाषकावाऽपि सक्षौद्रा ः! प्रतिसारणम् ५०


21335

s=*{ " s`Ot’wv ÉxMbIyUWo iht" sd;

sakSaudra ?H saghqtafcaiva fimbIyUSo hitaH sadA

sakSaudra H! saghqtafcaiva fimbIyUSo hitaH sadA

सक्षौद्र ?ः सघृतश्चैव शिम्बीयूषो हितः सदा

सक्षौद्र ः! सघृतश्चैव शिम्बीयूषो हितः सदा


21422

t{ *+y;t( kopyeÃ;yum*ã

tadra ?aukSyAt kopayedvAyumauSNyAt pittaM safoNitam 20

tadrau kSyAt kopayedvAyumauSNyAt pittaM safoNitam 20

तद्र ?ौक्ष्यात् कोपयेद्वायुमौष्ण्यात् पित्तं सशोणितम् २०

तद्रौ क्ष्यात् कोपयेद्वायुमौष्ण्यात् पित्तं सशोणितम् २०


21460

Én{ ; gu¨Tv' c ÉvjOM.,' c ÉvXleWhW;Rvqv;Œ©mdR"

nidra ?A gurutvaM ca vijqmbhaNaM ca vifleSaharSAvathavA'zgamardaH

nidrA gurutvaM ca vijqmbhaNaM ca vifleSaharSAvathavA'zgamardaH

िद्र ?ा गुरुत्वं च विजृम्भणं च विश्लेषहर्षावथवाऽङ्गमर्दः

िद्रा गुरुत्वं च विजृम्भणं च विश्लेषहर्षावथवाऽङ्गमर्दः


21518

yv;gU' s`Ot=*{ ;Émm;' d´;iÃW;ph;m( 44

yavAgUM saghqtakSaudra ?AmimAM dadyAdviSApahAm 44

yavAgUM saghqtakSaudrA mimAM dadyAdviSApahAm 44

यवागूं सघृतक्षौद्र ?ामिमां दद्याद्विषापहाम् ४४

यवागूं सघृतक्षौद्रा मिमां दद्याद्विषापहाम् ४४


21554

xofƒŒits;re mUCz;Ry;' ú{ oge j#reŒÉp c 53

fophe'tisAre mUrcchAyAM hqdra ?oge jaThare'pi ca 53

fophe'tisAre mUrcchAyAM hqdro ge jaThare'pi ca 53

शोफेऽतिसारे मूर्च्छायां हृद्र ?ोगे जठरेऽपि च ५३

शोफेऽतिसारे मूर्च्छायां हृद्रो गे जठरेऽपि च ५३


21583

t] ëi·Én";sÉvW; idVy;" sp;R" .*m;Stud'·^;ÉvW;" m;j;Rrv; nrm-krm<@Ukp;kmTSygo/;xMbUkp[cl;kgOhgoÉ/k;ctuãp;dk¡$; St-q;ŒNye d'·^;n%ÉvW;" ÉcÉp$ÉpÉ°$kkW;yv; ÉsksWRpkto$kvcR" k¡$k*®<@Nyk;" xÕNmU]ÉvW;" mUiWk;" xu£ÉvW;" lUt; l;l;mU]pu-rIWmu%sNd'xn%xu£;tRvÉvW;" vOɒkÉvM.rvr$Ir;jIvmTSyoÉ°-É$©;" smu{ vOɒk;’;lárâ ÉvW;" Éc]Éxr" sr;vkÚidRxtd;¨k;ármedks;árk;mu%; mu%sNd'x Évx;É/RtmU]purIWÉvW;" mÉ=k;k,.jl;-yuk; mu%sNd'x ÉvW;" ÉvWht;âSqspRk<$kvr$ImTSy;âSq ceTy-âSqÉvW;É, xkÚlImTSyrÿ_r;Éjvrk¡á$IâmTSy;’ ÉpÿÉvW;" sU+mtu-<@oÉ°É$©vr$IxtpdIxUkvlÉ.k;êÉ©.[mr;" xUtu<@ÉvW;"k¡$spR-deh; gt;sv" xvÉvW;" xeW;STvnuÿ_; mu%sNd'xÉvWeãvev g,ÉytVy;"

tatra dqSTiniHfvAsaviSA divyAH sarpAH bhaumAstudaMSTrAviSAH mArjArafvavA narama-karamaNDUkapAkamatsyagodhAfambUkapracalAkagqhagodhikAcatuSpAdakITA sta-thA'nye daMSTrAnakhaviSAH cipiTapicciTakakaSAyavA sikasarSapakatoTakavarcaH kITakauNDinyakAH fakqnmUtraviSAH mUSikAH fukraviSAH lUtA lAlAmUtrapu-rISamukhasandaMfanakhafukrArtavaviSAH vqfcikavifvambharavaraTIrAjIvamatsyocci-TizgAH samudra vqfcikAfcAlari ?iviSAH citrafiraH sarAvakurdifatadArukArimedakasArikAmukhA mukhasandaMfa vifArdhitamUtrapurISaviSAH makSikAkaNabhajalA-yukA mukhasandaMfa viSAH viSahatAsthisarpakaNTakavaraTImatsyAsthi cetya-sthiviSANi fakulImatsyaraktarAjivarakITi?mitsyAfca pittaviSAH sUkSmatu-NDocciTizgavaraTIfatapadIfUkavalabhikAfqzgibhramarAH fUtuNDaviSAHkITasarpa-dehA gatAsavaH favaviSAH feSAstvanuktA mukhasandaMfaviSeSveva gaNayitavyAH

tatra dqSTiniHfvAsaviSA divyAH sarpAH bhaumAstudaMSTrAviSAH mArjArafvavA narama-karamaNDUkapAkamatsyagodhAfambUkapracalAkagqhagodhikAcatuSpAdakITA sta-thA'nye daMSTrAnakhaviSAH cipiTapicciTakakaSAyavA sikasarSapakatoTakavarcaH kITakauNDinyakAH fakqnmUtraviSAH mUSikAH fukraviSAH lUtA lAlAmUtrapu-rISamukhasandaMfanakhafukrArtavaviSAH vqfcikavifvambharavaraTIrAjIvamatsyocci-TizgAH samudra vqfcikAfcAlarii! viSAH citrafiraH sarAvakurdifatadArukArimedakasArikAmukhA mukhasandaMfa vifArdhitamUtrapurISaviSAH makSikAkaNabhajalA-yukA mukhasandaMfa viSAH viSahatAsthisarpakaNTakavaraTImatsyAsthi cetya-sthiviSANi fakulImatsyaraktarAjivarakITiI!mitsyAfca pittaviSAH sUkSmatu-NDocciTizgavaraTIfatapadIfUkavalabhikAfqzgibhramarAH fUtuNDaviSAHkITasarpa-dehA gatAsavaH favaviSAH feSAstvanuktA mukhasandaMfaviSeSveva gaNayitavyAH

तत्र दृष्टिनिःश्वासविषा दिव्याः सर्पाः भौमास्तुदंष्ट्राविषाः मार्जारश्ववा नरम-करमण्डूकपाकमत्स्यगोधाशम्बूकप्रचलाकगृहगोधिकाचतुष्पादकीटा स्त-थाऽन्ये दंष्ट्रानखविषाः चिपिटपिच्चिटककषायवा सिकसर्षपकतोटकवर्चः कीटकौण्डिन्यकाः शकृन्मूत्रविषाः मूषिकाः शुक्रविषाः लूता लालामूत्रपु-रीषमुखसन्दंशनखशुक्रार्तवविषाः वृश्चिकविश्वम्भरवरटीराजीवमत्स्योच्चि-टिङ्गाः समुद्र वृश्चिकाश्चालरि ?िविषाः चित्रशिरः सरावकुर्दिशतदारुकारिमेदकसारिकामुखा मुखसन्दंश विशार्धितमूत्रपुरीषविषाः मक्षिकाकणभजला-युका मुखसन्दंश विषाः विषहतास्थिसर्पकण्टकवरटीमत्स्यास्थि चेत्य-स्थिविषाणि शकुलीमत्स्यरक्तराजिवरकीटि?मित्स्याश्च पित्तविषाः सूक्ष्मतु-ण्डोच्चिटिङ्गवरटीशतपदीशूकवलभिकाशृङ्गिभ्रमराः शूतुण्डविषाःकीटसर्प-देहा गतासवः शवविषाः शेषास्त्वनुक्ता मुखसन्दंशविषेष्वेव गणयितव्याः

तत्र दृष्टिनिःश्वासविषा दिव्याः सर्पाः भौमास्तुदंष्ट्राविषाः मार्जारश्ववा नरम-करमण्डूकपाकमत्स्यगोधाशम्बूकप्रचलाकगृहगोधिकाचतुष्पादकीटा स्त-थाऽन्ये दंष्ट्रानखविषाः चिपिटपिच्चिटककषायवा सिकसर्षपकतोटकवर्चः कीटकौण्डिन्यकाः शकृन्मूत्रविषाः मूषिकाः शुक्रविषाः लूता लालामूत्रपु-रीषमुखसन्दंशनखशुक्रार्तवविषाः वृश्चिकविश्वम्भरवरटीराजीवमत्स्योच्चि-टिङ्गाः समुद्र वृश्चिकाश्चालरिइ! विषाः चित्रशिरः सरावकुर्दिशतदारुकारिमेदकसारिकामुखा मुखसन्दंश विशार्धितमूत्रपुरीषविषाः मक्षिकाकणभजला-युका मुखसन्दंश विषाः विषहतास्थिसर्पकण्टकवरटीमत्स्यास्थि चेत्य-स्थिविषाणि शकुलीमत्स्यरक्तराजिवरकीटिई!मित्स्याश्च पित्तविषाः सूक्ष्मतु-ण्डोच्चिटिङ्गवरटीशतपदीशूकवलभिकाशृङ्गिभ्रमराः शूतुण्डविषाःकीटसर्प-देहा गतासवः शवविषाः शेषास्त्वनुक्ता मुखसन्दंशविषेष्वेव गणयितव्याः


21601

/v;k,;Rsnp;ár.{ ;n( sp;$l;n( Ésõkmo=k* c

dhavAfvakarNAsanapAribhadra ?An sapATalAn siddhakamokSakau ca

dhavAfvakarNAsanapAribhadrA n sapATalAn siddhakamokSakau ca

धवाश्वकर्णासनपारिभद्र ?ान् सपाटलान् सिद्धकमोक्षकौ च

धवाश्वकर्णासनपारिभद्रा न् सपाटलान् सिद्धकमोक्षकौ च


21633

l;=;hár{ ;itÉvW;.y;Bdhre,k“l;dlv£kÚÏm(

lAkSAharidra ?AtiviSAbhayAbdahareNakailAdalavakrakuSTham

lAkSAharidrA tiviSAbhayAbdahareNakailAdalavakrakuSTham

लाक्षाहरिद्र ?ातिविषाभयाब्दहरेणकैलादलवक्रकुष्ठम्

लाक्षाहरिद्रा तिविषाभयाब्दहरेणकैलादलवक्रकुष्ठम्


21719

y;Mye sÉp} ye párvjRnIy; A=e nr; mmRsu ye c d·;" 38

yAmye sapi tr?ye parivarjanIyA qkSe narA marmasu ye ca daSTAH 38

yAmye sapitr! ye parivarjanIyA qkSe narA marmasu ye ca daSTAH 38

याम्ये सपि त्र्?ये परिवर्जनीया ऋक्षे नरा मर्मसु ये च दष्टाः ३८

याम्ये सपित्र्! ये परिवर्जनीया ऋक्षे नरा मर्मसु ये च दष्टाः ३८


21766

mhI/r;’ n;geN{ ; üt;ɦsmtejs"

mahIdharAfca nAgendra ?A hutAgnisamatejasaH

mahIdharAfca nAgendrA hutAgnisamatejasaH

महीधराश्च नागेन्द्र ?ा हुताग्निसमतेजसः

महीधराश्च नागेन्द्रा हुताग्निसमतेजसः


21850

sUyRcN{ ;ÕitCz]l+m teW;' tq;ŒMbujm( 26

sUryacandra ?AkqticchatralakSma teSAM tathA'mbujam 26

sUryacandrA kqticchatralakSma teSAM tathA'mbujam 26

सूर्यचन्द्र ?ाकृतिच्छत्रलक्ष्म तेषां तथाऽम्बुजम् २६

सूर्यचन्द्रा कृतिच्छत्रलक्ष्म तेषां तथाऽम्बुजम् २६


21858

É.¥v,;R’ ye kƒÉcCzU{ ;Ste párk¡itRt;" 28

bhinnavarNAfca ye kecicchUdra ?Aste parikIrtitAH 28

bhinnavarNAfca ye kecicchUdrA ste parikIrtitAH 28

भिन्नवर्णाश्च ये केचिच्छूद्र ?ास्ते परिकीर्तिताः २८

भिन्नवर्णाश्च ये केचिच्छूद्रा स्ते परिकीर्तिताः २८


21880

t] dvIRkr;"Õã,spoR mh;Õã," Õã,odr" etkpoto mh;kpoto bl;-hko mh;spR" xÄkp;lo loiht;=o gve/uk" párspR" %<@f," k-kÚd" pµo mh;pµo d.Rpuãpo dÉ/mu%" pu<@rIko .[UkÚ$Imu%o Évâãkr" puãp;É.k¡,oR ÉgárspR" AjuspR" etodro mh;Éxr; algdR a;xIÉvW ”it á1âm<@ÉlnStu a;dxRm<@l" etm<@lo rÿ_m<@l" Éc]m<@l" pOWto ro/[puãpo ÉmÉlNdko gonso vOõgons" pnso mh;pnso ve,up]-k" Éxxuko mdn" p;Él²Ndr" Ép©l" tNtuk" puãpp;<@Ÿ" W@©o aɦko b.[u"

tatra darvIkarAHkqSNasarpo mahAkqSNaH kqSNodaraH fvetakapoto mahAkapoto balA-hako mahAsarpaH fazkhakapAlo lohitAkSo gavedhukaH parisarpaH khaNDaphaNaH ka-kudaH padmo mahApadmo darbhapuSpo dadhimukhaH puNDarIko bhrUkuTImukho viSkiraH puSpAbhikIrNo girisarpaH qjusarpaH fvetodaro mahAfirA alagarda AfIviSa iti 1?imiNDalinastu AdarfamaNDalaH fvetamaNDalo raktamaNDalaH citramaNDalaH pqSato rodhrapuSpo milindako gonaso vqddhagonasaH panaso mahApanaso veNupatra-kaH fifuko madanaH pAlindiraH pizgalaH tantukaH puSpapANDuH SaDazgo agniko babhruH

tatra darvIkarAHkqSNasarpo mahAkqSNaH kqSNodaraH fvetakapoto mahAkapoto balA-hako mahAsarpaH fazkhakapAlo lohitAkSo gavedhukaH parisarpaH khaNDaphaNaH ka-kudaH padmo mahApadmo darbhapuSpo dadhimukhaH puNDarIko bhrUkuTImukho viSkiraH puSpAbhikIrNo girisarpaH qjusarpaH fvetodaro mahAfirA alagarda AfIviSa iti i!1miNDalinastu AdarfamaNDalaH fvetamaNDalo raktamaNDalaH citramaNDalaH pqSato rodhrapuSpo milindako gonaso vqddhagonasaH panaso mahApanaso veNupatra-kaH fifuko madanaH pAlindiraH pizgalaH tantukaH puSpapANDuH SaDazgo agniko babhruH

तत्र दर्वीकराःकृष्णसर्पो महाकृष्णः कृष्णोदरः श्वेतकपोतो महाकपोतो बला-हको महासर्पः शङ्खकपालो लोहिताक्षो गवेधुकः परिसर्पः खण्डफणः क-कुदः पद्मो महापद्मो दर्भपुष्पो दधिमुखः पुण्डरीको भ्रूकुटीमुखो विष्किरः पुष्पाभिकीर्णो गिरिसर्पः ऋजुसर्पः श्वेतोदरो महाशिरा अलगर्द आशीविष इति १?िमिण्डलिनस्तु आदर्शमण्डलः श्वेतमण्डलो रक्तमण्डलः चित्रमण्डलः पृषतो रोध्रपुष्पो मिलिन्दको गोनसो वृद्धगोनसः पनसो महापनसो वेणुपत्र-कः शिशुको मदनः पालिन्दिरः पिङ्गलः तन्तुकः पुष्पपाण्डुः षडङ्गो अग्निको बभ्रुः

तत्र दर्वीकराःकृष्णसर्पो महाकृष्णः कृष्णोदरः श्वेतकपोतो महाकपोतो बला-हको महासर्पः शङ्खकपालो लोहिताक्षो गवेधुकः परिसर्पः खण्डफणः क-कुदः पद्मो महापद्मो दर्भपुष्पो दधिमुखः पुण्डरीको भ्रूकुटीमुखो विष्किरः पुष्पाभिकीर्णो गिरिसर्पः ऋजुसर्पः श्वेतोदरो महाशिरा अलगर्द आशीविष इति इ!१मिण्डलिनस्तु आदर्शमण्डलः श्वेतमण्डलो रक्तमण्डलः चित्रमण्डलः पृषतो रोध्रपुष्पो मिलिन्दको गोनसो वृद्धगोनसः पनसो महापनसो वेणुपत्र-कः शिशुको मदनः पालिन्दिरः पिङ्गलः तन्तुकः पुष्पपाण्डुः षडङ्गो अग्निको बभ्रुः


21890

JyotIrq" =Iárk;puãpko aihpt;ko aN/;ihko g*r;ihko vO=exy ”it 4 vwkrïST( ]y;,;' dvIRkr;dIn;' Vyitkr;Æ;t;" t´q;m;kÚÉl po$g-l" ²˜G/r;Éjárit t] Õã,speR, gonSy;' vwprITyen v; j;to m;kÚÉl r;Éjlen gonSy;' vwprITyen v;j;t" po$gl" ÕW,speR, r;ÉjmTy;' vw-prITyenv; j;t" ²˜G/r;Éjárit teW;m;´Sy ÉptOviÃWoTkWoR Ãyom;RtO-

jyotIrathaH kSIrikApuSpako ahipatAko andhAhiko gaurAhiko vqkSefaya iti 4 vaikaraxjast? trayANAM darvIkarAdInAM vyatikarAjjAtAH tadyathAmAkuli poTaga-laH snigdharAjiriti tatra kqSNasarpeNa gonasyAM vaiparItyena vA jAto mAkuli rAjilena gonasyAM vaiparItyena vAjAtaH poTagalaH kqSaNasarpeNa rAjimatyAM vai-parItyenavA jAtaH snigdharAjiriti teSAmAdyasya pitqvadviSotkarSo dvayormAtq-

jyotIrathaH kSIrikApuSpako ahipatAko andhAhiko gaurAhiko vqkSefaya iti 4 vaikaraxjast! trayANAM darvIkarAdInAM vyatikarAjjAtAH tadyathAmAkuli poTaga-laH snigdharAjiriti tatra kqSNasarpeNa gonasyAM vaiparItyena vA jAto mAkuli rAjilena gonasyAM vaiparItyena vAjAtaH poTagalaH kqSaNasarpeNa rAjimatyAM vai-parItyenavA jAtaH snigdharAjiriti teSAmAdyasya pitqvadviSotkarSo dvayormAtq-

ज्योतीरथः क्षीरिकापुष्पको अहिपताको अन्धाहिको गौराहिको वृक्षेशय इति ४ वैकरञ्जस्त्? त्रयाणां दर्वीकरादीनां व्यतिकराज्जाताः तद्यथामाकुलि पोटग-लः स्निग्धराजिरिति तत्र कृष्णसर्पेण गोनस्यां वैपरीत्येन वा जातो माकुलि राजिलेन गोनस्यां वैपरीत्येन वाजातः पोटगलः कृषणसर्पेण राजिमत्यां वै-परीत्येनवा जातः स्निग्धराजिरिति तेषामाद्यस्य पितृवद्विषोत्कर्षो द्वयोर्मातृ-

ज्योतीरथः क्षीरिकापुष्पको अहिपताको अन्धाहिको गौराहिको वृक्षेशय इति ४ वैकरञ्जस्त्! त्रयाणां दर्वीकरादीनां व्यतिकराज्जाताः तद्यथामाकुलि पोटग-लः स्निग्धराजिरिति तत्र कृष्णसर्पेण गोनस्यां वैपरीत्येन वा जातो माकुलि राजिलेन गोनस्यां वैपरीत्येन वाजातः पोटगलः कृषणसर्पेण राजिमत्यां वै-परीत्येनवा जातः स्निग्धराजिरिति तेषामाद्यस्य पितृवद्विषोत्कर्षो द्वयोर्मातृ-


21902

t] sveRW;' sp;R,;' s;m;Nyt Ev d·l=,' v+y;m" Ék' k;r,' ÉvW' ih ÉnÉxtÉnâS]'x;xÉnütvhdeXym;xuk;ár muhtRmPyupeÉ=tm;tumitp;-tyit n c;vk;xoŒâSt v;kªsmUhmupstu| p[TyekmÉp d·l=,eÉ.ihte svR]]wÉv?y' .vit tSm;t( ]wÉv?ymev v+y;m" Etd­?ä;turihtms'mo-

tatra sarveSAM sarpANAM sAmAnyata eva daSTalakSaNaM vakSyAmaH kiM kAraNaM viSaM hi nifitanistriMfAfanihutavahadefyamAfukAri muhartamapyupekSitamAtumatipA-tayati na cAvakAfo'sti vAksamUhamupasartuM pratyekamapi daSTalakSaNebhihite sarvatratraividhyaM bhavati tasmAt traividhyameva vakSyAmaH etaddha?turahitamasaMmo-

tatra sarveSAM sarpANAM sAmAnyata eva daSTalakSaNaM vakSyAmaH kiM kAraNaM viSaM hi nifitanistriMfAfanihutavahadefyamAfukAri muhartamapyupekSitamAtumatipA-tayati na cAvakAfo'sti vAksamUhamupasartuM pratyekamapi daSTalakSaNebhihite sarvatratraividhyaM bhavati tasmAt traividhyameva vakSyAmaH etaddhytAu!rahitamasaMmo-

तत्र सर्वेषां सर्पाणां सामान्यत एव दष्टलक्षणं वक्ष्यामः किं कारणं विषं हि निशितनिस्त्रिंशाशनिहुतवहदेश्यमाशुकारि मुहर्तमप्युपेक्षितमातुमतिपा-तयति न चावकाशोऽस्ति वाक्समूहमुपसर्तुं प्रत्येकमपि दष्टलक्षणेभिहिते सर्वत्रत्रैविध्यं भवति तस्मात् त्रैविध्यमेव वक्ष्यामः एतद्ध?तुरहितमसंमो-

तत्र सर्वेषां सर्पाणां सामान्यत एव दष्टलक्षणं वक्ष्यामः किं कारणं विषं हि निशितनिस्त्रिंशाशनिहुतवहदेश्यमाशुकारि मुहर्तमप्युपेक्षितमातुमतिपा-तयति न चावकाशोऽस्ति वाक्समूहमुपसर्तुं प्रत्येकमपि दष्टलक्षणेभिहिते सर्वत्रत्रैविध्यं भवति तस्मात् त्रैविध्यमेव वक्ष्यामः एतद्ध्य्ताउ!रहितमसंमो-


21914

t] sveRW;' sp;R,;' ÉvWSy s¢ veg; .v²Nt t] dvIRkr;,;' p[qme vege ÉvW' xoÉ,t' dUWyit tt( p[du·' Õã,t;mupwit ten k;ãy" p[Cy;vyit ten XleãmvitRp[;du.;Rv" k$IpOÏ.©" svRce·a;Év`;to l;l;Svedyoritp[-vOÉÿ¨Cz(v;sÉvro/’ .vit m<@Éln;' p[qme vege ÉvW'xoÉ,t' dUWyit tt( p[du·' pItt;mupwit t]párd;h" pIt;v.;st; c;©;n;' .vit iÃtI-yem;'s' dUWyit ten;Tyq| pItt; párd;ho d'xeyqu’ .vit tOtIye medo dUWyit ten pUvRv°=ug[Rh,' tOã,; d'xKled" Sved’ ctuqeR koÏmnup[ÉvXy Jvrm;p;dyit pme párd;h' svRg;]eWu kroit WÏs¢myo" pUvRvt( r;-Éjmt;' p[qme vege ÉvW' xoÉ,t' dUWyit tt( p[du·' p;,@Ÿt;mupwit ten ro-mhWR" xuKl;v.;s’ pu¨Wo.vit iÃtIye m;'s' dUWyit ten p;<@Ÿt;ŒTyq| j;@ä' Éxr"xof’ .vit tOtIye medo dUWyitten c=ug[Rh,' d'xKled" Svedo `[;,;É=§;v’ .vit ctuqeR koÏmnup[Évxy mNy;StM.' Éxrog*rv' c;p;dyit pme v;kªs©' xItJvr' c kroit WÏs¢myo" pUvRvid-

tatra sarveSAM sarpANAM viSasya sapta vegA bhavanti tatra darvIkarANAM prathame vege viSaM foNitaM dUSayati tat praduSTaM kqSNatAmupaiti tena kArSNyaM pipIlikApari-sarpaNamiva cAzge bhavati dvitIye mAMsaM dUSayati tenAtyarthaM kqSNatA fopho gra-nthayafcAzge bhavanti tqtIye medo dUSayati tena daMfakledaH firogauravaM svedafcakSu-rgrahaNaM ca caturthe koSThamanupravifyakaphapradhAnAn doSAn dUSayati tena tandra ?Aprase-kasandhivifleSA bhavanti paxcame'sthInyanupravifati prANamagniM ca dUSayati tena parvabhedo hikkA dAhafcabhavati SaSThe majjAnamanupravifati grahaNIM cAtyarthaMdUSayati tena gAtrANAM gauravamatIsAro hqtpIDA mUrcchA ca bhavati saptame fukramanupravi-fati vyAnaMcAtyarthaM kopayati kaphaM ca sUkSmasrotobhyaH pracyAvayati tena fleSmavartiprAdurbhAvaH kaTIpqSThabhazgaH sarvaceSTaAvighAto lAlAsvedayoratipra-vqttirucchvAsavirodhafca bhavati maNDalinAM prathame vege viSaMfoNitaM dUSayati tat praduSTaM pItatAmupaiti tatraparidAhaH pItAvabhAsatA cAzgAnAM bhavati dvitI-yemAMsaM dUSayati tenAtyarthaM pItatA paridAho daMfefvayathufca bhavati tqtIye medo dUSayati tena pUrvavaccakSurgrahaNaM tqSNA daMfakledaH svedafca caturthe koSThamanupravifya jvaramApAdayati paxcame paridAhaM sarvagAtreSu karoti SaSThasaptamayoH pUrvavat rA-jimatAM prathame vege viSaM foNitaM dUSayati tat praduSTaM pANaDutAmupaiti tena ro-maharSaH fuklAvabhAsafca puruSobhavati dvitIye mAMsaM dUSayati tena pANDutA'tyarthaM jADyaM firaHfophafca bhavati tqtIye medo dUSayatitena cakSurgrahaNaM daMfakledaH svedo ghrANAkSisrAvafca bhavati caturthe koSThamanupravifaya manyAstambhaM firogauravaM cApAdayati paxcame vAksazgaM fItajvaraM ca karoti SaSThasaptamayoH pUrvavadi-

tatra sarveSAM sarpANAM viSasya sapta vegA bhavanti tatra darvIkarANAM prathame vege viSaM foNitaM dUSayati tat praduSTaM kqSNatAmupaiti tena kArSNyaM pipIlikApari-sarpaNamiva cAzge bhavati dvitIye mAMsaM dUSayati tenAtyarthaM kqSNatA fopho gra-nthayafcAzge bhavanti tqtIye medo dUSayati tena daMfakledaH firogauravaM svedafcakSu-rgrahaNaM ca caturthe koSThamanupravifyakaphapradhAnAn doSAn dUSayati tena tandrA prase-kasandhivifleSA bhavanti paxcame'sthInyanupravifati prANamagniM ca dUSayati tena parvabhedo hikkA dAhafcabhavati SaSThe majjAnamanupravifati grahaNIM cAtyarthaMdUSayati tena gAtrANAM gauravamatIsAro hqtpIDA mUrcchA ca bhavati saptame fukramanupravi-fati vyAnaMcAtyarthaM kopayati kaphaM ca sUkSmasrotobhyaH pracyAvayati tena fleSmavartiprAdurbhAvaH kaTIpqSThabhazgaH sarvaceSTaAvighAto lAlAsvedayoratipra-vqttirucchvAsavirodhafca bhavati maNDalinAM prathame vege viSaMfoNitaM dUSayati tat praduSTaM pItatAmupaiti tatraparidAhaH pItAvabhAsatA cAzgAnAM bhavati dvitI-yemAMsaM dUSayati tenAtyarthaM pItatA paridAho daMfefvayathufca bhavati tqtIye medo dUSayati tena pUrvavaccakSurgrahaNaM tqSNA daMfakledaH svedafca caturthe koSThamanupravifya jvaramApAdayati paxcame paridAhaM sarvagAtreSu karoti SaSThasaptamayoH pUrvavat rA-jimatAM prathame vege viSaM foNitaM dUSayati tat praduSTaM pANaDutAmupaiti tena ro-maharSaH fuklAvabhAsafca puruSobhavati dvitIye mAMsaM dUSayati tena pANDutA'tyarthaM jADyaM firaHfophafca bhavati tqtIye medo dUSayatitena cakSurgrahaNaM daMfakledaH svedo ghrANAkSisrAvafca bhavati caturthe koSThamanupravifaya manyAstambhaM firogauravaM cApAdayati paxcame vAksazgaM fItajvaraM ca karoti SaSThasaptamayoH pUrvavadi-

तत्र सर्वेषां सर्पाणां विषस्य सप्त वेगा भवन्ति तत्र दर्वीकराणां प्रथमे वेगे विषं शोणितं दूषयति तत् प्रदुष्टं कृष्णतामुपैति तेन कार्ष्ण्यं पिपीलिकापरि-सर्पणमिव चाङ्गे भवति द्वितीये मांसं दूषयति तेनात्यर्थं कृष्णता शोफो ग्र-न्थयश्चाङ्गे भवन्ति तृतीये मेदो दूषयति तेन दंशक्लेदः शिरोगौरवं स्वेदश्चक्षु-र्ग्रहणं च चतुर्थे कोष्ठमनुप्रविश्यकफप्रधानान् दोषान् दूषयति तेन तन्द्र ?ाप्रसे-कसन्धिविश्लेषा भवन्ति पञ्चमेऽस्थीन्यनुप्रविशति प्राणमग्निं च दूषयति तेन पर्वभेदो हिक्का दाहश्चभवति षष्ठे मज्जानमनुप्रविशति ग्रहणीं चात्यर्थंदूषयति तेन गात्राणां गौरवमतीसारो हृत्पीडा मूर्च्छा च भवति सप्तमे शुक्रमनुप्रवि-शति व्यानंचात्यर्थं कोपयति कफं च सूक्ष्मस्रोतोभ्यः प्रच्यावयति तेन श्लेष्मवर्तिप्रादुर्भावः कटीपृष्ठभङ्गः सर्वचेष्टआविघातो लालास्वेदयोरतिप्र-वृत्तिरुच्छ्वासविरोधश्च भवति मण्डलिनां प्रथमे वेगे विषंशोणितं दूषयति तत् प्रदुष्टं पीततामुपैति तत्रपरिदाहः पीतावभासता चाङ्गानां भवति द्विती-येमांसं दूषयति तेनात्यर्थं पीतता परिदाहो दंशेश्वयथुश्च भवति तृतीये मेदो दूषयति तेन पूर्ववच्चक्षुर्ग्रहणं तृष्णा दंशक्लेदः स्वेदश्च चतुर्थे कोष्ठमनुप्रविश्य ज्वरमापादयति पञ्चमे परिदाहं सर्वगात्रेषु करोति षष्ठसप्तमयोः पूर्ववत् रा-जिमतां प्रथमे वेगे विषं शोणितं दूषयति तत् प्रदुष्टं पाणडुतामुपैति तेन रो-महर्षः शुक्लावभासश्च पुरुषोभवति द्वितीये मांसं दूषयति तेन पाण्डुताऽत्यर्थं जाड्यं शिरःशोफश्च भवति तृतीये मेदो दूषयतितेन चक्षुर्ग्रहणं दंशक्लेदः स्वेदो घ्राणाक्षिस्रावश्च भवति चतुर्थे कोष्ठमनुप्रविशय मन्यास्तम्भं शिरोगौरवं चापादयति पञ्चमे वाक्सङ्गं शीतज्वरं च करोति षष्ठसप्तमयोः पूर्ववदि-

तत्र सर्वेषां सर्पाणां विषस्य सप्त वेगा भवन्ति तत्र दर्वीकराणां प्रथमे वेगे विषं शोणितं दूषयति तत् प्रदुष्टं कृष्णतामुपैति तेन कार्ष्ण्यं पिपीलिकापरि-सर्पणमिव चाङ्गे भवति द्वितीये मांसं दूषयति तेनात्यर्थं कृष्णता शोफो ग्र-न्थयश्चाङ्गे भवन्ति तृतीये मेदो दूषयति तेन दंशक्लेदः शिरोगौरवं स्वेदश्चक्षु-र्ग्रहणं च चतुर्थे कोष्ठमनुप्रविश्यकफप्रधानान् दोषान् दूषयति तेन तन्द्रा प्रसे-कसन्धिविश्लेषा भवन्ति पञ्चमेऽस्थीन्यनुप्रविशति प्राणमग्निं च दूषयति तेन पर्वभेदो हिक्का दाहश्चभवति षष्ठे मज्जानमनुप्रविशति ग्रहणीं चात्यर्थंदूषयति तेन गात्राणां गौरवमतीसारो हृत्पीडा मूर्च्छा च भवति सप्तमे शुक्रमनुप्रवि-शति व्यानंचात्यर्थं कोपयति कफं च सूक्ष्मस्रोतोभ्यः प्रच्यावयति तेन श्लेष्मवर्तिप्रादुर्भावः कटीपृष्ठभङ्गः सर्वचेष्टआविघातो लालास्वेदयोरतिप्र-वृत्तिरुच्छ्वासविरोधश्च भवति मण्डलिनां प्रथमे वेगे विषंशोणितं दूषयति तत् प्रदुष्टं पीततामुपैति तत्रपरिदाहः पीतावभासता चाङ्गानां भवति द्विती-येमांसं दूषयति तेनात्यर्थं पीतता परिदाहो दंशेश्वयथुश्च भवति तृतीये मेदो दूषयति तेन पूर्ववच्चक्षुर्ग्रहणं तृष्णा दंशक्लेदः स्वेदश्च चतुर्थे कोष्ठमनुप्रविश्य ज्वरमापादयति पञ्चमे परिदाहं सर्वगात्रेषु करोति षष्ठसप्तमयोः पूर्ववत् रा-जिमतां प्रथमे वेगे विषं शोणितं दूषयति तत् प्रदुष्टं पाणडुतामुपैति तेन रो-महर्षः शुक्लावभासश्च पुरुषोभवति द्वितीये मांसं दूषयति तेन पाण्डुताऽत्यर्थं जाड्यं शिरःशोफश्च भवति तृतीये मेदो दूषयतितेन चक्षुर्ग्रहणं दंशक्लेदः स्वेदो घ्राणाक्षिस्रावश्च भवति चतुर्थे कोष्ठमनुप्रविशय मन्यास्तम्भं शिरोगौरवं चापादयति पञ्चमे वाक्सङ्गं शीतज्वरं च करोति षष्ठसप्तमयोः पूर्ववदि-


21992

pUjyeNmN]Ésd­?äq| jphomw’ yˆt" 12

pUjayenmantrasiddh?rthaM japahomaifca yatnataH 12

pUjayenmantrasirddhythaM japahomaifca yatnataH 12

पूजयेन्मन्त्रसिद्ध्?र्थं जपहोमैश्च यत्नतः १२

पूजयेन्मन्त्रसिर्द्ध्य्थं जपहोमैश्च यत्नतः १२


22082

p[/;yR Énpu,' bud­?ä; tt" kmR sm;cret( 34

pradhArya nipuNaM buddha? tataH karma samAcaret 34

pradhArya nipuNaM buddhyA tataH karma samAcaret 34

प्रधार्य निपुणं बुद्ध? ततः कर्म समाचरेत् ३४

प्रधार्य निपुणं बुद्ध्या ततः कर्म समाचरेत् ३४


22108

xUn;É=kË$' Én{ ;t| Évv,;RÉvllocnm(

fUnAkSikUTaM nidra ?ArtaM vivarNAvilalocanam

fUnAkSikUTaM nidrA rtaM vivarNAvilalocanam

शूनाक्षिकूटं निद्र ?ार्तं विवर्णाविललोचनम्

शूनाक्षिकूटं निद्रा र्तं विवर्णाविललोचनम्


22190

i]vOiÃxLye m/ukù hár{ e rÿ_; nreN{ o lv,’ vgR" 61

trivqdvifalye madhukaM haridre raktA narendra ?o lavaNafca vargaH 61

trivqdvifalye madhukaM haridre raktA narendro lavaNafca vargaH 61

त्रिवृद्विशल्ये मधुकं हरिद्रे रक्ता नरेन्द्र ?ो लवणश्च वर्गः ६१

त्रिवृद्विशल्ये मधुकं हरिद्रे रक्ता नरेन्द्रो लवणश्च वर्गः ६१


22250

{ ;=; sugN/; ngvOÉÿk; c et; sm©; sm.;gyuÿ_; 76

dra ?AkSA sugandhA nagavqttikA ca fvetA samazgA samabhAgayuktA 76

drA kSA sugandhA nagavqttikA ca fvetA samazgA samabhAgayuktA 76

द्र ?ाक्षा सुगन्धा नगवृत्तिका च श्वेता समङ्गा समभागयुक्ता ७६

द्रा क्षा सुगन्धा नगवृत्तिका च श्वेता समङ्गा समभागयुक्ता ७६


22258

v'xTvg;{ ;RŒmlkù kÉpTq' k$ui]kù hwmvtI skÚÏ; 78

vaMfatvagAdra ?A?'malakaM kapitthaM kaTutrikaM haimavatI sakuSThA 78

vaMfatvagAdrA r!'malakaM kapitthaM kaTutrikaM haimavatI sakuSThA 78

वंशत्वगाद्र ?ा?ऽमलकं कपित्थं कटुत्रिकं हैमवती सकुष्ठा ७८

वंशत्वगाद्रा र्!ऽमलकं कपित्थं कटुत्रिकं हैमवती सकुष्ठा ७८


22301

/v;k,RÉxrIWitÉnxpl;xÉpcumdRp;$Élp;ár.{ k;m[oduMbrkrh;$-k;juRnkkÚ.sjRkpItnXleãm;tk;ûo#;mlkp[g[hkÚ$jxmIkÉpTq;-XmNtk;kœÉcrÉbLvmh;vO=;¨ãkr;rlum/ukm/uÉxg[ux;kgo jImUv;R.U-jRitLvkƒ=urkgop`o<$;ármed;n;' .Sm;Ny;úTy gv;' mU]e, =;rkLpen pár§;Vy Évpcet( d´;°;] ÉpPplImUlt<@ŸlI ykvr;©cocmÉïÏ;-krÉïk;hâStÉpPplImárcÉv@©gOh /Um;nNt;somsrl;b;ñIkguh;-kox;m[etsWRpv ¨,lv,Pl= Énculkvïulv£;lv/Rm;npu]Åe,I-s¢p,R$u<$uk“lv;lukn;gdNTyitÉvW;.y;.{ d;¨kÚÏhár{ ;vc;cU,;RÉn loh;n;' c sm.;g;Én tt" =;rvd;gtp;kmvt;yR lohkÚM.e Énd?y;t(

dhavAfvakarNafirISatinifapalAfapicumardapATalipAribhadra kAmrodumbarakarahATa-kArjunakakubhasarjakapItanafleSmAtakAzkoThAmalakapragrahakuTajafamIkapitthA-fmantakArkacirabilvamahAvqkSAruSkarAralumadhukamadhufigrufAkago jImUrvAbhU-rjatilvakekSurakagopaghoNTArimedAnAM bhasmAnyAhqtya gavAM mUtreNa kSArakalpena parisrAvya vipacet dadyAccAtra pippalImUlataNDulI yakavarAzgacocamaxjiSThA-karaxjikAhastipippalImaricaviDazgagqha dhUmAnantAsomasaralAbAhlIkaguhA-kofAmrafvetasarSapava ruNalavaNaplakSa niculakavaxjulavakrAlavardhamAnaputrafreNI-saptaparNaTuNTukailavAlukanAgadantyativiSAbhayAbhadra dArukuSThaharidra ?AvacAcUrNAni lohAnAM ca samabhAgAni tataH kSAravadAgatapAkamavatArya lohakumbhe nidadhyAt

dhavAfvakarNafirISatinifapalAfapicumardapATalipAribhadra kAmrodumbarakarahATa-kArjunakakubhasarjakapItanafleSmAtakAzkoThAmalakapragrahakuTajafamIkapitthA-fmantakArkacirabilvamahAvqkSAruSkarAralumadhukamadhufigrufAkago jImUrvAbhU-rjatilvakekSurakagopaghoNTArimedAnAM bhasmAnyAhqtya gavAM mUtreNa kSArakalpena parisrAvya vipacet dadyAccAtra pippalImUlataNDulI yakavarAzgacocamaxjiSThA-karaxjikAhastipippalImaricaviDazgagqha dhUmAnantAsomasaralAbAhlIkaguhA-kofAmrafvetasarSapava ruNalavaNaplakSa niculakavaxjulavakrAlavardhamAnaputrafreNI-saptaparNaTuNTukailavAlukanAgadantyativiSAbhayAbhadra dArukuSThaharidrA vacAcUrNAni lohAnAM ca samabhAgAni tataH kSAravadAgatapAkamavatArya lohakumbhe nidadhyAt

धवाश्वकर्णशिरीषतिनिशपलाशपिचुमर्दपाटलिपारिभद्र काम्रोदुम्बरकरहाट-कार्जुनककुभसर्जकपीतनश्लेष्मातकाङ्कोठामलकप्रग्रहकुटजशमीकपित्था-श्मन्तकार्कचिरबिल्वमहावृक्षारुष्करारलुमधुकमधुशिग्रुशाकगो जीमूर्वाभू-र्जतिल्वकेक्षुरकगोपघोण्टारिमेदानां भस्मान्याहृत्य गवां मूत्रेण क्षारकल्पेन परिस्राव्य विपचेत् दद्याच्चात्र पिप्पलीमूलतण्डुली यकवराङ्गचोचमञ्जिष्ठा-करञ्जिकाहस्तिपिप्पलीमरिचविडङ्गगृह धूमानन्तासोमसरलाबाह्लीकगुहा-कोशाम्रश्वेतसर्षपव रुणलवणप्लक्ष निचुलकवञ्जुलवक्रालवर्धमानपुत्रश्रेणी-सप्तपर्णटुण्टुकैलवालुकनागदन्त्यतिविषाभयाभद्र दारुकुष्ठहरिद्र ?ावचाचूर्णानि लोहानां च समभागानि ततः क्षारवदागतपाकमवतार्य लोहकुम्भे निदध्यात्

धवाश्वकर्णशिरीषतिनिशपलाशपिचुमर्दपाटलिपारिभद्र काम्रोदुम्बरकरहाट-कार्जुनककुभसर्जकपीतनश्लेष्मातकाङ्कोठामलकप्रग्रहकुटजशमीकपित्था-श्मन्तकार्कचिरबिल्वमहावृक्षारुष्करारलुमधुकमधुशिग्रुशाकगो जीमूर्वाभू-र्जतिल्वकेक्षुरकगोपघोण्टारिमेदानां भस्मान्याहृत्य गवां मूत्रेण क्षारकल्पेन परिस्राव्य विपचेत् दद्याच्चात्र पिप्पलीमूलतण्डुली यकवराङ्गचोचमञ्जिष्ठा-करञ्जिकाहस्तिपिप्पलीमरिचविडङ्गगृह धूमानन्तासोमसरलाबाह्लीकगुहा-कोशाम्रश्वेतसर्षपव रुणलवणप्लक्ष निचुलकवञ्जुलवक्रालवर्धमानपुत्रश्रेणी-सप्तपर्णटुण्टुकैलवालुकनागदन्त्यतिविषाभयाभद्र दारुकुष्ठहरिद्रा वचाचूर्णानि लोहानां च समभागानि ततः क्षारवदागतपाकमवतार्य लोहकुम्भे निदध्यात्


22434

l;ln" pu]k" Õã,o h'Ésrɒ®KváÉÔârStq;

lAlanaH putrakaH kqSNo haMsirafcikvi?ikkiristathA

lAlanaH putrakaH kqSNo haMsirafcikvii!kkiristathA

लालनः पुत्रकः कृष्णो हंसिरश्चिक्वि?िक्किरिस्तथा

लालनः पुत्रकः कृष्णो हंसिरश्चिक्विइ!क्किरिस्तथा


22478

Éc®KváÉÔâre, Éxrodu"%' xofo ihÔ; vÉmStq;

cikvi?ikkiri?Na firoduHkhaM fopho hikkA vamistathA

cikvii!kkirie!Na firoduHkhaM fopho hikkA vamistathA

चिक्वि?िक्किरि?ण शिरोदुःखं शोफो हिक्का वमिस्तथा

चिक्विइ!क्किरिए!ण शिरोदुःखं शोफो हिक्का वमिस्तथा


22496

Én{ ; kW;ydNten úCzoW" k;XyRmev c 19

nidra ?A kaSAyadantena hqcchoSaH kArfyameva ca 19

nidrA kaSAyadantena hqcchoSaH kArfyameva ca 19

िद्र ?ा कषायदन्तेन हृच्छोषः कार्श्यमेव च १९

िद्रा कषायदन्तेन हृच्छोषः कार्श्यमेव च १९


22498

=*{ opet;" ÉxrIWSy Élç;t( s;rflTvc"

kSaudra ?opetAH firISasya lihyAt sAraphalatvacaH

kSaudro petAH firISasya lihyAt sAraphalatvacaH

क्षौद्र ?ोपेताः शिरीषस्य लिह्यात् सारफलत्वचः

क्षौद्रो पेताः शिरीषस्य लिह्यात् सारफलत्वचः


22534

ÉnãKv;Qy cwW;' Kv;qSy ctuqo|Œx pun.Rvet(

niSkvAthya caiSAM kvAthasya caturthoM'fa punarbhavet

niSkvAthya caiSAM kvAthasya caturthO'fa punarbhavet

निष्क्वाथ्य चैषां क्वाथस्य चतुर्थोंऽश पुनर्भवेत्

निष्क्वाथ्य चैषां क्वाथस्य चतुर्थॐऽश पुनर्भवेत्


22745

tu<@á©ân;." sWRÉpko vLguÉl xMbukStq; 16

tuNDazgini?bhaH sarSapiko valguli fambukastathA 16

tuNDazginiA!bhaH sarSapiko valguli fambukastathA 16

तुण्डङ्गिनि?भः सर्षपिको वल्गुलि शम्बुकस्तथा १६

तुण्डङ्गिनिआ!भः सर्षपिको वल्गुलि शम्बुकस्तथा १६


22825

mxk;"s;mu{ " párm<@lo hâStmxk" Õã," p;vRtIy ”it p twdR·Sy

mafakAHsAmudra ?H parimaNDalo hastimafakaH kqSNaH pArvatIya iti paxca tairdaSTasya

mafakAHsAmudra H! parimaNDalo hastimafakaH kqSNaH pArvatIya iti paxca tairdaSTasya

मशकाःसामुद्र ?ः परिमण्डलो हस्तिमशकः कृष्णः पार्वतीय इति पञ्च तैर्दष्टस्य

मशकाःसामुद्र ः! परिमण्डलो हस्तिमशकः कृष्णः पार्वतीय इति पञ्च तैर्दष्टस्य


23009

} yhe, t¶xRytIh åp' ÉvW' ctuqeRŒhÉn kopmeit

tr?yaheNa taddarfayatIha rUpaM viSaM caturthe'hani kopameti

tr! yaheNa taddarfayatIha rUpaM viSaM caturthe'hani kopameti

त्र्?यहेण तद्दर्शयतीह रूपं विषं चतुर्थेऽहनि कोपमेति

त्र्! यहेण तद्दर्शयतीह रूपं विषं चतुर्थेऽहनि कोपमेति


23191

tO

tqNmUrcchAfvAsahqdra ?ogahikkAkAsAH syurucchritAH 126

tqNmUrcchAfvAsahqdro gahikkAkAsAH syurucchritAH 126

तृण्मूर्च्छाश्वासहृद्र ?ोगहिक्काकासाः स्युरुच्छ्रिताः १२६

तृण्मूर्च्छाश्वासहृद्रो गहिक्काकासाः स्युरुच्छ्रिताः १२६


23213

s;árv;' m/ukù { ;=;' pySy;' =Irmor$m(

sArivAM madhukaM dra ?AkSAM payasyAM kSIramoraTam

sArivAM madhukaM drA kSAM payasyAM kSIramoraTam

सारिवां मधुकं द्र ?ाक्षां पयस्यां क्षीरमोरटम्

सारिवां मधुकं द्रा क्षां पयस्यां क्षीरमोरटम्


23612

xUn' yÃTmR büÉ." sU+mw¾Xz{ w" smâNvtm(

fUnaM yadvartma bahubhiH sUkSmaifchidrai ?H samanvitam

fUnaM yadvartma bahubhiH sUkSmaifchidrai H! samanvitam

शूनं यद्वर्त्म बहुभिः सूक्ष्मैश्छिद्रै ?ः समन्वितम्

शूनं यद्वर्त्म बहुभिः सूक्ष्मैश्छिद्रै ः! समन्वितम्


23676

§;v' §veduã,mtIv ¨kª c tt( sv[,' xu£áKlâmud;hr²Nt 4

srAvaM sraveduSNamatIva ruk ca tat savraNaM fukraklimi?dAharanti 4

srAvaM sraveduSNamatIva ruk ca tat savraNaM fukraklimiu!dAharanti 4

स्रावं स्रवेदुष्णमतीव रुक् च तत् सव्रणं शुक्रक्लिमि?दाहरन्ति ४

स्रावं स्रवेदुष्णमतीव रुक् च तत् सव्रणं शुक्रक्लिमिउ!दाहरन्ति ४


23892

cN{ ;idTy* sn=];vNtár=e c Év´ut"

candra ?Adityau sanakSatrAvantarikSe ca vidyutaH

candrA dityau sanakSatrAvantarikSe ca vidyutaH

चन्द्र ?ादित्यौ सनक्षत्रावन्तरिक्षे च विद्युतः

चन्द्रा दित्यौ सनक्षत्रावन्तरिक्षे च विद्युतः


23964

yo îSvj;@äoáTyoânkÚl;N/t; c gM.Irs'D; c tqwv ëi·"

yo hrasvajADyotyi?nikulAndhatA ca gambhIrasaMjxA ca tathaiva dqSTiH

yo hrasvajADyotyio!nikulAndhatA ca gambhIrasaMjxA ca tathaiva dqSTiH

यो ह्रस्वजाड्योत्यि?निकुलान्धता च गम्भीरसंज्ञा च तथैव दृष्टिः

यो ह्रस्वजाड्योत्यिओ!निकुलान्धता च गम्भीरसंज्ञा च तथैव दृष्टिः


23972

ár;]* s xIt;nugOhItëi·" Épÿ;Lp.;v;dÉp t;Én pXyet(â

ri?trau sa fItAnugqhItadqSTiH pittAlpabhAvAdapi tAni pafyet

riA!trau sa fItAnugqhItadqSTiH pittAlpabhAvAdapi tAni pafyeti!

रि?त्रौ स शीतानुगृहीतदृष्टिः पित्ताल्पभावादपि तानि पश्येत्

रिआ!त्रौ स शीतानुगृहीतदृष्टिः पित्ताल्पभावादपि तानि पश्येति!


23974

tq; nr" XleãmÉvdG/ëi·St;Nyev xuKl;Én ih mNyte tu 37

?tithA naraH fleSmavidagdhadqSTistAnyeva fuklAni hi manyate tu 37

tathA naraH fleSmavidagdhadqSTistAnyeva fuklAni hi manyate tu 37

?तिथा नरः श्लेष्मविदग्धदृष्टिस्तान्येव शुक्लानि हि मन्यते तु ३७

था नरः श्लेष्मविदग्धदृष्टिस्तान्येव शुक्लानि हि मन्यते तु ३७


24019

yqov;c .gv;n( /NvNtár" ásuÅut;yâ2

yathovAca bhagavAn dhanvantariH si?frutAya2

yathovAca bhagavAn dhanvantariH siu!frutAyai!2

यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः सि?श्रुताय

यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः सिउ!श्रुतायै!


24021

W$(s¢ityeRŒÉ.iht; Vy;/yo n;ml=,w"

?SiTsaptatirye'bhihitA vyAdhayo nAmalakSaNaiH

SaTsaptatirye'bhihitA vyAdhayo nAmalakSaNaiH

?षिट्सप्ततिर्येऽभिहिता व्याधयो नामलक्षणैः

ट्सप्ततिर्येऽभिहिता व्याधयो नामलक्षणैः


24094

tq; copár .ÿ_Sy sipR"p;n'áneâp[xSyte 8

tathA copari bhaktasya sarpiHpAnaMni?prifasyate 8

tathA copari bhaktasya sarpiHpAnaMnie!prifasyate 8

तथा चोपरि भक्तस्य सर्पिःपानंनि?प्रिशस्यते ८

तथा चोपरि भक्तस्य सर्पिःपानंनिए!प्रिशस्यते ८


24179

guN{ ;' x;Él xwvl' xwl.ed' d;vIRmel;muTpl' ro/[m.[m(

gundra ?AM fAli faivalaM failabhedaM dArvImelAmutpalaM rodhramabhram

gundrA M! fAli faivalaM failabhedaM dArvImelAmutpalaM rodhramabhram

गुन्द्र ?ां शालि शैवलं शैलभेदं दार्वीमेलामुत्पलं रोध्रमभ्रम्

गुन्द्रा ं! शालि शैवलं शैलभेदं दार्वीमेलामुत्पलं रोध्रमभ्रम्


24183

{ ;=;' =*{ ' cNdn' yi·k;×' yoiWT=Ir' r;} ynNte c Ép‚;

dra ?AkSAM kSaudraM candanaM yaSTikAhvaM yoSitkSIraM rA tr?yanante ca piSTvA

drA kSAM kSaudraM candanaM yaSTikAhvaM yoSitkSIraM rAtr! yanante ca piSTvA

द्र ?ाक्षां क्षौद्रं चन्दनं यष्टिकाह्वं योषित्क्षीरं रा त्र्?यनन्ते च पिष्ट्वा

द्रा क्षां क्षौद्रं चन्दनं यष्टिकाह्वं योषित्क्षीरं रात्र्! यनन्ते च पिष्ट्वा


24189

É£y;" sv;R" ÉpÿhyR" p[xSt;S} yh;°o?v| =IrsipR’ nSym( 6

kriyAH sarvAH pittaharyaH prafastA str?yahAccordhvaM kSIrasarpifca nasyam 6

kriyAH sarvAH pittaharyaH prafastAstr! yahAccordhvaM kSIrasarpifca nasyam 6

क्रियाः सर्वाः पित्तहर्यः प्रशस्ता स्त्र्?यहाच्चोर्ध्वं क्षीरसर्पिश्च नस्यम् ६

क्रियाः सर्वाः पित्तहर्यः प्रशस्तास्त्र्! यहाच्चोर्ध्वं क्षीरसर्पिश्च नस्यम् ६


24201

yoiWTStNy' x;tkÚM.' Év`O·' =*{ opet' k“ùxukù c;Ép puãpm( 9

yoSitstanyaM fAtakumbhaM vighqSTaM kSaudra ?opetaM kaiMfukaM cApi puSpam 9

yoSitstanyaM fAtakumbhaM vighqSTaM kSaudro petaM kaiMfukaM cApi puSpam 9

योषित्स्तन्यं शातकुम्भं विघृष्टं क्षौद्र ?ोपेतं कैंशुकं चापि पुष्पम् ९

योषित्स्तन्यं शातकुम्भं विघृष्टं क्षौद्रो पेतं कैंशुकं चापि पुष्पम् ९


24203

ro/[' { ;=;' xkœr;muTpl' c n;y;R" =Ire yi·k;×' vc;' c

rodhraM dra ?AkSAM farkarAmutpalaM ca nAryAH kSIre yaSTikAhvaM vacAM ca

rodhraM drA kSAM farkarAmutpalaM ca nAryAH kSIre yaSTikAhvaM vacAM ca

रोध्रं द्र ?ाक्षां शर्करामुत्पलं च नार्याः क्षीरे यष्टिकाह्वं वचां च

रोध्रं द्रा क्षां शर्करामुत्पलं च नार्याः क्षीरे यष्टिकाह्वं वचां च


24209

yoiWTStNye Sq;Épt' yi·k;×' ro/[' { ;=;' xkœr;muTpl' c 11

yoSitstanye sthApitaM yaSTikAhvaM rodhraM dra ?AkSAM farkarAmutpalaM ca 11

yoSitstanye sthApitaM yaSTikAhvaM rodhraM drA kSAM farkarAmutpalaM ca 11

योषित्स्तन्ये स्थापितं यष्टिकाह्वं रोध्रं द्र ?ाक्षां शर्करामुत्पलं च ११

योषित्स्तन्ये स्थापितं यष्टिकाह्वं रोध्रं द्रा क्षां शर्करामुत्पलं च ११


24244

} yh;TT[yh;°;PyptpR,;Nte p[;tStyoâStÿ_`Ot' p[xStm( 4

tr?yahAtt?yahAccApyapatarpaNAnte prAtastayostiktaghqtaM prafastam 4

tr! yahAttryahAccApyapatarpaNAnte prAtastayostiktaghqtaM prafastam 4

त्र्?यहात्त्?यहाच्चाप्यपतर्पणान्ते प्रातस्तयोस्तिक्तघृतं प्रशस्तम् ४

त्र्! यहात्त्र्यहाच्चाप्यपतर्पणान्ते प्रातस्तयोस्तिक्तघृतं प्रशस्तम् ४


24254

Ép·wjRlen;ïnvtRy" Syu" pQy;hár{ ;m/uk;ïnwv;R

piSTairjalenAxjanavartayaH syuH pathyAharidra ?AmadhukAxjanairvA

piSTairjalenAxjanavartayaH syuH pathyAharidrA madhukAxjanairvA

पिष्टैर्जलेनाञ्जनवर्तयः स्युः पथ्याहरिद्र ?ामधुकाञ्जनैर्वा

पिष्टैर्जलेनाञ्जनवर्तयः स्युः पथ्याहरिद्रा मधुकाञ्जनैर्वा


24256

]I

trINyUSaNAni triphalA haridra ?A viDazgasArafca samAni ca syuH 7

trINyUSaNAni triphalA haridrA viDazgasArafca samAni ca syuH 7

त्रीण्यूषणानि त्रिफला हरिद्र ?ा विडङ्गसारश्च समानि च स्युः ७

त्रीण्यूषणानि त्रिफला हरिद्रा विडङ्गसारश्च समानि च स्युः ७


24286

v;t;RkÉxÉG[vN{ sur;p$olÉkr;titÿ_;mlk¡fleWu

vArtAkafig?ivandra surApaTolakirAtatiktAmalakIphaleSu

vArtAkafigrvindra surApaTolakirAtatiktAmalakIphaleSu

वार्ताकशिग्?िवन्द्र सुरापटोलकिराततिक्तामलकीफलेषु

वार्ताकशिग्र्विन्द्र सुरापटोलकिराततिक्तामलकीफलेषु


24288

k;sIss;mu{ rs;ïn;Én j;Ty;Stq; =;ákoârkmev c;Ép 15

kAsIsasAmudra rasAxjanAni jAtyAstathA kSAki?rikameva cApi 15

kAsIsasAmudra rasAxjanAni jAtyAstathA kSAkio!rikameva cApi 15

कासीससामुद्र रसाञ्जनानि जात्यास्तथा क्षाकि?रिकमेव चापि १५

कासीससामुद्र रसाञ्जनानि जात्यास्तथा क्षाकिओ!रिकमेव चापि १५


24296

sê©ver' surd;¨ muSt' ÉsN/up[.UásUât' mukÚl;Én j;Ty;" 17

safqzgaveraM suradAru mustaM sindhuprabhUsi?tiM mukulAni jAtyAH 17

safqzgaveraM suradAru mustaM sindhuprabhUsiU!tiM mukulAni jAtyAH 17

सशृङ्गवेरं सुरदारु मुस्तं सिन्धुप्रभूसि?तिं मुकुलानि जात्याः १७

सशृङ्गवेरं सुरदारु मुस्तं सिन्धुप्रभूसिऊ!तिं मुकुलानि जात्याः १७


24385

Ést;m/ukk$(v©mStu=*{ ;MlswN/vw" 20

sitAmadhukakaTvazgamastukSaudra ?AmlasaindhavaiH 20

sitAmadhukakaTvazgamastukSaudrA mlasaindhavaiH 20

सितामधुककट्वङ्गमस्तुक्षौद्र ?ाम्लसैन्धवैः २०

सितामधुककट्वङ्गमस्तुक्षौद्रा म्लसैन्धवैः २०


24393

xÄ=*{ Ést;yuÿ_" s;mu{ " fƒn Ev v; 22

fazkhakSaudra sitAyuktaH sAmudra ?H phena eva vA 22

fazkhakSaudra sitAyuktaH sAmudra H! phena eva vA 22

शङ्खक्षौद्र सितायुक्तः सामुद्र ?ः फेन एव वा २२

शङ्खक्षौद्र सितायुक्तः सामुद्र ः! फेन एव वा २२


24427

xÄkol;âSqktk{ ;=;m/ukm;É=k“"

fazkhakolAsthikatakadra ?AkSAmadhukamAkSikaiH

fazkhakolAsthikatakadrA kSAmadhukamAkSikaiH

शङ्खकोलास्थिकतकद्र ?ाक्षामधुकमाक्षिकैः

शङ्खकोलास्थिकतकद्रा क्षामधुकमाक्षिकैः


24437

Éb.Itk;âSqmÆ; v; s=*{ " xu£n;xn" 33

bibhItakAsthimajjA vA sakSaudra ?H fukranAfanaH 33

bibhItakAsthimajjA vA sakSaudra H! fukranAfanaH 33

बिभीतकास्थिमज्जा वा सक्षौद्र ?ः शुक्रनाशनः ३३

बिभीतकास्थिमज्जा वा सक्षौद्र ः! शुक्रनाशनः ३३


24439

xÄxuÉÿ_m/u{ ;=;m/ukù ktk;Én c

fazkhafuktimadhudra ?AkSAmadhukaM katakAni ca

fazkhafuktimadhudrA kSAmadhukaM katakAni ca

शङ्खशुक्तिमधुद्र ?ाक्षामधुकं कतकानि च

शङ्खशुक्तिमधुद्रा क्षामधुकं कतकानि च


24483

Ett( Ép·' ne]p;kƒŒïn;q| =*{ opet' ÉnÉvRxûÖ p[yoJym( 44

etat piSTaM netrapAke'xjanArthaM kSaudra ?opetaM nirvifazkaM prayojyam 44

etat piSTaM netrapAke'xjanArthaM kSaudro petaM nirvifazkaM prayojyam 44

एतत् पिष्टं नेत्रपाकेऽञ्जनार्थं क्षौद्र ?ोपेतं निर्विशङ्कं प्रयोज्यम् ४४

एतत् पिष्टं नेत्रपाकेऽञ्जनार्थं क्षौद्रो पेतं निर्विशङ्कं प्रयोज्यम् ४४


24491

=*{ ;âNvtwreÉ.rqopyuHJy;dNyÿu t;m[;yscU,Ryuÿ_“" 46

kSaudra ?AnvitairebhirathopayuxjyAdanyattu tAmrAyasacUrNayuktaiH 46

kSaudrA nvitairebhirathopayuxjyAdanyattu tAmrAyasacUrNayuktaiH 46

क्षौद्र ?ान्वितैरेभिरथोपयुञ्ज्यादन्यत्तु ताम्रायसचूर्णयुक्तैः ४६

क्षौद्रा न्वितैरेभिरथोपयुञ्ज्यादन्यत्तु ताम्रायसचूर्णयुक्तैः ४६


24497

muSt;hár{ ;m/ukip[y›±guÉsõ;qRro/[oTpls;árv;É.

mustAharidra ?AmadhukapriyazgusiddhArtharodhrotpalasArivAbhi

mustAharidrA madhukapriyazgusiddhArtharodhrotpalasArivAbhi

मुस्ताहरिद्र ?ामधुकप्रियङ्गुसिद्धार्थरोध्रोत्पलसारिवाभि

मुस्ताहरिद्रा मधुकप्रियङ्गुसिद्धार्थरोध्रोत्पलसारिवाभि


24546

âSv¥' mno×;k;sIsVyoW;{ ;RïnswN/vw"

svinnaM manohvAkAsIsavyoSAdra ?A?xjanasaindhavaiH

svinnaM manohvAkAsIsavyoSAdrA rxja!nasaindhavaiH

स्विन्नं मनोह्वाकासीसव्योषाद्र ?ा?ञ्जनसैन्धवैः

स्विन्नं मनोह्वाकासीसव्योषाद्रा र्ञ्ज!नसैन्धवैः


24552

Sved;vpI@p[.OtI'S} yh;dU?v| p[yojyet( 8

svedAvapIDaprabhqtIM str?yahAdUrdhvaM prayojayet 8

svedAvapIDaprabhqtIMstr! yahAdUrdhvaM prayojayet 8

स्वेदावपीडप्रभृतीं स्त्र्?यहादूर्ध्वं प्रयोजयेत् ८

स्वेदावपीडप्रभृतींस्त्र्! यहादूर्ध्वं प्रयोजयेत् ८


24605

SvedÉyTv; Ébsg[âNq' Éz{ ;

svedayitvA bisagranthiM chidra ?ANyasya nirAfayam

svedayitvA bisagranthiM chidrA Nyasya nirAfayam

स्वेदयित्वा बिसग्रन्थिं छिद्र ?ाण्यस्य निराशयम्

स्वेदयित्वा बिसग्रन्थिं छिद्रा ण्यस्य निराशयम्


24621

Éxlwl;ntÉsN/UTqw" s=*{ w" p[its;ryet(

filailAnatasindhUtthaiH sakSaudrai ?H pratisArayet

filailAnatasindhUtthaiH sakSaudrai H! pratisArayet

शिलैलानतसिन्धूत्थैः सक्षौद्रै ?ः प्रतिसारयेत्

शिलैलानतसिन्धूत्थैः सक्षौद्रै ः! प्रतिसारयेत्


24698

} yh;NmuKTv; krSved' dæv; xo/nm;cret(

tr?yahAnmuktvA karasvedaM dattvA fodhanamAcaret

tr! yahAnmuktvA karasvedaM dattvA fodhanamAcaret

त्र्?यहान्मुक्त्वा करस्वेदं दत्त्वा शोधनमाचरेत्

त्र्! यहान्मुक्त्वा करस्वेदं दत्त्वा शोधनमाचरेत्


24860

Ép‚; =*{ ;Jys'yuÿ_ù p[yoJymqv;Œïnm(

piSTvA kSaudra ?AjyasaMyuktaM prayojyamathavA'xjanam

piSTvA kSaudrA jyasaMyuktaM prayojyamathavA'xjanam

पिष्ट्वा क्षौद्र ?ाज्यसंयुक्तं प्रयोज्यमथवाऽञ्जनम्

पिष्ट्वा क्षौद्रा ज्यसंयुक्तं प्रयोज्यमथवाऽञ्जनम्


24864

guÉ@k;ïnmetÃ; idnr;} yN/yoihRtm(

guDikAxjanametadvA dinarA tr?yandhayorhitam

guDikAxjanametadvA dinarAtr! yandhayorhitam

गुडिकाञ्जनमेतद्वा दिनरा त्र्?यन्धयोर्हितम्

गुडिकाञ्जनमेतद्वा दिनरात्र्! यन्धयोर्हितम्


24872

kËmRÉpÿen mitm;n( .;vye{ *ihten v;

kUrmapittena matimAn bhAvayedra ?auhitena vA

kUrmapittena matimAn bhAvayedrau hitena vA

कूर्मपित्तेन मतिमान् भावयेद्र ?ौहितेन वा

कूर्मपित्तेन मतिमान् भावयेद्रौ हितेन वा


24896

=u{ ;ïn' rsen;Ny´ÕtS]wfleŒÉp v;

kSudra ?AxjanaM rasenAnyadyakqtastraiphale'pi vA

kSudrA xjanaM rasenAnyadyakqtastraiphale'pi vA

क्षुद्र ?ाञ्जनं रसेनान्यद्यकृतस्त्रैफलेऽपि वा

क्षुद्रा ञ्जनं रसेनान्यद्यकृतस्त्रैफलेऽपि वा


24906

koxe %idrÉnm;R,e tÃt( =u{ ;ïn' ihtm( 22

kofe khadiranirmANe tadvat kSudra ?AxjanaM hitam 22

kofe khadiranirmANe tadvat kSudrA xjanaM hitam 22

कोशे खदिरनिर्माणे तद्वत् क्षुद्र ?ाञ्जनं हितम् २२

कोशे खदिरनिर्माणे तद्वत् क्षुद्रा ञ्जनं हितम् २२


24924

ndIjÉxMbIi]k$UNyq;ïn' mn"Éxl; ü c Énxe yáxâÕív;m(

nadIjafimbItrikaTUnyathAxjanaM manaHfilA dve ca nife yafikidgavAm

nadIjafimbItrikaTUnyathAxjanaM manaHfilA dve ca nife yafikiq!dgavAm

नदीजशिम्बीत्रिकटून्यथाञ्जनं मनःशिला द्वे च निशे यशिकिद्गवाम्

नदीजशिम्बीत्रिकटून्यथाञ्जनं मनःशिला द्वे च निशे यशिकिऋ!द्गवाम्


24972

rs;ïn=*{ Ést;mn"Éxl;" =u{ ;ïn' tNm/ukƒn s'yutm(

rasAxjanakSaudra sitAmanaHfilAH kSudra ?AxjanaM tanmadhukena saMyutam

rasAxjanakSaudra sitAmanaHfilAH kSudrA xjanaM tanmadhukena saMyutam

रसाञ्जनक्षौद्र सितामनःशिलाः क्षुद्र ?ाञ्जनं तन्मधुकेन संयुतम्

रसाञ्जनक्षौद्र सितामनःशिलाः क्षुद्रा ञ्जनं तन्मधुकेन संयुतम्


24986

vnSpitKv;qÉvp;Éct' `Ot' iht' hár{ ;nlde c tpR,m( 42

vanaspatikvAthavipAcitaM ghqtaM hitaM haridra ?Analade ca tarpaNam 42

vanaspatikvAthavipAcitaM ghqtaM hitaM haridrA nalade ca tarpaNam 42

वनस्पतिक्वाथविपाचितं घृतं हितं हरिद्र ?ानलदे च तर्पणम् ४२

वनस्पतिक्वाथविपाचितं घृतं हितं हरिद्रा नलदे च तर्पणम् ४२


24990

mn"Éxl;} yUW,xÄm;É=k“" sÉsN/uk;sIsrs;ïnw" É£y;" 43

manaHfilA tr?yUSaNafazkhamAkSikaiH sasindhukAsIsarasAxjanaiH kriyAH 43

manaHfilAtr! yUSaNafazkhamAkSikaiH sasindhukAsIsarasAxjanaiH kriyAH 43

मनःशिला त्र्?यूषणशङ्खमाक्षिकैः ससिन्धुकासीसरसाञ्जनैः क्रियाः ४३

मनःशिलात्र्! यूषणशङ्खमाक्षिकैः ससिन्धुकासीसरसाञ्जनैः क्रियाः ४३


25022

x;k;Én ÉxG[v;tRgl;Én cwv iht;Én ë·e`ORts;É/t;Én 51

fAkAni fig?vArtagalAni caiva hitAni dqSTerghqtasAdhitAni 51

fAkAni figrvArtagalAni caiva hitAni dqSTerghqtasAdhitAni 51

शाकानि शिग्?वार्तगलानि चैव हितानि दृष्टेर्घृतसाधितानि ५१

शाकानि शिग्र्वार्तगलानि चैव हितानि दृष्टेर्घृतसाधितानि ५१


25078

áEv' TvxKye ÉnhRtu| doWe p[Ty;gteŒÉp v; 65

?ivaM tvafakye nirhartuM doSe pratyAgate'pi vA 65

i!evaM tvafakye nirhartuM doSe pratyAgate'pi vA 65

?िवं त्वशक्ये निर्हर्तुं दोषे प्रत्यागतेऽपि वा ६५

इ!एवं त्वशक्ये निर्हर्तुं दोषे प्रत्यागतेऽपि वा ६५


25092

} yh;t( } yh;° /;vet kW;ywrÉnl;phw"

tr?yahAt tr?yahAcca dhAveta kaSAyairanilApahaiH

tr! yahAt tr! yahAcca dhAveta kaSAyairanilApahaiH

त्र्?यहात् त्र्?यहाच्च धावेत कषायैरनिलापहैः

त्र्! यहात् त्र्! यहाच्च धावेत कषायैरनिलापहैः


25094

v;yo.Ry;t( } yh;dU?v| SvedyedÉ= pUvRvt( 69

vAyorbhayAt tr?yahAdUrdhvaM svedayedakSi pUrvavat 69

vAyorbhayAt tr! yahAdUrdhvaM svedayedakSi pUrvavat 69

वायोर्भयात् त्र्?यहादूर्ध्वं स्वेदयेदक्षि पूर्ववत् ६९

वायोर्भयात् त्र्! यहादूर्ध्वं स्वेदयेदक्षि पूर्ववत् ६९


25180

{ ;=;m/ukkÚÏwv;R tÃt( swN/vs'yutw"

dra ?AkSAmadhukakuSThairvA tadvat saindhavasaMyutaiH

drA kSAmadhukakuSThairvA tadvat saindhavasaMyutaiH

द्र ?ाक्षामधुककुष्ठैर्वा तद्वत् सैन्धवसंयुतैः

द्रा क्षामधुककुष्ठैर्वा तद्वत् सैन्धवसंयुतैः


25186

m/ukoTplkÚÏwv;R { ;=;l;=;Ést;yutw"

madhukotpalakuSThairvA dra ?AkSAlAkSAsitAyutaiH

madhukotpalakuSThairvA drA kSAlAkSAsitAyutaiH

मधुकोत्पलकुष्ठैर्वा द्र ?ाक्षालाक्षासितायुतैः

मधुकोत्पलकुष्ठैर्वा द्रा क्षालाक्षासितायुतैः


25269

Ek;h' v; } yh' v;ŒÉp p;h' ceãyte prm(

ekAhaM vA tr?yahaM vA'pi paxcAhaM ceSyate param

ekAhaM vA tr! yahaM vA'pi paxcAhaM ceSyate param

एकाहं वा त्र्?यहं वाऽपि पञ्चाहं चेष्यते परम्

एकाहं वा त्र्! यहं वाऽपि पञ्चाहं चेष्यते परम्


25333

Ek;h' v; Ãyh' v;ŒÉp } yh' v;ŒPyvc;r,m(

ekAhaM vA dvayahaM vA'pi tr?yahaM vA'pyavacAraNam

ekAhaM vA dvayahaM vA'pi tr! yahaM vA'pyavacAraNam

एकाहं वा द्वयहं वाऽपि त्र्?यहं वाऽप्यवचारणम्

एकाहं वा द्वयहं वाऽपि त्र्! यहं वाऽप्यवचारणम्


25361

ák;XmrIkÚmudwr<@pɵnIkdlI.vw" â

ki?fmarIkumudairaNDapadminIkadalIbhavaiH

kiA!fmarIkumudairaNDapadminIkadalIbhavaiH i!

कि?श्मरीकुमुदैरण्डपद्मिनीकदलीभवैः

किआ!श्मरीकुमुदैरण्डपद्मिनीकदलीभवैः इ!


25363

mOd;vÉl¢m©;rw" %;idrwrbkËlyet( 35

?mi?dAvaliptamazgAraiH khAdirairabakUlayet 35

mqdAvaliptamazgAraiH khAdirairabakUlayet 35

?मि?दावलिप्तमङ्गारैः खादिरैरबकूलयेत् ३५

मृदावलिप्तमङ्गारैः खादिरैरबकूलयेत् ३५


25501

Én{ ;=ye É£y;xÉÿ_' p[v;te ëGbl=ym(

nidra ?AkSaye kriyAfaktiM pravAte dqgbalakSayam

nidrA kSaye kriyAfaktiM pravAte dqgbalakSayam

िद्र ?ाक्षये क्रियाशक्तिं प्रवाते दृग्बलक्षयम्

िद्रा क्षये क्रियाशक्तिं प्रवाते दृग्बलक्षयम्


25553

pu$p;kÉ£y;´;su É£y;SveWwák“âv kLpn;

puTapAkakriyAdyAsu kriyAsveSaiki?vi kalpanA

puTapAkakriyAdyAsu kriyAsveSaikiai!vi kalpanA

पुटपाकक्रियाद्यासु क्रियास्वेषैकि?वि कल्पना

पुटपाकक्रियाद्यासु क्रियास्वेषैकिऐ!वि कल्पना


25557

ë·ebRlÉvvOd­?äq| y;Pyrog=y;y c

dqSTerbalavivqddh?rthaM yApyarogakSayAya ca

dqSTerbalavivqrddhythaM yApyarogakSayAya ca

दृष्टेर्बलविवृद्ध्?र्थं याप्यरोगक्षयाय च

दृष्टेर्बलविवृर्द्ध्य्थं याप्यरोगक्षयाय च


25575

{ ;=;rse=ui]fl;rseWu suihmeWu c 88

dra ?AkSArasekSutriphalAraseSu suhimeSu ca 88

drA kSArasekSutriphalAraseSu suhimeSu ca 88

द्र ?ाक्षारसेक्षुत्रिफलारसेषु सुहिमेषु च ८८

द्रा क्षारसेक्षुत्रिफलारसेषु सुहिमेषु च ८८


25613

Etº{ ody' n;m sdwv;hRit .UÉmp" 97

etadbhadra ?odayaM nAma sadaivArhati bhUmipaH 97

etadbhadro dayaM nAma sadaivArhati bhUmipaH 97

एतद्भद्र ?ोदयं नाम सदैवार्हति भूमिपः ९७

एतद्भद्रो दयं नाम सदैवार्हति भूमिपः ९७


25692

=*{ ;yutw’ k$uÉ." p[its;ryeÿu m;tu" ÉxxorÉ.iht' c ÉvÉ/' Évd?y;t( 10

kSaudra ?Ayutaifca kaTubhiH pratisArayettu mAtuH fiforabhihitaM ca vidhiM vidadhyAt 10

kSaudrA yutaifca kaTubhiH pratisArayettu mAtuH fiforabhihitaM ca vidhiM vidadhyAt 10

क्षौद्र ?ायुतैश्च कटुभिः प्रतिसारयेत्तु मातुः शिशोरभिहितं च विधिं विदध्यात् १०

क्षौद्रा युतैश्च कटुभिः प्रतिसारयेत्तु मातुः शिशोरभिहितं च विधिं विदध्यात् १०


25700

jMBv;m[/;} y,udlw" pár/;vn;q| k;y| kW;ymvsecnmev c;Ép

jambvAmradhA tr?yaNudalaiH paridhAvanArthaM kAryaM kaSAyamavasecanameva cApi

jambvAmradhAtr! yaNudalaiH paridhAvanArthaM kAryaM kaSAyamavasecanameva cApi

जम्ब्वाम्रधा त्र्?यणुदलैः परिधावनार्थं कार्यं कषायमवसेचनमेव चापि

जम्ब्वाम्रधात्र्! यणुदलैः परिधावनार्थं कार्यं कषायमवसेचनमेव चापि


26087

p[.[Xyte n;Éskywv y’ s;N{ o ÉvdG/o lv," kfStu 13

prabhrafyate nAsikayaiva yafca sAndra ?o vidagdho lavaNaH kaphastu 13

prabhrafyate nAsikayaiva yafca sAndro vidagdho lavaNaH kaphastu 13

प्रभ्रश्यते नासिकयैव यश्च सान्द्र ?ो विदग्धो लवणः कफस्तु १३

प्रभ्रश्यते नासिकयैव यश्च सान्द्रो विदग्धो लवणः कफस्तु १३


26202

ÕxoŒitp;<@Ÿ" sNt¢o .veÿOã,;ÉnáÉ.âpIÉ@t"

kqfo'tipANDuH santapto bhavettqSNAni?ibhipi?DitaH

kqfo'tipANDuH santapto bhavettqSNAnii!bhipiI!DitaH

कृशोऽतिपाण्डुः सन्तप्तो भवेत्तृष्णानि?िभिपि?डितः

कृशोऽतिपाण्डुः सन्तप्तो भवेत्तृष्णानिइ!भिपिई!डितः


26286

{ ;=;m/UÉlk;gojIÅIp,IRm/uk“Stq;

dra ?AkSAmadhUlikAgojIfrIparNImadhukaistathA

drA kSAmadhUlikAgojIfrIparNImadhukaistathA

द्र ?ाक्षामधूलिकागोजीश्रीपर्णीमधुकैस्तथा

द्रा क्षामधूलिकागोजीश्रीपर्णीमधुकैस्तथा


26302

et;mUl' sd;.{ ;' vW;R.U' c;] s'hret(

fvetAmUlaM sadAbhadra ?AM varSAbhUM cAtra saMharet

fvetAmUlaM sadAbhadrA M! varSAbhUM cAtra saMharet

श्वेतामूलं सदाभद्र ?ां वर्षाभूं चात्र संहरेत्

श्वेतामूलं सदाभद्रा ं! वर्षाभूं चात्र संहरेत्


26599

”it ÉvStrto ëáidâ·;" sl=,ÉcÉkâTst;" 45

iti vistarato dq?idiSTi?H salakSaNacikitsitAH 45

iti vistarato dqi!diSTiAH! salakSaNacikitsitAH 45

इति विस्तरतो दृ?िदिष्टि?ः सलक्षणचिकित्सिताः ४५

इति विस्तरतो दृइ!दिष्टिआः! सलक्षणचिकित्सिताः ४५


26698

áp[qmoŒ?y;y" a;idt"â s¢Év'xoŒ?y;y" 27

prithamo'dhyAyaH AditaH ?siptaviMfo'dhyAyaH 27

prithamo'dhyAyaH AditaHi! saptaviMfo'dhyAyaH 27

प्रिथमोऽध्यायः आदितः ?सिप्तविंशोऽध्यायः २७

प्रिथमोऽध्यायः आदितःइ! सप्तविंशोऽध्यायः २७


26733

a²º’ g;y} yÉ.m²N]t;É." p[Jv;ln' Vy;úitÉ.’ vöe" 9

adbhifca gAya tr?yabhimantritAbhiH prajvAlanaM vyAhqtibhifca vahneH 9

adbhifca gAyatr! yabhimantritAbhiH prajvAlanaM vyAhqtibhifca vahneH 9

अद्भिश्च गाय त्र्?यभिमन्त्रिताभिः प्रज्वालनं व्याहृतिभिश्च वह्नेः ९

अद्भिश्च गायत्र्! यभिमन्त्रिताभिः प्रज्वालनं व्याहृतिभिश्च वह्नेः ९


26757

iÃtIyoŒ?y;y" a;idtoâ·;Év'xoŒ?y;y" 28

dvitIyo'dhyAyaH AditoSTi?viMfo'dhyAyaH 28

dvitIyo'dhyAyaH AditoSTiA!viMfo'dhyAyaH 28

द्वितीयोऽध्यायः आदितोष्टि?विंशोऽध्यायः २८

द्वितीयोऽध्यायः आदितोष्टिआ!विंशोऽध्यायः २८


26794

”it suÅuts'iht;y;muÿrtN];NtgRte kÚm;rtN]eSkNd;pSm;rp[itWe/o n;m átOtIyoŒ?y;y" a;idt"â Ekoni]'xoŒ?y;y" 29

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kumAratantreskandApasmArapratiSedho nAma ti?tIyo'dhyAyaH AditaH ?ikonatriMfo'dhyAyaH 29

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kumAratantreskandApasmArapratiSedho nAma tiq!tIyo'dhyAyaH AditaHi! ekonatriMfo'dhyAyaH 29

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमारतन्त्रेस्कन्दापस्मारप्रतिषेधो नाम ति?तीयोऽध्यायः आदितः ?िकोनत्रिंशोऽध्यायः २९

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमारतन्त्रेस्कन्दापस्मारप्रतिषेधो नाम तिऋ!तीयोऽध्यायः आदितःइ! एकोनत्रिंशोऽध्यायः २९


26841

áctuqoRŒ?y;y" a;idt"â i]'xoŒ?y;y" 30

citurtho'dhyAyaH AditaH ?itriMfo'dhyAyaH 30

citurtho'dhyAyaH AditaHi! triMfo'dhyAyaH 30

चितुर्थोऽध्यायः आदितः ?ित्रिंशोऽध्यायः ३०

चितुर्थोऽध्यायः आदितःइ! त्रिंशोऽध्यायः ३०


26890

ápmoŒ?y;y" a;idt"â Eki]'xoŒ?y;y" 31

pixcamo'dhyAyaH AditaH ?ikatriMfo'dhyAyaH 31

pixcamo'dhyAyaH AditaHi! ekatriMfo'dhyAyaH 31

पिञ्चमोऽध्यायः आदितः ?िकत्रिंशोऽध्यायः ३१

पिञ्चमोऽध्यायः आदितःइ! एकत्रिंशोऽध्यायः ३१


27012

”it suÅuts'iht;y;muÿrtN];NtgRte kÚm;rtN]e xItpUtn;p[itWe/o n;m áa·moŒ?y;y" a;idt"â ctuâS]'xoŒ?y;y" 34

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kumAratantre fItapUtanApratiSedho nAma ?iSTamo'dhyAyaH AditaH ?citustriMfo'dhyAyaH 34

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kumAratantre fItapUtanApratiSedho nAma i!aSTamo'dhyAyaH AditaHi! catustriMfo'dhyAyaH 34

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमारतन्त्रे शीतपूतनाप्रतिषेधो नाम ?िष्टमोऽध्यायः आदितः ?चितुस्त्रिंशोऽध्यायः ३४

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमारतन्त्रे शीतपूतनाप्रतिषेधो नाम इ!अष्टमोऽध्यायः आदितःइ! चतुस्त्रिंशोऽध्यायः ३४


27049

”it suÅuts'iht;y;muÿrtN];NtgRte kÚm;rtN]e mu%m®<@k;p[itWe/o n;m ánvmoŒ?y;y" a;idt"â pi]'xÿmoŒ?y;y" 35

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kumAratantre mukhamaNDikApratiSedho nAma nivamo'dhyAyaH AditaH ?pixcatriMfattamo'dhyAyaH 35

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kumAratantre mukhamaNDikApratiSedho nAma nivamo'dhyAyaH AditaHi! paxcatriMfattamo'dhyAyaH 35

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमारतन्त्रे मुखमण्डिकाप्रतिषेधो नाम निवमोऽध्यायः आदितः ?पिञ्चत्रिंशत्तमोऽध्यायः ३५

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमारतन्त्रे मुखमण्डिकाप्रतिषेधो नाम निवमोऽध्यायः आदितःइ! पञ्चत्रिंशत्तमोऽध्यायः ३५


27129

b;llIl;/ro yoŒy devo ¨{ ;ɦs'.v"

bAlalIlAdharo yo'ya devo rudra ?AgnisaMbhavaH

bAlalIlAdharo yo'ya devo rudrA gnisaMbhavaH

बाललीलाधरो योऽय देवो रुद्र ?ाग्निसंभवः

बाललीलाधरो योऽय देवो रुद्रा ग्निसंभवः


27286

pUrye{ ;jvO=;idkW;yw’;Ép /;vnm( 25

pUrayedra ?AjavqkSAdikaSAyaifcApi dhAvanam 25

pUrayedrA javqkSAdikaSAyaifcApi dhAvanam 25

पूरयेद्र ?ाजवृक्षादिकषायैश्चापि धावनम् २५

पूरयेद्रा जवृक्षादिकषायैश्चापि धावनम् २५


27292

bOhtIflkLkSy iÃhár{ ;yutSy c

bqhatIphalakalkasya dviharidra ?Ayutasya ca

bqhatIphalakalkasya dviharidrA yutasya ca

बृहतीफलकल्कस्य द्विहरिद्र ?ायुतस्य च

बृहतीफलकल्कस्य द्विहरिद्रा युतस्य च


27432

Én{ ;n;x" =ut" StM.o g;];,;' r*+ymev c 29

nidra ?AnAfaH kSutaH stambho gAtrANAM raukSyameva ca 29

nidrA nAfaH kSutaH stambho gAtrANAM raukSyameva ca 29

िद्र ?ानाशः क्षुतः स्तम्भो गात्राणां रौक्ष्यमेव च २९

िद्रा नाशः क्षुतः स्तम्भो गात्राणां रौक्ष्यमेव च २९


27438

vegStI+,oŒits;r’ Én{ ;LpTv' tq; vÉm"

vegastIkSNo'tisArafca nidra ?AlpatvaM tathA vamiH

vegastIkSNo'tisArafca nidrA lpatvaM tathA vamiH

वेगस्तीक्ष्णोऽतिसारश्च निद्र ?ाल्पत्वं तथा वमिः

वेगस्तीक्ष्णोऽतिसारश्च निद्रा ल्पत्वं तथा वमिः


27454

Én{ ;n;xo .[m" ;sStN{ ; su¢;©t;Œ¨Éc"

nidra ?AnAfo bhramaH fvAsastandra ?A suptAzgatA'ruciH

nidrA nAfo bhramaH fvAsastandrA suptAzgatA'ruciH

िद्र ?ानाशो भ्रमः श्वासस्तन्द्र ?ा सुप्ताङ्गताऽरुचिः

िद्रा नाशो भ्रमः श्वासस्तन्द्रा सुप्ताङ्गताऽरुचिः


27482

Én{ opetmÉ.Ny;s' =I,men' ht*jsm(

nidra ?opetamabhinyAsaM kSINamenaM hataujasam

nidro petamabhinyAsaM kSINamenaM hataujasam

िद्र ?ोपेतमभिन्यासं क्षीणमेनं हतौजसम्

िद्रो पेतमभिन्यासं क्षीणमेनं हतौजसम्


27490

aÉp j;g[t( Svpn( jNtuStN{ ;lu’ p[l;pv;n(

api jAgrat svapan jantustandra ?Alufca pralApavAn

api jAgrat svapan jantustandrA lufca pralApavAn

अपि जाग्रत् स्वपन् जन्तुस्तन्द्र ?ालुश्च प्रलापवान्

अपि जाग्रत् स्वपन् जन्तुस्तन्द्रा लुश्च प्रलापवान्


27508

StwÉmTy' pvR,;' .edo Én{ ; g*rvmev c 48

staimityaM parvaNAM bhedo nidra ?A gauravameva ca 48

staimityaM parvaNAM bhedo nidrA gauravameva ca 48

स्तैमित्यं पर्वणां भेदो निद्र ?ा गौरवमेव च ४८

स्तैमित्यं पर्वणां भेदो निद्रा गौरवमेव च ४८


27514

Él¢;itÿ_;Syt; tN{ ; moh" k;soŒ¨ÉcStOW;

liptAtiktAsyatA tandra ?A mohaH kAso'rucistqSA

liptAtiktAsyatA tandrA mohaH kAso'rucistqSA

लिप्तातिक्तास्यता तन्द्र ?ा मोहः कासोऽरुचिस्तृषा

लिप्तातिक्तास्यता तन्द्रा मोहः कासोऽरुचिस्तृषा


27534

stt;Nye´uãk} y;:yc;tuq;Rn( sp[lepk;n(

satatAnyedyuSka tr?yAkhyacAturthAn sapralepakAn

satatAnyedyuSkatr! yAkhyacAturthAn sapralepakAn

सततान्येद्युष्क त्र्?याख्यचातुर्थान् सप्रलेपकान्

सततान्येद्युष्कत्र्! याख्यचातुर्थान् सप्रलेपकान्


27576

r;} yöo" W$(su k;leWu k¡itRteWu yq; pur; 62

rA tr?yahnoH SaTsu kAleSu kIrtiteSu yathA purA 62

rAtr! yahnoH SaTsu kAleSu kIrtiteSu yathA purA 62

रा त्र्?यह्नोः षट्सु कालेषु कीर्तितेषु यथा पुरा ६२

रात्र्! यह्नोः षट्सु कालेषु कीर्तितेषु यथा पुरा ६२


27618

áv;tenoõUym;nStu yq; pUyeRt s;gr" 72

vi?tenoddhUyamAnastu yathA pUryeta sAgaraH 72

viA!tenoddhUyamAnastu yathA pUryeta sAgaraH 72

वि?तेनोद्धूयमानस्तु यथा पूर्येत सागरः ७२

विआ!तेनोद्धूयमानस्तु यथा पूर्येत सागरः ७२


27640

k;mje ÉcÿÉv.['xStN{ ;ŒlSymrock"

kAmaje cittavibhraMfastandra ?A'lasyamarocakaH

kAmaje cittavibhraMfastandrA 'lasyamarocakaH

कामजे चित्तविभ्रंशस्तन्द्र ?ाऽलस्यमरोचकः

कामजे चित्तविभ्रंशस्तन्द्रा ऽलस्यमरोचकः


27752

bl=yStOW; xoWStN{ ;Én{ ;.[mKlm;" 105

balakSayastqSA foSastandra ?Anidra ?AbhramaklamAH 105

balakSayastqSA foSastandrA nidrA bhramaklamAH 105

बलक्षयस्तृषा शोषस्तन्द्र ?ानिद्र ?ाभ्रमक्लमाः १०५

बलक्षयस्तृषा शोषस्तन्द्रा निद्रा भ्रमक्लमाः १०५


27800

údyoü·n' tN{ ; l;l;§uitrrock" 116

hqdayodveSTanaM tandra ?A lAlAsrutirarocakaH 116

hqdayodveSTanaM tandrA lAlAsrutirarocakaH 116

हृदयोद्वेष्टनं तन्द्र ?ा लालास्रुतिररोचकः ११६

हृदयोद्वेष्टनं तन्द्रा लालास्रुतिररोचकः ११६


27880

¬pv;sÅmÕte =I,'á,eâv;t;É/kƒ Jvre 136

upavAsaframakqte kSINaMNi?vi?tAdhike jvare 136

upavAsaframakqte kSINaMNie!viA!tAdhike jvare 136

उपवासश्रमकृते क्षीणंणि?वि?ताधिके ज्वरे १३६

उपवासश्रमकृते क्षीणंणिए!विआ!ताधिके ज्वरे १३६


27952

s;rs£*Éx²%n" kÚÔÚ$;'âStÉÿr;'árI'âStq; 154

sArasakrauxcafikhinaH kukkuTAMstittirAMri?MstithA 154

sArasakrauxcafikhinaH kukkuTAMstittirAMriIM!stithA 154

सारसक्रौञ्चशिखिनः कुक्कुटांस्तित्तिरांरि?ंस्तिथा १५४

सारसक्रौञ्चशिखिनः कुक्कुटांस्तित्तिरांरिईं!स्तिथा १५४


27962

á˜;n;>y©idv;SvÒxItVy;y;myoiWt"â

sni?nAbhyazgadivAsvapnafItavyAyAmayoSitaH

sniA!nAbhyazgadivAsvapnafItavyAyAmayoSitaHi!

स्नि?नाभ्यङ्गदिवास्वप्नशीतव्यायामयोषितः

स्निआ!नाभ्यङ्गदिवास्वप्नशीतव्यायामयोषितःइ!


27964

kW;ygu¨å=;É, £o/;dIÉn tqwv c 157

?kiSAyagururUkSANi krodhAdIni tathaiva ca 157

kaSAyagururUkSANi krodhAdIni tathaiva ca 157

?किषायगुरुरूक्षाणि क्रोधादीनि तथैव च १५७

षायगुरुरूक्षाणि क्रोधादीनि तथैव च १५७


28010

ÉpPplIs;árv;{ ;=;xtpuãp;hre,uÉ."

pippalIsArivAdra ?AkSAfatapuSpAhareNubhiH

pippalIsArivAdrA kSAfatapuSpAhareNubhiH

पिप्पलीसारिवाद्र ?ाक्षाशतपुष्पाहरेणुभिः

पिप्पलीसारिवाद्रा क्षाशतपुष्पाहरेणुभिः


28026

{ ;=;gu@UcIk;XmyR];ym;,;" ss;árv;"

dra ?AkSAguDUcIkAfmaryatrAyamANAH sasArivAH

drA kSAguDUcIkAfmaryatrAyamANAH sasArivAH

द्र ?ाक्षागुडूचीकाश्मर्यत्रायमाणाः ससारिवाः

द्रा क्षागुडूचीकाश्मर्यत्रायमाणाः ससारिवाः


28050

{ ;=;rGv/yo’;Ép k;XmyRSy;qv; pun"

dra ?AkSAragvadhayofcApi kAfmaryasyAthavA punaH

drA kSAragvadhayofcApi kAfmaryasyAthavA punaH

द्र ?ाक्षारग्वधयोश्चापि काश्मर्यस्याथवा पुनः

द्रा क्षारग्वधयोश्चापि काश्मर्यस्याथवा पुनः


28064

pµkù m/ukù { ;=;' pu<@rIkmqoTplm( 182

padmakaM madhukaM dra ?AkSAM puNDarIkamathotpalam 182

padmakaM madhukaM drA kSAM puNDarIkamathotpalam 182

पद्मकं मधुकं द्र ?ाक्षां पुण्डरीकमथोत्पलम् १८२

पद्मकं मधुकं द्रा क्षां पुण्डरीकमथोत्पलम् १८२


28076

xkœr;d;É@m;>y;' v; { ;=;%jURryoStq; 185

farkarAdADimAbhyAM vA dra ?AkSAkharjUrayostathA 185

farkarAdADimAbhyAM vA drA kSAkharjUrayostathA 185

शर्करादाडिमाभ्यां वा द्र ?ाक्षाखर्जूरयोस्तथा १८५

शर्करादाडिमाभ्यां वा द्रा क्षाखर्जूरयोस्तथा १८५


28084

k$ui]kù n;gpuãp' hár{ ; k$uroih,I 187

kaTutrikaM nAgapuSpaM haridra ?A kaTurohiNI 187

kaTutrikaM nAgapuSpaM haridrA kaTurohiNI 187

कटुत्रिकं नागपुष्पं हरिद्र ?ा कटुरोहिणी १८७

कटुत्रिकं नागपुष्पं हरिद्रा कटुरोहिणी १८७


28088

hár{ ;' Éc]kù ÉnMbmuxIr;itÉvWe vc;m( 188

haridra ?AM citrakaM nimbamufIrAtiviSe vacAm 188

haridrA M! citrakaM nimbamufIrAtiviSe vacAm 188

हरिद्र ?ां चित्रकं निम्बमुशीरातिविषे वचाम् १८८

हरिद्रा ं! चित्रकं निम्बमुशीरातिविषे वचाम् १८८


28112

d;áp;âtVy' ;sk;sß' XleãmoTsekƒ glg[he 194

dApi?tivyaM fvAsakAsaghnaM fleSmotseke galagrahe 194

dApiA!tivyaM fvAsakAsaghnaM fleSmotseke galagrahe 194

दापि?तिव्यं श्वासकासघ्नं श्लेष्मोत्सेके गलग्रहे १९४

दापिआ!तिव्यं श्वासकासघ्नं श्लेष्मोत्सेके गलग्रहे १९४


28120

k$uk;Évjy;{ ;=;muStppR$k“" Õt" 196

kaTukAvijayAdra ?AkSAmustaparpaTakaiH kqtaH 196

kaTukAvijayAdrA kSAmustaparpaTakaiH kqtaH 196

कटुकाविजयाद्र ?ाक्षामुस्तपर्पटकैः कृतः १९६

कटुकाविजयाद्रा क्षामुस्तपर्पटकैः कृतः १९६


28126

k;XmyRn;grw" Kv;q" s=*{ " XleãmÉpÿje

kAfmaryanAgaraiH kvAthaH sakSaudra ?H fleSmapittaje

kAfmaryanAgaraiH kvAthaH sakSaudra H! fleSmapittaje

काश्मर्यनागरैः क्वाथः सक्षौद्र ?ः श्लेष्मपित्तजे

काश्मर्यनागरैः क्वाथः सक्षौद्र ः! श्लेष्मपित्तजे


28132

Ékr;titÿ_mmOt;' { ;=;m;mlkù x$Im( 199

kirAtatiktamamqtAM dra ?AkSAmAmalakaM faTIm 199

kirAtatiktamamqtAM drA kSAmAmalakaM faTIm 199

किराततिक्तममृतां द्र ?ाक्षामामलकं शटीम् १९९

किराततिक्तममृतां द्रा क्षामामलकं शटीम् १९९


28156

hár{ ; .{ muSt' c i]fl; k$uroih,I 205

haridra ?A bhadra mustaM ca triphalA kaTurohiNI 205

haridrA bhadra mustaM ca triphalA kaTurohiNI 205

हरिद्र ?ा भद्र मुस्तं च त्रिफला कटुरोहिणी २०५

हरिद्रा भद्र मुस्तं च त्रिफला कटुरोहिणी २०५


28178

x;²Nt' nyeÉT]vO°;Ép s=*{ ; p[bl' Jvrm(

fAntiM nayettrivqccApi sakSaudra ?A prabalaM jvaram

fAntiM nayettrivqccApi sakSaudrA prabalaM jvaram

शान्तिं नयेत्त्रिवृच्चापि सक्षौद्र ?ा प्रबलं ज्वरम्

शान्तिं नयेत्त्रिवृच्चापि सक्षौद्रा प्रबलं ज्वरम्


28208

ÉpPpLyitÉvW;{ ;=;s;árv;ÉbLvcNdnw" 218

pippalyativiSAdra ?AkSAsArivAbilvacandanaiH 218

pippalyativiSAdrA kSAsArivAbilvacandanaiH 218

पिप्पल्यतिविषाद्र ?ाक्षासारिवाबिल्वचन्दनैः २१८

पिप्पल्यतिविषाद्रा क्षासारिवाबिल्वचन्दनैः २१८


28224

{ ;=;m;gÉ/k;M.odn;groTplcNdnw" 222

dra ?AkSAmAgadhikAmbhodanAgarotpalacandanaiH 222

drA kSAmAgadhikAmbhodanAgarotpalacandanaiH 222

द्र ?ाक्षामागधिकाम्भोदनागरोत्पलचन्दनैः २२२

द्रा क्षामागधिकाम्भोदनागरोत्पलचन्दनैः २२२


28228

klxIbOhtI{ ;=;];yNtIÉnMbgo=urw" 223

kalafIbqhatIdra ?AkSAtrAyantInimbagokSuraiH 223

kalafIbqhatIdrA kSAtrAyantInimbagokSuraiH 223

कलशीबृहतीद्र ?ाक्षात्रायन्तीनिम्बगोक्षुरैः २२३

कलशीबृहतीद्रा क्षात्रायन्तीनिम्बगोक्षुरैः २२३


28298

i]fl;' Éc]kù muSt' hár{ ;itÉvWe vc;m( 241

triphalAM citrakaM mustaM haridra ?AtiviSe vacAm 241

triphalAM citrakaM mustaM haridrA tiviSe vacAm 241

त्रिफलां चित्रकं मुस्तं हरिद्र ?ातिविषे वचाम् २४१

त्रिफलां चित्रकं मुस्तं हरिद्रा तिविषे वचाम् २४१


28300

Év@© } yUW,' cVy' surd;¨ tqwv c

viDazga tr?yUSaNaM cavyaM suradAru tathaiva ca

viDazga tr! yUSaNaM cavyaM suradAru tathaiva ca

विडङ्ग त्र्?यूषणं चव्यं सुरदारु तथैव च

विडङ्ग त्र्! यूषणं चव्यं सुरदारु तथैव च


28356

=t=I,e =ye ;se ú{ oge cwtidãyte 255

kSatakSINe kSaye fvAse hqdra ?oge caitadiSyate 255

kSatakSINe kSaye fvAse hqdro ge caitadiSyate 255

क्षतक्षीणे क्षये श्वासे हृद्र ?ोगे चैतदिष्यते २५५

क्षतक्षीणे क्षये श्वासे हृद्रो गे चैतदिष्यते २५५


28548

d;É@mSy Ést;y;’ { ;=;mlkyoStq;

dADimasya sitAyAfca dra ?AkSAmalakayostathA

dADimasya sitAyAfca drA kSAmalakayostathA

दाडिमस्य सितायाश्च द्र ?ाक्षामलकयोस्तथा

दाडिमस्य सितायाश्च द्रा क्षामलकयोस्तथा


28558

s=*{ " xkœr;yuÿ_o ÉvrekStu p[xSyte 306

sakSaudra ?H farkarAyukto virekastu prafasyate 306

sakSaudra H! farkarAyukto virekastu prafasyate 306

सक्षौद्र ?ः शर्करायुक्तो विरेकस्तु प्रशस्यते ३०६

सक्षौद्र ः! शर्करायुक्तो विरेकस्तु प्रशस्यते ३०६


28570

¬Tpl;idkW;y;´;á!ä;â’NdnoxIrs'yut;" 309

utpalAdikaSAyAdyADhyi?fcindanofIrasaMyutAH 309

utpalAdikaSAyAdyADhyiA!fcindanofIrasaMyutAH 309

उत्पलादिकषायाद्याढ्यि?श्चिन्दनोशीरसंयुताः ३०९

उत्पलादिकषायाद्याढ्यिआ!श्चिन्दनोशीरसंयुताः ३०९


28634

áp[qmoŒ?y;y" a;idt"â EkoncTv;ár'xoŒ?y;yy" 39

prithamo'dhyAyaH AditaH ?ikonacatvAriMfo'dhyAyayaH 39

prithamo'dhyAyaH AditaHi! ekonacatvAriMfo'dhyAyayaH 39

प्रिथमोऽध्यायः आदितः ?िकोनचत्वारिंशोऽध्याययः ३९

प्रिथमोऽध्यायः आदितःइ! एकोनचत्वारिंशोऽध्याययः ३९


28678

tN{ ;Én{ ;g*rvoTKlexs;dI veg;xûI sO·Év$(koŒÉp .Uy" 11

tandra ?Anidra ?AgauravotklefasAdI vegAfazkI sqSTaviTko'pi bhUyaH 11

tandrA nidrA gauravotklefasAdI vegAfazkI sqSTaviTko'pi bhUyaH 11

तन्द्र ?ानिद्र ?ागौरवोत्क्लेशसादी वेगाशङ्की सृष्टविट्कोऽपि भूयः ११

तन्द्रा निद्रा गौरवोत्क्लेशसादी वेगाशङ्की सृष्टविट्कोऽपि भूयः ११


28682

tN{ ;yuÿ_o mohs;d;SyxoWI vcR" kÚy;R¥wkv,| tOW;tR" 12

tandra ?Ayukto mohasAdAsyafoSI varcaH kuryAnnaikavarNaM tqSArtaH 12

tandrA yukto mohasAdAsyafoSI varcaH kuryAnnaikavarNaM tqSArtaH 12

तन्द्र ?ायुक्तो मोहसादास्यशोषी वर्चः कुर्यान्नैकवर्णं तृषार्तः १२

तन्द्रा युक्तो मोहसादास्यशोषी वर्चः कुर्यान्नैकवर्णं तृषार्तः १२


28746

hár{ ;id' vc;id' v; Épbet( p[;t" s m;nv" 28

haridra ?AdiM vacAdiM vA pibet prAtaH sa mAnavaH 28

haridrA diM vacAdiM vA pibet prAtaH sa mAnavaH 28

हरिद्र ?ादिं वचादिं वा पिबेत् प्रातः स मानवः २८

हरिद्रा दिं वचादिं वा पिबेत् प्रातः स मानवः २८


28788

mUv;R ÉndRhnI p;#; } yUW,' gjÉpPplI

mUrvA nirdahanI pAThA tr?yUSaNaM gajapippalI

mUrvA nirdahanI pAThA tr! yUSaNaM gajapippalI

मूर्वा निर्दहनी पाठा त्र्?यूषणं गजपिप्पली

मूर्वा निर्दहनी पाठा त्र्! यूषणं गजपिप्पली


28802

p$ol'álIâdIPyko ÉbLv' hár{ e devd;¨ c 42

paTolaMli?di?pyako bilvaM haridre devadAru ca 42

paTolaMliI!diI!pyako bilvaM haridre devadAru ca 42

पटोलंलि?दि?प्यको बिल्वं हरिद्रे देवदारु च ४२

पटोलंलिई!दिई!प्यको बिल्वं हरिद्रे देवदारु च ४२


28876

hár{ ;itÉvW;p;#;vTsbIjrs;ïnm(

haridra ?AtiviSApAThAvatsabIjarasAxjanam

haridrA tiviSApAThAvatsabIjarasAxjanam

हरिद्र ?ातिविषापाठावत्सबीजरसाञ्जनम्

हरिद्रा तिविषापाठावत्सबीजरसाञ्जनम्


28920

¬ÿ_; y ¬pyoJy;Ste s=*{ ;St<@Ÿl;Mbun; 71

uktA ya upayojyAste sakSaudra ?AstaNDulAmbunA 71

uktA ya upayojyAste sakSaudrA staNDulAmbunA 71

उक्ता य उपयोज्यास्ते सक्षौद्र ?ास्तण्डुलाम्बुना ७१

उक्ता य उपयोज्यास्ते सक्षौद्रा स्तण्डुलाम्बुना ७१


28944

d;vIRÉbLvk,;{ ;=;k$ukƒN{ yvw`ORtm( 77

dArvIbilvakaNAdra ?AkSAkaTukendra yavairghqtam 77

dArvIbilvakaNAdrA kSAkaTukendra yavairghqtam 77

दार्वीबिल्वकणाद्र ?ाक्षाकटुकेन्द्र यवैर्घृतम् ७७

दार्वीबिल्वकणाद्रा क्षाकटुकेन्द्र यवैर्घृतम् ७७


29114

=Ire ÉvmOidt;" pIt;" s=*{ ; rÿ_n;xn;"

kSIre vimqditAH pItAH sakSaudra ?A raktanAfanAH

kSIre vimqditAH pItAH sakSaudrA raktanAfanAH

क्षीरे विमृदिताः पीताः सक्षौद्र ?ा रक्तनाशनाः

क्षीरे विमृदिताः पीताः सक्षौद्रा रक्तनाशनाः


29202

a;{ wR" kÚxw" s'párvei·t;Én vONt;Nyq;{ ;RÉ, ih x;LmlIn;m( 141

Adrai ?H kufaiH saMpariveSTitAni vqntAnyathAdra ?A?Ni hi fAlmalInAm 141

Adrai rH! kufaiH saMpariveSTitAni vqntAnyathAdrA r!Ni hi fAlmalInAm 141

आद्रै ?ः कुशैः संपरिवेष्टितानि वृन्तान्यथाद्र ?ा?णि हि शाल्मलीनाम् १४१

आद्रै रः! कुशैः संपरिवेष्टितानि वृन्तान्यथाद्रा र्!णि हि शाल्मलीनाम् १४१


29218

dÝ; ss;re, sm;É=kƒ, .uïIt Én’;ás;"ârkpIÉ@tStu 145

dadhnA sasAreNa samAkSikeNa bhuxjIta nifcAsi?HrikapIDitastu 145

dadhnA sasAreNa samAkSikeNa bhuxjIta nifcAsiAH!rikapIDitastu 145

दध्ना ससारेण समाक्षिकेण भुञ्जीत निश्चासि?ःरिकपीडितस्तु १४५

दध्ना ससारेण समाक्षिकेण भुञ्जीत निश्चासिआः!रिकपीडितस्तु १४५


29485

Cz´Rɦs;dmdpInsp;<@‘in{ ;"

cchardyagnisAdamadapInasapANDunidra ?AH

cchardyagnisAdamadapInasapANDunidrA H!

च्छर्द्यग्निसादमदपीनसपाण्डुनिद्र ?ाः

च्छर्द्यग्निसादमदपीनसपाण्डुनिद्रा ः!


29533

{ ;=;Ést;m;gÉ/k;vleh" s=*{ twl" =yrog`;tI 40

dra ?AkSAsitAmAgadhikAvalehaH sakSaudra tailaH kSayarogaghAtI 40

drA kSAsitAmAgadhikAvalehaH sakSaudra tailaH kSayarogaghAtI 40

द्र ?ाक्षासितामागधिकावलेहः सक्षौद्र तैलः क्षयरोगघाती ४०

द्रा क्षासितामागधिकावलेहः सक्षौद्र तैलः क्षयरोगघाती ४०


29551

mUv;Rhár{ ;%idr&m;,;' =IrSy .;gSTvpro `OtSy

mUrvAharidra ?AkhadiradrumANAM kSIrasya bhAgastvaparo ghqtasya

mUrvAharidrA khadiradrumANAM kSIrasya bhAgastvaparo ghqtasya

मूर्वाहरिद्र ?ाखदिरद्रुमाणां क्षीरस्य भागस्त्वपरो घृतस्य

मूर्वाहरिद्रा खदिरद्रुमाणां क्षीरस्य भागस्त्वपरो घृतस्य


29569

{ ;=;gN/;mg/;Ést;É." Ésõ' `Ot' y+mivk;rh;ár 49

dra ?AkSAfvagandhAmagadhAsitAbhiH siddhaM ghqtaM yakSmavikArahAri 49

drA kSAfvagandhAmagadhAsitAbhiH siddhaM ghqtaM yakSmavikArahAri 49

द्र ?ाक्षाश्वगन्धामगधासिताभिः सिद्धं घृतं यक्ष्मविकारहारि ४९

द्रा क्षाश्वगन्धामगधासिताभिः सिद्धं घृतं यक्ष्मविकारहारि ४९


29571

El;jmod;mlk;.y;=g;y} yár·;snx;ls;r;n(

elAjamodAmalakAbhayAkSagAya tr?yariSTAsanafAlasArAn

elAjamodAmalakAbhayAkSagAyatr! yariSTAsanafAlasArAn

एलाजमोदामलकाभयाक्षगाय त्र्?यरिष्टासनशालसारान्

एलाजमोदामलकाभयाक्षगायत्र्! यरिष्टासनशालसारान्


29774

s;jmodw’ dxÉ." s;mu{ ;° plwyuRtm( 42

sAjamodaifca dafabhiH sAmudra ?Acca palairyutam 42

sAjamodaifca dafabhiH sAmudrA cca palairyutam 42

साजमोदैश्च दशभिः सामुद्र ?ाच्च पलैर्युतम् ४२

साजमोदैश्च दशभिः सामुद्रा च्च पलैर्युतम् ४२


29792

Éc]kù c jl{ o,e pKTv; p;d;vxeiWtm(

citrakaM ca jaladra ?oNe paktvA pAdAvafeSitam

citrakaM ca jaladro Ne paktvA pAdAvafeSitam

चित्रकं च जलद्र ?ोणे पक्त्वा पादावशेषितम्

चित्रकं च जलद्रो णे पक्त्वा पादावशेषितम्


29812

ú{ og' g[h,IdoW' p;<@‘rog' c d;¨,m(

hqdra ?ogaM grahaNIdoSaM pANDurogaM ca dAruNam

hqdro gaM grahaNIdoSaM pANDurogaM ca dAruNam

ृद्र ?ोगं ग्रहणीदोषं पाण्डुरोगं च दारुणम्

ृद्रो गं ग्रहणीदोषं पाण्डुरोगं च दारुणम्


29842

v;tvcoRinro/e tu s;mu{ ;{ RksWRpw" 59

vAtavarconirodhe tu sAmudra ?Ardra kasarSapaiH 59

vAtavarconirodhe tu sAmudrA rdra kasarSapaiH 59

वातवर्चोनिरोधे तु सामुद्र ?ार्द्र कसर्षपैः ५९

वातवर्चोनिरोधे तु सामुद्रा र्द्र कसर्षपैः ५९


29858

mU]m´pyo{ ;=;rswvIR+y bl;blm( 63

mUtramadyapayodra ?AkSArasairvIkSya balAbalam 63

mUtramadyapayodrA kSArasairvIkSya balAbalam 63

मूत्रमद्यपयोद्र ?ाक्षारसैर्वीक्ष्य बलाबलम् ६३

मूत्रमद्यपयोद्रा क्षारसैर्वीक्ष्य बलाबलम् ६३


29884

yv;nI' c hár{ ;' c iv@©;NyMlveTsm(

yavAnIM ca haridra ?AM ca viDazgAnyamlavetsam

yavAnIM ca haridrA M! ca viDazgAnyamlavetsam

यवानीं च हरिद्र ?ां च विडङ्गान्यम्लवेत्सम्

यवानीं च हरिद्रा ं! च विडङ्गान्यम्लवेत्सम्


30060

Ett( s'.OTy s'.;r' jl{ o,e ivp;cyet(

etat saMbhqtya saMbhAraM jaladra ?oNe vipAcayet

etat saMbhqtya saMbhAraM jaladro Ne vipAcayet

एतत् संभृत्य संभारं जलद्र ?ोणे विपाचयेत्

एतत् संभृत्य संभारं जलद्रो णे विपाचयेत्


30080

n;¥' v;Hzit no in{ ;mupwTyitRinpIÉ@t"

nAnnaM vAxchati no nidra ?AmupaityartinipIDitaH

nAnnaM vAxchati no nidrA mupaityartinipIDitaH

नान्नं वाञ्छति नो निद्र ?ामुपैत्यर्तिनिपीडितः

नान्नं वाञ्छति नो निद्रा मुपैत्यर्तिनिपीडितः


30195

aq;to ú{ ogp[itWe/' Vy;:y;Sy;m" 1

athAto hqdra ?ogapratiSedhaM vyAkhyAsyAmaH 1

athAto hqdro gapratiSedhaM vyAkhyAsyAmaH 1

अथातो हृद्र ?ोगप्रतिषेधं व्याख्यास्यामः १

अथातो हृद्रो गप्रतिषेधं व्याख्यास्यामः १


30205

kÚvR²Nt údye b;/;' ú{ og' t' p[c=te 4

kurvanti hqdaye bAdhAM hqdra ?ogaM taM pracakSate 4

kurvanti hqdaye bAdhAM hqdro gaM taM pracakSate 4

कुर्वन्ति हृदये बाधां हृद्र ?ोगं तं प्रचक्षते ४

कुर्वन्ति हृदये बाधां हृद्रो गं तं प्रचक्षते ४


30267

ÕÉmú{ oÉg,' ²˜G/' .ojyet( ip²xt*dnm(

kqmihqdra ?ogiNaM snigdhaM bhojayet pifitaudanam

kqmihqdro giNaM snigdhaM bhojayet pifitaudanam

कृमिहृद्र ?ोगिणं स्निग्धं भोजयेत् पिशितौदनम्

कृमिहृद्रो गिणं स्निग्धं भोजयेत् पिशितौदनम्


30269

dÝ; c pllopet' } yh' p’;iÃrecyet( 20

dadhnA ca palalopetaM tr?yahaM pafcAdvirecayet 20

dadhnA ca palalopetaM tr! yahaM pafcAdvirecayet 20

दध्ना च पललोपेतं त्र्?यहं पश्चाद्विरेचयेत् २०

दध्ना च पललोपेतं त्र्! यहं पश्चाद्विरेचयेत् २०


30279

”it suÅuts'iht;y;muÿrtN];NtgRte k;yÉcikTs;tN]e ú{ ogp[itWe/o n;m i]cTv;ár'xoŒ?y;y" 43

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kAyacikitsAtantre hqdra ?ogapratiSedho nAma tricatvAriMfo'dhyAyaH 43

iti sufrutasaMhitAyAmuttaratantrAntargate kAyacikitsAtantre hqdro gapratiSedho nAma tricatvAriMfo'dhyAyaH 43

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कायचिकित्सातन्त्रे हृद्र ?ोगप्रतिषेधो नाम त्रिचत्वारिंशोऽध्यायः ४३

इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कायचिकित्सातन्त्रे हृद्रो गप्रतिषेधो नाम त्रिचत्वारिंशोऽध्यायः ४३


30324

Jvr;©mdR.[ms;dtN{ ;=y;iNvto l;`rkoŒls;:y"

jvarAzgamardabhramasAdatandra ?AkSayAnvito lAgharako'lasAkhyaH

jvarAzgamardabhramasAdatandrA kSayAnvito lAgharako'lasAkhyaH

ज्वराङ्गमर्दभ्रमसादतन्द्र ?ाक्षयान्वितो लाघरकोऽलसाख्यः

ज्वराङ्गमर्दभ्रमसादतन्द्रा क्षयान्वितो लाघरकोऽलसाख्यः


30344

ayorjoVyoWiv@©cU,| ²lç;õár{ ;' i]fl;iNvt;' v;

ayorajovyoSaviDazgacUrNaM lihyAddharidra ?AM triphalAnvitAM vA

ayorajovyoSaviDazgacUrNaM lihyAddharidrA M! triphalAnvitAM vA

अयोरजोव्योषविडङ्गचूर्णं लिह्याद्धरिद्र ?ां त्रिफलान्वितां वा

अयोरजोव्योषविडङ्गचूर्णं लिह्याद्धरिद्रा ं! त्रिफलान्वितां वा


30364

a;j' xÕTSy;t( kÚ@vp[m;,' iv@Ö hár{ ; lv,oÿm' c

AjaM fakqtsyAt kuDavapramANaM viDaM haridra ?A lavaNottamaM ca

AjaM fakqtsyAt kuDavapramANaM viDaM haridrA lavaNottamaM ca

आजं शकृत्स्यात् कुडवप्रमाणं विडं हरिद्र ?ा लवणोत्तमं च

आजं शकृत्स्यात् कुडवप्रमाणं विडं हरिद्रा लवणोत्तमं च


30378

mUv;Rhár{ ;mlkù c ²lç;t( iSqt' gv;' s¢idn;in mU]e 25

mUrvAharidra ?AmalakaM ca lihyAt sthitaM gavAM saptadinAni mUtre 25

mUrvAharidrA malakaM ca lihyAt sthitaM gavAM saptadinAni mUtre 25

मूर्वाहरिद्र ?ामलकं च लिह्यात् स्थितं गवां सप्तदिनानि मूत्रे २५

मूर्वाहरिद्रा मलकं च लिह्यात् स्थितं गवां सप्तदिनानि मूत्रे २५


30420

{ ;=;gu@†Cy;mlk¡rsw’ Ésõ' `Ot' l;`rkƒ iht' c

dra ?AkSAguDUcyAmalakIrasaifca siddhaM ghqtaM lAgharake hitaM ca

drA kSAguDUcyAmalakIrasaifca siddhaM ghqtaM lAgharake hitaM ca

द्र ?ाक्षागुडूच्यामलकीरसैश्च सिद्धं घृतं लाघरके हितं च

द्रा क्षागुडूच्यामलकीरसैश्च सिद्धं घृतं लाघरके हितं च


30505

{ ;=;m/ukk;XmyRÉst;yuÿ_' ivrecnm(

dra ?AkSAmadhukakAfmaryasitAyuktaM virecanam

drA kSAmadhukakAfmaryasitAyuktaM virecanam

द्र ?ाक्षामधुककाश्मर्यसितायुक्तं विरेचनम्

द्रा क्षामधुककाश्मर्यसितायुक्तं विरेचनम्


30533

yojÉyTv; ²=pe{ ;];v;k;xe soTpl' tu tt(

yojayitvA kSipedra ?AtrAvAkAfe sotpalaM tu tat

yojayitvA kSipedrA trAvAkAfe sotpalaM tu tat

योजयित्वा क्षिपेद्र ?ात्रावाकाशे सोत्पलं तु तत्

योजयित्वा क्षिपेद्रा त्रावाकाशे सोत्पलं तु तत्


30553

ipbeÃ;Œip } yh' mTyoR rÿ_ipÿ;É.pIÉ@t"

pibedvA'pi tr?yahaM martyo raktapittAbhipIDitaH

pibedvA'pi tr! yahaM martyo raktapittAbhipIDitaH

पिबेद्वाऽपि त्र्?यहं मर्त्यो रक्तपित्ताभिपीडितः

पिबेद्वाऽपि त्र्! यहं मर्त्यो रक्तपित्ताभिपीडितः


30567

{ ;=;muxIr;

dra ?AkSAmufIrANyatha padmakaM sitA pqthakpalAMfAnyudake samAvapet

drA kSAmufIrANyatha padmakaM sitA pqthakpalAMfAnyudake samAvapet

द्र ?ाक्षामुशीराण्यथ पद्मकं सिता पृथक्पलांशान्युदके समावपेत्

द्रा क्षामुशीराण्यथ पद्मकं सिता पृथक्पलांशान्युदके समावपेत्


30573

²lheÿq; v;StukbIjcU,| =*{ ;iNvt' t<@‘ls;×y' v; 31

lihettathA vAstukabIjacUrNaM kSaudra ?AnvitaM taNDulasAhvayaM vA 31

lihettathA vAstukabIjacUrNaM kSaudrA nvitaM taNDulasAhvayaM vA 31

लिहेत्तथा वास्तुकबीजचूर्णं क्षौद्र ?ान्वितं तण्डुलसाह्वयं वा ३१

लिहेत्तथा वास्तुकबीजचूर्णं क्षौद्रा न्वितं तण्डुलसाह्वयं वा ३१


30577

{ ;=;' Ést;' itÿ_kroih,I' c ihm;Mbun; v; m/ukƒn yuÿ_;m( 32

dra ?AkSAM sitAM tiktakarohiNIM ca himAmbunA vA madhukena yuktAm 32

drA kSAM sitAM tiktakarohiNIM ca himAmbunA vA madhukena yuktAm 32

द्र ?ाक्षां सितां तिक्तकरोहिणीं च हिमाम्बुना वा मधुकेन युक्ताम् ३२

द्रा क्षां सितां तिक्तकरोहिणीं च हिमाम्बुना वा मधुकेन युक्ताम् ३२


30597

{ ;=;rs' =Ir`Ot' ipbeÃ; sxkœr' ce=urs' ihm' v; 37

dra ?AkSArasaM kSIraghqtaM pibedvA safarkaraM cekSurasaM himaM vA 37

drA kSArasaM kSIraghqtaM pibedvA safarkaraM cekSurasaM himaM vA 37

द्र ?ाक्षारसं क्षीरघृतं पिबेद्वा सशर्करं चेक्षुरसं हिमं वा ३७

द्रा क्षारसं क्षीरघृतं पिबेद्वा सशर्करं चेक्षुरसं हिमं वा ३७


30601

{ ;=;`Ot=*{ Ést;yuten ivd;árgN/;idivp;Écten 38

dra ?AkSAghqtakSaudra sitAyutena vidArigandhAdivipAcitena 38

drA kSAghqtakSaudra sitAyutena vidArigandhAdivipAcitena 38

द्र ?ाक्षाघृतक्षौद्र सितायुतेन विदारिगन्धादिविपाचितेन ३८

द्रा क्षाघृतक्षौद्र सितायुतेन विदारिगन्धादिविपाचितेन ३८


30690

Ést;ip[y;le=ursPlut;in { ;=;m/UkSvrs;iNvt;in

sitApriyAlekSurasaplutAni dra ?AkSAmadhUkasvarasAnvitAni

sitApriyAlekSurasaplutAni drA kSAmadhUkasvarasAnvitAni

सिताप्रियालेक्षुरसप्लुतानि द्र ?ाक्षामधूकस्वरसान्वितानि

सिताप्रियालेक्षुरसप्लुतानि द्रा क्षामधूकस्वरसान्वितानि


30708

{ ;=;Ést;d;É@ml;jv²Nt xIt;in nIloTplpµv²Nt 19

dra ?AkSAsitAdADimalAjavanti fItAni nIlotpalapadmavanti 19

drA kSAsitAdADimalAjavanti fItAni nIlotpalapadmavanti 19

द्र ?ाक्षासितादाडिमलाजवन्ति शीतानि नीलोत्पलपद्मवन्ति १९

द्रा क्षासितादाडिमलाजवन्ति शीतानि नीलोत्पलपद्मवन्ति १९


30753

m;¨t' kopye{ *+y;d;xuTv;°;xukmRÕt(

mArutaM kopayedra ?aukSyAdAfutvAccAfukarmakqt

mArutaM kopayedrau kSyAdAfutvAccAfukarmakqt

मारुतं कोपयेद्र ?ौक्ष्यादाशुत्वाच्चाशुकर्मकृत्

मारुतं कोपयेद्रौ क्ष्यादाशुत्वाच्चाशुकर्मकृत्


30777

} yvSq’ mdo Dey" pUvoR m?yoŒq pɒm"

tr?yavasthafca mado jxeyaH pUrvo madhyo'tha pafcimaH

tr! yavasthafca mado jxeyaH pUrvo madhyo'tha pafcimaH

त्र्?यवस्थश्च मदो ज्ञेयः पूर्वो मध्योऽथ पश्चिमः

त्र्! यवस्थश्च मदो ज्ञेयः पूर्वो मध्योऽथ पश्चिमः


30865

{ ;=;yut' útml' midr;my;twRStTp;nkù xuÉc sugiN/ nrwinRWeVym(

dra ?AkSAyutaM hqtamalaM madirAmayArtaistatpAnakaM fuci sugandhi narairniSevyam

drA kSAyutaM hqtamalaM madirAmayArtaistatpAnakaM fuci sugandhi narairniSevyam

द्र ?ाक्षायुतं हृतमलं मदिरामयार्तैस्तत्पानकं शुचि सुगन्धि नरैर्निषेव्यम्

द्रा क्षायुतं हृतमलं मदिरामयार्तैस्तत्पानकं शुचि सुगन्धि नरैर्निषेव्यम्


30867

ip‚; ipbe° m/ukù k$Ÿroih,I' c { ;=;' c mUlmsÕt( ]puWI.v' yt( 33

piSTvA pibecca madhukaM kaTurohiNIM ca dra ?AkSAM ca mUlamasakqt trapuSIbhavaM yat 33

piSTvA pibecca madhukaM kaTurohiNIM ca drA kSAM ca mUlamasakqt trapuSIbhavaM yat 33

पिष्ट्वा पिबेच्च मधुकं कटुरोहिणीं च द्र ?ाक्षां च मूलमसकृत् त्रपुषीभवं यत् ३३

पिष्ट्वा पिबेच्च मधुकं कटुरोहिणीं च द्रा क्षां च मूलमसकृत् त्रपुषीभवं यत् ३३


30875

{ ;=;iNvt;su ÕtmMbuin p;nkù yt( 34

dra ?AkSAnvitAsu kqtamambuni pAnakaM yat 34

drA kSAnvitAsu kqtamambuni pAnakaM yat 34

द्र ?ाक्षान्वितासु कृतमम्बुनि पानकं यत् ३४

द्रा क्षान्वितासु कृतमम्बुनि पानकं यत् ३४


30879

{ ;=;Ést;m/ukjIrk/;NyÕã,;Svev' Õt' i]vOty; c ipbeÿqwv 35

dra ?AkSAsitAmadhukajIrakadhAnyakqSNAsvevaM kqtaM trivqtayA ca pibettathaiva 35

drA kSAsitAmadhukajIrakadhAnyakqSNAsvevaM kqtaM trivqtayA ca pibettathaiva 35

द्र ?ाक्षासितामधुकजीरकधान्यकृष्णास्वेवं कृतं त्रिवृतया च पिबेत्तथैव ३५

द्रा क्षासितामधुकजीरकधान्यकृष्णास्वेवं कृतं त्रिवृतया च पिबेत्तथैव ३५


30897

ú´w" %@ørip c .ojnm] xSt' { ;=;kipTqfld;É@mp;nkù yt(

hqdyaiH khaDairapi ca bhojanamatra fastaM dra ?AkSAkapitthaphaladADimapAnakaM yat

hqdyaiH khaDairapi ca bhojanamatra fastaM drA kSAkapitthaphaladADimapAnakaM yat

हृद्यैः खडैरपि च भोजनमत्र शस्तं द्र ?ाक्षाकपित्थफलदाडिमपानकं यत्

हृद्यैः खडैरपि च भोजनमत्र शस्तं द्रा क्षाकपित्थफलदाडिमपानकं यत्


30901

%jURrve]kkrIrpåWkƒWu { ;=;i]vOTsu c Õt' sÉst' ihm' v;

kharjUravetrakakarIraparUSakeSu dra ?AkSAtrivqtsu ca kqtaM sasitaM himaM vA

kharjUravetrakakarIraparUSakeSu drA kSAtrivqtsu ca kqtaM sasitaM himaM vA

खर्जूरवेत्रककरीरपरूषकेषु द्र ?ाक्षात्रिवृत्सु च कृतं ससितं हिमं वा

खर्जूरवेत्रककरीरपरूषकेषु द्रा क्षात्रिवृत्सु च कृतं ससितं हिमं वा


30917

p[*!;" ²S]yoŒÉ.nvy*vnpIng;} y"

prauDhAH striyo'bhinavayauvanapInagA tr?yaH

prauDhAH striyo'bhinavayauvanapInagAtr! yaH

प्रौढाः स्त्रियोऽभिनवयौवनपीनगा त्र्?यः

प्रौढाः स्त्रियोऽभिनवयौवनपीनगात्र्! यः


30927

{ ;=;' c Õã,;mq kƒxr' c =Ire sm;lo@ä ipbet( su%ePsu" 46

dra ?AkSAM ca kqSNAmatha kefaraM ca kSIre samAloDya pibet sukhepsuH 46

drA kSAM ca kqSNAmatha kefaraM ca kSIre samAloDya pibet sukhepsuH 46

द्र ?ाक्षां च कृष्णामथ केशरं च क्षीरे समालोड्य पिबेत् सुखेप्सुः ४६

द्रा क्षां च कृष्णामथ केशरं च क्षीरे समालोड्य पिबेत् सुखेप्सुः ४६


30933

yq; nreN{ ophtSy kSyÉcºvet( p[s;dStt Ev n;Nyt"

yathA narendra ?opahatasya kasyacidbhavet prasAdastata eva nAnyataH

yathA narendro pahatasya kasyacidbhavet prasAdastata eva nAnyataH

यथा नरेन्द्र ?ोपहतस्य कस्यचिद्भवेत् प्रसादस्तत एव नान्यतः

यथा नरेन्द्रो पहतस्य कस्यचिद्भवेत् प्रसादस्तत एव नान्यतः


30965

t];idto mlyjen iht" p[deh’N{ ;'xuh;rtuihnodkxItlen 55

tatrAdito malayajena hitaH pradehafcandra ?AMfuhAratuhinodakafItalena 55

tatrAdito malayajena hitaH pradehafcandrA fuM!hAratuhinodakafItalena 55

तत्रादितो मलयजेन हितः प्रदेहश्चन्द्र ?ांशुहारतुहिनोदकशीतलेन ५५

तत्रादितो मलयजेन हितः प्रदेहश्चन्द्रा शुं!हारतुहिनोदकशीतलेन ५५


30995

¬²º¥nIln²ln;Mbu¨h;kr;,;' cN{ odySy c kq;" ê,uy;NmnoD;"

udbhinnanIlanalinAmburuhAkarANAM candra ?odayasya ca kathAH fqNuyAnmanojxAH

udbhinnanIlanalinAmburuhAkarANAM candro dayasya ca kathAH fqNuyAnmanojxAH

उद्भिन्ननीलनलिनाम्बुरुहाकराणां चन्द्र ?ोदयस्य च कथाः शृणुयान्मनोज्ञाः

उद्भिन्ननीलनलिनाम्बुरुहाकराणां चन्द्रो दयस्य च कथाः शृणुयान्मनोज्ञाः


31110

in{ ; gu¨Tv' m/ur;Syt; c ty;ŒidRt" xuãyit c;itm;]m( 10

nidra ?A gurutvaM madhurAsyatA ca tayA'rditaH fuSyati cAtimAtram 10

nidrA gurutvaM madhurAsyatA ca tayA'rditaH fuSyati cAtimAtram 10

िद्र ?ा गुरुत्वं मधुरास्यता च तयाऽर्दितः शुष्यति चातिमात्रम् १०

िद्रा गुरुत्वं मधुरास्यता च तयाऽर्दितः शुष्यति चातिमात्रम् १०


31170

{ ;=;p[g;!' c iht;y vw´StOã,;idRte>yo ivtre¥re>y"

dra ?AkSApragADhaM ca hitAya vaidyastqSNArditebhyo vitarennarebhyaH

drA kSApragADhaM ca hitAya vaidyastqSNArditebhyo vitarennarebhyaH

द्र ?ाक्षाप्रगाढं च हिताय वैद्यस्तृष्णार्दितेभ्यो वितरेन्नरेभ्यः

द्रा क्षाप्रगाढं च हिताय वैद्यस्तृष्णार्दितेभ्यो वितरेन्नरेभ्यः


31259

ÕÉmú{ ogtuLyen l=,en c l²=t; 13

kqmihqdra ?ogatulyena lakSaNena ca lakSitA 13

kqmihqdro gatulyena lakSaNena ca lakSitA 13

कृमिहृद्र ?ोगतुल्येन लक्षणेन च लक्षिता १३

कृमिहृद्रो गतुल्येन लक्षणेन च लक्षिता १३


31293

xo/n' m/urw’;] { ;=;rssm;yutw"

fodhanaM madhuraifcAtra dra ?AkSArasasamAyutaiH

fodhanaM madhuraifcAtra drA kSArasasamAyutaiH

शोधनं मधुरैश्चात्र द्र ?ाक्षारससमायुतैः

शोधनं मधुरैश्चात्र द्रा क्षारससमायुतैः


31309

ÕÉmú{ ogv°;ip ÕÉmj;' s;/yeÃmIm(

kqmihqdra ?ogavaccApi kqmijAM sAdhayedvamIm

kqmihqdro gavaccApi kqmijAM sAdhayedvamIm

कृमिहृद्र ?ोगवच्चापि कृमिजां साधयेद्वमीम्

कृमिहृद्रो गवच्चापि कृमिजां साधयेद्वमीम्


31327

t<@‘l;Mbuyut' %;det( kipTq' } yUW,en v; 30

taNDulAmbuyutaM khAdet kapitthaM tr?yUSaNena vA 30

taNDulAmbuyutaM khAdet kapitthaM tr! yUSaNena vA 30

तण्डुलाम्बुयुतं खादेत् कपित्थं त्र्?यूषणेन वा ३०

तण्डुलाम्बुयुतं खादेत् कपित्थं त्र्! यूषणेन वा ३०


31341

s=*{ ;' x;²ll;j;n;' yv;gU' v; ipbe¥r"

sakSaudra ?AM fAlilAjAnAM yavAgUM vA pibennaraH

sakSaudrA M! fAlilAjAnAM yavAgUM vA pibennaraH

सक्षौद्र ?ां शालिलाजानां यवागूं वा पिबेन्नरः

सक्षौद्रा ं! शालिलाजानां यवागूं वा पिबेन्नरः


31375

a¥j;' yml;' =u{ ;' gM.Ir;' mhtI' tq;

annajAM yamalAM kSudra ?AM gambhIrAM mahatIM tathA

annajAM yamalAM kSudrA M! gambhIrAM mahatIM tathA

अन्नजां यमलां क्षुद्र ?ां गम्भीरां महतीं तथा

अन्नजां यमलां क्षुद्रा ं! गम्भीरां महतीं तथा


31427

=*{ opet' gwárkù k;n;×Ö ²lç;ºSm g[;Mysæv;iSqj' v; 19

kSaudra ?opetaM gairikaM kAxcanAhvaM lihyAdbhasma grAmyasattvAsthijaM vA 19

kSaudro petaM gairikaM kAxcanAhvaM lihyAdbhasma grAmyasattvAsthijaM vA 19

क्षौद्र ?ोपेतं गैरिकं काञ्चनाह्वं लिह्याद्भस्म ग्राम्यसत्त्वास्थिजं वा १९

क्षौद्रो पेतं गैरिकं काञ्चनाह्वं लिह्याद्भस्म ग्राम्यसत्त्वास्थिजं वा १९


31433

SvÉjR=;r' bIjpUr;{ sen =*{ opet' h²Nt lI!(v;ŒŒxu ihÔ;m(

svarjikSAraM bIjapUrAdra sena kSaudra ?opetaM hanti lIDhvA''fu hikkAm

svarjikSAraM bIjapUrAdra sena kSaudro petaM hanti lIDhvA''fu hikkAm

स्वर्जिक्षारं बीजपूराद्र सेन क्षौद्र ?ोपेतं हन्ति लीढ्वाऽऽशु हिक्काम्

स्वर्जिक्षारं बीजपूराद्र सेन क्षौद्रो पेतं हन्ति लीढ्वाऽऽशु हिक्काम्


31524

=u{ " s;?ytmSteW;' tmk" ÕCz^ ¬Cyte

kSudra ?H sAdhyatamasteSAM tamakaH kqcchra ucyate

kSudra H! sAdhyatamasteSAM tamakaH kqcchra ucyate

क्षुद्र ?ः साध्यतमस्तेषां तमकः कृच्छ्र उच्यते

क्षुद्र ः! साध्यतमस्तेषां तमकः कृच्छ्र उच्यते


31532

;se k;se c ihÔ;y;' ú{ oge c;ip pUÉjtm(

fvAse kAse ca hikkAyAM hqdra ?oge cApi pUjitam

fvAse kAse ca hikkAyAM hqdro ge cApi pUjitam

श्वासे कासे च हिक्कायां हृद्र ?ोगे चापि पूजितम्

श्वासे कासे च हिक्कायां हृद्रो गे चापि पूजितम्


31556

shár{ w" sy·ä;×Ù" smwr;v;Py yogt"

saharidrai ?H sayaSTyAhvaiH samairAvApya yogataH

saharidrai H! sayaSTyAhvaiH samairAvApya yogataH

सहरिद्रै ?ः सयष्ट्याह्वैः समैरावाप्य योगतः

सहरिद्रै ः! सयष्ट्याह्वैः समैरावाप्य योगतः


31630

{ ;=;' hrItk¡' Õã,;' kkœ$;:y;' dur;l.;m( 40

dra ?AkSAM harItakIM kqSNAM karkaTAkhyAM durAlabhAm 40

drA kSAM harItakIM kqSNAM karkaTAkhyAM durAlabhAm 40

द्र ?ाक्षां हरीतकीं कृष्णां कर्कटाख्यां दुरालभाम् ४०

द्रा क्षां हरीतकीं कृष्णां कर्कटाख्यां दुरालभाम् ४०


31634

hár{ ;' márc' { ;=;' gu@Ö r;˜;' k,;' x$Im( 41

haridra ?AM maricaM dra ?AkSAM guDaM rAsnAM kaNAM faTIm 41

haridrA M! maricaM drA kSAM guDaM rAsnAM kaNAM faTIm 41

हरिद्र ?ां मरिचं द्र ?ाक्षां गुडं रास्नां कणां शटीम् ४१

हरिद्रा ं! मरिचं द्रा क्षां गुडं रास्नां कणां शटीम् ४१


31646

.;gIRTvkª } yUW,' twl' hár{ ;' k$Ÿroih,Im( 44

bhArgItvak tr?yUSaNaM tailaM haridra ?AM kaTurohiNIm 44

bhArgItvak tr! yUSaNaM tailaM haridrA M! kaTurohiNIm 44

भार्गीत्वक् त्र्?यूषणं तैलं हरिद्र ?ां कटुरोहिणीम् ४४

भार्गीत्वक् त्र्! यूषणं तैलं हरिद्रा ं! कटुरोहिणीम् ४४


31658

{ ;=;mlkÉbLv;in xSt;in ;ÉsihiÔn;m( 47

dra ?AkSAmalakabilvAni fastAni fvAsihikkinAm 47

drA kSAmalakabilvAni fastAni fvAsihikkinAm 47

द्र ?ाक्षामलकबिल्वानि शस्तानि श्वासिहिक्किनाम् ४७

द्रा क्षामलकबिल्वानि शस्तानि श्वासिहिक्किनाम् ४७


31670

mn"²xl;devd;¨hár{ ;Czdn;ÉmWw" 50

manaHfilAdevadAruharidra ?AcchadanAmiSaiH 50

manaHfilAdevadAruharidrA cchadanAmiSaiH 50

मनःशिलादेवदारुहरिद्र ?ाच्छदनामिषैः ५०

मनःशिलादेवदारुहरिद्रा च्छदनामिषैः ५०


31690

²lh¥r" ;sinpIÉ@to ih ;s' jyTyev bl;T} yhe, 55

lihannaraH fvAsanipIDito hi fvAsaM jayatyeva balA ttr?yaheNa 55

lihannaraH fvAsanipIDito hi fvAsaM jayatyeva balAttr! yaheNa 55

लिहन्नरः श्वासनिपीडितो हि श्वासं जयत्येव बला त्त्र्?यहेण ५५

लिहन्नरः श्वासनिपीडितो हि श्वासं जयत्येव बलात्त्र्! यहेण ५५


31762

%;deíu@Ö n;gripPplI>y;' { ;=;' c sipRmR/un;Œv²lç;t(

khAdedguDaM nAgarapippalIbhyAM dra ?AkSAM ca sarpirmadhunA'valihyAt

khAdedguDaM nAgarapippalIbhyAM drA kSAM ca sarpirmadhunA'valihyAt

खादेद्गुडं नागरपिप्पलीभ्यां द्र ?ाक्षां च सर्पिर्मधुनाऽवलिह्यात्

खादेद्गुडं नागरपिप्पलीभ्यां द्रा क्षां च सर्पिर्मधुनाऽवलिह्यात्


31764

{ ;=;' Ést;' m;gÉ/k;' c tuLy;' sê©ver' m/ukù tug;' c 17

dra ?AkSAM sitAM mAgadhikAM ca tulyAM safqzgaveraM madhukaM tugAM ca 17

drA kSAM sitAM mAgadhikAM ca tulyAM safqzgaveraM madhukaM tugAM ca 17

द्र ?ाक्षां सितां मागधिकां च तुल्यां सशृङ्गवेरं मधुकं तुगां च १७

द्रा क्षां सितां मागधिकां च तुल्यां सशृङ्गवेरं मधुकं तुगां च १७


31790

{ ;=;Mbum²ï·pur;×y;É." =Ir' êt' m;²=ks'p[yuÿ_m(

dra ?AkSAmbumaxjiSTapurAhvayAbhiH kSIraM fqtaM mAkSikasaMprayuktam

drA kSAmbumaxjiSTapurAhvayAbhiH kSIraM fqtaM mAkSikasaMprayuktam

द्र ?ाक्षाम्बुमञ्जिष्टपुराह्वयाभिः क्षीरं शृतं माक्षिकसंप्रयुक्तम्

द्रा क्षाम्बुमञ्जिष्टपुराह्वयाभिः क्षीरं शृतं माक्षिकसंप्रयुक्तम्


31834

rÿ_;hár{ ;ïnviöp;#;mUvoRpkÚLy; iv²lhet( sm;'x;"

raktAharidra ?AxjanavahnipAThAmUrvopakulyA vilihet samAMfAH

raktAharidrA xjanavahnipAThAmUrvopakulyA vilihet samAMfAH

रक्ताहरिद्र ?ाञ्जनवह्निपाठामूर्वोपकुल्या विलिहेत् समांशाः

रक्ताहरिद्रा ञ्जनवह्निपाठामूर्वोपकुल्या विलिहेत् समांशाः


31868

{ one jlSy;!ks'yute c Kv;qe Õte pUtctuqR.;ge 43

dra ?one jalasyADhakasaMyute ca kvAthe kqte pUtacaturthabhAge 43

dro ne jalasyADhakasaMyute ca kvAthe kqte pUtacaturthabhAge 43

द्र ?ोने जलस्याढकसंयुते च क्वाथे कृते पूतचतुर्थभागे ४३

द्रो ने जलस्याढकसंयुते च क्वाथे कृते पूतचतुर्थभागे ४३


31876

t{ ;jy+mg[h,Ip[doWxof;ɦm;N´Svr.edk;s;n( 45

tadra ?AjayakSmagrahaNIpradoSafophAgnimAndyasvarabhedakAsAn 45

tadrA jayakSmagrahaNIpradoSafophAgnimAndyasvarabhedakAsAn 45

तद्र ?ाजयक्ष्मग्रहणीप्रदोषशोफाग्निमान्द्यस्वरभेदकासान् ४५

तद्रा जयक्ष्मग्रहणीप्रदोषशोफाग्निमान्द्यस्वरभेदकासान् ४५


31878

p;<@±v;my;s²xroivk;r;n( ú{ ogihÔ;ivWmJvr;'’

pANDvAmayafvAsafirovikArAn hqdra ?ogahikkAviSamajvarAMfca

pANDvAmayafvAsafirovikArAn hqdro gahikkAviSamajvarAMfca

पाण्ड्वामयश्वासशिरोविकारान् हृद्र ?ोगहिक्काविषमज्वरांश्च

पाण्ड्वामयश्वासशिरोविकारान् हृद्रो गहिक्काविषमज्वरांश्च


32022

p[sek;¨Écú{ ogiv@±.ed;Stu purIWjw" 10

prasekArucihqdra ?ogaviDbhedAstu purISajaiH 10

prasekArucihqdro gaviDbhedAstu purISajaiH 10

प्रसेकारुचिहृद्र ?ोगविड्भेदास्तु पुरीषजैः १०

प्रसेकारुचिहृद्रो गविड्भेदास्तु पुरीषजैः १०


32038

²xroú{ ogvmqup[itXy;ykr;’ te 14

firohqdra ?ogavamathupratifyAyakarAfca te 14

firohqdro gavamathupratifyAyakarAfca te 14

शिरोहृद्र ?ोगवमथुप्रतिश्यायकराश्च ते १४

शिरोहृद्रो गवमथुप्रतिश्यायकराश्च ते १४


32054

Jvro ivv,Rt; xUl' ú{ og" sdn' .[m" 18

jvaro vivarNatA fUlaM hqdra ?ogaH sadanaM bhramaH 18

jvaro vivarNatA fUlaM hqdro gaH sadanaM bhramaH 18

ज्वरो विवर्णता शूलं हृद्र ?ोगः सदनं भ्रमः १८

ज्वरो विवर्णता शूलं हृद्रो गः सदनं भ्रमः १८


32161

=uÿOã,;;sin{ ;,;mud;vtoR iv/;r,;t(

kSuttqSNAfvAsanidra ?ANAmudAvarto vidhAraNAt

kSuttqSNAfvAsanidrA NAmudAvarto vidhAraNAt

क्षुत्तृष्णाश्वासनिद्र ?ाणामुदावर्तो विधारणात्

क्षुत्तृष्णाश्वासनिद्रा णामुदावर्तो विधारणात्


32205

tN{ ;©md;R¨Éciv.[m;" Syu" =u/oŒÉ.`;t;t( Õxt; c ë·e"

tandra ?AzgamardArucivibhramAH syuH kSudho'bhighAtAt kqfatA ca dqSTeH

tandrA zgamardArucivibhramAH syuH kSudho'bhighAtAt kqfatA ca dqSTeH

तन्द्र ?ाङ्गमर्दारुचिविभ्रमाः स्युः क्षुधोऽभिघातात् कृशता च दृष्टेः

तन्द्रा ङ्गमर्दारुचिविभ्रमाः स्युः क्षुधोऽभिघातात् कृशता च दृष्टेः


32209

Å;NtSy in";siving[he, ú{ ogmoh;vqv;Œip guLm"

frAntasya niHfvAsavinigraheNa hqdra ?ogamohAvathavA'pi gulmaH

frAntasya niHfvAsavinigraheNa hqdro gamohAvathavA'pi gulmaH

श्रान्तस्य निःश्वासविनिग्रहेण हृद्र ?ोगमोहावथवाऽपि गुल्मः

श्रान्तस्य निःश्वासविनिग्रहेण हृद्रो गमोहावथवाऽपि गुल्मः


32211

jOM.;Œ©mdoRŒ©²xro²=j;@ä' in{ ;É.`;t;dqv;Œip tN{ ; 17

jqmbhA'zgamardo'zgafirokSijADyaM nidra ?AbhighAtAdathavA'pi tandra ?A 17

jqmbhA'zgamardo'zgafirokSijADyaM nidrA bhighAtAdathavA'pi tandrA 17

जृम्भाऽङ्गमर्दोऽङ्गशिरोक्षिजाड्यं निद्र ?ाभिघातादथवाऽपि तन्द्र ?ा १७

जृम्भाऽङ्गमर्दोऽङ्गशिरोक्षिजाड्यं निद्रा भिघातादथवाऽपि तन्द्रा १७


32231

/;]Ifl;n;' Svrs' sjl' v; ipbeT} yhm( 22

dhAtrIphalAnAM svarasaM sajalaM vA pibe ttr?yaham 22

dhAtrIphalAnAM svarasaM sajalaM vA pibettr! yaham 22

धात्रीफलानां स्वरसं सजलं वा पिबे त्त्र्?यहम् २२

धात्रीफलानां स्वरसं सजलं वा पिबेत्त्र्! यहम् २२


32237

.{ d;¨ `n' mUv;R hár{ ; m/ukù tq;

bhadra dAru ghanaM mUrvA haridra ?A madhukaM tathA

bhadra dAru ghanaM mUrvA haridrA madhukaM tathA

भद्र दारु घनं मूर्वा हरिद्र ?ा मधुकं तथा

भद्र दारु घनं मूर्वा हरिद्रा मधुकं तथा


32245

pmUlIêt' =Ir' { ;=;rsmq;ip v;

paxcamUlIfqtaM kSIraM dra ?AkSArasamathApi vA

paxcamUlIfqtaM kSIraM drA kSArasamathApi vA

पञ्चमूलीशृतं क्षीरं द्र ?ाक्षारसमथापि वा

पञ्चमूलीशृतं क्षीरं द्रा क्षारसमथापि वा


32281

in{ ;`;te ipbet( =Ir' SvPy;°e·kq; nr" 35

nidra ?AghAte pibet kSIraM svapyAcceSTakathA naraH 35

nidrA ghAte pibet kSIraM svapyAcceSTakathA naraH 35

िद्र ?ाघाते पिबेत् क्षीरं स्वप्याच्चेष्टकथा नरः ३५

िद्रा घाते पिबेत् क्षीरं स्वप्याच्चेष्टकथा नरः ३५


32325

mUlkù xuãkm;{ | c vW;R.U" pmUlkm( 46

mUlakaM fuSkamArdraM ca varSAbhUH paxcamUlakam 46

mUlakaM fuSkamAdra rM! ca varSAbhUH paxcamUlakam 46

मूलकं शुष्कमार्द्रं च वर्षाभूः पञ्चमूलकम् ४६

मूलकं शुष्कमाद्र रं! च वर्षाभूः पञ्चमूलकम् ४६


32483

k<@†gu¨Tvkfs'§vs;dtN{ ;" Xleãm;Tmkƒ m/urm;Symrockƒ tu

kaNDUgurutvakaphasaMsravasAdatandra ?AH fleSmAtmake madhuramAsyamarocake tu

kaNDUgurutvakaphasaMsravasAdatandrA H! fleSmAtmake madhuramAsyamarocake tu

कण्डूगुरुत्वकफसंस्रवसादतन्द्र ?ाः श्लेष्मात्मके मधुरमास्यमरोचके तु

कण्डूगुरुत्वकफसंस्रवसादतन्द्रा ः! श्लेष्मात्मके मधुरमास्यमरोचके तु


32499

{ ;=;p$oliv@ve]krIrinMbmUv;R.y;=bdr;mlkƒN{ vO=w"

dra ?AkSApaTolaviDavetrakarIranimbamUrvAbhayAkSabadarAmalakendra vqkSaiH

drA kSApaTolaviDavetrakarIranimbamUrvAbhayAkSabadarAmalakendra vqkSaiH

द्र ?ाक्षापटोलविडवेत्रकरीरनिम्बमूर्वाभयाक्षबदरामलकेन्द्र वृक्षैः

द्रा क्षापटोलविडवेत्रकरीरनिम्बमूर्वाभयाक्षबदरामलकेन्द्र वृक्षैः


32523

=*{ ;yut;in ivtreNmu%bo/n;qRmNy;in itÿ_k$Ÿk;in c .eWj;in

kSaudra ?AyutAni vitarenmukhabodhanArthamanyAni tiktakaTukAni ca bheSajAni

kSaudrA yutAni vitarenmukhabodhanArthamanyAni tiktakaTukAni ca bheSajAni

क्षौद्र ?ायुतानि वितरेन्मुखबोधनार्थमन्यानि तिक्तकटुकानि च भेषजानि

क्षौद्रा युतानि वितरेन्मुखबोधनार्थमन्यानि तिक्तकटुकानि च भेषजानि


32636

mU]*ks;d' t' iv´;{ og' ipÿÕt' bu/"

mUtraukasAdaM taM vidyAdra ?ogaM pittakqtaM budhaH

mUtraukasAdaM taM vidyAdro gaM pittakqtaM budhaH

मूत्रौकसादं तं विद्याद्र ?ोगं पित्तकृतं बुधः

मूत्रौकसादं तं विद्याद्रो गं पित्तकृतं बुधः


32688

¬duMbrsm' kLkù { ;=;y; jls'yutm(

udumbarasamaM kalkaM dra ?AkSAyA jalasaMyutam

udumbarasamaM kalkaM drA kSAyA jalasaMyutam

उदुम्बरसमं कल्कं द्र ?ाक्षाया जलसंयुतम्

उदुम्बरसमं कल्कं द्रा क्षाया जलसंयुतम्


32728

p;$Ly; y;vxUk;° p;ár.{ ;áÿl;dip

pATalyA yAvafUkAcca pAribhadra ?AttilAdapi

pATalyA yAvafUkAcca pAribhadrA ttilAdapi

पाटल्या यावशूकाच्च पारिभद्र ?ात्तिलादपि

पाटल्या यावशूकाच्च पारिभद्रा त्तिलादपि


32748

=*{ ;/Rp;]' dæv; c p;]' tu =IrsipRW"

kSaudra ?ArdhapAtraM dattvA ca pAtraM tu kSIrasarpiSaH

kSaudrA rdhapAtraM dattvA ca pAtraM tu kSIrasarpiSaH

क्षौद्र ?ार्धपात्रं दत्त्वा च पात्रं तु क्षीरसर्पिषः

क्षौद्रा र्धपात्रं दत्त्वा च पात्रं तु क्षीरसर्पिषः


32750

xkœr;y;’ cU,| c { ;=;cU,| c tTsmm( 53

farkarAyAfca cUrNaM ca dra ?AkSAcUrNaM ca tatsamam 53

farkarAyAfca cUrNaM ca drA kSAcUrNaM ca tatsamam 53

शर्करायाश्च चूर्णं च द्र ?ाक्षाचूर्णं च तत्समम् ५३

शर्करायाश्च चूर्णं च द्रा क्षाचूर्णं च तत्समम् ५३


32780

{ o,;v²x·' tt( pUt' pceÿen `Ot;!km(

dra ?oNAvafiSTaM tat pUtaM pacettena ghqtADhakam

dro NAvafiSTaM tat pUtaM pacettena ghqtADhakam

द्र ?ोणावशिष्टं तत् पूतं पचेत्तेन घृताढकम्

द्रो णावशिष्टं तत् पूतं पचेत्तेन घृताढकम्


32800

{ ;=; ivx;l; ipPpLyStq; Éc]fl; .vet(

dra ?AkSA vifAlA pippalyastathA citraphalA bhavet

drA kSA vifAlA pippalyastathA citraphalA bhavet

द्र ?ाक्षा विशाला पिप्पल्यस्तथा चित्रफला भवेत्

द्रा क्षा विशाला पिप्पल्यस्तथा चित्रफला भवेत्


32806

=Ir{ o,e jl{ o,e tiTsõmvt;ryet( 67

kSIradra ?oNe jaladra ?oNe tatsiddhamavatArayet 67

kSIradro Ne jaladro Ne tatsiddhamavatArayet 67

क्षीरद्र ?ोणे जलद्र ?ोणे तत्सिद्धमवतारयेत् ६७

क्षीरद्रो णे जलद्रो णे तत्सिद्धमवतारयेत् ६७


32915

iht' ivrecn' ce=u=Ir{ ;=;rswyuRtm( 22

hitaM virecanaM cekSukSIradra ?AkSArasairyutam 22

hitaM virecanaM cekSukSIradrA kSArasairyutam 22

हितं विरेचनं चेक्षुक्षीरद्र ?ाक्षारसैर्युतम् २२

हितं विरेचनं चेक्षुक्षीरद्रा क्षारसैर्युतम् २२


32964

s'tu·" xuÉcrip ce·gN/m;Lyo inStN{ I çivtqs'SÕtp[.;WI

saMtuSTaH fucirapi ceSTagandhamAlyo nistandra ?I hyavitathasaMskqtaprabhASI

saMtuSTaH fucirapi ceSTagandhamAlyo nistandrI hyavitathasaMskqtaprabhASI

संतुष्टः शुचिरपि चेष्टगन्धमाल्यो निस्तन्द्र ?ी ह्यवितथसंस्कृतप्रभाषी

संतुष्टः शुचिरपि चेष्टगन्धमाल्यो निस्तन्द्री ह्यवितथसंस्कृतप्रभाषी


32986

in{ ;luguR@m/uduG/p;ysePsuivRDeyo .vit .uj©men ju·" 13

nidra ?AlurguDamadhudugdhapAyasepsurvijxeyo bhavati bhujazgamena juSTaH 13

nidrA lurguDamadhudugdhapAyasepsurvijxeyo bhavati bhujazgamena juSTaH 13

िद्र ?ालुर्गुडमधुदुग्धपायसेप्सुर्विज्ञेयो भवति भुजङ्गमेन जुष्टः १३

िद्रा लुर्गुडमधुदुग्धपायसेप्सुर्विज्ञेयो भवति भुजङ्गमेन जुष्टः १३


32996

SqUl;=STvártgit" SvfƒnlehI in{ ;lu" ptit c kMpte c yoŒit

sthUlAkSastvaritagatiH svaphenalehI nidra ?AluH patati ca kampate ca yo'ti

sthUlAkSastvaritagatiH svaphenalehI nidrA luH patati ca kampate ca yo'ti

स्थूलाक्षस्त्वरितगतिः स्वफेनलेही निद्र ?ालुः पतति च कम्पते च योऽति

स्थूलाक्षस्त्वरितगतिः स्वफेनलेही निद्रा लुः पतति च कम्पते च योऽति


33191

in{ ;n;x’ tiSm'Stu .ivãyit .vNTyq 7

nidra ?AnAfafca tasmiMstu bhaviSyati bhavantyatha 7

nidrA nAfafca tasmiMstu bhaviSyati bhavantyatha 7

िद्र ?ानाशश्च तस्मिंस्तु भविष्यति भवन्त्यथ ७

िद्रा नाशश्च तस्मिंस्तु भविष्यति भवन्त्यथ ७


33219

xItúLl;sin{ ;tR" ptn( .Um* vmn( kfm( 14

fItahqllAsanidra ?ArtaH patan bhUmau vaman kapham 14

fItahqllAsanidrA rtaH patan bhUmau vaman kapham 14

शीतहृल्लासनिद्र ?ार्तः पतन् भूमौ वमन् कफम् १४

शीतहृल्लासनिद्रा र्तः पतन् भूमौ वमन् कफम् १४


33317

} yh' xuõ;y t' .oÿ_Ú' vr;h;yopkLpyet( 38

tr?yahaM fuddhAya taM bhoktuM varAhAyopakalpayet 38

tr! yahaM fuddhAya taM bhoktuM varAhAyopakalpayet 38

त्र्?यहं शुद्धाय तं भोक्तुं वराहायोपकल्पयेत् ३८

त्र्! यहं शुद्धाय तं भोक्तुं वराहायोपकल्पयेत् ३८


33381

in{ ;proŒLpkqnoŒLp.uguã,sevI

nidra ?Aparo'lpakathano'lpabhuguSNasevI

nidrA paro'lpakathano'lpabhuguSNasevI

िद्र ?ापरोऽल्पकथनोऽल्पभुगुष्णसेवी

िद्रा परोऽल्पकथनोऽल्पभुगुष्णसेवी


33435

} yh;T} yh;´v;gU’ tpR,;n( v; p[d;pyet( 20

tr?yahA ttr?yahAdyavAgUfca tarpaNAn vA pradApayet 20

tr! yahAttr! yahAdyavAgUfca tarpaNAn vA pradApayet 20

त्र्?यहा त्त्र्?यहाद्यवागूश्च तर्पणान् वा प्रदापयेत् २०

त्र्! यहात्त्र्! यहाद्यवागूश्च तर्पणान् वा प्रदापयेत् २०


33443

b[;÷ImwN{ I' iv@©;in VyoW' ih©‘ sur;' j$;m(

brAhmImaindra ?IM viDazgAni vyoSaM hizgu surAM jaTAm

brAhmImaindrI M! viDazgAni vyoSaM hizgu surAM jaTAm

ब्राह्मीमैन्द्र ?ीं विडङ्गानि व्योषं हिङ्गु सुरां जटाम्

ब्राह्मीमैन्द्री ं! विडङ्गानि व्योषं हिङ्गु सुरां जटाम्


33673

xyIt cNdn;{ ;R©" SpOXym;noŒinlw" su%w"

fayIta candanAdra ?A?zgaH spqfyamAno'nilaiH sukhaiH

fayIta candanAdrA rzgaH! spqfyamAno'nilaiH sukhaiH

शयीत चन्दनाद्र ?ा?ङ्गः स्पृश्यमानोऽनिलैः सुखैः

शयीत चन्दनाद्रा र्ङ्गः! स्पृश्यमानोऽनिलैः सुखैः


33858

yoŒqoRŒÉ.iht" sU]e pde v; s pd;qR" pdSy pdyo" pd;n;' v;ŒqR" pd;-qR" apárÉmt;’ pd;q;R" yq;--˜ehSved;ïneWu inidR·eWu ÃyoS]y;,;' v;Œq;Rn;muppáÿë³Xyte t] yoŒqR" pUv;RpryogÉsõo .vit s g[hItVy" yq;--vedoTpáÿm?y;y' Vy;:y;Sy;m ”Tyuÿ_ƒ s²Ndçte bu²õ"--ktm-Sy vedSyoTpáÿ' v+ytIit yt" AGved;dyStu ved;" ivd ivc;r,e iv-d(lO l;.e ”Tyetyo’ /;Tvornek;qRyo" p[yog;t( t] pUv;Rpryogmupl>y

yo'rtho'bhihitaH sUtre pade vA sa padArthaH padasya padayoH padAnAM vA'rthaH padA-rthaH aparimitAfca padArthAH yathA--snehasvedAxjaneSu nirdiSTeSu dvayostrayANAM vA'rthAnAmupapattirdqfyate tatra yo'rthaH pUrvAparayogasiddho bhavati sa grahItavyaH yathA--vedotpattimadhyAyaM vyAkhyAsyAma ityukte sandihyate buddhiH--katama-sya vedasyotpattiM vakSyatIti yataH qgvedAdayastu vedAH vida vicAraNe vi-dl\q lAbhe ityetayofca dhAtvoranekArthayoH prayogAt tatra pUrvAparayogamupalabhya

yo'rtho'bhihitaH sUtre pade vA sa padArthaH padasya padayoH padAnAM vA'rthaH padA-rthaH aparimitAfca padArthAH yathA--snehasvedAxjaneSu nirdiSTeSu dvayostrayANAM vA'rthAnAmupapattirdqfyate tatra yo'rthaH pUrvAparayogasiddho bhavati sa grahItavyaH yathA--vedotpattimadhyAyaM vyAkhyAsyAma ityukte sandihyate buddhiH--katama-sya vedasyotpattiM vakSyatIti yataH qgvedAdayastu vedAH vida vicAraNe vi-dlq lAbhe ityetayofca dhAtvoranekArthayoH prayogAt tatra pUrvAparayogamupalabhya

योऽर्थोऽभिहितः सूत्रे पदे वा स पदार्थः पदस्य पदयोः पदानां वाऽर्थः पदा-र्थः अपरिमिताश्च पदार्थाः यथा--स्नेहस्वेदाञ्जनेषु निर्दिष्टेषु द्वयोस्त्रयाणां वाऽर्थानामुपपत्तिर्दृश्यते तत्र योऽर्थः पूर्वापरयोगसिद्धो भवति स ग्रहीतव्यः यथा--वेदोत्पत्तिमध्यायं व्याख्यास्याम इत्युक्ते सन्दिह्यते बुद्धिः--कतम-स्य वेदस्योत्पत्तिं वक्ष्यतीति यतः ऋग्वेदादयस्तु वेदाः विद विचारणे वि-द्लृ लाभे इत्येतयोश्च धात्वोरनेकार्थयोः प्रयोगात् तत्र पूर्वापरयोगमुपलभ्य

योऽर्थोऽभिहितः सूत्रे पदे वा स पदार्थः पदस्य पदयोः पदानां वाऽर्थः पदा-र्थः अपरिमिताश्च पदार्थाः यथा--स्नेहस्वेदाञ्जनेषु निर्दिष्टेषु द्वयोस्त्रयाणां वाऽर्थानामुपपत्तिर्दृश्यते तत्र योऽर्थः पूर्वापरयोगसिद्धो भवति स ग्रहीतव्यः यथा--वेदोत्पत्तिमध्यायं व्याख्यास्याम इत्युक्ते सन्दिह्यते बुद्धिः--कतम-स्य वेदस्योत्पत्तिं वक्ष्यतीति यतः ऋग्वेदादयस्तु वेदाः विद विचारणे वि-द्लृ लाभे इत्येतयोश्च धात्वोरनेकार्थयोः प्रयोगात् तत्र पूर्वापरयोगमुपलभ्य


33870

EvÉmTyupdex" yq;--tq; n j;gOy;{ ;]* idv;SvÒ' c vjRyet( ”it

evamityupadefaH yathA--tathA na jAgqyAdra ?Atrau divAsvapnaM ca varjayet iti

evamityupadefaH yathA--tathA na jAgqyAdrA trau divAsvapnaM ca varjayet iti

एवमित्युपदेशः यथा--तथा न जागृयाद्र ?ात्रौ दिवास्वप्नं च वर्जयेत् इति

एवमित्युपदेशः यथा--तथा न जागृयाद्रा त्रौ दिवास्वप्नं च वर्जयेत् इति